'Wat zullen we eten.
i
■i
sVt
4
VRAGEMBUS
f
i'i
BERÏCHTEN
pro-
catiö
n
i
Nb
i'iöoó
\j
;y
h
«Ik
UIT ONZE VORIGE OPLAAG
£ad en streek
ia
lQ-
i<
fl
ed1'-®'
rfJ
jnoa®
,t
jitf®"
(Historische studie.)
zien met zorg het aanstaande Voor
doet. Nu hebben we volop aard'ip-
öiaar de een zegt: Mei, de andere
Ma-art, is ons broodkoren op. Groot.
^®1 het vertrouwen, dat de Regeering
j wat in petto heeft en al zal met er-
woodvoorraad op zijn, we nog een tijd
toeren op de aard- preien, erw'en en
öan krijgen we. onze eigen groenten
nieuwe aa'rdaprels komen en later
to 6 nieuwe oogst. Zoo heeft de optimist
i «en lichtplek te zien, waar een ander
'n duisternis Biet.
^terugblik naar andere benauwde fclj'dan
herland beleeéd is zeker wel op zijn
Ö3 Franscte tl d, daarvan w -et ied-.r.
j^en wokt dadelijk de ged c'stc op aan
11 armoede. Hon§»r, althans algemeenen
r is toen weinig geleden. Vergeet n et,
Js land toen niet de he'.lt van het inwo-
»Van heden had, dat veel grooter geb'c-
"Vrden gebruikt voor landbouw. Wel
tek toen de aanvoer van overzee zoor
l|' Waar ook de uitvoer was moeilijk en
^orknd toen aan kaas, boter en melk
iC^rde bleef in het land, zoodat de zui-
zeli's goedkoop was.
L®eP te m b e r 18 0 0 word een publ'catia
^tardigd, waarbij de uitvoer v..n b t r,
'sP'k,reuzel, vet en mouten aardappelen
Mnboden Reeds 15 Maart 17-35 was bij
;r V
1*
':hQ van de Staien-Generaal, het oom té
aangeschreven om de noo..i*e
'Selen te nemen, opdat zou kunnen
;,t 'h of neutrale schepen, we'.ke go&d r- n
Peutraio plaatsen hadden ingenomen,
P-ïd daarheen hadden vervoerd en daar
Pgen en waren gebleven, waar ze vol-
"^stemming moesten zijn.
k o emgerechtigde buVgers uit het De-
v ii den Amskel dienden 4 reqi'-es.
L' spraken daarin van nijpende behoef.e,
D M aan vo s a .en gebrek en fuhninee-
.^rin tegen de bande a r die het ver-
'rdigend liciiaam verzochten, de jn-
'«i voorraden uit te voeren na 'dit ver-
A
14 ^tostelianders vroegen ook uitvocrvcr-
fogg -, tarwe, boekweii, haver, g rat,
)i;i boonen,rijst en vleesoh.
ir, Publica.de door het Uitvoerend Bov.inJ
®n 23 December 1799 was tot 1 1
A
Maait
ifj^.^tvoer van graan, erwten en boonen
t" 6n. J)© duurte bleef evenwel pn bij
^miöuwing van het verbod was groote
_t(l r te wachten, zonder nieuwe invoer
s^u®'- Daarom werd bij Besluit van de
tv0, Kamer van 24 Februari 1800 het
y,,. j'^rbod verlengd. De koop- en zeelui
teerden en ook de peldega-rstmakers uit
Ik. am Daarom trok de Eerste Kamer 23
'n en de vrije uitvoer van allo granen
werd bij decreet besluit van 23 Au-
W? hersteld. Do Ams bei landers wa en na-
''ik Jang niet tevreden. De oom missies
6 vergadering moes .en rapport uitb.cn.
°?er de verschillende missiven van het
'jterend Bewind. Ook de bier-.en de bi t-
;v ijffjó-rs hadden requos en ingez nidcn, In
der commissie. behandeld in do
feJhg van 1 November werden versrliiï-
v1J agen gesteld.
'l nieuw uitvoerverbod van graan- en
(k|;t chten noodig, dito van rijst en ge-
™itv'ceschTen alien tijde zei het rap-
'M vast,gehouden ban den plelregol: Vij'-
l?h voedsel verschaffen. Dit werd nu
- Verschillende publicaties verboden.
^missie erkent, dat de prijzen van
>r peulvruchten zijn gestegen en dat
middenstanders en behoeftigen de
%t 'te ineer en meer ondragelijk werd en
I j.'6 verzendingen Sind3 do intrekking
h'oör, uitvoerverbod veel graan was uit.
