Willi mil COURANT
STAD EN STREEK
BINNENLAND
WAT WILS
KERK ÉN SCHOOL
Gemeenteraden en subsidies aan
bijzondere bewaarscholen.
ó1
^erdc-n 27 October - tierde Blad
kr. van Gils ie Rolduc schrijft ons:
Aan de Amsterdamsche „Memorie van Beant
woording van het Afdelingsverslag der üe-
«eenïebegrooting 1918" ontleenen wij het vol-
püde jn z^e voorstel van B. en W. om t
gaande subsidie voor de bijzondere bewaar-
®cholen met f 2o,500 te verb dogen en aldus de
garissen van openbare en 1 JzdnUere bewaar-
^nooionderwijzeressen (die trouwens hetzelfde
r®6" hebben afgelegd) gelijk te maken,
de en W. verdedigen dan deze verhooging op
tv?Jgende wijze;
«Uit deze cijfers, in verband met de boven
«Wane mededeeling omtrent den geldelijken toe-
®'3nd der scholen, blijkt wel voldoende, dat zon-
".er. '"grijpen van de zijde der gemeente de hnan-
l'3 positie van het personeel der bijzondere
Vaarscholen nooit zal worden, wat in onze
pmeente blijkens de salarisregeling voor het
gemeentelijk personeel wordt noodig geoordeeld.
gemeente zal, om den door haai" gewenschten
^tand in het leven te roepen, er toe moeten
ysaan te bepalen, dat de jaarwedden bij het
^ibsidieerd bijzonder bewaarschoolonderwijs
fl^ijk moeten zijn aan die bij het openbaar be-
^arschoolonderwijs.
Dit is niet alleen tegenover het personeel dier
?cho!en een eisch van billijkheid, het is ook, om
3et aan de bijzondere bewaarscholen mogelijk te
maken, zich op haar plaats naast de ópen-
"re voorbereidende scholen te handhaven nood-
*akelijk. De besturen van de bijzondere scholen,
meer 'in het bijzonder van die scholen waar het
onderwijs een eenigszins neutraal karakter
draagt en waarvan de leden van het personeel
Pet. !n de eerste plaats om der wille van de
eS.itise;en. die zij zijn toegedaan, het bijzonder
onderwijs dienen, beklagen zich er toch herhaal-
?e"jk en met recht over, dat de gemeente het
?un, door de aanbieding van zooveel hoogere
«arwedden, dan zij in staat ziin te geven,
"mogelijk maakt de beste leerkrachten aan hun
•triolen te verbinden en dat veelbelovende jonge
•"cityijzeressen., aangelokt door het hoogere
inia^s aaü de gemeentescholen, zoodra zij daar-
h 5 in de gelegenheid zijn, naar deze scholen
zéressen, de kosten yan inrichting meubileering
der lokalen (en de verschaffing van leermidde
len enz., vooral in den tegenwoordigen tijd be
slist onvoldoende zijn; zoo kost dat onderwijs
aan de openb. bewaarscholen b.v. te Leiden f21:
te Rotterdam f 37 per kindbedragen uitsluitend
door de Gemeente te dragen.
Redenen waarom het Uwen Raad met aan
drang verzoekt het subsidie voor de bewaar
schoolte brengen opper kind.
gelijke verschillen ziet men ook elders. Te
Utrecht werden van 229 September bijna
tweemaal zooveel runderen geslacht als in
1916; te Arnhem was Ue verhouding over
September 1259 tegen 459 in het vorig jaar.
Gevreesd' werd, dat, wanneer op dit oogen
blik de distributie van rundvleesch werjl 'in
gevoerd en het Rijk dus als grootkooper op
de markt zou komen, de prijs omhoog zou
gaan. Men nam dakrbij jn aanmerking, dat
deze distributie, niet slechts £an het vK;jk,
maar ook aan de gemeenten zeer veel zou
kosten, houder dat op dit oogenblik daar
tegenover een evenredig nuttig effect zou
staan. De gemeentebesturen waren 'dan ook
voor het overgroote deel van meening, dat
het goed1 zou zijn een distributie van rund
vleesch voor te bereiden om die, zoo noo
dig, spoedig in werking la kunnen doen
treden, maar dat daartoe thans nog niet be
hoeft te worden overgegaan. Weliswaar be
staat de mogelijkheid, 'dat de boeren later
hun vee niet zoo goedkoop zullen afstaan,
als het eenmaal op stal staat en zij hun
pacht en rent» hebben betaald, maar tegen
over die moeilijkheid staat de zekerheid,
dat groote sommen wei-den bespaard door
niet reeds op dit oogenblik te gaan dis-
tribueeren, terwijl de geldende vleeechprij-
zen het niet noodig maken.
