NIEUWE HAARLEMSGHE COURANT.
DUITSCHLAND EN OOSTEN
RIJK VERZOEKEN ON MIDDEL
LIJ KEN WAPENSTILSTAND EN
VREDESONDERHAN DELIN
GEN. ZIJ NEMEN DE 14 PUN
TEN VAN WILSON AAN.
binnenland"
Prins Max, de Rijkskanselier, doet belangrijke verklaringen
in den Rijksdag.
Een Vredesst^p der Centrales
De Duitsche nota aan Wilson.
De rede van den Kanselier
in den Duitschen Rijksdag.
Een nieuwe Vredesstap van
Oostenrijk.
De 14 punten van President
Wilson.
ÜÜAARSDAG 7 OCTOBER
TWEEDE BLAB
WEENEN, 5 Oct. (Corr.-Bur.) Oostenrijk-
Hongarije, Duitschland en Turkije besloten, met
het doel ortl te komen tot het sluiten van een
algemeenen wapenstilstand en ter inleiding van
vredesonderhandelingen, zich tot Amerika te
richten. Den Oostenrijkschen gezant te Stock
holm werd gisteren door minister Burian opge
dragen de Zweedsche regeering te verzoeken op
4 October aan president Wilson een telegram te
zenden, waarin wordt voorgesteld een onmiddel-
1 ijken wapenstilstand te land, te water en in de
lucht en in aansluiting daaraan de aanknooping
van vredesonderhandelingen op grondslag der
14 punten en 4 voorwaarden van Wilson.
BERLIJN, 6 Oct. (W. B.) De door bemidde
ling van de Zwitsersche regeering aan president
Wilson gezonden nota luidt als volgt:
De Duitsche regeering verzoekt den president
der Vereenigde- Staten van Amerika het herstel
van den vrede ter hand te nemen, alle oorlog
voerende staten van dat verzoek in kennis te
stellen en ze uit te noodigen tot het zenden van
gevolmachtigden, ten einde onderhandelingen te
beginnen. Zij aanvaardt de door den president
der Vereenigde Staten in zijn boodschap aan
het Congres van 8 Januari 1918, en in zijn
latere redevoeringen, al. het in de rede van 27
Sept. opgestelde program, als grondslag voor
de vredesonderhandelingen.
Om verder bloedvergieten te vermijden, ver
zoekt de Duitsche regeering de onmiddellijke
sluiting van een algemeenen wapenstilstand te
land, te water en in de lucht.
Max, prms van Baden.
Rijkskanselier.
(Turkije is op liet punt eenzelfden stap te
doen.)
Tussehen de nationale en de internationale
geboden van den plicht zie ik dierhalve wat
den vrede betreft geen verschil. Het beslis
sende ligt voor mij uitsluitend daarin, dat de
ze geboden door alle betrokkenen met de
zelfde eerbied als bindend erkend en geëer
biedigd .worden, als dit voor mij en de ande
re leden der regeering geldt. Zoo zie ik dan
met de innerlijke kalmte, die mijn goed ge
weten als mensch en als dienaar van ons
'rik offer bereid volk en op een roemrijk le
ger, den uitslag van de eerste handeling te
gemoet, die, ik als leidend staatsman van 't
rijk heb ondernomen.
Hoe deze uitslag ook moge zijn, ik weet,
dat het Duitschland vastberaden en een
drachtig zal vinden, zoowel tegenover een re
delijken vrede, waarhij elke zelfzuchtige
schending van vreemde rechten wordt ver
worpen, alsook tot den eindstrijd op leven
en dood, waartoe ons volk buiten zijn schuld,
zou zijn gedwongen, wanneer het antwoord
der met ons oorlogvoerende mogendheden op
ons aanibod zon worden ingegeven, door den
wensch ons te vernietigen.
Geen vrees bekruipt mij bij de gedachte,
dat dlt laatste het geval zou kunmen zijn,
want weet hoe groot de geweldige krachten
zijn, die ook thans nog in ons volk sluime
ren en ik weet, dat de onweerlegbare over
tuiging, dut wij voor niets meer strijden dan
voor ons leven als natie, deze krachten zou
verdubbelen. (Bijval).
Ik hoop echter, ter wille der gansche mensch.
heid, dat de president dier Ver. Staten ons
aanhod zoo opneemt als wij het bedoelen,
dan zou de deur tot een spoedigen eervollen
vrede van recht en verzoening zoowel voor
ons als voör onze vijanden zijn geopend."
(Toejuichingen in hot geheele Huis. Geroep
der onafh, soc-dem.)
ANDERE BELANGRIJKE
VERKLARINGEN.
De rijkskanselier wees in zijn openingsrede be
treffende het vredesprogramma op het feit dat de
grondslagen voor het programma, alvorens hij
't ambt van kanselier had aanvaard, zijn vastge
steld in overleg met de meerderheidspartijen en
dus niet alleen zijn eigen politieke geloofsbelij
denis vormen, doch de opvatting weergeven van
de overwegende meerderheid der Duitsche volks
vertegenwoordiging en aldus van het Duitsche
volk. De rijkskanselier verklaarde daarna:
„Het programma, waarop ik steun, bevat al
lereerst een erkenning van het antwoord der
vroegere rijksregeering op de nota van den Paus
van l Augustus 1917 en de onvoorwaardelijke
instemming met de Rijksdagresolutie van 19
Juli van hetzelfde jaar.
Het verkondigt voorts de bereidwilligheid
eteb aan te sluiten hU een algemeenen voU
kenbono, op den grondslag van rechtsgelijk
heid voor allen, de sterken zoowel ah dei
zwakken.
De oplossing van het veel betwiste Belgi
sche vraagstuk richt rich naar een volkomen
herstel van België. het biaonder ten op
zichte van zijn onafhankelijkheid en JUn ge
biedsomvang. Ook zal naar een vergelijk in
het vraagstuk nopens de schadeloosstelling}
worden gestreefd.
Het program wil de tot dusver gesloten
vredesverdragen geen hinderpaal voor den
.oenen vrede laten worden. Het atreeft
JOkimb'daarom 'ook Met tot dè» dag vanhe.Vrlin het fiïréndör naar dat rieb I» de Oost-
zeelanden. in Lltauen en Polen spoedig op
een bveeden grondslag' volksvertegenwoor
digingen zuilen vormen. Het tot stand bren
gen der daarvoor noodzakelijke voorwaar
den zullen w\j /Ouder dralen door het in
voeren van bnrgerbesturen bevorderen. Elk
gebied zal zijn staatsinrichting en rijn be
trekkingen tot de naburige volken zelfstan
dig regelen.
Verder bevat het program, volgens den kan
selier, de uniformiteit der rijksregeering en het
streven naar een onmiddellijke grondwettelijke
hervorming in Pruisen.
„Het Pruisische kiesrechtvraagstuk is bij de
overwegende positie van Pruisen een Duitsch
vraagstuk (instemming) en ik twijfel niet, of ook
de bondsstaten, die bij de ontwikkeling van hun
constitutioneelen toestand zijn achtergebleven,
zullen het Pruisische voorbeeld vastberaden vol
gen (toejuichingen).
Daarbij houd ik onwrikbaar vast aan de fede
ratieve grondslagen des rijks als van een bonds
staat, welks afzonderlijke leden hun innerlijk
constitutioneel leven in volkomen zelfstandigheid
bepalen, een rechtwaarop ook Elzas-Lotharin-
gen ten volle aanspraak heeft."
Ten slotte bevat het program nog: Eenheid in
het rijksbestuur en benoeming van regeerings-
vertegenwoordigers uit het parlement ten behoe
ve van een uniforme rijkspolitiek. Strenge hand
having van alle grondwettelijke verantwoorde
lijkheid en opheffing van alle militaire factoren
die politieken invloed uitoefenen.
Ter bescherming van de persoonlijke vrijheid,
het recht van vergaderen en de vrijheid der druk
pers is een onmiddellijke verandering der bepa
lingen over den staat van beleg noodzakelijk,
alsmede nopens beperking van de censuur tot
kwesties nopens de betrekkingen ten opzichte van
de buitenlandsche regeeringen, strategie, taktiek
en troepenbeweging en den aahmaak van oor
logsmateriaal.
Oprichting van een politieke controle-afdee-
ling voor alle maatregelen, welke op grond van
den staat van beleg getroffen zijn.
De Duitsche regeering zal bij de vredesonder
handelingen erop aansturen, dat in de verdra
gen voorschriften over arbeidersbescherming
worden opgenomen (toej.), die de contractee-
rende partijen verplicht in hare landen binnen
een bepaald tijdstip een minimum van gelijk
soortige of althans gelijkwaardige maatregelen
ter beveiliging van leven en gezondheid en tot
verpleging der arbeiders bij ziekte, ongevallen
en invaliditeit te treffen. De kanselier rekent bij
de voorbereiding op den zaakkundigen raad zoo
wel van de arbeidersorganisaties als van de
werkgevers.
Na de rede van den rijkskanselier verklaarde
Reuter verneemt dat er vertrouwbare telegram
men in Engeland zijn ontvangen, die melding
maken van een toenemende spanning en onrust
in Oostenrijk. Gedurende de laatste dagoi neb
ben er nieuwe wanordelijkheden In Weenen
plaats gehad. Een telegram meldt dat deze on-1 PERSSTEMMEN,
getwijfeld de voorbode eener revolutie zijn. WEENEN, 5 Oct. (Corr. Bur.) liet JFrem-
tlenblatt" schrijft: De dag van heden heeft een
BULGARIJE
DE NIEUWE CZAAR INGEHULDIGD
KONING FERDINAND NAAR HONGARIJE
VERTROKKEN DE WAPENSTILSTAND
DOOR HET SOBRANJE GOEDGEKEURD
DE VOORWAARDEN VAN DEN WAPEN-
STILSTAND.
Uit Berlijn wordt gemeld dat tsaar Boris,
opvolger van zijn vader ex-tsaar Ferdinand, ver
leden Vrijdag plechtig is ingehuldigd.
Bij de godsdienstige plechtigheid waren alle
ministère, de voormalige ministers Radoslawof,
Tontsef en Gesjof, benevens de Duitsche en
Oostenr.-Hong. gezant tegenwoordig. Nadat de
nieuwe koning den eed had afgelegd, werd hij
door het volk op de binnenplaats van het paleis
gehuldigd, waarbij de tsaar een toespraak hield
en de hoop uitsprak, dat Bulgarije hereenigd zal
worden. De stemming te Sofia is op het oogen-
blik weer zeer opgewekt.
Tsaar Ferdinand is naar Hongarije vertrok
ken. Bij de geheime zitting van het Sobranje,
die vijf uur duurde, hebben de vertegenwoordi
gers van alle partijen het woord gevoerd. Ten
slotte werd met algemeene stemmen een motie
aangenomen, die den wapenstilstand met de en
tente goedkeurt.
Koning Boris teekende zijn eerste oekase,
waarin hij de demobilisatie van het leger goed
keurt.
Over de voorwaarden van den wapenstilstand
verluidt, dat zij bevatten:
1. Demobiliseering van het Bulgaarsche le
ger tot op 1 of 2 divisies. De Bulgaarsche troe
pen, die zich ten'Westen van de meridiaan van
Skopie bevinden, worden als krijgsgevangenen
beschouwd.
2. Ontruiming van alle sedert 1915 bezette
gebieden. Bulgarije behoudt echter de Dobroed-
sja tot Cobanin. De Macedonische quaestie blijft
onopgelost tot de algemeene vredesconferentie.
3. Terugtrekken van alle Duitschers en Oos
tenrijkere binnen 4 weken.
