Levgnsmiddeleiivoorziening.
Brandstoffen-distributie.
SP-KK HOKKING.
GORT.
RtGEERINGS-VISCH.
GEZOUTEN VISCH.
DISTIIBBTIEBEIHJF HEEMSTEDE
P. W. TWEEHUIJSEN,
BUITENLAND
SUIKER.
CHOCOLA DE-RtEP EN.
Veranderen soort van Boter
Uitreiking Kindermeeibons
en Aanvuiiingsbroodkaarten.
Winddroge Kluitturf
Een misrekening.
Aan het einde van de week.
ZATERDAG 21 SEPTERSDER 1918
42sie JAARGANG 9746
3*
OE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN: PER KWARTAAL f 1,95; PER WEEK 15 CENTS; FRANCO PER POST PER KWARTAAL f2,30
BUREAUX: NASSAULAAN 49, HAARLEM - TELEFOON 1426 EN 2741
ADVERTENT1EN 20 CENTS PER REGEL 20 00RL0GSÏ0E8LAG. B!J CONTRACT BELANGRIJKE K0BTIK6
Dit nummer bestaat uit vier bladen, waar-
Inder het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
EERSTE BLAD
De Directeur van net Gemeentelijk Levensmid-
telenbureau te HAARLEM brengt ter kennis,
'Jat verkrijgbaar wordt gesteld'.
Hedenmiddag van 5—7x/i uur in de Gemeen-
«lijke Vischhal.
PRIMA KWALITEIT SPEI<BOI<I<ING
■egen den prijs van 17 cent per stuk. Zonder
B nn).
Vanaf 21 September tot en met 27 September
5P BON A No. 71 9615
i ons gort
k Na 27 September is deze oon niet meer geldig.
Hedenmiddag van 5—7\'2 uur in de Gemeen
telijke Vischhal, per persoon
een pond visch
vertoon van VISCHKAART
12101 tot en met 13400
Van 4—7 uur op
VISCHKAART 13401 tot en met 14600
A het Pand, ingang Koningstraat.
Vanai Zaterdag 21 September tot en met Za
terdag 28 september bij- de Haarlemsche banket
bakkers enz.
Op BUN No. 12 (twaalf) en No. 13 (dertien)
der Z.EEPKAART elk een Regeerihgs-chocolade-
teeP tegen den prijs van 12 y2 cent per verpakte
12 cent per onverpakte reep.
Bon. A No. 67 en A No. 68 zijn na 21 Septem-
niet meer geldig. 9568
Op BON A No. oy geurende het tijdvak van
tot 27 September 1918
1i4 K.G. Suiker
OP BON 7e tijd vak (Kindersuikerkaart) ge
durende hetzelfde tijdvak eveneens K.G. SUI
KER.
(Melis No. l of bijsoorten, naar keuze van den
kooper).
Maandag a.s. in het Pand (Ingang Koning-
straat) van 10 uur v.m. tot 1 uur n.m.
Kwaliteit gezouten scheivisch.
den prijs van 35 cent per pond. Men wordt
'eefd verzocht verpakking mede te brengen.
Vanaf Maandag 23 September tot en met
tijdag 27 September a.s., bestaat nog gelegen
heid verandering te brengen in de soort van bo-
door vei-wisseling der VOLLE Boterkaarten.
Op bovengenoemde dagen is het kantoor (Ka-
fNr No. 17) hiervoor geopend van 8 uur v.m.
2 uur n.m.
Men wordt verzocht de rantsoeneeringskaart
te brengen.
De Directeur voornoemd,
F. DE JONGE.
De Directeur van het Gemeentelijk Levens
middelenbureau te HAARLEM brengt ter kennis
dat de uitreiking van kindermeeibons en aanyul-
lingsbroodkaarten, voor kinderen beneden den
leeftijd van één jaar, zal plaats hebben voor de
genen wier namen aanvangen met een der let
ters: 9616
A, B. C, D, E en F op Maandag 23 September
G, LI, I, J, K, op Dinsdag 24 September
L, M, N, O, P, Q, R op Woensdag 25 September
S,T,U,V,W,X,IJ Z, op Donderdag 26 September
Telkens van 94 uur aan het Gemeentelijk
Levensmiddelenbureau, Jacobijnestraat 24. De
afgifte heeft plaats op vertoon van geboortebe
wijs
De Directeur voornoemd,
F. DE JONGE.
Gedurende de week van 23 lot en met 28 Sep
tember 1918 zal beschikbaar worden gesteld
op Bon:
No. 59:
I ons Havermout.
