kerkberichYen
A. VAN EMMERIK,
HAARLEMSCH LINNEN EN DAMAST.
1 Tal van toduatrldn styn la Haarlem te
loor gegaan, waarvan we geen spoor meer
kunnen ontdekken. Daartoe behoort ook de
linnenindustrie. Wie heeft ooit Haarlemsch
linnen gezien of damast. Zeker, in musea
zien we er nog staaltjes van en waarschijn
lijk ook in particulier bezit, maar
toch een .courant artikel is het niet
meer. Bestond in 't begin der vorige eeuw
nog een fabriek, een paar Jaar later was
het Diaconiehuis de eenige plaats waar het
linnenweven nog als handenarbeid werd uit
geoefend. Vele jaren heeft de damastweef
kunst in Nederland gekwijnd, maar daor de
energie der industrieelen en die bekwaam
heid van tëeken&ars herleeft de d&mastweef-
kunst nu weer. De kunstenaar gebruikt nu
zijn talent weer voor gebruiksvoorwerpen en
neemt het ziellooze van fabriekswerk daar
mee weg. Ons land bezit in de fabriek van
den heer van Dijk en Co. te Eindhoven een
inrichting, waar de oude kunst van damast-
weven herleeft. Deze firma wijdt weer 60
jaar haar krachten aan het produceeren van
linnen en damast. Dat zij daarin mooi en
goed werk levert bewijzen de leveringen aan
liet Hof. Zij toch werd belast mat dc leve
ring voor de wieg en het ledikant van Prin
ses Juliana. Zeker mag ook wel haar sier
kunstenaar André Vlaanderen genoemd wor
den, die de ontwerpen voor d.e handweverij
van Dijk maakt. iKeeren we nu met zeven
mijlslaarzen van den nieuwen tijd in Bra
bant terug naar den ouden te Haarlem. We
zagen reeds dat het met het weven van lijn
waad in Haarlem ongelukkig is afgeloopen
en in 't begin der 19e eeuw behalve in het
Diaconie- en Aalmoezeniers Armenhuis geen
linnen werd geweven. De laatste „fabrikeur"
was er al niet meer. De kunst was uit
Vlaanderen in 1580 hier overgeplaatst en
bereikte binnen korten tijd een grooten bloei,
die eenige eeuwen aanhield. Het fabriceeren
van lijnwaad werd hier sterk en in 't groot
beoefend en verschafte aan vele handen werk.
Ook was het linnen van de Haarlemsche
fabriek door zijn schoonheid en fijnheid al
lerwegen beroemd. In het jaar 1583 werd
hier ter stede een stuk linnen van 75 ei
lengte geweven, dat slechts eenige ponden
woog. Sommigen meenen, dat het er «lechts
drie woog en zegt de Koning „uit hoofde
van deszeii's keurigheid" naar Spanje gezon
den werd. In het jaar 1606 maakte men hier
een stuk linnen van vijftig ellen, dat zoo
ongelooflijk fijn was, dat het f 260 alleen
aan weefloon had gekost. Het garen voor
dit linnen was van f 192 het pond en voor
ieder pond was f80 aan spinnen betaald.
Dit stuk linnen werd voor 25 okshoofden
wijn verkocht.
Met de linnenfabricage zagen we stond
ook die van damast-,tafel- en servetgoed
hoog-. Het Haarlemsche damast was keurig
door zijn fijnheid en fraaiheid van 't werk
en bovenal kunstig door de sierlijkheid van
de bloemen, daarm geweven en de prach
tige randen. Zoo mooi was dat damasten-
taielgoed, dat het in alle Europeesche lan
den gewild was en op vorstelijke, ja zelfs
op de koninklijke tafels gezien werd. Voor
al bij prachtige maaltijden en bjj bijzondere
gelegenheaen prijkte het daar. De Staten
van HolLand betaalden ten jare 1651 voor
een stuk tafeldamast dat kier In Haarlem
geweven jvas, vijftig gulden. Hoeveel gewin
uie weefkunst hier bracht toen zij hoog stond
ia daaruit licht te begrijpen. Door de duurte
der levensmiddelen en de hooge arbei^sloo-
nen, die uitbetaald moesten worden, is die
industrie te niet gegaan en omstreeks 1800
was de omzet van nog maar .één handelshuis
van belang.
Nauw met de linnenindustrie en damast
weefkunst hing samen de handel in garens
en linnen die voor een groot deel Haarlems
koophandel vormde. Onze kooplieden ont
vingen de garens en het linnen uit Silezië
en andere plaatsen en Duitschland. Verpakt
in vaten en kisten kwamen ze hier heen.
