k
Binnenland
Opruiming Schoenen.
RIJST
BUITENLAND
VAN OVERAL
P. W. TWEEHUIJSEN,
I
Concentratie van Wasscherijen
KERKELIJKE KUNST
THIJSSEN EN REITH
'KERK EN*SCHOOL
KUNST EN KENNIS
•■"VftPiDAG 89 NOVEMBER 191?
42STE JAARGANG 9492
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAA6T VOOB HAARLEM EN AGENTSCHAPPENt PER KWARTAAL f 1,75; PER WEEK 181/, CENT; FRANCO PER POST PER KWARTAAL f 2,12»
EERSTE BLAD
nummer bestaat uit 2 bladen
^OR ZIEKEN EN ZWAKKEN.
A Directeur van het Gemeentelijk Levens-
^lenbureau te HAARLEMbrengt ter kennis:
D,t vanaf Dinsdag 20 November as. ten be-
.'^ye van zieken en zwakken een kleine hoeveel-
rijst wordt beschikbaar gesteld,
^at gelegenheid bestaat tot het afhalen van
voor die rijst, op het Levensmiddelenbureau,
Wr N0. 7,
*°r degenen wier namen beginnen met A, B,
C, D en E op Dinsdag 20 November 1917;
v°°r degenen wier namen beginnen met F, H.
I, J, K en L op Donderdag 22 Nov. 1917;
v,°r degenen wier namen bginnen met M, N, O,
h, Q, R en S op Vrijdag 23 November 1917;
v°°r degenen wier namen beginnen met T, U, V,
W, X, IJ en Z op Zaterdag 24 Nov. 1917;
:t4ens
van 9 tot 12 uur v.m.
^at 'bij de aanvrage moet worden overgelegd
attest van een practiseerend geneesheer,
'^ruit blijkt dat het gebruik van rijst voor den
onontbeerlijk is.
^{rsonen die verhinderd zijn op den voor hen
balden dag bonbladen aan te vragen, worden
24 November in de gelegenheid gesteld die
^ivrage alsnog te doen. 6606
De Directeur voornoemd,
F. DE JONGE.,
I (Ingezonden.)
Aigemeene beschouwing.
j De idee ()concentratie" wordt voornamelijk in
c hoogere regeeringskringen als een sociaal
r°nder van dezen abnormalen tijd beschouwd,
tivi ik grootindustrie en grootkapitaal vóór en
Wens den wereld-krijg door concentratie van
kapitaal en arbeid streven naar overmacht en
"eenheerschappij, eveneens streven de leiding
gevende en organiseerende regeeringsambtenaren
°°r middel van concentratie naar een bezumi-
^Wgsheerschannii eventueel door centralisatie
bedrijven naar de macht over hei kleinbedrijf
"aar medezeggingschap in het grootbedrijf. Int
ers de practijk wijst uit dat het systeem „sociaal-
^onomisehe concentratie" van nature het klein-
Pvdrijï tot lijdend voorwerp heeft en het groot-
,j De centralisatie-plannen zijn een gevolg van
k no°d-breekt-\vet-politiek. Wij wenschen niets
wfer dan de Regeering in hare nood-breekt-
w [Politiek te steunen onder voorwaarde, zonder
l^e die steun niet opgaat en doorgaat, dat p.l.
DfWe noodzakelijkheid is aangetoond en 2e. de
(T.ditiaatregelen het unique voordeel opleveren
nimmer zou verkregen zijn onder de bestaan-
Ci jen door de situatie nog te verscherpen so-
|e:9p goed vertrouwen in het desbetreffend be
is 11 Van het Rijkskolenbureau, welks beleid niet
D0eontroleeren, willen wij aannemen dat de
^"zakelijkheid van concentratie in de wassche-
J 'drijven gewenscht i&-De wensch.elijkheid van
i|J'ralisatie dient echter reden van bestaan te
1 "Wri en wil die wenschelijkheid door belanp-
e Wetten en economische traditie.
