LUST vaa maxinniiaprijzen van
Propagandisten
OE DAG
Propapdaversariering,
""buitenland
district KURLEM EH OMSTREKEN
SANDALEN
Brandstoffen
kortland cement, gips en tras,
Waarom rechts?
P. W. TWEEHUIJSEN,
Bruinkoolbriketten.
1 urf.
Groote
m jyias §917
4ISTE JAARGANG No. 9374
Uit nummer bestaat uit vier bladen, waar
onder het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
i bladzijden.
EERSTE BLAD.
(Gemeenten Haarlem, Heemstede, Benne-
brock, Bloemendaal, Spaarndam, Schoten
en Haarlemmerliede c.a.)
Siigpaamd!® 1 JULI !9I7
Indus triekolen per 1000 K.G\ f 33.50
Gietookes ongebroken per 1000 K.G. l
Gietcokes (brechcokes) p. 1000 K.G. f 41.oO
Anthraciet (anthracietnootjes) per
Hectoliter
t>. Eierkolen per H.L. J
o. Steenkolen (kacbelkolen) p. H.L. f 2.10
Alles franco bergplaats verbruiker Voor
het bezorgen binnen de gemeenten Spaarn
dam, Bioemendaal en Haarlemmerliede (uit
gezonderd het stadskwartier van Haarlem)
aan voor de brandstoffen sub. a, b en c
ÏO cent per H.L. berekend worden.
Gascokes (grof) afgehaald aan de gasfabriek
of bij den handelaar per H.L. f 1-55
Gascokes (geklopt) idem, idem f l-bö
t'arelcokes idem, idemI i.oo
Voor het aan huis bezorgen van 1 H.L.
ookes mag 12 cent berekend worden. Voor
bet bezorgen binnen de gemeenten Spaarn
dam, Bloemendaal en Haarlemmerliede (uit
gezonderd het stadskwartier van Haarlem)
•hag 5 cent extra berekend worden.
Per 50 K.G. f 1.75 aan huis bezorgd. Bruin
koolbriketten kunnen ook afgehaald worden
25 stuks 33 cents.
en allen die mede willen helpen,
komt Sfiaan&Sag en Dinsdag
avond 7 uur, allen naar
..ST. BAVO," waar circa 40.000
strooibiljetten op verspreiding liggen
te wachten. 1794
t 0.90
tier 20 stuks f 0.20
luchtballen 2e soort per 100 stuks
per 26 stuks f 0.17i^
Lakkersturf per 100 stukB
oer 26 stuks f 0.22
L&nge harde turf P©r 100 stuks
per 26 stuks f 0.24
Voor het aan huis bezorgen van 100 stuks
turven mag 10 ets., voor 25 stuks at.
Wekend worden.
De Directeur van het Brands tof fenbureau
REITSMA.
f 0.70
f 0.85
f 0.95
vallen bij den Damesweg en hoogte 304 ten
Westen van Verdun. Bij den Damesweg ver
meesterden zij een loopgraaf van 1000 Meter
lengte, bij hoogte 304 drongen zij over een front
van 2000 M. ter diepte van 500 M. de Fransche
stelling binnen.
Griekenland heeft zijne neutraliteit opgegeven
en zich aan de zijde der Entente geschaard.
De Chef van het Distributiebedrijf te HEEM
STEDE maakt bekend, dat gedurende de week
van 2 tot en met 7 Juli 1917 zullen verkrijg
baar worden gesteld: op bon:
No 15 Va K.G. rijst. No. 16 Va K.G. rijst.
No 17 1 ons gort No. 18 V2 ons bruine boonen.
No 19 1 ons groene erwten. No. 20 1 ons bak
en braadvet. No. 21 2 ons zachte zeep
De prijs der rijst is voor deze week vastge
steld op 10 ct per Va K.G. __ri
DE GEMEENTEBESTUREN van HAAR
LEM HEEMSTEDE, SCHOTEN, BLOE
MENDAAL, HAARLEMMERLIEDE c. a.,
SPAARNDAM en BENNEBROEK, Blaken be
kend, dat de houders van
ingevolge art. 9 le lid der Disiributicwet 1916,
'•erzocht worden vóór 20 Juli a.s. opgave te
doen van de voorraden die op 15 Juli a.s. bij
ben aanwezig zijn. 778
Formulieren zijn te bekomen aan de Distri
butiebedrijven van bovengenoemde gemeenten.