4. De integriteit van oud-Bulgarije wordt
gegarandeerd, evenals zijn souvereiniteit.
historische beteekenis. Deze stap van de Cen
trale mogendheden ,wat ook het onmiddellijk
gevolg ervan moge zijn, doet de geheele wereld
op onwederlegbare wijze zien, dat de oorlog dien
wij en onze bondgenooten voeren, een verdedi
gingsoorlog is. Wij hopen, maar meer dan ho
pen kan men thans niet, dat onze vredespoging
aan de zijde van de-tegenstanders de waardee
ring zal vinden die haar toekomt. Men moet
echter niet elke mogelijkheid rekening houden.
De „Reichspost" zegt: De hoop dat deze keet
de vredespoging der centrale machten betere
resultaten zal hebben, is gevestigd, dat de laat
ste uitspraak van Wilson een verreikende Over
eenstemming met de oorlogsdoeleinden van de
centrale mogendheden aantoonde. Wilson krijgt
nu gelegenheid zijn geschiktheid om als scheids
rechter der wereld op te treden, te bewijzen. Van
zijn oprechtheid van zijn wil tot rechtvaardig
heid en tot een nieuwe wereldordening, die
medebrengt een werkzame vrede, waarin geweld
en vergeweldiging onmogelijk maakt, hangt de
terugkeer van den vrede af Het lot van de
menschheid is aan zijn hand toevertrouwd Moee
de president van de Groote Noord-Amerikam-
sche republiek, in het bewustzijn van ziin ver
schrikkelijke verantwoorde!:'kheid ,zicb waardig
toonen de wereldhistorische taak. die aan
naam een onvergankelijke roem kan brengt -
ONGEREGELDHEDEN AAN LUOHÜ VAN
HR. MS. KONINGIN REGENTES.
TOENEMENDE GISTING IN OOSTEN- RIJK - DE DUITSCHERS WIJKEN BIJ
REIMS OVER EEN FRONT VAN 45 K. M.
De geweldige gebeurtenissen volden zich in
verrassende snelheid op in de laatste dagen.
Wel zelden in dezen oorlog zullen wij zulke
belangrijke gebeurtenissen hebben kunnen
melden als hedenmorgen. Eerst bereikte ons
de belangrijke rede van den Duitechen Rijks
kanselier in cien Rijksdag', daarna het ver
zoek oni wapenstilstand, terwijl de toestand
aan het front en van de binnenJandsche toe
stond in de Centrale Rijken alle reden tot
bezorgdheid geeft. Hieronder geven wij een
relaas der feilen, in volgorde Aler belang
rijkheid.
DUITSCHLAND BIEDT AAN: TOETRE
DING TOT DEN VOLKERENB., VOLLEDIG
HERSTEL VAN BELGIE EN SCHADE-
LOOSSTELLING, HERZIENING DER
'VREDESVERDRAGEN VAN BREST—
LITOFSK EN BOEKAREST, AUTONOMIE
VAN ELZAS—LOTHARINGEN.
Prins Max weudt ziel» tot Wilson.
- In de gedenkwaardige zitting van den Za
terdag j.l. gehouden BuitecJhen Rijksdag,
Waarin de eerste parlementaire regeering,
onder leiding van den nieuwen Rijkskanse
lier, zich aan de volksvertegenwoordiging
voorstelde, deed Prins Max van Baden, in
den kop van zijn, herhaaldelijk door bijvil
van. de linkerzijde en het centrum onderbrp-
II, Rijksdagrede, onder groote belangstel
ling- van het genode Huis, de volgende tho-
dedeeiing:
.Meer dan vier jaar van '$en uiterst Moedi
gen oorlog tegen een wereld van in aantal
Sterkere vijanden liggen achter ons, jaren vol
.zeer zweren strijd en de allerpijnlijkste of
fers. Ieder onzer heeft zijn litteekens, maar
.fcl tc velen nofe open wonden, hetzij op den
diepen grond der ziel of aan zijn vol opoffe-
- ïingsgezindheid voor de Duitsche vrijheid
Op het slagv-ild prijsgegeven lichaam. Des-
ondanks zijn wij sterk van hart en vol van
(onwrikbaar geloof in onze kracht en vast
besloten voor onze eer en vrijheid en voor t
/geluk onzer nakomelingen nog meer zware
(offere te brengen, wanneer het niet andere
mogelijk is.
