NIEUWE HURL HIUI1
J
ELCK WAT WILS
Nederland en het luchtverkeer
in de toekomst.
KERK EN SCHOOL
WAT DE PERS ZEGT
Zaterdag 27 Juli
Tweede blad
TREKJES XLVI
de ontknooping.
De heer M. L. J. Hofstee, le luitenant
riiegeniers-ad jud ant bij de lucht vaartafdee-
ling is de schrijver van een boekje met
bovenstaanden titel. Na een beknopt over
zicht van de geschiedenis der luchtvaart,
waarin op korte maar duidelijke wijze de
verschillende systemen zwaarÖèr en lichter
dan dc lucht' worden geëxpliceerd, en een
uitlegging van het tegenwoordige standpunt
der luchtvaart, waarin o.m. gezegd wordt,
dat de vliegmachine en niet de bestuurbare
luchtballon het luchtschip der toekomst is,
komt de schrijver aan zijn eigenlijk onder
werp: het luchtverkeer in de toekomst.
iWij ontleenen daaraan:
De vraag die wij oiis in de eerste- plaats
■teilen is: „/al het luchtschip, in verband
met de groofce snelheid die het kan berei
ken, een practisch verkeersmiddel' worden?"
En ongetwijfeld moet deze bevestigend be
antwoord worden. Maar het zal in de naas
te toekomst ook alleen het vliegtuig zijn
dat ziclt op de grodte wereldroutes een
plaats zal weten tc veroveren; de ballons
hebben zeer zeker hun nut maar zijn te
duur om voor verkeersdoeleinden gebruikt
tc worden en bovendien is hun snelheid te
gering. i,
Het succes dat het vliegtuig in het han
delsverkeer zal hebben, is geheel afhanke
lijk van den kijk dien de zakenman op het'
gebruik ervan heeft, doch wie een ruimen
blik bezit zal inzien dat daaromtrent geen
twijfel kan bestaan, evenmin als ooit iemand
getwijfeld heeft aan het nut der vliegtui
gen voor militaire doeleinden; de oorlogs-
practijk der laatste jaren heeft dit boven
dien voldoende bewezen. Het vliegtuig is
«nel: het' is niet gebonden aan vaste banen
en kan naar willekeur van de eene plaats
naar de andere komen en steeds met groote
.snelheid: het kan trajecten exploiteeren die
voor andere verkeersmiddelen ontoegankelijk
zijn. Met het gebruik der vliegtuigen voor
verkeersdoeleinden is tevens een bijna on
begrensd terrein voor de vliegtuigindustrie
geopend, immers nieuwe typen van toestel
len zullen gebouwd moeten worden en nieu
we problemen moeten worden opgelost, en
het. is dan ook te wenschen dat de verschil
lende regeeringen dat zullen inzien wij
■Preken hier ook tot de, onze en dat elke
Poging om in deze richting iets tot stand te
brengen door hen krachtig moreel, en door
bet" verleenen van subsidies ook finanoieel
zal worden gesteund. De regeeringen kun
nen het moderne verkeer aanmoedigen al
was het in den beginne alleen maar door het
verleenen van subsidies voor het vervoeren
der post door het luchtruim'. Helaas zijn
er nog velen die aan het recht van bestaan
van het vliegtuig in het toekomstige ver
keer twijfelenj regen, mist en wind worden
dan genoemd als factoren die het luchtver
keer zullen beletten, rnaar het is niet uitge
sloten dat men de volmaking der luchtvaart
'•'ynen afzienbaren tijd zoover zal weten
brengen, dat deze factoren grootendeels
'htgeschakold kunnen worden en dat men
misschien nog alleen rekening heeft te hou
den mot den wind die versnellend of ver
tragend op de snelheid der toestellen werkt.
Ook voert men wel eens aan dat het lucht
verkeer niet zal kunnen concurreeren mét
spoorwegen en andere transportmiddelen, en
dat men geen zware lasten zal kunnen ver
voeren, dóch ook dit zal de toekomst moe
ten leeren.
En wie niet al te pessimistisch ia moet
toch de toekomst van de vliegmachine vol
vertrouwen tegemoet zien; immers een nieuw
transportmiddel moet zijn; sneller dan de
bestaande vervoermiddelen; veilig en niet
veel kostbaarder, en wanneer wij deze 3
elschen goed overwegen dan komen wij tot
de conclusie dat de vliegmachine aan alle
drie voldoet.