No. 60:
21l2 ons Suiker
No. 61
I Eenheids Chocolade-reep
Op BON' No. 6 der Kindersuikerkaart 2 y2
ons Suiker. 9602
Ten behoeve van Klein-Industrie, B. C en Ei-
groepen en Centrale Verwarming is verkrijgbaar,
boven rantsoen, zoolang de voorraad strekt bij
bij een minimum van 5000 K.G.
a f 32.50 per duizend K.G. franco bergplaats,
Alleen aanvragen per briefkaart zoo spoedig
mogelijk te richten aan het Brandstoffen-Bureau
Ged. Oude Gracht, 18, Haarlem 9603
Zijn geniaal aangelegde mensclien ook al
tijd practische menschen?
Het antwoord op deze vraag kan moei
lijk twijfelachtig wezen.
Immers, velen, die ooit in meer dan vluch
tige aanraking kwamen met een geniale na
tuur, zouden genoopt zijn, onze vraag in
het licht der daarbij opgedane ervaring, ont
kennend te. beantwoorden.
De oud-minister Treub is een geniaal man.
In de verschillende hooge functies die hij
achtereenvolgens bekleedde, als wethouder
van Publieke Werken in de Hoofdstad, als
hoogleeraar in Staathuishoudkunde en Sta
tistiek aan Amsterdam's Gemeentelijke Uni
versiteit, als minister van Landbouw en van
Financiën, heeft hij dit voldingend bewezen.
In laatstgenoemd hooge ambt, trad hij op
in de bangs dagen, die ons Vaderland bij
het uitbreken van den Europeeschen oor
log, doorleefde.
Leidend, regelend, met forsche en niet fa
lende hand ingrijpend in het op hol geslagen
raderwerk onzer maatschappelijke verhou
dingen, toonde hij zich in zijn intellectueele
kracht, toen een panische schrik de gemoe
deren zijner landgenooten in verbijstering
had geworpen, en alles, in 't bijzonder onze
financieels positie, in verwarring en ten on
derste boven dreigde te keeren.
Toen bewees de heèr Treub met daden,
dat hij in oogenbükken, waarop het schip
van Staat, uit zijn koers geweken, zijn onder
gang op de klippen van radeloosheid en re
deloosheid te gemoet snelde, d e aangewezen
man aan 't roer was.
s Zaterdagsavonds, lezer, als de week „er
Üp zii;. dan komt mijn praatlust los. De
iG e w.06k heb ik zaken moeten doen, heb-
buizend kleine en grootere besiissin-
d i mijn geest bezig gehouden.... totdat
vooravond van den Zondag rust brengt
k(,gelegenheid om een beetje gezellig te
Va?Ver de dingen van den dag neen.
5 de week.
*ft(.even dagen, wat een korte tijd, maar
>er.» x tt er niet in gebeurenen wat
A'eten we er veel van.
vfüt ge het bewijs?
°Sd a^^elyk8 een week terug wei-den we
V;. rikt door het verhaal van een spoor-
Vn zooals we hier te lande nooit heb-
Va.n r'U;egf*maakt Alle spoorwegongelukken
■hindoe !aatet? 40 Jar0n te samen hadden
éG,e ;f ,eriSch01üevens gevraagd dan deze
hot rfsctluwelijke ramp, en het was^aisof
kd°hk i-'1 ön dü0^Sj?°?d 0QS in de ooren
v s n wo k0t huiveringwekkende ver-
j.v al1 de ramp lazen.
Als
1 geen courantenberichten het ons
^'urejl ,ei' te binnen brachten, heusch, we
aI haast vergeten.
