BINNENLAND
VAN OVERAL
5TAP EN STREEK
KERK EbDSCKOOL
ORDE EN ARBEID
LANDBOUW EN ViSSCHERlJ
RECHTSJZAKEN
VERSPREIDE^BERICHTEN
DRANKBESTRIJDING.
R.-K. Middelbaar en Hooger Pnrferwüs
te Haarlem.
SCHATTEN UIT DE PUINEN.
In het verwoeste stadje Yperen bevonden
*ich, bedolven onder het puin der stukge
schoten woonhuizen en fabrieken, verschei
dene machines en mechanische voorwerpen,
welke nog waarde vertegenwoordigden. De
Belgische genie is er in geslaagd, na zes
maanden arbeid, talrijke voorwerpen van
waarde uit het puin te voorschijn te halen.
Aanvankelijk kon dit uiterst gevaarlijke
werk slechts bij dag geschieden, bijkans on
der het oog van den vijand, die de stad
met grootc hevigheid beschoot.
Een tiental genie-soldaten, bijgestaan door
een twintigtal man der hulptroepen, hebben
het werk verricht, waarbij slechts een van
hen werd gewond. Onder de voornaamste
werktuigen die langzaam docli gestadig naar
de Belgische linie zijn gesleept, bevinden
zich: een stoommachine van 250 p.k., twee
stoomketels van 15 ton elk, een boorma
chine van 7 ton; voorts 40 ton koper, 70
ton lood en 100 ton ijzer, die in 50 waggons
naar de Belgische munitieinstellingen zijn
vervoerd. Ten einde met de rechten der eige
naren zooveel mogelijk rekening te houden,
is het groote materiaal nauwkeurig uitge
zocht en ingeboekt, vóór dat het over Üe
militaire fabrieken werd verdeeld.
De waarde van hetgeen op die wijze is ge
red, wordt op meer dan één millioen geschat.
EEN NIEUW SOORT MACHINEGEWEER.
De correspondent van de Times in het
Engelsche hoofdkwartier heeft een paarexem
pfaren van een nieuw Duitsch machine-ge
weer gezien van het Vickers Maxim-type.
Het weegt nog geen 30 pond en een man
kan het met gemak onder den arm dragen.
LICHT BESPARING DOOR SPREEKBE-
PERKING.
Een eigenaardig offer aan het vaderland
heeft de gemeenteraad van Koningsbergen
ebracht. Volgens het Berliner Tagebiatt
eeft de raad, om licht en kolen te sparen,
besloten den spreektijd zonder uitzondering
«ot vijf minuten te beperken en de zittingen
eoo mogelijk niet langer daa twee uur te
laten duren.
DE SULTAN VAN EGYPTE, f
De Londensche bladen melden, dat de sul
fan van Egypte Dinsdagmiddag overleden is.
De Times deeLt mede, dat Achmed Foead,
de broer van den overleden sultan, hem zal
opvolgen.
DE SEEADLER.
De Daily Mail verneemt uit Sydney: Het
Duitsche kaapschip Seeadler, een schip van
ongeveer 4000 ton was als Noorsch hout-
schip vermomd uit Duitschland vertrokken.
De deklast van hout was slechts aan de
buitenzijde opgestapeld, zoodat er binnen in
een plaats was waarjn de marine-manschap-
Cen de bemanning konden kampeeren.
Engelsche torpedojager hield het schip
aan en stelde een onderzoek aan boord in,
maar daar de papieren in orde waren, kreeg
het schip als Noor vergunning om de reis
voort te zetten. Toen de Seeadler het Zui
delijke gedeelte van den Stillen Oceaan be
reikte, werd het hout overboord geworpen en
begon zij haar operaties. De bemanning be
weert, dat zij in korten tijd voor 8 millioen
pond sterlkfg waarde aan 6chepen in den
£rond heeft geboord. Plet schip kwam zelfs
in de nabijheid van de kust van Australië,
toen het zjjn eerste schip buit maakte, dat
met kolen naar Honoloeloe onderweg was.
Toen de Seeadler acht maanden op zee was
er wees t, was de kiel stprk aangegroeid en
i ds kapitein haar met goed gevolg op
t eiland Mopeha op het strand. De be
manning en de gevangenen waren druk be
zig met het schoonmaken van (le kiel, toen
een vloedgolf de Seeadler diep in het koraal
eand bedolf.
