BINNENLAND
VAN OVERAL
KERK EN SCHOOL
LEGER EN VLOOT»
DE HIEUiEHAARLEHSCfdCOÜRAHT
eerste ernstige poging om aan de verschrik-
mgen van den oorlog een eind te maken,
mislukte, treft da verantwoordelijkheid daar
om- onze tegenstanders.
Des te inniger zijn de wenschen, die ik
voor het succes van den door U. H. gedanen
stap .koester, opdat daardoor tot heil van
het heele menschdom een duurzame, voor
alle partijen eervolle vrede moge worden
voorbereid.
Ik heb de eer te teekenen, .Uwer Heilig
heid zeer. gehoorzame zoqn
LODEWUK.
NIEUWE ONTHULLINGEN.
De „Times" verneemt uit Washington:
De commissie van openbare inlichting publi
ceert een uiteenzetting van een Duitsche intrigue
in Amerika, die officiéél de belangrijkste onthul
ling omtrent Duitschland's verspiederspraktijken
in Amerika sedert de oorlogsverklaring in Aug.
1914 genoemd wordt en voegt aan haar uiteen
zetting een aantal foto's toe, waaronder een
fascsimilé van een bewijs van ontvangst van 5000
dollars, door kapitein Archibald, die betrapt is
op het overbrengen van telegrammen van Dumba
(de toenmalige Oostenrijksch-Hongaarsche ge
zant), aan de Duitsche ambassade te Washing
ton afgegeven.
Verder is er een bewijs van ontvangst van
1000 dollar, afkomstig van Edwin Emerson, die
destijds als oorlogscorrespondent van de „New-
York World" naar-Duitschland werd gezonden,
maar om zijn al te groote Duitsch-gezinde tele
grammen ontslagen werd. Dan zijn er foto's van
geheime rapporten van 't Duitsche bureau voor
onderzoek, waaruit blijkt, dat kapitein von Papen
aan kapitein König van de Hamburg—Amerika-
lijn, machtiging heeft gegeven tot het uitbetalen
van 30 pd. st. aan een man, die de schenen der
geallieerden in de lucht zou laten vliegen door
middel van bommen, die op brokken steenkool
geleken.
In het najaar van 1914 zoo zegt de com
missie in hare verklaring richtte een zekere
Welff van Igel een advertentiebureau op in Wall-
street. Dit bureau werd in April 1916 door
speurders overvallen en er werden eenige papie
ren in beslag genomen. De Duitsche ambassade
beweerde dat het officiëele papieren waren, maar
het Departement van Staat antwoordde dat het
gebouw, waarinhet bureau gevestigd was, te
joek stond als een particulier zakenkantoor. Toen
de papieren op het departement van justitie wer
den onderzocht, bleken ze te bestaan_uit brieven,
telegrammen, telegramcodes, spionnenlijsten en
andere stukken, welke bewezen, dat de keizerlijke
Duitsche Regeering' door middel van vertegen
woordigers bij een toenmaals bevriende - natie,
betrokken was bij: le. Schending van de wetten
der Vereenigde Staten; 2e. het vernietigen van
tevens en eigendommen aan boord van koop
vaarders in volle zee; 3e. Iersche rêvolutionnaire
samenzweringen tegen Engeland; 4e. het aan
stoken van verbittering tegen de Vereenigde
Staten in Mexico; 5e. het aanwerven van Ameri
kaansche schrijvers om pro-Duitsche lezingefi te
houden; 6e. het geldelijk steunen van propa
ganda; 7e. het voeren van een verspiedings-
stelsel onder het mom van een handels-informa
tiebureau; 8e. het subsidieeren van dit bureau
voor het verwekken van arbeids-moeilijkheden in
de munitiefabrieken; 9e. het maken van bommen
e. d.
Een brief, van 20 Juli 1915, bewijst afdoende
dat von Papen König een chèque van 30 pd. st.
uitbetaalde voor het opblazen van schepen'. Deze
chèque berust bij den geheimen dienst. König's
bureau vin onderzoek was zoowel met spionnage
als met vernieling belast.
Een uitvoerige briefwisseling van dr. Otto uit
Allentown in Pennsylvania bewijst hoe volledig
en gewiekst het Duitsche verspiedingsstelsel in
de Ver. Staten was. Dr. Otto had zich in het
bizonder bezig te houden met den aard van de
constructie voor de levering van munitie, die in
verscheidene fabrieken in den omtrek werd ge
maakt en daaromtrent te berichten aan de Duit
sche ambassade. „Ik ben in staat zegt hij
in mijn hoedanigheid als medicus betrekkingen
»an te knoopen met de chefs in bijna alle muni
tiefabrieken hier in de buurt."