Daardoor is de comm'ssle bev ee d
<kuöame (i°r duurte, zcl.s v.-or gebrek,
v» f0rQ deed ze een hernieuwd voorstel
tl. ^hod van uitvoer.
jl Agent van oeoonomie had geconfereerd
'Vas ^°°P'ui' onderzoek gedaan naar de
.1 waarbg gebleken was "dat sinds
Süfi t van 25 Augustus dc voorraad was
V^erd, nieuwe bionnen van aanvoer
fy;, Slopend, de liestellin ren v: or h©t b ii-
U; 1 "Waren verminderd en v.ees voor ge-
\j. tersenschimmig was. De nakomelingen
Hf; zi<Mi terecht verb: zen over de in-
i: j(|!'S en het opwerpen van belemmeringen.
Sfyl het uitvoerverbod was de duurto-
ds belemme: ingen van den vrijen
pf.[ö niet, of slecl'.ts t' d tijk vermeerdad.
der levensmid'e cn toch w s overal
'Ad laag, naarmate de voorraad voor
Hj Aptio
min of meer voldeed. D> leg rs
Froote voorradwi noodig. Tomeer d ar
w c'o voor het zwaard was verwies d
voor het zwaard was
iH echaarschte. Kwam burgerooriog
rjtif. c*rden nog meer kr,achten aan de pro-
Slia^Pttrokken en zou evenals bij oogvt-
N 1do prijs stijgen. Geen handeidrij-
mocht den Uitvoer verlx'edm. Bui-
tf jnhe speculanten zouden dan zenden
markten, waar de z ken hun natuur-
t j '°op beltouden hebben.
adviee aan het Uitvoerend Bewind was
ft' ait van 23 Augustus te handhaven,
it- 'hinderheid in de commias'e sprak nog
vW"' ria-dnrend winterseizoen, daarmee
r dng van de Oostzee en dat dan nog
Pr'is zou volgen. De voorraad was
- eigen,
ijf'. wilde men niet alle graanvoorraad
11 moest een uitvoerverbod bom'.a
1£ J;aF of embargo top alles worden go-
- Ac reeds ge'ad&n was. "Wel is waar
dg" Vefbod een verkorting der ree ten
l ^ArticuKeren, maar de opperste m .c t
AA j-tendo was bevoegd het recht tot
^AOfreking over den eigendom te
10n> als het belang van het al.
6ti 6CnU Z:^s gebood. Ons Lnd Jtevqpt
v0ij°'Jo fen sinds eeuwen was óns 1 nd
'teAadsehuur. Nooit is er wezenlijk
llïl j oóVtxu. geweesu JMföWs u.öuwt) 111
iw- hc beweringen ondenaoansche en
en waashjeden hle.buven van
ttere°uw herug net nog goh eel adem.
Kamer wees 11 November do
h*d a toet 25 tegen 24 stemmen af. Het
tl/ o.a.„Noch den aard der men.
liS kan*1' hebzucht, noch d» drift tot
tolhek Aeipen, zelfs een algeheel verbod
L'a,*t en ytost'herij n et. P a zou
foojtoel koinen. De duurte juist behoedt
due gepnmdei .wetgeva^
zou de "duurte kunnen verminderen. Zonder
vrijien handel zouden er geen levensmiddelen
zijn, althans geen voldoende graan.
In 1800 heeft de meerderheid der Volks
vertegenwoordiging ten slotte ingezien, dat
het volk te eten moet heb-
bem met opzijzetting van welke belangen
dan ook. Wij zullen u verder met economi
sche overwegingen niet plagen. Alleen nog
dit. Tot 1 Mei 1801 was er verbod van eiken
uitvoer van tarwe, rogge, gerst, speï£ boek
weit, haver, erwten. boonen, peul
vruchten, gemalen en ongemalen, gebroken
en ongebroken, gepeld en ongepeld, gebak
ken en ongebakken. Wie er tegen in handel
de zon zijn schepen met inhoud verbeurd
zien verklaard, bij vervoer te land ook kar
ren en paarden. De straffen konden zijn:
opsluiting, verbanning, lijfstraffen. Van de
opgelegde boete kwam een derde aan den
aanbrenger, een derde aan den officier, een
derde aan de armen. Evenals nu kon voor
kleine hoeveelheden consent worden ver
leend.
Laten we nu van de eerste jaren der
Fransclie overheersching naar de laatste
overgaan.
Op de Vleeschhal kunnen we de gegevens
opsporen van de marktnotoeringen.
