IIEIIIE HAUL COURANT
DE SAMENZWERING.
~buTtenland~
Brieven uit Borneo.
WAT DE PERS ZEGT
FEUILLETON
pontierdag II Juli
Tweede blad
(Vervolg;.). i 1
Dat is vrouwenwerk I .Vooral geschikt voor
dp vrouw die veel kinderen gehaard heeft; en
die dus de paddi kan toesp reken metvergo
elijkingen en 't ook 'n goed voorbeeld geeft.
Do korrels worden niet bedekt. Déze ruimte
'Is ver van huis met 'n goede sterke haag erom
heen, zoodat varkens enz. er niet door kun
nen en de kippen gaan niet zóóver van huis.
Do regen doet het spoedig bersten en reeds
den 3deu dag ,is er leven. Op het eigenlijke
rijstveld zijn de mannen druk bezigt om kleine
lage dijkjes 'n decimeter hoog en breed
Pm hun verschillende velden te leggen, die
hol regenwater moeten tegenhouden. -De grond
is donkergrijze kleigrond, die droog steen
hard wordt; en nat deezig is èn zuigt en trekt
Z'. odat men dikwijls moeite heeft in zoo'n veld
an boenen uit dien prut te trekken; dikwijls
moeten jde handen de beenen helpenl! Als er
V .uer staat wordt de grond ais stopverf,
Bt.'j.e, asteamenhangende dikke karnemelk-
sc.ie _pap van .vieze, grove kleur. De ploeg
Van den Doesoens is 'n stuk ijzer van (ongeveer
plm. 15 centimeter hoog' en zes of zeven c.M.
bi eed; heel even gebogen. De schaar zit recht-
baikig in een stuk hout, waaraan de „stren-
jgen"' waariusschen de buffel trekt, van dat
hout loopt 'n stok-handvat naar achter eu
jboven. 't Heele gevalletje wordt ploeg ge
aioc nd, doch n goede Hollandsche pijeg zou
het- wellicht op ae zenuwen krijgen als hij
dat kinderdingeije van hier met den sterken
naam „pioeg" hoorde noemen. Wordt de Hol
landsche ploeg door paarden getrokken dan,
•jn dezeLde verhouding zou onzë Doesoenploeg
heel gerievelijk voor 'n bokkeploeg dienen
kunnen.
Met dat speelding dan, „ploegt" de Doesoen
Sijn velden. De buffel, afgrijselijk lomp li
chaam, sjouwt traag met plompe poolen voort
tusschen twee strengen, die bevestigd zijn
,ftan 'n juk dat 'm over den dikken, korten
inciv ligt, en met 'n touw over den hals voor
,Üe breede borst wordt vastgebonden. Hij
.sleept dat ploegje voort, mét zij U-B taart, voort,
i'durend zijn flanken zwiepend: rechts, links;
juist als hij met zijn zware gespleten hoeven
itlien grond instampt. De baas loopt achter,
ijheeft in den eenen hand het leidsel dat loopt
pt in den neus van de herkauwer. Met de
#ndere hand stuurt hij dat ploegje, dat geen
Foren snijdt; o neen. De ploeg snijdt slechts
^rond open 'n 5 centimeter diep; de
f^arde wordt met omgegooid; er is slechts
u snee, waar die ploeg liep, niets meer. Zoo
•gaat 't het veid op en neer, rechte Doe-
j§pen rechte .lijnen trekkend over het veld
•Én dan worden die lijnen weer gekruist, gr
&an nauwelijks sprake z:jn van ploegen Het
Water dringt in die, sneden, en die gleuven en
l't schijnt genoeg.
ji t ls wonderlijk dat ieder jaar weer dezelfde
tojond, juist 'n paar centimeter diep gebruikt
i Wórdt en altijd kracht genoeg heeft om die
mooie gouden aren van rijp graan voort te
bl'cngen. Ploegen is mannenwerk, ofschoon
feok vele dameD zoo achter den hnffel loopan,
vk^vi',1 wïer *n buurt. (Ook vrouwen kies-
Tiff I WJjar werk is het ontegenzeggelijk.
I loopen an dien prut, juist achter dat logge
peest. er is 'n exemplaar in „Artis"
os zwaar en vooral als. dat zoo'n heeien dag
Huurt; en dan 'n tropisch zonnetje boven,
b'los bestraalt; 'n zonnetje dat de thermometer
(too 100 110 gr. stijgen doet. Er is geen scha-
jduwpiekske, behalve dat van buffol, ploeg en
Sffv iinT eisen s°baduw loopen is heet
werk t helpt met veel om den bol te koelen.)
