ME HUL CBURUHT
OUDE BRON
STAD EN STREEK
I
I
él
tontieröag 22 November - Tweede blad
V
5I
GEMEENTERAAD.
o^isdagmiddag vergaderde de Gemeenteraad,
^rzitter; de Burgemeester.
«vvezig de heeren Mr. Rïbbius, Dr. Kuenen,
rcae en Wentholt.
voorstel van B. en W., om de Centrale
Ie:5en 7000 porties voedsel gratis te doen uit-
dtn t! aan Steuncomité, zal, op voorstel van
tind Nagtzaaip, behandeld worden aan het
rf ?er vergadering.
^heer DE BREUK deelt mede, dat twee
afschriften zijn ingekomen om te bouwen
'Hie», ^-'i'weë> meer dan 4 M. van den weg.
SStrent moet de Raad beslissen. Spr. stelt
r, ,eze verzoeken toe te staan,
ten heer LASSCHÜIT acht dit een gevaarlij-
L^g. Het artikel, dat de beslissing aan den
IflT1 toekent, wordt op deze wijze een doode
IfS beer DE BREUK zegt, dat het hier een
geldt vèr van den openbaren weg.
L7 "eer LASSCHÜIT heeft in dit geval geen
var-
zhCt'J- H- Stoe|).
He hr LASSCHÜIT bepleit uitstel.
s'°ffen
Komt aan de orde liet voorstel van de
raadsleden v. d. Veldt en Klein, om naar
aanleiding van liet verzoek van den Oh ris-
telijken Bestuurdersbond en van het Bureau
voor Crisisaangelegenlieden van den Ne 'erl.
R.K. Volksbond, betreffende gasx -la
ging te besluiten:
„Op den gasprijs, voor ben die op het
kohier van den Hoofdelijken omslag 1917
niet hooger dan tot een belastbaar inkomen
van f 50ü zijn aangeslagen, een zoodanigen
toeslag te verleenen, dat daardoor de door
hen te betalen prijs niet hooger is, dan 7
resp. 8 ct. de M.3."
De heer v. d. VELDT, als eerste onder
teekenaar, licht het voorstel toe en begint
daarbij met een verwijzing naar de discus
sies, welke zooeven zijn gehouden om een
toeslag te verleenen aan menschen met een
inkomen van meer dan f3000 per jaar. Hoe
moet het dan wei gesteld zijn met hen, idie
een inkomen genieten van soms 10 tot 12
gulden in de week? Die menschen kunnen
den tegenwoordige 11 hoogen gasprijs niet be
talen. Deze prijsverhooging eisclit een ver
hoogde uitgave van f 2 per maand, hetgeen
gelijk staat aan een belaslingveriiooging van
f 24 per jaar.
Men zal mij tegenw-erpen, dat de gemeen
te al veel heeft gedaan om in den nood
der tijden tegemoet te komen. D-t dii. is
geschied erkent spr. dankbaar, dit omt
echter niet weg dat nog meer kan en moet
gedaan worden. Het betreft hier menschen
met een inkomen van f 10 tot f 20 per
week, die zulk een zwaren druk niet kun
nen dragen, daarom beveelt spr. zijn voor
stel bij den raad aan.
Den heer DE BRAAL heeft het teleur
gesteld dat B. en W. op de betreffende
adressen een afwijzend praeadvies uitbrach
ten. Spr. vraagt naar meer beteekenende
motieven dan de mededeeling, dat daarvoor
geen termen zijn.
Den lieer KOEN spijt het, dat liet «voor
stel nu reeds is ingediend, nu de uitwer
king der prijsverhooging nog niet is nage
gaan kunnen worden. Misschien dat we er
anders voor stonden wanneer we een maand
verder waren. Spr. meent dat er nog heel
wat bezuinigd' kan worden op het gasver
bruik, ook speciaal door de muntgasverbrui-
kers.
De heer GROENENDAAL is erover ver
heugd, dat twee leden van rechts dit voor
stel, dat zijn volle sympathie heeft, hebben
ingediend.
Verschillende heeren voeren nog het woord.
O.a. vindt de heer VISSER ook^ dat het
voorstel wel wat gauw is ingediend, waar
door nog geen voldoende ervaring kon wor
den opgedaan welken invloed het verstrek
ken van warm water en de heropening vaai
de Centrale Keuken op de gasbezuiniging
hebben.
De heer KLEIN zou zich niet in de dis
cussie hebben gemengd, ware het niet dat
hij uit zijn tent was gelokt door het alge
meen beroep der heeren op meerdere be
zuiniging. Om aan te toonen, dat de arbei
ders zulke hooge uitgaven zich niet kun
nen getroosten beroept spr. zich op de ar
beidersbudgets, zooals ze van regeerings-
wege als noodzakelijk in de huidige omstan
digheden werden erkend, bedragende voor
een gezin van vier personen f 23 en voor
vijf personen f 27 per week.