Op aanvrage worden u daar ter inzage
verstrekt eenige hoeken waarin deze 2-weke-
lijksche noteeringen zijn nangeteekond. Het
Gemeentebestuur moest van deze ver
schillende levensmiddelen prijzen we
ten en daarvan aan de hoogere regeering
verslag deen, wat dan ook tot het einde der
Franseke overheersching is gebeurd, n.1. tot
en met 15 Nov. 1813. Zooals onze lezers we
ten, kwam hier in November 1813 de om
wenteling zonder eenig bloedvergieten tot
stand en was er weer een Nederlandsche re
geering. Wij zullen niet allo cijfers geven,
maar uit de gezamenlijke cijfers een over
zicht geven. De eerste opgave van den tarwe
prijs (Maart 1812) is 23.H centimes of ruim
11.50 p. HL. Deze is in Maart (2de helft)
gestegen tot fr. 32 of 16, om dan plotseling
te dalen op fr. 27 en van begin Mei in de 2e
helft dezer maand te springen van fr. 30-08
op fr. 41. Als de Julioogst binnen "is, is zo
gezakt op fr. 84.30, om 4 Aug. weer te stij
gen op fr. 87.80 en 15 September op fr. 40.32
of ruim 20. Deze prijs heeft de tarwe van
15 Dec. tot 15 Jan. 1813 om 15 Feoruari op
fr. 41.58 te komen, is 29.19. Hooger kwam
do tarweprijs niet. Hii zakte, soms met een
sprong tot fr. 28.98. Dit was in November 13.
De rogge kostte in Februari 1812 fr. 18.11
'om begin Maart tot fr. 20.25 te stijgen en in
Mei van fr. 24.93 op fr. 32.80 te springen; dan
daalt de rogge in J uni tot fr. 26.95 om plotse
ling te stijgen tot fr. 31.50 in Augustus. Dan
volgt weer daling met een terugsprong tot
fr. 25,20 15 Nov. is de roggerpijs fr. 3123
om te dalen tot fr. 21.42 als de nieuwe oost
medio Juli 1813 er is. Dan einde Juni weer
op fr. 24.57 en vervolgings daling tot fr. 46.38
op 1 September, en daarna stijging tot
fr. 18.90 in November 1813. De gerst zien we
van begin Januari 1812 to,t einde Septem
ber stijgen van fr. 9.92 tot fr. 15.12, in Decem
ber 1812; in Januari kost ze fr. 15.75, in Maart
1813 zelfs fr. 19, om dan langzaam te zakken
tot fr. 8.82 of 4.40, in November. De aard
appelen waren toen heel wat goedkoop er
dan nu. Januari 1812 betaalde men 5 ct. per
Liter, in Maart, April en begin Mei fr. 2.60
dan fr. 2.40, in Juni fr. 6.41. half Juli fr. 6.87
in Augustus fr. 5.04 om 1 December te zak
ken tot fr. 3.78 per H.L. Dan stijgen ze tot
fr. 6.60 in Maart 1813. Met den zomer blijven
ze duur, want 80 Juni wordt fr. 7.87 betaald
om dan soms met kleinen terugsprong te da
len tot fr. 2.28 op 15 Aug. De haver kostte 1
Januari 1812 fr. 10.30; 2e helft Mei fr. 12.60 en
komt in Juni op fr. 84. In de 2e helft kost ze
maar het derde deel n.l. fr. 10.03. In het voor
jaar van 1813 is ze fr. 10,80. in de zomermaan
den fr. 8.82 en 15 November 1813 fr. 7.56.
Over meelprijzen wordt niet gewaagd, wel
van de broodprijzen. Zoo kostte Juni 1812,
pain Indé, dat is gebuild brood, 73 centimes
of 85 cent per K.G.. Pain blanc. dat is witte
brood, 50 centimes en Pain bis. ie bruin
brood, 41 centimes. In Augustus is de notee
ring lager, n.l. gebuild 66. witte 40, bruin 35.
1 November 1812 gebuild 66. wit 42 en bruin
31. 1 Februari 1813, gebuild 65. wit 46, bruin
34. 15 Aug., gebuild Go, wit 41. bruin 29. en in
October en November 1813, gehuild 56, wit
86 en bruin 25.
Burgemeester Barnaart moest getuigen
dat de graanprijzen, vooral de hoeveelheden
moeilijk waren op te geven. De grauen gaan
van hand tot hand, zegt hii. Soms gaan er
maanden voorbij dat er geen graan verkocht
wordt, ook wordt de markt niet druk be
zocht. Bij de opgave aan den prefect regelde
men zich meestal naar de prijzen van het
graan te Amsterdam en Rotterdam, zoodat
de opgaven niet alleen een plaatselijke be-
teekenis hebben.
De brcodprijaen schommelden erg. Gaen
wonder is dat, want van de Regeering als
graankoopster is geen sprake. Niets dat op
onzo huidige distributie, levensmiddelen
voorziening enz. Hikt. Gaan we naar de eer
ste opgave terug, n.l. van 14 Maart 1812, dan
vinden we voor wit brood 66 centimes, bruin
39 centimes. Zoo zion we dus. dat de brood
prijs vrijwel vast was. De hoogste noteering
van witbrood was 16 Mei 1813. n.l. 73 centi
mes. Misschien willen sommige lezers ook
iets weten van de prijzen der andere etens
waren.
Het graanmeel gold 5 September 1812 fr.
-49.14, steeg in November tot fr. 65.52 is Ja
nuari 1813 weer fr. 44.96. in Juni fr. 49.03, 15
September fr. 40.36 en 17 Anril fr. 49.03.
