IE KUL COIIUST
rfer
WAT WILS
VRAGENBUS
STAD EN STREEK
tëet grccfe gezin.
WAT« DE PERS ZEGT
KUNST EN KENNIS
LANDBOUW VISSCHERI
^£iSa« is Oecember
uerds blad
Nel
TREKJES XX
UIT BOEK EN BLAD'
U'u j IV.
If e verschrikkingen van den wereldoorlog1 de
1 Hi ^?r aaties nedervellen, nu de jongelieden
j6!1 a's de ha'men voor den sikkel des maaiers
^ndp jik paan. niet in Frankriik alleen, doch
Nrf ^"'^^land menigeen de oogen open
p waarde, die hef groote gezin ook voor
l^af hee^j
OVpm-nrr!npr< vvp'V? (faarbü VOOrzit of P1-
fe? 7pVf>r van pd-Opn aard. 7
is fot rreerdere eer en orootheid van
^-ntswezen.
^,..1 de nii^o pornoiren in htm meest krijos-
Periode wordt verhaald, dat hunne lei-
5ll de pair'ciërs, het gewone volk slechts als
,'d beschouwden in zooverre het zonen en
^'l!eien voortbracht, die het soldatenmateriaal
6 rePub!iek moesten vormen en hernieuwen.
,j aar de in onze dagen zoo misbruikte naam
ffB'Proletariër", die, om de minachting, welke
5, 'n %t ten opzichte van het beste in den
K, eigenlijk nooit over'de lippen van onze
^Hsch-georgan iseerden diende te komen.
,J1 kaa niet worden ontkend, dat er in de
peering van hen, die er in de oorlogvoerende
en steeds op wijzen, hoeveel meer „soldaten-
^eriaaj» er beschikbaar zou zijn, als het groote
'n meer in cere ware gehouden, iets ligt van
jj °uden, Heidenschen geesten het is zeker
ROed middel om den zin voor kinderrijkdom
j, 'e moedigen, als men den ouders gaat voor-
reeds verder^ en met bijzonder genoegen hebben
wij geconstateerd, dat bijv. hier te Haarlem
en naar we meenea ook elders een begin
wordt g.maakt met den bouw van gemeentewege
van woningen voor groote gezinnen.
Toch blijft er ntegenzeggélijk nog zeer veel
te doen over, niet alleen in materiëel opzicht
tegenover staat en gemeente doch misschien meer
nog in geestelijk en zedelijk opzicht.
Vóór al het andere is het r> nodig, dat door een
stelselmati>én arbeid de publieke eerbied voor het
pronte gezin worde hersteld.
Hersteld is h'er het ware woord.
Want maar al te zeer is er in plaats van
eerbied, zoowel in hoosrere als in lagere'krinsren
veelal sl°ohf<; ver<rnizi*iqr en verachting voor den
vpd°r en dg modder van vele kinderen.
Hri akeltfe frit moet klaar in de oooen worden
nezien dat de vader van veie kinderen zich
h, *"1f* Piet zonder meer worden aanvaar*
'e rfn if>er verafschuwt dat wrenon-
T""" e.rro^n jn d«n Staat dat de m"nsch.-|>ebplve aTterlri snotnamen, ook nog de vernede
K dat zij kinderen dienen voort te brengen
J later door granaten aan stukken te 'laten
te ,euren- door gasvergiftiging een wreeden dood
L.al«n stengen of door vlammenwerpers levend
'at»
Mi
verbranden.
aar het ontwakende inzicht, dat het groote
dat de vruchtbaarheid der moeders, de
p* is van de militaire kracht der Staten,
"ana a'^ans deze goede zijde, dat daardoor de
?j. acht is gevestigd op het groote gezin en op
,l.^e beteekenis voor den Staat ook in ander
die
dat
militair opzicht. En uit
is het onderzoek gesproten,
rc name in Duitschland, het land der zorgvul-
1,5! onderzoekingen, tot een belangrijk resultaat
th ^eleid- Wij bedoelen het boek: „Kinderrei-
g&i ^a^er" waarvan spoedig meredere opla-
I, berden gedrukt, en dat het vraagstuk van
groote gezin met een ruk vóóraan heeft
p®ld in de rij van alle groote maatschappelijke
^tics.
boek kwam ons eerst in handen, toen de
bt j, ^n reeds in concept waren ontworpen;
cer 'f trof ons ook nu weer, hoe de daarin
w delete ervaringsfeiten volkomen kloppen
löriiL* ^uwige waarheden der Christelijke we-
>chouwing.
