IK ilMik COURANT
DE VE1KEEIDE KEUZE
BUITENLAND
STAD EN STREEK
Hfc.T VREDESVRAAGSTUK.
FEUILLETON
Dinsdag 26 Maart
Tweede Blad
D£ VREDE WIET ROEMENIE AANSTAANDE-
HA DE PHOLMKWESTIE EEN GRODNO- EN
MINSKKIttESTIE - D£ VREDE MET RUS
LAND - GRAAF ANDRASSY OVER VREDE.
Dc onderhandelingen met Roemenië lieb-
ken nu eindelijik koek eenig resultaat opge
leverd en bet iaat rieh aanzien, dat de vrede
Hu woldra geteekend zal wonden. De gewich
tigste politieke, territoriale en militaire be
palingen van bet vredesverdrag met Eoe-
s.enië zijn gistermorgen 4 uur geparafeerd.
Ook werd bet omvangrijk rechtspolitieke
aanvullend-verdrag en den grondslag voor
een overeenkomst betreffende de petroleum-
kvvestie onderteekend.
De overige economische kwesties zullen in
oom missie-zittingen verder worden bekan-
d°Naar met de Roemeensdie gedelegeerden
is overeengekomen zal bet gehéele verdrag,
nadat bet is opgemaakt, tegelijkertijd onder-
teekend en gepubliceerd worden.
Tot nog- toe is omtrent de overeengekomen
bepalingen nog niets definitief bekend en dus
valt bet bier buiten onzen gezichtskring er
over te oordeelen of de vredesovereenkomst
met Roemenië in zich al weer de kiemen zal
dragen voor latere, nieuwe conflicten, zooals
'de vrede met Rnsand en de Russische rand
staten.
Yv o behoeven slechts te herinneren aan de
kwestie betreffende Cholrn. Zoo men weet
werd het gouvernement Cholrn. bij Oekrajine
ingelijfd, hetgeen Polen tot oppositie bracht.
Om dit prijsgeven van öholm voor Polen
goed tc maken en daardoor de gemoederen
daar tot bedaren te brengen* werden aan Po
len de gouvernementen Grodno en Minsk
toebedacht.
Daarmee is men liet nu yeer niet eens in
Litauen, dat daardoor zijn ethnografisch
geheel acht geschonden. In verband hierme
de zond nu de National© lAtaueche Raad t
volgende telegram aan den Rijkskanselier,
aan de Rijksdagafgevaardigden Erzberger,
Naumann, Westarp en aan den gouverneur-
generaal van Li tanen en Koer land* Von Kai-
serlingk:
Volgens de tot nog toe bekende resultaten
van de besprekingen tusechen Duitsehland
en Polen is men bereid aan de Polen ©ene
vermeerdering van grondgebied in bet Oos
ten toe te staan, in den vorm van een ge
beden of gedeeltelijken afstand van de bi)
uiWftek liistorisah-Litauache gouvernementen
Lrodno en Minsk; het eerste gouvernement
behoort ethnografieeh geheel tot Litauen,
terwijl Minsk er voor een gedeelte toe be
hoort.
Bij deze gelegenheid brengt de Litausche
Nationale Raad ter kennis, dat het Litkau-
ecke volk dit voorstel als een bedreiging van
zijn bestaan beschouwt, dat de natie met
.albe kracht tegen een dergelijke overeen-
protesteert en dat zij de onschend
baarheid van haar grondgebied met allé ha
re ten dienste staande middelen zal verde
digen.*
iu het naspel van den vrede met Rusland
zou moeten blijken of de centralen al of niet
vertrouwen konden stellen in het nakomen
der verdragsbepalingen. OogenschijnRjk
oe toestand in Rusland, waar men zich niet
zoo maükelijk meer tegen Duitsohland'é
macht kan verzetten, deed 't reeds verwach
ten zal men in allee de bepalingen nako
men. Reeds is de demobilisatie aan het
Russische front afgeloopen. Den 24 Maart
werden de laatste militaire organisaties
ontbonden.
En de Russische afgevaardigde Petrof, die
uit naam der Sovjets de ratificatieoorkonde
van oen Duitsch-Russischen vrede Weeft
overgebracht, uitte zich in een persgeerprek
met een vertegenwoordiger van bet iRerL
Tagebl.* over den toestand als volgt: De
Boisjewiki hebben er nooit aan gedacht iets
te onuernemen, wat den vrede van Brest-Li-
towsk zou kunnen omverwerpen. Integendeel
zjj zijn on voor waar dteliik voor den vredbt
hebben de. verantwoording daarvoor voor 't'
volk op zich genomen en zijn besloten de vre
desvoorwaarden nauwkeurig na te leven.
