K9LEH0IST
DE DAG
""buitenland
V
ELCK WAT WILS
S AMD ALE
P. W. TWttHUlJötN,
District Haarlem en Omstreken,
TERDAG 21 JULI 1917
4ISTE JAARGANG No. 9392
Dit nummer bestaat uit vier bladen, waar
onder het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
EERSTE BLAD.
Weest buitengewoon zuinig met Uw brandstof
(semeen'en Haarlem. Bloemendaal, Bennebroek,
Heemstede, Spaarndam, Schoten, Haarlem-
®erliede en Spaarnwoude).
Do brandstoffen-commissie vestigt er de
Aandacht op, dat de fabrieksturf welke door
de handelaren geleverd wordt, van het jaar-
ïantaoeu wordt afgetrokken. Alleen brand
hout is vrij en komt niet in mindering van
Eet toe te wijden kwantum.
De Directeur Brandstoffen-Bureau,
RE ITS MA.
Weest buitengewoon zuinig met Uw brandstof
De Chef van het Distributiebedrijf te
Heemstede maakt bekend, dat in de week
yan 23 tot en met 28 Juli 1917. zal beschik
baar worden gesteld, op bon No. 31, 2
°ns rijstNo. 32, 1' ons gort; No. 33, 1 ons
havermout; No. 34, I ons bruine boonen
No 35 1 ons groene erwtenNo. 36, I ons
bak- en braadvet; No. 37, 2'/> ons zachte
«eep. 2523
In den Duitschen Rijksdag is namens het
departement van bui'enlandsche zaken medege
deeld, dat men als voldoening voor het aan
gedane onrecht, inzake den aanval van Engel-
»che zeestrijdkrachten op Duitsche handelssche
pen binnen de Nederlandsche territoriale wate-
ren, door bemiddeling van de Nederlandsche
'cgeering de onmiddellijke teruggave verwacht
van de in de Nederlandsche territoriale wateren
geroofde schepen, benevens van de lading, en
•chadevergoeding voor dé in den grond
Reboorde en beschadigde schepen en voor de
Rewonde Duitsche zeelieden en de nabestaanden
Vau de gesneuvelde zeelieden.
WERELDBRAND
DE DOQRBTAAK VAN HET RUSSISCHE FRONT
HEVIGE GEVECHTEN IN HET WESTEN.
De Duitschers overal in het offensief! Dat is
de nieuwe keer in den oorlog. Zij toonen terdege
oog allerminst buiien adem te zijn. In Oost-
Galicië braken zij mèt de Oostenrijkers door het
hl tuchteloosheid blijkbaar verweekte Russische
front; en in het Westen blijven zij met ongekende
Woede en volharding aanvallen tegen de Fran
se stellingen langs den Damesweg, waar zij
Zoowaar op een heel klein vak (600 vierk. M.)
den kam hebben bereikt.
Omtrent de frontverbreking in Gallitië wordt
mans. het volgende gemeld uit Berlijn:
„Den uitdagender anval der Russen tusschen
de Dn jester en de rpathen hebben de Duit
sche troepen den 19en Juli beantwoord door een
tegenaanval ten Z. van de Boven-Sereth. Deze
volkomen gelukt. Na een door de O.-H. artil
lerie flink gesteunde voorbereiding, die met het
krieken van den dag begon en ih de Russische
•tellingen zware verwoestingen aanrichtte, vielen
de Duitsche stormtroepen te 10 uur 's voorin,
•en drievoudig complex van Russische stellingen
tusschen de Boven-Sereth en de Strypa aan en
doorbraken dit. Reeds te 9 uur 30 was de meer
dan 40 M. hooge Zlota Gora in handen der
duitschers gevallen. De aanval werd begunstigd
door helder, zonnig weder. De uiteengeslagen
Russische afdeelingen trokken terug als in
Paniek. Hunne verliezen waren buitengewoon
bloedig. Enkele uren na den aanval konden
reeds 3000 gevangenen en tien buit gemaakte
kanonnen worden geteld. De Russische tegen
aanvallen aan beide zijden van de Malastrypa
en bij Zalvose, die het doordringen van het Rus
sische front tot staan moesten brengen, werden
met zware verliezen voor de Russen afgeslagen.