De aardappelennood is allenvege, doch vooral
'n de groote sleden, bijzonder nijpend en dwingt
de overheid tot nieuwe rantsoeneering-maatrege-
!#n.
Ook de kolenvoorraad wordt bedenkelijk klein,
Wdot ook ten aanzien van de kolenvoorziening
het gasverbruik nieuwe beperkende maatrege-
!in zijn te verwachten.
Verschillende Entente-bladen maken bezwaar
'eêen de tuaschon Nederland en Duitschland ge-
,r°ffen overeenkomst, inzake de overdracht van
'll Indii liggende Duitsche schepen als schade-
\ïrgoeding der op 22 Februari bij de Scilly-
"anden getorpedeerde Nederlandsche schepen.
i Aan het Westelijk front sterke Engelsche aan
dien tusschen Lens en Atrecht. De Engelschen
Reikten Avion, een stad even ten Oosten van
]'l reeds door hen vermeesterde La Coulotte en
4 K.M. ten Zuiden van Lens. Meer in Zui-
'Ijke richting behaalden zij voordeden bij Oppy
.Liaise 11e.
an hun kant hebben de Duitschers aange-
HL
Wij gelooven niet dat volledigheid in een kort
artikel gevergd kan worden. En stippen daarom
slechts in tijdsorde eenige daden van onzen Raad
aan. Reers in September 1915 toen, toevallig,
de rechtsche leden een meerderheid vormden,
hebben wij zelfs niet getracht in de Raadscom-
missiën een overval te doen doch verdeelden de
leden volgens een accoord. Nog niet lang gele
den, dit ter opfrissching van het geheugen, heb
ben de liberalen daar nooit over gedroomd. De
heer Breda Kleijuenberg nam een jaar daarna
aan rechts ten zeerste kwalijk, wat hij of althans
zijn mede-liberalen, jarenlang pleegden te doen;
n.l.van hun meerderheid gebruik maken om
een eigen man in een commissie te benoemen. Ge
noemde heer zat nog in genoeg commissies.
Machtsontplooiing, dit sta vast, is aan de rechi-
sche meerderheid volkomen vreemd.
De brugwachters hadden de aandacht van den
heer Klein, de kleine duurtetoeslag (voorstel
Slingenberg) werd aanvaard, de winkelsluiting
wordt aangenomen, de kermis afgeschaft, de mid
delbare Technische School te Haarlem verkregen.
Bij de kwestie van de nieuwe begraafplaats wer
den de belangen der particuliere bloemisten
krachtdadig door rechts verdedigd, zooals later
de vleeschhandelaren gedurende twee raadsver
gaderingen hun pleiter bezaten tot herstel van
een beieedij;?g. De Raad verwerpt met circa al-
De belasting op de vermakelijkheden wordt
aangenomen, alsmede de tweede duurtetoeslag.
De politie wordt door rechts bij rondvraag aan
de orde gesteld en later geheel van diezelfde zij
de afgehandeld. De R.-K. pleiten op 9 Fe
bruari voor woningverbetering, later nam de
beer Klein wederom het initiatief voor betere
volkshuisvesting. De heer Wolzak spreekt voor
progressie ia schoolgeldhefiing. Over progressie
in de Belasting was reeds vroeger een krachtig
„vóór" geuit in het R.-K. plaatselijk dagblad
door een geloofsgenoot-raadslid. De verwezen
lijking van dit ideaal moest wachten doch bij de
bégrooting 1917 sprak rechts vóór de motie
Groenendaal en een R.-K. wethouder deed ten
slotte het voorstel.