Inderdaad heeft dr. Otto in vele gevallen op
merkelijk groote gegevens weten te krijgen over
het aantal buitenlandsche regeeringsinspecteurs,
den aard, het kaliber en de hoeveelheid van de
door buitenlandsche regeeringen bestelde kanon
nen en andere bijzonderheden van gewicht.
In nauw verband met Von Igel stond het Duit
sche en Oostenrijk-Hongaarsdie bureau van ar
beidsbemiddeling en ondersteuning, dat verschil
lende bijkantoren had en dat, naar het heette,
uitsluitend de arbeidsbemiddeling bedoelde. Een
schrijven van dr. Dumba, dat door de Britsche
autoriteiten bij Archibald werd gevonden (30
Augustus 1917), toont echter dat van het bureau
gebruik werd gemaakt om de munitie-nijverheid
re belemmeren.
Uit de in beslag genomen documenten blijkt
verder, dat de Duitsche diplomatieke dienst in
betrekking stond met de Iersche rêvolutionnaire
beweging. John Desoy, redacteur van de „Gaelic
American", een fel anti-Britsch blad, was een
der agenten hierbij. Hij was o. a. de bemiddelaar
tusschen den Duitschen geheimen dienst en Sir
Roger Casement. Er zijn verschillende aanwijzin
gen in de gevonden correspondentie over gelden
en berichten voor Sir Roger Casement.
In verband hiermede wordt opgemerkt, dat het
niet te verbazen is, dat de Iersch-Amerikaansche
leiders, die bij het complot van Casement waren
betrokken, getracht hebben de Amerikaansche
regeering verantwoordelijk te stellen voor de
arrestatie van Casement. De „Gaelic American"
en de Duitsch-Amerikaansche pers hebben de
Amerikaansche regeering beschuldigd, dat zij op
Sond van de inlichtingen, verkregen door de
beslagneming van papieren van v. Igel, aan
de Britsche regeering mededeelingen had gedaan
over het revolutionaire complot in Ierland en
Casements rol daarin. De regeering heeft deze
beschuldiging onmiddellijk afgewezen.
Verder maakt de „Times"-correspondent nog
melding van het feit, dat de New-Yorksche rech
ter Daniel F. Cohalan sedert lang in Iersch-
Amerikaansche kringen een voorname plaats be
kleedde, boewei hij nooit rechtstreeks betrokken
was bij de felle actie. Dat deze rechter ook bij
de Duitsch-Amerikanen in aanzien stond, bleek
uit het feit, dat van die zijde getracht werd hem
ala senator te candideeren.
Onder de stukken nu die in het bureau van
v. Igel werden in beslag genomen, was een code-
felegram, gedateerd New-York 17 April 1916,
gericht aan Bernstorff en voorzien van het op
schrift: „zeer geheim". Het telegram luidt:
Rechter Cohalan verzoekt mededeeling van de
volgende opmerkingen: „Een revolutie in Ierland
kan alleen succes hebben als ze door Duitsch-
Iand wordt gesteund, anders zal Engeland in
staat zijn haar te onderdrukken, zij het ook na
harden strijd. Daarom !s hulp noodig. Die zou
moeten bestaan in de eerste plaats in luchtaan
vallen op Engeland en door actie ter zee om de
vloot af te leiden, tegelijk met het uitbreken van
de revolutie. Verder zoo mogelijk met de landing
van troepen, wapens en munitie in Ierland en het
zenden van enkele officieren met Zeppelins. Zoo
zouden de Iersche havens tegen Engeland kun
nen worden gesloten en zouden stations voor
duikbooten aan de Iersche kust kunnen worden
ingericht en de levensmiddelenaanvoer voor En
geland kunnen worden afgesneden. Het succes
der revolutie zou dus de beslissing in den oorlog
kunnen brengen." Hij verlangt dat een telegram
van die strekking naar Berlijn zal worden gezon
den. De onderteekening van dit telegram is
„5132 8176 0230."
Een ander draadloos codetelegram van een
Bankier te Berlijn was schijnbaar een onschul
dig handelsbericht, maar beteekende in werke
lijkheid: ,,De Ieren stemmen in het voorstel toe."