H 8 "c 8T°nd geploegd daar gaan 'n paar
oagen mee. heen H(an wordt er geëgd. Eg
gen! die dingen zijn zoo mogelijk nóg
hosjpttelijker dan de ploegen. Zij zijn van
B?njboestenge]8 Van misschien 4 een.
WnV-I- Ul<1^eilijn en ongeveer één arm
Li, e? m 'nn®narm lang! De uitspruit.
^01 ln °P bén vingerlengte afgesneden,
f^es c, acht of tien van die stukjes bamboe
ff® aaneen geregen naast elkaar aan 'n
Wuk hout en dat is de heele eg; Eggen is
iwart hef Van ^--ï-r-uwen en kinderen,
v. bet is gemakkelijk, hoewel heei onple
zierig. Eggen worden er zooveel gebruikt als
alles helpt. De eerste eg! wordt als 'n
ploeg achter 'n „kerbamd gespannen;
■p-cliter die eg loopt de tweede buffel, die met
touw door den neus aan den eg gebonden
°r<i., en zoo soms 4; soms 7 of tien buffels
ncneegeu achter elkaar I De koetsier zit op
1 eersten buffel en zoo gaat 't het' veld
t rondte, heele dagen lang- Nu is alles
FoctüerHet staat vol water en de dagvorstin
niet karig met haar stralenbundels. Dat
.rondgaan over dien modder, waar het zonlicht
.uren lang opspeelt op tropische wijze, maakt
ue oogen zeer. De Weerschijn en terugstraling
ul dat modder vlak is als 'n stuk spiegelglas,
en tijd hebben vele Doesoen3 zeere oogen.
rtl" en vijftig keer Wordt rondgegaan op
zeilde plaats, want die eggen zijn licht
Wm-HfG®r'^-es en gbj'den over den grond. Soms
L ,n stuk b°ut op *n eg gelegd of 'n g'roo-
ïeuk ma®. er bp zitten, die dat wel
'n-i.r i Vv!"dt voor 'n kaar keer, doch spoedig
het egpad 'n modderbad neemt. Het is
vooral Gat stampen ©n piassen van logge buf-
fêlpooten dat 'den grond plantklaar maakt.
Er zijn vele soorten rijst die allen verschil
len in rijping'stijd 1218 weken! Er wordt
rekening mee gehouden dat alle paddie zoo
ongeveer terzelfdertijd rijp is, anders komen
de rijstmusschen bij duizenden en duizenden
op een "veld neer van rijp graan en die stokken
heel wat korreltjes op. Planten zij ook rijst
dat langer duurt, dan wordt dat dan geplant
zoo gauw 'n hoekje klaar is. De paddi tusschen
den bamboe-haag op hoogen grond, is intus-
schen flink gegroeid. Reeds 'n voet hoog. Zij'
worden nu uitgestoken, de bladeren afgehakt,
zoodat zij fmowat één decimeter lang zijn.
Zij worden (overgebracht in groote manden
naar het veld om overgeplant te worden. Dit
is wellicht het zwaarste werk van alles. Zij"
staan steéds gebogen, want die plantjes wor
den allen (met de hand in den modder gesto
ken. Gekromd staan en 'n feilen tropen-zon
sterk stralend op den rug. Zij staan en planton
uit al pond hen; men zou zeggen, in 't wilde,
op goed geluk af; zonder rij: of orde. Toch
nietl "Want als men die plantjes ziet, staan
zij' allen mooi in gelid, met misschien 'n
voet tusschenruimte. Zijn alle plantjes gesto
ken, is het zware werk achter dan rug. Zij
maken nog stevige fcoggen om de varkens weg
te liouden. Zij dóen dan niets meer dan af
wachten. Afkijken en praten 1 Paddio en paddie
alleen is nu het onderwerp van het gesprek.
Het heel-gewone dagelijkseke leven begint
weer. Het loopt nu tegen het einde van Sep
tember. Als de regen blijft vallen, alles goed,
want water ,w.ordt vereischt voor onze paddie,
er kan niet g;auw te veel water zijn tot zij
beginnen te vruchten. Zoolang de grond 'n
paar centimeters water houdt is alie3 goed.
De paddie groeit gauw, doph spoedig schiet
ook allerlei gras en onkruid weelderig op.