De overuren worden aan de Politie uitbetaald,
gevolgd door definitieve salarisverbetering. La-
fer worden de straffen verzacht in de geldelijke
gevolgen, nog later dient Mr Bruch de motie in
voor een commissie van Advies. De heer Klein,
veel gesmaad, oogst den dank der lantaarnopste
kers. Bij de begrooting worden enkeie onderwijs-
subsidiën verhoogd. De heer Visser neemt het
op voor den marktmeester. Gevolg: alle markt
meesters verbeteren. Op voorstel van Van Liemt
worden de gemeentelijke distributieuitgaven ge
splitst. Rechtsche raadsleden waarschuwen voor
de terugzending der begrooting door Gedeput.
Staten. Het Haarl. Muziekcorps, ofschoon in een
w einig verkwikkeiijken staat, krijgt van den raad
de volle subsidie.
De Raad neemt krachtig stelling ia de Gast
huiskwestie, zoowel rechts als links werkt samen
om hier een daad te stellen waarvan eerst de
volgende jaren waarschijnlijk het groote gewicht
zullen getuigen.
De heer Van Liemt handhaaft het van Liemt-
sche lichtje, voor de klein-wink-.liers van 't hoog
ste nut. De afschaffing van den bakkersnacht-
arbeid wordt het eerst ter sprake gebracht door
een R.-K., later in een voorstel belichaamd door
een A.-R.
Het rechtsche deel van den Raad verzet zich
tegen de uitgave van een verbouwing ad f 80,000
voor school 10, gezien de tijdsomstandigheden.
Rechts verliest het met één stem. Ergo wordt een
schrikkelijk duur 7e halve leerjaar aanvaard. De
Precariobelasting wordt aangenomen. De belan
gen van het N. Z. H. T.-personeei worden mede
door rechts verdedigd, 'n Verstrekkend amende
ment op de loonen (van een R.-K.) wordt aan
genomen. Bij de herziening van de Gasbeopa-
ringsbesluiten wordt steeds de kleine man ontzien.
De groote duurtetoeslag van 28 Maart 1.1.
aangenomen,
De Progressieve Belasting aanvaard. Een
A.-R. en R.-K. amendeeren het voorstel van den
R.-K. wethouder, zoodat de kinderaftrek (onbe
perkt) van f 25 op 50 gebracht wordt.
De Barbiers en Kappers krijgen de Zondags
sluiting (Mr, Bruch).
Een R.-K. dient een motie in, geheel conform
de beraadslagingen bij den grooten duurte-oe-
slag, om ook hen die niet hun vollen arbeid
aan de gemeente geven benevens gepensionneer-
den een gedeeltelijken toeslag en gratificatie te
geven.
Ziehier de Raad van Haarlem in vogelvlucht.
De arbeid is tot heil geweest van alle Ingezetenen.
En au kan de Volksstem schetteren over „Boman-
niaansche wijze van concurreeren" en over die
rechtschen die hun spelletje spelen op „de ruggen
der belastingbetalers" (zooais de waard is ver
trouwt hij zijn gasten), het feit b 1 ij f t
bestaan dat het beffingsper-
centage voor de Plaatselijke
Belasting naar het Inkomen
gedaald is van 6.1 tot 5.1.
Politiek, vrienden!
Zulke geslepen politici verdienden dan het Bin.
nenhof aan beide zijden te bevolken. Politiek?
Gezegend zij dan zóó'c politiek! Wij huiveren
voor Haarlem's Welvaart, diede politiek
wil bannen!
Mr. BOMANS.
tt Aa vellen gang.
De verkiezing voor de Tweede Kamer konden
we op ons dooie gemakje laten voorbijgaan.
Voor deze anders zoo agiteerer.de, stof-
opjagende en strijd-ontspiunènde, gewichtige,
politieke gebeurtenis verroerde nu in 1917 zelfs
de meest fanatieke propagandist geen vin.
Hier en daar waren enkele knikkers noodig, om
de oppositie-kegeltjes van de Atagiërs en Wijn-
koopers voor de vlakte ie gooien. Doch 't waren
kleintjes en ze waren niet talrijk. Onze beroemde
propaganda-stuiters bleven bewaard voor den
échten strijd.