Vol nden werden erkend, dan behoort zij als
vJt te worden gemotiveerd. „Wordt toegestaan
wr 'f Nederlandsche Waschbedrijf een kolen-
p,,°ruik van zóóveel honderdduizend ton kolen
te 'paand. Deze aan'het wasscherijbedrijf toe
L^'jzen hoeveelheid is bij individueele distri-
onvoldoende." Vraag van Regeeringswege
dt,,"et quaestieuze bedrijf: „kan er hoofdelijk
Kt n'fi bezuinigd worden, om het toegestane
nfum kolen niet te overschrijden, hetzij door
40.°' meerdere dagen de vuren te dooven, hetzij
Vr een uiterst voordeelige brandstoffenaan-
W'ik nS, hetzij door toepassing van deze moge-
T^og voor uitbreiding vatbare bezuinigings-
V,v° ia, dan mag theoretisch concentratie
zijn, maar is zij practisch overbodig
Hj,den booze. In dit geval zou van Regee-
k-f(jWege moedwillig het kleinbedrijf geruïneerd
Vfc.ea. Een regeeringsmaatregel, die om. wraak
V.'Want de Hooge Regeering zou het klein-
V' wederrechtelijk naar het sociale leven
O?'
undigen aan het woord.
M Bestuur van den Nederlandschen Bond
A atroons in het Wasscherijbedrijf, welk Be-
,Vgi'ootendeels geformeerd wordt uit man-
1 Je als bedrijfsleiders van grootere en klei-
Jx' ,*schbedrijven werkzaam zijn, is van oor-
;;'Jf Je- dat concentratie in het quaestieuze be-
rX^hnisch mogelijk, echter practisch onuit-
i'v'op is en 2e- dal individueele kolenbespa-
JML!e voeren tot het hoogste percentage ge-
ijp'ij, y Het zoo al niet overtreft de bezui-
ais."eei P°rtvJoeiende uit concentratie. Het mee
lt ver(ipe2:.fr bestuursleden kan de Regeering
1 n, e n van een partijdig advies, want
'arijven zijn van dien omvang.'dat zi
H. H. M10DEUSTANDERS
U W BELANG
eventueel dienst zullen doen als Centrale Was
scherijen en dus niet het lot deelen van de klei
nere, te centraliseeren bedrijven.
De samenwerking tusschen Regeerings-antori-
feiten en het Bestuur van dezen Bond.
Naar van betrouwbare zijde verluidt moet de
ze wisselwerking veel te wenschen overlaten, al
thans gaat de bewering dat het Bestuur van de
zen Bond door hooge Regeerings-ambtenaren,
welke zich met de concentratie-plannen occtrpee-
ren, weinig of onvoldoende is geraadpleegd
omtrent het pro en contra der centralisatie, ter
wijl daarentegen door de desbetreffende autori
teiten wel zijn gehoord eenige groot-industrie-
eelen, vurige aanhangers van het concentratie
systeem, wier optreden doet denken aan de inee-
ning dat het kleinbedrijf maar met huid en haar
den centralen* oven in moet.
Wanneer deze beweringen omtrent het contact
tusschen Regeering en het Bestuur van den Bond,
waar zijn, dan valt voor het lot van den midden
stand te vreezen. Dan past de Regeering de
guillotine toe en is te voorzien dat de midden
stand en masse in beroering en opschudding zal
komen en terecht, want als de middenstand den
socialen dood sterven moet, dan heeft hij recht
gehoord te worden vooraleer zich gedoodvonnist
te weten.
Grootindustrie en concentratie.
Vast.staat dat groote wasscherijen die in cen
trale wasscherijen worden omgezet, zoo goed als
geen financieel of oeconomisch nadeel zullen
ondervinden; de mogelijkheid is niet uitgesloten
dat groote inrichtingen bij beëindiging der con-
cefltratie, van clientèle der wasscherijen die bij
hen zijn ondergebracht geweest, aanvragen zul
len ontvangen om de goederen te blijven bewer
ken. Om kort te gaan, de grootindustrie heeft bij
concentratie niets te verliezen, alleen te winnen
in gunstige omstandigheden.
De klem-industrie en concentratie..