AnmriLa kan reeds 37 vaste luchtlijnen
üzen; tusschen öhristiania en Kopeh-
rcjïeirt Wordt al sedert eenigen tijd een ge-
rii-hmi £ersoneu-verkeer door de lucht on-
bp-,. hir. D 00*n Duitschland zijn al en-
uon ttrajecten geëxploiteerd.
-i .ae Mei 1918 werd als tijdstip genoemd
waarop de lijn Parijs—Londen in dienst zou
worden gesteld. Waarom begint men hier
te lande ook niet?
Over Luchtpostverkeer schrijft luitenant
Hofstee o.m.:
Lat het postverkeer door de lucht al niet
lang is tot stand gekomen is elg-ezuyk te
verwonderen.
Yan een geregeld aankomen van buitcn-
landsche mails is al sedert langen tijd 'geen
Drake meer en ook de binnenlandsche post
dienst ondervindt tegenwoordig groote ver
traging nu overal te treinenloop, belangrijk
beperkt is. De hoofdfactor die bij een lucht
verkeer en speciaal bij een luchtpostver
keer in aanmerking genomen moot worden,
bet juist op tijd vertrekken en aankomen,
£n deze factor is afhankelijk van de be
trouwbaarheid der motoren en van het weer.
Wen kan gerust zeggen dat de aard der toe-
•tellen tegenwoordig zoodanig dat' er zoo
goed a's dagelijks gevlogen kan worden,
noch er zullen altijd nog wel enkele dagen
per jaar zijn dat de wind zoo hevig is dat
een vliegtuig er niet tegen op kan komen.
Het luchtpostverkeer zal de eerste schre
de op den goeden weg zijn. Is dit eenmaal
tot stand gekomen dan Volgt het jpersonen-
verkeer vanzelf.
Vervolgens wordt Nederland en het lucht
verkeer in de toekomst besproken.
Beschouwen wij de kaart van Europa, dan
zal een ieder het eens zijn dat ons land voor
het toekomstige luchtverkeer eene zeer gun
stige ligging heeft; richten wij het oog nog
verder, dan zien wij dat het tevens gelegen
is op den grooten weg van Amerika naar het
Oosten, waarbij wij in de eerste plaats den
blik vestigen op de groote lijn New-York—
Halifax—New C slle—Dublin—Londen—Am-
ster "am—Eerlijn—PetrogradMoscou. Am
sterdam be'ooft op dit traject een tusschen-
s ration te zullen worden en het is in ver
band hiermede dan ook te betreuren dat
het voorstel van den heer Manassen,lid
vand en gemeenteraad van A'dam, om reeds
in 1917 in de nabijheid van Amsterdam een
vliegershaven in të richten en daarvoor van
gemeentewege een terrein beschikbaar te
stellen, niet zonder eenige hilariteit werd
ontvangen. Men achtte den tijd hiervoor
toenmaals nog niet gekomen en besloot lie
ver eerst de kat eens uit den boom te kijken.
Van Amsterdam uit behoort men in de
naaste toekomst tweemaal per dag per vlieg
tuig naar Parijs te kunnen vertrekken en
even zoovele keeren terug të kunnen kee-
ren. Ook naar Berlijn en Londen moeten
dagelijksclie diensten worden onderhouden.
De meerdere kosten van een dergelijke lucht-
ireis zuilen voor den handelsman die zaken
met het buitenland doet, geen beletsel zijn
om van deze diensten gebruik te maken,
temeer waar zij voor hem een enorme tijd
winst beteekenen.
Het luchtpostverkeer in ons land bespre
kende betoogt de schrijver:
Het is momenteel eene gebiedende eisch
dat' men hier te lande dit vraagstuk ernstig
in studie gaat nemen. In dezen oorlogstijd
nu een geregelde maildienst van ons land op*
Engeland reeds lang tot het verleden be
hoort en het ook nog niet te voorzien is
wanneer deze weer zal kunnen worden in
gesteld zal het onderhouden van een lucht
postdienst oip Londen zeker niet van belang
ontbloot zijn. 'Wij bevelen het' plan dan ook
krachtig aan de aandacht der betrokken
autoriteiten aan. Gok schijnen er plannon
te bestaan binnenslands het traject Amster
dam—Groningen door een luchtpostdienst' in
exploitatie té nemen, hetgeen een goedge
kozen proefneming lijkt voor den toekom-
stigen dienst op Engeland.