De beer BREGONJE eisclit van den heer
Koen, dat deze zal bewijzen, dat de munt-
easverbruikers niet hebben bezuinigd of dat
hij deze beschuldiging zal terugnemen.
Nadat nog enkele heeren hun stem had
den doen hooren, komt de wethouder der
lichtfabrieken, de heer BOMANS aan het
woord. Hij kan niet zeggen, dat deze dis
cussies aangenaam zijn, zoowel om wat de
stof aangaat, waardoor een zeker wantrou
wen jegens liet beleid van B. en W. wordt
geuit, als omdat het voorstel komt, niet
zooals de heer Koen zeide van uit den
kring der werkliedenafgevaardigden, maar
van spr.'s bevriende zijde, van twee raads
leden, die in deze zich te veel hebben la
ten leiden door hun gevoelig hart, hoewel
B. en \V. hebben toegezegd, bij verdere
vei'hooging, toeslag te willen verleenen aan
hen met lagere inkomens en hebben \erze-
kerdi dat bij alle maatregelen de belangen
der minderbedeelden hen voor oogen staan.
Spr. vertrouwt, op de deskundigheid van.
den heer v. d. Veldt, doch moet dan tocjh
opmerken, dat deze geen bewijs leverde van
de onmacht der arbeiders om te kunnen be
talen.
De gasprijs zal welid-na opauauw wear jnjoo-
'jau worden ver,Uoogd, omdat de tegenwoor
dige prijs is gebaseerd op een kolenpr'ijs
van f36, welke nu reeds ruim f 50 bedraagt.
Reeds 32 gemeenten zijn naar spr's weten
ons voorgegaan, met gasprijsverbooging, w.o.
de gemeente Leeuwarden tot 25 ct., Schoten
15 ct., Breda 19 et. en Schiedam voor de eer
ste 40 M3 14 et. en daarboven 23 ct.
Uitvoerig zet spr. uiteen, dat in verschil
lende raadscolleges zelfs de socialisten de
draagkracht der arbeiders hooger schatten,
zooals te Schoten, Leeuwarden en Amster
dam.
Hier in Haarlem is bü B. en W. een nieu
we gasprösverliooging in overweging, waar
bij getracht zal worden deze zoo min moge
lijk drukkend te doen worden voor dc lagere
klassen der bevolking.
Spr. beklaagt er zich ver dn- over dat er
hier in Haarlem een legende gaat, die hem
zeer onaangenaam moet zijn, n.l. dat die
gnldensprjjs en de afsluiting te danken zijn
aan den nieuwen wethouder der lichtfabrie-
ctam
waren ze juist begonnen, een put
Gn> en was zwaar werk, wanf
vth-,een diepe, zeer diepe schacht
Vi. ken, vo
ze
zeer diepe schacht moe-
voor flat ze water kregen, en
Ov'. kent hem wel, was de graver van
J "ij had op zich genomen het zaakje
'kv wel klaar te spelen. Juist toen
V jV aankwamen én een cogeublik stil-
hl' 'Waren ze in groote verlegenheid,
V,u' h.-,.H'eer
'Th- schacht, waarvan men niet had
dat ze zoo diep moest worden,
°o, !aar ,er 111 te storten en het was hoog.
stutten en met ijzeren bouten te
plaar ei' was geen mensch in üe
iG-T c.n 11 0111 iemand naar het dorp te
iJerkvoU£ halen, daarvoor was
VHri" da»»,!?1' Lon niet vëel helpen, want
rvaq a gleden had ik bij het binnen-
ZonAorei1 een traP vai1 een paard'
b n at jk nauwelijks mijn arm kpn
Terwijl we daar zoo bij elkaar staan en
beraadslagen, komt er een voertuig aange-<
reden zooals men ze dikwijls ziet; het zijn
arme menschen uit .Tirol, landloppcrs, die
met steengoed of ftuit of anders iets rond
trekken en handel drijven. Het was 'n kleine
kar op jtwee raderen mét 'n verscheurd
zeil er over; een*paardl was er niet voorge
spannen, maar Je man en de vrouw trokken
zelf, zoodat hun het zweet langs het gezicht
liep, binnen in de kar lagen twee kleine
meisjes, üe eene van drie, de andere onge
veer van vijf jaar, op 'n bos strpo rustig te
slapen. Mijir vrouw zaliger ging in haar
goedheid terstond paar die menschen toe en
maakte 'n praatje met de vrouw; zij had ple
zier aan de kleinen, die bij de vreeselijke
hitte met blozende wangetjes zc(o gerust slie
pen. De eigenaar van het nieuwe gebouiv en
de putgraver vroegen den man, of hij niet in
de gauwigheid 'n paar gulden verdienen en
wilde meehelpen pm de schacht te stutten.