De kleine wasscherijen zullen worden stopge
zet, terwijl de huur van het bedrijfsgebouw door-
faat. Met een winstcijfer vdn pl.m. 7 cent per
ilo kunnen zij precies hun inkomsten'berekenen
door de goederen af te wegen en het totaal aan
tal kilo's van hun omzet waschgoed in week- of
maandcijfers met 7 te vermenigvuldigen. Velen
onder de kleinere patroons zullen met deze ver
goeding van 7 cent per kilo niet rond komen. Zij
onder hen, die van voornoemde concentratie het
minst te duchten hebben en wier opvattingen
over recht en billijkheid nog niet al te zeer zijn
gesmoord door egoïsme en broodnijd, geven gul
weg toe, dat voor verreweg het meerendeel der
kleinere bedrijven, de concentratie een afmaak-
systeem is. Het geheim van de bedrijfsleiding
van de kleinere patroons is voor de grootere een
raadsel. Toch bleven tot op heden door een zelf
standige kleinindustriëele bewerking die patroons
bestaan.
De centrale wasscherij sluit het kleinindus
triëele bedrijfssysteem, dat zich aan lage en mid
delmatige prijzen aanpast, onherroepelijk uit.
Het kolenverbruik in de kleinindustrie eischt
niet het leeuwenaandeel. Hoe volmaakt wiskun
stig te berekenen is dat groote bedrijven oecono
misch voordeeliger werken, practisch voert klein
industriëele kolenbesparing tot ongedachte resul
taten blijkens genomen proeven. In totaal is het
oeconomisch nadeel in ieder opzicht der kleine
wasscherijen niet te vergelijken bij de reusachtige
bedrijfseischen van allerlei aard die een modèl-
oeconomisch ingerichte groote wasscherij stelt.
Men bepale zich niet tot een ketelkwestie, men
vergelijke de totaalcijfers van het kolenverbruik,
waarmee een groote wasscherij en een kleine
wasscherij een zeker aantal kilo's goed verwerkt..
Arbeiders en concentratie.
Een groot deel der betrokken arbeiders zal
werkeloos worden. Stel dat in een stad 40 tot 50
kleine bedrijven zullen worden ondergebracht in
enkele centrale wasscherijen, dan is veilig aan
te nemen dat minstens 2/3 van de bij die 50
te concentreeren bedrijven werkzaam geweest
zijnde arbeiders, bij de centrales geen werk zullen
vinden. Vermenigvuldig dit aantal over geheel
Nederland, dan zal er weer een regiment arbei-
ders-werkloozen meer zijn.
Het publiek en de concentratie.
Arbeiders, ambtenaren met een matig, ja zelfs
met een gemiddeld inkomen, zullen een stan
daardprijs van pl.m. 22 cent per kilo niet kun
nen bekostigen.
Hygiëne en concentratie.
De concentratie-prijs zal de hygiëne meer
tegenwerken dan wel vermoed wordt. Smoezelig,
vuil ondergoed ziet de wereld niet. Waschbezui-
niging is het eerst verdiend.
Gewestelijke meeningen over concentratie.
Apeldoorn weigert te concentreeren. Arn
hem zet al zijnwasscherijen stop bij door
voering der concentratie. Den Haag agiteert en
protesteert geweldig tegen concentratie. Haarlem
is er vol_ van en het meerendeel der klein-wasch-
industriëelen verzet zich hier ter stede met man
en macht tegen concentratie.
Besluit.
De Hooge Regeering en hare autoriteiten die
voor en namens haar de concentratie-maatregelen
in het wasscherijbedrijf beramen moge zich de
vraag stellen of dan ten slotte de kolen moeten
gespaard en het levensbestaan der klein-indus-
triëele patroons moet geworpen in het vuur der
centrale wasscherijen.
Zou dan ten slotte het zwarte goud der aarde
gedolven worden om de levensbelangen van den
middenstand te kuilen. Zal dan de mijnwerker
met zijn houweel in de kolengroeven het hart van
den middenstand doodelijk treffen. Zal de Regee
ring met haar machinale boor van het typecon
centratie, het kleinbedrijf in den grond boren?