De minister van Landbouw heeft nader be
paald, onder intrekking van zijn beschikking
van 12 October 1.1., dat het met ingang van
20 October verboden is alle plantaardi
ge en dierlijke vetten of samenstel
lingen daarvan, behalve natuurboter,
te verwerken; lo. in producten van bakke
rijen of banketbakkerijen; 2o. in hotels,, re
staurants en daarmede gelijkstaande Inrich
tingen, bij het bereiden van spijzen.
laan.
zelf
een toestand nu, waarbij de Gemeente
t'e scholen, welker bestaansrecht en be-
"narechten zij erkent en aan welker ontwikke-
z'j eén belangrijk bedrag per jaar ten
doef -egt> op dergelijke wijzé concurrentie aan-
de san dus '1002 tijd door een voorschrift, dat
moet'„tari?sen aaa de bijzondere scholen gelijk
daar-... Zi-'n aan die aan de openbare scholen,
fij- "F «en einde te maken,
kin e „Beantwoording" een enkele optner-
h'aarJ i^djkt zonneklaar, dat het bijzonder Be-
tot"; ,10olonderwijs te Amsterdam zich met het
tjtoegestaan subsidie onmogelijk kan be-
c :Ln- D. j. er was geen onwil van de zijde
^turen, maar onvermogen.
1 ls daarom een wijs besluit, en het kan
Van c).' mistel van Binuenlandsche Zaken, dien
KU"i en. ,aan c'e een of andere salaris-
"Cclc tCfl v ooi beeld strekken, dat men niet maar
Hoef roepen in Kamerantwoord of bij circulaires:
„De besturen moeien 't h'm maar doen," maar
dat
men dan tevens die bésturen daartoe in
staat moet stellen.
Met recht zegt dan ook de „Rotterdamm^":
Beschamende taal voor onderscheidene ge-
meentebesturen
Beschamende taal voor 's lands wetgever.
Maakt dus in C2su een gemeenteraad het den
"tsturen „mogelijk" dan heeft men ook recht
«wmkheid van salaris te vorderen. -
weet men nu, dat te Leiden per kind dat de
c^Utre Bewaarscholen bezocht f 21te Rot-
CJ ni f 37 door de gemeente wordt betaald,
zal men moeten erkennen, dat wil een ge-
kidu iraad eischen stellen, hij ook voor flinke
'oe.en om aan die eischen te voldoen, moet
°rgen.
ktm,aarüni .een Scheiden raadgeving aan de
geraden: maakt goed bewaarschoolonder-
2° "'"ncieel mogelijk; aan de schoolbesturen:
dan öok Uw Bewaarschool puik zij, maar klopt
tebe.?tUl7rgeruSt bij request aan bij het Gemeen-
met Alberdingk Thijm te spreken:
L...bii plichten."-
Wij2e Vei"oorlove ons andermaal oude, maar
door p°°rden aan te halen. In een circulaire,
(da) Yec'epuleerde Staten van Noord-Brabant
bts( Oct. 1844 No. 123) aan de gemeente-
Vap'p?1 gericht, heet het: nopens de oprichting
'..p^aai'- en Zondagsscholen:
de'o lJ zullen steeds bereid zijn, de kosten voor
<te ,P fig ten bewaar- en Zondagsscholén op
leentebegïootingen toe te staan."
da. slotte vergunne men ons een adres
V'. °b zegel moet zijn als boven bedoeld te
^«epen:
q Aan den Raad der Gemeente
SJf ""et gepasten eerbied te kennen het Be-
'*lf dat het in zijne Bewaarschool
siechi0or van Gemeentewege
j subsidie wordt genoten; dat deze
gezien de voorbereiding der onderwij-
dat het in zijne
onderwijzeressen 1kinderendat
lvinderen buiten de bioscope. Te
Maiaetricht wordt overwogen den kinderen,
beneden den 16-jarigen leeftijd, het bezoek
aan de bioscoop onvoorwaardelijk te ont
zeggen. Tot deze plannen heeft geleid de
omstandigheid, dat tegenwoordig door de
kinderen slechts aandacht wordt geschonken
aan films, welke een pikante strekking heb
ben, terwijl films welke deze strekking niet
hebbben gewoonweg worden uitgejouwd. !Uit
een opvoedkundig oogpunt acljj; men het
daarom beter hen niet meer het bezoeken
der bioscopen toe te laten.
CRISIS AANGELEGENHEDEN.