Koloniaal Instituut Het Ko
loniaal Instituut heeft zich, daartoe door de
tijdsomstandigheden gedwongen, tot zijn leed
wezen genoopt gezien te besluiten tot verda
ging van de uitvoering van het cenige maan
den geleden in ernstige overweging genomen
denkbeeld om, ter herdenking van het 300-
jarig bestaan van de hoofdplaats van Ned-
Indië, in de eerste helft van 1919 te Amster
dam ofcn nationaal algemeene koloniaal con
gres te organiseeren.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Een deputatie uit het bestuur der Ver
eeniging. van Gezagvoerders en Stuurlieden
ter Koopvaardij heeft gisteren een audiëntie
gehad bij den Minister van Landbouw over
de te verwachten steenkolenvaart op
Engeland. In den loop van het onder
houd bleek in tegenstelling met loopende
geruchten dat geen enkel schip door de
regeering geréquireerd is voor die vaart en
dat van regeeringswege geen enkele waar
borg hoegenaamd voor de veiligheid der na
vigatie in het versperde gebied gegeven
wordt.
Het Hbld. verneemt uit Rotterdam: Dat de
kolenlevering door Engeland thans wel de
finitief in orde is, kan hieruit blijken, üat
een 13-tal stoomschepen van hier voor het
vervoer is opgenomen. De leiding van het
vervoer heeft de Scheepvaart- en Steenko-
Jemnaatschappij, die, behalve haar eigen
schepen, daarvoor andere gebruikt, welke
zich vrijwillig daarvoor hebben aangeboden.
Het zijn de Zijldijk der Hoü-Amerikaiij.i, de
Loppersum van de Stoomvaartmaatschappij
Oostzee, de Agneta en Folmina van de fir
ma Jos. de Poorter, de Otis Tetroax der
firma lludig 1 ieters en het stoomschip Aug
i Borremans van de firma J. van Steen. De
schepen zullen zwart geschilderd' worden,
terwijl de begeleidende sleepboot Wodan een
witte kleur zal heb"ben. Wij vernemen dat
ide vracht f 15 per ton bedraagt, terwijl de
verzekering van het schip voor regeerings-
rekening plaats heeft.
Naar het Hbld. verneemt, worden in af
wachting van het definitief, tot standi komen
van de kolenovereenkomst de onderhande
lingen tusschen de Nederlandsche en iDuit-
sc-he regeeringsvertegenwoordigers over. an
dere aangelegenheden voortgezet. De be
sprekingen loop en .thans o.ver de
levensmiddelen.
Renters bijz. dienst meldt aan eenige bla
den: De „Morning: Poef' meldt uit Waflhing-
ion dat de ,,New;-York-Timee'' de. hals
starrigheid bespreekt van de
Nederlandsche regeerin en de
reedere der (vier-en-tachtig) Ne
derlandsche schepen in Amerikaansche ha
vens, die de ladingen aan boord, laten, waar
ze snel bederven, in plaats van te pogen met
de Amerikaansche regeering tot overeen
stemming te komen.
Het blad wijst er op dat de Nederlandsche
regeering zal moeten begrijpen, dat er toeh
geen vergunning zal worden gegeven om de
ladingen te vervoeren naar Nederland en dat
er kans is dot de ladingen in beslag zullen
worden genomen als er niet gauw een op-
Tossing wordt gevonden. Als de schepen rauw
lossen zullen ze aan de kustvaart deel kun-
neu nemen. Het geladen graan -begint nu te
rotten en bet is dwaas te veronderstellen dat
do regeering zal toestaan dat dit graan be
derft terwiü bet noodig is voor Amerika en
voor de gealiieerden.
CRISIS-MAATREGELEN.
Het bureau voor Mededeelingen geeft eene
uiteenzetting van de moeilijkheden en teleur
stellingen waanrode de distributie van goed
koop reparatieled er gepaard ging, en
zegt dan verderToen in April j J. eene regeling
werd ontworpen en kan de gemeentebesturen
eene opgave werd gevraagd van de voor et-,
jaar benoodigde hoeveelheid reparaitieleder
tegen lagere prijzen, mocht nog verwacht al
thans gehoopt worden, dat de aanvoer van looi
stoffen uit het buitenland zou voortduren, op
ongeveer denzelfden voet als het vorig jaar.
Het tegendeel is het geval gebleken, gelijk
reeds vroeger werd medegedeeld, staat die aan
voer op het oogenbük zoo goed als stil. er is
lang niet binnengekomen wat men ho-pen. zoo
verwachten mocht, en-ook voor de toe
komst zal niet op grooten aanvoer mogen ge
rekend worden.