Bij de exploitatie van een luchtpostdienst
kunnen twee wegen gevolgd worden:
1. De Nederlandsche posterijen kunnen
de binnenlandsche tirajecten in eigen be
heer némen, of
2. er kan een maatschappij opgericht wor
den die verschillende trajecten exploiteert
en aan wie het' vervoer der luchtpost wordt
uitbesteed.
Deze laatste oplossing lijkt ons de meest
wenscheiijke en niet' alleen voor die maat
schappij, maar ook voor de Nederlandsche
Posterijen de meest voordeelige. De maat
schappij toch is naderhand bij nieuwe vor
deringen die de luchtvaart ongetwijfeld zal
maken, beter in de gelegenheid aan haar
luchtpostdienst een personenvervoer vast te
knoopen, dan de posterijen dit zullen kun
nen doen, vooral als in de toekomst de
Nederlandsche luchthavens étappeplaatsen
in' het' internationale luchtverkeer zullen
worden. Ook thans wordt het1 postverkeer
uitbesteed aan de spoorwegmaatschappijen.
Komt naderhand een geregeld personenver
keer door de' lucht tot stand, dan zal altijd
nog het vervoeren der post eene belangrijke
bijverdienste voor de maatschappij zelf zijn.
Wordt op de lijn Amsterdam-Groningen
de dienst* dagelijks in beide richtingen twee
maal onderhouden, dan zullen de uren van
vertrek uit beide eindstations b.v. 8 uur v.m.
en 8 uur n.m. moeten zijn. De vliegtuigen
met de postzakken komen dan te resp. 9
uur v.m. en 4 uur n.m. aan het andere eind
station aan.. Rekent' mon nu in verband met
de windsnelheid, die versnellend of vertra
gend op de snelheid der toestellen werkt,
eene speling, in het uur van aankomst van
20 minuten (wat al heel veel is op deze
afstand), dan komen de brieven dus resp.
tusschen 8.50 en 9.10 en tusschen 8.50 en
4.10 op de eindstations aan, m. a. w. de
post zal den eenen dag iets vroeger aan
komen en den anderen dag iets later, maar
deze tijdsruimte ia betrekkelijk zoo klein,
dat zij in het uur Van bezorgen der brieven
geen belangrijke wijziging behoeft té bren
gen. Een brief, die 's avonds te Groningen
gepost wordt met bestemming voor Amster
dam, kan eerst den volgenden middag te
ongeveer 2.30 aan den geadresseerde wor
den ter hand gesteld; met de luchtpost zal
hij zijne bestemming al om uiterlijk halt ell
•smorgens bereikt hebben, hetgeen dus een
tijdwinst van vier en een half uur beteekent
en wat dit voor belangrijke handels- en
beurstransacties zeggen wil, zal ieder han
delsman voldoende duidelijk zijn.
Op grooter trajecten is de tijdwinst nog
veel belangrijker.
vooiplan voor ons land ie uitgeloopen, na wat
het reeds gezegd heeft, maar weinig te zeggen,
maar meende toch te moeten wijzen op het feit,
dat Engeland zoo vriendelijk is geweest haar
toestemming te geven, maar dat geen enkele
waarborg bestaat, dat Franscbe, Amerikaansche
of Japausche oorlogsschepen het convooi onge
moeid zullen laten.
Wat zal er nu gebeuren, wanneer Ameri
kaansche, Japansdie of Fransche oorlogssche
pen het convooi willen opbrengen? Het Wit
boek zegt, dat indien Engelsche oorlogssche
pen het convooi verhinderden door te varen,
daarvan „het onvermijdelijk gevolg" zou zijn,
„dat de convooi-commandant gewapend verzet
zou moeten bieden." Dat geldt dus ook voor
het geval, dat andere vreemde oorlogsschepen
het convooi de doorvaart trachten- te beletten.
De bezorgdheid van het „Vad." wordt zelfs
verhoogd door de herinnering van een voorval
uit den tijd, toen Amerika nog neutraal was.
Een Amerikaansch koopvaardijschip zou naar
het neutrale Europa uitvaren en de heele wereld
was in spanning of Engeland het zou durven
opbrengen, aangezien Engeland, hoezeer het
tegen de uitvaart van dai «chip bezwaar had
gemaakt, in het verleden op dit stuk een beleid
had gevolgd, dat het zou moeten nepen, het
schip door te laten. En wat gebeulde? F.ankrijk
bracht het schip op, en voor Frankrijk gold aat
antecedent niet. Het was een kostelijke zet van
de Engelsche diplomatie geweest, en de heeie
wereld had er schik in
Welnu, besluit het blad, de Engelsche re
geering heeft m al de stukken, die openbaar
zijn gemaakt, alsook in de uitlatingen van
den Minister van Blokkade ter zake, alleen
van zichzelf gesproken. Engeland zou als
gunst het convooi doorlaten. Van de bonti-
genooten werd niet gesproken. Is het dan
uitgesloten, dat heizij Amerika of Frankrijk,
die niets hebben geantwoord, hetzij Japan,
dat een antwoord gaf dat tot niets bindt,
zullen doen, wat Engeland zal nalaten? Wij
zien geen reden, het aan te nemen. Laten we
er het beste van hopen, maar bu ten schot
is het convooi niet.