Daarom begin [November ziet ge clubjes van
30—-50 man bij .wijze van spreken, want
zij zijn mannen, vrouwen en kinderen de
velden in gaan om te wieden. Het gras en on
kruid wordt uitgetrokken en buiten het .veld
op 'n hoop in de zon doodgedroogd. Als alle
velden gewied zijn rijdt Sinterklaas over de
daken met ftlles en nog Wat voor iedereen
en nog een, behalve wel de goedheilig man
is nog niet bekend in Borneo biunen-bosschenl
Dagelijks gaan zij naar het veld, tenminste
er wordt van verre gekeken, want de duivel,
.dat_kreng, kon wel 'ns in de buurt zijn en myn
heer Doesoen 'n poets spelen, dus daarom niet
hem den weg gewezen naar het paddievelïh
Mevrouw hoeus-pocus heeft wel geofferd aan
Jogon Pietje Potlood en aan vele andere
duiveltjes van derden en vierden rang, doch
men kan nooit weten!
Zij' zeggen dat paddie een ziel heeft en 'zij
gebruiken alle termen als voor mcnschen en
dieren. Als de paddie dan zwanger wordt,
straaUf hun gelaat en gauw zien ze of het
lukt of niet. Als die volle aren heen en weer
zweven- als zijl van volheid zwaar buigou
het Water dan weggeloopén is tenminste
!{omen b® Doesoens weer in beweging.
Als de Zon nu schijnt om het volle koren te
rijpen; alle velden naast elkaar, paddie-
velden hier van kilometers lang en breed -
en alles één goudgeel veld van schuddende en
zwevende ihtalmen, waarboven als groot reu-
zondeksel 'n strakblauwe hemel dan slijpsh
de Doesoens hun messen, dan maken ze huil
matten klaar en manden, en data ten laatste
beginnen zij in een club van veertig, 60 per
sonen den oogst.
t Nu tellen zij de zon niet, hu staan zij*' van
6 morgens 8 itot 's middags 4 uur in het veld
dan klinken kwinkslagen, data is er luchtige'
en lichte praat, dan is het lachen en lovend-
heid onder het halmen-snijden. De paddie
wordt gesneden met zoowat twee decimeters
van den halm en in 'n groeten mand gestopt.
Is die i'vol dan .wordt hij: naar 'n hutje in het
veld gedragen waar matten liggen. Mannen,
vrouwen en groolere kinderen oogsten.
Op de matten wordt alles door dé mannen
gestampt, de korrel wordt uit den helm gö«
treden. Daar is dan de gpuden paddie-korrel,
de lieveling van den Doesoén!
Als alles geoogst is dan moeten de teege
aren en hulsels en vuil nog v erwij derd worden.
Dat is ook 'n goede gèzellige. tijd: dat kaf'
van het kóren scheiden. Er wordt 'n mat
gespreid aan den windkant. Het graan wordt
van zoo hoog mogelijk langzaam neergestort,
de zware, volle korrels vallen recht omlaag;
het kaf en vuil wordt door den wind verder
weggewaaid. Eenvoudig en doeltreffend. Is
het doodkalm, dan wordt er wind gemaakt met
groote platte manden zonder wand. De volle
korrels worden naar huis gebracht en in de
gro te kisten gedaan, waaruit' iederen mor-
gen de noodige paddie genomen wordt. De3
avonds is het kalm. Ze zijn moe van dat
lange dagwerk en gaan vroeg ter ruste. Doch
Dij, den poglst behoort het oogstfeest! .Wanneer
dat is? Wacht 'n paar dagen, tot do maan 'a
week pud, helder is om 'n uur of negen: Dan
ts het iederen avond feest tot 3 nachten na
volle" jnaan.
1 (Wordt vervolgd.)
HET PROCESSIE.VERBOD.
Tiïd"-heer 'S(truyken schr'iffc 111 „Van onzen
Do zaak nadert thans, voor zooveel de
rechtspraak betreft, hare eindbeslissing twee
arresten liggen bu voor ons, één vain het
Gorechtshof van 's-Hertogonbosch, dat vast
houdt aan do oude. rechtspraak, wellicht nog
strenger opvatting huldigt dan deze, het an
dere van het Gerechtshof te Arnhem, beves
tigend een vonnis van de rechtbank aldaar,
dat nog wel niet de .vrijheid der openbare
godsdienstoefening in. hare volheid erkent,
maar haar tenminste losmaakt van den
feitelijken toestand in het jaar 1848.
Daar ligt iets treffends in, dat het Hof in het
Zuiden, voor het meerendeel uit Katholieke
leden bestaande, minder aan de gerechtvaar
digde wenschen der Katholieken tegemoet
komt dan dat in Arnhem, .waarin slechts en
kele Katholieke leden zitting! hebben. Een ver
wijt tot het Bossche Hof leze men hierin niet:
dè rechter heèft de wet toe te passen, zooals
hij' te goeder, trouw, meent, dat zij: moet worden
begrepen, |ook al zoude hij! zelf aan eene andere
uitspraak de voorkeur (geven; mogelijk is
zelfs, dat een Katholiek rechter, in een zaak
•als deze, bevreesd zich meer door, zijne wen
schen dan door zijne rechtsopvattingen te la
ten leiden, meer dan een ander tot een stren
gere- lezing geneigd zal zijn.