Verschillende gemeenten hebben ongetwij
feld meer aangevraagd dan noodig is. sommi
ge zelfs 1 K.G. per hoofd der bevolking. Het
behoeft niet uitvoerig betoogd te worden welk
een moeite hot kost. onder die omstandigheden
een eenigermate rechtvaardige regeling to
stand te brer ™en.
Er restte nu niets anders dan een rantsoe
neer: ng te maken, waardoor althans voorzien
zal kunnen worden in de behoeften van hen.
dóe in deze het meest hulp noodig hebben-
Dit rantsoen hoopt men met de bes
looistoffen te kunnen leveren; indien zich geen
onvoorziene omstandigheden voordoen.
Dat er onderscheid ia gemaakt tusschen de
hoeveelheden, die ter beschikking v
schillende gemeenten worden gesteld, spreekt
van zelf. In de g-ootere centra en in fabrieks
steden is over het geheel veel moer bobo.
aan schoenwerk dan op het platteland, waai
men veel klompen draagt.
Daar lm'- rantsoen voor iedere gemeente be-
i id woidit per hoofd der bevolking, is daar
om het rantsoen der plattelandsgemeenten per
hoofd der bevolking lager gesteld dan dat der
steden en dier induetrieele oentra.
De Minister van Landbouw maakt bekend
dat hem gebleken ia, dat verschillende hande
laren in levensmiddelen en andere handels
waren. vermicelli, puddingpoeder, cacao, choco
lade. stijfsel enz. opkoopen en tegen abnor
male prijzen weder van de hand te doen-
De Minister vestigt er nadrukkeliik de aan-
diecht op dat onder de tegenwoordige tijdsom
standigheden een diergelijke handel minder ge
oorloofd is dan ooit en dat ieder, die zich op
deze wiize, hetzij aan vasthouding hetzij aan
orLisopdriiviing schuldig maakt, zich blootstelt
aan inbezitneming en daardoor aan sömtiidi
aeer aanzienlijk geldelijk verlies.
Bij Kon. besluit is de uitvoer verbo
den van papier in alle soorten hetzii als
zoodanig hetzij in den vorm van ongebruikte
kantoorboeken of schrijfboeken, enveloppen,
formulieren of andere dergelijke papierwaren,
al of niet gedeeltelijk bedrukt, met uitzonde
ring mn drukwerk, boeken, muziekdruk, gra
vuren. prenten, platen, speelkaarten en andere
papierwaren, die geen handelswaarde als papier
als zoodanig bezitten.
De Christelijke Mijnwerkersband ontving op
zijn desbetreffend telegram aan den Minister
van Landbouw, het volgend antwoord van de
Rijkscommissie van Toezicht op de Aardappel-
vereeniging:
„Naar aanleiding van uw nevenvermeld
schrijven tot dien Minister van Landbouw.
Nijverheid en Handel gericht telegram hebben
wii de eer u mede te deelen. dat de burgemees
ters verplicht rün voldoende aardappelen
te bestellen voor- alle ingezetenen,
zoowel voor directe consumptie als voor opslag
door gemeente voor den wiinter. Gelegen
heid voor wint or opslag door particulieren
kan niet worden gegeven."
i
Uitde Ao-ta Apostolic a e Sedis. De
10«aflevering van diitVaticaansehe tijdschrift be
vat 't motu proprio. waarbij een commissie werd
inge.c^W^j om de canons van de Codex authen
tiek te verklaren. Overigens vinden wii in de
gewone benoemingsliist de reeds vermakb-
benoeming van Mgr. M. P. J. Möllmann.
vicaris-generaal van het bisdom Haarlem tot
protonobarius apoetolicue ad instar participan-
tium.
