BINNENLAND
KERK EN SCHOOL
ORDE EN ARBEID
HET GOUDEN FEEST VAN DE H.H.
MARTELAREN VAN GOBCuM.
men bet door de Oostenrijkers en de Honga
ren in 1916 veroverde gebied, weder te ver
meesteren, en was aldus de toestand der bin-
neniandsclie politiek het doorslaand motief
voor deze strategische actui Dat Cadorna
met dit offensief iets wilde bereiken, wat
Italië thans rechtstreeks ten goede kwam,
ligt wel voor de hand. En dat was natuur
lijk de bevrijding van het door den vijand
veroverd gebied.
De Fransche legerleiding ziet zich thans
.Voor de vraag geplaatst, of zij met het tot
'di sver gevolgde tempo de laatste krachten
van haar leger wil offeren, in de verwacht-
ting, dat met eene laatste inspanning van al
hare krachten, een strategisch, en daarmede
tegelijk een politiek resultaat zal kunnen
werden verkregen, dan wel of zij op Amerika
zal wachten. Dit laatste zou -vooropgesteld,
dat een Duitsch offensief in den zomer in
den toostand geeue beslissende wending
brengt den oorlog tot 191kunnen rekken.
Dat eene beslissing in dien zin, door den
stond van zaken in Eusland en onder den
storemlen invloed der Duitselie duikbooten,
van politiek standpnnt beschouwd niet kan
strategisch opzicht biedt, verzwaart de keus
worden genomen, ofschoon de kans zich in
voor dc Fransche regeering aanmerkelijk.
De berekening der oorlogskansen is door de
deelneming van Amerika voor alle partijen
meer gecompliceerd geworden. Amerika is
een gewichtige materieele factor, die echter
slechts na langereu tijd in werking kan tre
den. De mobilisatie van Amerika duurt een
jrar. Nu doet zich een vraag voor. die van
de politiek in het. geheel niet is los te ma
ken, namelijk wat gedurende de mobilisatie
in militair opzicht kan worden bereikt. Van
het antwoord hierop hangt voor de Entente
de beslissing af of dezen zomer nog wat zal
worden ondernomen.
Of een groot zomer-offensief zal komen,
dan wel dat de Entente de scherinutselings-
oorlog tot het ingrijpen van Amerika zal
voeren, laat zich niet vooruit zeggen. Hoe
meer Eusland geneigdheid tot den vrede
toont, des te meer wordt op een snelle beslis
sing gericht offensief in het Westeu voor de
Entente van strategisch en politiek stand
punt noodzakelijk. Want Engeland m Frank
rijk erkennen wat ook uit vele persstem
men duidelijk blijkt dat een afzonderlijke
vrede van Eusland den zwaarsten slag van
dezen oorlog voor de Engelsche zaak zou
zijn.'*
DE NACHT VOOR DEN SLAG.
In de volgende treffende Tegels beschriift de
bekende Engelsdie oorlogscorrespondent Philip
Gibbs de paar laatste uren vóór de alag bii Mes-
aines begom:
„Maar de storm ging voorbij en de uaclit
was kalm en heerlijk. Langs de donkere wegen
en langs de door loove-r beschutte lanen mar
cheerden colonnes en de muziekcorpsen trok
ken vooraan en speelden in het duister. Kanon
nen en caissons reden vlug vervoerd voorbij.
„Lichten uit", klonk het parool der schild-
weohten tot de stafauto's, welke voorhij het
laatste dorp kwamen waar nog lieht mocht
worden gezien. Dichter hij de linies lagen mas
sa's troepen te slapen of te rusten in de velden,
wachtende op bevelen om naar de gevechta-
«one op te trekken.
Den geheelen nacht was de lucht vervuld met
de helle vlammen der barstende granaten en
met de regelmatige hamerslagen der kanonnen
en van den observatiepost, met uitzicht over den
Kemmelheuve] heen toii Wijtschaete en Messi-
nee toe. sloeg ik het bombardement gade en
wachtte ik op het oogenblik. waarop het zon
aanzwellen tot een woedende furie van kanon
vuur, voor enze mannen die daar iin de donkere
velden liggen voorwaarts zullen rennen.