Wij kunnen ons, zegt bet NIEUWS VAN DEN
DAG, na al wat er reeds gebeurd is eni ook na
de verschijning van het Neder'an<-sc witboek,
waarin bijna niets nieuws meer staat, over de
convooi-kwestie niet bovenmatig meer ergeren
en als bijv. de „Toekomst" jammen en briescht
over den afloop, dan is 't —dat de oekomst
nu eenmaal-de zaken bekijiu van het anti-engel
sche, gelijk de „Telegraaf' 't doet van het pro-
Engelsche stanopunt Uit een Neaerlandsch
oogpunt dit gevai beschouwend, vindt het blad,
geen reden om er „ons dik over te maken."
Natuurlijk was de Nederlandsche Regeering
bevoegd om te zeggen: Het herstel van de
betrekkingen met onze koloniën is, nu dit con
vooi geen hanaelsdoel heeft, een levenskwestie
voor ons volk, en als wij, deze schep( a escor
teer-end met onze oorlogsschepen, te\ is ver
klaren dat ze geen contrabande aan noord
hebben, tast gij onze eer aan indien gij daar
aan twijfelt. Zoodra nu „eer en levensbelang"
in 't spel zijn, en vertoon van machtsmiddelen
bewijst dat men het ernstig meent, staat aan
de vreemde mogendheid oe keus,' ons te res-
pectceren of het op een oorlogsdaad tegen
over ons te laten aankomen. Met een recht
heeft dat eigenlijk niets te maken. Het is uiting
van zelfbewustheid van een onafhankelijker!
fieren zij 't kleinen staat, die zich niet
in anderef twisten mengt, die anderen ook
niet om den tuin leidt, maar voor zich liet
recht opeischt op eerlijke, loyale behandeling.
Onze Regeering had zóó kunnen handelen,
zij had daarmee kunnen volstaan. Misschien
zou deze fiere houding geen kwade gevolgen
fehad hebben; misschien had Tiet aanzien van
Iederland en van de andere neutrale volkan
er aanmerkelijk bij gewonnen (vooral indien
deze houding wat vroeger ware aangenomen).
En velen achtten 't grievend voor den vader-
landschen trots dat de Nederlandsche Regee
ring, eenmaal den eersten stap zettend -op
dezen weg, niet dóórging, manhaftig.wat
er van komen mocht.
Maar anderen gaven zich rekenschap van
het verschrikkelijke alternatief. Indien 't er
eens van kwam, indien de ons tot dusver be
spaarde beproeving ons land trof, met, waar
schijnlijk, namelooze ellende, vernietiging van
ons volksbestaan mogelijkerwijze - zou dan
met achteraf bezien, deze daad ontzettend
lichtvaardig geoordeeld zijn?
De meerderheid van ons Kabinet wilde die
zware verantwoordelijkheid niet op zich laden,
en zij deed daar o. i. wijs aan.
Want 't draait alles om een: misschien.
Het „Nws. v. d. D." wijst dan op ons goed
recht en hoe in 1909 'Engeland nog oude,leu
ken de, de Londensche zeerecht-declaratie, die in
art. 61 nadrukkelijk bepaalt: „Neutrale schepen
onder convooi hunner oorlogsmarine zijn vrij
gesteld van onderzoek," een bepaling, die tin-
geland op 7 Ju li 1916 bij Bnfsche Order m
Council eenvoudig afschafte.
De Britsche regeering staat het vertrek van
het convooi
meeste der niet overtalrijke Nederlanders, die
het Witboek onzer Regeering hebben doorwor
steld over het uitgezonden convooi, deze ver
zuchting geslaakt hebben.