Pries ter-Kruis verbond. Van hoog
geachte zijde schrijft men ons: Onder goed
keuring van Z. D. H. den Bisschop van Bre
da had Dinsdag de oprichtingsvergadering
plaats van het Priester-Kruisverbond in het
Bisdom Breda. Dit Kruisverbond heeft ten doel,
bekwame leiders te vormen voor de R.-K. Drank-
weer. Ter vergadering, die geleid werd door
majoor-aalmoezenier Huys, hield Dr. Ariëns een
rede over de taak van den priester ten opzichte
der drankbestrijding, waarna pater Kusters,
eerste directeur van het St. Gerlachus-sanato-
rium ie Heer, een uiteenzetting gaf over het
liefdewerk der redding van drankzuchtigen. Tal
van andere geestelijken uit de Sohriëtasbeweging,
als pater Ryken, pater Ermann, pater Marius
en directeur Simon is, woonden de vergadering
bij, terwijl de HoogÉerw. vicaris-generaal van
het Diocees een waardeerend slotwoord sprak,
Reeds honderd priesters uit het Bisdom, secu-
lieren en regulieren, hebben zich bij dit geeste
lijk drankweerbatatjon aangesloten.
Een dergelijk Priester-Kruisverbond bestaat
ook in het Bisdom Roermond, terwijl in net Bis
dom Den Bosch er eerlang een zal worden op
gericht.
Aan een gevaar ontsnapt,. Op do
bovenverdieping van een woning te Delft rook
men des morgens een sterke gaslucht. welke uat
de slaapkamer van een zekeren heer S. bleek te
komen. In den nacht was een gewicht, van de
gaskroon gevallen, zoodat de kroon was gezakt,
en het gas wellicht uren in de slaapkamer was
gestroomd- Doordien hij de gewoonte heeft
steeds met open vensters te slapen, kwam de
heer S.. die nog te bed leg. er met een lichte
duizeligheid af.
Het stormweer. Tengevolge van de
hevige regens dier laatste dagen ie d« Groote
Beek te Barneveld buiten haar oever» getreden.
v, aardoor tal van landerijen diep onder water
gezet ziin. Vooral aan de nog te volde staande
aardappelen is hierdoor groote ecliade aange
richt.
Drijvende gevonden. Gistermiddag
ontdekten eemige voorbijgang©™ een kind dat
drijvende in de Roosendaalsche Vliet bii de
Ravenbrug lag. Onmiddellijk werd het opge
haald en bleek het kindje van zekere C. uit de
Badhuis-straat te zijn. dat ongemerkt in de
Vliet was gevallen. Het was bewusteloos doch
spoedige geneeskundige hulp kon de levensgees
ten gelukkig weer cpwekken
De duisternis. Te Leermens (Gr.is
g-ip+^ren de arbeider Kort tengevolge van de
duisternis, in het Kanaal verdronken.
Men meldt ons uit Emmer Com-pascuum:
Gistermiddag is hier het lijk opgehaald van den
ongeveer 50-jarigen J- K., die Zondagavond
door de duisternis misleid, te water was ge
raakt. en verdronken.
Gisteravond is aldaar ook het lijk opge
haald van den 69-jamgen S,., die eveneens Zon
dagavond te water was geraakt.
Aardappelendistributi e-w e e. Het
wil in verschillende plaatsen nog niet te bost
boteren met de distributie van aardappelen. Te
Rotterdam o.a., waar Dinsdag do distributie
zou beginnen, werden do huismoeders teleur
gesteld met de m-ededeelmg. dat de regeecrings-
aardappelennog niet gearriveerd waren er
dat zij waarschijnlijk zelfs deze week nog niet
zullen komen. Wanneer do distributie nu wèl
zou beginnen, wist men aan het distributiebe
drijf nog niet mede te doelen.
Ook te Zaandam en Amsterdam waren Dins
dag nog geen re geer in gsaard appel en aangeko
men. In de hoofdstad nam de gemeente van
particuliere handelaars een bela-n.grlike voor
raad over. zoodat toch, zii het op meer beperk
ten voet, godis-tribueerd kon worden.
Maar gisteren, toen er wèl aardappelen te
Amsterdam waren, kwam er aldaar een andere
kink in den kabel. De aardappelenecheppers
eisohten het scheploon van 154 op 2% cent te
brengen, doch de grossiers weigerden diit. Zii
woigetren dit niet zoozeer om het bedrag, doch
om er tegen gewaarborgd te ziin. telkens door
nieuwe eischen Van do ziide der losse aardappel-
werkers to worden geterroriseerd. Van d
der grossiers werd Voorts verzekerd, dat de Ico
nen der losserè per week circa 40 bedragen,
het niet toestaan van dien halven cent per mud
geenszins beteek ent het niet gunnen van een
menschw aardig loon. doch met het herhaalde
lijk in strijd met de aangegane overeenkomst
toepassen van de „directe actie" langer voort-
werken met deze menschen niet mogelijk is,
wanneer aan hunne eischen wordt toegegeven.