Een ander stuk is afkomstig van een Canadees,
die onlusten in Quebec wil verwekken en die
zich noemt president van de „First Independence
Club", die tijdens den Boerenoorlog te Montreal
werd gesticht en sedert als geheim genootschap
bestond uit Franschen, Ieren en Canadeezen als
leden.
Andere documenten toonen, dat de „American
Truth Society", die zoo beslist haar pro-Duitsche
betrekkingen ontkende, indirect in relatie stond
met den Duitschen geheimen dienst.
Onder de lieden die mededeeling deden van
aanbiedingen van bommen is Viereek, de redac
teur van het pro-Duitsche weekblad „Father
land", dat thans „Vierecks Weekly" heet.
Toumalisten. conferenciers, uitgevers werden
rijkelijk voor de Duitsche propaganda betaald,
maar dat is slechts een onderdeel van de gewel
dige „ondergrondsche agitatie" die gevoerd
werd.
Staatssecretaris Lansing publiceert zijnerzijds
weer een rapport van William Andrews, secre
taris der Amerikaansche legatie te Boekarest,
waarbij blijkt, dat Duitschland in de Duitsche
legatie te Boekarest, nadat de Amerikaansche
regeering zich belast had met de waarneming
der Duitsche aangelegenheden, 50 kisten met
een krachtig ontploffingsmiddel en een kist met
mond- en klauwzeer-microben had verborgen.
Lansing maakt eveneens een brief openbaar
van den Roemeenschen minister van Buitenland
sche Zaken, Porumbaru, waaruit blijkt, hoe de
Duitsche diplomaten, gedekt door hun onschend
baarheid, samenzweringen tegen Roemtnië en
zijn onderdanen voorbereidden.
In het rapport van den secretaris Andrews,
wordt gezegd, dat dr. Bernhardt, voormalig con
fidentieel agent van den Duitschen gezant die
bij de Amerikaansche legatie bleef op verzoek
van het Duitsche gezantschap, ten einde te helpen
bij het afwikkelen der zaken, erkende dat hij
afwist van de ontploffingsmiddelen en de micro
ben, die in de Duitsche legatie werden opgegra
ven na het vertrek der diplomatieke missie.
Bernhardt deelde Andrews mede, dat er nog
meer ontploffingsmiddelen in den tuin waren
dan men ontdekt had, en dat er in het legatie
gebouw een nog groofer» hoeveelheid was.
Bernhardt verklaarde,dat er in de Duitsche
legatie „nog wel erger dingen dan de kist met
microben" waren en dat dit alles naar de Duit
sche legatie was gebracht, nadat de Amerikaan
sche legatie had goedgevonden, de Duitsche be
langen te behartigen. Andrews merfde op, dat
de bescherming der Vereenigde Staten op schan
delijke wijze was misbruikt en geëxploiteerd. En
in dit geval althans kan de Duitsche regeering
haar toevlucht niet nemen tot het gebruikelijk
stelsel van ontkenning.
HET ANTWOORD DER CENTRALEN EN
DE „OSSERVATORE ROMANO."
In een bespreking van de antwoorden der
Centralen zegt de „Osservatore Romano":
Men moet tot het besluit komen, dat de Cen
trale mogendheden het aanvaar dm, op de
in het Pauselijk voorstel opgegeven grond
slagen, d.w.z. ontwapening, scheidsgerecht,
vrijheid der zee, betalen van oorlogskasten
en oorlogsschade met gesloten beurs, over
den vrede te onderhandelen. Zij aanvaarden
uitdrukkelijk teruggaaf van de op het oogen-
blik bezette gebieden. Het antwoord schijnt
in bijzonderen zin voldoende duidelijk te zijn,
inderdaad drukt het Duitschlandsch wensch
uit, in overeenstemming met den wensch van
den Paus en de Vredesresolutie van den
Rijksdag van 19 Juli, een basis voor een
rechtvaardigen, duurzamen vrede te vinden.
De wenschen van den Paus zijn, vervolgt het
blad, zooals zij in punt 4, 5 en van zijn nota
werd uiteengezet. De Rijkedagresolutie van
1917 is bekend, zij wil in het kort vrede zon-
ier annexatie, zonder oorlogsvergoeding,
overeenkomstig de Russische formule.