Dc erwten golden 5 September 1812 fr. 45.36,
3 November fr. 86.54, 17 April 1813 fr. 40.20.
Ook dus weer schommeling. De prijs van
h©t os- en koevleesch v. as 14 Maart 1812, eer
ste kwaliteit, fr. 1.18, dus nog geen 57 cent
per kilo, 2e kw. 85 centimes. 8e kw. 42 centi
mes. Dat bleef tot einde Augustus. 5 Septem
ber is de markt van os- en koevleesch fr. 1.05
en blijft dat tot 17 April 1813. Van kals-
vleosch ia de prijs le kw. fr. 1.36. 2e kw. fr.
1.26, Se kw. fr. 1.05, In Juli 1812 en Maart
1813 zien we een noteering van fr. 1.46. Dat
uiterste verschil van 10 centen. Is zeker niet
groot. Van het achapenvleeseh is 14 Mrt.
1812 de prija le kw. fr. 1.05. 2e kw. 94 centimes
3e kw. 84 centimes. Ook die prijzen blijven
bijna geheel vast. Even zien we Juli 1812 de
le kw. aehapenvleesch genoteerd op 96 centi
mes, dus zoowat 5 eenten minder. 5 Septem
ber is het weer 84 centimes. 15 Jan. 84 cte. en
zfto HUjft hak Het yarlMmevleesefe gold J4
Maart 1812 le kw. fr. 1.18. 2e kw. 85 centi
mes, 3e kw. 42 centimes. Juli 1812 is eerste
kwaliteit even 85 centimes, in September
fr. 1.05 en blijft zoo staan tot, Juli 1813. Dan
springt het op fr. 1.46 en bliift zoo tot het
laatst.
En nu weer de vraag waarmee we begon
nen. Het antwoord? Wat we hebben en
vertrouwen op wijze regeeringsmaatregelen.
Kerstbrood krijgen we niet maar laten we
hopen het volgend jaar te kunnen smullen.
LEERAREN IN DE GYMNASTIEK.
Gisteren hield de Vereeniging van Leera
ren der Gymnastiek aan Gymnasia en Hoo
gere Burgerscholen hier ter stede haar jaar-
lijksche algemeene vergadering in het café
„Brinkmann".
Hieraan ging Zaterdagavond in het Bron-
gebouw een propaganda avond vooraf ter be
vordering van de lichamelijke opvoo ling,
waaraan leerlingen van de H. B. S. voor
meisjes, van het Gymnasium, van de H.
B. S. met vijf en driejarigen cursus en van
de Rijkskweekschool voor Onderwijzers on
der leiding van liun leeraren(essen) mede
werkten.
Het werd een prachtig geslaagde avond.
Er was een regelingscommissie ingesteld be
staande uit: Mr. A. Bruch, voorzitter; Mr.
P. E. Bar aas, Secretaris; Dr. W. E. Merens,
Penningm.; B. ten Have, Commissaris. Mej.
O. J. Farret, Mej. F. J. W. v Oort, Dr G
Adrian, A. J. J. Beijnes, R. Borggreve, Dr.
A. Borgman, Dr. H. Brongersm;i, Dr. A.
H. Garrer, W. A. J. Goeting, P. JEL van
der Ley, Vincent Loosjes, S. Martin, W. O.
G. H. van Mourik Broekman, B. Rijkens, Dr.
J. B. Schepers, Dr. J. Timmer, R. .W. Wulf-
horst.
Toen om 7 uur Zaterdagavond de feest
avond een aanvang nam in de aardig ver
sierde Bronzaal was daar een groot aantal
genoodigden bijeen. Behalve de leden der
regelingscommissie hadden nog op het po
dium plaats genomen: de vertegenwoordiger
van den minister van Binnenl. Zaken de
heer Balfoort, inspecteur der lichame.ijke op
voeding; de Minister van Marine was ver
tegenwoordigd door den heer kolonel De
Jonge Cudraat, de Minister van oorlog door
den heer Bierman, directeur der Milit. Gym-
nastiekschool in den Haag. Verder waren
aanwezig de heeren Jhr. Mr. W. B. Band berg,
burgemeester van Haarlem, Mr. J. N. J.'
E. Heerkens Thijssen, wethouden van Haar
lem; de garnizoens-commanbant van Haar
lem, luit-kol. de Jong; de heer von Rose,
vertegenwoordiger van de Alg. Vereen, voor
Volksweerbaarheid, de heer Joh. Heijne, na
mens liet Ned. Gymnastiekverbond; de heer
J. Hirschman, voor den Ned. Voetbalbond;
de inspecteur der lichamelijke opvoeding in
de le inspectie, de heer Nijssen; de inspec
teur der lichamelijke opvoeding in de 3e in
spectie, de heer Graal land; dr. Horn, uit
Schiedam; voor de vereen, van Directeuren
der H. B-. S., de schoolopziener in het ar rond.