Het gevolg was.... staking der scheppers
en.... gemis aan aardappelen bii den maal-
tijd.
Slechts enkele schepen werden er ge-loet- Dit
geschiedde aan de „Mee-rmarkt" (bii de Mamix-
etraat) ondier leiding van den hoer Content,
directeur van de (soo.-dom.) arbeiders-
coöperatie „De Dageraad". d-oor eigen
personeel van „De Dageraad," ten
behoeve van de Centrale Keuken en de zieken
huizen, terwijl in den middag ook gelost werd
voor de winkels van „De Dageraad". Boven
dien waren grossiers en winkeliers hier ook
zelven aan het loesen.
Er ia dus weer heel wat misère in do aard
appelen-distributie. Het algemeen beleid b
andermaal in dezen niet zoo snugger als het
particulier initiatief altijd is. Want dit zorgt
wel op tijd klaar te wezen.
Vrachtboot gezonken. Gisternacht
is een met vrachtgoed-eren geladen motorboot
van de firma Van Leeuwen en Varenkamp te
's-Gravenha.ge' op het Ka-germeer gezonken.
Persoonlijke ongelukken vielen niet voor. doch
do m-aterieelo schade is belangrijk.
Schokker gezonken. De op de Waal
liggende schokker „Hendnika" van J. d. L. te
Ros3um is in den nacht door een schip aange
varen en gezonken De uitgezette kuil werd
girootendeels vernield. L. had niets verzekerd.
Kauwende vrouwen, 't Is al een
heel oude gewoonte, dat ao ga r n a-1 e n pels tors in
Stellendam hun werk niet kunnen verrichten
of ze moeten iets in hun mond hebben om*te
kauwen, zulks zeker in navolging van de bij
vele mannen onmisbare tabak. Vroeger hadden
de petstens dan ook geregeld epn stukje spek
in hun mond. Daar dit laatste editor moeilijk
te krijgen is tegenwoordig, is men naar andere
kauwprod-ueten om gaan zien enook iets
gevonden- Voor dat doel worden thans ge
bruikt. waskaareen en schemerlichten.
Vandaar d-at men de meeste pellers en pe-ls-ter-s
ziet kauwen bij al het lichtgebrek dat bestaat,
op deze noodverlichting. Als een bewijs dat
dieze „damee" nogal wat kunnen verorberen,
diene. dat een huismoeder, die meende dat zi'
nog een pak kaarsen bezat, tot de minder aan
gename ontdekking kwam. dat haar kauwzieke
dochters ze hadden opgepeuzeld.
Zouden hiervoor soms aparte bons moeten
worden uitgereikt!
Gesmokkelde kolén gestolen-
Een landbouwer te Schore, die van een schip
per 40 H.L. kolen had gekocht, kwam den vol
genden morgen, toen hii ze uit een roeiboot
wilde lossen, tot die ontdekking, dat de kolen
verdwenen waren, en vermoedelijk zijn gesto
len,
In beslag genomen. De politie legde
beelag op 1000 K.G. rogge dlie ten vervoer in
een schip te Bergen-op-Zoom in do haven was
geborgen voor de gemeente Miiddeliburg. De
rogge was afkomstig van een landbouwer te
Wouw.
Een vervalacht paspoort. Een
Nederlandsoh zeeman, die in Augustus van En
geland een paspoort kreeg om naar Nederland
terug te keeren. met de voorwaarde dat hii
weer naar Engeland zou komen, is daar c-i-
tanga gevangen genomen, toen hii aan boord
van een Nederlandeoh eoip te Londsn aan
kwam- Hii had ziin paspoort vervalacht. door
de bovenbedoelde voorwaarde netjes weg te wer
ken. De man is nu door den rechter tot een
half jaar gevangenis veroordeeld. „Hbl."
Diatributievaria. Te Zwartsluis ligt
een schip met aardappelen, 's Middags om vier
uur komt de schipper een winkel binnenstap
pen en zegt: Hét nu ben ik toch moei"
„Zoo," zegt een daar aanwezige bezoeker,
„ben jo moe schipper?" v
„Ja. nou beu", ia het antwoord. „Ik lig hie-
mot een schip aardappelen en mag maar 10
Kilo te-gelijk afleveren. Nu ben ik bezig de
menschen hun winterprovisie in dpu kelder t
brengen, maar moet '/oo ontelbare keeren met
mijn bakje met 10 K.G. aardappelen loopen."