Volgens de opvatting der Sovjet-regeering
moet u© practised© toepassing van bet vre
desverdrag zoo spoedig mogelijk geschieden.
De betrekkingen van het Russischs volk tot
het Duitsche waren van oudsher goed en de
oorlog, waarbij het Russische volk als zoo
danig geen belang had en waaraan het
slechts door Czaristischen dwang deelnam,
vermocht deze vriendschapsbetrekkingen
niet te vertroebelen.
De Russische regeering is overtuigd, dat
het Duitsche volk geen enkel belang heeft»
zich in aangelegenheden van Rusland te
mengen. Integendeel, de belangen van het
Duitsche zoowel als van het Russische volk
wijzen onvoorwaardelijk op goede weder
keer ige betrekkingen.
Afgezien van deae goede verwachtingen lata
echter de vredestoestand! in het. Oosten nog
'Eeel wat te wenschen over. Én dit zal ma
de ooizaak zijn, dat men in het Westen nog
niet tot onderhandelen wenscht over te gaan,
niettegenstaande vooral van Oostenrijkech-
Hongaarsche zijde daarop telkens wordt aan
gedrongen.
Nn weer heeft de Hongaarsche oud-Minis
ter en afgevaardigde graaf Julius Andrassy
een brochure gepubliceerd, getiteld: >Het
vredesvraagstuk*.
Over een vrede door vergelijk zegt graaf
Andrassy:
Wij zdjn bereid vrede te sluiten, hoewel
onze tegenstanders niet overwonnen zijtn,
zoodat wij geen vrede die toeren kunnen en
slechts een vrede door vergelijk mogelijk zou
zijn. Deze gezindheid wordt gedeeld door dé
groot© meerderheid in Oosteurijk-Hengarije.
In werkelijkheid beschouwt de graaf de
Entente als een lan dverdtelingssyndicaati
De vraag is nu, hoe Duitschland uit den
verschriikkelijken toestand kan gerakfcni
waarin het zich bevindt.
Andrassy bespreekt dan het voor en tegen'
van de formule van een vrede zonder ver
overing en zonder schadeloosstelling. Hij'
komt tot de gevolgtrekking, dat gemakkelij-'
ker 'n vrede door overeenkomst kan worden
verkregen. Want, zegt hij, men kan gemak
kelijker tot overeenstemming tusechen idé
beide partijen komen als een grensverdeetóng'
volgen kan en niet ieder bezet gebied om
zoo te zeggen automatisch moet worden te
ruggegeven, dan indien men zich moet hou
den alsof er niets wat gebeurd* 'n Vrede zon
der verovering en zonder grenswijziging ia
natuurlijk een der mogelijkheden voor een'
vergelijk, maar dan ook slechts één.
Voor dit denkbeeld bestaat, naar de Hon
gaarsche oud-minister uiteenzet, ©en groote'
meerderheid in Oostensrijk-Hongarij© en'
evenzeer in Duitsehland. Hij meent, dat dé
tegenstand daartegen alleen bij de Entente
schuilt en vooral bij de Engelsehen, die
steeds erop uit waren, vr ed es o n d erhandel in-
fen af te wijzen. Lloyd George heeft alboo#
et openen van vrede®cmderhantl©4'ngen
vastgeknoopt aan te voron In te willigen
voorwaarden, di© tót he*i mogelijk maakten'
het aanknoopen van onderhandelingen te
ontwijken.
Andrassy meent d© oorzaak daarvoor té
moeten zoeken in "t feit, dat dé geallieerden
veroveringsplannen hebben, in Oostenrijk
voor Italië; in Syrië voor Frankrijk, in Me
sopotamia voor Engelanid.
Daardoor is de wereld in een onontwarba
re moeilijkheid gekomen. En Andrassy
vraagt zich af: »Hoe kan dé wereld daaruit'
worden verlost!*
Dat zou kunnen door wegneming der mis
verstanden, door bevordering vwn het begrijp'
van eikaars belangen en wenschen en door
de liefde, zegt hij.