De beslissingen van Hof en Rechtbank in
's-Hertogenbosch wijken minder wat don toe.
giepasten rechtsregel dan wei wat don bewijs
last betreft, van elkander af. Immers de recht
bank 1) had da oude leer van den Hoogen
Raad, dat processiën alleen daar geoorloofd
zijn, waar zij in 1848 rechtens toegelaten en
feitelijk in gebruik waren, met verworpen,
ze ook niet uitdrukkelijk tot de hare gemaakt,
maar beslist, dat, zelis als men deze wets-
uitlegging volgt, dan toch in ieder geval als
element van de strafbaarheid eener processie
bewezen moet worden dat zij ter plaatse in
1848 rechtens niet toegelaten of feitelijk niet
in gebpuik was. Het Hof aanvaardde zonder
meer de oude leer, maar vertolkte haar al
dus dat de processiën als regel alom verbo
den en strafbaar zijn, tenzij de dader kan aan-
toonen, dat ze ter plaatse, in 1848 toegelaten
en gebruikelijk waren.
Zien wij goed, dan was de opvatting van
de rechtbank meer in overeenstemming fliet
de oude jurisprudentie van den Hoogen Raad
dan, idiïe van het Hof; de Hooge Raad toch
heeft nimmer de strafbaarheid ©ener proces
sie aangenomen op den enkelen grond, dat de
dader niet had bewezen, dat z.ij m 1843 in
gebruik was; steeds héèit hij beslissing
gegrond op de feitelijke overweging van den
lager en rechter, dat het bowij3 was geleverd,
dat tii in dat jaar niet in gebruik was. De
leer van het Hof beduidt dus eene aanmerke
lijke versoherpong, die tot gevolg kan heb
ben, dat vrijwel nergens m©01- procession zul
len kunnen Worden gehouden, omdat het on
doenlijk zal zijn, tenzij .vroeger, daarover reeds
door den rechter mocht zijn beslist, het Strikte
bewijs te leveren, dat in ©ene bepaalde plaats
in 1848 eene processie werd gehouden. Ge
tuigen kunnen dienaangaande niet meer wor
den bijgebracht, terwijl de bewijskracht van
kerkelijke registers, zoo deze er móchten zijn,
in rechte van zeer twijfelachtigen aard is. 2)
Plaatsen wij de uitspraak vaii rechtbank en
Hóf teg-enover elkander, iaü komt dus de tegett-
stellingi hierop neer: naar de Opvatting van
qe Rechtbank zullen vrijwel atom de proces
siën geoorloofd zijn, omdat het Openbaar Mi
nisterie thans niet meer zal kunnen bewijzen,
dat ze in 1848 niet in gebruik waren; naar de
opvatting van het Hoi-, zuilen zij! vrijwel alom
verboden zijn omdat de pastoors niet zullen
kunnen bewijzen, dat ze in dar jaar Wèl wer
den gehouden.
Wij treden «fet i» ©one heoordeeling, .van
de uitspraak v&h hét Hof; !nfécw« gronden
voert het college ndet aan, met de in dón iaafe
ston tijd over de kwestie geVeerdon strijd
houdt het .geen ir-ekening; alleen moet de
opmerking ons van het hart, dat wiij ons niet
herinneren immer in eenige rechterlijke uit
spraak de straffeloosheid van een feit op zóó
volstrekte wijze Van een door den dader te
leveren bewijs .afhankelijk te hebben zien
gesteld.
De beslissing, van het Hof te Arnhem is in
zoover van beteekenis, dat het Hof, naar onze
meening terecht, art. 170 der Grondwet aldus
leest, dat, daarin alleen het wettelijk status
quo, wordt gehandhaafd, met dien verstande,
dat processiën alom geoorloofd zijn,waar zij
in en vóór 1848 rechtens geoorloofd waren,
onverschillig of zij in dat jaar al dan niet wer
den gehouden. Dit beduidt een aanmerkelijke
stap Vooruit. In een verder onderzoek naar de
vraag; .welke wetten en reglementen te dier
tijde dan het houden der processiën in het
algemeen beheerschten, treedt evenwel het
Hof niet; alleen schijnt het de wettiaheid
aan te taemen van het K. B. van 23 April
1822, hetwelk bepaalde, dat hefc houden van
processiën zou worden toegelaten in de Noor-
delyke provinciën, .waar auJLk® zondor intor-
ruptïe altijd had plaats gehad, zonder te onder
zoeken of dit besluit, waarover de Raad van
State niet is gehoord, en dat niet in het Staats
blad is afgekondigd, met art. 193 der Grond
wet van 1815, dat den Koning alleen toestond
te bepalen, waar openbare godsdienstoefenin-
egn, op grond, dat zij de openbare orde of vei
ligheid zouden kunnen storen, niet mochten
plaats vinden, wel in overeenstemming was.