Te Zwolle bedient een groentevrouw in
een straat haar klanten. Do eerste klant n-eenr
ook 10 K.G. aardappelen, de tweede ook en zoo
vervolgens. Wanneer do laatste klaart) be
diend, begint het goede mensch weer bii dei
oeireten klant het voorgeschreven kwantum af
te leveren, tot de kar leeg is. 't Is de vraag,
of dit de bedoeling van den minister is ge
weest.
1' raud© met broodkaarten. Wegens
fraude, geploegd bii het verstrekken van brood
kaarten, ia te Maastricht één ambtenaar ont
slagen en werden vervolgens vier ambtenaren
van het levensmiddelenbeidriif te Maastricht
ontslagen.
Slecht gewicht. Nadat Maandag
avond wegens te w-ednig gewicht door de po
litie bij den bakker J. Schuurman te Steenwiik
een i ge brood en in beslag waren genomen, word
Woenedagmo-rg-en op een vollen oven met rog
gebrood bii hem boslag gelegd. Het brood, d-at
28 H.G. mocs-t wegen, had door elkaar slechts
een gewicht van 20 H.G.
D ij k b r e u k, Op Wieringen heeft de storm
den zeedijk van don polder Waar-Nieuwland
over een lengte van pl.m. 8 M. zwaar bescha
digd. De steen glooiing is voor een groot deel
weggeslagen.
Polderjongens, die aan die verhooging der
dijken werken, ziin onmiddellijk begonnen het
gat met zandzakken te dichten, waardoor op
het oogenblik verder gevaar is bezworen.
De landerijen in den polder leden tot nu toe
geep schade.
Veevoederartikelen. De Minister
van Landbouw maakt bekend, dat veevoe
derartikelen, die in de maand October wor
den toegewezen, tegen de navolgende prij
zen door de Regeering zullen worden gele
verd
Mais f 18, haver f 18, erwten en boonen-
piksel f 18, kanariezaad f 18, Amerikaa ische
lijnkoeken f 25, per 100 K.G., basis onbe
paalde merken van La Platazaad gesldgen,
bepaalde merken en soorïeu ook schilfers,
naar gewone verhouding.
Zemelen, grind en gries, zoowel gemengd
of ongemengd f 14 gerstafval 12, fca-
verafval f 10, Regeeringsvoermeel f 15.50,
per 100 K.G.
Eenvoudige beleediging. Voor de
Vierde Kamer der Rechtbank te Amsterdam
stond gisteren een caféhouder uit Zaandam
terecht .wegens eenvoudige beleediging van
een kassier aldaar en een advocaat te Am
sterdam.
Beklaagde had op 14 Juni op het Dam
rak te Amsterdam strooibiljetten verspreid
en doen verspreiden, waarin hij bedoelde
heeren voor „oplichters" en „bandieten" had
uitgemaakt.
Lioe de vork in den steel zit, bleek ter
terechtzitting niet, maar zooveel kwam wel
vast te staan, dat eenige jaren geleden tus
schen beklaagde en den kassier een proces
was gevoerd, en dat in dat proces door den
Hoogen Raad een arrest werd gegeven, waar
uit beklaagde afleidde, dat hij het proces
gewonnen had en hem een belangrijke som
was toegewezen, op de afdoening waarvin
hij tevergeefs wachtte. Dit schijnt de aan
leiding tot de beleedigingen te^zijn geweest.
Beklaagde zeide dat beleediging bij hem
niet voorgezeten heeft; wel de zucht om
recht te verkrijgen. Eerst als aan het arrest
van den Hoogen Raad worclt voldaan, zifl hij
bevredigd; zijn, zei hij.
Het O. M.v mr. JoriBsen, eischte wegens
eenvoudige beleediging f 10 boete of tien
dagen hechtenis. Beklaagde trachtte zich
nog uitvoerig te verdedigen. Uitspraak 23
^ctober a.s.
ff Een schitterend begin.
Goed begonnen, half voleind!
Als dit spreekwoord waarheid bevat -
en dat doet het zeker dan mag met vreug
de worden vastgesteld, dat de tot 6tandko-
ming van Middelbaar- eventueel Hooger-on-
derwijs te Haarlem reeds half verzekerd is.
Want de gisteren gehouden vergadering,
om te geraken tot de oprichting eener ver-
eeniging met dit doel, mag niet alleen een
goed doch een waarlijk schitterend begin lice-
ten.