Gedurende die uren, dat ik daar zat te wach
ten in do zachte, warme nachtlucht, dacht ik
aan alles wat ik van deze stelling daar voor ons
heb gehoord. „Het is een Gibraltar" zei ecu
officier die in het begin van den oorlog daar
geweest was. „De vijand zal het hardst, vechten
«wn do Mess in es-hoogte." zei een andere offi
cier. „Hij heeft massa's kanonnen tegenover
'ons opgesteld."
Zulko verklaringen deden iemand rillen, niet
tegenstaande de nacht warm was. zoo warrn
zelfs, dat de hitte uit den grond eu uit het
kreupelhout opgolfde. De volle maan was op
gekomen, eerst verborgen achter de nevelen,
die echter voorbijdreven, zoodat hot bleeke
maanlicht nu scheen in een nog bleekblauwe
lucht, waarin liier en daar een stier fonkelde.
De maan zal door de tiiden heen wel nooit
sniJke vuren uit den door mensehen. gemaakten
hol hebben gezien, als die welke omhoog sloegen
toen het bombardement heviger werd."
dien in een zeer verkleind formaat en op ge
kleurd papier, tcrwi.il de inhoud slechts uit
offieieele berichten, de belangrijkste telegram
men en advertenries zal bestaan. Het blad ziet
zich hiertoe genoodzaakt, dat 't, van bet. rijks
bureau voor oouranten-papier-distributie noch
papier, noch bericht van verzending daarvan
heeft ontvangen.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit is
de heer H. van Oordt van Lau wen recht,
consul-generaal der Nederlanden te Kaap
stad, benoemd tot, consul-generaal to San
tiago (Chilli), met den rang van buitenge
woon gezant en gevolmachtigd minister.
benoemd tot, lid van het college van re
genten over de gevangenissen te Leeuwar
den, Mr. J. de Vries van Doesburgh, oifi
cier van justitie bij de a.rro ndissemen te-re ch i -
bank aldaar.
De gewone audiënties van de ministers
van Binnenlandsche Zaken en van Justi.ie z ti
le 11 op Zaterdag 30 dezer niet plaats heb
ben.
HET VERKEER DOOR HET SUEZKANAAL.
„L'Information" van 20 Juni meldt, dat
tn 1916 slechts 3110 schepen met een geza
meld ij ken tonneninhoud van nauwelijks 12
tnillioen ton door het Suezkanaal zijn gegaan,
tegen &000 in 1913 met een tonneninhoud
van rvim 21) millioen ton. Ondanks de ge
weldige verhooging van het tarief tijdens den
oorlog zijn de ontvangsten, die in 1913 bijna
123 millioen francs bedroegen, verminderd
Jot even 76 millioen.
De geweldige vermindering van I.e. scheeps
verkeer door het Suezkanaal zal wel in de
teerste plaats een gevolg zijn van den duikboot-
Dorlog, de Middel andsche Zee is zóó gevaar
lijk, dat de meeste schepen, den tocht „om
de Kaap" prefereeren, al duurt da reis dsn
«tok aanmerkelijk langer.
EEN NIEUW OORLOGSCREDIET.
Een Wolff-telegram meldt, dat de Rijksdag
Uien 5 Juli weder zal bijeen komen om die cre-
-fiact-ofitworpen te behandelen.
ite „Schlesischo Zeitung" verneemt, dat de
(Rijksdag waarschijnlijk acht tot tien darren
pal vergaderen en geen andere zaken dan
Pen nieuwe oorlogscrediet-aanvrage var.
15.0(H).000.900 Mark zal behandelen, om vervol
gens op zomerreces te paan.
HET TIJDELIJKE VOORZITTERSCHAP
VAN DE TWEEDE KAMER.
Daar de ongesteldheid van liet Kamerlid
de heer Lieftinck nog voortduurt, zal, naar
thans vaststaat, niet hij, doei liet Kamerlid
Jhr. Mr. de Savornin Lohman. na den heer
Lieftinck het oudste lid in jaren, het voor
zitterschap der Tweede Kamer bekleeden in
het nieuwe, morgen, Donderdag, te openen,
zittingstijdperk der Staten-Generaal, totdat
de nieuw te benoemen voorzitter zijn ambt
zal hebben aanvaart!.
pILl-ARDBANDEN IN BESLAG GENOMEN.
'i De Duitsche regeering heeft alle hillaxd-
fcanden. <revnlcan:iseerd of ongevulcaniseerd.
6n Itesh', ar genomen, ook die welke rich iu de
koffiehuizen enz. in hdllards bevinden. De tafels
hnogtu wel vorder bespeeld worden, maar het
vorboden de handen daarvan t© verwijderen
jan te verkoopen.