Er ie geen andere weg open, dan te pogen,
telkens opnieuw, om tot een vrede door ver
gelijk te komen. En Andrassy meent, dat
men daarbij niet al te stijf moet blijven
staan op het behoud van hun bezit. Men kan
gemakkelijker tot overeenstemming komen,
als er een nieuw© grensve rdeoling wordt op
gemaakt, zoodat het bezet gebied niét auto
matisch wordt teruggegeven* Een vrede zon
der grenswijziging acht Andrassy thans nief
meer mogelijk.
De hoofdzaak is, dat de vrede door over
eenkomst tot stand komt op een wijze, waar
door het voortduren van vijandelijke gevoe
lens na den oorlog tusechen dé volken wordt
vermeden.
aioh aan hat parlement voor. In helde Ka
mera werd zij warm ontvangen. Toen de le
den dear regeer ing de zaal binnentraden,
werden zij door de aanwezigen met daveren
de toejuichingen begroet, In een korte rede,
die herhaaldelijk door stormen van bijval
werd onderbroken, deelde Maura het regee-
riugsprogram mede.
Voor het parlement verzamelde zich een
volksmenigte, die den minoster-preeldent en
de andere ministers warm begroette. Des
avond# hadden opnieuw vaderlandslievende
straatbetoogingen plaats.
Maura heeft een groot aantal politieke
aanhangers. Hij koesterde steeds streng mo
narchistische opvattingen en deae gezindheid;
was velen een doom in het oog.
In een korte samenvatting van ©en doel
der staatkundige geschiedenis over de laat
ste jaren herinnert de »Msb.« er aan, dat na
de fusileering van den bekenden anarchist
Ferrer ear zoozeer tegen Maura werd gea
geerd, dat de koning hem moest prijsgeven.
Men schold Maura voor een geweldenaar,
een reactionairen dictator, 'n moordenaar,
»n« In dagbladartikelen werd hü heftig aan
gevallen, met dreigbrieven overstelpt en
zelfs kruit- en dynamietaanslagen werden er
tegen hem beraamd.
Reeds twee jaar tevoren had Maura een
wetsontwerp tot handhaving dor openbar©
orde ingediend» dat de regeering wapens in
de hand zen geven tot onderdrukking der
revolutionnaire bewegingen. Maar zijn voor
stellen vonden geen ingang en werden te
niet gedaan door de tegenkanting der libe
ralen en liberaal-conservatieven, van (dén'
heer Dato en van den koning.
De liberale leider Moret maakte van dd
Ferrer-eampagno gébruik om Maura ten val'
té brengen. Doch Moret had geen succes met
zijn kabinet en moest zijn plaats aan den li
beralen Ganalejas inruimen, die de anarchis
ten aan een zoet lijntje poogde te houden.
Het was een tragisch feit. dat Caualejaé
self aan het moordend staal der anarchis
ten ten offer viel.
Ganalejas werd wederom door een liberaal
graaf Romanones, opgevolgd, die o.a. bekend
is door het herstel der betrekkingen met
den H. Stoel en het afsluiten der Marokiko-
overeenkomst met Frankrijk.
Na hem kwam Dato aan hei bewind, een
conservatief, die sterk naar den liberalen
kant overhelde en die poogde de liberalen: te
voldoen en tevens de conservatieven aan het
lijntje te houden. Ook Dato had niet veel
succes en behield met groote moeite tot De
cember 1915 zijn portefeuille. Ware de we
reldoorlog niet uitgebroken, dan sou hij xnl»-
echien al eerder van het tooneel verdwenen'
rijn.
Hij moest op lijn beurt wéér voor den libe
ralen Romanones wijken, die weer door den
rechts-ltberalen Garcia Priëto werd opge
volgd, welke een min of meer slappe politiek!
voerde ln dezen ook voor Spanje moeilijken'
oorlogstijd.
Maure was het, die ia groote volksverga
deringen voor een krachtige houding van
Spanje opkwam, vooral ook op bnitenlandsöh'
politiek gebied.
Hot feit, dat hij opnieuw met de vorming
van een kabinet belaat werd. en de ontvangst
van zijn benoeming tot kabinetsformateur
wijzen er op, dat men Spanje's politiek meer
in die richting wil geleid zien.
SPANJE.
DE KABINETSCRISIS OPGELOST - MAURA
KABINETSFORMATEUR HULDEBETOO-
GINGEN VOOR DEN KONING - EEN BEKNOPTE
STAATKUNDIGE GESCHIEDENIS.