De centrale commissie voor de levensmid
delen-voorziening heeft bij minister Posthu-
ma opnieuw aangedrongen op het d i s t r i-
bueeren van schapenvleesch, als
e^vet''"^ °p iet tekort ^an varkensvleesch
loopig nog niet zal worden everZ-
gaan tot distributie van rund
vleesch.
Voor een zoodanige distributie scheen te
pleiten, dat het gewenscht is een voldoende
hoeveelheid vieesch tegen niet te hooge prij
zen te blijven beschikbaar stellen. Nu is,
ondanks de verlaging van het slachtgewicht
tot 50 K.G. in den laatsten tijd het aantal
aangeboden varkens dermate afgenomen, dat
het niet mogelijk is aan alle aanvragen der
gemeentebesturen te voldoen. Aanvulling
met rundvleesch leek dus aanbevelenswaar
dig. Er scheen bovendien aanleiding te be
staan daartoe thans over te gaan, omdat
op dit oogenblik de boeren gaarne vee op
ruimen, vooral nu het straks gestald zal
moeten worden en er bijna geen kracht
voeder voor de beesten beschikbaar is.
Tegenover deze overwegingen deed zich
echter aanstonds deze andere golden, dat
op dit oogenblik het rundvleesch reeds goed
koop is, zoodat een distributie thans o.n-
noodig zeer groote bedragen van de schat
kist en de gemeenten zal vorderen.
Inderdaad zijn op dit oogenblik de prij
zen varl het rundvleesch laag. Zoo is te
Amsterdam in de volksbuurten Üe laagste
prijs 35 ct., die van biefstuk 60 li 70 ct.;
te Arnhem wordt betaald 30 h 45 et. te
Utrecht loopen de prijzen van tot 65
ct. voor vieesch van goede kv. eit, bief
stuk inbegrepen; te Amersfoort betaalt men
45 ct.; ook te Rotterdam zijn de vleesch-
prjjzen laag. Het verbruik is dan ook in
den Laatsten tijd toegenomen. Te Amster
dam werden van 9 tot 14 October geslacht
1427 runderen tegen 844 in dezelfde \yeek
van 1916; ook wanneer men het lagere
slachtgewicht in aanmerking neemt, is dit
nog een vermeerdering van 27pCt. Soort-
de gemeentebegrooting.
(Vervolg.)
Zooals reeds mondeling is medegedeeld,
zullen wij op alle bedrijfsbfegrootingen voor
het jaar 1919, eenen post uittrekken voor
instelling van een reservefonds.
Uit het antwoord van IB. en W. stippen wij-
verder nog aan, dat B. en W. hopen spoe
dig het Werkiiedenreglement terug te ont
vangen van de commissie vambijstand, waar
heen het om. advies ls gezonden. Herziening
van het standpunt van B. en W. inzake de
centrale keuken is in den eersten tijd niiet
te wachten. Gekkagd was dat het steunco
mité beneden zijne taak was gebleven en
dat het derhalve roeping zal zijn van het
gemeentebestuur ook hier nauwkeurig toe
te zien. Ook werd aangedrongen op werk
verschaffing. B. en W) antwoorden hierop:
De uitkeeringen van het {Steuncomité zijn
reeds weder aangevangen, volgens bekomen
inlichtingen, staat ook werkverschaffing in
zijn program.
Naar ons oordeel moet daarbij op den voor
grond staan, dat in de eerste plaats wé^k
wordt ondernomen, dat veel arbeid en wei
nig materialen vraagt. Daarom komt voor
werkverschaffing de reorganisatie nabij de
Amsterdamsche poort niet-allereerst in aan
merking, daar toch de henoouigde materialen
verre de overhand hebben boven de arbeids
krachten. Evenzeer is zulks het geval met
den pchoolbouw in de Bakkerstraat èn den
bouw van'de 188 woningen üer Haarlemsche
stichting voor woningverbetering. De bouw
zaï echter worden bevorderd om in deu wo
ningnood tegemoet te komen.
Voor oprichting van gemeentelijke wasch-
huizen- en waschlokalen, waarom door een
der leden gevraagd was, vinden B. en W.
nog geen termen. De noodzakelijkheid van
ins ceiling van een gemeentelij k'grondledriif
in m„t het oordeel, dot 5, J£S25
neoT*é,x te nemen- in wohmgvoorzie-
In alle afdeelingen is, zooals nu blijkt, de ver
hooging der salarissen van B en W. en van
den gem. secretaris bepleit. Voorts worden voor
stellen gedaan om verhoogingen toe te kennen
aan den gem. ontvanger van f 500.dat van
den directeur der gem.-reiniging met f 400.—
en dat van den directeur van Bouw- en Woning
toezicht met f 300.