De Duitsche likervleugel drong voort langs den
moerassigeh bovenloop van de Sereth. terwijl de
rechtervleugel voorwaarts trok aan beide zijden
van de spoorlijn ZborofTarnopol. De linie
ZaioczeClejow is overschreden en het Russi
sche front tot op een diepte van 15 K.M. door-
gestooten."
Een later bericht meldt, dat de Duitschers de
in wanorde terugtrek kende
Russen dicht op de hielen ziiten.
Daar uit St Petersburg nog weer bericht ont
breekt, is het eenigszins moeilijk een oordeel uit
te spreken over de vermoedelijke strategische
gevolgen dezer frontverbreking. Alles hangt af
van de vraag, hoe sterk het doorbraakleger is
en of de Russen in staat zullen zijn tot krachtige
tegenaanvallen op de flanken.
Omtrent de Duitsche aanvallen tegen de
Fransdie stellingen aan dén Damesweg wordt
uit Parijs geseind:
In de buurt van Hurtebise en Craonne werd
het artillerie-gevecht met grooie verwoedheid
voortgezet. De Duitschers zetten hunne aanval
len voort tot diep in den nacht. Tegen half acht
gingen de Duitschers opnieuw met een sterke
troepenmacht over tot een bestorming op de linie
van de Fransche plateaux voor Craonne en Vau-
clerc. Er ontwikkelden zich gevechten over het
geheele front, dat de Fransche troepen met schit
terende dapperheid verdedigden. Hun tegen
stand lokte nog woedender aanvallen uit. De
Franschen behielden overal hunne stellingen.
Ondanks hun groote verliezen konden de Duit
schers noch op het California-plateau, noch het
plateau des Casemates en evenmin de Fransche
stellingen meer naar het westen toe nemen. Het
terrein vóór de Fransche linies is bedekt met
lijken, wél een bewijs van de hevigheid van den
slag en- de bloedige nederlaag van den vijand.
Tusschen het California-plateau en het plateau
des Casemates bleven de pogingen der Duit
schers om het geringe voordeel, dat zij gisteren
behaald hadden, uit te breiden, eveneens vruch
teloos. Door krachtiger tegenaanvallen maakten
de Franschen den zak nauwer, waar de Duit
schers waren binnengedrongen. De Franschen
hebben den kam van het plateau geheel en al
in hun bezit, de Duitschers handhaven zich nog
op een oppervlak van ongeveer 600 vierk. M.
naar den noordelijken rand toe. In de volkomen
stukgeschoten gedeelten van de eerste linie maak
ten de Franschen een twintigtal krijgsgevange
nen.
Daar wfj voor onze lezers de beteekenis dezer
aanvallen reeds hebben uiteengezet, behoeven we
er niet op terug te komen.
PERSSTEMMEN OVER DE
KANSELiERSREOE.
Wij gaven gisteren onder Laatste Nieuws
reeds eenjge uittreksels uit artikelen van
Duitsche bladen over de rede van den nieuwen
Rijkskanselier. Ten einde den indruk, dien de
rede ia Duitschland en in de Ententelanden
heeft gemaakt, te kunnen beoordeel en, zal men
goed doen ook nog van onderstaande' persstem
men kennis te nemen.
Duitsche.
„VORWaRTS": Was het wel verstandig de
rede in te leiden met een opsomming der oor
zaken van het ontstaan van den ooi log. Daar
door heeft Michaëlis den journalisten der Entente
pers gelegenheid gegeven de debatten af te leiden
van het einde van den oorlog naar het begin,
hetgeen hun immers aangenamer is.
Was het verstandig over den U-bootoorlog te
spreken, ten opzichte waarvan nooit overeenstem
ming tusschen de partijen verkregen wordt.
