VAN OVERAL
"handel 'er nijverheid
STAD EN STREEK
LEGER EN VLOOT
KUNST EN'KENNIS
ORDE EN ARBEID
BERICHTEN
417de STAATSLOTERIJ.
Van heden af is he: verboden, eieren
te bezigen voor bereiding van advocaat
of andere alcoholische dranken.
Kaar do „Tel." verneemt is de heer J. Zoet-
'tauller, inspecteur voor de Volksgezondheid
te Nijmegen, belast met de leiding van
den noodwoningbouw," waarvoor de
Tweede Kamer onlangs een orediet van 15
millioen gulden heeft toegestaan-
Zonder opgaaf van redenen heeft de regee
ring de grondstoffen van de zeepfa
briek De Fraiture en Oo. te Breda in be
slag genomen, zoodat de firma de in
vollen gang zijnde fabriek heeft moeten slui
ten e n alle werklieden ontslaan.
Er zijn nog geen reden aangegeven waar
oin te Tilburg bij 0 fabrikanten de k e 11 i n g-
garens inbeslag genomen zijn. Tntus-
schen komen berichten, dat in telegrafische
opdracht van den minister van Landbouw
bij verschillende firma's te Eindhoven, Lonne-
kcr, Enschede, Arnhem en Goirle ook alle
aanwezige kettinggar ens worden in beslag ge
nomen, met uitzondering van hetgeen zich
op de garenboomen bevond. Van verschil'ende
fabrieken is hel personeel voorloopig near huis
gezonden.
Dc gemeente Leeuwarden zal een groote
va i' k e ns m e s t e r ij oprichten. De die
ren zullen worden gemest met afval, dat door
ie stadsreiniging wordt bijeengebracht.
De herkeuringen. De centrale com
missie voor studiebelangen aan de Techni
sche Hoogeschool te Delft- heeft op een des
betreffend schrijven aan den Minister van
Oorlog inzake het onder de wapenen roe
pen van degenen, die bjj de a.s. herkeurin
gen zullen, worden goedgekeurd, ten ant
woord gekregen, dat nog niet met stelligheid
Jj:an worden aangegeven, omstreeks welken
tijd bedoelde dienstplichtigen in werkelijken
dienst zullen wordeu gesteld, aangezien hier
omtrent nog geen bepaalde beslissing is ge
nomen.
Vermoedelijk zal hun indienststelling niet
eerder plaats hebben dan in het voorjaar
van 1919. Het ligt in de bedoeling, om als
dan de jongeren het eerst onder de wape
nen te doen komen. De mogelijkheid is niet
uitgesloten, dat aan degenen, die in het
jaar, voor hun opkomst vastgesteld, examen
zullen afleggen, op hun verzoek het noo-
dige uitstel van opkomst in werkelijken
dienSt wordt verleend.
Te Edam is ingebroken bij den heer W.,
aldaar. Pogingen om de brandkast te bereiken
waren niet gelukt. De dader, een Amsterdam
mer. i« door den rijks veldwachter aangehouden.
Mevr. J. DoorenbosDe Groot. j.
Op 24 dezer is te Parijs overleden mevr. J.
Doorenbos—De Groot, arts bij de NederlanJ-
scho ambulance Pr.é Oatelan.
Verruiming Noordzeeka
naal. In een adres aan de Tweede Kamer
ontwikkelt de heer A. M. Lange veld te
Sehevenanigen, verschillende bedenkingen
tegen het wetsontwerp tot onteigening van
gronden voor verruiming van het 'Noordzee-
nanaal, dat, naar hii betoogt, ernstige be
zwaren oplevert vooj hel geheele baveuplaii
van Amsterdam, dat de afwijking van het
aangenomen ontw erp der Staatscommissie in
verschillende opzichten in strijd komt met
de belangen eener moderne ba ven.
Adressant geeft de Kamer in overweging
liet geheel haveuplan te doen herzien in ver
band met de groote gebreken en de enorme
booge kosten.
Een persdeliot. De S. D. P.er Nut
ters, wordt, naar da Tribune" meldt, vervolgd
voor een artikel in de „Tribune" van 29 Jan.,
getiteld „Weigert de bijbetaling van het gaa"
en moet daarvoor op 5 Juni a.s. voor de 5«
kamer der Amsterdamsob# Rechtbank tereoht-
Itaan.
Een aardbeving! Men seinde ons jci#-
teravond uit Maastricht: Br en vóór halfzee ia
jtier gedurende eenige seconden een hevige
trilling, vermoedelijk een aardbeving, waarge
nomen. In sommige huizes vielen, schilderijen
Van den muur. Merkwaardig, dat in sommige
gebouwen aan den voorkant allee rinkelde. ter-
Wijl aan den achterkant niets werd bespeurd.