Vele leden spreken de wensclielijkheid uit,
dat leden van stembureaus vacatiegeld zullen
genieten; o.a. ook ter voorkoming van het nog
al veel voorkomende absentisme der leden. B. en
W. hebben daartegen geen bezwaar.
B. en W. hebben geen bezwaar tegen vacatie
geld der stembureaux.
B. en W. zullen de eigenares der klok bij de
Parklaan aanschrijven te zorgen, dat de klok den
juisten tijd aanwijst
Wat betreft het in eigen beheer nemen van
de onderhoudswerken meen en B. en W. te mogen
mag, vermogen B. en ,W. niet in°te z,en
Vermeerdering van brandgevaar tengevolge
van ue gewijzigde voorschriften voor den aameg
van electrisch licht duchten B. en W. niet. Zoo
de aanvragen om aansluiting niet in veel ster
ker mate stijgen dan tot nu toe liet geval was,
behoeft vooreen tekort aan meiers geen vrees
te bestaan.
Inzake de grenswijziging is door B. en W.
laatstelijk aan Gedeputeerde Stalen bericht bij
schrijven van 24 januari van dit jaar. Sedert
vernamen zij ter zake niets meer.
De gedachtenwisseling omtrent deze aangele
genheid met Gedeputeerde Staten wordt steeds
met den grootst mogelijken spoed behandeld.
Het rapport der Commissie voor de havenpian-
nen is bij het college, ingekomende uitvoering
is in voorbereiding'.
De tot standkoining van de pont-over het
Noorder Buitenspaaine ondervindt belemme
ring door de omstandigheid, dat de benoodigde
materialen óf buitensporig duur óf in 't geheel
niet zijn te krijgen.
Bevordering van de vrije sollicitatie, dat ook
wordt aangevoerd aan het slot van het rapport
dpr Commissie voor de ambtenaarssalarissen zal
tegelijk met dat rapport een punt van overwe
ging bij B. en W. uitmaken.
De salarisverhoogingen voorgesteld voor ver
schillende hoofden van takken van dienst be
lmoren alie op zichzelf tc worden beschouwd;
een algemeene regel daarvoor is niet te geven.
opmerken, dat aan elk systeem voor- en naaee-
len zijn verbonden. Of het gewenscht zal zijn
met het systeem van aanbesteding te breken
en orn in plaats daarvan tot het uitvoeren van
onderhoudswerken in eigen beheer over te gaan,
eischt een nader onderzoek. Zij stellen voor dit
onderzoek te doen instellen.
Het tijdstip om legesheffing te overwegen
komt B. en W. niet zeer geschikt voor. nu zeer
onlangs een wetsontwerp bij de Tweeae Kamer
is ingediend op het archiefwezen, waarbij wordt
bepaald, dat de archieven, ook de gemeentelijke,
kosteloos moeten kunnen worden geraadpleegd.
Inkrimping van den Zondagsdienst van brug
wachters achten B. en W. niet gewenscht.
O. a. komen voor herstelling het eerst in aan
merking, deelen B. en W. mede, de Oranjestraat
en tie Frans Halsstraat.
Wat het Rozenpriëel betreft, kan worden me
degedeeld, dat de volgende straten in de
laatste twee jaren zijn verstraat: de
Rijpstraat, de Rozenpriëelsfraat, de Tul
penstraat, de Voortingsiraat, de Asterstraat, de
Klaverstraat, de Palmstraat en een gedeelte van
de Linschoten straat, zocdat wel gezegd kan
worden, dat geregelde vernieuwing en verbete
ring van de bestrating in dat stadskwartier
plaats heeft.
Dat de bestrating onmiddellijk langs de tram
rails op enkele plaatsen te wenschen overlaat,
is een gevolg van de niet vaste ligging der rails.
Aangezien geen nieuw materiaal voorhanden is,
kan thans niet aan dat euvel worden tegemoet
gekomen.
Opdracht is gegeven tot het vastzetten van een
leusingstijltje van het trapje aan den Scheep-
makersdijk.
Lof wordt gebracht voor den smaakvollen
aanleg der plantsoenen. Gevraagd wordt den
heer J. c. Bouwer den titel van directeur te
geven. B. en W. zullen spoedig voorstellen den
titel te wijzigen.
B. en W. meenen dat het aanbrengen van
urinoirs in het Schoiei kwartier en in de omge
ving van de cavalleriekazerne meer op den weg
ligt van de gemeente Scholen; zij willen gaarne
de plaatsing van een urinoir op het Kennemer-
plein in overweging nemen.