Dan was dat convooi mét ap- en dependentiën
alweer zoo ongeveer uit onze gedachten verdwe
nen; we leven immers zoo snel tegenwoordig en
er is zóó veel aan de hand. Maar neen, onze
Regeering, die eigenlijk geen Regeering meer
B, er zijn Nurksen die beweren dat ze sinds
jaar en dag eigenlijk geen Regeering meer was,
omdat zij Jan en Alleman liet regeeren onze
Regeering dan heeft gemeend haar nalaten
schap, die door haar opvolgster wel onder bene
fice van inventaris zal worden aanvaard, te moe
ten vermeerderen met een document, dat zoowel
een Offenbach als een Wagner, zou kunnen in-
spireeren.
Doch Offenbach ai Wanner waren geen Ne
derlanders, en de nakomelingen van De Ruyter
en De Witt zullen bij de lezing van dit Witboek
wel tot niets anders geïnspireerd worden dan
tot een blos der schaamte, cf tot een uiting des
toorns, of misschien ode wel een stillen traan,
al dan niet „heimelijk weggepinkt", gelijk de
technische term luidt. Want er staat in dit docu
ment, dat een hoogst belangrijk stuk regeetings-
beleid behandelt, niets, maar dan ook letterlijk
niets, waarop wij Nederlanders trotsch zouden
kunnen zijn, dat ons nationaal gevoel.zou kun
nen bevredigen, laat staan streelen. en helaas
heel veel, dat schaamte of toorn of desnoodö
tranen al naar aard en temperament van
den lezer kan opwekken of te voorschijn
roepen.
Het blad zegt, dat nergens een schijn of scha
duw van rustig, wel overwogen beleid te zien
is, en eindigt:
We zullen er nu maar niets meer van zeggen.
De .geschiedenis is uit. De millioenen, die dit
convooi ons kost, zijn naar de maan en ons
prestige is denzelfden weg opgegaan. Een der
eerste dingen, die de nieuwe Regeering zal heb
ben te doen, zal de schade, die door deze tragi-
comedie is aangericht, te herstellen, zoo goed
dat gaat."
Naar de Missie. De weleerw. heer
S. R. M. Walters, kapelaan aan de O. L.
Vr. parochie te Utrecht, zal eerlang naar
de Missiën vertrekken. In vorhand daar
mee zal hij vermoedelijk reeds in de aan
staande maand naar Mill-Hill gaan.
Een blinde examinandus. Bij het
onderwijzers examen te Botterdam is volgens
de „Graafsch." een blinde mannelijke can-
didaat geslaagd, de heer Robart. Hij is 39
jaar oud en werkzaam in de Blindeninrich-
ting aan de Van dor Duynstraat te Rotter
dam. Hij legde een zeer goed examen af.
Lij ministerieele beslissing was hem ont
heffing voor enkele vakken verleend. Op
zijn examen.ijstje prijkten 5 zevens, 8 ach
ten en één tien.
Dit is de tweede maal, dat in Nederland
een blinde de axte verwierf. De eerste was
de heer Jonker, te Amstordam, die in 1911
staagde.
Onze hooggeprezen ontwikke
ling. Eiber in de „Vlissingsabe Crt." klaagt
over hot onderwijs op onze Haagsdho H. B.
SoV olen. „Do vaca. ties op die H. B. S. en de
gymnasia duren tot 3 September, d. w. z. aoht
voute woken. Met Reratrris en root PasoHen is
ook al eene gerust. zoodiat por jaar 11 12
weken wordt premat. Vooral do nrootere v&oan-
tie hoeft de tendenz van steeds langer te wor
den. In mijn tijd duurde die 5 6 waken, so ia
thans al ovor die aoht woloen.
>,En zijn do resultaten van don arbeid zoo
schitterend. i« het onderwijs zoo voortreffelijk?
Op één dor vijfjarige H. B. S.'en gaan 291
leerlingen, zonder de vijfde klasse mede te tei
len, die eindexamen doen. Van die 291 zijn er
verleden week niet bevorderd tot epu hoogore
klasse 84, zegge vier en tachtig. Dat is diua 28
procent. En vraag niet hoevelen er nog overge
gaan zijn met /.eer sleohte cijfers. Bier-examen
pestaat niet meer, dus valt de beslissing onmkf-
dielb'jk. Het is nu mogelijk dat oen leerling on
voorwaardelijk overgaat terwijl hij in twee be
langrijke vakken'1 onvoldoende heeft. Ik aoig
dezer daigen een rapport waarop een onvoldoen
de voor natuurkennis en voor één der moderne
talen voorkwam. De overige cijfers waren allen
zeer zwak en toch was deze leerling overgogaagi
naar de volgende klaeee. En zoo zijn er vele
geweest."