DE PERS IN HET GEDRANG.
De ..Anhaltische Harz-Zeatuug" deelt haren
zeis mede. dat het haar nog slechts enkele
psigon moge lijk is te verschijnen, doch boven-
STAATSCOMMISSIE ONTWIKKELING
JEUGDIGE PERSONEN.
Naar wij gisteren berichtten, bevatte de
Staatscourant eergisteravond de benoeming
van een staatscommissie tot onderzoek naar
hetgeen hier te lande reeds geschiedt in het
belang van de ontwikkeling der jeugdige
personen.
Deze commissie bestond echter reeds gerui-
men tijd als een door den minister van bin
nenlandsche zaken tot dat doel ingestelde
commissie, als hoedanig zij reeds verschei
dene vergaderingen heeft gehouden en onder
zoeken heelt ingesteld.
Zij is thans echter bij Koninklijk besluit
van 18 dezer tot staatscommissie verheven.
HET EERSTE-KAMERLID WOLTJEE.
Men meldt aan de NJEC.. dat de toestand
van prof. Woltjer, die reeds geruimen tijd
ziek is, thans van dien aard is, dat hij zelfs
niet het bewijs van 'ontvangst heeft kunnen
ondorteekenen, dat hii dcor de Prov. Staten
van Zuid-Holland gekozen is tot lid van de
Eerste Kamer.
Dientengevolge beeft Prof. Woltjer ook
niet kunnen voldoen aan het voorschrift, dat
hii Linnen drie weken na de dagteckening
van dat bewijs van ontvangst aan Gedep.
Stoten kennis moet geven, dat hij de benoe
ming aanneemt.
Door een en aader schijnt een toestand van
olzekerheid te zijn geschapen in verband
met de toelating van den heer Woltjer tot
lid der Eerste Kamer.
DE AAP UIT DE MOUW.
Waarom is nu toch eigenlijk „de Telegraaf
zoo sterk tegen de Grondwetsherziening ge
kant!
Honderd redenen heeft zij opgegeven, maar
ten langen leeto kwam het er toch uit. 't Is
niet zoozeer de kwestie van de troonsopvol
ging, noch die van het bniteulandsch beleid,
of bet „verkwanselen'' van de openbare
school voor het algemeen kiesrecht. De
hoofdgrief van „de Telegraaf tegen de
Grondweteherziening is de Evenredige Ver
tegenwoordiging, waardoor volgens het blad,
voor lange jaren een christelijke, een cleri-
cale meerderheid iu de Tweede Kamer in liet
leven zal worden geroepen, met dus een
christelijke regeering.
Ziedaar dan de „neutrale"' „Telegraaf' nog
anti-clericaier dan vrij-liberalen of sociaal
democraten. Waar recht en eerlijkheid, waar
de echte democratie o democratische „Te-'
lograaf'meebrengt, dat volgens het zui
vere meerderheidsstelisel worth geregeerd,
omdat daarin de eenige waarborg ligt, dat
de Volkswil tot uiting komt, daar komt „die
Telegraaf' in verzet, omdat zij bang is dat
wel eens zou kunnen blijken, dat die meer
derheid is \%n christelijken huize!
Aldus, zoo schfijft de „Geld.'', komt de aap
uit de monw. Daar ligt dan de diepe onder
grond van het anti-grondwet-relletje. Op
het laatste oogenblik heeft „de Telegraaf
baar leed niet kunnen verzwijgen.
NIEUWE SPOORWEGDIENSTREGELING.
De 1 Juli in werking tredende nieuwe spoor
wegdienstregeling zal reeds in het teelten der
fusie staan. Doorgaande treinen Amsterdam—
Groningen zullen o. a. niet meer over Utrecht
loopen, doch oyer Hilversum. Vervolgens komen
er doorgaande treinen Den Haag--Venlo vice
versa over Delft—Rotterdam—Dordt—Breda—
Eindhoven. Dan worden er geen doorgaande
treinen van Den Haag naar Apeldoorn en verder
naar Twente over Amsterdam meer gereden,
maar is men voortaan aangewezen op den weg
over Utrecht—Amersfoort. Ook zullen er verbin
dingen komen van het Gooi met Zeeland en
Noord-Brabant over Utrecht met overstappen in
Utrecht (Lunetten).