De dringende noodzakelijkheid om zuinig te
zijn, geeft B. en W. geen aanleiding om wijzi
ging te brengen in hun meening, zoowel in 1914
als in 1915 geuit, dat het aanbrengen van elec-
trische verlichting van de wijzerplaten aan den
toren van de Groote Kerk niet noodzakelijk wordt
geacht. De kosten daaraan verbonden zouden
niet onbelangrijk zijn.
Voor het bevorderen van crematie op kosten
van de gemeente, waarover door een der leden
wijzer, zonder dat eeoe benoeming vo
door ons in zijne algemeenheid niet
wordt
d. Het
in de afdeeling was gesproken, vinden B. en W.
op het oogenblik niet de minste aanleiding.
De proef met de vervaardiging buiten de stad
van de kleeding der politieagenten is tot nog toe
uitnemend geslaagd. i
De vervaardiging dier kledingstukken in
Haarlem te doen plaats hebben ontmoet bij B.
en W. geen bezwaar, ais de prijzen, die gevraagd
worden, concurreerend zijn.
Omtrent de definitieve afdoening van de kwes
tie van de bewegingsvrijheid op politiek gebied
der ambtenaren en beambten, die buitengewoon
gemeente-veldwachter zijn, kunnen B. en W.
geen toezegging doen.
De belangen der 4de klasse agenten bij het
aanstellen als 3de klassers worden zooveel mo
gelijk in rekening genomen.
De Heerensingel bij de Anthoniesiraat wordt
nog dit jaar uitgebaggerd. In de Leidschevaart
kon niet gebaggerd worden, wegens steenkolen-
gebrek.
De voorbereiding van den bouw der gein. Bad
en Zweminrichting wordt zooveel mogelijk be
spoedigd.
Op aandrang uit de a'fdeelingen stelen B.
en W. voor. de jaarwedden van verschillende
hooiden van iakken van dienst te verhoogen.
Verder luidt het antwoord van B. en Vv .'als
volgt
Fen toezegging om geen vergunningen meer
te verkenen voor het aanleggen van mestvaalten
binnen de gemeente en om bestaande vergunnin
gen zoo mogelijk in ie trekken, kunnen wij niet
doen. Wij zouden daarmede de bedoeling mis
kennen van art. 120 der Algemeene Politiever
ordening, dai de mogelijkheid van liet aanleggen
van mestvaalten, niet vergunning van ons col
lege, openlaat. Wij kunnen hieraan toevoegen,
dat de verzoeken om vergunning steeds niet de
grootst mogelijke nauwgezetheid worden onder
zocht en dat daarbij steeds de omwonenden wor
den gehoord.
Het bezwaar, dat iemand eeniga raaien als
no. 2 op eene voordracht voorkomt voor ouder
kan toch ziin, dat, tengevolge van nieuwe op
roeping, zich een geschikter candidaat aanmeldt
dan de vroeger als no. 2 voorgedrageneook de
beoordeeling (door verschillende hoofdei van
scholen) kan uiteenloopen.
Het benoemen van eene commissie van des
kundigen, om te komen tot eem. lijst van „bij
voorkeur benoembaren", is ook herhaaldelijk v
reeds overwogen, en in eene bijeenkomst met
hoofden van scholen besproken. Het denkbeeld
werd lang niet met onverdeelde instemming
begroet, en bezwaren werden geopperd, waarvan
de juistheid niet viel te ontkennen.
Het regiementeeren van schoolvergaderingen
ontmoet op zichzelf geene bedenking bij_ons col
lege, weshalve gebruikmaking van onze bevoegd
heid, genoemd in art. 8bis van het reglement op
de scholen voor lager onderwijs, in uitzicht wornt
gesteld, v
Op den wensch in de afdeelingen van den
Raad te kennen gegeven om het z.g. ambulan-
tisme der schoolhoofden af te schaffen, zeggen
B. en W. in hun antwoord o. m.:
„Alle gemeentelijke scholen voor lager onder
wijs (G. L. O., U. L. O., M. U. L O. en Oplei
dingsscholen) hebben, met uitzondering van één
school, ten minste 12 klassen. Het komt ons zeei
ongewenscht voor, dat hij, die aan het hoofd van
eene school van zoodanigen of grooteren omvang
staat, tevens met het geregeld onderwijs in eene
klasse wordt belast. En het onderwijs in die
klasse èn de leiding dier school zouden hierdooi
lijden. Afschaffing van het anybulantisme zou
dus naar ons oordeel in elk geval hoe men
verder over haar voor- $f nadeeien denken moge
moeten worden voorafgegaan door splitsing
der gemeentelijke scholen. Wij gevoelen voor een
proef in deze richting weinig; evenwel kan bii
het openen van een nieuwe school alsnog altijc
het nemen van een proef met bedoelde afschaf
fing, op scholen van ten hoogste 6 of 7 klassen,
worden overwogen."