Na getwijnd en gebleekt te zijn, werden
de garens weer naar elders, voornamelijk
naar Engeland vervoerd.
Wat ue linnens betreft, uit het land van
Gulik en Berg, uit Bielefeld, uit de Meijerij
wan 's Hertogenbosch en eindelijk uit Vlaan
deren en Braoant, werden in de laatste helft
der 17e en in het eerste gedeelte der 18e
eeuw üeze bij vele duizenaen stukken naar
Haarlem als naar een algemeen stapeima-
gazijn heengezonden. Hier gekomen, werden
ze ooör onaer stadeeed staande linnenmeet-
sters gemeten. Aan de'stad werd daarvoor
een jaarlijksche recognito uitbetaald, die ge
woonlijk tot een hoog bedrag opliep. Voor
het begin der maand Augustus moesten die
linnens op de bleek worden bezorgd,. Dit
was het uiterste van den bepaalden tijd en
werd begin 19e eeuw nog „ruwhalen" ge
noemd. üit het bovenstaande begrijpt men
dat de linnens ook al vroeger naar de bleek
gezonden werden. Waren ze van de bleek
terug, dan was het de beurt der lijnwaad-
pakkers ze in te pakken. Op een gevelsteen
in de Schagchelstraat kan men nog zien,
hoe dat ging. Dit pakken was in de dagen
van drukte in den handel een zeer goed
middel van bestaan, maar nu is „lijnwaad-
pakken" een geheel onbekend woord. De
linnenhanuel was bovendien de oorzaak zoo
wel van het bestaan als van den bloei van
veie Lijnwaadbieekerijen op de dorpen inden
omtrek. Het kristalheldere duinwater was
uitstekend geschikt voor het spoelen, de uit
gestrekte weidevelden tusschen duin en stad
vormden uitstekende bleeken. Dit gebruik
van het duinwater gaf weer aanleiding tot
geschil met de bierbrouwers, dn elk geval
gaf het linnenbleeken in de naaste dorpen
wederkeerig voordeel aan de burgerij en den
winkelstand.
Jacobus Viverius verhaalt iu zijn Hand
boek ofte kortbegrijp der kaerten in de be-
schrijvinge van Holland pag. 260 deze woor
den: Het Lijnwaed dat de vrouwen spinnen
worden overal zeer gepresen. Daer is een
webbe van 76 ellen Hollandsche mate in
Spanjen gevoerd en was maer drie pond
zwaer. Ende in het jaer 1698 is een stuck
lijnwaed tot Haerlem voor 14 guldens de
Vlaemsche eile verkocht om in Frankrijk
te verschenken.
Iet» dergelijks had hier 16 Augustus 1606
plaats. Eigenlijk was dat nog zeldizamer. Een
bekend burger van Haarlem Jakob Jansen
Smuyeers, die aan de Beek op den hoek
der Warmoesstraat woonde, vermangelde
toen aan een zijner medeburgers n.l. Paschier
Hamertjjn, een stuk wit linnen, zoo fijn, als
hier te lande nooit te voren was gezien.
Het' was 60 ellen lang en werd verkocht
voor „46 ©okshoofden van den besten wijn
hetwelk! ongelijk meer bedroeg dan het bo
ven verhaelde."
Het was geweven door Govert Willemsen,
die In de Barvoete Sus torensteeg (nu Barre
voetenstraat) woonde en kostte twee honderd
guldens van weefloon.
Het garen was zoo fijn en strekte zoo ver,
dat van een lood gewichts meer dan vijf
vierendeete lakens geweven was.
Wat is nu eigenlijk het hoofdkenmerk van
damast? De linnendraden weerkaatsen het
licht in ééne richting en schijnen aan ide
landere dof. Bij het damastweven nu trekt
men van die eigenschap partij om een pa
troon in de stof te werken door grond en
mteekening van verschillend ioopende dra
den te voorzien. Dit damasteeren is vol
strekt geen Haarlemsche uitvinding, al woon
de hier in de 17e eeuw een Quyrijn. Da
mast, Burgemeester onzer stad en zeer be
kend linnenwever. Wel stond de damast
weefkunst hier op hoogen trap.
De Staten van Holland bestemden dikwijls
Haarlemsche lijnwaaddamasten drie ellen
breed, met alterlei versierselen ter weers
zijden, verscheidene met zonderlinge kunst
geweven tot geschenken aan koningen en
vorsten en betaalden vijftig guldens per les.