De kabinetscrisis in Spanje is van lango
ren duur geweest, dan aanvankelijk werd
verwacht. Zoo men zich herinneren zal werd
het ontslag van Garcia Priëto door den Ko
ning niet aanvaard. Doch Priëto bleef bij
zijn besluit en weigerde het roer van staat
in handen te houden.
Er ontstond een drukkende stilte; dagen
en dagen gingen voorbij zonder dat de ko
ning er in slagen kon dé crisis op te Joeeen»
totdat als bij verrassing bekend werd, dat
Maura, de leider der conservatieven, wa|S
belast met het vormen van een nieuw ka
binet en deze de opdracht had aanvaard.
Deze onverwachte beëindiging van de ka
binetscrisis heeft bij het publiek en do pers
de grootste voldoening te weeg gebracht.
In deze verbeterde stemming hadden her
haalde straatbetoogingen plaats, waaraan
alle klassen der bevolking, zonder verschil
van politieke partij, deelnamen. Militairen
sn burgers uitten door geestdriftig hoera
geroep hunne bevrediging over de oplossing
van de kabinetecrisis.
Voor het koninklijk paleis verzamelde
zich 's voormiddag» een menigte van duizen
den meiuBchen, die den koning, toen hij op
het balkon kwam, een geestdriftige ovatie
bracht.
Toen de koning 'smiddag» in rijn auto
door de Puerto del Sol reed, kwam er haast
geen einde aan het gejuich, dé auto werd
aangehouden door de volksmenigte, die den
koning geestdriftig hulde bracht. La een wa
ren tri om foebt werd hij door het juichende
volk begeleid tot het paleis.
's Namiddag» stelde de nieuwe regeering
DE UITBREIDINGSPLANNEN JAN
HALFWEG.
Reeds meerdere malen hebben wfl «en en.
ander medegedeeld over hangende uitbrei
dingsplannen der gemeente Haavlennnerliede,
waarvan o.m. de, onlangs uitvoerig beschreven
havenplannen, een onderdeel uitmaken. Giste
ren werden wü in de gelegenheid gesteld, ken
nis to nemen van de hierop betrekking hebben
de stukken en van de wijzigingen en aanvullin
gen der bestaande plannen, welke wijzigingen
on aanvullingen in verband Staan met het feit,
dat de gemeente de hand heeft gelegd op
bouwgronden, vallende in het uitbreidingsplan.
Reeds sinds verschillende jaren hebben Bur
gemeester en Wethouders er naar gestreefd om
de gronden, in eigendom toebéhoorende aan
den beer Jaoob Sdiarrighuisen t« Halfweg en
gelegen aan de oostzijde van het dorp, voor de
gemeente in eigendom te verkrijgen. Meerma
len «Ön daarvoor onderhandelingen gevoerd,
zoowel met den heer Sebarrighuisen recht
streeks, als door bemiddeling van derden, doch
telkens mislukten deze onderhandelingen, om
dat de vraagprije van den heer Soharrigihuisen
te hoog bleek.
Toch bleef do aandacht van Burgemeester en
Wethouders voortdurend op deze terreinen ge
vestigd. Halfweg is immers niet rijk aan bouw
terreinen, hetwelk voor een. belangrijk deel
voortvloeit uit de eigenaardige ligging van het
dorp. Eensdeels wordt het ingesloten door de
Ringvaart om de Haarlemmermeer, anderdeels
door den Spaarndammerdjjk en den spoorweg.
Daarbij komt nog dat de voorraad bouwterrei
nen belangrijk wordt verminderd door de om
standigheid, dat de boven aangeduide vrij smalle
strook grond nog wordt doorsneden door de
Trekvaart. Wanneer dus de terreinen van den
heer Soharrighuisen eene ongewensohte be
stemming zouden verkregen hebben, b.v in han
dtas van induetrleelea, At van ongpeweaaohte
bouwgromdspeoulanten «ouden rijn gekomen,
dan zou zulks aen belangrijk nadeeligen invloed
op de ontwikkeling van dit dorp hebben kannen
uitoefenen. Om die redenen gevoelden Burge
meester en Wethouders dan ook steeds behoefte
aan de terreinen van den heer Saharrighuisen.