Van drijver er van heeft aan 1500 moeders
den ^r°°te gezinnen, die een „Ehrengabe" had-
0lltvartgen, een brief geschreven en van Wel
ti^ a"en antwoord ontvangen; en die antwoor-
fy: .z'ia een treffende bevestiging van hetgeen
Jn ons eerste artikel schreven.
(H zullen nog gelegenheid hebben het een
ati(jer aan boek te ontleenen. Voor het
^bük was het slechts ons doel op zijne ver-
de aandacht te vestigen als bewijs,
°°k in Duitschland de eerbied vcior en
gr^^ning van de hooge moreele waarde der
]0 °*e gezinnen, onder den druk van den oor-
1 ^a°od, gestegen is.
HL a* blijkt trouwens niet alleen uit de verschij-
van dit boek, maar ook uit tal van andere
1^°° bijvoorbeeld uit de „Ehrengabe", wdke in
plaatsen aan de moeders van 7 of meer
t ^ren wordt uitgereikt.
heeft een Duitsch „Generalkommando"
^e zaak van het groote gezin aangetrokken
2lch tot de huiseigenaars en anderen gewend
w°' m. alle advertenties in bladen verboden,
r 'i voor bepaalde betrekkingen, „een echt
st1 Zonder kinderen" of met niet mc-or dan
z°oveel kinderen werd gevraagd,
ten onzent heeft de nood van het groote
aan(Iacht getrokken, en het mag dank
te p ^°rden erkend, dat particulieren, Staats-
«k enieente-autoriteiten bij het geven van toe-
°P de loonen met het groote gezin hebben
v*ng gehouden. De sociale zorg gaat zelfs
ij T~
I«rs ''^'nderreiche Mütter", von Gottfried Stof-
Usseldorf 1917. Verlag von A. Bagel.
Haar St. Nicolaas.
i'd all*-"" om z0° maar 's te zeggen moeder-
-°? dc wereld; bewoonde 'n klein, zindelijk
•^ent'e» bestaande uit twee kamertjes en 'n
2eJe' Familie had ze niet meer, kennissen
r niet op na.... hield niet van praten,
te
'«efde
^ant
zoo stilletjes alleen voort, deed alles
^'115 26 Was nos ^ras voor twee-en-zeventig....
koQ VZe n'et> ^noot 'n tamelijk goed pensioentje
vUfe Voor haar doen wel stellen, ofschoon de
t]5 anclerl haar nogal eens noodzaakten, evenals
C'fen ;t!en> de dubbeltjes 'n paar malen om te
ei, VOrens ze te besteden. Maar ze was geluk
je tVreden en verlangde niets méér. 't Ka-
gezellig ingericht; op den grond het
r°°d-zwaxte streep-karpetje; op de ronde,
<M Ou!ïUten taiel 'n bloemerig wasdoek-zeiltje;
trwetsche linnenkast 'n kruisbeeld en nog
rend? en schennen de benaming van „"rouwen-
beul" moet laten welgevallenen dat het zachtst:
verwijt tegen de met vele kinderen gezegende
moeder dat der „domheid" is.
De ellendige gevolgen dezer veelverspreide
opvatting openbaren zich in de uiteenrukking der
gezinnen en het snel veldwinnende Neo- Malthu
sianisme; en de vraag klemt dus: Wat te doen om
den publieken eerbied voor het groote gezin
weder te herstellen?
Het :ntwoord hierop zulleh we trachten te
geven, in een volgend artikel. P.
MR. J. W. VAN DEN BIESEN.
Naar aanleiding van het bedanken van Mr.
J. W. van den Biesen voor het lidmaatschap der
Eerste Kamer, schrijft HET HUISGEZIN:
Bij het afscheid uit het openbaar-politieke
leven komt dezen veteraan een woord van
waardeerende hulde toe.
Deze Brabander nam in het Hooger Huis
een eigen plaats in, zooals ook zijn welspre
kendheid een eigenaardig cachet droeg.
De heer Van den Biesen behoorde tot de
oude school en liet nooit ai voor zijn inzich
ten en overtuiging met groote openhartigheid
te getuigen, met die goed-rondheid, aan welke
alles te zeggen geoorloofd was.