Er «taat rutrt bü hoe hoog do aijfore run,
welk» de leerlingen in hot vak ,^port behaal
den
Prof. D r. R. Lichtenberg O.PJVT.
Naar do »Tijdi verneemt, zal de ZeerEertw.
Hooggel. Pater dr. R. Lichtenberg O.F.M„
privaat-docent te Utre. lit en onlangs benoemd
tot professor aan de Riiks-academie te Amster-
sterdam, eerlang vanwege do Radlboud-etich-
onder «verse beperkingen dan worden benoemd tot hocgleeraar aan èe
alleen toe als een gunst, zonder afstand I 'technische Hoogeechool to Delft, om onder-
nnon vmts m nAM aLI1 0
gewen in dezelfde vakken, waarin hii te Am
sterdam doceert.
HET CONVOOI.
Behalve over het oponthoud zelve, dat het con.
yooi naar onze Oost ondervond, hébben verschil
i 0ver het Wiü>oek der regeering
bctiehende deze aangelegenheid beschouwingen
geleverd, waaruit wij hier nog eenige aanhaTin-
gen willen doen. HET VADERLAND o a
wenschte over de vernedering, waarop het con-
te doen van haar recht van onderzoek.®
Een „recht", nota bene, dat enkele jaren ge
reden, voor gevallen als dit, nadrukkelijk af-
geschaft was door alle .beschaafde staten, om-
dat 't klaarblijkelijk niets was dan willekeur.
Evengoed als de inbeslagneming van de helft
eener neutrale handelsvloot met een beroep op
dat andere „recht", van angarie.
Wij mogen 't nog 'oven, besluit bet „Nws.",
dat de Britsche regeering zich door het ge
schreeuw der jingo's van „Times" tn „Daily
Mail" niet van haar stuk heeft laten brengen
en aan de bevriende Nederlandsche natie, als
een gunst dézefo0i toewerpt
„Had toch liever gezwegen," roept de HAAG- -
SCFIE POST uit, en zegt, dat vermoedelijk de pleegd zijn.
Reeds zijn eenige leerlingen door den voor
zitter der commissie gehoord, met als gevolg,
dat een drietal hunner van het verder exa
men uitgesloten is.
HUISHOUDONDERWIJS.
(Ingezonden).
Onlangs werd mij van bevriende zijde 't
.Diploma van den Ned. R.-K. Seboolraaid
voor Huishoud onderwijs» toegezonden met 't
verzoek dit met een kort woord te bespreken.
Gaarne ben ik hiertoe bereid, want-nu er ern
stige plannen bestaan om het vakonderwijs,
waarvan het Huishondonderwijs een onder
deel uitmaakt, van overheidswege te regelen,
opent zich hier een nieuw arbeidsveld voor
jonge vrouwelijke krachten. Aan de aan
staande Huishoudscholen zal onderwijsperso
neel noodig zijn, dus zij, die zich minder ge
neigd voelen tot diepere geestesontwikkeling
kunnen in dezen bij uitstek nuttigen ak van
Onderwijs haar smaak voor 't practisehe breed
ontplooien, hare gaven, op dit gebied, tot rij
ke ontwikkeling brenger en zieb voor de toe
komst een levensdoel verzekeren.
„In zijne vergadering van 9 Nov. 19 (al-
„dus vangt de kleine brochure aan) gehouden
„to 's-Hertogenhoseh, beeft de Nederland«ehe
„Roomsöh-Katholioke Schoolraad beslnten
„voor belanghebbenden de gelegenheid te
„openen tot het verkrijpren_vnn diploma's, al6:
I. Onderwijzeres aan Volkshuishoudseho-
len.
II. Onderwijzeres aan TTr Lbond'-eh el en.
III. Leore-es aan Huishoudscholen.
„Voor deze examens zijn daarop onder des-
kundige voorlichting vastgesteld, zoowel 't,
„examenrealcmeut als do programma's voor
„de verschillende uit te reiken diploma's
„Tot groote voldoening van den Ned. R.-K.
JSch ooi raad heeft het aangekondigde examen
„voor onderwijzeres in koken en voedings
leer aan Volkehuiehoudscholen in Anril 1918
„kunnen plaats hebben."