Ook hebbe ik, zegt Dirk Schrevel, deze da
gen-ten huijze van eenen onzer burgeren
Samuel Kornelissen Buf, wonende in het
witte Tuijnhuij8 in de Schaohe 1st raat witten
•twijn gezien, ende in handen gehad, bij Ihern
(zeite getwijnd het welke bij 't lood, een
pond VlaemBcli ende bij het Pond ten min
sten honderd daelders verkocht werd, van
ongelofelijke fijnheid, gelijk een enkel vlas
ken ende niettemin so sterk als grof twijn,
hetwelke omtrent tachtig guldens van spin
nen gekost heeft.
Ten slotte nog eenige dichtregelen van
den 16en eeuwschen dichter:
Aen dezer duijnen kant zijn sckoone groene
Weijden
Waerheen de duijnen van hun kiaeren regen
leijden,
Die u'ijt haer ad'ren springt als een fonteijn
doet
En met een soet gedruijs uijt hunne vorsten
vloed
Hier maekt men 't lijnwaed wit, hier bleijkt
men 't graeuwe garen
En maekt de webben toe alsof zij sneeuwwit
waren
Op, siet toch hoe hierom so menig knecht
en meijd
In 't werk hier bezig, zijn in veel vereeheij-
denheijd
Hier loogt men 't linnewaet daar word het
weer gesteken
Begraven in de melk de graeuwheijt uit te
weken
Dees wasschen in de tob voor daauw zijn
blaeuwen huijd
En wrijven met de vuijst zulk overblijfsel uijt
Die spoelen 't weder op: en gaen 't te velde
brèngen
En maken 't pennenvast en staen het te
bespringen
Met zilvren regens dou, tot dat het wi en
zacht
Word nu de bleijk gedaen en weer na stad
Werd het patroon verdubbeld, dan werd
het weefsel te breed voor servetten, dikwijls
ook te lang. Meestal worden de servetten
dan zonder boven of onderrand uit een door
loopend weefsel gesneden, soms ook wordt
een deel van het patroon binnen den rand
weggelaten. Die randen bestonden veelal uit
bioemranden, bladranken, gestyleerde vogels
en insecten. Gedenkdamasten werden zeer
dikwijls door onze voorvaderlijke meesters
vervaardigd en dat gebeurt nu nog. Zoo
werd aan de bovengenoemde Eindhovensche
damastfabriek in 1913 een gedenkdamast der
100-jarige vrijheid vervaardigd. Aan den rand
zien we oranjetakken, oranjeappels, welke
W's vormen waarboven een koningskroon
prijkt. In eiken hoek ziet men het Neder-
landeche wapen zonder schildhouder waar
van twee in spiegelbeeld. Dit is bjj het da
mastweven een geoorloofde vrijheid en ge
volg van de weeftechniek. Elk assymetrisch
ymotief aan de eene zijde van 't damast
weefsel vormt een spiegelbeeld aan de an
dere. Op het eigenlijk veld zien we binnen
een vierkante omlijsting van oranjetakken
een medaillon waarop d<e Hollandscne tuin
met de Hollandsche leeuw.
FEESTELIJKE BIJEENKOMST VAN DEN
N. R.-K. METAALBEWERKERSBOND
AFDEELING HAARLEM.
Men schrijft ons: Precies half 8 bracht een
lustig strijkje de zeer talrijke aanwezigen in de
feeststemming en opende de afd.-voorzitter met
den Chr. groet de feestvergadering en memoreer
de in 't kort de voordeden die de afd. voor haar
leden hier in Haarlem verworven heeft. Nu volgden
't Mannenkwartet D. V. Z., onder leiding van
den heer B. Sleper, dat zeer verdienstelijk het
Dopiinum Salvum Fac. van Giezen en „Zoo gij
mijn lief wilt zijn," van Joh. van Neuven zong.
Men genoot van den heerlijken zang. Hierna trad
op 't Mandolinegezelschap der St. Jozefsgezellen
(parochie O. L. Vr.). Ook hier bleek dat men
onder zeer verdienstelijke leiding prachtig werk
kan leveren. Zelden hoorden wij zoo iets moois;
dit vid dan ook best te merken aan de ovatie,
die zij van de aanwezigen in ontvangst hadden
te nemen.
Nu verkreeg de heer E. Schaaper, hoofdbe
stuurder, 't woord. Deze eminente spreker memo
reerde ook wat door de afd. verkregen is en
welk werk er door afd.-best. en propagandisten
gedaan is en nog te doen staat Ook hunne echt-
genooten, zetde spreker, hebben opofferingen, zij
missen de gezelligheid in hun gezinnen, want er
wordt gewerkt, veel gewerkt. Maar spreker was
dankbaar, de afd. is met 100 nieuwe leden ver-
meerdeid ic één jaar en de Bond zelf telt reeds
meer dan 8000 leden.