Het gevaar is nu zeker niet denkbeeldig, dat
er na de periode van slaap en gemakzucht, voor
komend in een tijd, dat er anders hevig.ijk politiek
gevochten wordt, nog heel wat propagandisten
zijn, die wat aan hun gemak gewend raken. Ze
krijgen een zekeren „laten-zitten-wat-zit"-waan,
en een eventueel vctgend politiek evenement
dreigt net zoo ijskoud langs hen heen te gaan,
al is 't dan ook nog belangrijk.
worden; en de propaganda-Ieiders hebben hun
klaroen dan ook al opgestoken, ora de algemeene
reveille te blazen.
Want de tijd van politiek niets-doen is voorbij.
Heel even heeft de gedwongen rust der politieke
reclame-makers slechts mogen duren. Thans ts
't weer de tijd van arbeid, van rustcloozen, ener
gieken arbeid.
Overal, waar de politieke collectieve contracten
voer de gemeenteraadsverkiezingen mislukten,
ontbrandt de strijd.
In Haarlem ook.
In Haarlem, waar de politieke actie steeds zoo
geweldig is; in Haarlem, waar de coalitie slag
op slag won, omdat de propaganda zoo schitte
rend georganiseerd was; in Haarlem, waar het
echte propaganda-leven heerscht als nergens
anders.
De overeenkomst om de zittende ieden te hand
haven, kwam niet tot stand, dank zij de socialis
tische begeerlijkheid en direct daarop stoof alles
op de elf zeteltjes af.
Elf, waarvan rechts er zeven te verdedigen
krijgt, terwijl ze niet zal nalaten, om de andere
vier aan te vallen, en een poging tot veroveren
te doen.
Wat een reuzen-werk staat er dus door de
coalitie te doen!
'cl Reuzenwerk, dat al ons propaganda-mate-
riaal vraagt; heel onzen echten propagandageest
eischt; aller medewerking vraagt!
De verderfelijke compromisslaap moet voor
goed geëindigd zijn.
We moeten Allen, klaar wakker, meedoen aan
de voorbereiding van den verkiezingsslag. die
4 Juli wordt uitgevochten. Zóó groot moet 't
leger der rechtsche propagandisten zijn, en zóó
algemeen en intensief de voorbereiding, dat we
al halverwege de victorie staan 1
Daarom: komt Maandagavond la St Bavo.
Daar roept de propaganda-club oos aiïen op ten
strijde; daar krijgen we wijze lessen; daar steken
we 't propagandavuur ten volle aan. dat 't hoog-
op en breed-uit laait! Daar gaan we geestdrift en
enthousiasme halen voor onzen goeden strijd er.
materiaal voor de politieke reclame.
De tijd van rusten ia voorbijde politieke actie
gaat in vollen gang!
In vollen gang, en met zoo'n geweld, dat de
vrijzinnige zetels trillen.
En dat op 4 juli de zegepraal der coalitie weer
bewondering vraagt voor de Haarlemsche propa
ganda, ook vèr buiten de stadsgrenzen!
f f Hoogovens.
De inkt, waarmede onze bemerkingen van Don
derdag 1.1. geschreven werden, was nog niet
droog, of er kwamen berichten, dat een
vreemde de Nederlandsche
G. J. Braakhuis, S. J. van Beest
van Andel, J. J. v. d. Veldt en
Mr. J. B. Bomans.
regeer ing vóór is met de op
richting van een hoogoven.
Terwijl half-ambtelijke mededeelingen in de
pers de ronde doen over de oprichting van een
hoogoven en walswerk, bevat het „Hbld." het
volgende bericht:
Een vreemde hoogoven-maatschappij heeft
reeds grond gekocht in Zuid-Limburg.
Naar verluidt, moet het eene maatschappij
zijn, wier werken, bij de bezetting van een
deel van den Elzas door Fransche troepen,
door den oorlog ten deele zijn vernield. We
veronderstellen, dat het de vennootschap zal
zijn „Les petit-fils de Frangois de Wendell".