De Hooge Raad zal nu in cassatie over de
beide arresten hebben uitspraak te doen en
vermoedelijk eene volledige beslissing over
de uitlegging Van art. 170 der Grondwet heb
ben te geven.: .Wanneer hij: zich daarbij: laat
Mdeiv «oor He overweging, welke ook ae verklez:
rechtbank en het Bóf to Arnhem tot de hunne op zich ie
maken» „dat het hièt aangaat door eene in
terpretatie, ontleend aan de geschiedenis der
totstandkoming! van een artikel, aan zljin dui
delijke bewoordingen geweld aan te doon,"
zal hij in art 170 der Grondwet niet anders
kunnen lezen dan dat de. processiën alom
geoorloofd zijn, waar zij In 1848 volgens
de wetten en reglementen waren toegelaten,
ook al waren zij in dat jaar. niet in gebruik.
Wanneer hij verder, ter beoordeeling van de
vraag, welke wetten en reglementen van dien
aard er, in 1848 waren, zich niet verlaat op de
dienaangaande door de regeering in 1843 ge-
dane mededeeling, maar een zelfstandig onder
zoek daarnaar instelt, zal hij; t<jt de beslis
sing moeten komen, dat er geen enkele zoo
danige wet of bindend reglement was dan
dan alleen art. 193 der Grondwet van 1815,
dat de openbare godsdienstoefening als regel
alom geoorloofd verklaarde, en zal hij: 'dezen
regel ook voor het tegenwoordige als den al
leen geldenden toepasselijk moeten achten. De
Katholieken zullen dan eindelijk hunne vol
ledige vrijheid van godsdienstoefening deel
achtig worden, waarop zij reeds veel te lang
hebben moeten wachten; een enkele gerefor
meerde predikant, die nog maar niet kan
afstand aoen van de gedachte, als zou on3
volk een protestantsch volk zijn, waarin de
Katholieke godsdienst „getolereerd," zal zich
daaraan misschien ergeren in het algemeen
mag men vertrouwen, dat ons volk aan de
Katholieken die vrijheid niet zal misgunnen.
Am-
05
i Vlus
Wen zfn W d6 W
er uit- Hiisnelde de traP
frekken De a ^l staat hem langzaam op te
trekken. De angst, Weike in Perilla s oogen
te lezen stond, terwia hj,
minderde. Zij sloten da langwerpige houten
leur boven de trapopeningfterWn! zij hier-
nee bezig waren, stormden de belegeraars
ie onderste kamer binnen,
f De storm was nu op zijn hevigst en bin-
J)en zoowel als buiten was de dag Veran
derd in nacht. Een achthoekige scheepsklok
thing aan den wand, welker, wijzers acht uur
i*n den morgen aanwezen".
De^ vervolgers staken vuur aan en zpch*
en in alle richtingen, keken in alle hoe-
n en galen eu onderzochten de zoldering.
/tin. i° .en ^eriHa hurkten neer bh de trap-
«tsMTj luisterend - v
1) Ver gel. V. O. T. 18 jrg. W. 233 e.v.
2) In het vonnis van de rechtbank te
hem leest men: „dat uit de verklaringen dei-
door den rechtercommissaris in de instructie
gehoorde getuigen is gebleken, dat vóór 1848
en wel omstreeks de jaren 1840 en 1842 jaar
lijks processiën werden gehouden van Groes-
sen en van Loo naar de kerk te Oud Zeven-
naar." Dat moeten wel zeer bejaarde getui
gen zijn, die dienaangaande uit eigen .weten
schap iets hebben kunnen verklaren.
DE KAKINETB-GRISÏ8,
Bet CENTRUM iwijst op de moeilijkheden
Voor de |"echtsche partijen om te regeereri,
.waarop het blad laat volgen:
Ér zal .echter, hetzij' een Rechtsch, hetzij
leen gemengd- of Zaken-kabinet móeten ko.
men.
Epn derde uitweg is er niet, want van een
ministerie uit de linkerzijde kan geen rpra-
ko zijn.
