BIN N EN LAND^
VAN OVERAL
STAD EN STREET
LEGER'EN VLOOT
ORDE EN ARBEID
HANDEL EN NIJVERHEID
KUNST EN-KENNIS
BERICHTEN VAN I TOT 5 REGELS.
Uit nadere berichten omtrent trri torpedee-
ren van het hoepitaaischip „Warilda" blijkt,
dat er 600 zieken aan boorid waren. Drie
vier reddingshooten werden vernield. Het
schip bleef twee nnr drijven.
Maandagavond half tipn zijn luchtschepen
aan de Oostkust van Engeland verschenen,
die echter niet ver het binnenland zijn bin
nengedrongen.
Het resultaat van den rogge-oogst in
Dnitschland. die, ondanks hei ongestadige
weer, in hoofdzaak achter den rug is, is, zoo
wel wat do korrel als den halm betreft, zeer
gunstig.
De Engelsche arbeiders-minister Barnes,
heeft in een rede gezegd, dat hü Dnitschland
in een volkerenbond zon willen- inslniten,
zocals een natie ook goede en kwade leden
telt, die allen de wet moeten gehoorzamen.
Den 25sten Juli 1.1. is te Jerusalem op den
Olijfberg de eerste steen voor de Hebreenw-
sche universiteit gelegd.
De Amerikaansehe levensmiddelencontno
leur Hoever heeft te Parijs op de hoepvolle
vooruitzichten voor 1919 gewezen. De Ameri
kaansehe oogst slaat dit jaar alle records.
De onderhandelingen voor het overbrengen
van het gezin van wijlen den Czaar van Ros
land naar Spanje, die van officieusen aard
zijn, nemen een gunstigen loop.
Britsch-Irfdië fyeeft, blijkens mededeelingen in
het Engelsche Lagerhuis, sedert het begin van
den oorlog een half millioen soldaten geleverd en
in Juni 1918 alleen het record-aantal van 50,000v
Het bombardement van Parijs met het vèr-
dragend geschut is gisteren voortgezet.
Vijf luchtschepen poogden gisterennacht over
de kust ie gaan. Zij werden op zee door Britsche
luchtstrijdkrachten aangevallen. Een der lucht
schepen viel brandend neer op 40 mijl van de
kust; een ander werd beschadigd.
Volgens een draadloos bericht uit Berlijn zou
de Amerikaansehe vlootliga een manifest nebben
gepubliceerd tegen den volkerenbond.
Hef proces-Molvy is geëindigd. Molvy werd
schuldig verklaard aan plichtverzaking. De
Rechtbank zal de straf nader overwegen. Er had
den geen incidenten plaats.
De „Züricher Ztg." heeft vernomen, dat Bra
zilië 200,000 man gereed zou houden om den
Engelschen troepen in Mesopotamië en Palestina
lucht te verschaffen, ten einde te maken, dat deze
naar 't westelijk front kunnen worden gevoerd.
De ministerraad in de Oekrajine heeft een re-
gentschapsraad, bestaande uit 3 personen, aan
genomen, die in geval van overlijden, ziekte of
afwezigheid van den hetman het bestuur op zich
zal nemen.
Naar de Italiaansehe bladen melden, is Wil
son van plan met andere leden der Amerikaan
sehe regeering en van den Amerikaanschen
senaat een bezoek aan de geallieerden-fronten te
brengen.
De „Norddeutsche" verneemt, dat de Finsche
deputatie, die door den keizer in tegenwoordig
heid van den rijkskanselier werd ontvangen, ook
den rijkskanselier het grootkruis van de Finsche
vrijheidsorde heeft overhandigd.
De opvolger van veldmaarschalk Von Eich-
horn, generaal graaf Kirchbach, is te Kiëf
aangekomen en heeft zijn commando aan
vaard.
De Turk6che legatie-secretaris Hoeri Zia
Bej is van het balkon voor zijn kamer in
het badhotel te Rungsted gevallen; hij be
kwam een schedelbreuk, met het gevolg,
dat hij een uur later overleed.
Een Duitsche onderzeeër bracht een Ame
rikaansehe tankboot, fOO mijlen uit de Vir-
gïnisehe kust, tot zinken. Alle opvarenden
werden aan land gebracht.
Een telegram uit Calcutta meldt, dat de
tegenstand tegen het ontwerp tot geleide
lijke invoering van zelfbestuur voor Indië,
is geluwd en de publigke opinie nu ten
gunste van het ontwerp is gestemd.