Rotterdam verder zal geen treinen meer over
de Ceintuurbaan naar en van Utrecht hebben. De
treinen 152, 155 en 156 (Zondags ook 159 en
160) tusschen Amsterdam en Enkhuizen zullen
over Alkmaar loopen, tengevolge waarvan de
plaatskaarten, waarin de trajecten Haarlem-
Hoorn of AmsterdamHoorn zijn begrepen, zon
der bijbetaling in vorengenoemde treinen over
Amsterdam—Wormerveer—Alkmaar geldig zul
len zijn, mits de reis niet te Alkmaar of te Heer-
hugowaard wordt afgebroken.
liet aantal treinen zal over het algemeen wel
hetzelfde blijven.
GASSA-BONS EN ZEGELWET.
In verbaud met de vragen door de Arn-
hemsche Vereeniging voor Handel en Nij
verheid onlange tot den minister van finan
ciën gericht omtrent de Zegelwet, heeft het
bestuur dier vereeniging (hans door bemidde
ling van den ontvanger der registratie te
Arnhem bericht ontvangen, dat ook cassa-
bons onder de Zegelwet vallen en dus (voor
bedragen boven f 10) aan een vast zegel
recht van 5 cent zijn onderworpen. De cassa-
bons behoeven niet onderteekend te zijn,
ze zijn ook zonder onderteekeiring zegelplich-
tig, daar ze op zich zelf reeds zijn de er
kenning van de ontvangst van gelden door
of vanwege den schuldeischer.
De minister deelde verder mede. dat koop-
briefjes van koopmansgoederen, niet in den
vorm van koopmansbrieven opgemaakt, val
len onder de Zegelwet, evenals de aan bet
tweede lil van art. 11 der Zcgefwet vol
de enne al set j II ren. en dus onderwerpen zr|r:
aan een zegelrecht naar de oppervlakte Van
het papier van ten minste f 0.50.
HET DAGBLAD „HET VADERLAND".
Wij vernemen, dat de heer A. G. Kröller
geheel of voor een groot deel eigenaar is
geworden van het Haagsche liberale dagblad
„Het Vaderland".
„Het Vaderland" is altijd beschouwd als
het officieuze orgaan van de Liberale Unie
Hoofdredacteur is o.a. de heer lloodhuyzen
vroeger was hot de heer De Meester
en tal van liberale Kamerleden staan als
vaste medewerker aan het hoofd van her,
blad vermeld. („Hbl.")
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Naar wij gisteren in een gedeelte onzor
oplage met enkele regels hebben gemeld, zijn,
na langdurige gedachten wisseling inzake de
op 22 Februari j.l. vernietigde Nederlandsche
schepen de Nederlandsche en Duitsche regee-
ring tot overeenstemming gekomen.
Deze overeenstemming is volge.is de offi
eieele r egeeriugsmededeelingen gebaseerd op
den volgenden grondslag:
Ter vervanging der verloren gega-e sche
pen zal de Duitsche regcering aait de Neder
landsche regeering afstaan Duitsche schepen,
die zich op het oogenblik in Nedorl.-Indië
bevinden èn die in waarde mei de vernietig
de schepen gelijk staan.
Daartegenover zal de Nederl. regeering aan
de Duitsche regeering een som overmaken,
gelijkstaande met het totaal bedrag van de
voor de vernietigde schepen te betalen ver
zekeringssommen.
Aan twee commissarissen van welke elk
der beide regeeringen er één zal aanwijzen,
de regeling van cigendomsoverd'-acht en
van keus der schépen worden opgedragen,
alsmede verdere ter sprake komende punten.
De afgestane vaartuigen, die gedurende den
oorlog uitsluitend in het trans-Oceanische ver-
Keer zullen gebezigd worden, zeilen nial in
de vaart worden gebracht, alvo;ens de zee
mogendheden, die in oorlog met Duitschla d
zijn, overdracht van vlag erkend hebben en
aan d?ze vaartuigen een vrij verkeer hebben
toegestaan.
De Duitsche regeering zal aan de loden d:r
bemanningen der vernielde schepen de schade
vergoeden ,die zij hebben geleden, leng;-
volge van de vernietiging, zoowel wat lietreft
hun gezondheid als hun goederen.
Het bedrag dezer vergoeding zal eveneens
door b.'ide bovengenoemde commissarissen
worden vastgesteld.