Overal wordt de stormklok geluid, bijna hee.
Europa staat in brand, wat zuilen wij hier in
Nederland nog krijgen. Wij zijn verplicht te
waken voor alles oat omverwerping van Kerk
en Maatschappij beoogt. Ook hebben wij de be
langen van onze gezinnen te bewaken Waarom
eer ammunitie moet wezen: steunt ons door de
vrijwillige contributie.
Spreker hekelde voorts 't optreden van de Soc.
Vakbonden, vooral in *t Zuiden; zij willen invloed
krijgen. Waken wij ook daar voor onze beginselen
Geld is daarvoor noodig. steunt ons, 't gaat om
onze R.-K. beginselen. Spreker sprak nog een
hartig woord tot de vrouwen en a.s. vrouwen.
Meermalen werd de spr. door applaus onder
broken.
Nu volgde 't neusje van de zalm, de Rede
rijkerskamer „St. Genesius". onderafd. der St. Jo
zefsgezellen, trad met 't stukje „Hannes en Kre-
lis op Bruidsinspectie" voor 't voetlicht. Onbe
daarlijk werd er gelachen, 't Succes was volko
men. Na de pauze trad het Mandolinegezelschap
weder op. Als bewijs van waardeering ontvingen
de heeren linten, bedrukt met R.-K. Met.-Bew.-
bond „St. Eloy" afd. Haarlem. Ook het kwartet
zong weder zeer verdienstelijk. Met eenige zeer
komische voordrachten en duetten werd de avond
besloten.
Lang zal deze gezellige avond in 't geheugen
blijven. Veel is er genoten en tevens veel leer
zaams gehoord, 't Bestuur hoopt 't volgende jaar
de zaal tweemaal ter beschikking noodig te heb
ben. 't Was nu reeds te vol. Ds voorz. dankte
nog alle medewerkers, die den avond zoo prach
tig deden slagen.
Ned. Eeiavereeaijlag. De af-
deeling Haarlem van de Ned. Reisvereenl-
ging vergaderde Donderdag in een der zalen
van het gebouw „De Nijverheid" onder voor
zitterschap van den heer J. G. P. Sabel.
Dit het verslag van den secretaris, den
heer Bremer, bleek, dat de vereeniging in
het afgeloopen jaar met succes heeft gewerkt
Niet minder dan 37 tochten en uitstapjes.waaT-
aan 527 dames en 474 heeren deelnamen, wer
den gemaakt en vele goedgeslaagde lezingen
werden georganiseerd. Het aantal leden
klom van 548 tot 620.
Na een woord van dank door den voorzitter
aan den secretaris voor de samenstelling
van dit jaarverslag brachten de voorzitter
en de heer J. A. Klijn, lid van de. commissie
voor kleine reizen den heer W. H. Bremer Jr.
die als secretaris aftrad, hulde voor hetgeen
hij voor de afdeeling heeft gedaan.
De heer W. E. Zuurendonk zal thans het
secretariaat waarnemen.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester sloot in ontvangst en uit
gaaf tot een bedrag van 295.73.
Het batig saldo bedraagt 19.20.
De heeren J. G. P. Sabel en C. de Wijman
werden aLs bestuursleden herkozen.
Als afgevaardigden naar de algemeene
vergadering te Dordrecht werden aangewe
zen de heeren Sabel en De Wiiman en als
hun plaatsvervangers de heeren Bremer en
Klijn.
Na behandeling van de punten van den be
schrijvingsbrief en eenige meer huishoude
lijke aangelegenheden, wer.d de vergadering
gesloten.
Aanbieding cadeau. Op Zondag
20 Jan. U, zooiezen wij in „Het Katholiek
Schoolblad" hebben drie leden van 't Hoofd
bestuur der Diocebane Vereenigingen van
R.-K. Bijzondere Onderwijzers in het Bisdom
Haarlem, n.l. de heeren A. A. Koster, J.
Kloosterman en B. F. Leers, een bezoek ge
bracht bij den oud-adviseur, den HoogEerw.