Zullen dan.de hooge autoriteiten met de zwarte
mannen van het eigenbelang onderhandelen over
den verkoop van het kleinbedrijf aan het groot
bedrijf. Als dit soort van corruptie in de Neder
landsche politiek is binnengeslopen, dan is het
kleine dappere volkje van den middenstand te
beklagen; dan ia het overgeleverd aan de wille
keur van een handje autoriteiten, geïnspireerd
en beïnfluenceerd door een kringetje belangheb
benden.
De middenstanders uit dit bedrijf zullen zich
tegen concentratie verzetten zoolang het voor hun
nog dag is en als de concentratie den nacht
brengt over hun kleinbedrijf, dan zal het licht
der solidariteit schijnen in hunne harten en zij
zullen den socialen strijd op leven en dood strij
den, gezamenlijk met hun door de concentratie
werkloos gekomen arbeiders, om ten slotte door
eendracht te komen tot een weermacht tegen de
concentratie. Zoo en niet anders zal de concen
tratie begroet en ontvangen worden, de concen
tratie, waarmee tegelijk de .doodkist voor het
kleinbedrijf in de betrokken gelederen wordt bin
nengedragen.
Mogen de autoriteiten zich alsnog bedenken,
alvorens de cóncentratieklokken te luiden, want
een heftig en bitter verzet zal niet uitblijven en
deze toeloop met oproerige bedoelingen zou te
bejammeren zijn in deze tijden. De Regeering
doe wat zij kan, het kleinbedrijf zal meer doen
dan het kan, mits de concentratie verre blijft.
(Andere bladen worden verzocht deze copie
over te nemen.)
WERELDBRAND*
DE ITALIANEN HERSTELLEN ZICH VER.
WOEDE STRIJD AAïi DE PIAVE - RUIM
1200 OOSTENRIJKERS GEVANGEN GENOMEN
JAFFA DOOR DE ENGELSCHEN BEZET -
EEN ZEEGEVECHT BIJ HELGOLAND.
Het meet den ïatalianen tot hun eer wor
den nagegeven,'dat de geweldige nederlaag,
welke hun als gevolg der doordraak aan ide
BovenTsonzo werd toegebracht, hun leger
niet heeft gedemoraliseerd. Pp liet Asiago-
plateau en aan de Piave bieden zij een
tegenstand, die bewondering afdwingt.
He Huitschers en Oostenrijkers hebben er
alles op gezet op en vooral ten Oosten van
liet Asiago-plateau door te breken ten einde
de tegenstanders tot een nieuwen terug
tocht onder moeielijke omstandigheden te
nopen, doch telkens herhaalde stormloopen
zijn bloedig afgeslagen, en slechts hier en
daar kon den Italianen een lioogtestelling
worden ontrukt.
Aan de Piave zelf zijn de óver de rivier
vooruitgedrongen 4 Oostenrijksche bataljons
in een moeilijk parket geraakt. Zij konden
er niet in slagen een uitgebreid bruggehoofd
te maken om de 2fle Oostenrijksche divisie
gelegenheid te geven tot den overtocht doch
werden, door een Italiaausciie divisie en een
brigade bersaglieri omsingeld en tegen de
rivier teruggedreven, waar zij thans nog
slechts een terrein van 500 M. diepte be
schikbaar hebben. JEr zal wel niets anders
dan overgave mogelijk zijn.
Ook op .andere plaatsen langs de Piave
werden de pogingen der Centralen om over
te steken, verijdeld. In Jt geheel namen de
Italianen 51 officieren en 1212 manschappen
gevangen en vermeesterden zij 27 machine
geweren.
In het bergland vielen hun ook nog een
100-tal gevangenen in handen.
Ofschoon het twijfelachtig blijt,, dat zij de
Piave linie kunnen houden, is de tijdwinst,
die het gevolg is van hun verzet, voor. hen
van onschatbare beteekenis, omdat ze hen
tot reorganisatie van hun leger en de bond-
genootcn tot versterking hunner hulptroe
pen in staat stelt.