Die behoefte ateeg de laatste jaren aanmerke
lijk, doordat Halfweg tengevolge van het be
zit van waterleiding en electriciteit door de
aanwezigheid van eleotrisch verkeer en in het
algemeen van meerder comfort, als plaats van
vestiging meer aantrekkelijk la geworden. Ook
de te verwachten annexatie van do gemeente
Sloten door Amsterdam, maakt het noodig
tijdig de hand op bouwterreinen te leggen.
Een en ander gaf B. en W. aanleiding om
voor eenige weken terug, nog een» langs indi-
reoten weg, werk te maken van aankoop van de
terreinen vorenbedoeld.
Terwijl zij hiermede echter bezig waren en
or reeds onderhandelingen hadden plaats ge
had, verspreidde zich plotseling het gerucht
dat bedoelde terreinen waren aangekocht door
den heer J, Grama, veehouder, te Osdorp.
Meenende dat deze terreinen door den heer
Graman kwalijk konden zijn aangekooht om
daarop ©en veehoudersbedrijf uit te oefenen,
aangezien de prijs van dezen grond voor dat
doel te hoog kon worden geacht, heeft het ge
meentebestuur zich tot den heer' Graman ge
wend met het verzoek om eenige inlichtingen
ter zake.
De heer Graman heeft toen medegedeeld dat
hij deze gronden had aangekocht ten einde een
gedeelte daarvan af te staan aan het R.-K.
Kerkbestuur te Halfweg, om daarop in de toe
komst verschillende gebouwen te stichten,
zooais een school, patronaatsgebouw en wel
licht later een kerk, pastorie en begraafplaats.
Hij verklaarde zióh voorts bereid het overige
gedoe! te aan anderen te verkoopen, aangezien
h«t doel hetwelk bii hem bii den aankoop had
voorgezeten, was bereikt. Ofschoon reeds meer
dere gegadigden zich voor aankoop hadden
aangemeld, was hü wel genegen aan de ge
meente de voorkeur in doze te geven.
Do gronden zijn zeer gunstig gelegen en
hebben een opoervlakte van 7 H,A.> 23 A., 78
o.A. De koopsom bedroeg 70.000. Het kerk
bestuur nu, aal 2 H.A. noodig hébben, terwijl
da verkooper de woning en het daarachter ge
legen terrein, ter grootte van 89 A., 37 o.A.
buiten den verkoop heeft gehouden.
De verkoop aan het Kerkbestuur voornoomd,
heeft plaats gehad voor den prijs van 13.200
zijnde 0.86 per M2.
Het re&teerende deel, al zoo ter grootte van
4.54.41 H.A. wil do heer Graman aan d© ge
meente verkoopen voor den prijs van 50.800
zijnde pl.m. 1.25 per 2M.
De heer Graman heeft dug op deeen ver
koop geen winst behaald.
Ten einde echter althans iets te verkrijgen
voor «ijne bomoeiingen, wordt door d«a heer
Graman bedongen, dat hij deze terreinen der
genfeente gedurende zes jaren, voorzoo ver re
daarop nog, geen gebouwen worden gesticht,
zal kunnen huren ter beweiding, voor den prijs
van 80 per HA. per jaar. Verder wordt door
hem bedongen, dat de gemeente verplicht zal
zijn een terrein ter grootte van 500 M2, gedu
rende hoogstens 10 jaar te zijner beschikking
te houden, tegen den prijs van 1.16 per M2,
teneinde daarop een of meer woningen te kun
nen stichten.
Do totaalprijs door dan heer Graman voor de
terreinen betaald, welke ongeveer neerkomt op
1.07 per M2, is vrij laag en blijft althans be
langrijk beneden de som, welke de heer Sohar
righuisen had gevraagd.
De gemeente zou bij instandkoming van den
thans voorgeetelden aankoop alleen in eigen
dom verkrijgen
le. de reeds aanstonds waardevolle perceelen
bouwgrond langs en in de onmiddellijke nabij
heid van Rijksstraatweg en O-sdorperweg;
2e. de middengedeelten, welke door do ver
moedelijke stichting van belangrijke gebouwen
door het Kerkbestuur, reeds nu in waarde zijn
gestegen.
In de raadsvergadering van morg«n zullen
B. en W. voorstellen, tot aankoop der gronden
over te gaan en hiervoor ©en leening te sluiten
van 80.000.
Wanneer de gemeenteraad tot aankoop be
sluit, sal worden overgegaan tot de exploitatie
van bouwgrond en het inrichten van een ge
meentelijk grondbedrijf. B. en W. moenon, dat
reeds nu voorbereidende maatregelen voor een
exploitatie der terreinen moeten word©n ge
troffen.
In verband hiermede hebben zij door den
heer Jog Ouüpers ingenieur-architect doen
vervaardigen een zeer voorloopig schema voor
eene wijziging van het bestaande uitbreidings
plan te Halfweg, ©en en ander voorzoover dit
betrekking heeft op de onderwerpelijke ter
reinen.
Daar de vraag naar geschikte middenstands-
woningen geregeld toeneemt 6n het zeer waar
schijnlijk is dat verschillende gegoede inwoner»
naar Halfweg zullen vertrekken, in verband
met de gunstige tijdsomstandigheden voor deze
streek, stellen B. en W. voor, de straat welke
is ontworpen naast het perceel van den heer
B. J. Lijnkanjp ter lengte van 145 M. en tor
breedte van 12 M. aanstonds te doen aanleggen
en aan die straat nog dezen zomer te stichten
een 20-tal middenstand*woningen.
Deze middenstandswoningen kunnen worden
gebouwd niet steun van het Koninklijk Natio
naal Steuncomité, dat hoogstens 25 in de
bouwkosten zal bijdragen, waartegenover do
betpaling staat dat geen hoogere hun» mag be
dongen dan 6 pér week.
Nu zou eene woning met eene huurwaarde
van8 per week in de huidige omstandigheden
niet van zoodanigen aard zijn, dat de gemeente
daardoor tot haar trekt, die gezinnen van wie
rij wenscht, dat zij rich in haar midi en zullen
vestigen. Daarom zouden B. en W. willen doen
bouwen woningen met eene huurwaarde van
450", om deze te verhuren voor een huurprij»
van 800 per jaar. De gemeente zou hierop
weliswaar 150 per jaar en per woning toe*
leggen, doch hiertegenover staat dan ook, dat
zij de vestiging hoopt te verkrijgen Van inge
zetenen, die dit verlies ruimschoots .goed
maken.
Mocht binnen korter of langer tijd de wen-
sohelijkheid van verkoop dezer woningen blij
ken, waarvoor B. en W. nu reeds veel gevoelen
dan is zulks met vergunning van het Koninklijk
Nationaal Steuncomité mogelijk, wanneer de
genoten subsidie wordt terugbetaald. Hot
ligt in de bedoeling ook deze en volgende
woningbouw een onderdeel van het grondbe
drijf te doen vormen.
Tijdens den loop van vorenbedoelde onder
handelingen in zake den aankoop do terreinen
van den heer Graman, heeft de Burgemeester
zich ook in verbinding gesteld met den heer O.
van der Goes, te Halfweg, over aankoop van
aan dezen behoorende terreinen, gelegen bij d©
Centrale der E. S. M.
Van der Goes bleek bereid deze terreinen te
verkoopen voor den prijs van 1 M? r.bm in
totaal voor 24542.
De voldoening van deze koopsom zou jjnot - u.
plaats hebben vóór of op 1 November a.s., ter
wijl hij het recht van beweiding gedurende
dezen zomer reserveert, zonder betaling,
B. en W. meenen, dat een en ander voor dezen
aankoop is aan te voeren, doch dat er ook om
standigheden tegen pleiten. In het algemeen
geldt ook hier de overweging, welke kan voor
zitten bij aankoop der gronden van den heer
Graman, n.l. dat het voor de gemeente ge-
wensoht Is, het beschikkingsrecht over deze
bouwterreinen te verkrijgen. Verder zijn de
terreinen van den heer van der Goes van min
der waarde dan die van den heer Graman,
doordat zij niet aan den Rijksstraatweg gren
zen, doch aan den anderen kant rijn bii de per
ceelen van van der Goes ook niet die minder
waardige deelen, welke Graman van Soharrig
huisen kocht en door hem aan het R.-K. Kerk
bestuur rijn overgedragen. Een en ander doen
B. en W. condudeeren, Toorloopig aan den aan
koop van deze gronden af te rien.
ZAANDAM. Hoe weinig serieus dé bepa
lingen omtrent de distributieregeling wor
den nageleefd, zelfs door de autoriteiten,
bleek dézer dagen, volgen» het Hbld., bij
de in beslagneming van een baal manufac
turen te Zaandam.
