NIEUWE I UIL CMIUT
binnenland"
DE SAMENZWERING.
BUITENLAND
OÜS ADVIES.
VAN OVERAL
DEÜ HELDEft op
HAUÜEL EN nijverheid
LEGERDEN VLOOT
FEUILLETON
Woensdag 19 Juni -
Tweede blad
Wat nog niet iedereen weet.
Algemeen mannertkiesrecJil. Met het nieuwe
kiesstelsel wordt
DUITSCHLAND
ROEMENIE
TTWP parlement geopend.
AMERIKA r
RUSLAND
Socialistische manieren.
KUNST EN KENNIS
EEN GEDENKTEEKEN VOOR PASTOOR
VERBRAAK.
De kiezers in den kieskring
dAAÜLEHH stemmen op
ftio. I van lijst II
iwo. I van lyst 3
LEIDEN op
ÜOi I van lyst 17
UIT BOEK EN BLAD'
B)
Iedereen weet nu wel dat de Juli-verkiezingen
»°or de Tweede Kamer onder een geheel nieuw
systeem zullen plaafs hebben, maar lang niet
''dereen weet wat het nieuwe kiesstelsel
eigenlijk voor nieuws brengt. Dat blijkt iederen
dag
Daarom willen wij hier, heel in 't kort, de
Aandacht vestigen op eenige der voornaamste
Puntjes. Voor zeer velen is er nog nieuws uit op
k pen. Voor de meesten hopelijk niet.
E(venredige) V(ertegenwoordiging). De
'"■s. verkiezingen worden gehouden onder het
£!elsei der E. V.
Da; wil zeggen dat in het vertegenwoordigend
«chaam, dus ook in de Tweede Kamer, elke partij
*u]> een aantal vertegenwoordigers krijgt, dat
bet ui verhouding staat tot het aantal stemmen
°u haar candida en, op haar lijsten, uitgebracht.
V. at bij de verkiezingen in J913 dus gebeurde,
yd nu niet meer kunnen voorkomen. Toen toch
s het totaal aantal stemmen, in het gehdele
mnti. op de candidaten van Rechts uitgebracht,
Veel groeier dan het totaal aantal steramen op
<iie van Links uitgebracht. Maar in de Tweede
Kar: er kwamen 52 leden van de linker- en maar
13 leden van de rechterzijde te zitten.
Oder het nieuwe stelsel krijgt de partij, die
°c- meeste stemmen haalt, de meeste zetels; de
Partij, die wat minder haalt, wat minder zetels,
enz.
Ons land één siemdistrict. Ons land is
«liet meer verdeeld in honderd districten, die elk
er Kamerlid afvaardigen, maar ons geheele
'and is één district, dat honderd kamerleden
kiest. De stemmen der kiezers worden verzameid
ia Den Maag. Maar om dat verzamelen gemak
kelijk te doen plaats hebben, is het land verdeeld
in 18 kieskringen. De kiezers in eiken kieskring
mogen echter ook candidaten .stellen in hun kies
kring. Die worden op lijsten, volgens de partijen,
geplaatst. Die lijsten van eik der achttien kies
kringen worden vereenigd tot één lijst, zoodat er
Pver het geheele land eigenlijk maar één lijst is
P v. der Roomsch-Katholieken. Dat is de R.-K.
'Ijst, waarop aile R.-K. in 't geheele land moeten
«temmen. In eiken kieskring wordt aan de lijst
van elke partij een nummer gegeven, door middel
van het lot. De kunst voor eiken R.-K. is nu
om te weien welk nummer de R.-K. lijst in zijn
[kieskring heeft. In Haarlem heeft de R.-K. lijst
'i°- 11in Den Helder no. 3; in Leiden no. 17.