Wat ook bij verschil van meening omtrent
practische vragen welcteclg aandeed was de
warmte zijner Roomsche overtuiging.
Op zijn best was hij dan ook wanneer hij
voor het goed recht voor het katholiek onder
wijs opkwam.
De Eerste Kamer zal deze merkwaardige
figuur missen en zijn plaats zal door een
ander worden ingenomen, maar wij en die na
ons komen zullen den arbeid van dezen kloe
ken strijder dankbaar hebben te gedenken,
in een tijd, welke voor dankbaarheid jegens
hen, die in het verleden zich voor de goede
zaak verdiensten verwerven, niet altijd ruimte
schijnt te laten.
DE SOCIALISTISCHE VRIJPOSTIGHEID.
Onder het opschrift „Roode aanmatiging" doet
de NEDERLANDER uitkomen, dat wat geen
partij deed, de sociaal-democraten hebben ge
daan; de nieuwe grondwet niet alleen tot hun
speciaal eigendom Verklaard, maar ook aan
stonds als propaganda-matèriaal gebezigd.
Wij voor ons moeten eerlijk erkennen, ons
aan deze usurpatie geërgerd te hebben, en we
kunnen ons levendig voorstellen dat het ook
den heer Nolens in den loop. der Kamerde
batten te bont werd toen de heer Hugenholtz
hem vroeg of hij medegewerkt had aan de
feestvreugde van den dag. Ja, zeide hij, da1
heb ik, en dat hebben alle partijen. Zonder
de rechterzijde zou er van deze Grondwets
herziening en van het Algemeen Kiesrecht
niets terecht gekomen zijn. De S. D. A. P. kan
dit nog niet eens. wat haar betreft, nazeggen,
althans formeel niet- Ook zonder haar zou
de Kamer een meerderheid voor de Grond
wetsherziening hebben gehad.
„Het moet een georganiseerde geest
drift geweest zijn, die de handlegging van den
socialistischen veroveraar op de. Grondwet van
1917 begroette," zoo schrijft de NIEUWE CT.
over de demonstratie van mr. Troelstra na de
afkondiging van de nieuwe Grondwet.
Zijn „additioneele" speech bij de officiëéle
voorlezing op de Groenmarkt althans kan
slechts als een poging beschouwd worden cm
zich van het volbrachte werk der Grondwets
herziening voor zich en zijn partij meester te
maken.
Toch ware het brengen van de kiesrecht-
hervorming op het regeeringsprogram onmo
gelijk geweest zonder de medewerking van
de geconcentreerde vrijzinnige partijen.
En het indienen en doorzetten ervan on
mogelijk zender het vernuftige beleid, het
taaie geduid en de andere persoonlijke eigen
schap; en van den premier. Nu, dien heeft de
sociaal democratische Kamerfractie dan ook
gistermiddag een bloemstuk gezonden.
Maar de partijen van de rechterzijde heb
ben, naar wij meènen te weten, ook haar deel
aan het totstandkomen van de Grondwetsher
ziening gehad. Wat ware er zonder 1iaar van
terechtgekomen
En de Eerste Kamer! Gedroeg zij zich niet
boven alle (sociaal-democratische) Verwach-
ting? Had niet zij bovenal een bloemstuk
verdiend, nu men toch eenmaal aan het uit
reiken van huldeblijken was?
Nu mr. Troelstra ais echte volksmenner ge
tracht heeft een nationaal stuk werk voor zijn
partij te accupareeren, wil de „N. Ct." nadruk
kelijk wijzen op het bovenstaande, opdat men
niet meenen zal, dat ons volk de nieuwe artike
len der Grondwet, de Additioneele kieswet inciuis,
van den heer Troelstra cadeau heeft gekregen!
focus", tiendaagsch Fotoblad voor
Groot Nederland. Redactie Uitg.
Adriaan Boer, Bloemen daal.
Nummer 22 der 4e jaargang van net immer
keiyig verzorgde,„Focus" mag er weer zijn. Het
bevat weer een schat van wetenswaardigheden
voor fotograaf-amateurs en ook voor vakmannen.
Een overzicht van tentoonstellingen, iets over
matglas; de verkorte „Broomolie"-druk, goed ver
zorgde en doorwrochte stukken. Onder „Schetsen
en typen uit de fotowereld" behandelt Rustices
Capi. Wie Capi is weten de fotografen wel. De
heer Boer deelt mede, dat „Fonts" tot officieel
orgaan is gekozen der N. A. F. V. Een tweetal
mooie opnamen verluchten den inhoud van het
tijdschrift.