Al» commissaridsè)) s&ulleu opti^de-n voor de
Nederlandsche regeëring or. A. Pia.'e, Roter-
dam, voor de Duitsche regeering dr. Grove,
directeur aan den Norddeutschén Lloyd te
Bremen.
(Officieel.) In liet antwoord, hetwelk de
minister van buitenlandsche zaken op 7 April
j.l. gaf op de vragen van het lid der Tweede
Kamer dr. J. van Leeuwen, d.d. 28 Maart j 1.
behield hij zich voor terug te komen op de
vraag betreffende de op 22 Februari j.l. ge
torpedeerde schepen.
De vraag luidde als volgt:
Is de minister bereid aan de Kamer mede
te deelen:
lor welke de juiste toedracht is geweest
van het gebeurde met de 7 Nederlandsehq
koopvaardijschepen, dóe op 22 Februari j.l.
bij de Engelsche kust werden getorpedeerd?
2o. welke stappen de Nederlandsche regee
ring heeft gedaan, bij dia der betrokken mo
gendheden, om opheldering over ej genoeg
doening voor deze vernietiging te erlangen?
De minister heeft thans in antwoord op de
eerste vraag uitvoerig mededecling gedaan
van dc feiten, als van de afkondiging door
de Duitsche regeering van het „Sperrgebiete",
de onderhandelingen tusschen de Nederland
sche en Duitsche regeering 1 e.reffende do
vrije vaart voor Nederlandsche schepen, die
nog onderweg waren, en liet in den grond
boren dei- schepen, van welke feiten de toe
dracht a's bekend kan worden beschouwd.
Betreffende de tweede vraag gaf de minis
ter het volgende antwoord:
Na de ontvangst, van de eerste berichten
over het op 22 Februari gebeurde heeft on-
dergeteekende Hr. Ms. gezant te Berlijn op
gedragen, zicli tot den rijkskanselier per
soonlijk te wenden, dezen te wijzen op "net
hoogst ernstige karakter van dit feit, en de
stellige verwachting uit te spreken, dat de
Duitsche regeering genoegdoening zou ver
schaffen in dien vorm van een vervanging van
de verloren gegane scheepsruimte en ver
goeding van de geleden schade.
Bij bet onderhoud, dat baron Gevers inge
volge deze opdracht met den rijkskanselier had,
drukte de heer Von Bethmann Hollweg zijn
diepgevoeld leedwezen uit over de ramp. Hij
verklaarde, dat de Duitsche regeering nog
niet in staat was hare houding definitief te
bepalen, doch de vordering der Nederlandsche
regeering in welwillende overweging zou ne
men.
Onder dagteekening van 6 Maart bericht ie
dr. Roscn, dat de Duitsche regeering bereid
was, de bemanningen der op 22 Februari
vernietigde schepen schadeloos te stellen voor
de door hen geleden materieele verliezen,
en de vraag overwoog aan de verliezen der
reeders tegemoet te komen door hun, zoo
zij het wenschten, den aankoop van Duitsche
schepen, waarvan zij na het sluiten van den
vrede gebruik zouden kunnen maken, te ver
gemakkelijken.
Deze oplossing kon de Nederlandsche re
geering geenszins bevredigen.
Hernieuwde stappen van baron Gevers leid
den er toe, dat de Duitsclne regeering den
17den Maart zich bereid verklaarde, onder
nader te bepalen voorwaarden, een gelijke
scheepsruimte ter beschikking van Neder
land te stellen als die welks op 22 Februari
was vernietigd: te dien einde zouden Duit
sche schepen kunnen .worden gecharterd.
Ook dit aanbod beantwoordde geensuzlns
aan de verwachting 'der Nederlandsche re
geering. Het huren van schepen toch was on
aannemelijk, alleen reeds omdat de schepen,
Duitsch eigendom blijvende, volgens de Ne
derlandsche wet niet de Nederlandsche vlag
zouden kunnen voeren, terwijl zelf indien de
vaartuigen onder Nederlandsche vlag hadden
kunnen worden gebracht, de geall'ecrden ze
tvgriiofdiikerwijs niet als neutrale vaartui
gen zouden erkennen. De voorgestelde op
lossing kon derhalve niet worden aanvaard.
Ook de Nederlandsche reeders verklaarden,
dat zij onder deze omstandigheden de aange
boden schadeloosstelling voor de bemannin
gen niet konden aannemen.