Nog een slachtoffer v a >n
1de Hembrugstaking. De persoon,
de Heus genaamd, die tijdens de staking aan
de Hembrug, een schildwacht voor de poort
van de Marinewerf te Amsterdam met een
Revolver dreigde-en daarom door dezen werd
aangeschoten, is Maandagmorgen in het Bin
nen-Gars thuis overleden.
Inbraak te Helder. Het was
'der politie van Helder bekend, dat inbrkeers
van plan waren een der oorlogsschepen, wel
ke in de haven aldaar liggen, een bezoek te
"brengen. Alle schepen werden daarom al ge-
ruimen tijd bewaakt, en ook werd scherp
acht gegeven op verdachte individuen.
Met den trein, die te kalftwaalf des avonds
aankomt, kwamen Zondagavond een tweetal
mannen mede, die blijkbaar niets goeds in
hun schild voerden." Het bleetk der politie
dan ook, dat men het gemunt had op Hr. Ms.
Koningin Emma der Nederlanden* liggende
aan de Zuidstraat. De politie had dit schip
rondom afgezet, terwijl beide mannen yjop
een vlot aan den achterkant het vaartuig
'trachtten te bereiken. Door middel van een
touw heschen zij zich omhoog.
Zij hadden het gemunt, blijkens qen sleu
tel, die een hunner, toen hij gesnapt werd,
'wergwierp, op de brandkast van den officier
van administratie. Doordat de sleutel niet
paste, is hun doel echter niet bereikt.
Bij het verlaten werd een hunner, toen hij
zich af liet zakken, gearresteerd. De tweede
zette het op een loopen, de Zuidstraat in. Toen
hij aan de sommaties om te blijven staan
geen gehoor gaf, werd op hem geschoten,
waardoor hij in het been gewond werd en
neerviel.
De mannen, wior identiteit nog niet vast
staat, zijn Amsterdammers en bevinden zich
in voorarrest, in afwachting van hun over
brenging naar Alkmaar. »Hbl.«
Een brandspuit vernie ld.
Te Diemen is ingebroken in het brandspuit-
huisje bij de Vnkenbrug. De brandspuit is
totaal vernield, de slangen zijn stukgesneden.
De koperen onderdeelen zijn meegenomen.
De ketel werd aan den waterkant in het riet
gevonden.
KORTE BERICHTEN.
R.-K. Reizigers. In een dezer datgen
to Utrecht gehouden vergadering van leden
der Ned. R.-K. Ver. van Handelsreizigers
St. GhristoffeL, werkzaam in de branches
koffie, thee, cacao, chocolade, margarine vet
en Zeep werd een vakgroep opgericht voor
oonsumptie-nrtikeleu waarin bovengenoemde
branches werden ondergebracht. Alle aanwe
zigen traden tot de opgerichte vakgroep toe.
De vereeniging »St. Ohristoffek heeft
thans 2 vakgroepen, n.l. voor het verzeke
ringsbedrijf en de consumptievakken, terwijl
voor de branches manufacturen en lederwa
ren binnenkort vakgroepen zullen gesticht
worden.
UIT ONZE VORIGE OPLAAG
DE WEG VAN BLOEMENDAAL NAAR
Naar aanleiding van het Voorloopig1 Ver
slag over het wetsontwerp tot verklaring van
het algemeen nut de onteigening van eigen
dommen, noodig voor het aanleggen van een
duinweg van de kommen van Bloemendaal
en van Overveen naar Zandvoorf, heeft de
Ned. Bond van Werkverschaffing, gevestigd
te Amsterdam, een adres gericht aan de Twee
de Kamer der Staten-Generaal, naar aanlei
ding van de passage voorkomende in het
Voorloopig Verslag, dat verscheidene leden
zich met de opzet dezer onteigening niet kon
den vereenigen, daar het op do bestrijding dei-
werkloosheid ontleende argument weinig in
druk op hen maakt. In het adre3 wijzen zij
er op dat de werkloosheid voor Haarlem
en omstreken veel gróoter is dan vroeger en
grooler dan in de Mem. van l'oel. op het
Wetsontwerp wordt medegedeeld. Voorts werd
ook gewezen op de werkloosheid der visschers
en n even bedrijven te IJmuiden en Zandvoort.
betaald 971.981.28%. Het saldo tegoed van
inleggers verschuldigd bedraagt 1975.783.90.
gemiddeld per inlegger 249.78. Gewone re
serve bedraagt 91011.72. Het bedrag der
rente, gekweekt nlt de beleggers bedraagt
65750.09; de administratiekosten bedragen
14669.38 of per inlegger 1.85. Rente aan
inlegers vergoed 497125. De rentevoet be
droeg 3 pet. Op scholen werd gespaard
10022.82y2. Het aantal inlegers bedroeg 7910
mét 14309 inlagen. Aantal terugbetalingen be
droeg 7665; aantal op scholen sparende kin
deren bedraagt 242 met 1813 inlagen.
VAN ONZE RECHTBANK
Op 21 Mei jl. dat is nu wel bekend heeft
tie candidaastellin# plaate £eh«d voor de Tweede
Kamer en zijn de candidatenl sten ingeleverd op
de hoofdstembureaux van de achttien kieskringen
Hoe het nu verder daarmede gaat?
Op den dag der candidaatstelling, om uur uur,
zijn 8 leden der hoofdstembureaux bijeen geweest
om te onderzoeken in hoever de ingeleverde lijs
ten aan de bij de wet gestelde eischen voldoen.
Uiterlijk op den 14en dag>pa dien van de can
didaatstelling houdt het hoofdstembureau e
openbare zitting, ter beslissing over de geldigheid
der lijsten en over de handhaving der Candida-
ten. (het hoofdstembureau te Haarlem heeft deze
openbare zitting bebepaald op 28 Mei a.s.)
Van deze beslissing van het hoofdstembureau
kan binnen twee dagen in beroep gekomen wor
den bij Gedeputeerde Staien der provincie, die dit
beroep eventueel behandelen uiterlijk op den acht
sten dag daarna. Denzelfden dag of één dag
daarna doen Gedeputeerde Staten uitspraak.
Zoodra de termijn voor beroep (of, eventueel,
voor de uitspraak) is verstreken, nummert het
hoofdstembureau de geldig-verklaarde lijsten
naar de volgorde, door het lot aan te wijzen en
zendt ze vervolgens aan het ceniraal stembureau
in Den Haag, dat zorg draagt voor publicee-
riug in de Staatscourant, met vermelding, welke
lijsten tot een groep zijn verhonden.
1 Het is voor het nummer; waarover in de voor
gaande alinea wordt gesproken, dat wij de volle
aandacht van af onze lezers vragen.
Onthoudt dat nummer en vergeet het niet vóór
den avond van 3 Juli a.s.
Nog een enkel woord ovei het verbinden der
lijsten.
De verbinding der lijsier. cLcr de aanhangers
van één bepaalde politieke partij (of van ver
schillende politieke parfiien), in denzelfden kies
kring of in de verschillende kieskringen ingele
verd. heeft het voordeel, dat 'ater, bij de toe
wijzing van zetels aan die partij (of- partijen),
zco weinig mogelijk siemmen verwaarloosd wor
den, veel minder althans, dan wanneer elke lijst
op zichzelf meest worden beoordeeld. Van die
gelegenheid zal dan ook geregeld gebruik wor
den gemaakt, en om dat hf kunn deen. is
reeds bij de canaidaaisteiling door de onder-
(cêi'-raars van a .ijs»- (-vers een g :ii go'
voor die verbinding aangewezen. Die gemachtig
den nu van een bepaalde partij hebben de ver-
piichtine, teneinde ie verkrijgen, dat hunne lijst
tot één groep worden verbonden, om fe dezer zake
een schriftelijke, gemeënschappeiijke verklaring in
te zenden aan het Centraal Stembureau en wel
binn enzeven dagen na den dae, waarop de lijs
ten door genoemd stembureau openbaar zijn ge
maakt.
TreKking van Maandag 27 Mei.
5de Klasse. 5de Lijst.
HOGOE PRIJZEN:
Prijs van 15.000: No. 6914.
Prijs van 1000: Noe. 255 5229 13130 1562*
Prijs van 400: Nos. 7020 9207 19029 19441.
Prijs van 200: Nos. 11008 20435.
Prijs van 100: Nos. 5605 10495 10759 10804
13939 16882 17669 18648.
PRIJZEN VAN 70:
49 59 88 192 521 541 581 685 700
766 914 951 1092 1133 1213 1440 1442 1566
1567 1593 1603 I6I8 1683 1686 1749 1752 1878
2070 2184 2362 2364 2387 2541 2570 2622 2680
2806 2875 3035 8079 8145 8163 3292 3472 3474
3580 3639 3688 3812 3854 3858 3894 3998 4006
429Ó 4326 4339 4406 4436 4503 4541 4549 4657
4825 4876 4954 5502 5570 5671 5699 5778 5840
5901 5902
6126 6215 6247 6272 6316 6382 6503 6654
6681 6691 6695 6696 6810 6836 6894 6930
7029 7103 7132 7240 7336 7361 7509 7518
7534 7548 7633 7727 7832 7892 7978 8048
8206 8231 8325 8380 8567 8574 8809 8878
8884 8920 9429 9572 9637 9726 9751 9775
9891 9908 9937 10463 10720 10749 10797 10867
10615 11206 11326 11385 11411 1144a 11487
11597 11708 11704 11751 11767 11,73 11861
11897 11956 11995 12092 12127 12173 12195
12407 12488 12538 12598 12701 12812 12323
13012 13068 1.3117 13141 13156 13224 13241
13303 13547 13733 13760 13822 13333 13911
14036 14046 14073 14094 14509 14639 14<03
15072 15073 15112 15162 15208 15249 15303
15400 15444 15569 15793 15829 15835 15881
15944 15960 16006 16036 16202 16224 16304
16338 16170 16792 17004 17043 17062 17184
17201 17567 17663 17805 17965 17983 18110
18160 18349 18366 18423 18453 18465 18472
18562 18638 18735 18765 18900 19100 19173
19336 19349 19375 19452 19566 19605 19778
19938 20O12 20O18 20050 20268 20313 20422
20444 20466 20520 20628 20666 20920
NIETEN:
29 35 37 85 87 135 139 140 187
2.15 225 271 323 328 329 332 346 394
410 455 479 529 588 596 631 635 G76
711 720 739 769 794 827 864 939 1023
1074 1098 1112 1115 1150 1206 1210 1223 1232
1274 1281 1288 1318 1329 1353 1375 1390 1400
1523 1547 1657 1682 1689 1735 1827 1835 1880
1932 2045 2046 2075 2204 2237 2261 2273 2281
2300 2306 2377 2426 2444 2460 2484 2503 251&
25-18 2579 2597 2618 1684 2708 2739 2782 2808
2820 2833 2892 2942 2947 3082 3083 3112 3128
3133 3179 3183 3205 3212 3217 3219 8228 3250
3322 3327 3332 3,349 3355 3359 3362
3425 3449 3499 3602 3638 3679 3707 3716 3738
3746 3764 3786 3797 3835 3872 3921 3932 3960
3965 3997 4077 4106 4136 4137 4140 4151 4186
4195 4198 4204 4232 4250 4416 4422 4452
4497 44SS 4524 4528 4536 4561 4569 4586 4589
4701 4709 4729 4737 4749 4759 4911 4927 4964
4957 4973 4974 5012 5053 5069 5141 5238 5277
5338 5409 5417 5434 5484 5499 5501 5632 5670
5690 5707 5734 5756 5766 5782 579" '°"t> ro"5
5920 5937 5938 5962 5979 59
6003 600-1 606d 6090 6174: t ou.i i
6323 6391 6422 6427 6432 645j l494
G545 6562 6569 65Ö3 6612 6630 6657 669-,
6702 6747 6807 6873 6879 6880 6905 b9.il
6971 6985 7025 7127 7165 7175 7195 ,2 2
7243 7255 7264 7266 7273 7332 7327.5
7432 7442 7532 7552 7577 7ÜU7 76_'2 7678
7723 7726 7747 7792 7816 78 )8 7 )3'i
8038 8051 8068 8074 8132 8290 8 .22 8423
8516 8549 8601 8608 8623 883,3 8385 370.!
8733 8752 8786 8795 8858 8862 881 8873
8874 8907 9012 9024 9044 9052 9078 9082
9118 9191 9256 9267 930 L 930 J 9350 9. 6
9366 9379 9336 9418 9445 9447 945 1 95.4
9551 9579 9600 9631 9S33 967.3 9803 9,17
9772 9774 9791 9816 9843 9922 9951 99 :6
9969 9970 10003 10015 10520 10051 10.27
10154 10254 10259 10275 1027,5 103 '3 10'L>
10431 10438 10437 10444 10170 10187 10543
10563 10584 10593 10608 10339 10830 1 676
10698 10765 10768 10819 10832 10313 10972
HOOI 11057 11106 11138 11145 11156 IH'3
11175 11198 11255 11258 11273 11324 U378
11390 11414 11435 11515 11516 1 11660
11714 11742 11762 11736 11778 11781 1178-1
11832 11839 11825 11853 11858 11884 12002
12048 12085 12112 12136 12125 12142 12164
12178 12190 12203 12260 12265 1232o 12327
12340 12385 12414 12469 12499 12516 12547
12523 12575 12626 12632. 12689 .12,29
12822 12837 12871 1290'
12924 12935 12996
13021 13073 13106 13lor 13196 13244 1328B
1330" 13835 13338 13384 13396 134A7 14664
18466 13472 13505 13522 13528 1352» 135öi
13574 13580 13609 13651 13671 13710 13718»
13737 13765 13839 13844 13860 13862 1398A
13985 13986 14023 14040 14085 14096 14198
14222 14265 14352 14384 14415 14447 14454
14455 14531 14600 14G14 14621 14626 14668
14825 14832 14838 14886 14924 15120 15131
15204 15239 15251 15279 15306 15359 15373
15423 15501 15516 15522 15582 15631
15722 15732 15821 15846 15931 15955 15961
16032 16071 16121 16126 16130 1%134 16141
16153 16157 16187 16196 16201 16220 16241
16259 16279 16401 16442 16470 16494 16544
16587 16591 16626 16652 16697 16702 16716
16723 16739 16751 16759 16901 16911 16952
16982 17041 17071 17156 17163 17171 17181
17193 17203 17307 17364 17398 17442 17455
17463 17469 17488 17566 17689 17697 17741
17866 17878 17879 17888 17975 17983 1812a
18131 18149 18153 18211 1821-6 18233 18294
18298 18337 18358 18372 18384 18394 18430
18482 18492 18543 18571 18591 18622 18703.
18722 18720 18760 18820 18814 I8806 1Ö8J2
18910 18940 18972 18993 19008 19021 19061
19063 19074 19107. 19122 19142 19156' 19168
19212 19230 19342 19383 19387 19406 19426
19433 19523 19552 19561 19600 19634 19646
19669 19725 19757 19811 19818 19899 19942
19944 19949 20001 20004 20005 20011 20208
20038 20048 20053 20092 20158 20159 20181
20182 20256 20363 20365 20409 20564 20569
20634 20638 20685 20692 20747 20755 20797,
20843 20867 20870 20878 20894 20939 20974
Akker uit Lech, tijdelijk te Boxel gestation-
neerd, bij 't aankoppelen, eener locomotief, door
de buffer# doodgedrukt.
Te Wester voort is een militair van de
wacht, van het fort bij het zwemmen in de
Oude Haven verdronken.
Te Westervoort sjin vijf jonge ossen van
den landbouwer S. P. door den bliksem in de
wei doodgeslagen.
Zondagavond viej de 47-jarige E. de Beer.
uit Soest, van het achterbalkon van de paarden
tram SoestBaarn. Hij werd door den volg-
wagen overreden en onmiddellijk gedood.
Te Rotterdam zijn in verband met, den
diefstal vaD zeep ter waarde van f 5000, uit een
pakhuis in de Simonstraat aldaar, aangehou
den een 48-jarigo koopman, een sleeper en een
winkelier.
De buurt van Roermond wora't zóó door
lo rupsen geteisterd, dat de wegen er als het
«rare mee bedekt zijn en de voetgangers genood
zaakt zijn een omweg te maken,
Te Utrecht werden bij een koopman in
de Geerdestraat door a'o politie 195 kisten
Kwatta in beslag genomen.
Op het Paterswoldsche meer is de 20-
'jarige mej. F. Riem ij er; wonende te Groningen,
bij het zeilen verdronken.
Te Angeven werd een 4-jarig werkpaard
van J. B. door het hemelvuur getroffen en ge
dood.
De Duitscher H. hoeft te Groesbeek van
Zjjn kostbaas een beorag van f 4000.gesto
len. De man ia aangehouden en heeft bekend.
.Van het ontvreemde is nog 400 zoek.
Bij den. bakker S. te Delfzijl zijn 4000
•tukjes Kwatta in beslag genomen,
i Zondaa? werd de .wisselwachter van don.
ZEE.
Koperdraad.
T. C. v. D. en C. v. D.. hebben rich to ver
antwoorden wegens diefstal van koperdraad op
de spoorlijn tusschen Santpoort en IJmuiden.
Het draad hadden zij verkocht aan den koop
man S. It. F. voor 53, die er op zijn beurt
weer 78 voor maakte. Tegen beide beklaagden
werd 0 maanden geëisch en egen "en opkooper
F. e Haarlem, 2 jaar.
Verdwenen porteraanmue.
Op 14 Maart j.l.' vermiste juffrouw S. _uit
haar mantel, hangende in een kamertje bij de
retirade van het station te Haarlem» haar por-
temonnaie met 14. Als verdacht van ont
vreemding dezer portemonnaie had zich een
beambte der H. S. M. te verantwoorden, die,
op 't oogenblik dat de portemonnaie ontvreemd
zou moeten zijn, in genoemd kamertje had ver
toefd. Beklaagde ontkent het ten laste gelegde
en zegt, dat er meerdere personen aanwezig
waren. De officier van justitie zegt, dat het
feit niet volkomen vaststaa, doch de aanwij
zing,»" voor hem voldoende zijn om e kunnen
aannemen, dat beklaagde de portemonnaie heeft
weggenomen. Spr, vraagt 20 boete of 10 dagen
hechtenis.
Mr. Merens, beklaagdes raadsman, conclu
deert, dat de rechtbank beklaagde niet kan ver-
oordeelen. omdat het feit, na do vage aanwij
zingen onmogelijk bewezen kan worden.
Personalia. De heer J. J. v. d.
Yeldt, lid van den gemeenteraad van Haar
lem, is benoemd tot bezoldigd bestuurder
van den R.-K. Bloemist- Tuin- en Landarbei-
dersbond »St. Deus tl edit*.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
DE ZAND- EN GRINDDOORVOER.
Naar de „Tel." uit Lobit.li verneemt, is 25
Mei de doorvoer van zand en grind van
Duitsohland naar België weer toegestaan.
AMSTERDAM. Veemarkt. 30 vette koeien
in beslag- genomen tegen regeeringspri.'s. 47
melk- en kalfkoeien 500750. 76 vette kalveren
in besla g, gen ómen teg-.n régeeringsprjjs. 15
schapen bestemd voor de weide.
379 1824.
DE HUISZOEKINGEN BTJ DE LAND
BOUWERS TE HAARLEMMERMEER.
Het Kamerlid de heer Colijn heeft den I5en dezer
de volgende vraireti ingezonden:
1. Is het den minister bekend en op zijn last, dat
op het oogenblik in ons geheele land militaire pa
trouilles huiszoekingen doen hij de landbouwers en
daarbij vaak zeer onoordeelkundig optreden, alles in
bezit nemen, ook wat voor eigen gebruik noodig is
en ook wat door distributie of op eigen graankaart
hun verstrekt- is?
2. Zoo ja, is de minister bereid aan deze hande
lingen, die groote verbittering wekken en schade
doen aan de gezindheid der boeren, n. .mee te
werken aan de voedselvoorziening van ns land,
een einde te maken en de controle cp te dragen
aan anderen dan militairen?
De minister van Landbouw, Nijverheid en tian-,
del heeft daarop den 2400 dezer geantwoord:
Ad 1. Op last van den ondergeteek :nde wordt
sedert half April jl. door ue regeei i-igacot.unis-
sarissen belast met dc njksgraanverzamebng, een
inventarisatie gehouden van de nog bij de landbou
wers aanwezige granen.
Daar het korps controleurs, dat dezen ambtena
ren ter beschikking staat, niet bij machte is om
een dergelijke inventarisatie in korten tijd te doen
afloopen en gelet )p de min gunstige ervaringen,
wat tijdsduur en nauwkeurigheid aangaal, bij inven
tarisatie op groote schaal door middtl van de ge
meentebesturen opgedaan, is op verzoek van ondcr-
geteekende de beschikking verkregen over een aan
tal militaire wielrijders en infanteristen, die sedert
6 Mei jl. onder leiding van de regecringscommis-
sarissen en hun controleurs dc werkzaamheden ver
richten, waarbij tevens van dc gelegenheid wordt
gebruik gemaakt om bij die personen, als mole
naars, handelaren, die vermoed worden producten
onder zich te hebben, te controleeren.
Deze inventarisatie is gelast eensdeels omdat in
verband met de te laten rantsoenen veevoeder het
noodig was vast te stellen, welke hoeveelheden voe-
dergranen nog bij de landbouwers aanwezig waren,
anderdeels om na te gaan, i" hoeverre heimelijk
voorraden werden achtergehouden, die aan het Ru
hadden moeten zijn geleverd.
Dat dit laatste in sommige deelen des lands het
geval is, mag van voldoende Bekendheid worden
verondersteld. Ook dat in den afgeloopen winter door
de regeering in bezit genomen producten tersluiks
werden verhandeld.
Door uitgebreide maatregelen is getracht dit euvel
tegen te gaan. De regeringscommissarissen hadden
de opdracht om, door controle-diensten te orgatii-
sccren, deze handelingen tegen te gaan en een vlotte
levering te bevorderen.
In Dcc. 1917 heeft ondergeteekende de vertegen
woordigers van de landbouwersorganisaties persoon
lijk aangespoord al hun medewerking te verkenen,
dat de aan de regeering te leveren producten inder
daad zouden worden geleverd.
Bij de burgemeesters is herhaaldelijk aangedrongen
op medewerking bij de graaninzameling, terwijl
laatstelijk de minister van binncnlandsche zaken aan
dc commissarissen der Koningin lieeft verzocht
de regceringscommissarissen, belast met de
rijksgraanverzameling, te steunen.
Hoewel overtuigd, dat, zoolang in den sluikhan
del hoogere prijzen te bedingen zijn dan de door de
regeering gestelde, het euvel niet voorgoed zal zijn
te onderdrukken, heeft ondergeteekende gemeend in
verband met de maatregelen te nemen ten aanzien
van den oogst 1918, niets ongedaan te moeten laten.