;Dat is de kunst, zeggen wij, want op die lijst
®ioet de R.-K. kiezer, wil hij goed stemmen,
Eén wit puntje zwart maken, en niet meer
dan één. Wie op het groote stembiljet, dat hij
°P 3 Juli in handen krijgt, meer dan één puntje
fcwart maakt, maakt zijn siem ongeldig, wat voor
*0" R.-K. onvergeeflijk is. Elke kiezer onder-
'oeke dus welk nummer de lijst dei- R.-K. in zijn
kieskring heeft; zoekt op zijn stembiljet de lijst
pet dat nummer op, maakt het witte puntje in
'iet zwarte hokje vóór den naam van den eersten
pmdidaat op die lijst zwart en. blijft verder met
Pin potlood van alie andere witte puntjes af.
waarom de R.-K. op de Jijst der Roomsch-Katho
lieken moet stemmen, staat elders in dit blad te
lezen.
pereikt, op enkele uitzonderingen na, als gevan
genen, krankzinnigen enz., recht heeft om te
klemmen. Vroeger waren nog betrekkelijk velen
Van het kiesrecht uitgesloteii. Dat is nu ooge
heven. Vrouwenkiesrecht is er nog niet, maar om
t in te voeren 'is nog slechts een wetje noodig.
Grondwet verzet er zich niet tegen. Een
Vrouw kan echter wel tot Hd der Tweede Kamer
Vmrd engekozen.
Stemplicht. Ten slotte wordt ingevoerd stem
plicht. teder kiezer is verplicht te stemmen. Ont
trekt hij zich zonder geldige reden aan dien
Pücht, dan krijgt hij eerst met den burgemeester
{e doen en dan zelfs met den kantonrechter, die
"rin kan straffen met'n berisping of 'n geldboete
'ot 3.— en bij herhaling van zijn verzuim
binnen twee jaar tot f 10.
Geen tusschentijdsche verkiezingen. De tus-
Khentijdsche verkiezingen voor de Tweede Kamer
rijn vervallen. De Kamer wordt gekozen voor
j jaar. Vait een Kamerlid in dien tijd uit, hetzij,
door overlijden of door bedanken, dan treedt,
ronder verkiezing, de plaatsvervanger in zijn
Plaats. Dat is de eandidaat. die het eerst op de
"jst staat na den gekozene.
Geen herstemming. Het is duidelijk, dat er
ook geen herstemmingen meer zijn. Alles loopt
"ret één stemming af.
Dit zijn eenige voorname puntjes uit 't nieuwe
kiesstelsel. Maar lang niet alle, want dat kan in
oen beperkt overzicht niet worden gegeven,
bovendien hebben wij vroeger al eens uitvoerig
°e werking van het nieuwe kiesstelsel uiteengezet;
ook de wijze, waarop uitgemaakt vordt welke
oandidaten tot lid der Tweede Kamer zijn
gekozen, wat lang niet zoo eenvoudig is.
GOUDSMOKKELARIJ.
De. correspondent van het »Berl. Tagobl.*
©elnt dait op het douanekantoor van het
grensstation Alexandrowo een man uit Ber
lijn word gearresteerd die 80.000 Nedorland-
echo gouden tientjes naar Polen poogde te
smokkelen.
Volgens zijn opgave zou Mj daaribij een
zuivere winst van 200.000 marlk hebben go-
maakt. Bet goudgeld werd naar de Rijks
bank te Thom overgebracht.
Uit Jassy wordit genneldi: Heden werd in
het nationale theater te Jassy het parlement
geopend op volkomen rustige en waardige
wijze. De koningin en de prinsessen waren bij
de plechtigheid niet tegenwoordig en de ver
tegenwoordigers van het corps diplomatique
waren niet uitgenoodifed. Toen de koning, die
hij zijn binnenkomen levendig door de volks
vertegenwoordigers werd begroet, bij het
voorlezen van de troonredo zei do. dat 'den
verlenging van den tégenstond volkomen
ttitputting der krachten van hot land ten ge
volge zou gehad bobben, en dat Roemenië een
vrede had gesloten, die zich als een levensbe
hoefte had opgedrongen, braken in de Ka
mer bijvalsbetuigingen los, welke verscheide
ne minuten duurde. Mot deuzelfden storm-,
aohtigen lanig-aaniboudenden bijval werden
de woorden ontvangen, waarin van aanslui
ting van Bessarabië bij het moederland wordt
gesproken, en ook die, waarin van de weder-
aanknoofpinfe1 van de vroegere vriendschap
met de mogendheden, met wie vrede werd
gesloten, sprake is, vonden blijken van op
rechte goedkeuring.
SCHEPEN VAN PUIMSTEEN.
Een maatschappij met 250 millioen dollar
kapitaal laat proeven nemen met het bouwen
van schepen uit puimsteen of lava, welke be
rusten op de ontdekking van zeker chemisch
bindmiddel, dat. vulkanische asch bindt ge
lijk beton, maar dat lichter Is in liet ge
wicht. Br zijn reeds twee (gelijke schepen ge
bouwd, een van beton en een van puimsteen.
Uit proeven is gebleken, dat zij even sterk
zijn. Duizenden acres vnlkaanagch zijn be
schikbaar nabij een zeehaven in de buurt van
San Francisco.
DE MACHT DER BOLSJEWTKI IN
SIBERIE OMVERGEWORPEN.
Volgens berichten aan de bladen uit St.
Petersburg is de Bolsjewilrisohe rjgeering
in West-Siberië door conitra-revolutionnai-;
ren en Tsjechen ten val gebracht. Omsk is
door do troepen, vermeestjrd. Bij Omsk, te
Jekaterinenburg en in Oefa is het tot he
vige gevechten gekomen. Kolonel Iwanof
en een man Ljidhowitsj hebben aan de sov-
jet-regoering een telegram (gezonden waarin
gezegd wordt: De Bolsjewilki in Siberië zijn
ten val gebracht. De regeering ad interim,
diie door d© Siberische Doema gekozen is,
heeftde regèering aanvaard. Haar eerst'3
taak is do invoering van de constituante. De
Siberische- regeoripg is bereid Rusland van
brood te voorzien, onder voorwaarde dat de
raad dor volksregering geen militaire etap
pen tegen Siberië onderneemt.
Hierop heeft Lenin medegedeeld, dat d©
Raad weigerde om met de Siberische refeee-
ring in onderhandolintg te treden. Lenin gaf
reeds last om in het gebied van d'j Wiolga,
dieu Oeral en in de Siberiecihe districten do
vijf laatste lichtingen te möbiliseeren. Even
eens is in Moskou bevel gegeven oan dezelf
de lichtingen van de genie en de artillerie te
möbiliseeren, teneinde ze tegen Siberie te ge
bruiken.
,A-T i MJSm t iH-t -1- li J
Het artikeltje van Mt. Van 'Sandiek in de
»Nw, Crt.« waarin de vrij-Liberal en worden
aangespoord hun stem bij de as. Kamerver
kiezingen met op de eigen partij, doch op
,redits uit te brengen, hoeft eindelijk ook de
aandacht getrokken van »Het Volk*.
Of het blad zat er een weinigje mee verle-
fen, waarom 't tot neig toe de zaak verzweeg,
lindelijk dan heeft liet er wat op gevonden
en nu komt de bom los:
Merkwaardig noemt het blad die aanspo
ring om rechts te stemmen
»als aanwijzing van het karakter der
rochtsche partijen, welke door lieden, die
hun oogen den kost feeven, blijkbaar
Vooral beschouwd wordt als die beste
schildwacht voor de brandkast.*
Eiaoo, »Het Volk« meent nog beter den ge-
dachtenigang van Mr. Sandiek te kennen, dan
deze zelf.
De heer Sandiek toch schreef, »gelet op de
treurige resultaten van het socialistisch £edo©
dér laatste jaren,* verschoondt te willen blij
ven van de Zegeningen van een bepaald so
cialistisch bewind*, daarmee duidelijk doelen
de op de bakende, weinig-parlementaire prak
tijken der socialisten in de politiek der laat
ste jaren; en »Het Volk* maakt ervan, dat
dit een aanwijzing is van »ket karakter der
reehteche partijen als de beste schildwacht
voor do brandkast*.
Mr. Sandiek, die naar aanleiding van fet
door do »Nieuwe Courant*-redactie aan zijn
betoct vastgeknoopte commentaar*, in de
e»
»Nw. Crt.« van gieteravond nog eens op de
zaak terugkomt, zegt nu dan ook met nadruk:
Ik ben niet tegen een gezonde democra
tie (wi© is dit in Nederland!) maar lk
wensoh tegen te feiaan de overheer-
selling van hen, die'slechts
één beperkt belang ken
nen en willen behartigen.
Neen, »Hrt Volk* tracht op zijn gebruike
lijke wpze de blaadj es om te koerendoch dat
zal niet gaan: door Mr. Sandick's aansporing
wordt niet zoozeer het karakter van de reclht-
sohe partijen, doch meer in het bijzonder dat
van de S. D. A. P. aangewezen.
En dan, als in bezorgdheid voor de reoht-
sohe partijen vraagt »Het Volk«t
»Welk een indruk moet dit feit (dat
dus geen feit bleek te zijn. Red. N. H.
Ct.) niet maken op de reehtsche arbei
der a*
Laat de »Volk«-redactie echter haar
kalmte bewaren en in zich zelve gekeerd zioh
afvragen:
»W©lk een indruk moet herhaaldelijk, zoo
wel bij Kamer-, Prov. Staten- als Gemvaente-
raadBverlcieringen (gemaakt zijn bij de socia
listische arbeiders, wanneer de liberalen van
allerlei schakeeripg en blo© en ln officieel©
geschriften bun kiezers kwamen aanbevelen
de socialisten te stemmen!*
»Welk een indruk moet herhaaldelijk, bij
Kamer-, Prov. Staten- en Raadsverkiezingen
gemaakt zijn bij de socialistische arbeiders,
wanneer de officieel© 8...D...A....P... in woord
en geschrift de moest reactionaire vrijzinnige
candidaten aanbeval boven een arlbeidter-can-
didaat van rechte t«
Hoevele socialistische afgevaardigden in de
verschillende btwtuiiTseol legos danken nïet
bun zeteltje aan de stemmen der vrijzinnigen,
tegen rechts uitgebracht!
ïn al die gevallen, de conclusie van hot so
cialistisch hoofdorgaan consequent doortrek
kend, waren dus de socialisten debeste
beschermers voor d© brandkast.
HE KAMERVERKIEZINGEN.
He uitlatingen van Mr. Verfdoutoren.
Onderteekend door den voorzitter van het
hoofdbestuur der Cbr, Hist. Unie, den heer
De Visser, bevat de „Nederlander" de Vol-
gende mededeelin-g:
Naar aanleiding van de uitingen, die aan
mr. Verkouteren worden toegeschreven als
door hem gedaan op de vergadering te Dur-
gerdam op 1 Juni n en het daarop ge
volgde artikel ln „De Nederlander" heeft
het moderamen van het hoofdbestuur een
nader onderzoek ingesteld. Als resultaat'
daarvan deelt het bij deze mede:
dat mr. Verkouteren in zijn te Durgerdam
gehouden improvisatie bedoeld heert, dat
onder de nieuwe kiezers zich elementen be
vonden, die eigenlijk behoorden te worden
„uitgesloten", doch erkent hierbij ten on
rechte te hebben gegeneraliseerd;
dat mr. Verkouteren zich steeds tegen al
gemeen kieerecht heeft verzet, doch toen de
Ö.-H. Unie in haar algemeene vergadering
dit ten slotte aanvaardde, hij zich daarbij
heeft neergelegd.
Uit een en ander volgt, zoo besluit het
schrijven, dat de Uniè als politieke partij
voor de woorden door mr. Verkouteren te
Durgerdam gesproken, niet verantwoordelijk
k!an worden gestéld.
—way—
Kasteel Hor nen. In het jongste num
mer van „Buiten" zullen velen verwonderd
zijn, dat in een vrij onbekend boekje Van
ons mooie landje, zulk een schilderachtig
kasteel ligt en daarom meen ik belangstel
lende toeristen er op te mogen wijzen, dat
daar vlak bij het middeleeuwsche kerkje der
heerlijkheid Leur ligt, vóór 1817 behooren-
de tot de heerlijkheid Batenburg een dei-
oudste bannerijen van Gelré, thans in het
bezit van het geslacht van Balveren.
In dat kleine, beeldige kerke is onlangs
eene muurschildering voor den dag gekomen
voorstellende de Mannaregen (Exodus KVI
18—15). De woorden van Mozes: „Dit is
het brood, 't welke de Heere ulieden te
eten gegeven heeft", is als voorafbeelding
van het H. Sacrament des Altaars, rond het
Sacramentshuisje geschilderd en het mocht
mij gelukken deze nog in oorspronkelijker
staat, zonder eenige bijsohildering te be
houden. De voorstelling, alhoewel hier en
daar wat vaag, is toch nog goed te Volgen,
terwijl de kleuren zoo goed mogelijk z;j;
opgehaald en vastgezet.
Deze schildering bevestigt den Imogen ou
derdom van deze kerk, welke in 1311 door
Hendrik van Verneburg, aartsbisschop van
Keulen bij de abdij van Camp werd gevoegd.
Volgens de Hervormde kerkindeeling behoort
deze kérk thans onder het naburige Wijdhen
mot liet fraai gerestaureerde.kanteel (vanuit
Nijmegen of 's Bosch, station Wijchen, dus
gemakkelijk te bereiken). Por fiets kan pien
dan nog ae mine te Batenburg gaan zien
en verder langs het oude klooster Dennen
burg naar Raves te in en Herpen alwaar een
zeldzaam prachtig geschilderd koorgewelf is
gespaard gebleven eu een zeer belangrijke
doopvont staat. Ook de monstrans die op de
pastorie berust, is merkwaardig. Langs liet
dorpje Beek, kan men dan nog een bezoek
aan Grave brengen, waar zooals bekend veol
historisch schoon is en van waaruit men dan
naar Nijmegen of Wijchen of Bavcstein (over
Velp) kan terugkeerea.
Een respeote voor onze oude monumenten
krijgen ook de middeleeuwsche muurschilde
ringen zooals te Leur en Herpen, geleide
lijk meer belangstelling en waardeering.
Vooral de pas ontdekte muurschilderingen
in de N. H. Kerken te Deventer, Borne !en
Enkhuizen zijn van groote beteekenis.
Te Rotterdam heeft zloh een comité g-e-
vormd, dat het initiatief heeft genomen een
monument op te richten ter nagedachten/is
van den alom vereerden Jewuïten-pastoor
Verbraak.
In den oproep oan bijdragen voor de stich
ting van het godenkteekeu leaen we oan.:
U allen zult thans gelezen hebben, dat we
der een helden-figuur is heengegaan.
We behoeven u hcon niet te schetsen; ledter,
die op Atjefti gediend heeft, kent pastoor Ver
braak, oud-Aalmoezenier.
Niet lettend® otp raiife, kleur of godsdienst,
was zijn leven een aaneenschakeling van zelf
opoffering en naastenliefde.
Welnu, hoeren, wij mogen dit echter niet
ongemerkt voorbij laten gaan en verzoeken u
allen een steentje hij te dragon om op zijn
laatst© rustplaats, als blijk van dankbaar
heid eeu eenvoudig gedenk toeken' te kunnen
plaatsen.
Officieion, onderofficieren en minderen,
zoowel oud als actief, en allen, die met het
voorstel sympathisccron, slaat de handen in
een en helpt mede deae daad van piëteit te
volbrengen.
Elke gift, hoe klein ook, wordt aanvaard.
Aangezien dit denikb-eeld uwe volle sympa
thie moet wegdragen, verzoeken wij u allen
spontaan diit te steunen.
Om een voorbeeld te geven nemen ondeige-
teekenden, leden van de Vereeniging van
Oud- en Actief dienende onderofficieren van
het Nederlandsöh-Indisch Leger en van de
troepen in WesUIndiië, genaamd »Madjo©«
in hot Hoofd comité zitting en ontvangen
gaarne bewijzen van instemming.
Ook rokenen wij op de gewaardeerde steun
der pers en verzoeken beleefd oan alle bladen
dit over te nemen in het belang van het groo-
Ijc doel,
Eventueele giften worden in ontvangst ge
nomen door den Penningmeester, terwijl ook
hiervoor de steun der bladen wordit ingeroe-
P Het voorloopig comité bestaat uit de hee-
ren E. J. L. Lankenau. voorzitter, Earddra-
verstraat 27b; A. A. C. Bosbom von Buol, se
cretaris, Schiebroekscshelaan 23a; M. Meiler,
penningmeester. Ridderstraat 14, allen te Rot
tendam.
Maarten Luther, door H
3. J. Wachters Pr. Paul
Brand, Lussnm.
Een. interessant boekje, met welks uitgave den
Roomsch Katholieken weetgieriger: lezer een
dienst wordt bewezen. Het is bedoeld als een
weekuitgave in den goeden rin van het woord.
Aan gedegenheid en deugdelijke bewerking,
laat de uitgaven niet# te wensohen over. Wij
kunnen het boekje ü'an ook iedereen ter lezing
aanbevelen.
>,Een enkele lezer zal dan misschien niet meer
blindelings gelooven, wat door Luther en zijn
volgelingen omtrent de katholieke kerk en
haar leer is gezegd. Hij zal zich wellicht niet
langer blindstaren op de misbruiken van vele
barer leden, op de onzinnigste vooroordeelen en
lasteringen, maar in deze woorden een aanlei
ding vinden, om zich op hoogte ie stellen van
de katholieke leer," zeg de schrijver in een
voorwoord. Wij helpen het wensohen.
DE KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
van dezo week' bevat de volgende
PLATEN: Zeilwedstrijden op de Loos-
dreehtsche plassen.' Van den propagan-
distendag te Leiden. Zeilwedstrijden op
den Weetelnderplas. Klokhuis te Don
kerbroek. Het Haarlemsche klokhuis.
Klokhuizen te Hoorns ter z waag, te Brongerga
en te Mirn®. Vier kiekjes van de onthul
ling van hot standbeeld van Johan de iWitt.
Vijf H. Hart-kiekjes. R.-K- Padvinders-
vereeniging Tilburg. Jhr. mr. Oh. Ruys
de Beerenbrouck in de Broederschool te
Maastricht. Begrafenis van W Smit.
Opening van hot retraitehuis voor ZuuLLnn-^
burg. AJax-huidiging te A'daxn. Baah
tïaan Geutjes te Rotterdam. Huisvljjtten,-
toonstelling te Den Haag. R.K. Leeszaal
te .Utrecht. Convooi naar Indlë (2 kiekjes).
Th. H. H. Verhey te Pottordam. Eeö
zeldzaam huwelijksfeest. Mgr. A. Th.
Panken. Jan Lichthart te Lambertsclia»
gen. Mej. J. Stekelenburg te Velp. jk
Henkelman en Sophie de Graaff te Rotter*
dam. Alex. Janssen te Den Haag. Ba*
ron de Broqueville. Zustor Cornela te
Moergestel. Dr. Fehrenbach. -r- Broeder.
Urbanus. Soisson®. Ned. E K. Dambond.
TEKST: fieidehof, door Agatha de Haan.
Nederl. klokhuizen en klokkenstoelen,
door v. d. V. 'n Dag van verschrikking,
door Henri 't gas.
E euRaad van Arbitrages
Hier te laiido is ni^oatold een Raad van Arbi*
trage voor Netlerlandeche fabrikanten en af-
nemiars.
In dezen Raad hebben zitting buiten de
Vei-eenifeuiig Nededandsch Fabrikaat, d« Al
gemeene Nedevlandt-yclie Werkgevers-bond cn
do R.-K. en Christelijke Werkgevei-sbonden
vervolgens: de (neutrale) Middenstandshond
en de R.-K. eu Christelijke Middenstandsbon
den, benevens het Instituut van Nijverheids
consulenten.
Het ligt in de bedoeling dezen Raad te d-oen
beslissen in ally geschillen tussehen Neder-
Isndisehe fabrikanten en afnemers en deae
scheidsgerechten snel eti billijk te doen zijn.
Elk scheidsgerecht zal bestaan uit min
stens 3 en hoogstens 5 leden, waarvan ieder©
partij 1 lid aanwijst. Dee© kiezen een derd©
lid als voorzitter en kunnen zich door.hunne
rechtsgeleerden doen bijstaan.
Het ligt in de bedoeling aan dc uitspraken
bekendhejd te verleenen, wanneer eventueel
misbruik in eenig geval zal worden aarigo-
toond.
De Ce n t r. Mik Hu i s v 1 ij t t e n-
toonstelling. De Centrale Militaire
Huisvlijt tentoonstel 3 kig in Den Haag is bezocht
door ongeveer 6000 personen, van wie 3000 be
talende. Dit aantal is aanzienlijk lager dan hét
vorige jaar, zoodat de tentoonstelling dit keer
een financieel nadeel opleverde.
Brand in een vuurwerkfabriek.
Men meldt uit Utrecht: Gistermorgen heeft ecu
ernstige brand gewoed in de vuurwerkfabriek
van de firma Ruyach aan den Blauw Kapj ol-
seben weg. Bij do vervaardiging van een stuk
vuurwerk had een ontploffing plaats, tengevol
ge waarvan verschillende gebouwen in vlammen
opgingen. Een regen v-an brandende en knallen
de projectielen vloog over den weg. De bewo
ners in de stad dachten aan eer onweer. Ben
werkman werd in het gezicht verwond en moest
naar het ziekenhuis worden vervoerd.
Militairen uit de omliggende forten boden
met eigen materiaal krachtig hulp. Een groote
loods is geheel uitgebrand. Van de kleinere
magazijnen bleef niets over dan puin. aten
mei kruit «n verpakkingsmateriaal konden nog
in veiligheid worden gebracht.
Dit ia in korten rijd de derde keer dat deze fa
briek door brand werd geteisterd.
Een smokkelppp. Hoe strenger de
douane-beambten optreden, hoe sluwer worden
de smokkelaars. Als de oene truc weer ontdekt
is, vindt men er spoedig iets anders op.
Dezer dagen wandelde een kind met een pop-
penwagentje langs de grens. In het wagentje
lag een mooie groote pop. een pracht-exeui-
plaar. Of dit do aandacht trok van de kommie-
zen dan wel of het was nit nieuwsgierigheid om
dit prachtexemplaar eens wat van nabij te bekij
ken, weten we niet, dooh het resultaat was, dat
do pop door de kommiezen werd in beslag geno
men, omdat in hot poppenlicbaam eenige pon-
dep zeep waren verborgen.
Een Nederlandsehe veroor-
d eel d. Wolff seinde dezer dagen de varoor-
deeling door het Reichsgericht van een bewoon
ster vaoj Amsterdam wegens poging tot landver
raad tot drie jaar en maanden tuchthuis
straf.
Van de fajmilie dor vrouw verneemt het
,,Hibl." omtrent deze zaak het volgende:
In het begin vap den oorlog was de vrouw,
die met haat gezin in finanoieele moeilijkheden
verkeerde, in kennis gekomen met een Duit-
soher, die haar voorspiegelde dat zij veel geld'
kon verdienen door ten behoeve van Duitsch-
land te splonnèeren. Zij moest zich daarvoor kt'
verbinding stellen met eenige heeren te We-
sel. Zij ging op het Aanbod in, kreeg reisgeld
en kon zelfs zonder pas naar Wesel gaan. Daar1,
gaf men haar instructies om zich in Londen
te vestigen in een ©erste-klas hotel. Agenten,
der Duitsche regeering zouden daar de vragen
in ontvangst nemen omtrent militaire aange
legenheden, die haar uit Wosel zouden worden
toegezonden. De vrouw ging naar Londen, ar
verschenen inderdaad porsonên, die Duitscl;0
agenten heetten te zün en die van haar de vra-
P— kregen, die haar uit Wesel werdBn toege
zonden. Na een paar weken kreeg zij een wenk
Ha GolJe'ft verklaring, dat hij niet kon
hemmen, scheen hun toestand hopeloos.
Op dit oogenblik voelde het meisje een
diepe verachting voor den man. Als een
""au niet een® zulk een klein eindje kon
lft,enimon waar wae hij dan eigenlijk goed
*oor.
Hij was geen man; h(j was niet» waard.
Holde boog zicb haastig naar voren en
"Uisterde:
Kijk, mejuffrouw, zwpmt u naar de
r°ot. het is beter, dat eens van ons belden
gepakt dan twee.
Ajj antwoordde niet. Zij keek aohter zich
h kon juist nog onderscheiden, dat de zan-
Hgeoever een heuvel achter hen .vormde.
H -Franeche konden derhalve tot vlak bij
omen eer zij met juistheid konden bepalen,
aar zioh de vluchtelingen bevonden. Vlak'
9 hun voeten stroomde het water.
Plotseling hoorden zij het getrappel van
voeten en een stom, die een bevel gaf.
'Ivom mee, sprak het meisje. Er zit niets
anders op, zooals ge ziet. Het is maar gek
heid als eon man zegt niet tte kunnen zwem
men. i
In een oogwenk liet zq zich van den
kant in het Water glijden en wachtte op
Golde.
Waarom komt gij niet, fluisterde zij.
O daar zijn zë, riep Golde. Maak'
voort, juffrouw. Jk zeg u, dat ik niet kan....
Maar komt gij nu haast, riep ze bijna
'klagend uit. Wilt ge mij laten doodsohieten
Met een soort van wanhoop liep hij haas
tig op haar toe en plofte in het water.
Ziezoo, sprak Perilla, gij moet me ver
trouwen. Leg uw beide handen op mijn
schouders en houd uw hoofd in de hoogte.
En zorg er voor, dat gij mij om de keel
vastgrijpt.
Zij stond nu bijna tot den hals in het
water en een zijner handen rustte op haar
schouder; nog één soli re de en zij zwom,
haast bezwijkende onder het gewicht van
Golde achter haar, die nu geheel op baar
steunde.
- -
r De ÏTanschen waren intussclien op den
toj> van den heuvel gekomen. Zij renden
naar beneden, niet wetende, dat zij vlak
bij het water waren. Een van hen, die zijn
makkere voor waa, plonsde onder het uiten
van een schreeuw plotseling in den stroom.
De anderen; ten hoogste verrast, hielden
hun vaart in, niet wetende waar hun prooi
heen was gevlogen. Het vuur van de mena
gerie was uit en de naclit had alles weoi
in diepe duisternis gedompeld.
Het was het Kanaal, sprak de man,
die er in was gevallen.
Zij zijn den oever lang» gegaan, on
derstelde Danda; eenigen van u gaan links,
de anderen rechts-
Als zij tenminste niet midden in het
kanaal zijn, in een boot of zoo, of het
overzwemmen, sprak Verdler.
Hijg niet zoo luid, fluisterde Perilla,
een blik achterwaart® wendend. Zij zullen
u liooren.
Het zeil dat de boot bedekte, hing er
aan de zijden geheel over heen, zoodat het
bijna de oppervlakte van het water bereikte.
Toen Perilla het bereikte, stak Golde de
hand uit en greep het einde van het zeil.
Hij trok zich zelf er bij op en klom over
do verschansing. Do boot lag tamelijk laag
op het water en was geladen met een groot
aantal vierkante blikken bussen, die dicht
op elkaar* waren gepakt. Onmiddellijk achter
Golde, verscheen Perilla's hoofd, hij vatte
haar onder de armen en trok haar binnen
boord. Zij bevonden zioh op het dek vlak
bij den achtersteven. Door de opgestapelde
blikken bussen liep een smal gangetje, het
welk naar een luik in de vloer leidde. iAq
konden onderscheiden doordat 'n flauwe
lichtstraal van een lamp onder het dek naar
buiten drong en maakte dat de opening
zichtbaar was.
Dat treft, fluisterde Perilla; er zijn
menschen aan boord, laten wij eens gaan
M Zij klommen de trap af naar beneden
Zij bevonden zich in een kleine vieikante
ruimte, niet meer dan zes voet lang en bleed
en waarvan de muren werden gevoimd dooi
opeengestapelde blikken bussen. In een klem
comfoortje in het midden van het vertrek
lagen een paar vuurkooltjes, bijna uit en nog
slechts eon roodachtige schittering versprei
dend onder dikke lagen asch. Aan de eene
zijde van het vertrek, bijna tegen de bussen
aan, lag een man met zijn gelaat naar deó
grond gekeerd; aan zijne zijde, lag een leego
flesoh.
Perilla trachtte hem te wekken, door hem
met den voet aan te raken. De man bewoog
zich niet. Zij wendde het hoofd van heitf
af, met een trek van verachting op haar
gelaat. Dan sprak zij:
Ik dacht het wel. Hij is stomdronken,
gelijk de lieden, die in de menagerie zijn
achtergebleven. Er is hedennacht feest in
Seacombe, waar iedereen bij is; ook de
maat van dezen man, veronderstel ik. Gij
ziet hoe hij den tijd heeft verdreven. Om tpp
zijn gemak te kunnen drinken zonder to
worden gestoord heeft dé kerel zijn bopt
midden in het Kauaal geankerd, totdat do
anderen in den morgen terugkeeren.
Golde was bezig op adem te komen, ter
wijl hij tegen den muur van bussen leundff.
Het zal mij verwonderen, of wij nu
veilig zijn, sprak hij.
Als zij deze boot maar niet ontdekken.
Ik heb u anders in een moeilijk ;par«
ket gebracht- v
(Wordt vervolgd)..