•rtHu.jó' P Aen kind om me heen, een aardig-
l-eh8té)i k °-f mÜn kantoor allerlei kleine
bewees, en dat deed op, zoo"n coht
Hij manoeuvreerde zóó oordeelkundig, zóó
behendig, dat de op de onstuimige golven
eener a;gemeene paniek her- en derwaarts
geslingerde Nederlandsche Staat bark, gelei
delijk weer in de vaargeul der bezonnen
heid kon laveeren.
Edoch, aan dit genia.le zeemanschap ont
brak de continuieteit.
Een eerste misrekening viel te constatee-
ren, toen de iïerr Treub, het fiere, maar
ondoordachte woo d u'tsprak: ,,'n Nederland
zal geen honger geleden worden I"
Zijn politieke en persoonlijke tegenstan
ders Ji bben daaruit nïunt geslagen, die in
hun oogen voor afbrekende critiek waar
devol was.
De waarde dezer munt. staat o.i. niet in
verhouding tot haar gewicht.
Evenmin als ede sta t man in Europa toch,
vermocht de heer Treub 'den bov^ matig
langen duur van den oorlog' te voorzien.
W as niet onder sommige kop Tukken der
internationale po itiek, buiten onze grenzen,
de meening, gangbaar, en werd zij niet uit
gesproken, dat de ontketende Mars, na 6
weken, hoogstens na 2 maanden, ten gevolge
der op de sp'.ts van volmaaktheid gedreven
techniek zijner wapenengn wapenrusting,
weer in b eien geklonken zou worden?
Alaar het woord van Treub: „In Nederland
zai g on honger geleden worden," had te
luid, te fier, te uitdagend vooral, geklon
ken in de ooien van hen, van wie vcor een
aanzienlijk deel onze voedselvtorziening af
hankelijk is.
En toen in Nederland de voedselnooi be
gon te nijpen, toen er wèl honger geleden
werd, herinnerde men zich het los ippige,
in onbodachtza rr.b i1 den mond van den
geniaien man ontgleden woord.
En het N ederlaadsche volk voelde Treub's
verongelukte toezegging in zijn van leegte
rammelende ingewanden ais een bespotting
ten overstaan van de benarde voedselpo
sitie waarin het verkeerde.
Ten onrechte.
Doch met de reputatie van Minister Treub
als vooruitziend staatsman was het, behalve
bij zijn ii.triiectueóle geostvci wanten, goed
deels gedaan.
Veel ernstiger echter dan met deze mis
rekening. staat het met den flater door den
lieer Treub begaan, toen hij zich voorstelde,
het geheele levens- en b.andverzekerings-
beniiji' ten bate van den Staat te monopo-
iiseeren.
Het is deze misrekening welke wij, aan
de hand van ons ten dienste staande offi-
cieeie gegevens, voor onze lezers uit de doe
ken wenschep te leggen.
Het was een gedenkwaardige avondzitting
in do Tweede Kamer op 29 Afaart 1917, toen
de toenmalige "Minister der Schatkist, de heer
Treub, het voornemen uitsprau, een voor
stel te zu.len doen, tot hét brengen van het
geheele levens- en brandverzekeringsbedrijf
aan den Staat.
„Mijne bedoeling is zoo klonk het woor
delijk om de opbrengst van dergelijk
Staatsbedrijf u.tsluitend te bestemmen voor
snellere aflossingen van de oorlogsleenih-
gen. En ik maak mij sterk dat, wanneer de
Kamer met dergelijk voorstel zal willen me
degaan, dat de termijn van volledige aflos
sing heel wat vroeger zal zijn aangebroken
dan de geachte, afgevaardigde uit Gorinqhem
zoo aanstonds stelde.
„Ik ben overtuigd, dat het geen jaar na
het eind van den oorlog zal duren, of 'eris
geen land in Europa, ik zeg niet, dat niet
dit voorbeeld zal volgen, maar wel, niet
verplicht zal zijn ongeveer hetzelfde te doen
als door mij wordt ïn uitzicht gesteld en
nog veel verder te gaan.