DE KABINETSCRISIS.
Naar de „Res.bode" verneemt, is mgr. dr.
i lolens gisteren opnieuw door de Koningin
iu gehoor ontvangen. Verder werd aan dit
blad medegedeeld, dat voor de portefeuille
van financiën is aangezocht mr. L. J. A.
Trip, thesaurier-generaal aan financiën, die
echter beeft gemeend te moeten bedanken.
Het Unie-Liberale „Vad" wijst er op,
dat de crisis met de vorige vergeleken
niet buitengewoon laag duurt; dat men bij
alle gepraat over geheimzinnigheid niet uit
het oog moet verliezen, dat aan de vorming
van een ministerie een kant zit, die aller
minst tot bet publiek domein behoort en die
is het vragen van de verschillende personen
en hun antwoord daarop; terwijl het aan de
redactie wil voorkomen, dat de duur, die de
oplossing van de crisis thans reeds heeft be
reikt, haar het slagen van dr. Nolens verze
kert, wat haar daarom verheugen zou, om
dat daardoor de gansch ontwrichte verhou
ding tusschen regeering en parlement zou
'kunnen worden hersteld.
Het gezonken Ned er 1. zeilsehip
„Flevo X". Omtrent het tot zinken bren
gen van het Nederlandsch zeilschip „Fievo
X" verneemt de „Maasb." nader, dat een
Duitsche onderzeeër het schip op 40 mijl
tien O. van Shipwash aanhield. Het werd
met geschutvuur in den grond geboord. De
bemanning vertoefde 10 uren in de boot en
kwam toen behouden te Southwold aan land.
Vandaar zijn zij naar Londen vertrokken,
alwaar zij nu verblijven in afwachting van
scheepsgelegenheid naar Nederland.
Het spoorwegongeluk te .Vork.
Vanwege den spoorwegdienst wordt, onder
leiding van den hoer R. Heg, inspecteur te
Rotterdam, te Vork een uitgebreid onder
hoek ingesteld naar de oorzaak van het
spoorwegongeluk in den nacht van Zaterdag
op Zondag u.
Agenda endagVer£e€iing ^an
He t tweede R -K-Middeuatandscon-
gres te 'eHertogenbosch. Dinsdag 27
AugUStUSS tfitfur nam.: samenkomst der be
sturen die deelnemen aan de officieele ont-
vangst ten stadhuize, in de zaal der socië
teit „de Katholieke Kring".
Half 8. Officieele ontvangst der besturen
en genoodigden door burgemeester en wet
houders van 's Bosch ten stadhuize.
8 uur. Ontvangst der congressisten in de
groote zaal van het concertgebouw door
het bestuur der plaatselijke afdeeling van
de Hanze. jj
Woensdag 28 Augustus: 9 3/4 uur. Ponti
ficale H. Mis op te dragen door Z. D. H.
mgr. A. F. Diepen, coadjutor-bisschop van
Den Bosch in de kathedrale kerk' van St.
Jan. Ji
Van af half 10 gelegenheid tot onderzoek'
der geloofsbrieven, in het Concertgebouw,
teekenen der presentielijsten voor stemge
rechtigde afgevaardigden.
Half 11. Opening van het Congres. Zin
gen van het bondslied door R.-K'.- Midden-
standsvereenigingen, woorden van Dr. J.
Nouwens, zie pagina.
Rede van den Voorzitter den heer W.
Fransen Jzn. Jaaroverzicht' van den secre
taris den heer Joh. Schoenmakers.
Behandeling van het praeadvies van prof.
dr. J. van Beurden te Heeswijk over: „de
Middenstand en de Strooming in onze heden-
daagsche maatschappij."
Middagvergadering: aanvang twee uur.
Behandeling van het praeadvies van den
heer mr. J. K. Mercx te Tilburg over: „de
Middenstand en electricitëit".
Bespreking: „Nat. Hanze risico Bank"
in te leiden door den zeereerw. heer Rector
P. J. van den Hout te Vught.
Half 9. Feestavond in den duin van de
Sociëteit Casino, aangeboden door de plaat
selijke afdeeling.
Donderdag 29 Augustus: 9 uur. H. Mis in
de Kathedrale Kerk van St. Jan.
10 uur. Heropening van het Congres.