Misschien was het daarentegen verstandiger ge
weest, wanneer de kanselier zijn toestemming
tot het vredesprogram van den Rijksdag op meer
overtuigende wijze had uitgedrukt.
Eveneens was het niet verstandig te zeggen,
dat hij zich de leiding niet uit de hand zou
laten nemen en dat nog wel op een oogenblik,
waarop de Rijksdag de leiding feitelijk overnam.
Ook was de door Michaëlis in uitzicht gestelde
„bezetting van enkele voorname ambten, door
personen, die het vertrouwen van het volk bezit
ten", ëene ongelukkige uitdrukking. Waarom
slechts enkele voorname ambten, en waarom
niet alle; waarom niet ook de b e 1 a n g r ij k-
ste? En verder behoeft men immers niet te
verkondigen, dat in 'Duitschland hooge ambten
bekleed worden door mannen, die niet het ver
trouwen van het volk bezitten.
President Khmpf heeft den nieuwen kanselier
immers toegeroepen: „Wij vertrouwen." Doch
Michaëlis heeft van Scheidemann kunnen ver
nemen, dat dit vertrouwen onder voorbehoud
aanvaard moet worden. De sociaal-democraten
en de massa's van het volk die achter haar
staan, zijn geneigd tot wantrouwen. Er is zeer
veel verstand noodig om dit te overwinnen en
daarbij zeer veel democratisch inzicht. Het komt
er thans op aan, dat niet een of ander ambt,
maar het leidende ambt zelf bekleed wordt
door een man, die het vertrouwen van het volk
bezit.
Fransche.
De „Matin" zegt: De ambtenaarstoon van
Michaëlis toont den wil. n et van een n'euwe
polit'ek. maar van een krachtige hond'ng te
genover den vijand; iader woerd toont den in
vloed van den generalen st- f, die ste ds van
meen ine: was. dat de vredes-woorden in het
buiterland ded^n ge'oo"«n aan e n verzw fe
ting van Dirtechland. Da houding va,n den
Rijksdag toont, dat de „union sacrée" in het,
Duitsche parlement, niet meer bekaai.
Het is geen homogene kracht meer: »ij is
verdeeld over beslissende qua^stfes in een
minderheid die der vertegenwoordiger cbr
Kroon goedkeurt en de meerderheid, die aan
haar meening vasthoudt, «onder die nog te
durven opleggen.
Het „Journal" wijst op de dubbelzinnigheid
van den Rijksdag die tegelijkertijd een vm-
des-motte en oorlogscredieten aanne-mt. De
houding beantwoordt aan de redevoering van
den kanselier. Tusschen Michaëlis en B°th-
mann is er een ernstig verschil. Sedert moer
dan een jaar neigde Bethroann naar de lin
kerzijde: om zich te handhaven was hij ge
noodzaakt concessies te doen aan de Al-
du itschers.
Michaëlis daarentegen ia op zijp post ge
plaatst door de militaire ptrfii met last tegen
iedere verzwakking te waken, en de krachten
aan te wakkeren; hij moest, dus een zekere
„cranerje" toonen, en ontevredenheid ver
mijden. Maar het blad vindt dat. hij niet goed
geslaagd is in de merkwaardige combinatie
van krachtige en weifelende meeningen.
De „Petit Pariaien" meent dat de redevoe
ring bij de Entente geen verkeerde der.kboél-
dem zal opwekken. Dat is alles wat men er
van, zeggen kan. De redevoering ia beslist
Duitsch en beslist militair ietisc lx. Von
Hindenburg had haar ook kunnen houden.
Thans is geen illusie meer mogelijk, volgens
het woord van Wilson is er geen keus ïlan
zich te onderwerpen of te overwinnen.
Engelsohe.
De „West-Minster G:i«ette" zegt: „Da mie
kan worden samengevat in den zin: Duitsch
land ve iaat zich óp den duikbootenoor'og en
feitelijk op niets anders; van het «ucc©3 in
dezen oorlog te behalen zal de houding van
de Duitsche regeering afhangen; inmiddels
worden alle deuren open gehouden. Het voor
naamste feit, dat ons treft, aeifs meer dan de
woorden van Michaëlis, is, dat er zulk een
groote meerderheid was 'tegen de pan-Ger
man is ten. Dit beteekenniet dat de motie of
de doeleinden bevredigend zijn voor ons,
maar het beteekent een aanmerkelijke da
ling van den hoogen toon, aangeslagen in
April of Mei of van den nog hooger toon in
1915 en de eerste maanden van '1916. Wij
hoeven ons het hoofd niet te breken over de
kunstmatige versiersels, die de rede van Mi
chaëlis verge zei'en, als zijn be'ófte van ver
lichting in den eoonomisol.en roes rand. wan
neer de oogst komt, zijn vertrouwen ir. de
duikboctlen en in de ongebroken macht en
superieure bekwaamheid" van het Duitsche
leger, Wat zijn regeering werkelijk denkt
omtrent deze onderweipen moet worden op
gemaakt uit zijn voorstellen van thans en
niet uit eenige woorden d e hern in den mond
zijn gelegd. Zijn voorstelling van den oor
sprong van den oorlog spieekt zich zelf op
een merkwaardige wijze tegen.
Het was blijkbaar volgens zijn eigen op
vatting volkomen juist en zuiver, dat Oosten
rijk zou onderbandelen n,et Rusland, nadat
hot laatste had gemobiliseerd want hij haaide
opnieuw het bekende telegram van zijn voor
ganger aan, waarin Oostenrijk wordt aange
zet aldus te doen, onder bedreiging van zijn
mienoegen, als het 't niet deed. Hij zegt ons
tegelijkertijd dat „een deelneming aan een
conferentie, terwijl Rusland ds mobilisatie
voortzette, voor Duitschland «en politieke
zelfmoord geweest zou zijn."
Dit is beleefd tegenover Oostenrijk en geeft
ons een maatstaf voor de bewering, dat Duitsch
land tot den oorlog werd gedwongen door de
Russische mobilisatie.
De „Pali Mall Gazette" zegt:
Het is niet moeilijk uit de rede van den Duit
schen Kanselier op te maken, welke politiek hem
in handen is gegeven om uit te oefenen. Zij, wien
Michaëlis dienen ais een politieke spreektrompet,
hebben een ongeschokt vertrouwen in de macht
van een onverschrokken autocratie en gelooven
dat niets hen spoediger zou raïneeren, dan tee
kenen van gemis aan vertrouwen en aarzeling.
Dies verwerpt de Kanselier verre eiken afstand
van Rijksgebied en de proclamatie van een ge
wapend economisch verbond, waardoor Duitsdi-
land benadeeld zou worden.
Het militairisme is nog de opperste macht in
het rijk. De pleiters voor het parlementaire stel
sel zijn niet bij machte haar heerschappij te
buigen.
De „Globe" zegt'- Onder Michaëlis zal
Duitschland geen aanbod meer doen voor den
vrede, maar geduldig wachten tot riin vijanden
komen om het uit zichzelf een vrede aan te bie
den, op zulke voorwaarden dat Duitschlands
heerschappij voor altiid verzekerd zal zijn. Het
zal lang kunnen wachten De geheele rede is een
stoutmoedige poging om het wijkend vertrouwen
van het Dui'sche volk te herstellen en waar
schijnlijk om de oorlogvoerenden en onzijdigen te
doen gelooven dat Duitschland veel meer ge-
vechtswaarde heeft behouden dan in werkelijk
heid het geval ts.
Deze poging zal in geen enkel opzicht suc
ces bobben. Wij vreezen dat wil Michaëlis
moeten beschouwen als een Kanselier, wiens
taak is zoo luid en heldhaftig mogeliik te
sproken, tot de toestand absoluut onhoudbaar
wordt en het beslnit tot den noodvakelijken
vrede wordt toevertrouwd aan andere han
den.
De „Evening Standard" zegt:
Er ie geen misvatting mogelijk omtrent het
doel der nieuwe regeeriug. Zij heeft besloten
tot den Duitschen vrede. Zii heeft evenzeer
besloten om geen werkeHike wijziging te
brengen In de autocratische basis van het
Duitsche rijk- en de Pruisische monarchie.
Met andere woorden, de Keizer en de Pruisi
sche kliek zullen vrij zijn om oorlogen te be
ramen, wanneer rij het verlangen en een
voortdurende bedreiging blijven voor de vre
delievende, democratische volken der wereld.
Michaëlis heeft de geallieerden een dienst
bewezen door duidelijk te maken, dat Duitsch
land niet te veranderen is. zoolang de mili
taire macht ongebroken blijft.
DE ONLUSTEN TE ST. PETERSBURG.
Eergisteravond werd nit St. Petersburg
geseind: Op het oogenblik, dat dit telegram
wordt verzonden, begroet de menigte op het
Newelri Prospekt met geestdriftige toejui
chingen de afdeelingen van het actieve leger,
die bet garnizoen zijn komen versterken, om
de orde te herstellen.
De „Ievestia'', het officieel® orgaan van de
A.- en S.-raden begroet in wanne bewoordin
gen de nadering van de revolutionaire troe
pen. die doordrongen zijn van hun plicht te
genover de revolutie.
Overigens kan men sedert «stemrond de
mogelijkheid voorzien van een complete over
winning van de ordelievénde elementen op
de regimenten, die weiken voor de propagan
da der maxima! ie ten.
Gedurende den geheelen dag van gisteren ia
er een aanzienlijk aantal soldaten, marine
soldaten en arbeiders aangehouden. Zij zijn
naar het kwarter van den staf van het dis
trict Petrograd gebracht evenals een hoe
veelheid machine-gewèren, geweren en patro
nen. In 'n wijk van Wiborg, 'n voorstad van
St. Petersburg, heeft een detachement solda
ten honderd-vijftig-duizend patronen hij arbel
der» in beslag genomen. Er zijn verschillende
een bed en van het front te Petrograd aange
komen, teneinde de regeering en den Raad
van Arbeider» eu Soldaten te steunen. Zioh
onderwerpend aan de sommaties van het uit
voerend Comité van den Raad van Arbeiders
en Soldaten, hebben 500 man van bet tweede
regiment mitrailleurs van Strelna zich m«et
kanonnen voor het Taurieche paleis gemeld.
Zij verklaarden, dat het regiment geheel tot
de orders van het comité stond. Het 176e re
giment infanterie, dat uit Krasno Selo geko
men was om deel te nemen aan do legerbetoo
gingen, drukte zijn spijt uit aan generaal
Polofteef en verzocht naar Krasno Selo te
mogen terugkeeren, wat de generaal toestond.
900» OE VACA -TIE
Bapieljopissïraat k7. TEL.. ii/U
De anarchisten hebben de bureau's van de
„Nowoje W rem ja" verlaten zonder de komst
dor troepen af te wachten. Eenigen hunner
zijn door de menigte gesdagen, anderen zijn
aangehouden. De „Nowoje Wremja" ver
schijnt vanochtend weer.
Het eeue regiment na het andere, die deel
namen aan de gewapende betoogingen, on
derwerpt zich en betuigt ziin leedwezen over
het gebeurde. Zoo rncidde bet 176e reserve
regiment zich bij het hoofdkwartier van het
district; het regimeut-Moscou beloofde plech
tig zich aüeen op bevel van generaal Po-
loftsef na een besluit van den A,- en S.-raad
op straat te zuilen vertoonen.
Afgevaardigden van het eerste regiment
mitrailleurs kwamen zich onderwerpen aan
den A.- en S.-raad, hun dwaling verklarend®
door de actie van onverantwoordelijke per
sonen. Zelfs bij de bataljons der grenadiers,
die buitengewoon verontrust ziin door de
maatregelen betreffende de ontbinding van
hun regiment aan het front, heeft de propa
ganda der matrozen nit Kroonstad sedert
gisteren geen succes gehad. Het geheele gar
nizoen van Petrograd was in de macht van
generaal Polofteef handelde in voortdurend
overleg met de voorloepige regeering door
een bijzondere bemiddelings-commiesie, waar
in „eveneens vertegenwoordigers van het uit
voerend comité van den A,- en S.-Raad zit
ting hebben.
De laatste twee dagen verliepen betrekke- 1
lijk roetig. In de stad, die door militaire pa- j
trouilles ie bezet, werd stelselmatig gepa
trouilleerd door gewapende afdeelingen en 1
auto's met machinegeweren. Gepantserde
auto's surveilleerden dag en nacht. Een aan
zienlijke troepenreserve was bijeengebracht
op het plein van het winterpaleis en de be
lendende gebouwen.
De definitieve nederlaag der maximalisten
nit militair oogpunt had" een snel verloop.
Vandaag moeeten de laatste afdeelingen
van Lenina aanhangers hun citadel ontrui
men, die ingericht was In het huis van de
danseres Kohessinskja. evenals de Petrus en
Paulus-veeting, waarin afdeelingen uit
Kroonstad des nachts doordrongen.
Op het oogenblik moeten de aanhangers
van Lenin hot Moderne Circus verlaten, waar 1
zij een schuilplaats zochten. Een officieel
communiqué bevestigt dat de rust is hersteld.
De laatste Leninisten ziin ontwapend. De
troepen gaan voort met arresteeren. De maxi
malisten leden niet alleen een militaire, maar
ook een moreele nederlaag. De geheele pers
eischt een nauwkeurig onderzoek naar de
oorzaken der relletjes en de sehnldigen aan
bet maximalistencomplot. De uiterste maxi-
malistischo agitatie wordt Hoor de bevolking
beschouwd als een definitieve poging ten
gunste van- den burgeroorlog teneinde het
werk der revolutie te oompromi teeren.
VERSPREIBE BERICHTEN
DE RESULTATEN VAN DEN DUIKBOOT
OORLOG.
In de „Daily Tel." brengt Archibald Hurd
hulde aan de marine voor haar moed ea 1
initiatief b(j de bestrijding van het duik
bootengevaar. Hij wijst erop, dat terwijl in
de drie „zwarte weken" 232 schepen waren,
aangevallen en 147 werden vernield, be- i
droeg het aantal aangevallen schepen in de
laatste drie weken slechts 97 en het aantal
vernielde schepen daalde tot 64.
Indien wij het gemiddelde nemen voor
de geheele 21 weken, vinden wij dat de cij
fers der laatste weken een daling toonen
van ong.eveer een derde wat betreft het
verlies van groote schepen en tot de helft
wat betreft de vernieling van kleine sche
pen. Maar slechts de groote schepen zijn
van wezenlijke beteekenis. De vooruitzich
ten zijn verbeterd maar de toestand eischt
nog voortdurend een krachtig optreden van
het kabinet.
DE DUITSCHE RANTSOENEERHNG. 'j1
Het departement voor jle Levensmidde-
lenvoorziening deelt mede, dat half Augus-
Uit Haarlem's grijs verleden.
LAURENS JANSZOON KOSTER.
X.
Mr. van Oosten de Bruyu verwerpt als een
vördichtsel het verhaal dat Laurens de uit
gesneden letters in een papier zou gewikkeld
hebben en daarop in slaap zou zijn gevallen,
daarop hij, wakker wordende, de afdruksels
Jan de letters op 't papier zag, doordat dit
hoor d© vochtige lucht of de gevallen regen
hat was geworden.
^.Laurens Janszoon, na zijn eerste ondervin-
hing met de afgedrukte letters, ging verder
zoo luidt het verhaal van Junius, sneed
•^beele regels in hout, om zijne kindskinderen
hit het huwelijk van zyn dochter met Thomas
jjhöteiwzoon al spelende te onderwijzen. Hij
h®etreek ook deze uit hout gesneden letters
hiot gewone inkt, maar deze was te vloeiend
h vlekte bij het overdrukken. Hij zocht
rhj&roin naar een anderen lijmriger en taaier
Jhkt, hetgeen hem gelukte en in staat stelde
niet alleen letters maar ook houtsnede-
öeldingon en figuren op papier of perka-
af te drukken,
j vertelt dat hij van deze prent- en
^rbeeldingen een boek gezien beeft, slechts
ii één kant van het papier gedrukt. De
't jq,.Ver was niet bekend, maar het was in
•nil ,erland«cb S«*teld en had tot titel; „De
ónzer behoudenis."
vertelt dan dat Laurens Janszoon
er. de bouten lettervormen eerst in loo-
den en dsarna ia tinnen vormen veranderde,
omdat hij merkte, dat zijn drukgereedschap
nit een harder stof dan uit hout moest wor
den vervaardigd.
Het was Laurens echter niet mogelijk om
zijn uitvinding alleen productief te maken.
Hij had hulp noodig en vertrouwde, volgens
Junius, zijn geheim allereerst toe aan Tho
mas Pieterszoon, wien hii zün dochter ten
huwelijk had gegeven. Maar het spreekt van
zelf dat hij nog meerdere handen noodig had
om vruchten van zijn arbeid te plukken; doch
dit werd, nog altijd volgens denzelfden ge
schiedschrijver, de oorzaak van zijn ongeluk.
Want er werd onder de knechts één gevon
den, die, zijn eed van trouw vergetende, na
dat hij alles voldoende geleerd had "wat zijn
mesester had uitgevonden om er zelf voordee-
len van te plukken, zijnen kans waarnam,
van, pp eenen Kerat-nacht. wanneer elkeen
in de kerk was, om zijnen Godsdienst te ver
richten, heimelijk te sluipen in zijns mees
ters drukwinikel. en aldaar de letters, of een
gedeelte derzei ven, met de ineest noodige
gereedschappen, in te pakken, waarmede hij.
mooglijk met bijstand en bulpe van nog een
anderen dief, eerst na A msteldam, en vervol
gens na Keulen vertrok: vau waar hij zich
verder begeeven heeft na Ments, en zich in
die stad nederzettende eene drukkerij aldaar
hoeft opgericht, in den jaare 1441."
In het jaar 1442 moet deze drukker daar
twee werkjes hebben uitgegeven n.L een !a-
tijnsche grammatica Alexandria Galli doo-
tunale en eenige kleinere werkjes van Petrus
Hispanus, Volgens enkele geschiedschrijvers
zou deze diefachtige knecht van Laurens
Janszoon, Koster, d« ouders broeder zijn van
Gutenberg, die in Duitschland voor den uit
vinder der boekdrukkunst wordt aangezien.
Doch het ia onze bedoeling niet, dit twist
punt hier uit te vechten. Ook verhalen en
kele geschied vor6chers dat de diefstal zou
hebben plaats gehad na den dood van den
uitvinder, Laurens Janszoon.
Nu w(j toch aan 't vertellen zijn, is het ook
wel interessant te vernomen op welke wijze
Junius, oftewel de Jong, de geloofwaardig
heid van zijn bovenstaand verhaal staaft.
Hij heeft dit verhaal opgeteekend uit den
mond van zijo tijdgenooten. „eerwaardige
mamma, die dit van hunne ouden gehoord
en dus deeze fakkel der waarheid uit d'eersts
baud hadden ontvangen: en die wederom, in
den loop de» tijde, aan anderen overhandrei'k-
ten." Hij noemt dan in 't bijzonder zijn ouden
leermeester, een man met een stalen geheu
gen, N'ieolaeb Golt, uie een achterkleinzoon
kan zijn geweest van Jan Gale, die in 't jaar
1422 tegelijk met Laurens Janszoon. schepen
van Haarlem was. Nicolaae Gale, placht im
mer te verhalen dat hjj zekeres boekbinder
Cornelia gekend nad. die over de tachtig jaar
oud was gewei oen en in zijn jeugd eerste
knecht wa6 geweest op de drukkerij van Lau
rens Jam-zoon. D<ze boekbinder verklaarde
dat bij eenige u «anJen in dezelfde bedstede
geslapen had met den diei, die de letters en
het drukkcrsgerecdsi'Lap gestolen had en
weggevoerd en wien hij gewoon was tot in
den afgrond te viiviceken en te wenschen
„dat hij aan hem 't beulswerk met den strop
mogte verrigten." Bij welke gelegenheid hij
dan weer iedere keer htt heele verhaal deed.
van de uitvinding der boekdrukkunst an alle»
wat er aan vastzat.
Laat ons eindigen. Wh zullen het nog wel
eei.s afzonderlijk bobben over de ontwikke
ling van de boekdrukkunst bier ter stede en
daarbij zal Koster's naam nog wel eens ge
noemd worden, en zijn recht op de grooten
titel van uitvinder der boekdrukkunst nog
ter sprake komen.
Vermelden wij alleen nog, dat de laatste
afstammeling van Laurens, in het jaar 1724
stierf, n.L Willem Coruelisz Krcon. uit het
huwelijk van Koster's dochter Lucie Laurens
dochter met Thomas Pieterszoon.
DE STRIJD TEGEN DE VLIEGEN.
Een professor te Chicago kondigt den her
nieuwden strijd tegen d« vliegen asm en wekt
iedereen op de wapen# togen dien vijand ter
hand te nemen. Hij beoUfert. dsit in negen gene
raties één vlieg zich vermeerdert tot drie
honderd een en veertig millioen. vijfhonderd
vijftig- duizend driehonderd een en twintig
vliegen. Deze negen vliegen-generaties ontwik
kelen zioh binnen drie en een halve maand. Voor
den oorlog werd de vlieg ic bijna alle landen
hevig bestreden, werden zelfs premie» uitge
loofd. Met den oorlog is die strijd echter ver
slapt. Het is hoog tijd thans met verdubbelden
\jver weer te beginnen. In den Siiaansch-
Amerikaanvohen oorlog en In den Boerenoor
log waren de vliegen overbrenger# van infecties
en epidemieën.
WENKEN IN DE HUISHOUDING.
Om te zien of een taart of oake gaar is moet
men geen mes «ebruiksn. maar een breinaald:
die laat geen sporen achter.
Het is een slechte gewoonte om bü he
naaien den draad af te bijten. Het -is met si
leen slecht voor de tanden, maar ook voor d
keel.
Witts geëmailleerde meubels moet men af
wsssah«n met Isuw zeepwater, goed afdrogei
en dan met een flanellen doek met witte wa
opwrijven. Vooral met een schoons doek os
wrijven.
Wanneer men gekleurde kleedingstukkei
wegbergt: blouses, dassen, linten, enz. moe
men die niet in wit papier pakkendit doet d
kleuren van de artikelen verbleeken. Geel o
bruin papier ia beter, blauw papier het beste.
Wanneer men borate La wasaht, moet men eei
paar droppels ammoniak In het water doen dat
valt het haar ven den borstel niet zoo ga na
uit.
Een timmerman, die de plank mdsslaai.
Een verpleegster, dde eg geen doekjes dB
wint.
Een geheelonthouder, die verlangt dat us
klaren wijn schenkt.
Een dronkaard, die gaarne voor vol woed
san god en.
Een luohtaohipper, die spoedig op lijn teens
getrapt ia
Een slager, wien het niet naar den rices
gaat.
Een kaalhoofdige, die met de handen in h
haar zit.
Een kiespijnHjder. die alles voor zoete koe
opeet.
Een smid, die het üaer niet smeedt als h«
heet is.
ii ij
i
y f »i.
i: i
i:
I,.,
2701
I f
i