De aanvaarding van de in de Pauselijke
nota gegeven denkbeelden is, vervolgt het
blad, op verstandige wijze uitgedrukt en zoo
duidelijk als in een diplomatiek stuk ge-
wenscht kan worden. Meh kan daarin niet
meedeelen tot hoever men geneigd zou zijn
concessies te doen en elkander tegemoet te
komen. Wat de gebieds-quaesties betreft,
waqrvan in de beide laatste paragraphen
dei; nota sprake is, kan men niet met zeker
heid beweren, dat de Centra len elke bespre
king daarover van de band wijzen. Integen
deel, zij-aanvaarden die stilzwijgend. De Cen
tralen laten den weg open voor een mee-
ningsverschil tusschen de oorlogvoerenden.
Wanneer het doel der Pauselijke Nota, die
slechts enkele grondslagen voor besprekin
gen wilde doen, welke door de mogendheden
zelf nauwkeurig aangegeven en aangevuld
moeten Worden, bereikt werd, zou men den
morgenbode des vredes naderbij kunnen
brengen.
De Engelsche voedselvoor-
zieningbedreigd?De „Daily Mail" eischt
in haar nummer van 17 September de invoe
ring van een gedwongen rantsoeneering. Het
blad schrijft: „Lord Rhondda heeft ons gewaar
schuwd, dat er niet genoeg voedsel meer is,
om ons land volgens den ouden verbruiksmaat-
staf te bevoorraden. Er is niet alleen minder
voedsel dan voor den oorlog, maar nog veel
minder scheepsruim te en een groot gedeelte der
levensmiddelen, die naar Engeland worden ver
scheept, wordt regelmatig op zee vernietigd. Wij
zijn de duikbooten nog niet meester. Het is de
admiraliteit ook nog niet mogelijk geweest, de
„resultaten" te publiceeren, zooals het volk dat
eens van haar nad verwacht. Bovendien is het
systeem van vrijwillige bezuiniging, dat Lord
Rhondda opnieuw wil probeer en, reeds vroeger
op de proef gesteld. Na de zeer intensieve pro
paganda van Konuedy Jones is er niet een be
sparing van 12 o15 pet., maar van slechts
51/2 ptf. bereikt.
Het verbruik van alle levensmiddelen toont
inderdaad sinds het uitbreken van den oorlog
eene vermeerdering, zoodat er in werkelijkheic
heelemaal geen besparing is bereikt
De v r ij willige rantsoenee
ring hje e f t niet meer succes
?ehad dan het vr ij willige
i e n s t n e m e n. Er is slechts één middel, na
melijk het gébruiken van dwang en wel onmid
dellijk
Vrijzinnig-Democratische V.r.o.u
w ene lub.. Naar wij vernemen werd giste
ren te Amsterdam door een twaalftal Vrij
zinnig Democratische vrouwen met instem
ming van het Hoofdbestuur vau den Vrij-
zinnig-Democratischea Bond een Vrijzinnig -
Democratische Vrouwenclub opgericht.
Het passief Vrouwenkies
recht. De Vereeniging voor Vrouwenkies
recht heeft een brief gezonden aan de be
sturen van de Chr.-Hist. Unie, het Centraal
Comité ven '^hitionaire Kiesvereeni-
gingen en den Alg. Bond van R.-K. Kiesver-
eenigingen, met verzoek de gelegenheid te
openen, dat vrouwen op dezelfde wijze en on
der dezelfde bepalingen als mannen tot het
lidmaatschap van de aangesloten kiesver-
eenigingen kunnen toetreden.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De heeren Duymaer van Twist en v. d.
Voort van Zijp, leden der Tweede Kamer
begaven zich Zaterdag naar Coevorden om
een onderzoek in te stellen, naar d e v e r-
sc he ping van tuif, waarover in den
laatsten tijd zoo ernstige klacht ie gerezen.
In het Hotel van Wely heeft een samenkomst
plaats gehad met verveners, scheepsbevrach
ters enz., aan wie inlichtingen werden ge
vraagd omtrent de hoeveelheid turf, den prijs
en het vervoer der turf.
De hoeveelheid werd geraamd: voor het
produet 1917 op 1.800.000.000 turven. Het res
tant 1916 op 40 pet. Van beiden is nu een par
tij verscheept, maax als zeker mag worden
aangenomen, dat, na aftrek van den natten
voorraad en hetgeen reeds vervoerd is, hij
den tegenwoorddgen gang van zaken na 15
Nov. zeker 55 k 60 pet. ongebruikt op het veld
zal blijven staan.
De prijs der turf werd algemeen voldoende
geacht, maar de verscheping laat veel te wen
schen over. De schippersbond komt haax ver
plichtingen niet na, mooie vrachten worden
uitgevoerd, maar vele blijven liggen. De
hond belemmert de vrije schippers en drijft
de "Vrachtprijzen omhoog. Het bestuur van
den hond heeft geen controle op zijn leden en
veel scheepsruimte komt niet uit, uit vrees
voor molest. Bovendien zijn ook tal van
hrandstoffencommissies niet op de hoogte
van hnn taak, waardoor óf niet óf verkeerd
wordt besteld.
Teneinde verbetering te krijgen, werden
voornamelijk 8 maatregelen besproken. De
regeering kan bü de gemeente aandringen
op spoedige en juiste bestelling. Het vracht
tarief dient te worden herzien en de veilige
vrachtvaart der z.g.n. „vrije" schippers ge
waarborgd. Ten derde kannen een groot aan
tal kleine schepen, 89—60 tons, de turf naar
Zwolle en Zwartsluis vervoeren, waar zij
worden overgeladen in groote aken, terwijl
de groote schepen, 60—150 tons, direct be
vracht worden voor plaatsen van bestem
ming.
De Kamerleden begaven zich met deze
waardevolle gegevens, die door feiten en cij
fers zijn toegelicht, na afloop der samen
komst naar den Minister.
De Minister van Oorlog, Jhr. Mr. B. C. de
Jonge heeft,gisterenmiddag in een der zalen
van zijn Departement de oommissie ge
instal leerd, samengesteld uit 't perso
neel van verschillende Departem. van Alg. Be
stuur, tot onderzoek van de bevoorrading
van leger en volk in tijd van oorlog en daar
na.
Het Tweede Kamerlid, de heer Bomana,
heeft aan den Minister van Landbouw de
volgende schriftelijke vragen gesteld over
den kaashandel:
1. Zal export worden toegestaan voor de
kaas, die de kaasproducenten sinds geruimen
tijd niet kunnen verkoopen en waarvoor zij
thans bijna geen bergplaats meer hebbent
2. Zoo ja, wanneer zal die export kunnen
aanvangen!
3. Indien binnen korten tijd geen uitvoer
kan plaats hebben en de kaas dus onverkoop
baar blijft, zou: a. niet meer kaas voor bin-
nenlandsch gebruik in den handel gebracht
kunnen worden! b. de regeering de kaas niet
in grootere hoeveelheden koopen en reser
veeren pis volksvoedsel, tevens, hoewel goede
kwaliteit nemend, bare eiéchen omtrent kwar
lifceit iets lager stellend dan thans? c. de Re
geering "bij den aankoop voor binnenlandsch
gebruik ieder producent van le kwaliteit vol
vette kaas niet in de gelegenheid willen stel
len een gedeelte zijner kaas te kunnen ver
koopen, zoodat de thans plaats hebbende be
voorrechting van enkele worde afgeschaft?
4. Welke maatregelen denkt de regeering
te nemen om aan den onhoudbaren toestand
in het kaasbedrijf een einde te maken?
Zaterdag hebben de ondernemers van pas-
sagiersstoombootdienste.n van het Rijks-Ko-
lendistributiebureau de mededeeling ontvan
gen dat, met het oog op de kolenschaarschte,
t beginnen met Zondag 23 Sept. tot nader
order de booten des Zondags niet mo
gen varen.
.Voor verschenen Zondag was nog een be
perkten dienst toegestaan, maar volgende
Zondagen zullen alle diensten moeten ver
vallen.
De directies van ondernemingen, welker
booten niet aan spoorlijnen liggende plaat
sen aandoen, stellen pogingen in het werk
om voor haar booten een beperkten Zondags
dienst te mogenbehouden.
Gemeld wordt dan ook dat de verbindin
gen met Nieuwendam en Schellingwoude blij
ven gehandhaafd.
De berichtgever te IJmuiden van het „Bbld."
verneemt dat verschillende trawlloggers
van de Scheveningsche vloot zullen wor
den opgelegd, omdat eene opbren
ging der Nederlandsche vis-
c h e r 8 v a a-r t u i g e n gevreesd
wordt, in verband met het niet aannemen van
bet aangeboden Britsche vischcontract.
Op een tweetal vragen van den heer Hugen-
holtz, betreffende de maximum-turfpri)-
zen en omtrent de verscheping van
turf uit de venen, heeft de heer Posthuma,
Min. van Landb., N. en H., geantwoord:
1. De maximum-turfprijzen zijn na nauwkeu
rig onderzoek vastgesteld. Hoewel inderdaad de
prijzen aanmerkelijk verhoogd zijn tegenover die
van het vorig jaar, welke verhooging gemotiveere
is door de belangrijke stijging der productiekos
ten, bestaat er naar het oordeel van ondergetee-
kende geen aanleiding om voor de gemeente
Weststellingwerf een verlaging van de maximum
turfprijzen te bevorderen.
2. Mede om de verscheping van de turf uit
de venen met den grootst mogelijken spoed te
doen plaats hebben, is door de Rijkskolendistri-,
butie in de veenstreken een speciale organisatie
met een talrijk aantal onderafdeelingen in het
leven geroepen. De voornaamste taak van deze
organisatie is, om zorg te dragen voor onver
wijlde verzending van de gereed zijnde turf naar
die plaatsen, welke voor deze brandstof in aan
merking komen.
De medewerking zoowel van de verveners als
van den Algemeenen Schippersbond is verkre
gen. Inmiddels valt niet te ontkennen, dat plaat
selijk met de schippers moeilijkheden ontstaan
zijn. Tot nu toe is steeds getracht deze moeilijk
heden in der minne uit den weg te ruimen, het
geen ook is gelukt. Aangezien de verlading van
de turf in geen geval vertraging mag ondervin
den, bestaat er groote waarschijnlijkheid, dat
van Regeeringswege meer dwingende maatrege
len ten opzichte van de schipperij dienen te wor
den genomen.
Ten spijt van de daarop gekomen tegenspra
ken, handhaaft het „Hbld." zijn bericht, dat de
overeenstemming tusschen onze en de Engelsche
regeering inzake de levering van
Engelsche kolen aan ons land is ver
zekerd.
Maar ook het Haagsche Corr. Bur. houdt vol,
dat het zóóver nog niet is. Naar het met zeker
heid verneemt, bevinden de onderhandelingen
met Engeland in zake de kolenlevering zich nog
in hetzelfde stadium als de vorige week.
De mogelijkheid is intusschen niet uitgesloten,
dat, al mocht de overeenkomst waaromtrent
thans wordt onderhandeld onverhoopt niet tot
stand kunnen komen, ons land desniettemin door
Engeland in staat zal wordeir gesteld 100,000
ton steenkolen uit Engeland te betrekken.
Ook de „Mb." weet mede te deelen, dat giste
renmiddag de onderhandelingen met Engeland
betreffende de steenkolenvoorziening nog niet tot
een eindbeslissing leidden. Maar in elk geval
wordt verwacht, dat het definitief tot stand ko
men der regeling in den loop van deze week een
feit zal zijn.
De onderhandelingen met Duitschland over een
vrije vaargeul voor de kolenvaart, duren voort.
Deze staan thans in 't teeken der door Duitsch
land verlangde contra-prestatie ten
opzichte van den levensmiri
de 1 e n u i t v o e r.
STATEN-GENERAAL
Noita betreffende de on gdre-
geldheden te Amsterdam. Bij
de Tweede Kamer is ingekomen een nota van
den Minister van Binnenlandselie Zaken be
tref fend© de ongeregeldheden, welke zich
in de laatste dagen van Juni en in de eerste
dagen van Jnli 1917 te Amsterdam voordo
den, waarin uitvoerig de feiten, welke zich
in die droeve dagen hebben voorgedaan,
worden beschreven.
Peter Oanisiusbe u r 0 aan de
R.-K. Leergangen. Men eohrijft one:
Zooals reeds in de pers vennold ia, hebben ook
de docenten der R.-K. Leergangen aan den
rector 'n huldeblijk aangeboden bij de viering
van bet eerste lustrum. Dit) bestaat uit een
bedrag ter beschikking 'van den roetor ten bate
van de ig.K. Leergangen. Deze heeft daaraan
'n zeer sympathieke bestemming gegeven. Het
zal dienen al» eerste bijdrage voor 'n benrs. die
telkens voot den geheelen studietijd geschonken
zal worden aan ©en R.-K. student met uitste
kenden aanlog, die aan de R.-K. Leergangen
zon willen etudeeren, maar wien de middelen
daartoe ontbreken.
Doze beurs draagt den van Peter
G'anisiusbeure, een naam zeker sympathiek aan
alle R.-K. Nederlanders, omdat hi} herinnert
aan een groot en heilig Nederlandier. di© door
zijn krachtige deugd en uitstekenden weten
schap zooveel voor Gods Kerk heeft gedaan.
Wij sporen met aandrang de katholieken van
Nederland aan. door hun talrijke bijdragen die
nog onvolledige beurs aan te vullen- Wie daar
aan wensoht moe te werken en wii hopen,
dat er velen zullen zijn zende zijn bijdrage in
aan de stichting dor R.K. Leergangen. Den
Bosch.
ZONDER ADYERTEEREN
slaagt een handelsman NIET
Als men niet weet of het
vergeet dat uw zaak er is,
hoe wilt ge dan dat men bij U
komt koopen? -
heeft ruim
11.000 GEABONNEERDEN
in STAD en OMTREK
Vrijstelling wegens onmisbaar
heid. De vrijstelling welke aan dienstplich
tigen dor lichting 1918 wegens kostwinnerschap
kan worden verleend .zal voor de moesten hun
ner vermoedelijk eerst) ingaan op een tijdstip,
aanmerkelijk later dan dat. warop zii onder die
wapenen moeten komen.
Hierin vinden sommige burgemeester* blijk
baar aanleiding, verzoeken om vrijstelling welke
zii anders wellicht zouden hebben aangemerkt
als te ziin gedaan wegens kostwinnerschap,
thans te behandelen als aanvragen om vrijstel
ling wegens persoonlijke onmisbaarheid, als be
doeld in art. 84. eerste Md. 2o. der MiÜtiewet.
De ondervinding heeft den Minister van Oor
log geleerd, dat in vele dier gevallen bezwaar
lijk sprake kan wezen van persoonlijke onmis
baarheid.
De Minister beeft daarom de burgemeesters
er op gewezen, dat art- 84. eerste lid. 2o. dor
Militiewet doelt op het geval, waarin het ver
blijf in werkeljjken dienst) van den dienstplich
tige tot gevolg zou hebben, niet zoozeer dat de
dienstplichtige tijdelijk niet kan voorzien in he<
levensonderhoud van het gezin, maar dat de
bron van het bestaan te niet zon gaan. Laatstbe
doelde toestand zal kunnen ontstaan b.v. won
neer de dienstplichtige kader is van het bedrijf
van het gezin, ©en ander persoon hom niet als
leider kan vervangen of zoodanige vervanger
niet kan worden verkregen, en bet bedriif zon
der de aanwezigheid van den dienstplichtige
niet kan gaande blijven, totdat hii weder huis
waarts kan keeren
Broodbons-relletj e s. Ook in Den
Haag ziin Zaterdagavond op verschillend© pun
ten van de stad relletjes veroorzaakt door
vrouwen, die brood wilden koopen zonder
broodboais. In hot Westeinde en in de Keizer
straat verhinderd© de politie een beetormi n<r
van bakkerswinkels, maar zii kon niet verhin
deren. dat elder*, o.a. in het Voorhout en in de
Badhuisstraat, uit bakkerswagens brooden wer
den weggenomen, waarvoor wol bot gold werd
aan den geileader ter hand gesteld of in den
wagen geworpen, maar geen broodbons werden
ingeleverd.
Een ontsporing. Zaterdagavond ont
spoorde door aanrijding ©ener koe tusschen
Afferden en Deest een overvolle extra tram mot
bezoekers van den Katholiekendag te Nijmegen.
Geen persoonlijke ongelukken. Het verkeer
atond echter gisteren wegens schade aan den
weg «til.
Boter. Een correspondent van het ..N. v.
d. D." schrijft: Het vet voor emeer is nagenoeg
niet meer te verkrijgen. De boter is ere duur en
hier en daar schaarsch. Men probeert zoolang
mogelijk met ©en pondje toe te komen en als
't kan ze te^verlengen. Iemand heeft d© proef
genomen boter met molk te vermengen op de
volgende wüzo: Een kopje boter en een gelijk©
hoeveelheid melk werden verwarmd tot pl.m.
87 graden en onder bijvoeging van een weinig
zoutl goed gemengd- De uitkomst was. dat een
dubbele hoeveelheid boter verkregen werd
welke denzelfden smaak behield.
(Gauw! vóór d© melkprijs het wint van d en
der boter 1 waarschuwt de red.)