Eerlang zal de Rechtsgeleerde Commissie een
ontwerp-verbod op het rooken door schoolkinde
ren aanbieden.
B. en W. hebben de overtuiging, dat het in
winnen van advies van onderwijzera-vakvereeni-
gingen, althans bij belangrijke aangelegenheden,
aanbeveling verdient.
Overwogen zal worden wat gedaan kan wor
den ter verbetering der positie der onderwijzers,
Medegedeeld wordt dat klachten, dat leerlin
gen zelf de leermiddelen moeien aanschaffen,
reeds eerder werden geuit, doch na onderzoek
ongegrond bleken. Van een gelasten tot aan-
schafting van het zangboekje „Kan je zingen,
zing dan mee" is geen sprake.
B. en W. beamen niet de wenschelijkheid van
toekenning van presentiegeld aan leden der com
missie tot wering van schoolverzuim.
B. en W. zijn van meening, dat de zorg voor
kindervoeding onder de bestaande omstandig
heden aan het particulier initiatief kan worden
overgelaten
B. en W. zuilen te zijner tijd aan het onder
werp van evenredige schoolgeldheffing aandacht
schenken. Het kwam in de vergaderingen van
B. en W. nog niet ter sprake.
Bij informatie omtrent de plannen van aanbe
steding der Middei-Techn. School bleek, dat dc
plannen voor de fundeering geheel gereed zijn ea
ook de vereisciue goedkeuring daarop Verkregen
is. Met het oog op het naderende seizoen, en in
verband ook met de tijdsomstandigheden, meende
het bestuur evenwel de aanbestedingte moeten
uitstellen tot het aanstaande voorjaar, althans
tot Januari 1918.
In dien tussdientijd wordt ook aan de overige
bouwplannen voortgewerkt, zoodat de mogelijk
heid bestaat, dat èn funaeering èn gebouwen
tegelijk kunnen worden aanbesteed.
De ervaring is opgedaan, dat het Centraal
Bureau voor Sociale Adviezen zijne diensten zear
behoorlijk doet betalen. Vermits overigens van
die diensten zeiden of nooit door onze gemeente
gebruik wordt gemaakt, vindt ons college gees
termen aanwezig de subsidie langer te verleeneo,
Een reorganisatie van het bedrijf van de BanJr
van Leening zal door B. en W. worden over
wogen. Het ligt inderdaad in de bedoeling u
bevorderen, dat het nadeelig saldo der Bank
zal verdwijnen.
Geregeld wordt een onderzoek gedaan naar
tien financiëeien toestand der patiënten, die ia
het Gasthuis voor rekening der gemeente' worden
verpleegd omdat zoo veel mogelijk door hen o,
hunne familieleden in de verpleegkosten wordt
bijgedragen;
Voorgesteld wordt om het geheeie personeel bjj
den dienst van den Hout en de plantsoenen tegen
ongelukken en invaliditeit te verzekeren.
De wenschen ten aanzien van vermeerdering
van het aantal aansluitingen bij het electriciteits-
bedrijf kunnen slechts ten deele bevredigd wor
den, wegens gemis aan materiaal, zoodat aan
leg tegen goedkoopen prijs o.a. niet voor uit
voering vatbaar is. Wel zijn maatregelen geno
men waardoor aanleg der binnenleiding goed-
kooper werd. Toch is de uitbreiding van het
ekciriciteitsnet ten zeerste bevredigend.
Nader wordt voorgesteld den post onvoorziene
uitgaven op f 179,945.63% vast te stellen.
De uitdieping van liet Spaarue zal ter sprake
komen bij de behandeling der havenplannen.
Nu pas besloten is tot een nieuwe wijze van
heffing der pi. dir. belasting naar bet inkomen^
meenen B. en W. dat het niet gewenscht is nu
een voorstel t« doen tot verhoog mg der opcenten
op de hoofdsom der personeele belasting. Indie?
de omstandigheden het noodig zullen maken, za}
TREKJES XIV
J
Toch niet het juiste adres. In de
pers circuleert volgend bericht, dat ook wij dezer
dagen in onze kolommen opnamen:
„De afdeeling Doetinchem en Omstreken van
St. Lebuinus heeft besloten zich met een adres te
wenden tot Z. D. H. den Aartsbisschop onder over
legging van een lijst der salarissen van vóór den
oorlog en nu, opdat Monseigneur zijn invloed bij de
schoolbesturen zou aanwenden om tot verhooging
der salarissen over te gaan."