Deze inbeslagneming geschiedde door de
politie op grond van het ontbreken van e«n
geleidebiljet.
Zooals men weet is het vervoer van manu
facturen verboden, doch kunnen daarop ont
heffingen worden verleend, wat dan moet
blijken uit een geleidebiljet, afgegeven door
het Rijksbureau voor manufacturen te's Cra-
venhage.
Toen de afzender, die te Za.n am woont,
vernam, dat zijn eigendom in beslag was
genomen, trachtte hij dit eerst terug te krij
gen door te betoogen, dat het in bes'ag»
genomene een baal bindgaren rfiet
viel onder het begrip manufacturen, zoo iat
daarvoor geen geleidebil'et noodig was.
De deskundige die door de politie geraad
pleegd was, besliste echter, dat bindgaren,
als vervaardigd van plantaardige vezels wel
tot manufacturen moest gerekend worden
Toon hot op dien grond dus niet geluk
te zijn eigendom terug te krijgen, schreef
hij ijlings naar het Rijksbureau met ver
zoek om toezending van een vervoerbiljet.
Dit werd hem per omgaande verstrekt,
waarmede hij zich nu andermaal tot de po
litie wendde.
Doch ook nu nog maakte deze beswaar
de baal af te geven, omdat wel op het
vervoerbiljet vermeld stond, dat het 8 da
gen geldig was, doeh de dagteekening vaa
afgifte geheel ontbrak.
De politie begon rich toen voor de zaak
te interesseeren en vroeg of ook blanco-
vervoer-biljettea te verkrijgen waren.
De man verklaarde dat niet te weten. doofa
sou er eenige aanvragen: het zou 'a wel
uitkomen of het ging.
Als antwoord op zqn schrijven dg
hij van het Rijksbureau ©en gedrukte cir
culaire, waarop kon worden ingevuld hoe
veel blanco-vervoerbiljetten men wen«chte
te ontvangen.
Toen de politie daarop hot Rijksbureau
telefonisch opbelde, werd op de vraag of
blanco-vervoerbiljetten voor de verzending
van manufacturen werden verstrekt na eeni
ge aarze'ing geantwoord, dat dit adeen ge
schiedt ten behoeve van bona fide-hande-
laren. Op een tweede vraag of zekere B.
uit Zaandam een bona-fide-handelaar was,
fuidde tot groote verbazing van de poUiie
het antwoord, dat deze als soodanig niet
bekend was.
Hieruit blijkt, hoe gemakkelijk het is ont
heffing van een vervoerverbod te verkrijgen,
maar tevens, dat op die wijze een resre ing
heel weinig effect heeft.
19
Crump wist nu waarlijk niet meer hoe hij
het had. Zijn vrouw mocht dan gaarne een
huwelijk wenschen tot stand to rien komen
tusechen den jongen baron en Rosa, zij mooht
daarom tegen Karei Hartman bevooroordeeld
rijn, zeker zou zij een dusdanige beschuldi
ging niet geschreven hebben, indien zij niet
van de volkomen juistheid ervan overtuigd
was.
Had hij zich dan zoo In Hartman vergist,
ün zou deze hoe solide hij lijken mooht, in-
lnderdaad geheel onbetrouwbaar zijn. Crump
kon het niet gelooven. Maar toch hij herin
nerde zich hoe men ook vroeger in den
vader van Karei volkomen vertrouwen ge
steld had en deze daarvan opeens gruwehjk
misbruik gemaakt had. Zou het dan tóch
ook hier weer bewaarheid worden, dat de
appel niet verre van den boom valt. Hij
moest het wel aannemen.
„Maar dan is hij een ellendige huichelaar.
En m'n vrouw heeft gelijk, dat %jjn beschul
diging tegen van Laecken hierdoor in een
geheel ander licht komt te staan. En ik moet
nu ook wel aannemen, dat de inlichtingen,
iwolke mij omtrent Van Laecken verstrekt
cjjn, volledig waren, dat in zijn verleden
niets is, dat hem onwaardig zou ma^en
Rosa's vrouw te worden."