De gcdachtenwïsseling tusschen de beide
regeeringen werd sindsdien voortgezet en
heeft ten slotte geleid tot overeenstemming
op den grondslag hiervoren vermeld.
Te Amsterdam is bericht ontvangen, dat
„de Hilversum," een stelen schroefstoomboot,
bruto 1505 ton, gebouwd in 1883, eigendom
van de Stoomvaartmaatschappij „Oostzee" te
Amsterdam, in het Engelsche Kanaal op een
mijn is geloopen en gezonken. De bemanning
is te Miiford geland.
Verschenen is de memorie van antwoord
van '.'e regeering op het afdelingsverslag
van de Tweede Kamer betreffende het wets
ontwerp in zake bijzondere maatregelen ten
aanzien van het goederenverkeer met het
buitenland.
-
Ten vervolge op zijne circulaire van 21
April heeft de minsiter van landbouw, nij
verheid en handel bericht, dat, naar hem ge
bleken is, de handhaving van de circulaire
van 81 Maart j.l., medegedeelde bepaling,
volgens iwelke voor een avondmaaltijd in
hotels, o'estauiants en koffiehuizen naar keuze
kon worden verstrekt: lo. een soep en een
voorgerecht, of een soep en een nagerecht,
2o. een visclischotel, 3o. een vleeschschote),
tot moeilijkheden heeft aanleiding gegeven.
In verband daarmee heeft de minister thans
vastgesteld, dat voor een hoofdmaaltijd ver
strekt kan worden: een voorgerecht, soep
twee gangen, bestaande uit Viseh- eu (of)
vleeschsrhofcol en een nagerecht, mits dit niet
uit een meelspijs bestaat.
I)e bepalingen betreffende fiuit en kaas
blijven ongewijzigd.
Naar aanleiding van liet dezer dagen in
verschillende bladen verschenen bericht,
waarin wordt medegedeeld, dat vermoedelijk
V :gin Juli een belangrijke distributie van
benzine zal plaats hebben en dan aan Kan
delaren ongeveer een gelijke hoeveelheid zal
•worden toegewezen als het vorige jaar, deelt
de Toewijz ngscommissie voor benzine mede,
dat dit bericht absoluut onjuist is.
Ten einde teleurstellingen te voorkomen,
brengt zij ter kennis van belanghebbenden
dat er voorioopig nog geen uitzicht bestaat,
dat behoudens, kleine hoeveelheden aan dro
gisten en apothekers, aan handelaren ben
zine ten verkoop zal worden verstre.it, ter
wijl zij er voorts met nadruk op wijst, dat
zoodva tijd hiervoor is gekomen, aij dik
ofncnei zal bekend maken en zij op het
oogenbiik bij do toch reeds overstelpende
drukte, aanvragen van kandelaren om toe
wijzing van benzine, onbeantwoord inoet
laten.
Wat verderde benzineverstrekkiug aan par
ticulieren betreft, deelt de Tloewijzingfieom-
missje mede, dat liet inderdaad in haar voor
nemen ligt om, onvoorziene omstandigheden
voorbehouden, tegen het midden of einde der
voigende maand de particulieren voorshands
een kleine hoeveelheid benzine toe te wijzen,
voornamelijk ook om de werkloosheid in tal
rijke beroepen en bedrijven, zooals die welke
nauw bij het automobilisme betrokken zijn,
te voorkomen. Ool£ over dit punt kan de
Toewijzingscommissie met belanghebbenden
niet in correspondentie treden, doch zullen
zoo spoedig mogelijk nadere bijzonderheden
worden bekend gemaakt.
Eerstdaags is weer een nieuw© regeling
van het gasverbruik in verband met de kolen-
schaarecbte tegemoet te zien.
PROMOTIE.
Den 8en Juni 1.1. legde de Zeereerw. Pater
Crescentius van den Borne O. F. M., van
de Nederlandsche Minderbroedersprovincie,
met goed gevolg het examen af voor de Bij
belcommissie te Rome eu werd tot Licentia
tes Scientiarum Biblicarum gepromoveerd.
De Zeereerw. heer Th. Mulderpastoor te
Bi'iello schrijft: Daar ons van verschillende
plaatsen gevraagd werd om op Vriidas nui. Let
feest der heiligverklaring van de Martelaren
van Gorcum, op het martelveld in den Bniel de
plechtige Hoogmis niet vroeger te beginnen
dan elf uur, zoo meenden wij dit vriendieliike
verzoek niet te mogen weigeren. Derhalve zal
oip dsien feestdag in de Kapel op het Martelveld
in den Br iel de plechtig® Hoogmis om elf uur
worden opgedragen en na den middag om drie
uur het plechtig Lof beginnen.