Een vlugschrift over Evenredige
V ertegenwoordiging.
Bij de N.V. Futura te Leiden verscheen dezer
dagen als No. 1 van een Nieuwe Reeks: „Poli
tieke Vlugschriften" een vlugschrift: „De Even
redige 'Vertegenwoordiging".
In een kort bestek van 4 bladzijden wordt een
volledig en voor ieder bevattelijk overzicht van
het nieuwe kiesstelsel gegeven, zooals het werken
zal voor Gemeenteraden, de Provinciale Staten
en de Tweede Kamer.
De noodzakelijkheid, dat elk Katholiek kiezer
.van het nieuwe kiesstelsel volledig op de hoogte
rake, behoeft niet te worden betoogd.
Dit Vlugschrift is door zijn populairen vorm
en door zijn, in verband met de papierduurte,
lagen prijs, bij uitstek geschikt voor massa-ver-
spreiding.
Vr. van B. te H.
Antw. Adres: Aan Hare Majesteit de Ko
ningin der Nederlanden, 's Gravenhage. Aan
hef van den brief: Mevrouw. Betiteling in
het corpus van den briefMevrouw. Een
gewone brief behoeft niet op zegel. De brief
is vrij van porto. Het kan gewoon formiaat
papier zijn.
V r." Van H. C. te H. en P. C. R. te V.
Antw.: Uw vragen behooren, naar onze
meening, in een vakblad thuis. Wij kunnen toch
waarlijk aan een timmerman niet leeren hoe hij
zijn vak moet uitoefenen.
Vr. van W. H. te L.
Antw. Wendt u tot den Directeur van den
Centralen Broodraad te 's-Gravenhage.
V r. Welk is de kortste weg van Hillegom
naar Schiedam en hoeveel K. M. is het?
Antw.: Hillegom, Lisse, Warmond, Leiden,
Voorschoten, Voorburg, Delft, OverscHie, Schie
dam. Ongeveer 55 K.M.
Vragen over uitlotingen.
A n t w. Geen enkel der ons toegezonden num
mers, tenzij wij per brief aan belanghebbenden
het tegendeel berichtten, is uitgeloot, voor zoover
wij konden nagaan.
Vr. Ik wil gaan arbeiden in de bruinkool
industrie in Limburg, zoudt u mij daar ook eenige
inlichtingen over kunnen verstrekken?
Antw. Wend u tot de Gemeentelijke Ar
beidsbeurs.
V r. van C. Z. H. te Z.
Antw. Het bedoelde lot is nog niet uitge
loot.
V r. Ik ben d courant kwijt geraakt, waarin
de hoofdprijzen stonden der Rotterdamsche
Schouwburgloten, trekking 1 December 1917.
Kunt u mij deze wellicht in de „Vragenbus" nog
even opgeven?
Antw. Rotterdamsche Schouwburgloten.
Trekking van 1 Dec. 1000 serie 1210 no. 96;
f 125 s. 2121 no. 93; s. 1936 no. 16; f 50 s.
1574 no. 63; s. 3655 no. 63; 25 s. 110 no. 42,
s. 3186 no. 93; f 12.50 s. 110 no. 37; serie
1319 no. 93; 10 s. 408 no. 96; s. 2876 no. 81
s. 3912, no. 34; f 5 s. 352 no. 1 ;s. 2511 no. 60;
s. 1210 no. 73. Voorts werden uitgeloot 24 num
mers elk met f 2.50. Ter aflossing werden uit
geloot de series^? 1003 1059, 1375 en 3456.
Vr. Ik ben van lichting 1918 en ingedeeld
bij de wielrijders. Nu zou'ik gaarne vrijwillig
bij de motor-afdeeling willen gaan, maar een
motor heb ik niet.
Antw. De vrijwilligers bij de motor-afdee
ling zijn hoofdzakelijk bestemd voor kok en ver
dere employementen. Zij behoeven dus geen motor
te berijden. Ge moet maar eens informeeren bij
den commandant der motor-afdeeling, dan ont
vangt ge .wel de noodige inlichtingen.