Voor beide Wijzen van oplossing der crisis'
Slj'n argumenten aan te voeren, flüts slechts
deze twee omstandigheden in net .oog wor
den gehoudenten eerste, dat een ver
plichting Voor Rechts om een bewind
te aanvaarden, niet bestaat en op haar niet
ae v o 11 e verantwoordelijkheid rust, en ver-
Volgens, dat, welk Kabinet er ook' kome,
de ónderwiis-regeling en de arbeiders-ver.
Zekering niet Óp den achtergrond mogen
•woeden geschoven.
r Wat de katholieken betreft, dezen staan
natuurlijk niet, zooals men het van de over-
Zifdo wel wil dfoen voorkomen, te hunkeren
Haar de zetels aan de groene tafel.
Maar het spreekt vanzelf, dat zii', als vor
mende veruit de sterkste partij in de Tweede
Kamer, bij de Kabinets-formatie den invloed
mógen doen gelden en de plaats innemen
Welke hun rechtmatig toekomt, onverschil
lig of er een ministerie uit de Rechterzijde,
dan wel een Zaken-Kabinet optreedt.
Volgens HET VOLK wordt het bezwaar
voor de rechterzijde, pm een ministerie te
vormen zonder hulp uit de linkerzijde, nog
grootei- als men nagaat wat de thans 'gehou
den Kamerverkiezingen leeren over de waar
schijnlijke samenstelling van de Eerste Ka
mer het volgend jaar.
Immers in Zuid-Hólland, waar de Pro vin'
ciale Staten tot dusver een rechteche meer
derheid hebben en 10 rechtsehen naar de
Eerste Kamer zenden, blijven .zij thans vri,
ver in de minderheid, 'zelfs als men .de
christen-demoeraten, de christelijk-socialen
de staatkundig gereformeerden en de recht
sche plattelanders tot hen rekent. Er werden
daar n.l. op die vier partijen 140,609 van
de in totaal 811,271 stemmen uitgebracht^
dus 15000 minder dan de helft.
Zelfs dus ab Overijssel, wat niet zeker
is, een rechteche meerderheid in de Staten
krijgt, zouden de réohtsche partijen, tenzij
zijl in de Staten bij: de verkiezingen hulp
van niet-rechtsche zijde kregen, slechts 82
vata de 60 Eersto Kamerzetels kunnen be
zetten. De invoering! van de evenredige ver
tegenwoordiging voor de Eerste Kamer-ver
kiezingen zou hierin nog een wijziging ten
gunste van de rechterzijde kunnen brengen,
maar toch niet genoeg, om hun de meerder
heid tn den Senaat te bezorgen.
Een zuiver rechtsch kabinet zou dus op
leemen voet staan.
INDIEN HECHTS ZICH BEREID .VER
KLAART.
Het officieel .orgaan van de Liberale Unie,
„De ,Vaderlander,(die onder de verplette
ring van zijn party1 ditmaal niet, zooats in
het hooghartige jaar 1913, aan de erkentenis
kan ontsnappen, dat de hooge sprongen van
het liberalisme ivoorshands fcijn gedaan, schrijft
in zijta jongste nummer ronduit over „Do Ne
derlaag'": „De (Liberale Unie heeft bij deze
een (nederlaag geleden, «waan
zwaarder ook mui eeuige dar
andere staatkundige party'en: slechte 0 wsö
de 21, dus nog geen 30 procent harer leden
keert in de nieuwe Tweede Kamer, terug, ter
wijl de party, wier lot het hare het meeef
naby komt, de Bond van Vrije Liberalen,
nogj 4 fvan de 10, dus nog 40 pCt., daarin terug
ziet De nederlaag nam het karakter, aan van
oen ramp. Zelfs lichtpunten, naar welke fn
dergelyke omstandigheden zoo gaarne wordt
gezocht, om zichzelf, maar vooral om anderen
moed in te spreken, zijn ternauwernood aan
te wyzen."
Het is meer dan een nederlaag, het is e e ft
ramp, erkent dus het offlcleele orgaan
der party. Maar het officieuze orgaan,
het Haagsche „Vaderland," blijft vol goeden
moed en deelt de bescheiden houding niet,
waartoe de kiezers de Liberale Unie hebben
vernederd. De redactie blqft oen hooge borst
zetten en begaat waarlqk de don-quichotterie,
aait de rechterzijde haar. doen en laten te
gebieden in de periode, welke immers maar
een overgangstijdperk tot een hernieuwing
van de Unie-macht is.