Bespreking 8. A. N. T. O. S.-fonds door
den weleerw. heer F. A. R. van den Biche-
laer, kapelaan te Drunen en voorzitter der
vereeniging Santos.
Behandeling van het praeadvies van den
heer B. Steggerda te Eindhoven over het
onderwerp: „Middenstand en Vakonderwijs."
Middag- en sluitingsvergadering half twee.
Behandeling van het prae-advies van Dr. A.
G. H. van Spanje te Utrecht over het on
derwerp: „Warenkennis en Warenverval-
sching." j
Slotrede van den zeereerw. heer pastoor
A. W. Overvelde, Algemeen Adviseur van
den Nederl. R.K. Middenstandsbond.
Rondvraag en sluiting.
Zingen van het Bondslied.
Half 9. Feestavond in den tuin van het
Casino, aangeboden door het gemeentebe-*
stuur van Den Bosch.
Spionnage. Te Vlissingen heeft zich
weer een zeer ernstig geval van spionnage
voorgedaan. Zondag werd door de politie
aldaar een Belgisch zeeloods gearresteerd,
en werden door den commissaris van politie,
bijgestaan door een marine-stafofficier huis
zoekingen gedaan waarbij compromitteeren-
de struiken in beslag moeten zijn genomen.
Vermoedelijk in verband met deze spion-
nagezaak staande, hadden gisteren meerdere
arrestaties plaats van Nederlandsche marine
schepelingen, waaronder een bootsman.
O. H. F. Graaf du Monceau. f Op
90-jarigen leeftijd is te 's Hage overleden
de heer O. H. F. Graaf Du Monceau, gepen-
sionneerd luitenant-generaal, adjudant-gene
raal en chef van het Militaire Huis van H.
M. de Koningin.
De staking in het Rott erdam-
schehavenbedrijf. Niet slechts het be
stuur van den Centralen Bond van Trans
port-arbeiders, doch de geheele afdeeling zal
niet meer deelnemen aan gecombineerde sta
kersvergaderingen.
In de combinatie van de besturen der
havenarbeiders-organisaties zal de Centrale
Bond evenwel trachten, in het conflict één
lijn te trekken met de andere organisaties.
De combinatie van havenarbeidersorgani
saties heeft Dinsdagmorgen een schrijven
gericht aan de Scheep vaart vereeniging, waar
in zij zegt nog tot taak te hebben, officieel
mede te deelen, dat de vergadering van
stakende arbeiders de ingekomen voorstel
len van de S. V. en het K. N. S. O. heeft
verworpen. De combinatie deelt in dit schrij
ven verder mede, in het belang der zaak
een der betrokken, de leiding in het con
flict te zullen behouden, en verklaart zich
ten allen tijde bereid tot overleg, om weder
tot onderhandelingen te geraken, die het
conflict kunnen beëindigen. Naar de „Msb."
verneemt, zijn 50 man van de genietroe
pen ontboden, om het werk van den
étappendienst te doen. Het Relief-Comité
deelde mede, dat nog geen maatregelen ge
nomen werden om tot lossing der in de
haven liggende Reliefbooten te komen.
Men blijft nog een afwachtende houding
aannemen. j
Bemiddeling door de Neder-
1 a n d s e h e xegeering. Onderstaan
de motie werd aangemwaen door de druk be
zochte openbare vergaderingen van den „Ne
derland® eho Anti-Oorlog Raad", gebonden te
Amsterdam, 's-Gravenhage en Rotterdam op
31 Juli 1918.
De openbare vergaderingen van den „Ne
derlandsche Anti-Oorlog Raad'' op Woens
dag 31 Juli 1918;
overwegende, dat beide oorlogvoerende par
tijen herhaaldelijk verklaard hebben zelf be
reid te zijn vredesvoorstellen van de tegen
partij te onderzoeken, maar dat ieder van
haar blijft weigeren zelf vredesvoorstellen
aan de tegenpartij te doen, uit vrees, dat dit
als teeken van zwakheid zal worden uitge
legd;
overtuigd, dat ieder der oorlogvoerende
partijen thans als het hoogste oorlogsdoel be
schouwt het voorkomen van een herhaling
van dezen oorlog en ter bereiking hiervan
wenscht mode te werken tot een Volkeren
bond en dat voorts uitlatingen van staats
lieden der oorlogvoerende landen de veron
derstelling wettigen, dat door onderhander
ling thans reeds overeenstemming zou kun
nen worden bereikt;
spreekt den wensch uit, dat de Nederland
sche regeering in het openhaar etappen moge
doen tot bemiddeling.