Dit was de slotsom van Crump's god ach-
tongang. En hij liep den volgenden morgen
zijn fabriek eene door en péinsdé er over hoe
eigenlijk het huwelijk tussohen van Laecken
en Rosa zijn schoonste droomen verwoesten
zou. Hij had vroeger altijd vurig gehoopt
een zoon te krijgen om in zijn zaak een op-,
volger to hebben. Want zijn zaak, wqprv&n
hü door energieken arbeid de beteekeni©
zoo verhoogd had, was hem lief. Toen het
geluk hem niet gunstig was en Rosa z'n
©enigst kind bleef, had hij langzamerhand
den wensch in zich voelen opkomen, dat zjj
nog eens huwen zou met een man, die later
aan het hoofd der fabriek zou kunnen staan.
Karei Hartman, had hij gemeend, zou in dat
opzicht vooral een goede schoonzoon vóór
hem geweest zijn. Maar de illusie, dat al
thans een schoonzoon zijn opvolger zou zijn,
was nu geheel vervlogen.
„Och," gromde hij, ,jk ben een oude kerel,
ik nader al heel dioht de nestig. Ja, als ik
nog jongen was, dan zou ik volhouden en
werken om te beleven misschien, dat een
kleinzoon mijn taak overnam. Maar daar be
hoef ik nu niet meer aan te denken. Ik zal
mijn fabriek in andere handen zien overgaan,
helaas."
Maai' Crump was sinds lang bij zich zelf
overeengekomen, dat in de eerste plaats
R©££ gelukkig moest worden. En waar van
Laecken nu blijkbaar de man van haar keu
ze was, wilde hij niet met het oog op de
toekomst van zijn fabriek Rosa trachten te
bewegen een ander als echtgenoot te kiezen.
Hoewel onder zijn handelsvrienden waren
jonge energieke lui, die hij duizendmaal lie
ver als schoonzoon zich ge wenscht zou heb
ben, dan de zoon van den baron, die wel
licht een best mensch was, een goed huis
vader zou worden, maar een bureaucraat zou
zijn- Geen man van zaken.
„Daar moet ik me over heen zetten," zei
'Grump in zich zelf, „en daarom, nu blijk
baar toch de kogel door de kerk e, moet de
zaak ook maar gauw en goed beslist worten.
Dien middag ging hij de familie van Lae
cken een bezoek brengen. Hij trof den baron
thuis en hij ver .e 1de kort en goed, waarvoor
hij gekomen was.
„Ik wi'de u vertellen," zei hij tot den
baron, „dat ik verkeerd ingelicht was blijk
baar en dat ik me er niet langer tegen
verzetten zal, dat onze kinderen zich ver
loven."
Baron van Laecken toonde zich /eer ver
heugd.
„Waarachtig, vriend Crump," zeide hij har
telijk, dat verheugt me grootelij'ks. Geloof
me, Éduard mag dan als student wat vroo-
lijk geleefd hebben en my wat veel geld
hebben gekost, de jongen is niet slecht. [Er
zit een goeden grond in. En ik twijfel niet
of hij zal met uw Rosa zeer gelukkig zijn."
De heeren dronken een glas wijn op het
toekomstig welzijn van de jongelui en Crump
die den ouden van Laecken a's een recht
schapen en waardig man zeer waardeerde,
"sprak vertrouwelijk met hem over do toe
komst. Aanleiding daartoe was een opmer
king van den baron geweest, die jwlde:
„Wij rijn, al draag,ik «en bekenden naam,
niet bijzonder gefortuneerd, dat moet u ook!
weten."
„Ik weet het," antwoordde Crump, „maar
dat heeft bij mij nooit als ernstig bezwaar
gegolden. Ik ben het wel, doch ik zou daar
om Rosa's hand ook wel aan iemand gegund
hebben, al bezat hij geen rooden duit. Ja,
weet u wel baron, dat die huwelijk voor
mij eigenlijk oen leelijke streep door de re
kening is."
Op de vraag van van Laecken, hoe hij dit
bedoelde, vertelde Crump hem openhartig van
zijn vroegere plannen omtrent zijn fabriek.
„Ge moet het goed begrijpen," zeide hj,
„mijn grootvader heeft de machinefabriek
hier begonnen, klein nog, doch voor zijn
ijver en energie kwam ze tot ontwikkeling^
Mijn vader heeft tde fabriek be.&ngrijk uit
gebreid en bracht haar tot bloei. Ik zelf
heb mijn leven alles gedaan wat ik kon en
toen ik nog heel jong was maakten we een
hevigen crisistijd door. Maar we kwames
den kwaden tijd te boven, en ik heb me
omhoog gewerkt op een wijze, zooals Ik h»f
zelf niet had durv«n droomen.
(Wordt ver