Daarover wordt nu het hooghartige orgaan
op fiksche wijze door DE TIJD de les ge
lezen, waarby dit blad het volgende als slot
tot bescheid geeftT
Hier beleven (Wq het paradoxale geval,
dat een der hoofdaanleggers van het poli
tieke liberaal-socialistisch avontuur, dat in
1913 liever de zaken in het zand liet rijden
©n de natie aan den extra-parlementairen
volkswil uitleverde dan aan de rechterzijde
een normale positie te laten, diezelfde rech
terzijde thans met den „plicht" wil belas
ten, om zioh aan den chaotischen toestand op
te offeren, weike buiten haar mededoen go-
schapen" is.
Opdat ile linksche politici zich wel be
wust worden, dat de tyd voorby is, om
dergelyke. pretenties te laten hóoren, zei
hier nog eens nadrukkelqk gezegd:
Indien de Rechterzijde zich bereid zou
verklaren, door eigen kracht het land uit
de impasse te redden, waarin het door de
binnenlandsche politiek der vrijzinnigen, is
gestort, dan zal het geschieden uit ge
heel vrijen wil, buiten eenige verplichting
lom, welke haar noch door eenig stembus-
accoord, noch door eenigen dwang van
Links kan worden opgelegd.
Indien de Rechterzijde zich bereid ver
klaart, een kabinet te vormen, dan-beteekenf
'dit feit niet, dat zij een meerderheid bezit
en daaruit de plichtmatige consequentie
trekt, maar wel, dat de Linkerzijde hopeloos
In fracties, programma's, verdeeldheid en
tegenspraak uiteen is gevallen, zoodat het
landsbestuur in die partytwisten zou onder
gaan, indien het er aan werd toevertrouwd.
Indien de Rechterzijde zioh bereid ver
klaart, laat zij zich drijven door vaderlands
liefde en Zónder wraak voor de onwaardige
behandelingen, waartoe zich in het verleden
de liberale partijen in bond met de sociaal-
democratie ten onzen nadeele lieten vinden.
Indien de Réchterzyde zich bereid ver
klaart, doet zy het fn het volle bewustzijn
van de offers, welke zij brengt aan het
partybelang, en louter om ten bate van'
het door een theoretischen volkswil prac-
tisoh aan den grond geregeerde volk weer
een ordelijken toestand te scheppen.
Indien zich de heeren van het „Vader
land" goed indenken in deze juiste weer
gave der verhoudingen, dan zullen zij, d mk-
oaar, dat Rechte de dingen niet maar laat
waaien, gelijk Links in 1913 heeft godaan,
toen het Wel verantwoordeiyk was voor
de roekeloos bevochten stembus ge volgen,
zich voortaan onthouden van de onbetame
lijke adviezen, wenken en bevelen, welke
zich de heer Roodhuyzen aanmatigt
Wij zijn waariyk niet de zaakwaarnemer*
der liberale en socialistische groepeerin-
gen, in vrije keuze wenschen wij ónze
houding te bepalen.
ENGELANÖT
ÉÉN IERSOHE BISSCHOP TEGEN DË
ENGELSOHE REGEERING.
Naar de „Irish Times" berioht, heett Mgr.
dr. Halliman op een protestvor#adering w
Lima riek een rede gehouden, waarin liy o.a.
zeido x
,Aiie keizers en tsaren hebben nooit iets
ergera gedaan, dan door de despotische ty-
rannie van déh pseudo-democratischen Lloyd
George en zijn regeering werd gedaan. De
zoogenaamde Duitech-Iereche samenzwering
is een leugen. Een feit ie echter de samen
zwering der Engelsche regeering tegen de
eenige politieke oorporatie te Ierland, wel
ke voor Ierland de vrijheid kan verwerven.
Daarin ligt de werkelijke oorzaak van het
optreden der Engelsche regeering. Het
kwam het Engelsche kabinet er op aau, de
Sinn Fein-beweging van de leiding zijner
beproefde hoofden te berooven. Volharding
en trouw zullen ons echter de overwinning
toch nog brengen."
DE SPAANSCHE GRIEP.
De „Daily News" van 28 Juni meldde
dat de griep zich in Engeland en W&lea
verder verspreidde. Te Cardiff werden 80
Als wij maar twee pistolen hadden, met
kruit en kogels, fluisterde zij, dan konden
we de deur een eindje openen en op (hen
schieten. Dat zou niet kwaad zijn, stem
de. Golde in.