Heer J. Th. A. Bosman. Dekca van Amster
dam, ten einde hem het cadeau te overhan
digen, dat als een blijk van hoogachting door
de leden der D. V. aan Z. H. E. geschonken
is. Het bestaat uit een paars kazuifel met
toebehooren. Bij de korte aanbieding-speech
drukte de voorzitter den wensch uit, dat
Z. H. E. nog jaren lang het geschenk bij zijn
priesterlijke bediening moge dragen, en ver
zocht hem nu en dan bij het H. Misoffer de
D. V. in zijn gebeden te herdenken. Z. H. E.
drukte daarop zijn harteliiken dank uit voor
de leden der D. V. in het algemeen en voor
de leden van het Hoofdbestuur in het bij
zonder voor de aangename verrassing hem
bereid, en beloofde niet nu en dan, maar tel
kens als bij het priesterlijk kleed zal dragen
bij het H. Offer, de D. V. bij zijn gebeden in
te sluiten.
KWEEKERIJEN s
„ERICA" Doodweg, Schoten. TEL. 2686
VREDENBURG" UOUTVAASI, OVERKEEK, IEL. 2009
TUIH-ARCHITECTUUR.
KATHEDRALE KERK ST. BAVO.
ZONDAG, sluiting van het 40 urengebed.
De H.H. Missen om 6, 8 en 9 uur en om
half 11 de plechtige Hoogmis. Om 1 uur
komen de kinderen der Edelwacht in de
kerk. Half 3 Rozenhoedje en luide aanbid
ding; 7 uur plechtig Lof en preek en „Te
Deum".
MAANDAG, half 11 plechtige Conventu-
eele H. Mis van het Hoogw. Kapittel; 7
uur Zielenlof met Rozenhoedje voor de gel.
zielen.
DINSDAG, onder de H. Mis van half 8
algemeene H. Communie voor de kinderen
der Edelwacht.
ZATERDAG, 7 uur Rozenhoedje in de
Mariakapel.
De Blasiuszegen zal de volgende week
gegeven worden iederen dag na de H. Mi®
van half 8 en 9 uur.
Parochiekerk van den H. Joseph.
ZONDAG, de stille H.H. Missen te 7 uur
en half 9; te half 11 de Hoogmis; half 2
oefening van de Edelwacht.
'sAv. 7 uur Lof met conferentie.
MAANDAG, te half 8 Congregatie.
DINSDAG, half 8 algemeene H. Commu
nie voor de leden van'de Edelwacht. 'sAv.
7 uur Congregatie.
WOENSDAG, 4e der negen Woensdagen,
welke het feest van den H. Jozef voorafgaan.
De H.H. Missen te 6, 7, 8 en half 10 uur.
Te 7 uur gezongen H. Mis en 's avonds te
half 8 Lof met gebeden ter eere van den
H. Joseph,
DONDERDAG, half 8 Lof met gebeden
voor den vrede.
ZATERDAG, half 8 H. Mis voor de bekee.
ring der Zondaren in de kapel van het Mira,c
Mariabeeld, na den middag van 4—ftalf 10
gelegenheid om te b;ech:en. 's.Avonds half 8
I/>f met gebeden voor den vrede.
Parochiekerk van den H. Antonius v. Pr dn a
ZONDAG, te half 6, 7 uur en half 9 de
gelezen H.H. Missen, half 11 de Hoogmis.
Onder de H.H. Missen schaalcoüecte voor
onze St. Antoninaschool. Te 12 uur Catechis
mus, half 4 Vespers.
Heden feest van den H. Blasius, patroon
tegen keelziekte. Na de Vespers zal' er ge
legenheid zijn om den zegen te on'vangen. a's-
ook Maandagavond m de H.H. MVen.
DINSDAG, te 7 uur uitslelting van het
Allerheiligste tot het verdienen van den vol
len aflaat ter eere van den 'H. Antonius.
Te 8 uur gezongen H. Mis en des avonds
half 8 uur Lof en Vergadering der Broe
derschap.
WOENSDAG, te 7 uur H. Mis voor den
heer Jacobus Dam en te half 8 voor Mej.
Margaretha van der Vossen, geb. Zwanen'
burg, als leden van de Broederschap van den
H. Antonius.
DONDERDAG, te 7 uur twee H.H. Mis
sen voor de heer Jac. Franc. Lips, ais hd
van de Broederschap van den H. Kruisweg.
VRIJDAG, te 8 uur gezongen H. Mis,
's avonds te half 8 Lof en oefening van den
H. Kruisweg.
ZATERDAG, te 7 uur H. Mis voor Joannes
Norbertus van Eeten, als lid van de Broeder
schap van den II. Antonius.
Kerk van het Allerheiligste Hart
ZONDAG, le Zondag der maand, te ver
dienen volle aflaat voor de leden der Eer
herstellende Communie, feest van den H.