V r. Ik heb een zuster, die hertrouwd is. Ik
zou willen weten of zij in gemeenschap van goe
deren of op huwelijksche voorwaarden is ge
trouwd en indien in dit laatste geval de echt
genoot het vruchtgebruik van haar vermogen
heeft, heeft hij dan ook het recht haar huizen
te verkoopen of kunnen wij óns daartegen ver
zetten, daar wij erfgenamen zijn, het huwelijk
kinderloos is en er groot gevaar bestaat dat er
niets meer zal overblijven?
Antw. Het is de vraag of u ooit erfgenaam
zult zijn, want uw zuster kan bij testament, nu
zij geen kinderen heeft, vrijwillig over haar ver
mogen beschikken. Inzage der huwelijksche voor
waarden kunt u nemen op de Griffie der Recht
bank van het Arrondissement, waarin het huwe
lijk is voltrokken.
V r. Hoe verwerkt men galnoten tot inkt?
Antw. De galnoten worden gestooten en dan
eekookt in water gedurende 2 uur. Dan door een
fijne doek gezeefd en ijzervitriool en gom toege
voegd. De verhoudingen zijn: 100 gram galno
ten, 1000 gram water, 50 gram ijzervitriool, 45
gram gom.
V r. Hoe kan ik een olievlek uit een dik karpet
verwijderen
Antw. Probeer het met een pap van pijp
aarde.
V r. Ik heb uit Duitschland een verzoek ont
vangen van mijn broer om hem tabak te zenden.
Mag ik dat doen?
Antw. Wend u met dat verzoek van uw
broer tot het Uitvoerbureau. Amaliastraat no. 2.
den Haag,
V r. Mijn dochter woont in Rotterdam en haar
verloofde is daar in betrekking, kunnen zij nu in
Haarlem trouwen? Hoe moet ik dat gedaan krij
gen, als het gaat? Waar moeten zij aanteekenen?
Antw. Zij kunnen hier trouwen. Inlichtingen
voor alle bijzonderheden bij den Burgerl. Stand
uwer woonplaats.
Vr. Ik heb dezen zomer nieuw Vloerzeil in
mijn kamer gekocht. Dat kleeft nu verbazend.
Het karpet moet ik er aftrekken. Weet u daar
tegen een middel? Ik heb het met zeep gepro
beerd, maar niets helpt.
Antw. Uw zeil zal wel niet van de beste
kwaliteit zijn, wat in dezen duren tijd wel meer
voorkomt. U moet er maar niet te veel zeep aan
besteden. Die is ook duur! Er is niet veel aan te
doen. Als het kleven ophoudt, zal het verkleuren
wel beginnen.
V r. Ik word 70 jaar en ben de laatste 4 jaar
bij een firma één of twee dagen per week in
dienst met een weekgeld van f 10. Kan ik nu
nog aanspraak maken op ouderdomsrente?
Antw. Meld u zoo spoedig mogelijk aan
ter secretarie van uw gemeente.
V r. Na welken tijd van scheiding wordt het
door de wet toegestaan weder in het huwelijk te
treden
Antw. Voor ons, katholieken, is het huwelijk
alleen ontbindbaar door den dood, doch de bur-
ferlijke wet kent de scheiding van het burgerlijk
uwelijk wel. De man kan dadelijk na de echt
scheiding hertrouwende vrouw moet 300 dagen
wachten.
EEN NIEUWE WIJK EN HAARLEMSCHE
SCHILDERS.
Op den gemeentegrond tuaschen Klever-
laan en Aelbertbergetraat staat sinds een
jaar het eerste gebouw der Middelbare Tech
nische School. Dezen nazomer zijn eenige
elooten in het land geheel of gedeeltelijk ge
dempt, een niéuwe evenwijdig aan de wete
ring gegraven, eén gedeelte der sloot langs
den Kleverparkweg bestaat ook niet meer.
De sloot aan de voorzijde van de Kleverlaan
is gedempt en een nienwe. 10 meter verderop,
gegraven. Langs het nieuwe bouwterrein
wordt de Kleverlaan 20 Meter breed. De rir
oolwerkers zijn al druk bezig geweest. Er
wordt zelfs gesproken van onteigening van
eenige huizen aan het Westeinde der Ael-
bertsbergstraat, om een nieuwe straat te kun
nen doortrekken. Burgemeester en Wethou
ders van Haarlem zijn reeds met een straten
plan klaar en stellen den Raad voor te noe
men:
a. de straat ten noorden van en evenwijdig
aan de Aelbertebergstraat, Meester
Cornelisstraat;
nb. de straat ten noorden van en even
wijdig aan de Meester Cornelisstraat, B e-
g a s t r a a t;
c. de straat, uitmondende op de Klever
laan, aan de zuidzijde, Molijnstraat;
d. de straat die Begastraat en Molijnstraat
verbindt, Van der Meerstraat;
e. de straat, die Meester Cornelisstraat en
Molijnstraat verbindt, Brakenburg
straat.