„Het ligt zoo vcor de hand ik zou dit
nog wel nader kunnen demonstreeren, maar
ik doe dit om verschillende redenen niet
waarom men in oorlogvoerende landen,
waar men groote ooriogsleeningen heeft,
haast wel niet anders zal kunnen doen dan
dien weg opgaan.'
Met dezen; voor zijn auditorium verras
senden aanvang leidde Minister r,oub, zijn
plannen in tot monopoliseering der twee be
drijven.
En toen hij later hetzelfde onderwerp in
de Eerste Kamer ter sprake bracht, spie
gelde hij den leden niet minder voor dan
41/2 millioen winst van jle levensverzeke
ring maatschappijen, terwijl de buitenland-
sche 1/3 of iets meer van het, volgens hem.
zoo productieve terrein besloegen. Na 10
jaar bijv. zou het veel meer dan 10 millioen
b 'dragen.
Dat er rumor in casa" kwam in de we
reld van h t levens- en brandverzekerings
bedrijf. omdat allen die in deze bed rij "-en
hun b staan vo; len. zich in dat bestaan be
dreigd ach t n door deze onverwachte vondst
van den Minister, spreekt van zelf.
M ar niet minder natuur ijk is het, dat
de pientere mannen van het valt. zij die
de financiëele resultaten der bedrijven in
werkelijkheid k union, zich niet b-wen
een zeer geringe maat bezorgd toonden over
het met z oveel ostcn mt-ïein de Staten-
Gcnu-aa! aangekondigde voornemen van den
geniaien financier.
M t de hem eigen voortvarendheid, be-
no m b ru de h\M* Treub er i comnrssie van
voorlichting, „cmtrent de moei'ijkheden, wel
ke zich bij het brengen aan den Staat van
het leve sv u-z keringsbeirijf zu len voor
doen en omtre t de wvjfc, waarop die moei
lijkheden u len kunnen worden overwonnen
en de maa.regel zal ku aen woi'den in- en
doorgevoerd."
Deze Gom missie bestond uit een advocaat-
generaal van den Hoogen Naad as v or-
zitcr. den thesaurier generaal van het De-"
partem nt van Financiën als vice-voorzit
ter, een lector in het verzekeringswezen aan
de Han le'shoogeschool te Rotterdam en zes
direct en van levensverzekeringmaat
schappijen.
En toen deze heeren de opdracht hadden
aangenomen onder voorwaarde, dat zij ook
uiting mochten geven aan hun prineipieele
bezwaren en de Minister er gereedelijk in
toegestemd had, dat zij ook hun oordeel
over de wensehoüjkheid van den voergeno
men maatregel in hun verslag zouden uiteen
zett n, toog de Commissie onverwijld aan den
arbeid.
En het resultaat ervan?
Niet meer dan f 385.376 of, wanneer dit
ev n.eiig aa i premironiv mgsten verhegd
wordt voor de maatschappijen, die geen op
gaaf hadden ingezonden, f 39,7.767.
Een iUltel bedrag inderdaad, ten overstaan
der^41/2, 6, 7, 8, na 10 jaar meer dan 10
millioen, volgens de raming van-den Minister.
Zooals wij hierboven zagen, had de heer
Treub het Nederiandsch bedrijf der buiten-
landsche maatschappijen op 1/3 van het ge
heel geschat.
Dat zou dus 1/3 van 4}/g millioen winst,
of I1/2 miliioen. uitmaken volgens Bartjes
en de ministerieele berekening.
Ook
van onderzoek dcor de commissie; ook daar
in bleek hun lastgever zich schromelijk ver
rekend te hebben.
De heeren kwamen n.l. tat de volgende
bevinding:
„le. dat de bu'tenlandsche maatschappijen
hier te lande volstrekt niet 1/3 van het ter
rein bestrijken. In 1903 bestreken zij slechts
17.19 pCt. van het terrein, welk percentage
geleidelijk dhalde tot 12.07 pet. in 1913.