De man scheen niet sterk te zijn; hij .was
meer aan den pi ageren kant, en scheen ook
vermoeid van het trekken, maar het haastig,
verdiende geld verlokte hem toch, en ttoen
de huiseigenaar hem nog beloofde, dat hij
met zijn gezin avondeten en tevens nacht
verblijf in 'den nieuwen bouw zou "hebben,
bedacht hij zich niet... Nou een nachtver
blijf beeft hij gekregen, maar een heel an
der, dan hij hatl verwacht. Maar luister jej
wel?" onderbrak de verteller zich zelf, „ik
hoor je niet eens ademhalen en weet niet
of je nog wel hier bent.."
„Ik ben pr nog en luister aandachtig,"
antwoordde Trees, „vertel maar verder."
„Enfin," begon de .oude weer, „de man liet
zich dus bepraten; hij reed zijn kar met ide
kinderen van den straatweg op de naaste
weide in de schaduw, en toen hebben wij
met ons vieren de put aangepakt, om de
ijzeren bouten en dwarsbalken waarmee de
schacht was uitgemaakt beter te bevestigen.
De vreemdeling en Sepp zijn op den ladder
in de put afgedaald, ik heb haar van boven
gestut en de huiseigenaar heeft den hamer
genomen om den persten kiel er in te drij
ven. Bij de perste paar slagen roerde zich
niets, later begon de aardbodem te trillen
en ik zag, hoe een plank al meer en meer
uitboog en bijna brak....
„Maak dat je pr uitkomt," schreeuwde ik
naar beneden, „de schacht stort in!"... Sepp,
die boven op den ladder st)ond, was cr met
één sprong guit, de vreemde man klauterde
ken. Hiertegen merkt spr. echter op, dat die
prijsbepaling reeds gereed lag bü zijn in fune-
tintreding als wethouder. Spr. heeft juist
door het nu ingevoerde rantsoeneeringsstel-
sel de afsnijdingen voor den duur van den
winter weten te voorkomen. Wanneer echter
een besluit zou worden genomen, zooals dit
thans is voorgesteld, zou spr. hoezeer ook te
gen zijn zin, genoodzaakt zün aan te bevelen
het ranteoeneeringsstelsel en den toeslag
van. 10 M3 gas per maand dadelük terug te
nemen,
Spr. ondervindt dagelüks zooveel, waaruit
blijkt, dat de menschen zoo onnoozel en in
goed vertrouwen nog te weinig bezuinigen.
Men kent in den arbeidersstand niet vol
doende het gebruik van bezuinigingsmidde
len, als van hooikist, papierzak enz., hetgeen
spr. met verschillende feiten il^streert
Spr. verwacht, dat de vroegere gasprijzen
nimmer meer zullen terugkomen en vreest
integendeel, dat men ook hier weldra van 12
op 20 ct. zal moeten komen. Nogmaals ver
zekert spr., dat evenwel bij eventueele ver
hooging rekening zal worden gehonden met
de belangen van dén arbeidersstand.
De heeren VAN DER VELDT, QROE-
NENDAAL en KLEIN repliceeren, waarbij
de heer v. d. Veldt zijn voorstel wijzigt in
dien zin, dat gelezen zal worden 9 en res
pectievelijk 10 ct. per M3.
Wethouder BOMANS verklaart, dat ook
hiertegen dezelfde argumenten blijven ^el-
den en hij dus bij aanneming van het ge
wijzigde voorstel zal moeten komen met de
intrekking van de rantsooneering, zooals die
heden in werking is, wil men verzekerd zijn
van de noodige bezuiniging.
De heeren GROENENDAAL. POPPE en
NAGTZAAM stellen voor 'n reductie te ver
leenen van 3 ct. p. verbruikte M3 gas, aan hen
die niet hooger zijn aangesl. dan voor "500
in den H.O., voor zoover het geen gasver
bruik boven het toegewezen rantsoen be
treft.
Achtereenvolgens in stemming gebracht,
worden beide voorstellen met 23 tegen 10 st.
verworpen.
Punten 11 en 12, betreffende intrekken be
sluiten 29 Sept. 1886, no. 18 en 1 April 1914
no. 12 I (telefoonlei ding N.ZJI.T.M. in den
Hout) en het verleenen vergunning N.Z.H.