In Palestina hebben de Engelschen de ha
venstad Jaffa bezet, waardoor hun een nieu
we basis voor verdere operaties in handen
valt. t
Merkwaardig is, dat zij nog niet naar Je
ruzalem oprukken. Allenby schijnt er alles
op te zetten, om de Turken, die meer naar
het Zud-Oosten strijden, volkomen te ïselee-
r0Reuter's correspondent in. Palestina meldt,
dat men overal op bet slagveld nog de bewij
zen ziet van den verwoeden strijd. Ons artil
lerievuur had een moorddadige uitwerking,
niet alleen omdat bet zoo nauwkeurig ge
richt was, maar ook omdat de vijand hier
geen diepe loopgraven had. waar hij dekking
in kon nemen. De verliezen aan materieel
waren bij de Turken ontzaglijk groot. Over
al ziet men nog boog opgestapelde kisten met
munitie, terwijl ontelbare door dien vijand in
brand gestoken zijn. Alle wegen naar het
Noorden liggen vol liiken en cadavers.
Bij Helgoland heeft een treffen ter zee
plaats gehad tusschen Engelsche en Duitsche
kruisers.
De beide partijpn schrijven zich het voor
deel toe. Geen van beide partijen erkent ver
liezen.
H. Spiek man. ,f In den nacht van Za
terdag op Zondag is te Botterdam, in het Di-
aconessenhuis, alwaar hij reeds sedert Lan
gen tijd verpleegd werd, op 43-jarigen leef
tijd, overleden de heer H. Sjjiekman, lid van
de Tweede Kamer voor Botterdam II, lid
van de Prdv. Staten van Zuid-Holland en
lid van den Botterdamsclien gemeenteraad.
Geboren den 13den Kebr. te Hoogezand,
kwam hij later te Botterdam, waar hij als
letterzetter werkzaam was aan het „Dagblad
van Botterdam". Dank zij zijn energie, wist
hij zich op te werken tot redacteur van dit
volksblad. In .1908 werd hij tot raadslid
gekozen. Toen hij in 1912 zijn redacteur
schap aan het „Dagblad van Botterdam
opgaf, werdl hij bezoldigd redacteur-corres
pondent van „Het .Volk" en bezoldigd pro
pagandist van de S.RA.P. In 1913 werd
hij voor Botterdam H gekozen tot lid van
de Tweede Kamer en tot Staten-lid van ide
Prov. Zuid-Hollandj
Na een langdurige ziekte is hjj thans
overleden. Beads een jaar geleden moest
Spiekman rust nemen, omdat hij zich over
werkt had. Ken rustkuur te Ginneken had
echter niet meer het gewenschte gevolg en
hij keerde terug naar Botterdam, om te ster
ven in de stad, waar hij 25 jaar laug deel
genomen had aan den strijd in dienst van
de S.D.A.P.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
tien Havas-tericht uit Washington zegt,
dat naar aanleiding van de onderhandelin
gen met Japan en de neutralen van Noord-
'Kuropa, de 'Amerikaanscha regeering beslo
ten heeft, eenigen honderd-duizenden tonnen
scheepsruimte aan de schepen, die troepen
en levensmiddelen voor cie geallieerden er
voeren, toe te voegen. De Amer ikaan
se he re geetjng bevestigt, dat de
neutralen <T"e toezegging hebben
gedaa n, den Ver. Staten schepen beschik
baar te stellen in ruil voor levens
middelen. De hoeveelheden zullen later
worden vastgesteld, maar de regeering geeft
de verzekering, dat 'de neutralen een voor
hun behoeften voldoenden voorraad zullen
ontvangen.
Gister voormiddag ongeveer 12 uur "aaide
te Bergen op Zoom op de Slikken der Schel
de een Eransche tweedekker, die
gisternacht aan het front was opgestegen,
doch door den mist den koers kwijtgeraakt
was. Het was een verkenningsmachine, ge
merkt op de staart „S. -1832" en op het
rechtêrbovenblad, gemerkt 20. Gebrek aan
benzine was de oorzaak der landing. Op de
madiiné Leond zich een mitrailleuse. De ma
chine is op het droge gehaald. Vlieger en
machine zijn geïnterneerd.