„2e. dat het Nedcrlandsche levensverzeke
ringswezen in het buitenland belangrijk groo
tere resultaten bereikt dan het buitenlantd-
sche levensvet'zekeringswezen hier te lande.
3e.' overtrof in 1903 het Nederlandsche
bedrijf inh et buitenland het buitenlandsche
bedrijf in Nederland met 145.05 pet., dit
percentage steeg 'geleidelijk en was in 1913
reeds aangegroeid tot 232.83 pot."
Wanneer men zich nu afvraagt: wat zal er
van de nog geen f 400.000 overblijven, als
>de Staat tegenover de geringe winst uit het
bedrijf van 't Buitenland; het zooveel groo
tere bedrijf in het Buitenland en Ned. lndië
ziet verloren gaan? Dan moet het antwoord
luiden: wellicht eén dikke 3 ton.
Immers, het buitenlandsche bedrag der Ne
derlandsche maatschappijen,- door den Mi
nister ais „veel minder" aangeslagen, is cir
ca 3 1 3 maal zoo groot als dat der vreemde
maatschappijen in Nederland.
De hereren der Commissie, die als gevolg
van hun onderzoek tot zulk een teleurstel
lend resultaat voor den heer Treub waren
gekomen, besloten nu hier maar een punt
achter hun rapport te zetten.
De belangrijke kwestie der onkosten voor
den Staat, lieten zij veiligheidshalve maar
rusten.
Misschien bekroop hun een vaag en onheil
spellend vermoeden, dat verder onderzoek en
nadere berekeningen tot de uitkomst zou-
INGEZONDEN MEDKDKEL!NG..
Reparatiën aan Sehoenen worden
met Leder uitgevoerd.
Rai*ie!jorissfpaat 27. TEL. 1770
9014
den voeren, dat staatsmonopoliseering van
het levensverzekeringsbelrijf. in p'aats van
millioenen in de Schatkist te storten, de»
Staat op ettelijke millioenen zou komen te
staan.
Nu moge de heer Treub toen hij van
het rapport der bod Veyinis ge
nomen, al bonne mine a muuvais ieu" ge
maakt V>"bben. door de ve b'uftende verkla
ring af te leggen, dat ,.dit de uitspraak
is van uitsluitend h 'a-^nrbpi-^j -nden .met
voordracht dcor hem u'tgenoodigd."
Dit neemt niet weg, dat deze financieele
sp cia'ii' it op leven^verzekeringsgebied zich
aan een misrekening heeft vergaloppeerd, een
misrekening .zóó ernstig, dat zijn reputatie
als zoodanig, bij a'le intellectueelen in der
lande, een geduchten knak gekregon heeft
Fohter. niet daarin wortelt onze vreugde,
welke wij niet verhe'en. Maar wèl in het feit,
dat de staatsmonopoliseering van het levens-
en b'anclverzekeringsbedrijf ten gevolge van
het voor de plannen yan den heer Treub
vernietigend rapport der Commissie, voor
goed van de baan is.
prettige, vriendelijke manier.
„Hebt u het gehoord, meneer? De kleine
Johan is dood, gasverstikking
Dan schokt het even in je, een, twee
dagen moet je denken aan den kleinen me
dehelper die op zoo droeve wijze het leven
liet en nu, nauwelijks twee weken later?
De eenige gedachte die nog bij' je op
komt is deze: wat zal ook ik gauw ver
geten zijn als G-od me oproept.
Ja, wij zijn menschen van het oogenblik,
vlinders bij ai den levensernst, die huive
ringwekkend zwaar om ons heen hangt.
„Zeg man, 't is toch waar hoor van dien
eenen deciliter melk dien we nog maar
krijgen't Staat hier in de krant ais
vast en zeker."
„Ja, en dan nog taptemelk in plaats van
volle."
Nu kunnen ze je troosten met de verzeke
ring dat taptemelk even voedzaam is alle
volle, dat er ik-weet-niet-hoeveel percent ei
wit in zit en wat voor kostelijke voedings
stoffen meer. Misschien ook ben ik een on
tevreden heerschap, maar als ik pas mijn
r eg e eri ugs b r 0 od gegeten heb en verneem dat
ik op bon 21 dien ik nota bene evenala
twee dorden van Haarlem allang niet meer
keb twee ons vleeseh zal worden uitge
reikt ajs ik hoor dat ik maar jam in plaats
van boter moet eten en dat da vetkaart
twaalf dagen gaat duren inplaate van tien
nu, na dit alle» komt me een zegens-
WERELDBKANtX
HET OFFENSIEF DER GEALLIEERDEN LOOPT
VAST - EEN NEDERLAAG DER BULGAREN
IN MACEDONIË - 5000 BULGAREN GEVAN
GEN GENUMEN EN 80 KANONNEN VEROVERD
EEN NEDERLAAG DER TURKEN IN PALE
STINA - Dt BRITTEN MAKEN 3000
GEVANGENEN DE INDRUK IN DUITSCH.
LAND VAN HET KOMENDE AMERIKAANSCH-
FRANSCH OFFENSIEF LOSSE BERICHTEN
Er begint een langzamer tempo in het of
fensief der geallieerden te komen. Hun sucoes-
sen waren alleen nog maar van plaatselijk en
aard. De Fransohen maakten nog eenige vorde-
ringen ten Oosten van Eesigny-le-Grand en bij
deze berekening vorm e een punt^ Moisyhoeve. de Engeleohen bij Lempire-
Epeliy en bij Moeuvres.
De Duitsohers hebben zioh dus op hun Hin-
deuburglinie weten te herstel', in en óe Fransch-
En .>jhe legers hebben het nu niet meer aan
den stok met achterhoeden of een min od mear
gedesorganiseerd terugtrekkend leger, maar
met aanvallen op het voorterrein van stellin
gen die terdege zijn georganiseerd en die vast
beraden worden verdedigd.
De Duitsokers doen overal krachtige tegen
aanvallen en geven den troepen der geallieer
den de handen vol. Wanneer de Duitaehers de
zelfde kracht blijven ontplooien dan is er voor-
loopig geen sprake meer van een zegevieren
den opmarsch, maar veeleer van een uitputten-
den strijd, waarin niet .dan met hooge offers
eenige vooruitgang kon worden verkregen,
die weinig invloed heeft op den al gemeenen
toestand.
Op het westelijk front beginnen de Duit-
sehera er weer beter voor te komen staan.
Minder voor den wind gaat het hun en hun
bondgenooten in Macedonië.
Daar ontwikkelen zich de gevechten in het
Zuiden van Servië. Langen tijd werd ar op dit
dee] van het wereldoorlogsfrout geen actio
meer gevoerd. Het is meer dan twee jaar gele
den dat Monastir door de Entente-troepen
werd hernomen; na in November 1915 door de
Bulgaren bezet te zijn viel het in November
1916 weder in handen der Entente. En sedert
bleef de strijd daar op één hoogte. Er werd
gevochten tuseohen Prespa en Ochrida-meer, in
de bocht van de Tsjerna, aan het Dodran-moer
en aan den Vardar, maar zonder dat er eenige
belangrijke wijziging gebracht kon worden in
de stellingen, dae de beide Rartijen er had-1 -u
bezet.
Thans wordt gemeld, dat de Serviërs er ia
geslaagd zijn door het Bulgaareche front te»
breken, en met hunne cavalerie Pokfcjo (Pod-
wensch voor. de vaders van den oorlog op
de lippen, dien ik hier maar niet zal laten
drukken, omdat dé krant dan toch óók door
kleine kinderen g.elezen wordt
En. dan benijd ik het nieuwe ministerie
niet, dat onder zulke omstandigheden de
teugels van het bewind moet gaan voeren.
Toch heb ik schik vam dat nieuwe kabinet
met zijn frissche voornemens, die het einde
van den érgsten nood onzer katholieke on
derwijzers aankondigen en royale uitvoering
der Talma-wetten.