Een inventarisatie toch als nu is gelast, zou, naar
het oordeel van den ondergeteekende, bijdragen tot
de kennis, wie, en welke streken ten aanzien van de
productenlevering nalatig zijn gebleven en wie zijn
plicht deed.
Met deze gegevens gewapend zullen in den komen-.
den heriit tijdig door de betrokken autoriteiten die
maatregelen kunnen worden genomen, dis een zoo
groot mogelijke levering waarborgen.
Bovendien stelde de ondergeteekende zich voor,
dat door deze inventarisatie hier en daar meer oi
minder belangrijke partijen voedsel zouden kunnen
worden onttrokken.
De totaal ingeleverde hoeveelheid tarwe toch is
per 11 Mei j.l. circa 8000 ton, de totaal ingeleverde
hoeveelheid rogge circa 28,000 ton beneden de ra
ming van de hoeveelheid, die ingeleverd behoorde
te worden.
Dit tekort is niet te wijten aan gebrek aan mede
werking van de geheele landbouwbevolking. Bepaal
de streken des land zijn nalatig gebleken, zoo bij
voorbeeld in het bijzonder de grensstreken, de
Betuwe en de streken, van waar een heimelijke af
voer naar de groote steden gemakkelijk viel, bij
voorbeeld de Haarlemmermeer.
Ten aanzien van deze gemeente veroorlooft de
ondergeteekende zich onderstaande gegeven betref
fende producten ,die in de eerste plaats voor men-
schclijke voeding in aanmerking komen, te ver
strekken
Productenlevering in procenten van de vernachte
hoeveelheid per 11 Mei:
tarwe in het rijk 90 pet., in Noord-Holland 63
pet., in de gemeente Haarlemmermeer 61 pet.;
rogge respect. 86 pet., 12 3pct., 74 pet.;
gerst respect. 81 pet., 90 pet., 44 pet.;
veldboonen respect. 99 pet., 88 pet., 40 pct.k,
erwten respect. 82 pet., 92 pet., 88 pet.;
stamboonen respect. 98 pet., 49 pet., 40 pet.
Alleen in deze gemeente moet nog worden gele
verd 1,632,00 K.G. tarwe, 50,000 K.G. rogge, 65,000
K.G. gerst, 705,000 K.G. veldboonen, 416,000 K.G.
erwten, 311,000 K.G. stamboonen.
Sedert lncrbctioeide controle is begonnen, is uit de
gemeente Haarlemmermeer gevorderd: 131,160 K.G.
tarwe, 560 K.G. tarwemeel, 1230 K.G. rogge, 1118
i?.G. gerst, 20,<>19 K.G. haver, 8951 K.G. paarden-
boonen, 3433 K.G. bruine boonen, 6732 K.G. Hein-
ricli Riescnboonen, 2837 K.G. witte boonen, 19,713
K.G. .groene erwten, 4500 K.G, duivenboonen, 1200
K.G. grauwe erwten, 555 K.G. capticijners, 7200 K.G.
blauwmaanazaad, ïT.250 K.G. geel mosterdzaad,
1900 K.G. kanan.zaa:., totaal 105,258 K.G.
Toen het den ondevgeteeker.de bleek, dat ondanks
zijn opdracht van 1 October 1917 aan dc burge
meesters der om de Haarlemmermeer liggende ge
meenten om de toegangswegen streng te doen bewa
ken cn tot inbezitneming over te gaan, indien pro
ducten fraudtmus vervoerd werden, de clandestiene
handel voorwoekeróe,heeft de ondergeteekende tever
geefs getracht de beschikking te verkrijgen over
meerder toezicht van'de rijksveldwachters en mare
chaussees of militairen, zoodat hij aangewezen biecf
op eigen controledienst, die, zooveel mogelijk uitge
breid, niet bij machte bleek de ongewenschte hande
lingen volledig tegen te gaan.
Bij de nu gevolgde gedragslijn moet niet uit het
oog worden verloren, dat in Juli en Augustus van
1917 door bemiddeling van de burgemeesters een in
bezitneming van verschillende producten van den
oogst 1917 heeft plaats gehad.
Dientengevolge moest alles, wat niet uitdrukkelijk
den landbouwers w as teruggegeven (gelaten), aan
ue regeering woorden geleverd.
Deze grondgedachte is bij de inventarisatie, die nu
in vollen gang is, niet uit het oog verloren. Gevor
derd wordt op te geven, welke vorraden aanwezig
zijn, waarna de opgave wordt gecontroleerd.