Blasius, te 7 uur en 9 uur de stille H.H.
Missen, te half 11 de Hoogmis, onder de
H.H. Missen Predikatie, half 1 Catechismus,
te 4 uur Lof, Predikatie en Acte van Eer
herstel. Na de H.H. Missen en na het Lof
zal de Blasiuszegen gegeven worden.
DINSDAG, hall 8 gezongen H. Mis ter
eere van den H. Antonius, het H. Sacrament
blijft ter aanbidding uitgesteld tot na de
H. Mis van 9 uur. "s Avonds van half 8—
9 uur gelegenheid tot het verkrijgen van
Katholieke lectuur.
VRIJDAG, half 8 gezongen H. Mis ter
eere van het H. Hart.
ZATERDAG, 's av. van 5half 10 gele
genheii om te biechten.
In de week de H.H. Missen te half 8 en
9 uur.
Pnrocliiekerk Spaai ue.
ZONDAG, de H.H. Missen te half 6, 7
en 9 uur; te half 11 de Hoogmis. Te 12
uur Catechismus voor de meisjes, te uur
voor de jongens; 7 uur Lof en rozenhoedje.
MAANDAG, 'e avonds half 8 Lof ter ee e
van .de H. Maagd.
WOENSDAG, 9 uur gezongen H. Mis van
dankbaarheid bij gelegenheid van een Gou
den Jubileum, 's Avonds half 8 Lof ter eere
van den H. Joseph.
DONDERDAG, 8 uur gezongen Requiem
voor de overledenen die op St. Barbara en
St Bavo be.graven zijn; 10 uur H. Mis in
de kapel van het Kerkhof.
ZATERDAG, 's nam. van 4hall 10 gele
genheid tot biechten'.
Aartsbroederschap van de H. Familie.
De vergadering wordt iederen Zo i na
houden te half 5 in de parochiekerk aan
het Spaarne. Vóór de vergadering bestaat
or gelegenheid zich op te geven ais lid ..e»
H. Familie en van „Voor Eer eu J t."
Barbara (Schoterkwartier).
ZONDAG, do H. H.
Missjn te hal. 6, kwart
over 7, 9 uur, en to
ftlf 11 dc Hoogmis,
half 7 Lof en na da
H au»3tne°[® ftjV 'II
Communie voor d> le
den van he Pa'ron al
DINSDAG en Don
derdag 's avonds ualf 8
Lof.
D0ND R AG kwart
over 8 H. Mis voo de
leden van d Aartsbraj-'
'erschap van O. L. Vr.
v».n Alt. B.„st nl.'
VRIJDAG, te kwart
over 7 en kwart over
8 H.H. Missen voor de overl. familie en tot
intentie dergemen, die in de bus voor de
geloovige zielen geofferd hebben.
ZATERDAG, gelegenheid om te biechten
van half 8—half 10 voor kinderen en ou
deren, van 45 uur voor kinderen, van 5—
half 10 voor ouderen.
St. Jan, Amsterdams! raat.
ZONDAG, 7 uur en half 9 de stille H.H.
Missen, half 11 de Hoogmis. 2 uur Ca tec his.
mus, 7 uur Lof met predikatie en Rqaenhoed e.
Heden wordt na de H.H. Missen en na
het Lof de zegen van dén H. Blasius ge
geven.
MAANDAG, om half 8 geen H. Mis maar
wordt op den gewonen tijd de H. Commu
nie uitgereikt.
DINSDAGavond -half 8 Lof ter eere van
den H. Antonius.
DONDERDAG, om half 8 geen H. Mis,
maar wordt de H. Communie op den ge
wonen tijd uitgereikt, om kalf 11 de ge
zongen H. Mis niet trouwplechtigheid. 'sAv.
half 8 Lof 'Jer eere van het H. Sacrament.
VRIJDAG, n.rn. van half 5—half 6 gele
genheid om te biechten voor de kinderen.
ZATERDAG, n.m. van 4half 10 gele
genheid om te biechten.
Gedurende deze week de Catechismus vol
gens gewoonte, uitgenomen Maan lag en
Donderdag. De jjl.H. Missen 7 uur, half 8
en 9 uur.
Woensdag- en Vrijdagmorgen wordt de
kerk om zes uur geopend, kwart over zee
en half 7 de H. Communie uitgereikt.
A.s. Zondag om 7 uur generale Communie
voor de kinderen van d« groote leeringen.
HEEMöTEDE.
ZONDAG, 7 uur en half 9 stille ILH.