Het verbreede gedeelte Kleverlaan zal be
straat worden met keien in 't midden en ter
weerszijden daarvan met klinkers. De ge
noemde straten zullen krijgen een klinkerbe-
strating.
Van öfficieele zijde is al eenige medpdee-
ling gedaan over de motieven, die straten
zoo te noemen. Wij willen er hier iets meer
over zeggen en zien welke werken Haarlem'
van die meestens in zijn stedelijk Museum
bezit.
De namen der straten ziin ontleend aan die
van schilders, welke in Haarlem zijn gebo
ren of er hebben gewerkt Zoo de lezers we
ten, vinden we tal van schilders vereeuwigd
in de noordwijk van Haarlem. Het begint met
Vroom en Frans Hals, aan den Schoterweg
om hij de Delft te eindigen met Versprondk.
Over Meester Cornelissen
spraken we dit voorjaar uitvoeriger bij het
vermelden van aanwinsten. Deze Cornelis
CorneLsz. werd in Haarlem geboren in 1562
en stierf aldaar in 1638. We herinneren aan
liet desbetreffend artikel. Van dezen mees
ter hebben we nu 9 stukken.
Cornells Pieterz. Bega, een
beroemd Nederlandseh schilder en graveur,
werd in 1620 te Haarlem geboren. Hij was
een kleinzoon van Cornelis Cornelissen en
leerling van Adriaen van Ostade, wiens sohiL
dersmanier hü volgde.
Hij was de zoon van den beeldhouwer Pi»-
ter Begijn, en door dezen wegens zijn loszin
nig gedrajf veretooten. Als leerling van van
Ostade, schilderde hü evenals deze. tooneelen
uit het leven der lagere volksklasse, en on
derscheidde zich door een juiste en sierlijke
teekenong en een aangenaam coloriet.
Van dezen voornamen kunstschilder treft
men de werken in de voornaamste kabinetten
van Nederland aan, maar ook in bet buiten-
land. Zijn stukken ziin zeer gezocht. Men
vindt er drie in het Museum te Berliin. één
te Munchen, één in bet Louvre, één te Ko
ningsbergen en twee te Amsterdam. In éér
der Frans Hals Kabinetten vinden we er ook
een. Het is een klein paneeltje met een Ie- 1
vendig volksgroepje, waarbü een man met,!
een doedelzak als hoofdpersoon optreedt. Be-,
ga heeft ook verscheidene fraaie etsen na-
gelaten. De beminde van Bega, die te Haar
lem woonde, werd door de pest aangetasl. Zi,'
stierf aan deze vreeselijke ziekte. Kort daar
na werd ook Bega zelf aangetast. Tronw bat
hij haar verzorgd en volgde baar spoedig ir
den dood. Hü stierf te Haarlem 27 AngoMuf
van het jaar 3664.
Pieter Moljjn werd in 1637 te Haar
lem geboren. Hü was een verdienstelük schil
der en stierf in 170L Zün zeestormen steller
de kracht der natuur op het schoonste voor.
In een der bovenzalen van het Frans Hab
Museum hangt een züner meesterwerken. He
toont op een paneel van 31X54 een dorps J
straat hü avond mpt vol beladen wagens ei
een elkaar verdringende menigte. Het dorj
staat n.l. in brand. Het draagt als numm. 214
Het öfficieele gegeven spreekt van Piete; ƒ.1
de Molijn: 15951661, een talentvol schilder ol
die afkomstig van Londen, büne zün ganseh< V
leven te Haarlem woonde en daar ook over i
leed.
Pieter de Molün, in 1616 in het schilders
gilde te Haarlem opgenomen, werd 6 Apri'J
1595 te Londen gedoopt, en 23 Maart 1661 iij'f 1
de Sint Bavo te Haarlem begraven. Hü w&
getrouwd met Marijoke Geraerts. Zün ervei I
verkochten 13 Februari 1662 uit zijn boede
een huis op de Oude Gracht alhier.
In Haarlem hebben we twee Van del
M e e r's gehad. Jan van der Meer, de oude T
overleed in 1691. Jan van der Meer, de jonge.1!
was schilder en etser. Hii werd in 1656 ge
horen, hield zich meestenrijds hier -ter sted
op en overleed in 1705.
Verwoert vertelt nog, dat Jan van de.'
Meer in het jmidden der 17e eeuw te Schoon,
hoven geboren was. Hü was een verdienste
lük schilder en bracht een gedeelte van zin
leven te Utrecht door. Hii vertrok naar Rom
om zich in het schilderen van levensgroot
heelden te oefenen.
In ons Museum is niets van hem te vinder
evenmin als van Brakenburg h.
Verwoert zegt van Brakenburg Reinier: „i:
1649 te Haarlem geborem was een geesti
scbilder van burger- en boerengezelschap
pen, die tevens de muziek en dichtkunde be j
oefende. Het schünt dat hü in Friesland ge
woond heeft en gestorven is. Richard Brs
kenbrug, geb. te Haarlem in 1605, is een goe
kunstschilder geweest. Hü stierf den 28e
December 1792."
Richard was ook leerling van Adriaen va:
Ostade, schilder van binnenhuizen. Hü werk
te naar de manier van zijn meester, en oo
in den trant van Johannes Hals.
Volgens sommigen was hü een leerling va
onzen stadgenoot Hendrik Nommers, hoewc
anderen Adriaen van Ostade als zijn mees
ter opgeven, en dit met te meer waarschfjl
lükheid, daar Brakenburg in de manier va
Ostade binnenhuisjes en burger- en boerei
gezelschappen zeer fraai schilderde. Zü
stukken, meestal klein van omvang, onde:
scheiden zieb door een levendige en natuur,
lü'ke kleur, ©en gestigen [penseelstreek e
doordien zü tot in de kleinste biizonderhedea j
en altüd naar de natuur bewerkt zün.
Maar hoewel zün stukken geestig van s<
menstel waren, bracht hü er dikwijls dezelfd,
personen op. (Deed Jan Steen dat ook niet
En zü waren niet altijd met smaak gete
kend. Men weet niet veel meer van hem, da,j(
alleen (lat hü voel geld met schilderen wo
lang in Friesland woonde, en op het laat)
vau zijn leven aan den drank verviel, waari
hü echter niet alles verteerde. Bü rijn ove
lyden immers, 28 December 1702, bleef er no
zooveel over, dat zün vrouw te Leeuwarde:
waar zü geboren was, in een Proveniershui
haren kost kon knopen en in rust hare dage
eindigde.
In het Museum te Amsterdam heeft mi
„Een gezelschap van vroolijko boeren."
Hü beoefende ooik de dichtkunst, blükei
„Nieuwjaarsdag© door het Kunstgenot
schap deWitte Angelieren te Haarlem, 1 J;
nuarie 1697.'*
Pluimveeteelt. Op verzoek van het hooi
bestuur van de V. P. N. heeft de minister van lan
bouw bepaald', dat het aantal rashoenderen en r;
eenden voor de voortteeling van den pluimveestap
waarvoor van regeeringswege spoedig voeder
worden verstrekt, kan worden uitgebreid tot 50
stuks. De 150 ton per maand daarvoor benood
zullen echter worden afgtrokken van de hoeveelhc-
die in het algemeen voor pluimvee kan worden 1
schikbaar gesteld.
nkele andere religieuse dingetjes en voor 't raam
met de vitrage ondergordijntjes, altijd 'n paar aar
dige bloempot i es.
Alleen op feestdagen, zooals St. Nicolaas, Kerst
mis, Oud'- en Nieuwjaar, leek er iets aan haar ge
luk te ontbreken. Niet dat ze ontevreden was, maar
op dergelijke dagen bekroop haar steeds 'n soort
van weemoed; dan herinnerde zij zich blijde dagen
van vroeger, genotvolle avouü'en in huiselijken
kring, waarvan 't zoo jammer was, dat ze zoo vroeg
verloren gingen.
Ook thans zat ze weer alleen St. Nicolaas-avönd
te houden. Zachtjes pruttelde het bolbuikige trek
potje met melkchocolade op 't koperen lichtje met
de allerliefste transparantjes; daarnaast het zwart
gelakte presenteertrommeltje met schreeuwerig-ver-
gulde bloemen op 't dekseltje. Ze tuurde naar bui
ten door de kieren van 't gordijntje.