Wij stemmen geheel in met de edele bedoe
ling, die uit deze motie spreekt: 'het berei
ken van een spoediigen vrede. Maar wij ge
loowen niet, gezien het stadium waarin de
wereldoorlog verkeert,, gelet ook 'op het feit,
dat etappen in het openbaar gedaan,
steppen In e«n gevaarlijke duisternis kramen
zijn, dat heit wenschelijk is, om propaganda
voor de motie van den N. A. O. R. te maken.
W oeker in graan. Nog is de nieu-
we oogst niet geheel binnen of de boeren
beginnen reeds, ondanks do strenge verbods
bepalingen, granen tegen schandelijk booge
prijzen te verhandelen.
In Noord-Brabant, schrijft biet „Centr."
worden boeren aangetroffen, die in allerhaast
granen gedorst hadtden. het in den hakkers-
oven lieten drogen en voor 'f 85.— ped H.L.
aan particulieren verkochten, die bet graan
per rijtuig aan huis afhaalden.
Hoehetzilvergeldende
kleine pasmunt terug te krij-
ge n is. De schaarschta aan zilvergeld en
pasmunt doet zich meer en meer sterk gevoe
len. Waar dat geld zit? Hoofdzakelijk wordt
het vastgebonden en opgeborgen, want de
guldens en rijksdaalders thans zijn niet® dan
papieren zilverbons; kwartjes, dubbeltjes en
bronzen pasmunt, alsmede stuiverstukken,
geraken op.
Er is slechts één middel, schrijft „Het C.«
om het bedoelde geld weer in circulatie te
'kunnen krijgen en dat zou kunnen zijn:
Tegen 'een bepaalden tijd bijv. al het meta
len geld ter „herijk" op de plaatselijke distri-
butiébureaox vertoonen. Niet vertoond en
herijkt geld zou de waarde verliezen.
Al het achtergehoudene kwam dan wel te
rug.
Ter voorziening in onzen voed
sel n o o d. De heer A. F. van Beurden
schrijft in de „Msb.", na er op gewezen te
hebben, dat er in de Peel tienduizenden
hectaren grond ongecultiveerd liggen. De
Staat moet aan zijne landbouwdeskundigen
opdracht geven te zorgen voor spoedige ont
ginning; hij moet de bezwaren oplossen, met
spoed die enorme, groote streek omzetten
in vruchtbaar land.
Het geld, dat besteed^ zal worden aan die
twee werken, de ontginning der Peel en
den Peelbuurtspoorweg, zal groote en zekere
renten afwerpen.
De bewonerlooze streek zal bevolkt wor
den en naast den landbouw zal de nijver
heid er volle ruimte vinden, om fabrieken
te vestigen en zich verder te ontplooien.
Reeds is - ze gevestigd op den Peelgrond.
De arbeider uit de dorpjes rondom, kan
door ijver en vlijt boer worden in de Peel.
De ondernemende boer kan d&ar al zijn
(kracht in 't groot ontplooien en zich op
werken tot welstand en gegoédheid.
En de voedselproductie zal zichtbaar voor
uitgaan door het onder den ploeg brengen
dier schier eindelooze Peelgronden.
Maar men talme niet, nn 't tijd isl
De scheepvaart met Scandi
navië. Het tot stand komen van een overeen
komst met Duitschland betreffende het verstrek
ken van vrijgeleiden voor de vaart op Scandina
vië is, naar het „Hbld." meldt, thans verzekerd.
Vermoedelijk zal de regeling dezer dagen onder
teekend worden. Tegen consignatie van alle goe
deren aan de N. O. T. bestaat geen bezwaar,
daar de Duitsche regeering dit lichaam erken
nen zal. Dit is mogelijk geworden door het uit
schakelen van de schikking tusschen de Engel
sche regeering en de N. O. T. aangaande hier te
lande aangevoerde contrabande, die tot dusver
door de- trust voor het Engelsche prijzenhof
moest worden gebracht. Voorts zal de N. O. T.
behalve de Engelsche, ook de Duitsche zwarte
lijsten erkennen.
voor 40 vaartuigen, die in de haven te Rot
terdam beladen liggen voor Scandinavië, ver
lof tot uitvaren verleend.