T.M. hebben telefoonleiding langs tramweg
Haarlem-Heemstede, worden na beantwoor
ding van een enkele vraag z.h.s. goedge-
keurd.
Thans komt aan de orde het voorstel van
B. en W., om naar aanleding van een ver
zoek van het Steuncomité 70qÓ porties voed
sel van de Centrple Keuken gratis te ver
strekken aan het Steuncomité ten behoeve
van door dit comité ondersteunde gezinnen.
De heer NAGTZAAM. hoewel groot voor
stander van de Centrale Keuken, zegt er
niet voor te zijn, dit verzoek in te willigen,
wijl daarmee het Steuncomité het karakter
zou aannemen van armenzorg, hetgeen in
strijd is met den nitdrukkelijken wensch
van den Minister.
De heer KLEIN onderschrijft dit laatste
en deelt mede, dat de R.-K. organisatie geïn
formeerd heeft naar het gehalte van het
door de Centrale Keuken verstrekte voedsel,
doch men heeft daaromtrent nog geen ant
woord ontvangen.
De heer REINALDA vindt in deze bespre
kingen, als uitvloeisel van de toenemende
werkloosheid, aanleiding B. en W. in over
weging te geven te adresseeren bii de regee
ring om te bevorderen, dat de noodige ont
eigening tot stand kome van gronden ten be
hoeve van den aanleg van een weg van Over-
veen naar Zandvoort.
De heer MR. ANDREAE is het er niet
mee eens, dat met inwilliging van het ver
zoek het Steuncomité op het standpunt zou
komen te staan van armenzorg. Spr. vraagt
of het geen aanbeveling verdient het ver
zoek in te willigen, doch onder voorbehoud,
dat het comité niet een algemeenen dwang
maatregel zou laten gelden.
De heer v. LIEMT wenscht den menschen
vrijheid te laten om al dan niet hun eten
van de Centrale Keuken te betrekken.
De VOORZITTER merkt op, dat het Steun
comité heeft te waken tegen verkeerde aan
wending van het verstrekte steungeld. Daar-,
voor wil het gebruik maken van de Centrale
Keuken, omdat voedsel voor de ondersteun
den het eerst noodige is. Wanneer er geen
Centrale Keuken was, zou het Steuncomité
thans overwegen zelf een volkskeuken te
stichten.
Spr. voelt wel voor de meening van Mr.
Andreae om een weinig te schiften en is
bereid daarover met het Steuncomité de zaak
nog eens te bespreken.
Ook de heeren NAGTZAAM en BRUCH
dringen aan op een overeenkomst, waarbü re
kening zal worden gehonden met de hier ge
uite wenschen, dat zal worden geschift, opdat
geen dwang zal worden uitgeoefend dan al
leen als zulks heslist noodig zou zijn.
Overeenkomstig wordt z.h.s. besloten op
het verzoek tot wederopzegging gunstig te
beslissen.
Daarna gaat de raad over in een zitting
met gesloten denren.
Na heropening der openbare vergadering
wordt gunstig beschikt op het verzoekschrift
van Dr. A. ten Oever om een herbe-
nccming a!s gemeente-geneeskundige.
Bij de rondvraag dringt de heer GROE
NENDAAL er bij B. en W. op aan, indien
het bedrijf het toelaat, het warm water te
verstrekken tegen 2 ct. per 10 liter.
Wethouder DE BREUK deelt naar aan
leiding hiervan mede, dat de vorige week
werdi ontvangen f 249.33, terwijl de uitga
ven, afgezien van de inrichtingskosten, be
droeden f 260, zoodat de gemeente op het
bedrijf ook bij dezen prijs nog aanzienlijk
moet bijpas8en.
De heer KLEIN verzoekt den burgemees
ter, nu deze toen een onoernoua zal lióooen
met het Steuncomité bij dit comité aan te
dringen eventueeie verzoeken van derden
meer bekwamer spoelt te willen behande»
feu, dan dezer dagen door een der R.K.
organisaties werd ondervonden.
Hierna volgde, te omstreeks half üe slui
ting der vergadering.
1
r
■'V
J
b i
1
ook naar Hoven én strekte reeds de hand uit
nAar de bovenste gporten, t(oen brak de
plank, de stutten weken uit, de aarde stortte
achterna en sloeg den ladder weg waarop
de man stond... eer men amen had kunnen
zeggen, was hij naar beneden gestort en
bedolven.
Hij hield diep ademhalend op en behoefde
niet mèer naar de aanwezigheid van rijn
toeholorster te vragen; een zware zucht ver
ried haar tegenwoordigheid.
„Zoo was dan het ongeluk gebeurd," voer
de oude boer vy>ort, „de boerin hield zich
met de vrouw bezig, die luid jammerde en
schreeuwde van vertwijfeling pa de aarde
met haar handen wilde omwoelen, de kinde
ren waren in 't geheel niet wakker gewor
den en hadden dus het oogenblik, waarop
ze vaderloos werden, verslapen. Ik ben ttoen
onmiddellijk in vliegende vaart naar het
dorp gereden, maar vo(ordat er hulp kwam
opdagen, verliep pr wel 'n uur en eer men
met graven kou beginnen, bijna nog een...
toen men eenigen tijd1 had gegraven, riep
men hem toe, dat hij den moed niet ver
liezen en aan Gods hulp niet twijfelen moest,
hij zal het wel niet gehoond hebben, want
later,:toen men hem eindelijk te. vorirschijn
haalde, heeft men wel gezien, dat hij niet
lang heeft te lijden gehad, de instortende
aarde heeft hem terstond gedopd..."
Trees was van (len bank gegleden en
naast den .oude pp de knieën gezpnken; zij
hadi haar betraand gezicht op de li nd van
den oude gelegd, die ze diepbewogen had
gegrepen.
„Ik geloof, dat je schreit," zeide ,hij eni
streek met de anderq hand liefkozend over
haar voorhoofd en haar. „het gaat je ookt
na genoeg aan, je zult het wel geraden heb
ben; het kleinste der beide meisjes beut gij,
en hij, dien ze dood uit de put hebben opge
haald, was je vader. We hetyben de vrouw,"
voer hij, daar Trees zacht schreiend nietl
antwoordde, na eenige oogenblikken voort,
„zooveel geld gegeven, dat ze zich voorloö-
pig kon redden en zijn toen naar huis ge
reden. Maar den volgenden da# zijn we
teruggekomen, om den verongelukte mee t®
begraven. Hij. ligt pp het kerkhof van n
kleine hulpkerk, die niet ver daarvan af
midden in de velden onder fraaie lindeboor
men staat... zün graf is dicht pij den muur,
ik zal je daar eens heenbrengen en je tie
plek wijzen; jk heb er '11 mooi kruis op.
laten zetten'^jiaar christelijk gebruik...
I I MM—
t Mededingen en ingekomen stukken
schrijven van A. A. Sprenger, waarin hij de
d(. r, "crn geëxploiteerde zwem- en badinrichting aan
v&f Jl«tvaart aan de gemeente te koop aanbiedt
J f 23000.
11 verzoekschrift van het bestuur der
t 'n8bouwver. St. Bavo om een voorschot van
HO00 voor het stichten van 182 arbeiderswonin-
Ecu
jv de terreinen tusschen de Zomervaart en het
^baar Slachthuis.
.f" Verzoekschrift van het bestuur der Maria-
V,jsn"ag, mede namens het bestuur van het Zieken-
Joannes de Deo om wijziging van het tarlel
beslag) van de vergoeding voor de verpleging
Jn'"veken voor gemeen terekening.
t Wden gesteld van
- n schrijven van J,
B. en W. om praeadvies.
Ronde te Schoten, waarin
Ifi. ovcrweging geeft de uitgifte van een gemeen-
L 'n overleg met de gemeentebesturen van om
wende
gemeenten.
|r' banden gesteld van B. en W. ter afdoening.
b °°rstel B. en W. goedkeuring ie suppl. be
lg,,tln8 St. Elisabeth's of groote gasthuis dienst
k^. '"eer GROENENDAAL dringt aan op ver
•tel vau de verpleegsterssalarissen. Het voor-
Vol!ürtit soedl'gekeurd.
Èar, rste' B. en W. bewaarschool voormalig
2 ''raSasthuis, dienst 1917.
Y s- aangenomen.
Poj, rste' B. en W. vaststelling staat beschikking
•ie "0nvo°raiene uitgaven" met advies Commis-
atl bijstand gemeente-financiën.
j s. aangenomen.
(dt,-. °°rstel B. en W. aanvaarding geschenk
v' S. aangenomen.
lr. °°rstcl B. en W. beschikbaarstelling gelden
'-Stoffenbcrgplaats school 8.
d-, e beer ELFFERS meent, dat het goedkooper kan
n Wordt voorgesteld.
jA beer DE BREUK betwijfelt dit sterk.
.Veru«.s 1>K BREUK ontraadt dit, omdat het
-»-f- r opberr' - -
""ta n0g -S'ng in de openlucht van brand-
Van der, r°°'er zou zijn dan de meerdere kosten
k a nof
kV. jn 0 eenig debat komt het voorstel van B. en
stem. i,'emrr>ing en wordt aangenomen met 24
Y en teeen 6.
kaa(jhn|tC' B' e" W' ^richting verbouwde gedeelte
2 n
V s' ingenomen.
rs.tcl en kV. verzoekschrift bestuur genoot-
knitin eraren gymnasium en hoofdbestuur ver-
8 eeraren M. O. tijdelijke verhooging tractc-
ütcn met 25
bCIIREUDERS acht dit voorstel onaan-
toe,' kosten zouden 50.000 bedragen. En
VriK. 'S a£1 zou veel hooger zijn dan der andere
ü;«naren.
Vtv. er- van hoofden van scholen heeft echter
r8esteld
''stel
een toeslag voor alle salarissen. En dit
m !)eet spr.'s sympathie. Vandaar is door
,de beeren Wolzak en v. Liemt een voorstel
v»;:*nd 0m bet bedrag van 3000 voor toeslag
Ij^'gen in 3.500.
beer REINALDA steunt dit voorstel en er-
*ijtt e behoefte dezer gezinnen aan toeslag doch
*5 °P, dat de salarissen voor gemeentewerklie-
,bi be toekomst wellicht belang: ijk zullen moe-
0r4en verhoogl, zooals nu uit dit voorstel
h
H>t heer
*llc 3So0
b,. '"'''Cnarcn toeslag geven en tot ƒ5000 gaan.
CrzTr LLFFERS vraagt wat het de gemeente
br kosten om tot 5000 te gaan.
HcreVj d- BERG oordeelt het onbillijk, dat een
V,r ^"ttegorie vait menschen wordt geholpen
UUrtet:oes'ag, terwijl andere groepen b.v.
i,,| anders> daarvan altijd blijven uitgesloten,
komen de belastinggelden van de gelieele
1 G -
KOEN acht de verhooging der som
volstrekt onnoodig. Laat men dan liever
de heer SCHRAM is de meening van den
1 1 y 'W v uo cl Vil
t' s\ Bers tocgedaan en zegt, dat de raad voor-
v V.Cl zaI kunnen blijven volstaan met de een-
astgestelde grens. Spr. gelooft niet in de ge
geven omstandigheden zijn stem aan een der voor
stellen te mogen geven.
De heer v. LIEMT antwoordt op de betreffende
vragen, dat de voorstellers de door hen gestelde
grens hebben aangenomen, omdat ook het rijk die
grens had aangenomen.
De heer v. d. KAMP zegt eigenlijk geen enkele
grens te wenschen en teneinde nu zooveel moge
lijk elke moeilijkheid van een vastgestelde grens te
ontgaan, stelt hij voor een maximum van 5000.
De heer NAGTZAAM wenschte eveneens het
doen vervallen van de grens. De tegenwoordige tijds
omstandigheden worden abnormaal genoemd, doch
spr. ziet in dit abnormale tegenwoordig het normale
en daarom moet worden teruggekomen van het
toeslagsysteem en moeten de loonen over de geheéle
linie de hoogte in. Er zijn door die verschillende
toeslagregelingen zulke vreemde loonsbepalingen in
gebruik gekomen, dat men mag verlangen naar een
nieuwe, meer definitieve regeling.
De heer KLEIN zegt z'n stem uit te brengen op
het voorstel tot een grens van 3500, daar de daar
boven gesalarieerde ambtenaren reeds verschillen
den verhoogingen ontvingen. Spr. is er dus niet voor
de grens nog weer verder uit te strekken.
De heer POPPE meent, dat vergelijking met de
middenstanders niet opgaat; deze toch hebben hun
vrijheid gekozen boven het verband van het ambte
naarsleven. Hij meent overigens evenals de heer
Klein, dat wegens de verhoogingen welke op de sala
rissen boven 3500, bij de jongste begrooting wer
den toegestaan, die verhoogingen, zich thans niet
tot de aldus gesalarieerde ambtenaren behooren uit
te strekken.
De heer v. d. VELDT is teleurgesteld; hij had een
betere, een meer gemotiveerde verdediging ver
wacht. Spr. meent, dat wie 40 verdient wel kan
bezuinigen. Hij zal tegen beide voorstellen stemmen.
Mr. BAAS kan zeer wel de bestrijding der voor
stellen door Dr. v. d. Berg onderschrijven. Spr.
meent eveneens dat men uit billijkheidsoogpunt geen
stem kan geven aan het voorstel der 3 heeren.
De heer DE BRAAL doet opmerken, dat in de
discussie de logica nog al eens zoek is, spr. vindt
het voorstel daarentegen heel logisch; wij begonnen
met de laagste inkomens een duurtetoeslag te geven
en vervolgens werden de hoogere inkomens weder
met een toeslag omhoog gebracht, wij komen later
weer misschien tot een nieuwe verhooging van de
grens.
WETHOUDER BRUCH begint met de mededee-
Iing, dat hij sedert in de vergadering van 28 Maart
het betreffende besluit is genomen, hij met den heer
v. d. Kamp bekeerd is. B. en W. stelden toen voor
de loongrens op 5000 te bepalen. De raad echter
maakte er 3000 van. B. en W. konden nu moeilijk
meer met hun voorstel terug komen; toch, meent
spr. zit er wel logica in dat men nu met voorstellen
komt die de grens weer te verhoogen, want er zit een
zeekere elasticiteit in de inkomens. Naar mate nu
de drukkende tijdsomstandigheden langer duren,
raken die achterdeurtjes successievelijk gesloten en
de reserves, ais spaarboekjes en nog over gebleven
middelen tot bezuiniging, nagenoeg uitgeput. Ver
volgens zet spr. het standpunt van B. en W. uiteen,
die van meening zijn, dat ook onder de menschen
met inkomens boven 3000 een noodstand ontstaan
is. Spr. berekent, dat wanneer de grens wordt ver
hoogd van 3000 naar 3500 dit aan de gemeente
een uitgaaf zal kosten van 9360, terwijl een ver
hooging tot 5000 slechts 1560 per jaar uitgaaf
meer zal bedragen; een en ander berekend zonder
den kinderbijslag. B. en W. zouden graag aangeno
men zien het voorstel van den lieer v. d. Kamp.
Wordt dit niet aangenomen, dan hopen B. en W. een
besluit tc zien nemen overeenkomstig het voorstel
van de heeren Schreuder, van Licmt en Wolzak.
WETHOUDER BOMANS zegt niet homogeen
te, gaan met de zienswijze van de overige leden van
het college van B. en W. Spr. kan aan geen van
beide voorstellen zijn stem geven.. Spr. herinnert aan
de vergadering van 28 Maart, toen juist zijn amen
dement werd aangenomen en de loongrens werd
vastgesteld op 3000. Spr. kan niet inzien, dat men
schen met inkomens boven 3000 niet nog meer ook
kunnen bezuinigen. Wanneer op dit terrein nog
meer gedaan moet worden, dan wenscht spr. dat
het gedaan zal worden ten behoeve van hen die
minder dan 3000 inkomen hebben. Zoolang niet
daar geholpen is waar hulp het meest noodig is cn
voor welke categoriën spr. reeds enkele malen is
opgekomen, kan spr. zijn stem niet geven aan ver
leening van verhooging boven de 3000 inkomen.
De heer v. LIEMT kan zich het oordeel van den
heer Bomans in deze niet verklaren, wijl het voorstel
in zich toch billijk is.
De heer NAGTZAAM wijst het beroep van den
heer Bomans op den financieelen toestand van de
gemeentekas af.
De heer DE BRAAL is geschrokken van de conse
quentie van den heer Bomans, dat deze den men
schen waar het hier omgaat, geen verhooging %wil
geven, zoolang aan andere wenschen, door den heer
Bomans voorgestaan, niet is voldaan.
De heer BOGAARD als laatse spreker ver-
blaart ook aan geen van beide voorstellen zijn
stem te kunnen geven.
Hierna worden achtereenvolgens de voorstellen
in stemming gebracht en de een na de ander ver
worpen.
De heer Andreae en Kuenen zijn intusschen ter
vergadering gekomen.
Overeenkomstig het praeadvies van B. en W. wordt
afwijzend beschikt op het verzoekschrift tot be
schikbaarstelling van een prijs of medaille voor den
zangwedstrijd uitgeschreven door de Eerste Haar-
lemsche Vereeniging van kanarieliefhebbers en
vogelvrienden.
DE STAKING TE T1LBUHG.
De groote St. Bavo-zaal was gisteravond zoo goed
als gevuld, met bondsleden, die' kwamen luisteren
raar den heer G. Kamp uit Enschede, hoofdbestuur
der van den Ned R.-K. Textielarbeidersbond, die
kwam spreken over het conflict te Tilburg.
De voorzitter van den Volksbond opende met
Christelijken groet en introduceerde den spreker met
eenige hartel^re woorden. Wij hebben aldus de
voorzitter al heel wat gelezen over de staking te
Tilburg en overal heerscht belangstelling voor dec
rechtvaardigen strijd onzer broeders; een sterk ver
langen ook om wat meer te hooren van den aara
vau het conflict. Voor dit verlangen had het hoofd
bestuur een open oor en 't heelt thans gezorgd dat de
Haarlemsche bondsbroeders dit verlangen konden
bevredigen. Na een beknopte uiteenzetting van het
geen de heer Kamp zou spreken gaf de voorzitter
den redenaar het woord.