De naam doet er trouwens weinig toe. Een
feit is het, dat deze onderneming het goed
„Ter Worm" onder Voerendaal een groote
pachthoeve met omgeving, 110 hectaren groot
heeft gekocht voor de som van, naar men
ons verzekert, f 160,000. De aankoop is ge
schied door tusschenkomst van de directie aer
Oranje-Nassau-mijnen, welke onderneming bli
de hoogoven-maatschappij moet geïnteresseerd
zijn of omgekeerd.
in dit licht bezien, is alvast de weigering
van deze mijndirectie om subsidie te geven
voor praeadviezen betrekkelijk de vestiging
van Nederiandsche alzoo concurrente
hoogovens verklaarbaar.
Om te kunnen werken, behoeft de hoogoven
maatschappij allereerst eene aansluiting bij
het spoorwegnet, in casu bij de lijn Maas
trichtSchin op OeulHeerlen. Niet een
smalspoor-raccordementje volstaat voor een
dergelijk bedrijfhet gewone breedspoor, zoo
dat de wagons met ertsen, kolen, afgewerkte
producten enz. zonder overlading rechtstreeks
uit het internationaal verkeer tot op de ter
reinen der onderneming zelve kunnen rijden,
is volstrekt noodzakelijk. Nu ligt het goed Ter
Worm van de genoemde spoorlijn gescheiden
door de bezittingen van het kasteel Corten-
bach, die zich ter grootte van 400 H.A. langs
den spoorweg uitstrekken.
De pogingen van de Hoogoven-maatschap
pij, om van den eigenaar der Cortenbach-be-
zittingen het voor den aanleg dier spoorver
binding noodige terrein te koopen, schijnen
echter tot dusver op de ongeneigdheid van den
eigenaar, den heer Florin, af te stuiten.
Misschien staat dit in verband met bespre
kingen, die, naar wij vernemen, geopend zijn
tusschen den eigenaar der terreinen en den
vertegenwoordiger eener tweede buitenland-
sche Hoogoven-onderneming, welke óók ge
neigdheid vertoont om Zuid-Limburg tot het
terrein harer werkzaamheden te maken.
We vestigen met nadruk de aandacht der
Nederlandsche autoriteiten op hetgeen er
thans in deze streken gebeurt:
Terwijl onze eigen industriëelen, bankiers
en regeeringspersonen het belang van Zuid-
Limburg voor de vestiging van een hoogoven
industrie blijkbaar niet voldoende inzien, zijn
de buitenlanders reeds bezig eikaar hier de
gunstige plaatsen le betwisten
Caveant consuiesl
We behoeven h.er niet veel bij te voegen. Dc-
moeiüjkheden, welke de vreemdeling daar in
Zuid-Limburg ondervindt, zijn een troef in Ne
derlandsche handen.
Het komt er nu op aan door te tasten.
En onmiddellijk met de oprichting te be
ginnen.
Voor een langdurige bespreking van de in de
pers opgeworpen vraag, waar onze Neder
landsche hoogoven moet komen, ontbreekt de
tijd.
Hoofdzaak is dht hij komt. En we! met de:
meesten spoed.
WERELDBRAND
BELANGRIJKE TOENEMING DER GEVECHTS-
WERKZAAMHEID - ENGELSCHE EN OUiT-
SCHE AANVALLEN
Met groote hardnekkigheid «n on v«. tie
lijkh-id houden dm Engclsc-L-en hun op
hot Duicsche front in sUna
Lu de laatste dagen hobten zij op vela
punten van Huliucu tpirn K M tan Kot -
don van Lena] lot v.)oste;ijk var. Atrcoht
aangevallen en plaatselijke s ccesseo b -hi Aid,
vooral .ten Zuiden van Lens. Daar hoboen
zij Avion bezet, dat reeds «enigszins tea Zuti-
Oosten van Lens ligt. D e 0 in v a 111 n g van
Lens maakt van deze' z id> goode vordertn-
VOOft DE VACA.-TIE
Sai*teljorisstraa4 27. TEL. 'HO
8££tCP.T£N
MSCHE COURANT
in hef
Korte 11 ïooche turf per 100 st.
per 25 stuks f 0.22y»
*oordholl. turf 2o soort p. 100 st.
per 25 stuks f 0.32
Lange losse turf 2e soort per 100 st.
per 25 stuks f 0.30
Machinale Drentscke turf per 100 st.
per 25 «tuks f 0.30
^oordhoLl. turf le soort p. 100 st.
per 25 stuks I 0.25
Moordhol!, turf 2ea oort p. 100 st.
per 25 stuks f 0.22Vs>
tfoordholi. turf 3e soort p. 100 st.