Deze vaartuigen zijn alle beladen met aan
bederf onderhevige artikelen en het is daar
voor dat de toestemming is gegeven.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
daarmede niet gezegd zou zijn, dat de vaart
van Nederland op Scandinavië weer defini
tief is geopend.
EHESfSAANGELEGENHEDEN.
Men schrijft aan „De Msb." van de Veluwe:
De Rechtbank te Zwolle heeft, zooals alle
rechterlijke colleges, de handen vol met distribu-
tiewet-overtredingen. Tal van processen-verbaal
werden de laatste maanden opgemaakt, waar
onder vele wegens het bakken van brood van
eigen koren, hetwelk aan de Regeering onttrok
ken werd.
Vrij zware straffen volgen:
f 100, f 200 boete of 50 dagen hechtenis komt
niet zeldzaam voor.
't Is verre van ons dat wij de overtreders in
beschenning willen nemen, maar buitengewoon
hard zijn in ons oog, gezien de omstandigheden
waaronder het delict gepleegd werd, de straffen.
Ons zijn persoonlijk enkele gevallen bekend:
Geen aardappelen, geen brood, geen rijst, niet
één voedingsartikel had de veroordeelde in huis.
Wel verscheidene kinderen die om brood riepen.
Op den zolder stond nog wat koren, hetwelk
afgeleverdmoest worden. De menschen bezwe
ken, trachtten wat rogge te smokkelen in ruil
voor een brood, werden gesnapt èn met het
hierboven genoemde gevolg.
De burgemeester, de distributiebedrijven zorg
den vaak niet dat de aardappelen op tijd konden
gedistribueerd worden.
Aan wien dan eigenlijk de schuld? Waarom
wordt niet aan de verbouwers, al is het ook maar
een klein deel, dan toch wat van hun bouw ge
laten?
't Is vaak hard, zeer hard.
Wij zeggen het den zegsman van het blad na,
en vertrouwen, dat de opvolger van minister
Posthuma, de landbouwers in de gelegenheid zal
stellen, koren voor eigen brood te laten behou
den.
In afwijking der bestaande voorschriften' mo
gen broodkaarten tot 1 Sept. as. zonder
consent van de afdeeling Crisxszaken tus
schen natte plaatsen per spoor verzonden wor
den.
Het toezicht op het vervoer van postpakket
ten wordt steeds scherPer- Thans is
aan de Regeerings-Commissarissen weer de be
voegdheid verleend zich inzage te laten geven
van den inhoud der postpakketten, en inlichtin
gen te laten verstrekken omtrent herkomst, naam
en woonplaats van den afzender.
Verstrekking van mar.g.a.r.in.e.
Dool dén opperbevelhebber is bepaald, dat
Wegens de he 15 chende schaarschté aan vet,
dé hoeveelheid m Bmrine, welke per man
en per 'dag wordt verstrekt', te rekenen van
7 Aug. a.s., niet meer dan 0,06 K.G. mag
bedragen.
Bossche Dioc. Werklieden-
bond. Op Vrijdag 2 Aug. jl. had te Tilburg
de plechtige inzegening en intronisatie plaats
van bet nieuwe kantoor van den Bosschen Dioc.
Werkliedenbond. Verschillende wereldlijke en
geestelijke belangstellenden waren aanwezig.
Pastoor Mutsaers uit den Bosch, verrichtte de
Intronisatie van het H. Hart.
De Bond telt thans ongeveer 60 afdeelingen
met 23000 leden. Op het oogenblik telt de bond
drie gesalariëerde ambtenaren, welk getal op 1
Jan. 1919 zal worden uitgebreid tot 7.
Deze organisatie, die zich geheel aanpast aan
de veranderde tijdsomstandigheden, gaat een
prachtige toekomst tegemoet.
Houten rijwielbanden. De heer J.
O. van Dusschoten te Driebergen heeft' een
massief houten rijwielband uit een aantal
volgens cirkelsegment gebogen stukken beu
kenhout vervaardigd, die zich gemakkelijk
om elke rijwielvelg laat leggen.
Op dezen band, waarvan thans groote par
tijen machinaal worden gemaakt, is octrooi
aangevraagd. (N. R. Ct.)
