s
i ff. VAN BEU STEUR Ir.
HA^OEL'WliMBD
VAN OVERAL
KERK EN SCHOOL®
ORDE EN ARBEID
OOPÜIGEN E>
Uit Haarlem's grijs verleden.
Door de hoofdbesturen van de textielarbeiders
bonden „De Eendracht", „Unitas", „Sf, Lamber-
ius" en *Vrije Organisatie van Textielarbeiders"
bij den Minister een conferentie aan-
evraagd over den noodtoestand waarin
!e textielarbeiders verkeeren.
Het transportvaartuig „Vlissingen" van het
Nederlandsch loodswezen te Vlissingen is gis
teren op twee .mijl afstand binnen de lichtbrui-
boei Schouwenbank beschoten door
een onderzeeër. Nadat van de „Vlissin
gen" de districtsvlag was geheschen, verdween
de onderzeeër en kon de „Vlissingen" de reis
voortzetten.
Door den heer Duys zijn aan den Minister
van Landbouw verschillende vragen gesteld in
verband met den toestand, waarin zich ons land
op dit oogenblik bevindt en voor de allernaaste
toekomst naar alle waarschijnlijkheid zal be
vinden, ten aanzien van de voorziening
van levensbenoodigdheden,
speciaal voor zoover deze afhangt van den
invoer uit het buitenland.
Het bestuur van den Ned. R.-K. Bond, van
Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden, „Sint,
Tranciscus van Assisië", schrijft ons:
„Tengevolge van de noodzakelijke gasbezui
niging is in verschillende gemeenten door d<
overheid de maatregel ingevoerd, dat geduren
de een zekeren tijd van den dag (meerendeels
liggende tusschen des namiddags 3 en 9 uur)
de gas toevoer zal afgesloten zijn.
Dit brengt het noodwendige gevolg met zich,
dat de middaguren voor het
middagmaal moeten gebruikt worden.
Naar „De Tijd", verneemt, is de tekst der
Pauselijke vredesaanbieding,
welke gisteren in zijn geheel werd gepubliceerd,
ook overhandigd aan de Nederlandsche Regee-
juig, bij wijze van kennisgeving.
Wijl tengevolge der door de oorlogvoerende
mogendheden genomen* besluiten, nieuwe aan
voeren van petroleum in afzienbaren tijd niet te
verwachten zijn, zal tot nadere beschikking
geen petroleum meer verstrekt wor
den aan particulieren voor huis
houdelijk gebruik, terwijl leveringen ten behoe
ve van industrie en transport slechts in zeer
oeperkte mate, met het oog op de beschikbare
voorraden, zullen kunnen geschieden.
In aanmerking kunnen komen leveringen van
petroleum aan industriën, werkende ten dienste
van het Rijk. dan wel ten behoeve van het ver
voer, uitsluitend van levensmiddelen, welke aan
spoedig bederf onderhevig zijn. Aan schippers
kan, voor het voeren der top- en seinlichten,
alleen worden geleverd, voor zoover zij de Zui
derzee, de Noordelijke of de Zeeuwsche eilanden,
alsmede de Merwede bevaren. Verder zal zoo
veel mogelijk in de noodzakelijke behoefte der
spoor- en tramwegen, polderbemalingen, vis-
scherij en van den landbouw, alsmede voor de
medische-, de veeartsenijkundige en de openbare
diensten worden voorzien.
Ten einde eene verdere prijsopdrijving
van m a i s tegen te gaan en te voorkomen,
dat distributie-mais frauduleus in den handel
wordt gebracht als zoogenaamde vrije mais,
heeft de Minister van Landbouw den burge
meesters verzocht de voorraden mais, welke niet
zijn verkregen hetzij uit de distributie door de
Veevoederbureaux, hetzij door ruiling tegen
rogge of tarwe, in beslag te nemen.
Op grond van een uitvoerige statistische
berekening komt „Ec. Stat. Ber." tot de con
clusie, dat teu gevolge van de rantsoenee-
ringsmaatregelen het tegenwoordig verbmik
van tarwe in ons land slechts ongeveer 1/3
is van dat in normale tijden.
Komt er geen keer in de omstandig
heden, dan zal men zich op eennieuw
soort oorlogsbrood en nog
kleiner hoeveelheden hebben
voor te bereiden.
De Minister van L. N. en H. heeft den bur
gemeesters schriftelijk verzocht, van a Ida
personen in hunne gemeenteh, welke daartoe
naar hunne meening in aanmerking komen,
ten spoedigste schriftelijke opgave te vorde
ren van de voorraden leder, bij
'hun aanwezig op 20 dezer, des middags tè 12
uur.
Donderdagavond tusschen VA en 8 uur wer
den nabij Scheveningen zeer dicht onder de
kust twee torpedojagers van
vreemde nationaliteit waargenomen, komen
de uit de richting van IJmuiden. Zij waren
zoo dicht bij dat zij met het bloote oog waar
neembaar waren. Met een verrekijker werd
op een der booten het kenteoken „F. 51'' ge
constateerd.
Z. D. H. Mgr. A- F. Diepen. Tit,-Bisschop
van Danaba en Coadjutor van Z. D. H. dien Bis
schop van Den Bosch, heeft op den feestdag
,vam Maria-Hemelvaart in de kapel der Bis
schoppelijke Kweekschool to 's-Bosch de Tan
kvuur en de Mindere Orden toegediend aan Hen-
rioua Bogaerts. Henricus van den Broek en
'Clemens Lejenne; het subdiaconaat aan Edmun-
Ichis Borm en WaltKerns Koeken en het H.
(Priesterschap aan Arthur Jacobus Texisen. allen
•theologanten der Congregatie van het Onbe-
I vlekt Hart. van de H. Maagd Maria (Scheut)
te ..Huize Gerra" Haaren.
Duurte toes lag 1917 voor ambte-
n a r e a-re 1 i g i e u z e n. Inzake duurtetoe-
jslag 1917 voor ambtenaren-religieuzen heeft
zich de voorzitter van den Nederlandsch en
(R.-K. schoolraad opnieuw gewend tot Z.Exc.
'minister Treub.
Van het ministerie v. Financiën is daarop
de mededeeling ontvangen:
„In antwoord op u.w schrijven van 1 dezer
heb ik de eer u mede te deelen, dat, zooals
uit het door mij gegeven antwoord op de
vragen van den heer mr. A. I. M. J. baron
van Wijnbergen, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, blijkt, de regeering heeft
gemeend, dat de religieuzen niet kunnen
wot en gerangschikt onder een der groe
pen van ougehuwden, welke de regeling in
zake den duurtebfjslag aangeeft."
En verder:
„Dat de betrokken religieuzen zouden kun
nen aangemerkt worden als „en pension"
te wonen, moet ik mede met het oog op
de bedoeling, waarmede deze categorie in
de regeling Is opgenomen, ontkennen."
Naar aanleiding van dit laatste antwoord,
meent de Nederlandsche R.K. Schoolraad
elke aanvrage om duurtebijslag 1917 door
Miderwijzers- of onderwijzeressen-relicleuzen
op grond van verblijf „en pension" als ge
heel nutteloos te jmoeten ontraden. Het is
te duidelijk, dat het ministerie van Finan
ciën van de Indiening der bijslagwet af op
zettelijk de religieuzen heeft uitgesloten en
dat Minister Treub volstrekt niet te vinden
is om van die vooropgezette bedoelng af te
wijken. -
Zondagsrust. Ter bevordering van de
Zondagsrust bij de posterijen is aanteekening ge
houden vaa de dienstcorrespondentie, die Zater
dag na 12 uur 's middags ter post werd bezorgd
en blijkens 't ontbreken van de aanwijzing spoed'
geen dringende dienstzaken bevatte.
R.-K. Meubelmakers, beha n g e rs en
stoffeerders. De Ned. R.-K. B. v. Meubelmakers,
Behangers, Stoffeerders en aanverw. vakgenoo-
ten, „St. Antonius van Padua", hield op 13
dezer zijn zevende jaarvergadering in het ge
bouw der St Jozefgezellenvereen. te Rotterdam.
De voorzitter meldde in zijn openingswoord dat
34 afgevaardigden uit de 31 afdeelingen present
waren, 1 afdeeling zond geen afgevaardigde.
"Mor ongesteldheid van den bondsadviseur kon
eze niet aanwezig zijn. Het afgeloopen jaar
bracht veel werkzaamheden mede; in het bedrijf
is nu ingevoerd een collectief contract, hetwelk
is geteekend door circa 506 patroons. De actie
voor dit contract werd gevoerd door de drie
bonden van gezellen in het bedrijf. Meerdere
stakingen waren het gevolg dezer actie, uitslui
tingen werden door meerdere patroons of dezelver
vereeniging toegepast. Ruim 5000 werd aan
onze stakende leden uitgekeerd. Aan extra steun
op steunlijsten kwam een bedrag van f 600 a
700. Sp'r. bracht een woord van dank aan den
WelEenv: Heer Dr. Verhoeven, kapelaan te Hil
versum, voor zijn moeite om tijdens de staking
aldaar partijen tot elkander te brengen en de
staking ten einde te brengen. Eenzelfde dank
werd gebracht aan den ZeerEerw. bonds-advi-
seur Joh. Brekelmans en den Eerw. adviseur
der afd. 's-Bosch, kapelaan v. d. Kamp, voor de
vele werkzaamheden verricht ten einde de staking
in het kerkwerkersbedrijf te Eindhoven en
's-Bosch tot oplossing te brengen.
De jaarverslagen van P. N .M.- administrateur
en secretaris, werden goedgekeurd, de rekening
en verantwoording van de P. N. M. werd in
orde bevonden.
Op 25 Augustus 1916 bedroeg het ledental
660 in 27 afdeelingen. Thans bedraagt het leden
tal 1260 in 31 afdeelingen, waaronder 180 adspi-
ranten in 26 afdeelingen.
De begrooiing voor het jaar 1918 werd vast
gesteld aan inkomsten en uitgaven op f 16,508.
Het hoofdbestuur werd uitgebreid met twee leden,
A. G. Vein en J. van den Engh, beiden uit de
afdeeiing Den Haag. De aftredende bestuurders
P. Reijnders uit Eindhoven en A. v. Leeuwen
uit Den Haag werden herkozen. J. Th. van der
Laan (bondsvoorzitter uit Amsterdam, werd met
algemeene stemmen gekozen tol bezoldigd be
stuurder, zoodat de bond thans beschikt over
(wee bezoldigde bestuurders, hetwelk den bond
ten goede zal komen. Besloten werd verder dat
het kantoor van den bond zal worden verplaatst
naar het gebouw van het Bureau van de R.-K.
Vakorganisatie, Drift 12, te Utrecht.
De vergadering werd voor een groot gedeelte
bijgewoond door den WelEerw. Heer J. J. de
Kok, adviseur der. afd. Rotterdam en den heer
P. J. J. Haazevoet, als vertegenwoordiger van
het R.-K. Vakbureau,
in de sluitingsrede van den voorzitter spoorde
deze aan om met kracht ai taaie volharding te
blijven ijveren voor verderen uitbouw van den
Bond onder alle R.-K. vakgenooten.
De vergadering werd daarna gesloten met den
Christelijken groet
Loten Paleis vooi Volksvlijt.
Zooals men weet weid de beeld»in.» omtrent
een eventneele trekkin* per 1 Juni IJ. van de
loten 1869 Paleis voor Volksvlijt ©enigen tijd
uitgesteld op verzoek van de commissie van
beheer van het waarborgfonds dezer loten, in
verband met aanhangig zijnde plannen om tot
een bevredigende regeling te komen.
Naar de „Telegraaf" verneemt beataat er ge
gronde hoop. diat de besprekingen, die ten diien
einde tusschen de commissie van beheer en het
bestuur van het Paleis voor YoLksvlxit hebben
plaats gehad, tot een goede oplossing zullen
leiden, zoodiat waarschijnlijk de groote uitloting
binnen een zestal weken zal volgen.
Het hemelvuur. Te AehterveJd, bij
Barneveld, ia de bliksem geslagen in het hulp
kantoor der poet en telegrafie, waardoor de
toestellen zoodanig beschadigd werden, dat de
verbinding met de naburige plaatsen verbroken
was.
Donderdagmiddag is de boeren behuizing
van den landbouwer R. Bolhuis te Haren
(Gron.) door het onweer geheel afgebrand.
De schuur, die den oogst bevatte, ging mede
verloren. Verzeker ig dekt de schalde.
Uitgebreide diefstallen- De po
litie te Vliseingen heeft wagenvrachten goe
deren in beslag genomen, bestaande uit winter
jassen, schoenen, kleeren, sajet, flanel eni, af
komstig van diefstal uit het magazijn van het
Provinciaal Steuncomité voor Belgische vluch
telingen aan het station aldaar. Bii huiszoe
king werd een zeer groote voorraad gevonden.
In verband met deze diefstallen, welke een
belangrijke waaide vertegenwoordigen, zijn
reeds drie train poetsers van de Staatsspoor
aangehouden, tewijl meerdere arrestatie» ver
wacht worden.
Negentien Belgen binnengeko-
m e n. Donderdagnacht zijn een 18-tal Belgi
sche burgers in Zeeuwech-Vlaanderen W. D.
over den eleotrisehen versperringedraad weten
te komen, vermoede!ijk stond er wegens het on
weer geen stroom op den draad, een gedeelte is
in Zeeland gebleven en reeds aan het werk ge
togen.
14 2.0 00 brandheub Het bakbare
hout, eiken beuken, linden, dennen, kastanjes
enz., op het landgoed „De .Valkenberg" te De
Steeg bracht bij openbaren verkoop 142,000
op.
Brandatoffenver v a aid i gin g.
Wij lezen. in de geister Courant". Niet ten
onrechte wordt de steenkool „hot zwarte goud"
genoemd, dat beseft men eerst in de huidige
omotojuLishenl u vrijwel een ieder de VEftag.
stelt: „boe zullen wij ons dezen winter ver
warmen!"
Er is en zal ook dezen winter ongetwijfeld
een tekort aan brandstof zün en alles wat dat
tekort kan help'en verminderen is waardevol.
Waardevoller wordt het echter, wanneer men
een ontdekking doet, die 'niet' alleen het tekort
helpt verminderen, doch het voor velen geheel
wegneemt, ja, die oorzaak is dat velen nimmer
meer de min of meer dure anthraoiet of steen
kool zul en koopen doch hun brandstof steeds
in den zonfer zelf zullen vervaardigen.
Men heeft reeds lang hooren praten van bet
maken van verschillende soorten brandstof uit
papier, gruis of zaagsel, doch menigeen trok er
zün schouders voor op, en als men hoorde dat
daarbij benoodigd waren een pers en eenigre gc-
bruifotoestellen betwijfelden velen al of de fa
bricage de onkosten wel zou goedmaken. Wij
moeten eerlijk zeggen dat wij ook twijfelden
totdat we deze week een udtnoodiging ontvin
gen van den heer Paul Lamberty, villa G'alluna
alhier, die ons ter wille onzer plaatsgenooten
zijn vinding eens toonen wilde en wxi moeten
eerlijk bekennen, mensehen. die. al is bet maar
een i pre uren per dag tiid hebben, zuil en dezen
winter het buit de brandstoffendiatributio kun
nen doen.
De beer Lamberty bad in Limburg wel ge-
-zien dat diegenen, die in de buurt van de mij
nen woonden bet afval fijne gruis met Limb,
leem vermengden en dat als brandstof gebruik
ten. Dit gebeurt reeds sinds jaren en bracht,
hem, die zich natuurlijk ook de vraag stelde:
„Wat moet ik dezen winter stoken." op het
idéé, deze wijze verder uit te werken.
Zie hier het resultaat. Ons werd getoond:
le. Gruisbriketten. gemaakt van fijn antbra-
cietgruis, ook steenkolen gruis of eokesgruis
met klei; 2e. Zaagselbriketten, gemaakt) van
zaagsel met klei; 3e. Vlasafvalbriketten. ge
maakt' van vlasafval van klei; 4e. Dennennald-
hriketten, gemaakt van dennennaalden met-
klei.
We hebben den laatsfen tijd reeds meermalen
z.g. eigengemaakte briketten gezien, gewoon
lijk was het resultaat 'niet schitterend, doch
deze zijn vaat en hard. zonder dat ze geperst
zijn; men kan ze gerust op den grond laten
vallen, ze kunnen desnoods breken, doch uit
elkaar vallen doèn ze niet. En wat is nu het
bindmiddel daartoe? Geen kostbare pik óf teer,
doch slechts klei, gewone z.g. Uürechtsohe dak-
pannenklei, in onze provincie met massa's
voorradig.
Ziehier de wijze van bewerking:
Men neemt fijne gruis, het steenkolen- of
anthracietgnus of eokesgruis, dat anders vrij
wel waardeloos is, omdat het niet gestookt kan
worden. Door 1 ILL. gruis werd geroerd 9 K.G-
klei, wdke opgelost is in 15 L. water. Dit
zaakje werkt men ged dooreen, in een kuip of
bak. Men kan natuurlijk kleinere hoeveelheden
nemen, mits men zich maar aan deze verhou
ding houdt-
Nu neemt men ©en gewoon blikken sigaren
kistje zonder deksel of bodem, legt een krant
op den grond ('t kan buiten geschieden) schept
dit met- dat mengsel vol, drukt het met een
plankje een beetje aan, trekt het kistje omhoog
en de briket blijft staan. Na ees dag of 4 ge
droogd te hebben is de briket hard genoeg om
in een schuurtje op te bergen en is het dan
uitstekende brandstof voor den winter. Hert-
zelfde kan men doen met zaagzel of dennen
naalden, op 1 H.L. zaagsel of der gel. moet men
dan nemen 10 kilo klei en verder is de bewer
king dezelfde. Natuurlijk kan men ook andere
vormen nemen of zelfs met do hand ballen
maken.
Het lijkt menigeen te eenvoudig, doch we
kunnen onzen lezers verzekeren dat het goed
ia, we hebben de briketten zelf zien branden
en felle hitte voelen geven.
En waar komt jdiat nn door? UAttóuitend
door de klei. Deze gaat gloeien en houdt het
brandende gruis of zaagsel bijeen zoodat het
geheel een gloeiende massa wordt.
We hebben gezien hoe lustig het water boven
die briketten in een groote stariliseerfcetel stond
te koken.
In een woord de vinding is prachtig en zal
velen dezen winter van veel nut zijn.
Een bange nacht. Gisterennacht is
een bootje met drie man nit Spakenburg op
de Zuiderzee omgeslagen. Een opvarende be
reikte den wal; e enander werd, na een han
gen nacht opgepikt; een derde verdronk.
Ontmaskerd. In Stramproy werd een
smokkelaar aangehouden, die niet minder
dan 5 nieuwe hemden aan had en twee oude.
Totaal 7 stuks. Bij navraag kwam uit, dat dit
nog al een winstgevend artikel was. Een
hemd bracht 14 mark op en kost alhier
slechts 6 mark, een winstje alzoo van 8 mark
per stuk.
'Belangrijk bedrag vermist. Sedert
28 Juli wordt uit de brandkast van heb'
kantoor der N. V. Domburgsche Zeebadin
richting, vermoedelijk ten gevolge van dief
stal, vermist een bedrag van f 2060, name
lijk twee bankbiljetten van f 1000 Nös. A
06417, en A.B. 006594 en een van f 60
G.R. 8570. De officier van justitie bij de
rechtbank te Middelburg looft een belooning
van f 250 uit aan hem ot' baar. die aanwij
zingen kan geven, xyaardoor dit geld weer
in liet bezit van genoemde vennootschap
komt, en, indien van misdrijf mocht blijken,
eene strafrechtelijke vervolging zal kunnen
worden ingesteld.
Dubbele diefstal. Een oude man, wo
nende onder de gemeente Vrouwepolder. (Wal
cheren), heeft aangifte gedaan, dat uit zijne
woning eerst t 800 en later nog eens ffiüO
is ontvreemd.
Vechtlustige anti-militaristen.
Over een relletje van anti-militairistisohe
demonstranten te Delft schrijft de „Rott."
het volgende: De anti-militaristen hebben
weer een meeting gehouden, waaryzij gele
genheid hadden nog eens te toonen hoe zij
alle geweld verafschuwen, hoe barbaarsch zij
het vinden, dat menschen elkaar te lijf gaan
en hoe bedroefd zij zijn over het 1°. ri©ad-
vergieten.
Dat is de theorie 1
Nu de praktijk.
Een groep meetinggan.
ui o. erdam
wilde 's ochtends in optocht naar „üns Huis"
trekken, en ontplooide op de Binnenwater-
sloot vaandels. Zij' hadden echter geen toe
stemming gevraagd, om een optocht te mo
gen houden en de politie moest de vredelie
vende Rotterdammers dat dus verbieden.
Toen bleken de anti-militairen lang niet zoo
anti-vechtlustig als men met grond zou mo
gen verwachten. Ze trokken .van leer en
duchtig ook. Hun pacifistische, mensehüeven-
de, en dierbaar geprezen theorieën legden
ze zoo lang af en een gevecht met de po
litie ontwikkelde zich, waarbij een onbe
vangen toeschouwer de verzuchting ontglip
te: „Als die menschenminnaars al zóó vech
ten, hoe moet het dan wel gaan als de
politie te doen heeft met personen die niet
tegen het vechten zijn."
Toen de politie versterking had gekregen
kon zij de baas blijven - ecnigen der „zacht-
moedigen" werden meegenonjen, de irhdfefen
namen bun theorie"n weer op en men zong
geestdriftig over de broederschap van alle
menschen.
Op dp meeting werl door 'drie srrekors
de eenigszins beschadigde theorie weer op-
trelapfc of versterkt en alle hoorders waren
weer verteederd van menschenmin of toornig
over wapengeweld en bloedvergieten.
Na afloop van de meeting werd de vraag
gestold of de aanwezigen bereid waren., om
in de stad te gaan demonstreeren. Ver
schillende riepen: „Ja". Zij wilden desnoods,
:evenals de Rotterdammers 's ochtends, hun
theorie eenigen tijd afleggen en ook den
strijd met de politie aanbinden. Doch één
stem riep luid en scherp: „Neen!" Vol ver
bazing keek men hem aan. Een anti-oorlogs
man die niet zou willen demonstreeren en
vechten. Men vroeg hem waarom bij tegen
de demonstratie was en toen kwam een ant
woord dat aantoonde hoe de vruchten zijn
van het uitgestrooide zaad. De meetinggan-
ger, die walgen moest van wapengeweld, ant
woordde
„We hebben geen voldoende wapens bij ons!"'
Dat „geen voldoende'' is goedl
BARTELJORISSTRAAT 22 HAARLEM
TELEPH. 303.
HEEREN- EN DAMESKLEEQERMAKERIJ
PELTERIJEN, AMAZONES, LIVREI-,
AUTOMOBIEL-, JACHT- EN
SPORTKLEEUItCG.
Wel wapenen, 'maar niet voldoende om j
den strijd tegen de politie te beginnen.
Praktijk!
Ook de andere demonstranten bezweken
voor dit „practLsche" argument en er beeft
geen demonstratie plaats gehad.
HAARLEM. Notitie der openbare verkoo-
ping van Huizen en Erven en Tuingrond,
te houden in het Algemeen Verkooplokaal te
Haarlem aan de Nieuwe Gracht no. 74, op
Maandag 20 Augustus 1917.
Notaris G. D. BOERLAGE, te Velsen.
No.l' Een voor weinige jaren nieuw ge
bouwd Woonhuis met Erf en Tuin, te' Scho
ten aan den Rijksstraatweg no. 265.
Nos. 28. Zeven perceelen Tuingrond, ge
legen te Santpoort aan dén Biezenweg met
combinaties.
XIV.
EEN HAARLEMSCHE SPOOKGESCHIE
DENIS IN 1610.
Wij hebben onderstaande geschiedenis ont
leend aan een werkje van den heer J.
P. M. Sterck getiteld: Eene Haarlemsche
Spookgeschiedenis, Ao. Di. 1610 en voorko
mende in het „Jaarboekje van Alberdingk
Thijm" 1896 blz. 206219.
Men leze het geheele opstel over deze
gebeurtenis, waarin verder zeer belangrijke
bijzonderheden voorkomen, vooral ook die,
welke zouden bewijzen dat dit verhaal geen
legende is. Voor onze lezers ontleenen wij
er liet volgende aan:
Te Haarlem woonden drie broeders, waar
van tie oudste ongeveer 60 en de jongste
bijna 50 jaar was. Zij warfen ongehuwd en
genoten door hun braafheid aller achting.
Zij heetten Theodorus, Martinus en Nicolaus
Soutmaii. 'Hun v&dter, Stephanas Soulman, was
ben voornaam man, lid van den Raad dei-
stad Haarlem alhier. Evenals hun va
der waren de drie gebroeders den Katho
lieken godsdienst getrouw gebleven. Er was
nog ben vierde broeder, Laurentius Steffensz.
gtenaamd, die te S. Lu.ca de Brrrameda nabij
Gadit in Andalusië gtehuwd was. Deze over
leed aldaar op 6 September 1596, zijne we
duwe in die stad- achterlatende.
H|et was gebeurd dat Laurentius in 1591,
omstreeks Kerstmis met zijn broeder Theo
dorus op ztee zijnde, ln levensgevaar ver
keerde, nabij de haven van Qompostella, zoo
hij' mieende. Laurentius deed toen een gelofte,
aan God indien hij uit dit gevaar zou gered
worden en Theodorus beloofde daarvoor een
offer in geld. Den broeders was 'het onbe
kend wat Laurentius beloofd had, evenmin
wisten zij iets omtrent de vervulling daar
van. Beiden waren gered, doch zooMs hel
meer gebeurt de geloften werden niet
vbrvuld. Toon laatstgenoemde in 1596 in hot
verre S. Lu ca overleed leefde de vader Ste-
phanus nog. Hij, noch zijn zoons, wisten iets
van Wet overlijden van Laurentius. Omstreeks
Uenzelfden (tijd meenden zij deze in hun
slaap tte zien. Zij bespraken dit geval als
iets wonderlijks en vreemd, vooral toen zij
later vernamen, dat de droom omstreeks den;
zelfden dag had plaats gevonden op welken
de broeder was overleden. Echter men ver
gat dit voorval. .Verscheidene jaren verlie
pen en de vader overleed intusschen. Onver
wachts geschiedide iets wonderlijks. Het was
op 2ten Kerstdag van 1610 de feestdag
van 8, Sfepbanus dat Martinus omstreeks
6 uur in dén namiddag alleen thuis was,
daar zijn broeders nog in de Vespers wa
rfen. Hij ging naar den kelder pon wat bier
tie tappen en moest daartoe over echt kleine
birinfenpla&ts in de open lucht. Hier oveiv
gaandfe werd hem de kaar» uit den kande
laar genomen, dien hij in de hand hield,
zachtjes op den grond gezet en tevens uit
gedoofd, zonder dat hij iemands hand be
merkte. Martinus 'verwonderd© zich niet en
dacht dat zijn kaars bij ongeluk ge vallen was;
hij stak haar weer aan om naar den kelder
te gaan. Op dezelfde plek teruggekomen,
gaat zajh kaars weer uit, doch zonder op
dfen grond geplaatst te .worden. Voor de
dferde maal stak nu Martinus zijn kaars aan
én plaatste haar op de tafel in het ver-
trtek, bm zonder licht bier te tappen. Doch
toten hij ter plaatse kwam waar zijn licht
twtee keer was ujtgedoofd, zeide hij' als
'sprak hij tot teen voor hem onzichtbare;
„Zoo gij in dien naam dee Heeren hier ge-
ko Dijen zijt, zeg dan wat gij verlangt en
zije mij: tot uw dienst bereid, als gij' iets be-
vjeelt; indien gij van elders komt, keer dan
tjerug vanwaar gij 'gezonden rijt-"
Na die ze woorde n hoorde Martinus een
stem als van een man, die dicht bdj hem
stond dfx treurig als uit een diepen kuil
aldml vi<n6woordde: „Vertrek naai- S. Jacob
len zorg dat drie Missen gelezen worden, eiken
dag, gjedurenüe drie dagen."
Martinus ontstelde hevig en begaf zich
naiajt- pat|er 'Adrianus Arboreus S.J., Of Van
(eter)Boom, die o.m. van 1601 tot 1613 Zen-
rifeling in de Hollahdsche Missie was en
vooral te Haarlem vertoefde. Eenige dagen
laf|er deelde Martinus de gebeurtenis ook
mjtede ajan Gijsb. 'Plemp, die met de familie
Soutmatn zfcer goed bevriend was en ook
needs met Nicolaus er over gesproken had.
D|b geestelijke rpladde hem aan, op Drie-
Koningen, na gebiecht en gecommuniceerd
(je hebben, des avonds weer naar dezelfde
plaats t)e gaan op hetzelfde uur waarop hij
op B. Stephatousdag was toegesproken, en
aan htem, die zich toen had laten hooren,
d(a volgende 'drie vragen, in den naam dee
Vadjers, des Zoons en des H. Geeetos, te stel-
ljBn: Wie hij is, waarom hij' drie Missen
wenscht te lezen en waarom juist door mid
del van hem.
Mairtinus volgdje dien raad op, doch nie
mand vjerscheen en hij ontving geen antwoord.
Maar djen Hl®® (Januari tegen zeven uur
«te3 avonds, zag Martinus dat de kaars weer
uit cijen kandelaar, dien hij vasthield, geno
men, op den grond geplaatst en uitgedoofd 1
wferd. Toen zeide hij: „Zeg wat gij verlangt,
zoo gij uit'God zijt; maai' indjen gij van uen
duivel zijt, ga dan van waar gij gekomen
zijt." Ejé dienstmaagd die dit hoorde, riep.
Martinus van binnjen toe; maar deze werd
door haar stem, noch door het daarop vólgende
zbvijglsn va)n den geest nïets verstoord; hij
bljedf op de plajats staan, vatte moed en
vjernajm, nadat hij zijn vragen herhaald had,
dit antwoord als van een man, die vlak naast
hem stond: „Ik smeek u, ga naar Sint Jacob,
naar Sint Jacob, naar Sint Jacob."
,T|wiee dagen daarna kwam Martinus op
hetzelfde uur en op. dezelfde platats terug
|en ondervond weer dezelfde verschijnselen
met de kaïars. Wederom -zido hij: „Spreek
indien gij vafu God zijt; indien gij van den
duivel zijt, ga waar gij thuis behoort. Zeg
mij uw naam1" Daarop Vernam hij deze
Woorden: „Ik ben uw broeder Laurentius."
Op dit antwoord verschrok Martinus en ver
zuimde hij de twee andere vragen te doen.
De stem klonk evenals vroeger, uit een hol
len keel en nog treuriger dan eerst; naar
het scheen.
Weer na twee, dagen, dus op 15 Januari,
ook om zeven uur 's avonds, toen Martinus
wieer om de een of andere réden op dezelfde
plaats jklwam, werd zijn kaars als tusschen
duim len vinger uitgedoofd, zonder rook of
walm.
Op rijn gewone vragen, kreeg hij ten ant
woord Hetzelfde wat hem den eersten keer
gfevraogd was. Martinus vroeg toen waarom
dja Missen niet hier, of in Brabant of 'ha
Vlaanderen gelezen konden worden? Hem
wond geantwoord: „Naar Sint Jacob'"
„Voor wiifen moet ik Missen laten lezen?"
Het antwoord luidde: „Voor mij."
„Wi|e zijt gij?" vroeg Mairtinus.
„Uw broeder Laurentius," klonk het te-
rug.
„Waarom wilt gij', dat ik voor die Missen
zorg© en niet een ajnder?"
De onzichtbare antwoordde: „Omdat ik u
gekend heb én gij1 van mijn broedersi, bij
mijn leven, het laatst in mijn nabijheid zijt
geweest." Dit was Waarheid. Toch vreesden
Arboreus en Plemp, dat er nog bedrog in deze'
zaak kon schuilen.
In den nacht van 5 op 6 Februari, tegen
12 uur, waa Martinus wakker en had hij het
hioofd vol gedachten Over die verschijningen;'
inwendig smeekte hij God om hem te ver
lossen uit die onaangenaamheden en hem
duidelijk te maken dat daarin geen kwade
geest stak. En zie, kort daarop zag hij; een
lichtstraal, dié voortduurde gedurende den
tijd, dat hij twee keer het „Onze Vader" kon
bidden.
Toep olp 7 Februari, op hetzelfde uur, zijn
kaars weer in den kelder werd uitgedoofd,
riep Wij'-' „Waarom plaagt mij' toch altijd die
booze geest?" De geeet zeide: „Ik ben niet
boos."
„Zoo gif Uit God zijt, spreek dan van
God'" rijep Mairtinus.
j „Vertrek in den naam Gods naar Sint
Jacob 1" luidde het antwoord van 'den geest.
Eu toen Martinus nogmaals vroeg waarom'
die missen niet hier gelezen konden worden,
zei de geest kortaf: „Naar Sint Jacob."
In overleg met pater Arboreus werd nu be
sloten, dat Martinus, volgens den wensch1
van den geest, haar Compostella zou gaan',,
om daar bij de wereldberoemde relieken van
Sint Jacob de door Laurentius beloofde mis
sen te laten lezen, zonder echter de reden
bekend te maken. Aldus geschiedde. Marti
nus zorgde, 'dat alles nauwkeurig werd uitge
voerd, zooals de geest het had voorgeschre
ven. Vervolgens vertrok hij naar het ver
wijderde S. Luca de Burremede om zijn
schoonzuster, de vrou/w van Laurens, dh
daar nog woonde, te bezoeken en haar allea
te vertellen. Den 3en November keerde hij
na eene afwezighero. van zeven maandeö
gezond en wel te Haarlem terug.
Juist een jaar na de eerste verschijning
op 8L Stephanusdag toen Martinus
onder den maaltijd des avonds weer bier ging
halen, gevoelde hij dat, terwijl het bier in
de kan liep, de hoed hem van het hootö
werd genomen en vernam pli weer de stenï
van iemand, die dicht bij hem stond! en als
uit een holle vaas klonk', met deze woorden:
„God loon 't." Hierna werd hem de hoed
weer opgezet. Martinus vroeg hem nog waan
hij zich tot nu toe bevonden had, doch ont
ving ten antwoord, dat het hem niet vrij!-'
stand dit te zeggen. Ook deelde de geest
nog mede, dat hij uit vrees van te verdrin
ken zijn gelofte gedaan had, toen hij moi
Theodorus in levensgevaar op zee verkeerd,
had. „Ook voor dezen (zei de geest) kunl
gij den pelgrimstocht doen, als hij zelf vee,
hinderd is." Hij droeg Martinus op de ver
schijning té verzwijgen, om haar niet na
den spot der ongeloovigen. bloot te stellen*
Hierna gebeurde niets meer van dien r
gCi'd