- per 25 stuks l 0.20
lj1CYithall«n le soort per 100 stuks
Kauviui. zö Juni 1917.
f 0.90
f 1.16
t 1.16
f 1.
t 0.90
f 0.80
f 0.80
gemeene stemmen de intrekking van den duur
te toeslag; de critiek op de aardappelenvoorzie
ning is ten slotte het scherpst van de zijde der
R.-K.
Uft gevaar dient onmiddellijk gesignaleerd te
in de Zaal van Si. Bavo",
Smedestraat 23, op Maandag
2 Juli a.S. des avondsom half
negen uur.
Sprekers:
Toegang «oor Rechtsche Kiezers
en hunne dames.
Kaarten verkrijgbaar bi] A. J. LIPS,
Pieterkiesstraat 52; CH. MEIJER, Anthonie-
straat 57rood; C. J. SMIT. Oosterstraat 46;
Pastorie Stoofsteeg; M. L A. KLEIN,
Korte Annastraat. en zoover voorhanden
des avonds aan de zaal. 1793
DE BESTUREN DER DRIE
RECHTSCHE KIESVEREENIG1N0EN.
1013
gen. Aan den Noordkant echter is het da
reeds uit 1915 beroemde heuvel 70, die d.n
Engelschen opmarsch tegenhoudt.
Het is te voorzien, dat zware Enge's a
aanvallen tegen dL punt thans spoedig zul
len losbarsten, 't Ts het eemge hoover dan
de Engelsche linies gelegen punt, dat de
Duitechors nog in bezit hebben.
Tusschen Oppy en Gavel e bebaa'dea de
Engelschen ook een voordeel Zij vermees
terden daar de voorste loopmven In *t ge
heel vielen hun 217 gevangenen en 12 ma
chinegeweren in handen.
Daarentegen behaaden de Duitschers vrij
belangrijke voordeden op Fransche front-
sectoren. Hun legerbericht meldt die aan
gaande:
„Aan den Ohemirt des Dames hadden bij
fort Malmaison ten Z van Oou tcoou en ten
Z.O. van Ai l-a plaatselijke aanvri'en en ten
O. van Oerny een groote onderneming van
Westfaalsche reeimen'en volledig succes Hier
werd de Fransche ste ling over een breed e
van ruim 1000 M. alsm*de een hardnekkig
verdedi rde tunnel stormenderhand genomen
en tegen heftige tegenaan vallen behouden.
In het geheel zijn in d^ze gevechten ruim 150
gevangenen én eenige machinegeweren bin
nengebracht
Op den Westelijken Mnas-oever kon een
zorgvuldig voorbereide aanval bij de wes
telijke helling van heuvel 304 ten nltvopr wor
den gsbraebt Na een korte vuur-voorberei
ding namen Posensehe regimenten in een
kreehtlgen stormloop de Fransche stellingen
teT weerszijden van den straatweg Malan-
oourt— Esnes over een breedte van 2(100 M
en 500 M. diepte.
Spoedig begonnen Fransche aanvallen zijn
voor de veroverde linies teruggeslagen.
Vanochtend vroeg bestormde een "Wur-
temburgsoh regiment in het boscb van Avo-
oourt een 300 M- breede stelling der Fransche
bevestiging. Tot duarer zijn op beide piantr
sen ruim 550 gevangenen gemaakt; de buit
is nog niet vastgesteld.
Tot zoover het Duitsche legerbericht.
Aaugezien een verdere ontwik kaling dezer
aanvallen «taUgiache oogmerken zou kunnen
ontsluieren, moeten we afwachten of deze
verdere ontwikkeling zal volgen.