Maar het meeste plezier doet me onze
Roomsche premier. En al foeteren anderen
over het gemopper van Abraham Kuyper,
ik verkneuter me er iu da-t wij katholieken
het zoover gebracht hebben, en dat couran
ten als de Nederlander en het Vaderland
dien ouden heer in de Kanaalstraat op z'n
plaats zetten met de boodschap: „Maar na
tuurlijk, waarom een katholiek niet even
goed kabinetspresident als een calvinistische
dominé 1
Niet dat ik voor de dominé'b geen respect
heb natuurlijk wèl, maar zie je, er zijn
zoo van die dingen die je een ander moet
laten zeggen. j
En bij het afgeven op minister Buys, dat
sommige iinksche mannetjes deden, heb ik
in mijn vuistje zitten lachen en gedacht: jon
gens, wat zal onze jonge kloeke Eoomsche
premier jelui werkelijke of geveinsde pea-
simtsine beschamen l. l
Nu zou ik wel beloven dat ik in deze1
weekpraatjes het niet over den oorlog heb
ben zal.
Maar ik zal or wel op paSsen.
Sommige menschen spreken dat met el
kaar af: geen woord over den oorlog. Hoe
onnatuurlijk I Zwijgen over een ding, dat)
heel ons leven tot in de grootste en kleinste
dingen heeft veranderd en verduisterd 1 Neen,
ze moeten mij niet van den morgen tot den
avond over oorlog en over "keizer Wilhelm
liggen praten, maar dat k /,og iets anders dan
de s tiuisvogeipo.itiek van hen te willen dood
zwijgen. Doodzwijgen 1 O, als we Jaem dit
konden, dan zweeg ik in zeven maal ze
ventig talen, ai kon ik ook met ieder woord
spreken een rijksdaalder verdienen.
De geallieerden beschieten Metz!
Ja ja, ik weet het ai, de afstand van Pont
Mousson tot de maagdelijke vesting is maar
kort, en het beschieten van Metz door de
entente-legers had eigenlijk al veel eer kun
nen gebeuren. Maar toch, er is iets in me
dat niet redeneert, en dat zegt: ze beschieten
Metz, wanneer zal het Straatsburg zijn?
■Want de ontzaglijke hamer, waarvan het
steel-einde aan de Fransch-Duitsche grens
ligt, en die nu al meer dan vier jaren met
zijn vreeselijke zwaarte de Fransehe gouwen
heeft verplet én verwoest, wordt nu door
den onwe ers taan baren druk, dien ï'oeh
de groote H, Hartvereerder die Frankrijk
redden gaat op dö Duitsche linies uitoe
fent!, omhoog gedreven, terug naar dén Rijn
vanwaar hij gekomen is.
Maar wat een bloed zal het kosten eer het
zoover is. Mijn gedachten beschrijven een
kringloop, en ik denk weer aan het gruwe
lijk spoorwegongeluk van verleden week met
z'n veertig dooden.
Veertig dooden ik moet oppassen dat
ik het leed der achtergebleven familieleden
niet vergroot door een minachtend gebaar.
Want veel, veel meer dan veerffg maal honi
derdduizend vielen er daar al in de vlakten
van België en Noord-Frankrijk, dood of on
herstelbaar verminkt.
Hebt ge het gelezen, van die Duitsche"
bataljons die in een val gelokt waren? De
Fransohen hadden geen tijd om hun mi
trailleuses te laden en te herladen, en twee
honderd veertig Feldgrauen vielen er>
door de hand van één Franschen vaderlands»
verdediger. Maar bij had dan toch, hij alleen
rouw gébracht in nog zesmaal zooveel «-e'
zinnen als de Weesper spoorwegdiik in ziin
valmeesleepte.
J£n dit is één, een heel klein deeltje van
den oceaan van jammer, dien de oorlog over,
het zieltogende Europa uitstort.
En wanneer er dan een kreet om vrede
opgaat uit een der gemartelde volken, dan
heeft een Wilson nog geen half uur noodig
om de verbijsterende verantwoordelijkheid
op zich te laden, dat er zelfs nog over geen!
vrede zal gesproken worden
Woe den mensen, als G-od hem
dwaasheid overlaat
tan eigc