Gisteren zijn te Amsterdam, Rotterdam,
VGravenhage en Utrecht vergaderingen ge
houden door het overheidspersoneel, waar
een motie werd aangenomen, o.a. een voor-
loopige salarisverh.ooging
van ƒ300 per jaar" en ver
dubbeling van den duurte-
toeslag over het 4e kwartaal 1917 vra
gend.
Prof. dr. Jan té WinkeL Ter gele
genheid van zijn 70en verjaardag brachten
Vrijdag in de collegekamer de studenten een
bloemenhulde aan prof. dr. J. te Winkel
hoogleeraar in de Nederlandsche taa!- en let
terkunde aan do Amsterdamsche Universi
teit.
D e R.. K. O n d e r w ij z e r s b o n d e n. Op
een vraag van het hoofdbestuur van den
B.K. Onderwijzersbond in het Bisdom Den
Bosch; aan Z.D^J. Mgr. van 'de Ven be
treffende diens meoning over de kwestie:
Eén bond van R.K. onderwijzers ontving het
hoofdbestuur volgend antwoord:
„In antwoord op uw geëerd schrijven d.d.
26 September jl. diene dat Wij in de ken
nisneming van hot door U ingezonden rap
port geen aanleiding hebben kunnen vin
den, om onze U bekende meening in de
kwestie „Eén Bond" te wijzigen.
Overigens zou een verlof om tot de op
richting van Eén Bond te mogen overgaan,
niet gevraagd moeten worden aan On-, doch
aan het Eoorluchtig Episcopaat in zijn ge
heel, omdat' 'liet verbod tot zulke organi
satie door het gezamenlijk Episcopaat gegeven
is."
Met de meeste hoogachting,
D Bisschop van 's Bosch
(get) t Wi. VAN DE .VEN.
Auguste Rod in f- Havas meldt uit
Parijs het* overlijden van den beeldhouwer
Auguste Rodin. Hij werd in 1840 te Parijs
geboren, het geboortejaar ook van den Fran-
schen kunstenaar Manet, met wien Red n be
hoorde tot de groote voorgangers der im
pressionisten. R#din was een zoon van een
voudige ouders; zijn vader moet uit Norinm-
dië afkomstig zijn, zijn moeder uit Lotha
ringen.
Barteljorisstraat 27. TEL. 1779
EUWE HAARLEMSCHE COURANT
tg
jot onderwerp.
i.px n, ree"s het grootbedrijf gedeeltelijk
kl?inS 'rVan den lsten Persoon „ik wil" en het
kleinbednjf ia dat van den 2en „gij zult" thans
1 'eer aan ooit dreigt de regeeringspolitiek te
ryen aanzien zich te associeeren met het groot-
Wcil'ijf en tot het kleinbedrijf de concentratie-
Proclamatie te richten„wij eischen en gij klein-
P^njf en kleinindustrie hebt te gehoorzamen,
°ste koste, ondanks het verlies uwer sociale
•^afhankelijkheid, in weerwil van uw maatschap-
Pvhjken ondergang." De sociaal-economische con-
rr!"raiie-politiek begint met de verbeurdverkla-
nS der sociale onafhankelijkheid van de be
kken middenstandsgroep, gaat stilzwijgend
°°r niet het maatschappelijk bestaan dier cate-
te bedreigen en eindigt voor velen bij
h'0oP der concentratie met den dood van het
Wanbedrijf, met de verwoesting hunner bestaans-
""delen.
wordt besproken door 6524
Mr. H. SCHA AP VELD,
Directeur van het Centraal Hanze-Bureau, op DINS
DAG 20 NOV., des avonds 8 uur in „ST. BAVO".
Leden en niet-leden worden vriendelijk uitgenoodigd
KUNSTDRIJVERS en EDELSMEDEN
Haarlem - Scheterareg 2
Roofmoord. Gistermorgen werd de alleen
wonende 73-jarige G. Verbeek te Alphen a/d Rijn
geworgd op bed gevonden. Door uitsnijding van
eene ruit heeft men zich toegang verschaft. Ver
moedelijk was,diefstal hier de drijfveer.
Uit België ontvlucht. Gistermiddag
om 4 uur kwamen te Vlissingen drie Belgen aan,
die door de sleepboot de „Zeemeeuw" zijn opge
pikt.