Laten wq gaan zoeken
Zij rezen op en slopen weg. De kamor was
Inw ln, twee deelen door een houten
pii-fin' Spi ur bengelde heen en weer bij
,i„l0^van de woedende zee op den
vuurtoren. Doch het was zoo donker, dat
zij tegen de afscheiding aan liepen, vóór
dat zy wisten dat deze er was. Van boven
en overal in het rond hoorden zij het geraas
van den storm. Dit en de rammelende ven
sters en 4® slaande deur was het eenige ge
luid, d,at de stilte in den vuurtoren verbrak.
De mannep beneden spraken geen woord 'bij
hun onderzoek der kamer; de onheilspellen
de klank hunner, klinkende wapens verloor
zich in hét gehuil van den wind, dat' door
het trapgat het vertrek' vulde. Dupin had
een der pakken opengemaakt' en gezien, dat
ef kaarsen in waren; hy trok er een uit en-
stak ze aan; doch ze werd terstond uitge
blazen door den wind. J i-
Eensklaps riep jVordierr
Daar is de trapdeur, daar niét ver
van het' venster. Daar. zijn zij door naar
boven gevlucht.
(Wat moeten W1J doen? riep Danda van
de andere zijde der kamer bóven het ge
bulder van den orkaan uit.
De deur instormen, opperde Verdier,
Maar hoe?.
Met kogels beschieten en met de zwaar
den bewerken. 1
Schiet de deur plat! beval Danda, alle
man hier. 1
Zy: hadden genoeg kruit óvergehoudefl om
verder dienst te dpen. Er werd weer vuur ge
maakt, teneinde den juisten stand der lang
werpige deur waar, te 'nemen. Het geluid der
pistoolschoten vermengde zich thans toet het
gebulder der zee en Van den storm
G.y, Dupin, schreeuwde Danda bóven het
geraas uit, tracht de deur, met uwi zwaard
te bereiken, i
Dupin, de langste der bende, deed een Bouw
met zijn zwaard naar. de zoldering; doch het
sloeg een gat in de, lucht. De zoldering .was
14 voet lang en buiten het bereik Van bet
wapen. Onderwijl bestookten de mannen de
deur toet hunne kogels,.
der pakken te breken en ook de kaarsen door
hun gestamp en hun zwaarte. In ©en paar
minuten stonden de Franachen in een dikke
laag kaarsvet, waarin niet taeer de kaarsen to
onderscheiden waren; doch vast aaneenga-
Het was echter tevergeefsch Werk. Het hout
was zeer dik, ofschoon oud. De kogel drong
er in, z/onder er doorheen te gaan.
Huguenin, ga op Dupin's mg staan,
sprak Verdier en hak de deur open.
Voor Huguenin aan het bevel kon voldoen,
omklemde Danda stevig zyn zwaard, klom
op Dupin's rug en begon te hakken. Doch zyn
woede, wreekte zich zelf. Dupin wankelde en
boog onder zyn gewicht, niet in staat zich
op te 'houden. De 'kapitein sloeg een paar
splinters van het onderste houtwerk. UttU uug UÖV „wr en Qen
Verdier was ondertuasohen naar de *°*°%Lteen in den zak, bij het licht waarvan hiï h*«
'de van het vertrek imimn en koerde terug,i„„ V ai«
stampt en vervormd tot één
tegen elkaar aan, maar
wen zij maar op 'de deur met w
v0„hnlfen kon men terzelfdertijd denberen
v'«tolde had nog steeds het yzer en den vuur-
zyde van het vertrek gegaan en keerde tonig
belast met een der grootste pakken
zy[ Waren gepakt in een zeer dik
S^i'eg het pak °p den vloer en ga een
ïïerhii^ Gedurende eenige tninuteifUepen
de mannen heen en weer, de pakken einder de
trapdeur opstapelende. i
Toen begon het hakken opnieuw. Zij stonden
op den stapel, de zoldering- niet meer, dan 5
voet van hen verwyderd, zoodat zij nu met
ijemak bij do deur konden. Echtor, voor kor-
ten tijd, want spoedig begonnen de omhulsels
gelaat van den stervenden taan op de helde
van Seacombe had gezien.
Terwijl hy en Perilla d^or de kamer rond
liepen, streek hy nu en dan de beide voor
werpen tegen elkander om een weinig liohf
te hebben. Ook hier lagen stapels kaarsen,
doch de vluchtelingen op hun hoede voor
pistoolschoten, hielden zich niet op. met uil
te zoeken wat de pakken bevatten. Hier,
lagen ook verwarde kluwen touw, deelen van
'de takeiage van scheen; scheepsbeschuit,
blikken met vleesch en bussen ingemaakte
groenten, (Wordt vervolgd)'-
HM» IMWag—
11 'C»v .'a I ",'ïi
LQgl Mm AAtlitm VnJnnfo.Ta U«