De „Tijd" teekent hierbij nu aan: De afdeeling
Roermond van den' R.-K. O. B. had de waarheid
opgespoord, toen zij constateerde
„dat de Besturen der Bijzondere scholen, gezien
den thans reeds bestaanden ongunstigen financiee-
len toestand, in de absolute onmogelijk-
h e 1 d zullen komen om de salarieering van
hunne scholen op behoorlijk peil te brengen."
Haar verzoek aan het Hoofdbestuur van den
R. K. O. B. bij R e g e e r i n g aan te dringen „om
in den bestaanden iwodtoes ta n d door een
noodwet te voorzien" is dan ook redelijker
dan de poging van Doetinchem.
Immers, onze kerkelijke overheid en de Besturen
verkeeren in de „absolute onmogelijkheid" de sala
risactie naar wensch op te lossen. Zulks kunnen
alleen de publieke machten, die over de publieke
gelden beschikken.
Dat begreep het Dagelijksch Bestuur van Ams/er-'
dam in zake het Bijzonder Bewaarschoolonderwijs.
Onderwijzerswedden. Uit den Haag
meldt men: In aansluiting aan het dezer dagen
medegedeelde: dat bekrachtiging door de Kroon
van het door de Staten-Generaal aangenomen wets
ontwerp tot verbetering der onderwijzerssalarissen
(voorstel Marchant c. niet te verwachten schijnt,
wordt thans aangenomen, dat een nadere regeling
der jaarwedden van de onderwijzers bij het lager
onderwijs, thans echter van regeeringswege, reeds
bii den Raa.l van State in behandel!''-<s moet zijn.
.Ö'i
mil .1II ———IIS II— III im V.Airr-Timw i—
''Oek
'n Ware geschiedenis.
van het kleine knusse kamertje, stond
klej^' koperen kooi, altijd spicgelblank, met
'Uk Vr" ouden groenen papegaai. Betje, het
haar %cmnie strompelvrouwtje, altijd vriende-
elkaa,C,V%;,!U'mcl> hield Veel van het beest, dat aan
dier 7, n «ij18 2eer gehecht was. Ze spraken met
Lorre ta-altje; den naam „Betje" sprak het
z°Oals.r'°k'a Uk als 'n mensch; overigeUs zei
®etje» l (,kvJair woorden of heele korte zinnetjes
dit ]a ."J" „Cr'r, hè" „zoete vrouw" „zoete
b'aar z hoojL waar ben je" En als Betje
Uiti0 /C Loire e. dacht ze aan haar ouden dienst,
l'8e 0i e" herj1."Jandaan had" en waar 't beest deze
h»tje .'e n,evrüade ma'e,) had gehoord van de las-
.d!tarvanep,' die hal'/'!! aItijd sukkelde en steeds» om
rn' wa„?lukte ïictYl T,Ct en8tlengeduld verpleegde;
de 0ud 'lar*s nog de heerlijke vruch-
rin8en<i! (aa.r tevens den°'nV 'iad haar »»ePensie5"
ede, toch v gegeven, met de
voor 't arme dier
1 te zorgen. „Nou daar zou mevrouw niet over-te-
klage-hebben!" 't Beest werd door Betje en de
buurtkinderen niet alleen goed verzorgd, zelf3 ver
troeteld. Eiken dag kwamen kinderen naar Lorre
kijken ea hadden altijd wat lekkers bij zich, wat ze
van moeder hadden afgebedeld, wetende dat Betje
hen nooit met leege handen weer wegzond en
voor 'n handje „sausies" altijd 'n dubbel rantsoen
suikerballetjes gaf uit 't xwart-gelakte trommeltje
met-de vergulde bloemetjes op het dekseltje.
Alleen met Betje waa"'t dier 't beste te spreken
en liet dit blijken door allerlei tevredenheids-
uitinkjes, die Betje alleen verstond ofbeweerde
te verstaan.... Mensch en dier waren onafscheide
lijk san elkaar verbonden.
't Ging blijkbaar niet goed met BetjeVan
morgen hadden de buren haar niet ter kerke zien
gaan en dat beteekende wat. Toen ze gingen kijken,
zagen ze haar in den ouden rieten stoel zitten, bib
berend-klappertandend van de koorts. Z« hielpen
haar in bed en de buurvrouwen verzorgden haar als
om strijd.