Haarlem, den heer A. G. Boes, en verder
vertegenwoordigers van de Vereen, van Lee
raren bij 't Middelb. Onderwijs, het Genoot
schap van Leeraren bij Ned. Gymnasia; Cen
traal Instituut voor Lich. opvoeding in den
Haag; de Militaire Gymnastiekschool in den
Haag; de gymnastiek- en sportschool in den
Haag.
De lieer Mr. A. Bruch, wethouder van on
derwijs, opende de vergadering met een toe
spraak, waarin hy o.a. zeide
Ben nieuw denkbeeld heeft twee natuur
lijke vijanden, zeide spreker. Die vijanden
zijn de conservatief, en de onmatige ent
housiast. De conservatief, die zijn hart ver
pand! heeft alleen aan wat is en nog met
meer toewijding aan wat was, huivert voor
elke nieuwigheid, is misoneïst hater van het
nieuwe. Waar hij kan, belemmert hij de ont
wikkeling van nieuwe gedachten en van de
nieuwe practijk. Doch even weinig goeds
is voor de juiste waardeering en derhalve
voor de ontwikkeling van nieuwe denkbeel
den te wachten van den onmatigen enthou
siast.
Den behoudzieken vijand gee?c hy ruim
schoots gelegenheid tot een succesvol offen
sief.
waarom ik dit hier zoo zeg? Omdat zoo
iets, dan wel de zaak der lichamelijke op
voeding van beide categorieën van Laar ge
reserveerde tegenstanders en van haar al
te temperamentvolle voorstanders helaas al
zooveel geleden heeft.
Al mindert de aversie, waarmede me i de
lichamelijke opvoeding ais volkomen nutte
loos bejegent zienderoogen, no veel te veel
zijn er, die van haar profijteRjkheid, van
hare noodzakelijkheid niet zijn overtuigd.
En juist die veien, mie die noodzakelijkheid
nog niet inzien, worden gesterkt door de een
zijdigheid, waarmede anderen al wat sport
is, op de spits drijven.
Juist omdat deze avSnd gericht is te
gen hen, die do opvoeding van het lichaam
vcrwaarloozen, mag ook gewaarschuwd wor
den tegen hen, die Nederlands toekomst ver
zekerd achten, zso oiko jonge man met ko-
geis tooien ten mins ie de 8 meter haalt.
Beschouwen wy de zaak objectief en la
ten wij eerlijk waardeeren de gr ote betoo-
'kenis der lichamelijke opvoeding van den
inensch. De mensch is gecxl en lichaam en
tot de opvoeding van den mensch behoort
dus zoowel de vorming van zijn geest als
cle cultuur van zijn lichaam. Wie dus zijn
lichaam niet opvoedt, schiet tekort in zijn
vorming als mensch.
Foor die lichamelijke opvoeding ie de
school van eminent belang; zoowel als do
middelbare en de voorlrerei end universitaire
als de lagere Juist ook om Lat de schooi een
ieder bereikt. Particuliere vercenigingen ver
goeden het gemis van school gymnastiekon
derwijs niet; naar de gvmaasiickvereenigin-
gen gaan als regel zij, die lichamelijke oefe
ning het minste behoeven; slechts bij wie
door aanleg en zelfoefening reeds animo be
staat. En aan enkele bijzondere athleten heb
ben wij niets.
Wat van belang is voor het Neder landsche
volk, is, dat de groote massa meer dan tot
nu toe lichamelijk wordt opgevoed. En daar
voor nogmaals is de school een der meest
aangewezen middelen. Deze avond is .dan
ook juist alfl propaganda voor de 6chool-
gymnastiek belangrijk. Deae avond zal eener-
zjjds toonen het niveau onzer klassiale gym
nastische vorming lk e Luiig met den wensch,
dat hjj anderzijds ons allen, èn ouders èn
autoriteiten, de onverwoestbare overtuiging
moge hebben gegeven, dat voortgang öp den
iugeatagea weg is ffeêh van de qp one alien
rustende plicht If of .opvoeding van (Jan g«-
heelen mensch.
Daarna sprak dr. F. 7. Soes mam, directeur
van het Centraal Instituut voor Lichamelijke
Opvoeding te 's Gravenliage, als voorzitter
van de Vereeniging een inleidend woord ter
verwelkoming, waarna een koor van leer
lingen van de H. B. S. voor meisjes onder
leiding van mevrouw W. SybrandiHalber-
stadt een openingslied zong.
De heer B. ten Have, leeraar aan het gvm-
nasium en een H. B. S. alhier, hield
daarna een voordracht over het onderwerp:
„Gezondheid '"■door doelmatige oefening van
de spieren", die daarin het voordeel aantoon
de,dat iedere soort van gymnastiek, sport
en spel kan geven, ook in het verband be
schouwd met de wisselwerking, die er be
staat tusschen lichaam en geest.
Ter demonstratie van het betoog voerden
daarop de eerste en vijfde klasse van het
gymnasium lichaamsoefeningen uit.