Niet alleen, omdat de vereeniging of stich
ting, of welke vorm van zedelijk lichaam dan
ook zal worden gekozen, tot stand kwam; niet
alleen omdat er, staande de veigadering voor
een bedrag van lö.flnO werd getcekeud:
maar ook en vooral hierom, dat de keur van
Roomsch Haarlem in grooten getale ter ver
gadering was verschenen en unaniem van
een geestdrift blijk gaf, die een ware ver
kwikking moest zijn voor ieder Roomsch ge
moed.
In deze vergadering klopte zóó krachtig de
pols van Roonisebe samerhoorigheid, Room-
sche geestdrift voor het hoogere en van
Roomeeh bownstzijn van kunnen en kracht,
als maar zelden wordt waargenomen.
En het was verheffend te zien, hoe die
geestdrift ook reeds huiten Haarlem, in de
naaste omstreken, is opgewekt.
De heer van Gent uit Beverwijk kwam im
mers getuigem dat ook daar het plan tot op
richting van Ttoomscfhe Middelbare en Hoo
gere scholen te Haarlem met dc grootste in
stemming was begroet! Het Röomsche eiland,
waarvan Haarlem het centrum en de hoofd
stad ie, zal dus ongetwijfeld in zijn geheel
kraclitigen stsun bieden.
Zóó staan we met een keurkorps van 60.000
man, vast-aaneengesloten eu machtig van wil
om het groote doel te bereiken. Ja, waar
lijk, het begin is goed, het begin is schitterend
geweest.
En de menschen wien de leiding in handen
werd gegeven, zijn niet gewend half wprk te
doen. zoadat we én wegens hnn doorzettings
vermogen. én wegens de geestdrift iW r.noofl
mogen vertrouwen, dat het eïmblop] met
voortvarendheid «n volharding zal worden
nagestreefd. Eu spoedig bereikt.
Dat geve God!
Een vijftigtal heeren. uit de élite van Haar
lem'e Katholieken, had gisteravond gehoor
gegeven aan de. uitnoodiging om de plannen
te hespreken tot stichting van scholen voor
R.-K. Middelbaar en Honger Onderwijs te
Haarlem.
De vergadering werd gehouden in de Gus-
kenszaal van gebouw .Hint Bavo" en onder
de aanwezigen waren o.m. de HoogÉerw
heer Deken G. H. F. Stoffels, de Hoogeerw
heer Plebaan. H. F. J. Rikmenepoel, dc Zeer-
Eerw. heer B. Schrandt, bisschoppelijk in
specteur over 't onderwijs, en eenige Eerw.
heeren geestelijken. Voorts, zooals reeds ge
zegd, een uitgelezen gezelschap leeken.
De ZeerEerw. heer pastoor H. J. T. Wentzel.
oen der onderteekenaars van den oproep,
«prak een kort inleidend woord, waarin Z.E.
natuurlijk zijn voldoening uitsprak over de
schitterende opkomst, schitterend ondanks
het slechte weder.
Dan memoreerde hii in 't kort hoe de plan
nen tot deze bespreking waren gerjipt en
noemde den heer A. A. Swolfs, secretarie der
gemeente IIoemist6d€, als de man, van wifn
riet initiatief, het in#ear>mlen stuk in de „N.
H. Ct.", was uitgegaan om hier in Haarlem
R.-K. Scholen voor Middelbaar onderwijs te
stichten. In kleinen kring werden de plannen
reeds breed besproken en daar meende men
dat een grootere bijeenkomst moest worden
uitgeschreven. Hart gehoor dat aan die uitnoo
diging is gegeven, meende pastoor Wentzel,
toonde voldoende, dat er sympathie voor de
plannen bestaat.
Dan verkreeg de heer A. A. Swolfs. die de
leiding der vergadering in handen bad, hot
woord en zeide dat hii reeds onmiddellijk,
na plaatsing van het ingezonden stuk. een
dertigtal adhaeeiebetnigingen had ontvan
gen, en in engeren kring was ook groote in
stemming betuigd met de plannen. Hi.i memo
reerde met genoegen de ondervonden mode
werking van de „N. H. Ct.''; van de „Maas
bode" en de betuiging van instemming van
de heeren Sterck, Roodnat, Vintges. De heer
Swolfs ontkende geenszins dat groote finan-
cieele zorgen aan de uitwerking van bet plan
verbonden zijn, maar wees op andere plaat
sen, waar eenzelfde plan in wording is of
reeds uitgewerkt, zooals te Rotterdam, te Til
burg, te Den Boseh en meende te* mogen eon-
cludeeren dat 'n algemeene drang tof me
dere ontwikkeling bii de Katholieken is wa.-.Y
te nemen. Ook te Haarlem is de instennniun
met de plannen groot. De kosten van het ou
derwijs zijp hoog, doch spr. hoopt dat de
grondwetsherziening de kosten voor 't lager
onderwijs minder zwaar zullen maken en
dat dan meer gold vrii zal komen voor boven
bedoeld onderwijs. Ten slotte zeide hij dat de
Radhoudstichting zorgt voor ons hooger on
derwijs, maar dat voor 't middelbaar onder
wijs iedere plaats vau beteekenis zelf moft
zorgen. Spr. verduidelijkte nog dat. -oer Ge
initiatiefnemers van hooger onderwj - spre
ker niet bedoeld worclt het universitaire on
derwijs, maar het gymnasium of het Lyceum.
De heer Swolfo gaf daarna een kleine kos-
ten-berekening van de exploitatie eener H.
B. S. en nam als voorbeeld Haarlem, Hilver
sum en Alkmaar. In Haarlem werd aan dat
onderwijs uitgegeven ƒ.323.000 en boekte men
aan ontvangsten 84.000 in Hilversum wa
ren deze cijfers resp. 65000 en 16000; in
Alkmaar 47000 en 16000. De kosten wor
den dus voor een vierde ongeveer gedekt
door de ontvangsten. Voor het gymnasium
zijn deze cijfers iets gunstiger. Een vast plan.
hoe het R.-K. onderwiis hier zal worden,
heeft men nog niet. Wellicht is een 3-jarige
H. B. S. het meest gewenscht; misschien een
Lyceum, misschien een H. B. S. en Gymna
sium. Een definitief plan zal moeten ontwor
pen worden wanneer de vereeniging bestaat
en er een definitief bestuur zal ziin. 't Doel,
waarvoor de veroen. wordt gesticht i« zoo
ruim mogelijk gehouden.
Ter vergadering was ook aanwezig de heer
Blomjous, uit Tilburg, waar sinds 4 Septem
ber een R.-K. Lyceum in gang is. De beer
Blomjous gaf als penningmeester van die
Stichting eenige kostbare inlichtingen en
practisehe wenken over de inrichting en de
exploitatie van het R.-K. Lyceum in Tilburg.
Hii verklaarde zich gaarne immer bereid des-
gewenseht inlichtingen te verschaffen. De in
lichtingen van den heer Blomjorus gaven
aanleiding tot het stellen van eenige vragen,
terwijl de spreker ook zoo vriendeliik was
zijn gegevens in handen van het voo-lóopig
bestuur achter te laten.
Den heer Blomjous werd Voor ziin actieve
belangstelling hartelijk dank gebracht.
Dan stelde de voorzitter de vraarr of dé
aanwezigen zich in beginsel konden vereeni-
gen met het plan om hier te stichten een
vereeniging of stichting tot oprichting £,n
instandhouding van R.-K. scholen v> r R K.
Middelbaar en Hooger onderwiis te Haarlem,
Het antwoord daarop was toestemmend en
alle aanwezigen verklaarden zich in begmoe!
bereid lid te worden van deze vereeniging
of «tichting.
Daarna werd bij acclamatie het v lgende
voorloopig bestuur gekozen: Voorzitter: An
ton Leeuwenberg; Secretaris: J. Roodnat,
penningmeester: B. J- v- van Hees: Not
R. C. van Oranenhurgh, Dr. E. A. M Or
Mr. IJagemeijer, C. N. Hin, Th end. Tanzen
Hz., Jos. van Liemt, G. Pastoor, M. van
Poll, Oscar Smit, A. A. Swolfs, Mr. W.
Westerwoudt, Mr. A. Povel.
Een nadere algemeene vergadering zal
worden belegd om de vereeniging definitief
te stichten en om de statuten te behandelen.
Een stormachtig applaus verwekte de mo-
de-deeling van den heer van Hees, dat hij
hem reed* was ingekomen een '©drag ap
f2000 voor de stichting. Bij den heerSwolfS
kwam voor hetselfde doel een bedrag vad
f150 in en bij den heer F. H. !M. v. d-'
Griendt een toezegging van jaarlijks föO^