Voor dit examen hadden zich opgegeven
42 geestelijke zustors uit verschillende con
gregaties van welke 3<> het diploma ontvin
gen. n.L: 2 vrueters Franciscanessen nit EDen;
2 Zusters Franciscanessen uit Oudenbosch; 8
zusters van het Allerh. Hart van Jezus, uit
Moerdijk; 4 zusters Penitenten-Recollectinen
nit Roosendaal; 6 Liefdezusters nit Tilburg-,
2 ««stens Franciscan-seen rit Dongen; 5 zns-
t-ers van Toefde uit Schiindel; 2 zusters van
Liefde nit Veghel; 8 zusters van het gezel
schap van J. M. J. nit Den Bosch; 2 zuster#
Ursnlinen nit Boxtel; 2 zusters Franciscanes
sen Penitenten-Reoollectinen nit Oirschot; 4
zusters, dochters van Maria en Jozef nit Den
Bosch.
Deze zusters ontvingen allen haar oplei
ding in de R.-K. Huishoudschool dor Martha-
vereeniging te 's-Bosch, bestuurd door de
zusters van hut H. Gezelschap J. M. J. Of
schoon ook dames hadden verzocht dezen
cursus to mogen volgen, konden zij dit jaar
niet worden toegelaten, wijl de noodige rijd
ontbrak om aan moer groepen onderwijs t*
go-.-en. Voor t vervolg echter is daarin ver
ardcring gekomen.
Wat het examen betreft, hierover schrijft
de WelFerw. Heer Nabuurg. Rector der
Biesch. Kweekschool en Inspecteur van he*
R. K. Bijz. Onderwijs te 's-Bosch, in de
„Residentiebode" van 15 Mei: „Voor wie
zullen ic dan examen afleggen en van wie
het diploma ontvangen? Dewijl geen wette--
lijk examen bestast, 13 e^n diploma van
den staat met eenige wettelijke bevoegdheid
niet te verkrijgen en zijn de opleidingsin
richtingen op eigen diploma's of op diplo
ma's van particuliere verecnigiugen a.i ge
weren. De eersten hebben onmiskenbare
waarde m^ar-de^e zal wel a.'tijd eenigszin»
b -tre'-kelijk zijn en afhangen van de dege
lijkheid van opleiding en examen. En nu
in de naaste toekomst meerdere opleidings-
inrichting 'u op katholieken gronds1 ag g an
geopend worden, is het noodzakelijk van den
beginne af eenvormigheid te bewerken. Dc
Ned. R. K. Schoolraad gaat daarvoor zor
gen door 't bieden van «gelegenheid tot het
afleggen van een examen en het deelne
men daaraan afhankelijk te stellen van
eenige eischen, waaraan de opleiding moet
voldoen. Waarborg voor degelijkheid van 't
examen is hierin gelegen, dat het wordt
afgenomen naar de wijze,-die is vastgesteld
voor de eindexamens aan openbare en bij
zondere gymnasia volgens art. 11 en 157
van de Hooger-Onderwijswet."
„Door doze reffelinw van Ned. R.-K.
SoiiooJraad wordt oenwormiRihek. in d© oplei
ding tot Joerarea v or kregen, ia de degelijkheid
vian hot examen gewaarborgd en vanzelf dan
ooik de waarde van het diploma verhoogd. Zij.
die In het bezit daarvan komen, zullen dooi
haar onderwijs van die waarde getuigen. En als
dan eenmaial het wetsontwerp op het vakonder
wijs wet Is geworden, zal zeker ook dit diploma
van den Ned. R.-K. Schoolraad chat slechts
wordt uitgereikt na eene opleiding en na een
oxamen waaraan alle waarborgen van degelijk
heid rijn verbonden, wettelijke erkenning vin
den. Zoo wordt de uitvoering <Jbt wet voo:l>c-
reid en gemakkelijk gemaakt."
Zooals boven vermeld is, worden er door den
B.-K. Schoolraad voor hot Huifihmidondorvps
.Jrie verschillende diploma's gegeven en nog een
diploma voor huishoudster, die we erven met oen
P a t e r G. L o u w e r e n s S.J. t 'e
Ouderiboseh (N.Br.) overleed in den ouder-
H. Priesterwijding in 3872 en was jedert 189® I. Onderwijzeres in Yolksbnisfcoudecholen.
>,Het is gewensdht, dlat da leerlingen voor
doeken ciiTsrog in höt beczit ziim. dör acte van be-
kwaamheid, vermeld in art. 77 a dor wet op hot
L. 0. Anderen worden alleen aangenomen na
het afleggen van een voldioend Toelatings
examen.
a. In koken en voedinsssleer.
Duur vam den consuls éón jaar.
verbonden aan .het college der E.E. P.P. Je
zuïeten te Ondenbosch.