Missen, 10 uur Hoogmis. Half 4 vergadering
der H. Familie, atdeeling mannen, 6 uur
DONDERDAG, kwart over 7 gez. H. MU
ter eere van het H. Sacrament; 's av. ha»
S Lof.
6, Heil, voorzitter der efdee lieg Hurlena, die na
Se aanwezigen welkom te hebben geheetea, dco heer
fitolp aan de vergaderden voorstelde en de hoop
tdtte dat deze vergadering er toe zou bijdragen om
het verlangen van de regeering „dat meer land zou
Worden dienstbaar gemaakt voor de teelt van land-
Vwwproducten" zou worden bevorderd.
De heer Stolp daarna het woord verkrijgende be
gon met te wijzen op de door den oorlog zoo zeer
veranderde omstandigheid waarin de landbouw ver
keerde, op de noodzakelijkheid van verandering in
het boerenberijf, vooral nu het gebleken was dat
Veel noodige hulpmeststoffen niet meer konden wor-
'den aangevoerd en voor de voeding van mensch en
idler zooveel ontbrak wat vroeger gemakkelijk kon
verkregen worden hij weer er op, hoe wij door die om
standigheden veel meer op eigen kracht zijn aange
wezen, ons land moet veel meer opleveren dan vroe
ger om het hoog noodige te verkrijgen. Wij moeten
het land zoo productief mogelijk maken en zfstap
pen van het verouderde Idee het grasland slechts als
aoodanig te gebruiken.
Dikwijls zijn de eigenaren van laad niet daarvoor
te vinden, maar men moest trachten hen daartoe te
hewegen. Het idee dat veel land ongeschikt ls voor
de teelt van landbouwproducten moest men laten
varen, alleen diende men oordeelkundig na 4e gaan
Welk land voor deze en welk land voor die gewas
sen, ongeschikt was en niet te zeer vreezen dat het
lagere land die geschiktheid niet bezat. In onze
streek ls voor veel gronden het diep ploegen niet gt-
Wenscht, omdat men dan het land te los maakt en
men soms door te veel bewerken schade doet door
dat dan het land te fijn wordt voor verbouwing.
Twee zaken diende men in de gegeven omstandig
heden in het oog te houden en wel dat men van de
te teelen gewassen veel eiwit verkreeg en in even
redigheid veel massavorming. Voor massavorming
waren bizemder voederbieten geschikt en werd ook
<de bouw van suikerbieten aangeraden, vooral kreeg
men voor suikerbieten hoogere prijzen en was het
geen na bewerking in de fabrieken overschoot, nog
■eer geschikt voor veevoeder. Erwten waren in onze
streek beter dan boonen vooral omdat de laatste
meer bemesting eischen. Voor haver was hetzelfde
op te merken als van boonen. Gerst werd zeer goed
geacht, vooral Chevaliergerst.
Inkuilen werd dikwijls niet goed toegepast, men
moest direct bij het inkuilen of opstapelen de massa
voldoende belasten hetgeen niet steeds werd in het
oog gehouden.
Het verbouwen van peen was ook goed maar in
onze streek niet zoo rentegevend als voederbieten.
Aardappelen zijn ook niet aan te raden. Voor tarwe,
mits niet te laat gezaaid werd Wilhelmina tarwe
aanbevolen maar preferentie gegeven aan Javettarwc
die op onze grondstreken meer opleverde.
Gedwongen door de omstandigheden zullen wij nog
lang na den vrede veel minder vee moeten gaan hou
den en meer bouwland moeten aanleggen.
Al het hiervoor aangegeven werd door verschil
lende voorbeelden gestaafd en eindelijk er op aange
drongen dat eene commissie zich onledig zou houden
met deze belangrijke aangelegenheid.
De heer Heil bracht den spreker dank voor zijn.-
duidelijke uiteenzetting. De eerste vraag die men
zich stelde was gewoonlijk „word ik er beter van"
men zou moeten inzien dat de oude sleur niet meer
kan gevolgd worden en dat men in jaren nog niet
de kunstmeststoffen zou kunnen krijgen die noodig
lijn.
Hij zou gaarne hooren wat de aanwezigen over
het gesprokene in' het midden hadden te brengen of
te vragen.
De heer P. Dijkzeul zeide bereid te zijn land te
Scheuren, hij vroeg of een zandlaag van twee voet
op zijn land voldoende zou zijn en wat hij dan het
best zou kunnen teelen.
De heer Smit vraagt of men huurland mag scheu
ren «onder verlof van den eigenaar.