Biijki de opgave onjuist te zijn, hetgeen naar het
oordeel van den ondergeteekende ingevolge art. 14
der DistributieWct 1916 een strafbaar feit oplevert,
«lat «lient het meerdere onverwijld te worden in be
zit genomen door tic ingevolge art. 19 der Distribu-
tiewet aangewezen ambtenaren. Daar van tarwe en
.egge behalve zaa.zaad niets is teruggegeven (gela
ten), dienen alle restanten daarvan aan de rcgccring
te worden geleverd.
Bij den opzet van dezo inventarisatie is uitgegaan
van liet grondbeginsel, dat de rcgeeringscommissaris,
beiast met de rijksgraanverzameling en zijn contro
leurs, als ter zake kundig, de leidende personen moe
ten zijn. De militairen vervullen de rol van helpers
bij hel rondbrengen van de formulieren, bij het on
derzoek cn vervoer en bij het afzetten van wegen,
veren en bruggen.
De endergeteekende veroorlooft zich hierbij een
afschrift over te leggen van de aan de regecrings-
commissarissen en aan de militairen uitgereikte lei
draad, instructies en formulieren.
Het is den ondergeteekende niet ontgaan, dat wel
licht door enkele patrouilles onoordeelkundig zou
worden opgetreden en dat in dit geval de goedge
zinde landbouwer minder aangenaam zal worden
getroffen. De ondergeteekende is er van overtuigd,
dat de regceringscommissarissen alles in het werk
stellen om een tactvol optreden te bevorderen en dat
deze gevallen zich tot een minimum zullen beper
ken.
Principieel wordt slechts daar met militaire hulp
ceivonderzcek ingesteld waar de regeeringscommis-
sarissen vermoeden, dat producten aanwezig zullen
zijn. W aar onbillijkheden worden begaan, zal de on
dergeteekende deze doen herstellen, mits de gevallen
schriftelijk aan den betrokken regecringscommissa-
ris worden medegedeeld.
Uit het bovenstaande blijkt, dat het niet de bedoe
ling is, alles in bezit te nemen wat voor eigen ge
bruik nco.bg is, mits deze hoeveelheden de grens
van het officieel vastgestelde quantum niet te boven
gaan, evenmin wat door distributie of eigen graan
kaart is verstrekt.
Ad. 2. Dc ondergeteekende is niet bereid deze
controle te staken of op te dragen aan-tpnderen dan
aan de regeeringscommissarissen en de hun ten
dienste staande controleurs en militairen.
De ondergeteekende veroorlooft zich op te merken,
dat, voor zoover deze controle verbittering wekt,
dit tot heden slechts is geconstateerd in die stre
ken, waar als regel de gezindheid der landbouwers
tten opzichte van de produetenTevering niet viel te
loven.
Met name werd uit Groningen, Friesland, Drenthe,
Overijssel, Limburg en Utrecht geen klacht verno
men.
SABOTAGE BIJ DE LANDBOUWERS?
Het Kamerlid de heer Juten heeft den I5den dezer
de volgende vragen ingezonden:
Is het den minister bekend, dat op last der regee-
rings-commisserisseij voor de graaninzameling over
het geheele land de graancontroleurs, begeleid door
militairen, zoowel bij de landbouwers als bij de bur
gers huiszoekingen doen?
Is het den minister bekend, dat daarbij op de meest
willekeurige wijze wordt opgetreden?
Weet den minister, dat vele controleuers absoluut
geen kennis hebben van wat zij moeten controleeren?
Weet Z. Ex., dat de soldaten de woningen, schu
ren en erven binnendringen, zonder controleur, en
dat zij zich zelfs als deze er bij is, door die woningen
schuren en erven verspreiden, zonder begeleiding
van den controleur?. w
Weet Z.Exc., dat bij die onderzoekingen eieren,
appelen en dergelijke artikelen in groote hoeveelhe
den worden gestoten; en dat er soldaten zijn, die
deze verkooppn of in koffiehuizen laten bereiden?
Is Z. Exc. bereid dit te doen onderzoeken, nls-
mede wat er waar is van het beweren, dat onder
Halsteren bij zulk een onderzoek ook eèn vrij aam
zienlijk bedrag aan geld gestolen is?;
Weet Z. Ex., dat zelfs een kleine hoeveelheid vaji
tien en minder kilogrammen van bloem en verschil
lende zaden worden medegenomen?
Is het den minister bekend, dat zelfs de haver#
die bij beschikking van Z. Exc van 15 Augostu»
1917 tot 30 Juni a.s. aan de landbouwers moe!
blijven, wordt medegenomen?,
Is de minister er niet var overtuigd, dat op cleze
wijze een voor de volksvoeding hoogst verr ei e 1 j
geest van ontevredenheid bij de boeren ontstaa 'I