De binnenkomst van Mr. J. B. Bomans, 'ie mei
applaus werd begroet, was een aardig intermezzo
De heer Kamp begon met te verklaren, dat het
hem een groot genoegen deed, dat deze zaak ook
hier de volle sympathie ondervond.
Spreker schetste allereerst de toestanden in de
textielindustrie van ongeveer tien jaren geleden, toen
er gearbeid werd van 's morgens 5 k 6 tot 's avonds
9 4 10 uur; toen er werkdagen werden gemaakt van
14 tot 15 uur, waar nog dikwijls nachtarbeid werd
bij aangesloten. Er werden toen loonen gebeurd
van 10 it f 12 per week!
Men begon in te zien, dat zulks niet langer mocht
voortduren en dat de patroons onder de oogen moest
worden gebracht, wat de arbeiders rechtens toe
kwam. Toen kwam de organisatie, de hechte, krach
tige organisatie, die zich snel uitbreidde en ging
werken voor de belangen der textielarbeiders, zoo
dat men geleidelijk meer loon verkreeg bij een min
deren arbeidsduur. Doch de steeds toenemende nood
der tijden noopte tot nieuwe daden. Doch helaas,
men durfde niet; men was bevreesd voor de pa
troons en schuchter hield men den mond. Totdat er
dit voorjaar een spontane uiting van verzet ont
stond bij de jongere werkkrachten; waar de oude
ren voor draalden, dat deden de jongelingen zij leg
den den arbeid neer. De patroons gevoelden zich
hier zeer door gekrenkt en verlangder van de oudere
arbeiders, dat zij de jong-gezellen bewogen, het
werk te hervatten. Dit had een onderhoud met de
patroons tengevolge.- Men verkreeg hierdoor een
iets betere loonregeling en een iW-s korteren arbeids
tijd wtfii de belofte, in overleg met de organisatie-
besturen, een collectief arbeidscontract te sluiten.
Genoemde besturen stelden een zoodanig contract
op, waaruit bleek dat een maximum loon werd ver
langd van 25 ct. per uur, een arbeidsduur van 60
uren voor de wevers en 65 uren voor de spinners
en het uitbetalen der loonen op Christelijke feest
dagen.
Op dit ingediende, waarlijk bescheiden contract
werd door patroons waarvan 99 katholiek
niet geantwoord. Na lang aandringen kwam einde
lijk het bescheid.... maar hoe? In den werktijd
wenschte men géén verandering te brengen, het
maximumloon van 25 cent vond men te hoog en in
géén geval wilde men loon uitbetalen voor de Chris
telijke feestdagen. Van het contract bleef dus zoo
goed als niets over. Niets baaae; zelfs ontving men
een dreigbrief omdat men getracht had, tenminste
enkele patroons te bewegen, het contract te aan
vaarden. En zoo ontstond de staking.... Bijna
gansch het Tilburgsche volk stond op straat, maar
de arbeiders sidderden niet, al werden zij aan hon
ger en ellende prijsgegeven door fabrikanten, die
onnoemelijke bedragen oorlogswinsten haddei', bij
eengegaard. Zij aarzelden niet, die wakkere man
nen, want zij waren er van overtuigd <Jat 'let een
rechtvaardige zaak gold. Spreker bracht eerbiedige
hulde aan Monseigneur den Bisschop van 's-Her-
togenbosch, die zoo spontaan had medegewerkt met
moreelen en financieelen steun, (luid applaus).
Thans, vervolgde de redenaar, kom ik ook u
vragen, smeeken, ons te helpen, 3000 arbeiders moe
ten dagelijks gekleed en gevoed worden. Wekelijks
is een bedrag van 24.000.noodig; 80.000.—
is reeds uitgekeerd door de edelmoedige hulp onzer
medebroeders. Helpt ons, den strijd te kunnen vol
houden, helpt ons met uw broederlijken steun, be
waart ons voor een vernederenden terugtocht in den
billijken strijd. Wij moeten een voorbeeld kunnen
stellen en mogen niet zwichten! Het langdurige
applaus, dat op deze rede volgde, be-.vees ten volle,
dat de spreker op de trouwe Volksbonders kon re-
kennen en it werd dan ook onmiddellijk daadwerke
lijk getoond. Reeds, direct werd staande de verga
dering een steuncomité opgericht, terwijl een collec
te bijna 25.opbracht. De Voorzitter bracht den
heer Kamp dank voor zijn zakelijke en geestdrif
tige redevoering, waarna nog enkele vragen werden
gesteld, die tot stellers bevrediging werden beant
woord. Wij twijfelen geenszins of de wakkere rede-
,Hll
I
•1
f jj