Aan den overkant was 'n banketbakkerswinkel;
gestaag liepen er menschen in en uit, men had er
geen handen genoeg.aardig dat gekriewel en
geduw voor zoo'n toonbank. Ze schonk zich' 'n
kopje in.... voorzichtig blies ze-rimpeltjes in 't
heete, geurige vocht en slurpte Jt met kleine, keu
rende teugjes. Voor zoover de weinige tanden 't
toelieten knabbelde ze langzaam, met koddige kaak-
bewegingkjes de speculaasjes en keek weer 's naar
buiten m den hèl-verlichten winkel..,.
Hemeltje-lief, wat stonden daar 'n paar stum-
perds van kinderen voor de glazen.'n joggie en
'n meisje van 'n jaar of acht. Met begeerig-groote
oogen keken ze naar al dat lekkers, terwijl- zc kleu
merig tegen elkaar aanleunden. „Gunst, gunst, wat
'n armoea'jes.De eenzame vrouw kon de oogen
niet afwenden van 't kleine tweetal, dat zoo smach
tend alle bewegingen van koopers en verkoopers
volgde. „Zoüen die kinderen nou niks.... heeleinaal
niks," peinsde het oudje.traag verduwde 't mum-
mel-mondje 't derde speculaaskoekje, terwijl de
grijze oogjes al maar staarden.... op die twee....
Opeens verhelderde 't kreukige gezichtje.... ze
sloeg 'n doek om en begaf zich naar den winkel,
terwijl ze de kleinen goed in 't oog hield.... ze
moesten niet wegloopen.dat zou de heele zaak
bederven. De winkeljuffrouw knikte vriendelijk tot
't pverbuurtje; „heeft rfe juffrouw, nog iets ver
geten?"
„Ja pond Sinderklaasl"
„Hoeveel zegt u?" schrok de winkeljuffrouw.
,,'k Praat toch hard genoeg," snibbigde ze guitig,
en wéér keek ze steelsgewijze door 't raam d'er
etalage.ja, daar stonden ze nog te hunkeren.
niemand die 't zag.niemand van al die men
schen.
„En-ne'n ons of drie van die sukkelade bees-
sies." Heftig knikte ze, toen ofe juffrouw weer even
verwonderd opkeek onder 't wegen. „En van die
suikere ook maar 'n ons of wat.
Gewillig voldeed de winkeljuffrouw aan de korte,
ietwat zenuwachtige bevelen van 't oude menschje,
dat met 'n resoluut rukje 'n rijksdaalder op de toon
bank kletsteFluks streek ze 't teruggetelde geld
in 'r1 knipje, verstopte 't lekkers onder 't sclioone,
bonte schort en dribbelde met 'n vreemd' klinkend
„Göeien-avond" den winkel uit. Nu keek ze niet
'naar de kinderen, maar ze voelde dat ze 'r nog ston
den. Ze verborg de zakken in 'n groote lade d'er
ouderwetsche linnenkast, duwde 't gordijntje opzij en
tikte tegen 't raam; ze moest 't iets harder her
halen beiden keken ze om en kwamen schuc
ter naderbij op het vriendelijke wenken d'er Oi
vrouw
„Wel kindertjes, heb Sindereklaas goed gereet,tj
„Nee juffrouw," waagde 't meisje....- „bij <,j
komt ie niet, zegt moeder."
„Wat doet je vader?"
„D'ie is al.lang dood.... moeder gaat uït w-;,
reke." I
Ze wist al genoeg.„Kijk, Sindereklaas heb
hier gebracht, hij wist niet waar julliè woonden .1
Even later holden de twee met hun schatten hu
waarts, en eer 'n kwartier verstreken was, kwl
'n mager, zwak vrouwtje met afgewerkte ledemat A
bij haar aanbellen.... met tranen in de blau Ij
omkringde oogen bedankte ze voor de heerlijke vj
rassing. De schenkster der gaven maakte zich
met 'n grapje van af.... ,,'t was maar 'n aard
heidje van me. Maar toen 't arme mensch weg vt,i
huilde ze óók, ofschoon ze zich niet kon herinner i(
ooit zoo'n gelukkigen St. Nicolaas-avond té hebi 4
gehad.
G. N,