De heer Stolp zegt dat een grondlaag van twee
voet gewoonlijk voldoende is, maar dit van omstan
digheden afhangt, hij wil het bedoelde land gaarne
komen zien.
Tot het scheuren van land had men machtiging
van den eigenaar noodig maar ook deze zouden wel
Inzien dat verandering noodzakelijk ls. In Friesland
b.v. waar vroeger alleen land voor grasland werd
verhuurd, begon het bedrijf al tweeledig te worden
De heer Buijs meende dat het land in den Waar-
derpolder steeds gebleken ls ongeschikt te zijn voor
d« teelt van landbouwgewassen, hij staafde dit met
«enige voorbeelen.
De heer Stolp zeide dat het natuurlijk moeielijk ls
goed bouwland te maken van land dat ook voor gras
land niet deugt.
De heer Milats vroeg of het zeker was dat de
verbouwer de geteelde vruchten voor zich mocht
behouden, waarop de heer Stolp antwoordde dat men
zeker een gedeelte zelf zou kunnen behouden, maar
men moest uitgaan van het idee, wij moeten ver
andering aanbrengen, ook voor anderen, liever dan
door de regeering hiertoe te moeten worden ge
dwongen.
De heer Vreeburg vraagt of hij bij scheuring van
laag land goed doet kalk te gebruiken. Dit wordt
door den heer Stolp ontraden. Vooral ook omdat het
du wat laat ls.
De heer Daamen zegt dat vroeger bijna in elk
huurcontract het verbod van scheuren voorkwam
maar dat eigenaren reeds begonnen in te zien dat
verandering noodig is.
Onlangs werd een geheele boerderij van 24 hec
taren grasland verhuurd met het recht van scheuren.
De heer Prins wijst op den hoogen waterstand
op vele landen, die daarom ongeschikt zijn voor
verbouwing en nu men geen petroleum kan krij
gen bij motorbemaling, is het soms betreurenswaar
dig, hij vraagt of de regeering hiermede geen re
kening zou kunnen houden.
De heer Beljaers vraagt, wat te doen met laag
land en hoe men denkt over ingekuild gras.
De heer Stolp wil het inkuilen van gras niet aan
raden. Hooi is in voederwaarde veel hooger dan
het best ingekuilde gras.
De voorzitter, de heer. Heil, zegt met belangstel
ling een en ander te heben aangehoord en hoopt
dat de aanwezigen ook aan hunne vrienden mede-
deelen wat hier verhandeld is en men zal inzien
dat een tweeledig bedrijf in onzen landbouw noo
dig is. Hij zou wenschen, dat degenen die land wen-
schen te scheuren, zich tot den heer S. Stolp te
Halfweg zouden wenden en die dan met de belang
hebbenden zal overleggen, wat voor hen het meest
ls aan te raden en wat op het gescheurde land het
best kan worden verbouwd. Hij zal niet nalaten de
regeering te wijzen op de wenschelijkheid om voor
bemaling, zoo eenigszins mogelijk, de noodige pe
troleum beschikbaar te stellen.
De heer Smit vraagt of het Rijk ook subsidie
geeft voor het scheuren van land, waarop verwe
zen wordt naar de bekende vergoeding mits de
opbrengst niet zelf wordt voorbehouden en ook
niet voor voederbieten.
De heer Prins dankt het Bestuur en den heer
Stolp voor de verstrekte mededeelingen en den heer
Heil nog eens voor zijn toezegging om bij de Re
geering de vraag om petroleum voor bemaling te
ondersteunen.
Nadat de heer Heil de aanwezigen dank heeft
^gebracht, sluit hij de vergadering.
gebragt.
Haarlem bleet een middelpunt van da
mastwevers tot in de 17e eeuw. Maar die
mmanier van weven ging men ook op andere
stoffen toepassen, in 't bijzonder op wol en
zijde, waarop Ampsing in zijn gedicht ook
toespeelde. Maar wol noch zijde bezit de
eigenschap om het licht steeds in ééne rich
ting terug te kaatsen, dermate dat de te
genstelling van grond en teekening naar vo
ren springen. Welke voorstellingen wist men
dan zoo artistiek naar voren te brengen?
IHet waren Bijbelsche geschiedenis en his
torische feiten, jachtpartijen en ook mytho
logische verhalen. Prof. Jhr. Six heeft zich
vooral verdienstelijk gemaakt voor de stu
die der damasten. Door zijn vrijgevigheid
bezit Haarlem's museum een tweeteil prach
tige damasten veltea «o wel ©en van Quij-
rijii Damast en een van Paschier Lamertijn.
Speciaal adrei voor