Verder vermeldde het programma stok
en paardoefeningen van de 11. B. S. met 5-j.
cursus onder leiding van den heer S. Martin,
een lea van de jongens der H. B. S. met
3-j. c. (marsch- en loopoefeningen, oefenin
gen in standen, klassikaal brug- en touw
trekken), onder leiding van den heer W.
A. J. Gceting, een les van' de leerlingen der
H. B. S. voor meisjes, onder leiding van mej.
F. J. W. van Oort, knodsoeiening^p van de
Rijkskweekschool voor Onderwijzers, onder
leidnig van den heer W. A. J. Goeting en
polsstok- en stormplankspringen van de leer
lingen der H. B. S. met 3-j. c., onder leiding
van de heeren S. Martin en W. A. J. Goeting.
Alle oefeningen werden keurig uitge
voerd. De dames, die een leidend aandeel in
de demonstratie van den avond hadden ge
nomen, kregen bloemem
Met hartelijke dankwoorden werd de goed
geslaagde propaganda-avond gesloten.
Van de gisteren gehouden vergadering
melden wij nog:
De voorzitter, de heer Dr. F. J. Soesman,
uit Den Haag, opende de vergadering met
een hartelijk woord van welkom. Hij wees
op de verzoeningspoging met do vereeniging
van gj mnastiekonderwiizers in Nederland,
die echter geen resultaat opleverde. Verder
bracht hij dank aan de regelingscommissie,
voor de buitengewoon hartelijke ontvangst
in Haarlem.
Uit 't jaarverslag van den secretaris, den
heer A. Steyns, bleek, dat 16 nieuwe leden
zijn toegetreden, terwijl een tweetal bedank
te. Het verslag wees op de verbetering en
uitbreiding van het examenprogramma voor
lager- en middelbaar onderwijs, waardoor
heel wat hoagere eischen aan de aanstaande
leeraren worden gesteld.
Tot bestuurslid werd gekozen mej. Kok uit
Leiden, terwijl de heeren Dr. G. H. van Dis
sel en P. J. Schijf beiden herkozen werden.
Tot provinciale vertegenwoordigers wer
den benoemd: voor Noord-Holland de heer
Goeting uit Haarlem; voor Zuid-Holland,
de heer Rauws uit Den Haag; voor Overijs
sel mej. Milatz, uil Zwolle: voor Zeeland de
heer Rubens uit Middelburg; voor Noord-
Brabant de heer Pollen uit Breda; voor Gro
ningen de heer Hessen uit Groningen; voor
Friesland de heer D-obbinga uit Leeuwarden;
voor Utrecht de heer Daat&elaar uit Utrecht;
voor Limburg de heer Duvergé te Venlo;
voor Gelderland de heer de Ladhauder te
Arnhem.
In de commissie tot vaststelling van oen
leerplan voor meisjes van Gynjnasia en H.
B. S. werden benoemd mevr. Eokhardt-Beu-
ker, van het Gymnasium te Amsterdam; mej.
E. v. d. Made, van de H. B. S. voor meisjes
te Den Haag en mej. Rooseboom, van de
Kweekschool voor meisjes uit Den Haag.
Naar a.anleiding van het punt: opnehr
ting Instituut voor de lichamelijke Opvoe
ding werd als unamieme meening der ver
gadering aangenomen, dat de oprichting op
den voet van Hooger Onderwijs met het jus
promovendi voor de toekomst zeer gewenscht
is, dcch op dit Txuvenblik niet aanpast aan
de bestaande toestanden. In dezen zin zal een
adres aan de Regeering worden gezonden.
De heer Schijf bracht verslag uit d?r w. rk-
zaamheden van de commissie-Prof. Zwaarde
maker, waarvoor hem.dank werd gebracht.
De heer Van Doorn, afgevaardigde der
vereeniging van leeraren bii het Middelbaar
Onderwije, deelt mede, dat in Zaandam vroe
ger de leeraar in de gymnastiek geen stem
recht had, doch nu wel. Voorts deelde hij
mede. dat ook het cijfer gymnastiek thans
in aanmerking komt bii de bespreking der
leerlingen voor overgang naar de volgende
klassen en dat het cijfer gymnastiek is op
genomen in het aangeven van het rangnum
mer. De Christelijke H. B. S. te Leeuwarden
heeft het cijfer gymnastiek eveneens in het
rangnummer opgenomen en heeft daar
dezelfde waardeering als de andere, uitge
zonderd natuurlijk, wanneer de leerlingen
physiek totaal ongeschikt zijn.
Bij acclamatie werd do heer Mr. A. Bruch,
wethouder van onderwijs te Haarlem, tot
cerelid der vereeniging benoemd.
Hierna sluiting der vergadering.
De oorsprong der Darwintulpen.