Al 'n week was Betje ziek. Verval van krachten
had dokter gezegd.
Als gewoonlijk kwamen de kinderen 's middags
oven kijken, maar nu héél zachtjes, voor Betje....
En «als ze wakker was, wisten de kleuters meteen,
dat ze Lorre even mochten gedag-zeggen. Maar
Lorre sprak niet.... zat suf, ineengedoken op den
bodem dc-r kooi, de oogjes half dicht. Met tegen
zin nam 't beest de lekkernijen en verorberde ze
akelig-langzaam. Als Betje dit vanuit haar kraak
heldere bedsteé zag, begon ze zacht-droevig met den
j>apegaai te praten: „Lorre, vrouwtje is ziek....
Lorre óók ziek om de vrouiv?"
Dan vloog 't beest op, sperde de oogen wijd open,
zocht, keek naar Betje en gaf antwoord: „Betje
w4Ar 's Betje vrouw opslaan 't is tijd
Betje was dood.... Een der buurvrouwen had
haar gevonden, kalm, met 'n vredigen glimlach om
tandeloos mondje, het hoofd, waarop de blanke,
kanten naditmufj, achterover. De rimpel-handjes
hielden den rozenkrans stijf vast.
In de lade vond men in 'n oud, geel kralendoosje,
'n papiertje, waarop met groote, onbehouwen letters
stond„wie zorregt voor I-ore".
De kinderen van Pieterscn waren in de wolken.
De papegaai van Betje kwam bij hen thuis. Zt
gaarden zakken vol lekkere en wachtten met onge
duld op vader, die 't beest „aan 't halen" was. Lorre
kreeg 'n mooie plek, net als bij Bette. Maar boe de
kinderen hem aanspraken met alletlci vlei-woord-
jats, hoe ze hem overlaadden met de voorraden
„lekkertjes," uit Lorre was niets te krijgen; hij
bleef onbewegelijk met den kop in de veeren.
Toen 't rustig was, begou Lorre, maar 't eaaigv
wat 't dier zei, was dat ééne woordje: „Betjs".
maar de stem leek zóó zacht-droovig en klagend,
da: vrouw Pietersen er van schrok. Iets' later hoorde
ze wéér die schorrige klaag-stem: „Betje waar
s Betje...."
'n Week later, toen Pietersen 's morgen, naai
z n werk wou gaan, keek hij onwillekeurig naar de
kooi... slaakte een korten kreet Daar lag 't dier...
uitgestrekt, de klauwen akelig verwrongen, ais had
den ze krampachtig iets vaat Van het voer was
bijua niets af.
Bedeesd kwamen de kinderen Jju de kooi, vader
bangelijk bij x'n boezeroen vastpakkend, angstig,
maar toch nieuwsgierig sté&r-oogend naar het kille
vogcien-lichatuu
En Jantje, 'n aardige krullqbol van 'n jaar of acht
vroeg na 'n lang, benauwend kinder-xwijgen, heel
naief: „Zeg pa zou xoo'n pappegaai nou nog wat
denken, voordat ie dood gaat?"
O. N.
DE SPRAAK TERUGGEVONDEN.
Duitsche medische bladen maken weer melding
van een geval, waarbij een oorlogsinvalide, die i4
1915 door de explosie van een vijandelijken granaaf
onder het zand werd bedolven en daarbij de spraalf
totaal verloren had, plotseling weer genezen is. Dg
patiënt was,cl oor den schrik alleen de spraak kwiji
geraakt, maar had het gehoor behouden. Onlang^
nu droomde hij 's nachts een verschrikkelijke*
droom, werd in doodsangst wakker eu merkte tot
zijn groote vreugde, dat hij ditmaal door den ui*
gestanea schrik en angst zijn spraak weer
teruggekregen.
PLATINAVONDSTEN IN ALASKA.
In Amerika spreekt men druk over de plating)
vondsten in Alaska. De Amcrikaanscbe regeering
hecht groote beteekenis aan deze vondst en heen
onmiddellijk laten beginnen met ooderzoekingca^
die uit moeten maken of het koe tb are en zeldzam^
metaal daar in groote hoeveelheden voorkomt. Id
dit inderdaad het geval, dan moet de beteekenis vag
de vondst niet worden onderschat, immers het pi#
tlna, dat In Rusland gevonden wordt ie lang niet
voldoende om de behoefte aan dat kostbare metaal
te dekken en een surrogaat voor platina bestaat nogj
niet.