Deze drie menschen hebben kans gezien, doordat
het eenigszins mistig was, van Blankenberge in een
roeiboot te ontvluchten. Ze werden te Vlissing?n
voor den versperrings-commandant geleid.
De een vertelde ons een vrouw met twee kinderen
te hebben, maar liever die te verliezen dan nog
langer onder den Duitschen druk te staan. Ook
klaagden zij, dat alles, peperduur was.
Smokkelende Amsterdammers.
Dinsdagnacht begaven zich, naar de „Tijd" schrijft,
eene paar Amsterdammers in de richting van de
grens Onder Bleyerheide. Ze waren in Eijgelshoven
aan het station afgestapt. Onderweg ontmoetten zij
iemand, wien zij den weg naar de grens vroegen.
Ze waren vreemd, het was pikdonker en de wegen
waren bemodderd.
De aangesprokene zeide, hun den weg te zullen
1
6146 'i.,;.,,
I|!
wijzen en onder het loopen vertelden de Amster-
dammers, dat ze smokkelwaar bij zich hadden, een trli
flinke partij manufacturen, om het lichaam gedraaid.
De gids zei niets, dacht het zijne en bracht de fepjf';
smokkelaars in de richting van de Duitsche grens.
Op een geschikte plaats maakte hij zich bekend; fjf m ig
hij was veldwachter, ontnam beiden smokkelaars i'
40 M. manufacturen en bracht hen naar het bureau.
Een Amsterdamsch reiziger jn schoenen had toe- -V
stemming om met een aantal paren schoenen, voor
monster dienende, zijne klanten in het Zuiden te 1
bezoeken. En wat deed nu de slimme reiziger? In
zijn lcoffers pakte hij linker schoenen en per spoor V
vervoerde hij rechter schoenen. Op die manier wist
hij een klant te Kerkrade dicht bij de grens ruim j
ioo linker en rechter schoenen te bezorgen. Doch
de fiscus had dit spelletje doorzien en deed ccn (j;j,1
visitatie in den schoenwinkel. Hoewel het grootste
deel der schoenen waren verdwenen, koA toch nog
eene flinke partij van de frauduleus ingevoerde
schoenen in beslag worden genomen.
A hw eer valsche zilverbons. Op 30
October j.l. is ten kantore van den agent der Ne
derlandsche Bank te Utrecht in betaling gegeven
en in beslag genomen: een valsche zilverbon van
2ifp, gemerkt Serie A. G. No. 05008, d.d. 31 Maart
1916, waarvan de blauwe tint scherper is dan die op
een echten zilverbon; het woord „Zilverbon" is
eenigszins in schuine richting gedrukt; de „w" van
het woordje „wordt" zit vast aan het merk „wet
tig Betaalmiddel" is te dicht geplaatst bij de daar
onder gedrukte lijn, terwijl het watermerk opvallend
zichtbaar is, zonder dat de bon tegen dag- of kunst
licht behoeft te worden gehouden.
Op 1 November d.a.v. is aan hetzelfde kantoor in
betaling gegeven en in beslag genomen: een valsche
zilverbon van ƒ.2.50, gemerkt Sgrie G. C. No.
08132, d.d. 31 Maart 1916, waarvan de blauwe tint
donkerder is dan die op een echten zilverbon, de
„w" van het woord „wordt" staat te dicht bij het
daarboven links geplaatste figuurtje; de „w" in 't
woord „Twee" loopt boven in elkaar, het watermerk
is te scherp en de bon zelf is 1 m.M. te lang.
De commissaris van politie in de iste afdeeling te
Utrecht verzoekt inlichtingen omtrent den vervaar
diger of den uitgever.
Demoord in deAlexanderkazerne.