Benzinedie ven geknipt. Te Zeist
werd «en tweetal militairen uit het vliegkamp
60 S oester-berg aangehouden, die benzine ver
voerden, afkomstig van diefstal uit, genoemd
kamp. De Zeis-te r politie vond ook aanleiding
tot arrestatie van ©en autoverhuurder en tegen
een kapper werd procesverbaal opgemaakt, aan
gezien bleek, dat deze benzine verkocht heeft*
Ook werd nog een voorraad benzine in beslag
ganomen in ©en villa te Bosch en Duin. Het
verband tussohen een en ander zal wel nader
blijken. („Hbld.")
Brutal© dieven. Men meldt uit Gtdan^
zaal aan de „Mb."In den nacht van ZateTJ
dag op Zondag werd op de nabij deze geme-m'0
gelegen Elsahoeve door dieven ©en vaars uit de°
stal gehaald, in de weide gebracht en geelacht-
Het rleesch werd medegenomen, terwijl _d<e koP-
poolen en uiers bleven liggen. Zonder de* minsta
aanwijzing is het de marechaussee gelukt bet
vleesch. dat reeda was ingezouten, op te spor m
en in beelag te nemen. Dit geschiedde bii zeke
ren H. wiens geheel© gezin aan een verhoor
werd onderworpen, waarna er voldoende terruou
waxen om H. en ziin zoon geboeid wea t®
voeren.
Bij het huiszoeking werd nog ©en groote hoe
veelheid rmokkelwaar in beelag genomen.
Een vrekkerig oudje. Een oud
vrouwtje uit Groningerland, dat met haar
reheepje in Lee uw arder adeel liggende, ©efl
•ober 'leventje leidde, kwam dezer dagen te
overlijden. De familie ontdekte in een verborgen
hoekje van de kajuit do spaarpot van het oud ie-
die ruim 7000 bleek te bevatten.
Ontsnapte krijgsgevangene n.*ïn
«en «chip. liggende aan die Oruquiusweg te Anv
sterdam, zijn twee krijgsgevangenen gevonden,
die zich daar aan boord hadden verborgen*
Het schip kwam uft Mannheim. De militairen
zijn naar het bureau geleid.
Voor den aanstaanden winter.
Hot personeel, verbonden aan het Jacht- ert
Staldepartement van het paleis Het Loo. is id
d'e gelegenheid gesteld uit de Hoog-Soeren-scho
bosschen kaahdblokken te betrekken t^t een
maximum van 6000 stuik», voor een priie als dien
welke vóór den oorlog betaald werd. dat is het
vjjflde deel van de ongehoorde prijzen, die than*
besteed worden. Bovendien wordt het hout
franco thuis bezorgd. (M.b.)
G o d o o d b een a m i 1 i e-t wist. Bil
een twist. Zaterdagavond in een huis in d«
Conradstraat te Amsterdam, tusschen moeder»
dochter, schoonzoon «n nog enkele familieleden*
kreeg de 70-jarige moeder, die zich zeer opgo-'
wonden had, ©en slag op bot hoofd. In het O. b
Vrouwe-Gasthuia Is do vrouw l-ater overleden*
De zaak is bil de politie in onderzoek.
Om Ter Hall te sproken. Een twe^
tal studenten te Groningen voelden zich Zateri
dagavond te negen uur geroepen om de*
Schouwburg aldaar van den achterkant hinnflv
te dringen, teneinde dien heer Ter Hall te spfJT
ken. De hulp der politie was noodig om
heeren te verwijderen. Daarbij verzetten *f
zich. tengevolge waarvan d« brigadier v.
W. met een hunner van do trap viel- De polid*-
man word ernstig gekwetst aan de linkerkid*
de student brak een enkel, maar beeft den boe1
Ter Hall niet «esproken.
Kinderzegen. De klein-landbouwer
Huisman te Barneveld-, heeft Zaterdag- aft®j
gifte gedaan van do geboorte van ziin 22«**
kind. Alle 22 kinderen ziin uit hetzelfde
Hik gesproten. Nog 17 kindoren. van welk® 0
oudste 23 jaar ie. rijn in leven.
Smokkelen. De kommiezen zjjn
geslaagd tusschen Eindhoven en de #r0
de hand te leggen op een groote partij «te®
keiwaar, welke vervoerd werd door den vo
man v. d. H. uit Best. Een zwaar belaf'
kar was met stroo mooi afgedekt, daarbo
op een ploeg en egge. Onder het stroo
21 kisten met 2100 stukken zeep verbory
De voorman werd gearresteerd, paard f"1
werden in beslag genomen. Er zbn r^l®
-*" 1 T