In „The Garden" van 22 September j.l. had de heer
ds. Jacob den lieer Krclaga uitgenoodiga' te willen
tnedcdeclen wnar de Darwintulpen oorspronkelijk
vandaan komen. De heer Jacob had in herinnering
gebracht dat de heer Krclage op zekere bijeenkomst
,van de Horticultural Club te Londen In antwoord op
eeae desbetreffende vraag, gezegd had: „Laat het ge
noeg zijn dat wij ze hebben." Intusschen had de heer
Jacob, toen hij in oude vóór-oorlogsche dagen in
Haarlem vertoefde, van het spreekwoordelijke vogel
tje de mededeeling ingefluisterd gekregen, dat de
Darwintulpen indertijd gekocht waren van een zeke
ren heer Lenglart te Rijssel door wijlen den h«er J.
H. Krelage.Daar is thans slechts een zaak van acade
misch belang kon zijn, zou oe heer Jacob het van zijn
Haarlemschen vriend zeer voorkomend vinden, in
dien hij hieromtrent zich zou willen uitspreken.
„The Garden" van 24 November behelst een ant
woord van den heer Krelage. Deze schreef4
Mijn vriend, ds. Joseph Jacob, heeft zeer prettige
herinneringen opgewekt aan die bijeenkomst ven de
Horticultural Club in 1908 toen ik uitgenootBgd werd
om -iets te vertellen over den oorsprong der Dar
wintulpen. In den ochtend van denzeifden dag ver
nam ik, dat de uitnoodigiag een interview ovsr M
onderwerp inhield, en daar de auterraagP*» h'ï-zh-
tinged v.au kauJeGwïvrtïe «Üteaon te verwadfiMt,
•f ai thans iets te vernetaeo, dat ossit te veren was
bekend g-"ifmkt. hartoot ik alle gestelde vragen te
beantwoorden, zondar de kwestie van den oorsprong)
aan te roeren. Immers van geen enkelen winner vani
nieuwigheden ban men verwachten dat hij mededeelt, I
hoe ae ontstaan rija, vbóréat die kennis een zaak van
zuiver academisch belang geworden is, en dit was
blijkbaar ook de UMening van den zeer bekenden i
heer Druery, die na afloop der bijeenkomst tot mij
zcid'e: „Gü hebt net geantwoord als een Eagclsch-
man". Natuurlijk was ik altijd zeer trotsch op dit
getuigschrift, totdat ik nu uit het artikel van Ds.
Jacob verneem, oat de vraag mij nu bijna een jaar
geleden gesteld, niet betrekking had op den oor
sprong der verschillende Darwinverscheidenhedeti,
maar alleen ten doel had te ontdekken, waar mijn
vader a'a oorspronkelijke verzameling van deze
Tulpen gevonden bad.
Hierin nu ligt niets geheimzinnigs, en de heer
Jacob behoefde niet te luisteren naar dat vogeltje,
toen hü vóór d«n oorlog in Haarlem was, want mijn
vader heeft den naam van a'en Franschen liefhebber,
die hem zijn Tu'.pen verzameling verkocht, nooit ge
heim gehouden, en de naam van den heer Jules
Lenglart van Rijssel werd in die öagert in vers-1
lende tuinbouwbladen geaoemd.
In ü'e goede oud» „Garden" van den heer Robin
son, werd mijn's rader's aankoop vermeld in het
Dommer van 22 Mei 1886 blz. 465, waar voor het
eerst melding wordt gemaakt van deze Tulpen „ver
leden jaar gekocht te Rijssel van den beer Jules
Lenglart" En toen ik een begeleidend artikel
schreef bij gekleurde plaat No. 939 van The Garon
van 9 December 1893, zeia'a ik van de Darwintulpen;
„Zij ontstonden meest in Fransch Vlaanderen, dat
gedurende een tamelijk langen tijd het middelpunt
van de liefhebbers\^lpen-teelt is geweest. Dc laatste
licfhebbersverzameling, die in dat land te vinden
was, en een der meest bek «ode was, werd door c.-.ze
firma aangekocht"
Dergelijke opgaven zijn in verschillende artikelen
over Darwintulpen te vinden en ik heb zeker niet
kunnen vermoeden, dat deze feiten ontsnapt zouden
zijn aan de aandacht van den heer Jacob, die beter
op de hoogte is van de Tulpen-litteratuur en geschie
denis van alle tijdvakken dan misschien eenig ander
levend man ter wereld. „Wkbld. v. Bl.C."
DE ZEEWEG BLOElMENDA .L-
ZANDVOOBT.