Wh herinneren er intusscben aan dat zij
reeds voor weken de mogelijkheid en zelfs de
waarechijnlijkbeid van een Dnitseb
offensief hebben vooropgeaet.
DE DEPORTATIES IN BELÜLE HERVAT.
E* komen, zoo wordt a&u hoi .,H.hl." gemeld,
opnieuw aagetwekkeude berichten uit he«t be
zette gebied vau UcLgie: „de deportaties vun-
*eu opnieuw aan. dooli ditmaal voert men de
arbeider* niet naar DuitschlandDtsn voert
alle burgers, omr-eaout hun ataud en bekwaam
heid. naar de achterhoede van het Weeter-
front."
Het ie haaat niet om te gelooven.
Zijn daar niet de pdeohtiire beloften, door
de DuitaoUe overheden gedaan t Wij «preken
niet eens van de beloite, die hot Dujteoke gou
vernement deed aan het M ederlandeoho gou
vernement: mi. dat de arbeider», die d-oor het
Nedorlandsoh gouvernement aangeduid kondeu
worden, ais uit Nederland terueuekeor naar
Balgiö. uit Duilach!and opnieuw uaar bun land
souden gestuurd worden. Er ziin inderdaad
ploegen arbeider» teruggestuurd, althau» naar
Antwerpen.
Dooli er werden .ook andore beloften afge
legd. onder den indruk van de protesten uit
do neutrale landen.
Hen zal zich nog het WoJffbeniohl. van 14
Maart 1917 herinneren. Onder voorwendsel, dat
ve!» Belgen, behoorendo tot verschillende »iaat-
kundig» partijen, eon rekwoet hidden inge
diend bii den Keizer, zou W ühoim 11 order ge
geven hebben voorloopig de deportatie» te sta
ken en de Belgnaehe arbeiders naar huis te etu-
u.
Den 2en April daaropvolgende meldde graaf
ton Herding, p.-oeident van dan ministerraad
en Minister van Buitenlandsohe Zaken in Beie
ren, officieel aan deu Paus. dat deze voldoe
ning kon krijgen en dat de weggevoerden zou
den teruggestuurd worden. Do lek»t mn de mer
dedeeüng in dien zin door graaf von Herding
overhandigd apn Mgr. Averaa. apostolische
nutiu.» te Münolien. luidt al* volgt.: „In ant
woord op uw zeer gekorde nota van 24 der vo
rige maand, heb ik de eor Uwe Excellentie te
berichten, dat het aandringen van den H. Stoel
om een ge wen «elite oplossing te bekomen van
de quae»li» der weggevoerde B*Lg..»olie arbei
der» niet zonder succes «ebk-'eu i». Volgen»
betrouwbare inforhmtiae, die V onlang* ont
ving uit Berlijn, tijo da bevoogde overheden
geneigd om zloh te onthouden van alle verdere
gedwongen deportatie» uit België naar
Duitaobiend. en om naar hun vaderland te
laten terugkeer en allen, die ten gevolge van
•en mogelijke vergissing, onrechtvaardig weg-
Uievoerd worden. Ik varbeug or mij bijzo mier in,
dat men aldus tegemoet gekomen i» aan deii
Venaoh van Z. IJ. den l'aua. door Uwe Excel
lentie herhaaldelijk uitgedrukt en dien ik drin
gend aanbevolen heb bii ds overl eden van hek
Keizerrijk." Naar een bericht. :n do ..Osserva-
~t Romano" verschenen, is deze mededeel ing
dótir Z E. Kardinaal Gasparri ter kennis ge
b' ioht van Zijne Excellentie van den Heuvel,
gezant van België bu den II. Stoel.
Tegenover deze beloften staan nu weer fei
ten sla de volgende:
In liet etap'pèngebied van Luxemburg 15 d6
gcbeele mannelijke bevolking van 1.5 tot ós
jaar weggevoerd. De voorschriften bepaa d *n
dat alleen een l-urceri.eeiter. u miester en
6»o notaris in elke gemaéntd blijven mochten.
Ook de vrouwen werden opgeschreven en in
drie categorieën ingedeeld:
