DE DAG de prijs- van het GAS aflevering iaap en PaMlie. Democratie. BUITENLAND P. W. TWEEHUIJSEN. De prijs van ELECTRISCHEN STROOM VOOR VERLICHTING ÜELSC VERBOD uitsluitend geopend zai zijn van des voor- middags 9lj2 tot des namiddags I uur. Sterke Jongens- en Meisjes SCHOOLLAARZEN. S£f»T£?S3£« 8917 42«TE JAARGANG Ho. 9411 DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN A6ENTSCHAPPENt PER KWARTAAL f 1,75PER WEEK 13V« CöTTj FRANCO PER POST PER KWARTAAL f 2,12» Dit nummer bestaat uit vier bladen, waar onder het Geïllustreerd Zondagsblad in acht bladzijden. EERSTE BLAD. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van HAARLEM brengen ter algememe kennis, dat over de maand September 1917: zal worden berekend als volgt: 1. Geleverd over den gewonen gasmeter: 7 cents per M®. voor de eerste 28 M'. voor gezinnen van 1 of 2 personen; voor de eerste 33 M*. voor gezinnea van 3 of 4 pereonen; voor de eerste 38 M*. voor gezinnen van 5 of 6 personen voor de eerste 43 M\ voor gezinnen van 7 of 8 personen; voor de eerste 48 M'. voor gezinnen boven de 8 personen; 14 cents per M'. voor de volgende 10 M®. f i per M'. voor de daaropvolgende 10 M* 2. Geleverd over den muntgasmeter worden de sub 1 genoemde prijzen van 7 en 14 cents voor de verschillende/hoeveelheden met 1 cent per M". verhoogd. 3. Voor gezinnen,-" die behalve over gas ook de beschikking over electrischen 3troom voor verlichting hebben, worden de hoeveelheden waarvoor respectievelijk 7 en 8 cents per M® moet worden betaald, met 8 M*. verminderd 4. Voor gezinnen, welke gas verbruiken alleen voor verlichting, wordt voor de eerste 8 M over den gewonen en den muntgasmeter geleverd respectievelijk 7 en 8 cents per M®. berekend voor de volgende 2 M*. 14 en 15 cente per M®. en voor de daaropvolgende 2 M". f. 1 per M\ zal worden berekend als volgt: Over den enkel-tarief meier: 8 K.W.U. voor den gewonen prijs; de volgende 5 K.W.U. voor den dubbelen prijs; de daarop volgende 5 K.W.U voor het vijfvouc van den gewonen prijs; Over den dubbel-tariefmeeter: f 1.60 zonder verhooging; - de volgende f 1.verhoogd met 1 GO de daaropvolgende f 1.verhoogd met 400 Haarlem, 8 Sept. 1017. 4336 De Chef van het Distributiebedrijf te TEEMSTEDE maakt bekend, dat personen, die voor bet onderstaande in aanmerking romen, vanaf Dinsdsig II Soptem» bsi* 1917 formulieren kunnen verkrijgen aan het Raadhuis en het Dienstgebouw Bosch en Vaart" teneinde te kunnen betrekken tegen II cent per> Liter. 4327 Alleen zij komen in aanmerking, die dit aanvragen voor zieken, zwakken of kindaren beneden zes jaar, welke op advies van een geneesheer of een daartoe bevoegde ver- eeniging op melkvoeding zijn aangewezen- De Gemeentebesturen van HAARLEM BLOEMENDAAL, HEEMSTEDE, BENNE BROEK, HAARLEMMERLIEDE, SPAARN- DAM en SCHOTEN maken bekend, dat door den Minister van Landbouw, Nijver heid en Handel het navolgende is bepaald 1. de aflevering van RAAP- en PATENTOLIE door oliefabrikanten en oliehandelaren is verboden, tenzij met schrif telijke toestemming vau den Minister van Laadbouw, Nijverheid en Handel. In geval van twijfel of iemand gerangschikt moet worden onder de oliefabrikanten en oliehandelarenwordt door den Minister voornoemd beslist. 2. Aanvragen voor het verleenen van toestem ming als sub l bedoeld, bebooren te worden gericht tot de Commissie van Advies inzake tiet gebruik van eetbare vetten voor technische doeleinden, Van Speykstraat 4, te 's-Oraven- bage. 4340 Burgemeester en Wethouders van VOOR- HOU T brengen ter kennis van de inge zetenen, dat zoowel voor de distri butie- als voor de gewone zaken de Secretarie der gemeente, vanaf heden op alle werkdagen Burgemeester en Wethouders voornoemd VAN GRIETHÜIJSEN, Burgemeester. L H. LANGEVELD. Secretaris Voorhout, 8 September 1917. 1332 ongeluk in België lioht gewond. Hij kon den dienst blijven waarnemen. Blijkens een officieele regeeringe-mede- deeling bedroegen de crisis-uitgaven sedert het begin van den oorlog op 1 Aug. I.I. 739.100.000 (aegge: zeven-bonderd-negeneu derrtig-millioen eenhonderdduizend-gulden.) Verwacht wordt, dat de „Staatscourant'' van hedenavond een nieuwe, definitieve dis tributie-regeling voer koffie en thee zal be vatten. Ingediens is een wetsontwerp, houdende bepalingen tot verhooging der subsidie aan de bijzondere hoogere burgerscholen. Volgens bericht aan de Reeders voroeiu- ging voor de Haringvisscherii heeft de En- gelsche Regeering den bonus van 8.000.000 betaald, buiten verband met de plaats gehad hebbende protestvergaderi n g. Do distributie van benzine voor particu liere doeleinden is voorloopig weer opge- In i'raukrijk tieeft het Kahinot-lubot ont- ag genomen. Innerlijke onoenigheid schijnt a® oorzaak, ^e chef van den DuiLschen Generale» staf '^neraal Ludeudorff, is hij een spoorweg- II. (Slot.) DE PRACTIJK. De democratische neiging van het Christen dom, in den zin van burgerlijk zelfbestuur, bloeide al spoedig op. Het feit van het Koning schap en van het Roomsche Keizerrijk weer spreekt dit geenszins. In algemeenen zin reeds is het een dwaling, te meenen, dat in de republiek dé medezeggingschap des volks steeds grooter zou zijn dan in de monarchie. Dezelfde Katholieke denkers, die den grond slag der democratie zoo hecht vestigden, erkennen tevens, dat de gemeenschap gedwongen is door de natuur der dingen zelf, het bestuursgezag over te dragen aan een persoon of een lichaam, wien het zoo maar niet zonder ernstige redenen kan ontnomen worden. Dit uiterste recht, om tegen het despotisme, krachtens de volkstoe stemming, het desnoods gewelddadige verzet te stellen, is de waarborg der democratische con tinuiteit. Gezien de natuurlijke noodwendigheid om het bestuursgezag aan één persoon of lichaam over te dragen, komen de meest gezaghebbende Katholieke denkers tot de conclusie, dat, over het algemeen genomen, het gematigde koningschap met uitgebreide volksbevoegdheden de meest gewenschte regeeringsvorm is. Niet onder den invloed dezer wijsgeerige beschouwing echter ontstonden de Europeesche koningschappen. Die bloeiden op uit den wil dei- volkeren zelf, bevestigend den stelregel: Anima naturahter Christiani. De menschel ij ka ziel is van nature Christelijk. Hun wordingsgeschiedenis is lang niet van alle bekend. Ze gaat verloren in de duisternissen der prae-historie. Maar wat bekend is, wettigt de veronderstel ling, dat de krachtig-jonge Gal'ische en Ger- maansche volkeren de eigenschap der jeugd niet gemist hebben, waar het gold diepen eerbied voor physieke of intellectueele kracht en hun krach tigste 'mannen tot opperhoofden hebben uitge roepen. De namen reeds der oude vorsten wijzen daarop. De oude vorstennaaai „Karl" is verwant met het woord „Kerl" (ons Hollandsche „Kerel") waaraan een begrip van kracht en flinkheid is verbonden. En de oude Europeesche volkeren waren zich wél bewust, dat hun eigen wil den vorst tot vorst had gemaakt. Toen in het jaar 990 omstreeks, Hugo Capet, te Noyon in 986 tot Fransch Koning uitge roepen, Adalbert, graaf van Perigard, in een twistgesprek toebeet; „Qui t' a fait Comte Wie heeft je graaf gemaakt, luidde de fiksche wedervraag: „Qui t' a fait Roi?" Wie heeft jc Koning gemaakt? In Engeland was de Magna Charta van het begin der dertiende eeuw geetie toekenning van nieuwe rechten, doch, zoo als latere onderzoekingen duidelijk hebben aan getoond, in hoofdzaak herstel van oude, door den Koning beknotte. En uit die Magna Charta zijn geleidelijk de Engelsché volksvrijheden en -rechten opgebloeid. Ook de jammerlijke gevolgen der misbruikt; democratische leuze echter hebben de Middel eeuwen terdege gekend. En juist het Pausschap heeft die van zeer nabij moeten ondervinden. We schrijven 1343. De Pausen zetelen te Avigtion. In Rome had den reeds lang de twisten der adellijken ge woed; in een dezer was oók een zekere Rienzi gevallen. Diens broeder Cola di Rienzi was een man met zeer buitengewone bekwaamheden. Ge tuige van het onschuldige bloed, dat door de twistende adellijke familiën werd vergoten, vatte hij het besluit op haar macht te breken. Hij dong naar de volksgunst; schitterend redenaar als hij was, kreeg hij het volk spoedig op zijne hand; en in het bovengenoemde jaar stond Cola di Rienzi, als afgevaardigde van het volk van Rome voor dep troon van Paus Clemens VI te Avignon, hetn bezwerende tocji terug te keeren naar Rome, welk3 droevigen toestand hij in levendige kleuren voor Z. H. schilderde. Paus Clemens was diep getroffen en benoemde Cola di Rienzi in een post, die hem in staat stelde de ellenden der stad beter te leeren kennen. In die -positie bewerkte Cola door redevoeringen en gesprekken het volk, riep het den 20en Mei 1347 bijeen en stelde eén nieuwe democratische constitutie voor. Het volk juichte hem toe en verleende hem volstrekte macht. Als bij tooverslag scheen alles in Rome te veranderen. De macht van den adel werd in korten tijd gebroken, een tijdperk van vrede en rechtvaardigheid scheen aangebroken. Weet ge hoelang daf duurde? Van 19 Mei 1347 tot 18 December 1347, dus juist 7 maanden! Cola werd eerst door het volk op de handen gedragen, doch al spoedig omringde hij zich met weelde, nam hoogdravende titel3 aan en perste het volk hooge belastingen af, om zijn weeldezucht te bevredigen. En het volk was diep ontgoocheld. De Paus keurde Cola's gedrag af. Toen de adel naar Rome optrok, dééd Cola di Rienzi vergeefs een beroep op de door hem gestichte volksmilitie. Niemand verroerde een vin en 18 December 1347 trok de adellijke partij Rome binnen en herstelde den ouden toestand. In 1854 is Cola di Rienzi nógmaals door het volk van Rome met gejuich als bevrijder begroet. Den len Augustus van dat jaar trok hij in triomf Rome binnen. Ditmaal echter duurde zijn rijk nog korter. Zijn bewind dreef het volk tot het uiterste, en den 8en October 1854 klonk de kreet: „dood aan Rienzi, den verrader!" door Rome's straten. Cola trachtte te vluchten, doch hij werd herkend, neergeslagen, en zijn ontzield lichaam werd éoor het woedende volk langs de straten der stad gesleept. Dht was het einde cener middeleeuwsche democratie, het einde van een middeleeuwsclien volksleider. Ook met de practijk der democratie dus heeft de Kerk ondervinding opgedaan. En ondervin ding die hare voorzichtigheid tegenover de demo cratie der volksleiders wettigt! Hebben we in latere tijden niet de repetitie gezien van deze droef-eindigende democratische proeve? Doen de dooden der Fransche revolutie, macht hebbers als Ilébert, Danton en Robespierre niet weer deuken aan variaties van den grooten tnid- deleeuwschen „democraat" te Rome. 'Uit al de mislukte democratische pogingen ia den loop der eeuwen wikkelt zich één groote leering los, deze; dat slechts degelijke, deugd zame volkeren de weelde der zelfregeering, der democratie kunnen dragen. Naarmate in het oude Romeinsche Rijk de zeden zonken, brokkelde ook de medezegging- sclxap der Romeinsche burgers af, otn ten slotte onder te gaan ia het despotisme der Keizers. Zóó is het overal gegaan. Werkelijke volksvrijheid is slechts bestaanbaar bij volkeren, wier samenstellende deelen ordelijk zijn door innerlijke gebondenheid eu een zekeren daannee samengaandeu van weelde afgekeerden levenseenvoud! Waar deze ontbreken, groeit erger despotisme op dan het despotisme der vorsten, het despotisme namelijk der volksmenners, het despotisme van den nn of geldadel, gesteund door een overal voortwoekerende cor ruptie, die slechts eindigen kan door den krach- tigen greep vau een machtig allééuheerscher. Dat is de les der geschiedenis. En de gevolgtrekking er uit is deze: Dat alleen een totaal doordrenken der per soonlijkheden met de Christelijke moraal de uit breiding der ware democratische'idee duurzaam mogelijk kan maken. Democratie en vooruitgang plegen in één adem genoemd te worden. En inderdaad gaau ze parallel. Maar de democratische vooruitgang is tweeledig. Er is een vooruitgang in, wat wij zouden willen noemen» de technische mogelijkheid der democratie. Deze vooruitgang houdt nauw verband met den vooruitgang der techniek zelve. Om maar één ding te noemen: Parlements verkiezingen en deelneming van. het gcheele volk in de verhandelingen der regeeringslichamen foor middel der dagbladen zou vroeger niet mogelijk geweest zijn. Slechts de nieuwe tech nische ontwikkeling heeft dit mogelijk gemaakt. Ten onrechte is dit veelal beschouwd als het wezen zelf van den democratischen vooruitgang, die in alle toonaarden verheerlijkt is. Ia werkelijkheid echter hebben we hier slechts te doen met den uiterlijken verschijningsvorm, het „pakje" der democratie. Onder dit omhulsel gaat het wezen der democratie schuil. En zou het schitterend gewaad van vele nieuwe demo cratieën niet het harde oordeel van den Christus rechtvaardigen: „Gepleisterde graven zijt gijl"? De democratische volksaard, zich toonend in de hartelijkheid van den omgang tusschen de verschillende standen, is in de technisch minder ontwikkelde katholieke landen véél sterker dan in ht Protesfantsche Noorden. Vóór eenige jaren getuigden uitvoerige correspondenties uit Spanje in de „N. R. Ct." van het hemelsbreed verschil in de vexhouding der standen daar en hier in ons land, waar de „democratische" .leuze de persoonlijkheden niet aantast en haar stempel op hun houding drukt, doch iets is buiten haar om. Het wezen der democratie is daar sterker dan in de niet katholieke landen. Pobjedonostsjef, de vroegere procureur der H. Synode in Rusland, een reactionair zeer zeker, maar ook een geleerde, sprak steeds over „de parlementaire leugen van het Westen." Moet niet erkend, dat het parlementarisixxe van menig West-Europeesch land inderdaad slechts een leugen is?. Dat komt, omdat de techniek der democratie vooruit gesneld is en daarentegen haar wezen ontaardde in plaats van zich te ontwikkelen. De innerlijke gebondenheid der personen verminder de, terwijl htm uiterlijke vrijheid scheen toe te nemen. Scheen: het militarisme van dit oogen- blik heeft ook dién schijn met ruw geweld wegge vaagd. Nooit stond de wereld verder van de zelfheerschappij der volkeren dan nu, nu ze tegen elkaar's vernietigingsmiddelen worden ingejaagd! Een werkelijke denxocratische vooruitgang is slechts- mogelijk en denkbaar door de uitbreiding van het imperium Christi over de zielen; omdat in het Christendom alleen de zuurdeesem der volksvrijheid te vinden is. WERELDBRAND NERGENS BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN HET GEMIS AAN STRATEGISCHE EN TACTISCHE OORSPRONKELIJKHEID DE ONVRUCHTBAARHEID VAN HET OFFENSIEF ALLE HOOP OP MATERIEEL OVERWICHT GESTELD! De eentonigheid, der legcrbcrichten was. een oogcnblik onderbroken door don ïsonzo- slag en de Fraxxsclxe aanvallen bij Verdun. Thans echter is alles weer bij. het oude. - Eu al verklaart ook Hervé, de ex-anar chist in zijn Vietoire„t'lxeuro 's approche! „lxet uur ïxadcrt"; wij zien van die lang voorspelde naderixig nog niets. In de Yperenbocht is op het alles-ovcr- treffeixde kanonvuur, door de Duit schors de zer dagen vermeid, niets van beteekenis ge volgd. Bij Verdun en in Champagne weer hevig artillerievuur maar evenmin actie van bctee- En do Isonzo slag samengeschrompeld tot onophoudelijk doch dusver vruehteiooze Ita- liaansche aanvallen op dcu Monte 8an -Ga- briele. Cadorna had althans aanvankelijk blijk gegeven van een tactisch goed uitge voerd stx-ategisch plan, waarvan de voort; zetting echter mislukt is. Aan het Westelijk front kenmerkt de ge- heele strijd zich daarentegen door de vol slagen afwezigheid van allo strategische be rekening. Hel; is daar de strijd der beperkte doeleinden, met logge onveranderlijkheid steeds op dezelfde wijze iixgeleid en uitge voerd.: zwaar artillerievuur eu bezetting van het totaal vernielde terrein door de infax- terie. Dat is tegenwoordig de alpha en de omega der strategische wetenschap. Van oorspron kelijke gedachten is noch bij de -EugolscJian, noctx bij de Fransclien een spoor le ontdek ken. Napoleon xnoet zich wel omwentelen in zijn graf. De IHiitschers jxebben in het defensief al thans eeuig aanpassingsvermogen getoond. Zij hebben zich niet alleen bepaald tot de versterking hunner artillerie doch tevens het stelsel der diepe verdedigingszonesingevoerd, hierin bestaande, dat hot aan het vijande lijke roffclvuur blootgesteld voorste deel der stellingen slechts door eon dun troepexxgor- <1 ija wordt bezet, zoodat de verliezen beperkt 'olijven. Verder achterwaarts staan dan de keurtroepen verzameld voor den tegenaan val, zoodra de uit het roffel vuur overgeble ven aldeelixxgen der voorste linie den vijand zware verliezen hebben toegebracht. De Fransche bladen zijn, blijkens hunne artikelen eu beschouwingen zeer goed op de hoogte vau deze nieuwe Duitscho verde- digings tactiek. Des te merkwaardiger, dat geon enkele nieuwe aanvalswijze daan e gen- over wordt gesteld. Al de hooj) der Engelschen eu Franschen is gevestigd op het evenwicht der xnaterieele middelen. Zij willen nu blijkbaar zóóveel zxyare kanonnen aanvoeren, dat het onder artillerievuur liggende terrein aanzienlijk die per, woi'dt, wat zeker de, toepassing der nieu- Barteljorisstraat 27. TEL. 8770 we Duitsche verdedigingstactiek zou bemoei lijken maar niet onmogelijk maken. Met ar- tillerie-overmacht alléén kan dit niet worden bereikt. Bovendien: ook de Duitschers we wa nen daar reeds op versterken hun artil lerie geweldig. Ter aanvulling van hetgeen wij hierom trent reeds meldden, diene nog het volgende Het Duitsche veldkanon v«fn 77 m.M. ia in 1916 totaal gewijzigd. De vuurmond i» verlerxgd van 2.10 tot 2.40, zoodat de aan- vangssnelheid van het projectiel belangrijk grooter is en de draagwijdte van 6500 M. tot 8000 M. is toegenomen. De ontploffings kracht van den granaat der 77 m.M.'s is be langrijk verbeterd en geeft het projectiel een zeer krachtige uitwerking. Ook jje zware kanonnen zijn veel volmaakter. In 1916 ea 1917 zijn ook de kalibers van 220 en 240 m.M. ingericht voor snelvuur. De draagwijdto dezer kanonnen is verhoogd tot onderschei denlijk 20 en 25 ïv.M. Het zal niet gemakkelijk zijn de DuitschexA in materieele middelen zoodanig te overtref fen, dat daardoor alléén de zege der Entente zou worden afgedwongen. En in aantal manschappen? De Zwitsersche^militaire criticus, kolonel Egli geeft het antwoord. Hij schrijft: „Ik heb in het Oosten, de troepen waar mede ik samen was, nauwkeurig opgeno men. Nergens heb ik voor den strijd bestem de afdeelingen aangetroffen, die niet uit vol komen gevechtswaardige manschappen bc - stonden, en de van uit het achter het front gelegen terrein ter aanvulling der verliezen .aangekomen manschappen zagen er eveneens zeer goed uit, zoowel wat hunne lichame lijke geschiktheid als ook hunne houding be tref t; van een „usure" en uitputting van de strijdkracht der Centrale Mogendheden in zoodanige mate dat hun tegenstand gebro ken wordt, kan thans en nog lang niet, sprake zijn. Indien de oogenblikkelijke veld slagen werkelijk het doel hebben door de aanvallen der Geallieerden do strijdkracht der Centrale Mogendhedexi in zoodanige ma te te verzwakken, dat zij moeten toegeven, dan is dit een groote eu gevaarlijke vergis sing." Waar zal dus het einde zijn? Slechts een nieuwe strategische gedachte zou het kunnen brongen, texxzij de overmacht door Amerika s ingrepen, en Buslands her stel, zoodanig zou worden, dat de druk op de Duitsche linies él te zwaar werd. Of dit alles ooit komen zal, is echterede groote vraag. Do aanvaarding van 's Pausen bemiddeling zou alle partijen van grootor voordeel zijn en lijkt de eenige uitkomst uit den wanha- pi gen toestaxxd. Maar de harten zijn verhard I,... VERSPRElDExBERICHTEN Duitse he.vredesvoorwaarden Michaëlis verklaarde aan den hoofdredacteur van het „Neue Stuttgarter Hagoblatt1' o.a. dat Duitschland binnenkort zijn vredesvoor waarden zal formuloeren. Adlers doodvonnis is veran derd in 18 jaren zware kerkerstraf. Gevonden documenten in het archief van het Servische ministerie van Buitenlandsche Zaken zouden bewijzen, dat de schuld aan den oorlog bij de Entente zon schuilen. Ze hebben betrekking op 1911 vol gens bet Oostanrijksche correspondentiebn- reau. Keizer Wilh lm kwam te Riga aan Een Amerikaansohe tegen spraak. Het gezantschap van de Vereeuig- de Staten van Amerika te 's-Gravenhagc, is door het Ministerie van Buitenlandscho Zaken te Washington gemachtigd tot de vol gende verklaring: Hot artikel dat in de Duitsche pers is ver meld geworden met het doel te doen uitko men, dat de Amerikaansche militaire oorami». sio uit Frankrijk is teruggekeerd met bet bericht dat "de Duitselie stellingen onneem baar waren, welk artikel in .Tuli ia een Aroe- rikaansch blad was verschenen, werd, ten tijde zijner verschijning, door den Minister van Buitenlandsche Zaken beslist gelogen straft. Na de verschijning van bedoeld arti kel, i_s ieder dor uit Frankrijk teruggekeerde officieren ondervraagd geworden en ieder hunner verklaarde geen uitlating of uitla tingen in den zin van het bedoelde artikel to hebben gedaan. Hun ontkentenissen waren beslist en volkomen. De Minister van Buiten landsche Zaken heeft toenmaals het artikel p.ls een volmaakt verdichtsel tegengespro ken. Duitsche plannenmet Bel- gië? Met volstrekte zekerheid zegt een cor respondent van „De Tiid'' in Duitschland te kunnen nxededeelen, dat de oommissie xiit Bondsraad en Rijksdag, die het ontwerp ter beantwoording van de pauselijke nota voor bereidt, een voorstel om België in zijn volle zelfstandigheid te herstellen heeft besproken en dat ter beslissing daarover baar beslag heeft gekregen. In de nota van beantwoor ding zal in aansluiting bii vroegere verkla ringen worden geconstateerd, dat Duitsch land uit den aard van den vei-dedigings-oo-r- log, dien het voert, geen reden heeft om blij vend de hand op België te leggen, mits van de andere zijde worde gewaarborgd, dat het geen afzonderlijke overeenkomsten ten aan zien van zijn zelfstandigheid treffe met een of meer der Ententelanden. Voorts- zou aan België slechts een weer macht woeden gelaten in overeenstemming OURANT 3016

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1917 | | pagina 1