Conrad von Bolanden. De be
kende katholieke Duitsche romanschrijver, Con
rad v. Bolander (prelaat Jozef Bischoff), wjens
boeiende verhalen de ouderen onder ons zich
nog wel zullen herinneren, hoopt 9 dezer zijn
90sten verjaardag te vieren.
De Spaausche griep in'deHof-
stad. Dr. G. W. Boland, directeur van den
geneeskundigen dienst in Den Haag, is van
meenfng, dat men aldaar spoedig over het
hoogtepunt der ziekte heen zal zijn.
De stand is thans aldus samen te vatten,
dat men, wat d'a militairen betreft, zoo goed
als door de ziekte heen is, terwijl zij zich
thans onder de burgerij op baar hoogtepunt
bevindt. Na een dag o-f tien zal ook onder de
burgerij wel een belangrijke vermindering
van bet aantal gevallen zijn te eonatateeren.
Te Middelburg is sedert enkele
maanden een afzonderlijk telegraafkantoor
gevestigd. Daar alle telegrafisten van dit
kantoor lijden aan Spaansehe griep, is het
gesloten, waardoor het werk aan het Rijkste
legraaf kantoor zeer is toegenomen.
Naar de »Tel.« verneemt. komen
alleen onder hot treinpersoneel der H.IJ.S.
M. een 900 gevallen van Spaansche griep
voor.
In verband hiermede zijn van heden af de
verloven der conducteurs tot nadere aankon
diging ingetrokken. Van beperking van den
treinenloop is geen sprake.
De kettinghandel in zee p.—
De centrale distributie-recherche heeft bij 5
kettmghu.il Aclareu te Jttottoi-daiii verscheiden
doozen en kisten toiletzeep in b-eait genomen,
en ook bij twee spekslagers en in eenige be
stelhuizen. Gebleken is o.a., dat veel zeep per
schip hier wordt aangevoerd en van deze
vaartuigen uit clandestien werd verkocht.
Voor stukjes karnemelkzeep werd 16 tot
18 per dozijn betaal dl
Brutaal. In een van de bladen komt de
volgende advertentie voor:
„Oorlogsduur. Tijdens den oorlog
kan door min o-f meer kapitaalkrachtige per
sonen 6 pet. par maand netto winst gemaakt
werden, met een consumptieartikel, dat door
steller deaes geheel is opgekocht en ma 2
maanden niet meer beschikbaar zal zijn. Het
artikel is alsnog buiten distributie. Zij die
pakhuis of opslagruimte hebben genieten de
voorkeur."
Een brug weggezakt Dinsdag
morgen tien uur heeft te Amsterdam door
aanvaring een brugverzakiking plaats gehad,
welke nog gelukkig is afgeloopen. Een schip
uit Wieringen voer door de Nieuwe H'aeren-
gfacht en kwam juist, toen zich op de brug
over genoemde gracht nabij de Mmderstraat
€en tramwagen bevond, in aanvaring met
de brmg. Door de aanvaring was de pal van
de brug gebroken terwijl ook een ketting,
waaraan het slot van de brug is bevestigd,
doorbrak. Hierdoor verschoof de brug onge
veer twee decimeter. De tramwagens welke
zich op de brug bevonden- derailleerden. Per
soonlijke ongelukken hadden niet plaats. Het
tramverkeer over de brug is stopgeaet en de
route van lijn 9 en 14 zal door de U tr cokts che
straat langs Sarphatistraat en Roetersstraat
naar de Mididellaan geleid worden.
Een theespeoulatie die mis
lukte. G. W„ uit Huiaen. ontmoette in Bns-
sum een zekeren v. d. P. Deze laatste wist im.
's-Hage eene partij thee te koop, waarin hij
volgens zijn zeggen voor ongeveer 700.—
aandeel had. W. had ook wel zin in ssoo'n
aandeeltje, waarop v. d. P. antwoordde, dit
zaakje wel voor hem te zullen opknappen,
mits W. hem dan nu de 700 meegaf. Dit
gebeurde. Eenige keeren nu ontving W. een
telegram uit 's-Hage waarin hem verzocht
werd over te komen daar er een serieuse koo-
per voor de partij was. W. ging, wachtte
EndeJjjik begreep bij bedrogen to zijn een
echter zonder resultaat op de bepaalde plaats
diende bij bij de politie te Bussum een aan
klacht in. tegen v. d. P., wegens oplichting.