DE MIJNWERKERSSTAKING.
Naar wij reeds onder het Laatste Nieuwe
gisteren in een gedeelte onzer oplage hebben
gemeld, had het comité der Ivath. Soc. Actie
in Heerlen aldaar tegen Maandagavond een
groote vergadering belegd, waar o.m. het
woord werd gevoerd door mgr. dr. Poels,
aalmoezenier voor den socialen arbeid in
Limburg.
Onder de ruim 1000 aanwezigen waren
pok verschillende socialisten; ook een po
litiemacht was in de zaal aanwezig ter on
derdrukking zoo noodig van rustverstoring.
In zijn openingswoord zette de voorzitter
van de K. S. A. het doel der W-Nadering
uiteen, er aan herinnerend dat een socialis
tisch voorman gezegd heeft, dat de strijd
hier gaat om de macht van het socialisme
tegen het katholicisme, de roode haan moet
in Limburg koning kraaien. Maar, zeide spr.,
de Katholieken moeten laten zien dat die
.haan te vroeg gekraaid heeft en daarom
dient er spoedig weer rust te komen ie
mijnstreek.
Vervolgens voerde de heer Jacobs
woord, die een overzicht gaf van de gebflif'
tenissen welke de staking voorafgingen
de oorzaken besprak welke de staking l18"'
den mogelijk gemaakt. Ais een dier oorza^®"
noemde spr. de socialistische drijverij, wel*'
wel de aanfeidende oorzaak i3 geweest:
dorziids meende spr. had men ook zijn h#"®
in eisen boezem te steken, want indien
christelijke organisatie sterker was geweest
dan was de toestand niet tot deze treurt?®
ontwikkeling gekomen. Daarom wekte bij "e
cliiistelijken op tot krachtiger organisa"®
opdat de Katholieken meester zullen blij'"1
in Limburg en het socialisme zullen o'®f'
winnen.
Daarna betrad onder onder daverend aP
plans Mgr. dr. Poels het spreekgestoeit®'
Als bij verrassing, dus zonder voorberrt'
ding, zoo zeide spr., zien wij ons hier voof
deze vergadering geplaatst en van deze Ke'
tegenheid wilde spr. gebruik maken om
woord van dank te brengen aan de social'®'
ten en voornamelijk aan hun leider Elfera
Men zal er van opzien en vragen: waaro®?
w elnu, aldus spreker, zes jaar lang trek
nu door Zuid-Limburg rond en tracht <1®
menschen te overtuigen vau den ernst va®
den toestand. Zes jaar lang deed ik zie"*
dat hier een strijd wordt gevoerd, niet al'
teen tegen het geloof, maar tegen Katholie"
Limburg. Ik erken het eerlijk, ook onder de
eigen collega's vond ik bestrijding, in he'
ijveren voor een sterken Christelijken Mij"'
werkersbonoL Ik zeg Elfers dank, dat hii
onzen arbeiders de oogen heeft geopend. Be'
ging immers niet om het geloof. Het gi"?
om een grooten Mijnwerkersbond, maar o"
heeft hij dan toch zelf aan een redacteur ver
klaard, dat het gaat om de macht. Is d*'
geen schoone victorie? In het „Volk" word
xk genoemd de Ie>ler der Christelijke Vakof'
ganisatie en zodeven werd ik hier als d®
voorman aangeduid. Daartegen protesteer dy
Dan is er nog iets meer. Toen men in 19}®
een actie begon vooi* loonsverhoogiug, is
fers bjj mij gekomen en hij teekende uid
een bewijs dankbaar te zullen zijn, iudi®B
werd verkregen, wat hij daar op papier h»d
verlaugd n.l. een loonsverhooging van 10 pc1*
Wanneer ik nu kan medewerken en dez®
eisclien worden ingewilligd, zult ge dan dank
baar zijn, vroeg ik. En -•<>'• ri .in<>U®
Elfers mij dat.