Op aj. Maandag 3 uur is eén raadsvergade
ring uitgeschreven voor den Bioemendaaiscl en
Raad. Als eenig punt op de agenda prijkt; Be
handeling Zeeweg. Het daarbij behoor-!.:u raads
besluit luidt als volgt:
De Raad der gemeente Bloemendaai, voet.ge
nomen een schrijven van Ged. Staten van Nccrd-
Holland, d.d. 19 December 1917, no. i, bestuit:
volkomen bereid te zijn op afdoende wdze aan
de bezwaren tegemoet te komen, welke gec:eid
worden ten aanzien van den duinweg Bloem an
daalZandvoort, en wel door; ie/te -bepalen
dat de breedte van de te onteigenen siroox ais
regel 50 M. zal wezen, doch voor zoover ee
noodzakelijkheid wordt aangetoond ten behoeve
van mgravingen of ophoogingen tot ïen hoogste
66 M. kan verruimd worden; 2e. te verklaren:
a. bereid te zijn zoo spoedig doenlijk nadat met
het werk kan worden aangevangen en het beloop
van den weg vast staat den duinweg bovenge
noemd in het uitbreidingsplan op te nemen en,
nadat dit plan zai zijn goedgekeurd, onmiddel
lijk over te gaan tot het leggen van een bouw-
verbod op die gedeelten van den zijtak Bloereca-
daal—Zandvoort, gelegen binnen een lijn, die
men zich getfokken kan denken op 50 M. ids:and
buiten en evenwijdig aan de grens va* Lei drai-
neeigebied der Haarl«asche Duiawaterl. ;:g,
zoo-ais dat blijkens de laatste opmeting, a oiof-
gaande aan het tijdstip van het im\er-ree ..ia
der wet zal zijn vastgssteid; b. een afs&hei. ing
aan te "zullen brengen langs dat deel van den t
duinweg, dat in en langs net aan cc gemeente
Haarlem toebehoorende of in erfpacht gegeven
jehied gelegen is; c. dat de grondstrook, waarin
ie buizen liggen,, welke hei water uit liet drai-
neergebied naar het pompstation voeren en door
de eigenaren van het duinterrein in erfpacht aaa
de gemeente Haarlem is uitgegeven, den pub lie-
ken dienst zal worden onttrokken, en dat het ter
plaatse bestaande werkspoor den aan te ley «en
weg zal kunnen blijven kruisen; d. dat in'of
langs den zijtak, voor zoover hij het wingebied
der Haarlemsclie waterleiding doorcxijdt, gten
ondichte riool leidingen, zinkputten of L^enjke
den bodem verontreinigende imich!lagen ge
maakt mogen worden; 3e. te verwijzen naar het
Raadsbesluit van den Raad der gemeente Zand
voort d.d. 21 December 1917, waaruit blijkt, dat
die Raad zich verbindt het weggedeelte van p.us
minus 900 Meter lengte op het gebied der ge-'
meente Zandvoort van den duinweg bovenge
noemd, na voltooiing over te nemen; 4e. bereid
te zijn de nojmaliseering van den du .weg, waar
noodig, aan te brengen en daarbij op te mer
ken, dat de slingeringen in den tak i oe-
mendaal verband houden met het natuurt Aeon,
dat in acht is genomen bij het velgen van een
duindal, en voorts het gevolg zijn an bijzondere
terreinmoeilijkheden5e.'té verklaren, dat bij
uitvoering van het werk geen arbeiders uit an
dere gemeenten zullen worden uitgesleten.
DE MÖNTE ASOLONE.
ROME. De Minister van munitie deelde in
de Kamer me Ie, dat de itaiia- :e tr c "tl
den Monte Asolone hebben hernemen. Hei
aantal Inrichtingen voor oprlejpsindustrie
bedraagt 3000, tegenover 125 in het begin vny
den oorlog.
siesfWBB1sshehe"
Vr. Mijn zoon is korporaal-gewsrrmaktr
weest en had f 12 60 trac,finent in de week. Nu
is hij 6 weken ziek en in 't hospitaal geweest,
maar kreeg in dien tijd slechts 8 cenf daags.
De majoor zeide dat hij recht had op vol traeis-
ment. kunt u mij zeggen of hij recht heeft op
12.60 per week, ook in dien tijd van ziekte?
Antw. In het hospitaal wordt hospitaaF
soldij genoten, voor een korporaal bedragende 8
ct. per dag. De verhoogde soldij van een korpo
raal-geweermaker bij vrijwillig verblijf ender de
wapesen, verandert dus ook in hospitaal-soldij.
V r. Welke R.-K. Vakbladen bestaan er voor
schoenmakerij, of liever voor den schoenban-
del?
Antw. Een R.-K. Vakblad kennen wij voor
deze branche met.
V r. Zouden er bij gelegenheid van bet kerst
feest postpakketjes naar Duiischlaaet mogen wor-
den verzenden, b.v. stet een paar reepen kwatta,
een paai stuks toiletzeep, worst, kans enz. Zoo
ja, hoe moet ik hiermede dan fcar fïieti.'
Antw. Wij denken dat het zeiutea ran Keist-
postpakkeüen, zooals door u bedoeld, wel niet
wordt toegestaan. Weróf o echter tot het Uitvoer-
bureau, Asaafb.iRawt 2, Den ÜMJ. Met die an
dere vraag nuli n M tat „Het GcHtnan" mop»
wenrfea.