KORTE BERICHTEN
Het sjb. „Djebres" van den Rofcterdam-
schen Lloyd vertrok Dinsdag van Rotterdam
naar New-York om aldaar een lading graan
voor Nederland te halen,
Het vertrek van de hospitaalséhepen is
voor 'onbepaald en tijd uitgesteld, daar
Duitschland weigert een vrijgeleide te geven.
Uit een pakket, dat vervoerd werd van
Den Haag naar Rotterdam, rijn 50 paar mili
taire sokken ontvreemd.
Door 'een of andere oorzaak is te Ro
denburg achter N.-Schans (Gr.) een groote
schaapskooi afgebrand. Een groot aantal
schapen kwam om.
Te Weurt heeft men een proef genomen
met het telen van tabak onder glas. Die
proef is uitstekend gelukt. De planten zijn tot
2 meter hoog en enkele bladeren hébben een
lengte van 75 o.M. bereikt.
Man het vottoolde gebouw der 8. D. A.
aan de Prinsengracht te 's-Hage wappert
Maandag de roode vlagaan een roo<
wit-hlauwen stok!
Te Rotterdam is Zondag ingebrokei
toen de familie naar de kerk was bij den!
heer B. aan den Nieuwen Binnenweg. Geeto-j
len is een ijzeren geldkistje met 400, eenigi
kistjes sigaren en 140 aan los geld. Ko:
daarop is op den Heerensingel nog gevonden)
een pakket, waarin eeniige boeken, 'effecten!
en 3 spaarbankboekjes, waarop 3000, ook)
van den heer B. afkomstig.
AGENDA 8 AUG.
Gebouw „St, Bavo." Smed f 2.?
Bureau voor Rechtskundig Advies, sy2 lotf
91/2 uur. Uitvoering Rederijkere „Óp de
Hellas", 8 uur.
„De Kroon" Bioscoopvoorstelling.
Apollo-theatpr. Bioccoop.
Groote Kerk 2—3 uur Orgelbespeling
door den heer W. Petri.
Soc. Vereeniging 8 uur Henri)
ter Hall's Revue „Knijpen Maar!"
St. Martha-vereeniging KI. Houfc
weg 13. Betrekkingbureau van 8—9 uur.
St. El is a be t h s-V er e e ni gi ng vaj|
12 uur aanvrage om versterkende mid-'
delen voor arme zieken der St. E. V
Bisschoppelijk Museum,-*.
Jansstraat 79, geopend van 10—5 uur, tegeü
betaling van 25 cent.
DE HAARLEMSCHE KERMIS.
Haarlemsche Kermis! Bij het lezen van dezeit
titel zullen wellicht onze lezers opspringen en
zich de oogen uitwrijven of dit tooverwoord wel
werkelijk boven dit artikel staat. Een gedeelte
wordt wellicht met een panischen schrik bevara
gen, daar het meent bedreigd te worden mef
een eerherstelling onzer oude kermis, terwijl d<
overige lezers en lezeressen mogelijk hetzelfdj
denken, doch met tegenovergestelde gevoelens.
Wij moeten beide groepen teleurstellen. De ker<
mis komt niet terug, dus de anti-kermismenschen
krijgen geen gelegenheid meer om hun strijdbijl
weder op te nemen en de voorstanders van dit;
volksvermaak zullen hun draaimolen blijven?
missen.
Onze bijdrage heeft dan ook een ander doel.
Wij willen de Haarlemmers nog eens terug doen
denken aan die vroegere dagen van jolijt, want
wij leven thans in de kermisweek. En welk rechb
geaard Haarlemmer, zelfs al heeft hij meege*
werkt tot afschaffing, voelt zich in deze dagen
niet anders als gewoon! Allerlei vermakelijk
heden herinneren er ons aan en niettegen-i
staande de benarde tijden tracht bijna ieder-1
een zich eens te ontspannen. En dit geschiedt-
gelukkig nu niet meer onder gehos, straatgezang
en allerhande excessen, maar onder den be
schaafden vorm van „een avondje uit", wafelen
eten, schouwburgbezoek, enz. Geen kunst wordt
verlangd, maar ontspanning, onschuldig veri
maak.