Naar wij vernemen, is de wachtmeester der veld
artillerie v. d. B., uit Leiden, verdacht van den
moord op den adjudant-onderofficier Galle, in dt
Alexanderkazerne te 's-Gravenhage, thans ter be
schikking gesteld van den auditeur-militair in het
ie militair arrondissement te 's-Gravenhage, die da
zaak naar de openbare terechtzitting van den krijgs
raad heeft verwezen. Het zal echter nog wel eenigen
tijd duren vóór de zaak in behandeling JcomL
De carbidontploffing te Rotter
dam. Omtrent de carbidontploffing in de motor
schoener „Cornelia Clasina" te Rotterdam, waarbij
twee menschenlevens te betreuren zijn en omtrent
waarvan wij in een gedeelte van onze oplaag van
Zaterdag melding maakten, zegt* de „Mb.", na onder
zoek en het plaats gehad hebbend verhoor van oog
getuigen en gewonden, dat o.m. de volgende bijzon
derheden werden vastgesteld:
De motorschoener „Cornelia Clasina," van de
firma N. Parlevliet, uit Katwijk, is Vrijdagavond
11 uur te Rotterdam aangekomen uit Skiën, Noor- 1
wegen, geladen met 135 ton carbid, bestemd voor de
firma R. S. Stokvis en Zonen Ltd. Het schip lag
vóór de werkplaatsen der firma en had een lek in
den i^inp, waardoor veel water binnengekomen
was. Den geheelen nacht heeB men daarom gepompt
en Zaterdagmorgen, omstreeks halt twaaJf ging een
der leden der bemanning met een walmend licht,;
volgens sommigen een kaars, volgens anderen een
z.g.n. „snotneus," naar beneden, om te zien, of het
water uit het schip verdwenen was. Het volgend
oogenblik hoorde men tot ver in den omtrek een
zwaren knal, door twee, drie knallen gevolgd. Stuk-,
ken hout vlogen in de lucht. Van de loodsen der
firma Stokvis, van de fabrieks- en kantoorgebouwen
der distilleerderij van Hoboken en de Bie en van
verschillende in den naasten omtrek liggende woon
huizen sprongen alle ruiten en de houtsplinters kw?-',
men ver in den omtrek neer.
De lading calcium-carbid was ontploft.
Op het oogenblik van de ontploffing waren acht1'
menschen aan boord. De uit 7 leden bestaande be
manning en 1 passagier.
Van deze acht personen zijn er drie licht en drie;
zwaar gewond, terwijl men omtrent twee ln den 1
beginne geen zekerheid liad, wat hun overkomen
was.
De kapitein sloeg over boord in den naast lig--
genden lichter Feijenoord I, schipper J, C. Verbeek
en liep zware verwondingen op. De politie nam den
ongelukkigen kapitein op in de politieboot 2 ter
vervoer naar het ziekenhuis. Tijdens deze over- j
brenging stierf de*kapitein echter reeds.
Inmiddels waren ook de zwaargewonden van lu f
getroffen schip gehaald en per politieboot en een'
motorbootje van Wilton werden ze vervoerd tot aan»
de Leuvehaven waar brancards hen overnamen!
voor vervoer naar het ziekenhuis aan den Cool-f
singel. De drie lichtgewonden werden ter plaatse!
verbonden door personeel van de Reddingsbrigade
en der Vèreeniging Eerste Hulp bij Ongelukken,!,
welke spoedig ter plaatse waren.
De brandweer was inmiddels ter plaatse gelcomen
en begon met eenige stralen het brandende schip,!
waaruit zware zwarte rookkolommen opstegen te
bespuiten. Het schip was inmiddels bijna gehéél
gezonken. De met water vermengde carbid ont
wikkelde echter steeds gas, dat aldoor branden
bleef. Over een oppervlakte van eênige vierkante
meters woedden de vlammen op het water. Na een
uurtje besloot de brandweer met spuiten op te hou
den, en den carbid-voorraad te laten uitbranden.
Hoe de dntploffing precies is geschied, is moei
lijk vast te stellen. Het ruim, waar de lading car-
bid geborgen was, was door de ambtenaren verze
geld. Het binnengedrongen water, bij de carbid ge
komen, kan gas ontwikkeld hebben.Dit gas ka:i
doorgedrongen zijn in het ruim, waar een der leden
van de bemanning met het noodlottige walmende :j-
licht kwam. Mogelijk ia de oorzaak te zoeken in.den
motor.
De inkl&arder tn twee ambtenaren-verificateurs,