Toen ik met de müinlirmtcs had gespi'»
ken, lieu ik bij hem teruggekeerd en voetf
dan VA uur vergaderde ik met hem,
ik kan zeggen, ik heb niet juist gekregen,
er werd gevraagd. Toen had men de gezich
ten moeten zien, gevraagd werd 10 pet., dat i®
een loon van 3.96. Ik heb gekregen 4 efl
dat is nu maar een verschil van 4 cente"'
maar denk eens na wat zulks beteekent op
die duizenden arbeiders. Toen zouden de
cialistische kopstukken graag gehad hebbe®'
dat ik nog een keer met hen kwam prate®'
maar zij hebben mij nooit weer verzocht. B®''
de feiten hebben wij gepubliceerd, maar
feis heeit ze nooit in zijn blad opgenoiu®®'
Tégen dio misleiding eu dat volksbedrog h®r'
haal ik hier uog eens: Ik beu n i e t de lci^'
van den Vakbond. Onze mannen aü*»
tig genoeg om zeif te leiden. Toch heb ik
priester het recht hier te spreken. Het geldt
hier thans een strijd.om de macht. Het gaat
tegen Katholiek Limburg. Reeds voor deO
ocrlog waren de socialisten aan het rond
dwalen door onze schoone streken. Toen et
geld te verdienen was. toen het volk rijk b®*
gon te worden, althans de middelen ertoe had.
toen kwamen de roode apostelen.Zoolaiig't
volk arm was had 't zijn liefdezusters en zïjo
priesters: die zijn er altijd geweest, maat
toen er rijkdom kwam, verschenen de liefda-
heraulen van boven den Moerdijk. Hun g®-
tal groeide bij de uitbreiding der indlistri®»
en nu zijn er hier nog andere kringen, dj®
hel tegenovergestelde bezitten van sympatic®
voor de Christelijke Vakbeweging. Wij be
hoeven ze niet nader aan te duiden, hovend ieP
begrijpt, de groote massa de noodzakelijkheid
der organisatie niet.
De groote massa staat nog ongeorgani
seerd terwijl de socialisten allen zijn vef
eenigd.
Spreker ging daarop na wat het voor ed>
socialist wil zeggen te staken, welk een vef-
achtelijken indruk het woord onderkrnipe®
maakt Al deze middelen hebben zij aange
wend en door 'n goede voorbereiding dien
stig gemaakt aan hun zaak eu toch zulte"
zij bedrogen nitkomen.
De socialisten zijn begonnen op te treden»
zooals nog nooit gezien is, in Limburg. Zé
ontnemen de vrijheid aan onze mannen, oi®
te staan en te gaan waar zij zelf willen. Lang®
de wegen zetten zij hun posten uit om onz®
arbeiders te beletten naar hun werk te gaan-
Er moet gezorgd worden voor meer veilig'
heid voor onze arbeiders. Onze mannen moe
ten militaire geleide hebben en dan zuil®"
zij gezamenlijk naar bun werk opgaan en d®
staking zal mislukken.
Welk oordeel moet men ten slotte ove®
deze staking vormen èn welke gevolgen t»}
zij hebbent Op de eerste plaats de mijnd®'
reeties zullen nooit op de eisclien iDgaan. E®^
minimumloon is bii deze arbeiders niet m"'
gelijk. t
Spr. releveert daarvan de motieven en ze
tevens uiteen, boe met bet oog op de kol®"'
productie een verkorting van arbeidsduP
niet kan worden toegestaan. Wanneer i®
gevraagd was, wat de miïndirecties kond®
toestaan, dan was het zeker ingewilligd, w»"j
wie zou de verantwoording dragen van de*®
staking!
Het kolenvraagstuk is van nationaal
lang en hadden de directies der mijnen
iets niet toegestaan wat ze wel konden, d»
kwam op hen de schuld der staking. rl b"
drukt die op de socialisten, omdat men
vraagt, wat niet ingewilligd kan word®
Nooit zullen de directies toegeven. Nooit
zal de regeering ingrijpen. Ten slotte gaf
ook nog een verklaring van het feit, dat
vele Christelijken 't werk hebben neergei®*^
De vrees zit er in. en de bewaking is
voldoende. Al zendt Elfers nog zooveel
grammen, dat er soldaten genoeg rij11' 0(
is bier niet een staking als in Amrterdai
Rotterdam. Maar in een gansche Pr"v''r r<'
roet afgelegen wegen. Op meer bewa'
bescherming blijven wij dus bij
aandringen.
Dan deed spr. een beroep op al ito
ders, die nog leefden in de lenze-
aan Christus". Een beroep deed 1
liefde voor do vrijheid en on