De kennis was een aloud volksvermaak. Ont
eens een afgezaagden term te gebruiken: haai)
oorsprong verliest zich in de grijze oudheid^
De anti-kermismenschen hebben echter dikwijls
een onwaardig strijdmiddel gebruikt. Beweerd
werd nl. dat zij een Roomsch feest was en alle)
uitspattingen en ongerechtigheden, aan dit
volksvermaak ten slotte verbonden, werden doot
die bestrijders gekenmerkt als te geschieden!
onder de auspiciën der R.-K. Geestelijkheid. In
de eerste plaats zij opgemerkt, dat tal van zeden!
en gewoonten, die reeds eeuwen in zwang zijn/
dateeren uit de tijden, dat de Katholieke KerÊ
geen andere kerkgenootschappen en secten
naast zich had en secundo is Eet even dwaas als!
onwaardig, dat de Geestelijkheid zelfs maar de
bestaande excessen zou dulden. Maar wat hei)
meest afkeurenswaardig is, dat men aan dit feest)
een zuiveren kerkdijken oorsprong toekent. KerA
mis èn Jaarmarkt, zoo is het nauwkeurig uitge-i
drukt, want al moge men sinds lang beide!
woorden voor synoniem gehouden hebben, zij)
zijn werkelijk onderscheiden. De Kerkmis was) 1
een kerkelijk feest, de Jaarmarkt werd door de) j
wereldlijke overheid verleend. Zulk een jaarmarkt)
de oorsprong der Haarlemsche kermis r
werd 11 September 1355 aan onze inwoners ver-)
leend. Eerst op 15 Juli 1574 werd de Haarlem-'
sche omgang of de St. Jans Kerkmis ingesteld,j
dus ruim twee eeuwen nadien. Later werden er)
drie van die vrije jaarmarkten in onze stad ge-i
houden, gelijk ons blijkt uit een publicatie var6
1654 van Burgemeesteren van Haarlem. De)
eerste, de Palmmarkt, ving aan op Palmzondags
de tweede de St. Jansmarkt begon 29 Junfl
en de derde de St. Lucasmarkt, drie dagen,
vóór 29 October. Aanvankelijk werden deze jaar-/
markten gehouden op de Groote Markt, waar»
dan de burgers en buitenlieden samenkwamen
om hun koopwaren in te slaan bij de daar tijdé-'j
lijk gevestigde kramers. Die markten waren toen
nog niet zoo aanzienlijk. Eerst later breidden?
zij zich uit, ook door de vele vermakelijkheden^
en allengs stond de heele stad vol kramen.
De grootste jaarmarkt (de kermis) werd ge4
houden in Juli en duurde drie weken. In de 19q
eeuw werd het aantal dagen steeds meer en meer
ingekrompen, alles wat niet oorbaar was werd
verbannen en alzoo droeg onze Haarlemsche ker-» j
mis ten slotte een vrij onschuldig karakter voof)
't uiterlijk. De oorlog maakte ten slotte een einda
aan haar bestaan. Onschuldig was overigens dit j
weekfeest niet, want en vooral in vroege^
'aren talrijke excessen werden bedreven.
De Haarlemsche kermis is altijd zeer beroem
geweest en zij werd bezocht door duizend
vreemdelingen, vooral door buitenlui en op dei
laatsten Zondagavond door de Amsterdammers;
die hier dan bovendien de bekende Kennis-Maan
dag doorbrachten en eens echt den boel op stel
ten zetten.
De Haarlemmers hadden hun kermis lief. W
de 17e eeuw droeg rij al hetzelfde karak-er als,
in de 19e eeuw, al waren de bestanddeekn an*
ders. Men zag er spellen, kramen, mallemcleni
en al de verdere omloop van koekhakblokken e»
kijkkastjes, liedjeszangers en kwakzalvers, bede»,
laars en zakkenrollers, welke laatsten toen derl;
naam van beurzensnijders droegen. Deze laat
sten waren destijds ook iedereen te vlug en te
slim af. Als een of andere schoone jonge dochter)
op klaarlichten dag op «ie kermis maar eyentje*
bij een kwakzalver stond te kijken en lachte om
de grappen van den hansworst in zijn kakelbont^
kleedij, kon zij haast verzekerd zijn haar beugel'
tasch met zilveren ketting zich ontroofd te ziefl
We weten, dat het ook niet ontbrak aan allerK
wangedrochten. Denk nog maar eens aan on^
dikke juffrouwen, de reuzen, de dwergen, h
paard met 3 pooten, beesten met meer koppc -
Naar de Tel. verneemt, lieert de regeering'
l