ONREGELMATIGHEDEN BU HET EIND
EXAMEN H. B. S.
Uit Meppet verneemt de Mb., dat bij het
schriftelijk ge^ erite van het eindexamen R
H. B. S. ernstige onregelmatigheden ge-
De pendule in de huiskamer laat tien
hüldere gong-slag-en hooren.
't Is stil geworden in huls..,, alles is in
diepe rust.
Alleen, in 't slaapxaunertje van 't veertien-
jaiig-o zoontje des huizes béweeg-t iets.
Voorzichtig.héél voorzichtig etayt ie nit
•*n ledikant.... even riH ie, als z'n bloots
Voeten het zeil raken.
Geruisohloos opent hij de deur.... daarin
heeft je al 'n groote handigheid gekregen....
fn sluipt de gantg in, tot bij de deur der slaap-
®8«ier van vader en moeder.... hij houdt
en luistert
z'n oor vlak hij 't sleutelgat.
gespannen
Alles is stil..., ze slapen dus....
Even behoedzaam als daar straks loopt ie
terug naar zn kamertje.... bijna zonder i
luid wordt de deur weer gesloten.
Uit z'n broek, die aan den knop van 't ledi
kant hangt, neemt ie 'n peuürie kaars en, 'n
dvK-sje lucifers. Even later huppelt 't gele
vlammetje in de kamerdonkerte't Eindje
kaars wordt op 't nachtkastje neergeplakt
Langzaam, voorzichtig wordt 't la'tje open-
gotrokken en 'n dun, slap boekje met 'n hel
kleurige plaat op de voor-pagjua, komt te
voorscuyn. JXet roode, vette letters is de titel
erop gedrukt: »De avonturen van den be
roemden Amerrkoansehen detective, Nick
Oaiher 14e aflevering Het geheim van
de bloedsporen op het plafond».
De jongen kruipt in bed.het kussen ge-
bruikt hij voor rugsteunGretig bogint ie
te lezen, den vinger met de regels meeschui
vend, om toch vooml geen enkel woordje te
missen.... *n boog-roode blos kleurt nu en
dan z'n wangen-. de eene bladzijde na de
andere wordt' omgeslagen, en maar steeds
leest hij gejaagd door, zonder z'n oogen van
do letters af te wenden.
't fe ook weer zóó'n fijn boefeie.... baast 't
mooiste van alloma^l.
Derde hoofdstuk - »'n Onfeettende nacht»
......juist op 't oogenblik, dat dc n-
versehrokken detective de deur wilde ope-
nen, noord© ny n ©igenxiardi^ uars.
Waakzaam als altijd, greep hii zijn re-
vol ver, om elk oogen'; dik gereed te rijn,
zich te verdedigen. Maar te Opeens
was het, als voelde hii den grond ondetr
zijn voeten wefe'zinken.... 'n zacht ge
kraak weerklonk en Nich Carter viel
door 't verraderlijke valluik
lig-gr^nd, met ©0° arm
nend.
bet hoofd ondersten-
Hè. nou wordt 't echt.... hoeveel bladzij-
den nog!In de twintig,... nou, kan me
niks schelen*t kaarsie houdt "t-no#
'n halt uurtje uit.,.. b
Hè, wat steken me £j£ïaÜie uit dan.
eTJ°a.°l ELi u» Ie, ueemt te H vol-
gernde er ook nog bij....
Elf uur slaat t buiten op de torenklok....
Even doopt h: z',! 'mud in t water der lam
petkan en bet zich do Köcwollenjbranderige
oogen. Verschil lèndo malen verandert hij van
houding, omdat z'n ledematen mee en lam
wonden telkens.,,.
Gulzig leest ie weer door, nu op den rug
do ongelukkig» detective ls geheel
ma^btelooe. Met ontelbare stukken touw
ia bij aan den paal gebonden en vlak voor
kern staat de trommel met buskruit die.
zoo spoedig als het vreeselüVe toestel af
loopt, zal ontploffen en alles in den om-
teek verwoesten en vernielen. Nog enkele
minuten en het ontzettende werk aal vol
bracht zijn. De detective blijft kalm Zijn
gelaat teekent ware doodsverachting. Nog
één minuut.twintig seoonden.Maar
wat is dat! De deux gaat open en.
en de vader'van den knaap komt *t a--
mertje binnen. Wat er foen gebenrde is tijd
'n geheim gebleven. Maar N.ck Urter staat
nr g steeds aan den paal-gebonden. G. N.