Met diepe, vurige dankbaarheid gedenken
wij onze dappere troepen, die onder schitte
rende leiding gedurende den gamscben oorlog
iets bijna bovenmensohelijks hebben gepres
teerd en wier daden ons waarborgen, dat ons
altar lot bij hen ook verder In betrouwbare
goede handen is.
In het Westen woedt sedert maanden een
onafgebroken, vreeeelijke, menschenhioor-
dende strijd. Dank zij de onvergelijkelijke
heldenmoed van ons leger, die voor altijd
een onvergankelijke bladzijde zal vormen in
het boek der geschiedenis van liet Duitsche
volk, is het front ongebroken. Het bewust
zijn daarvan doet ons met vertrouwen dé toe
komst tegemoet zien.
Juist omdat wij door deze gezindheid en
\veri uiging bezield zijn, is bef, echter ook on
ze plicht, de zekerheid naderbij te brengen.
«Jat do zoovele offers eiecbende, bloedige
oti ijd geen dag langer duurt dan het tijdstip
waarop ecu beëindiging van den oorlog ons
mogelijk toreebijnt, die onze eer niet raakt-.
den gewacht, voor ik handelend optrad ter
bevordering der vredesgedachte.
Steunend op de instemming van alle be
trokken autoriteiten in bet rijk en op die der
gemeenschappelijk met ons optredende bond-
gdiooten, beb ik in den nacht van 4 op 5 Oc
tober door bemiddeling van Zwitserland
aan den president der Ver. St. van Amerika
een nota gericht, waarin ik hem verzoek, 't
tot stand brengen des vredes ter hand te ne
men en daartoe met alle oorlogvoerenden in
verbinding te treden.
De nota komt reeds heden of morgen te
Washington aan.
Zü is gericht tot den president der Ver.
Staten, aangezien deze in zijn boodschap
aan het Congres van 8 Jan. 1918 en in zijn
latere redevoeringen, »n het bijzonder ook in
izijn op 27 Sept. te Ncw-York gehouden rede,
een program voor den algemeenen vrede
heeft opgesteld, dat wij als grondslag voor
de onderhandelingen kunnen aanvaarden.
Ik heb dezen stap op den weg ter verlos
sing, niet slechts van Duitschland en zijn
bondgenooten, maar van de ganscha sedert
jaren onder den oorlog lijdende menschheid,
ook derhalve gedaan, omdat ik geloof, dat
de op het toekomstig heil der volkeren ge
richte gedachten, die de heer Wilson verkon
digt, volkomen in overeenstemming zijn met
de algemeene denkbeelden, die ook cta nieu
we Duitsche regeermg en de overwegende
meerderheid van ons volk bezielt.
Wat mijzelf betreft, uit mijn vroeger, voor
anderen kring van hoorders gehouden rede
voeringen blijkt, dat in de voorstelling, die
ik mij maak van een toekomstigen vrede,
geen wijziging is gekomen sedert mij de lei
ding der rijkszaken* ie opgedragen. Wat ik
wil is een eerlijke, blijvende vrede voor de
geheele menschheid en ik geloof tevens, dat
zulk een vrede tevens de sterkste bescher
mende muur zou zijn voor de toekomstige
welvaart van ons eigen vaderland.
Algtmc
de president van dén Rijksdag„De belangrijke
verklaringen van den rijks-kanselier zullen in
de eerstvolgend© zittingen het onderwerp van
uitvoerige besprekingen zijn. Veroorlooft mij
echter naar aanleiding van het vredesaanbod
aan president Wilson een kort woord. Vrede,
welk een troostrijk, hoopvol woord! Het zou de
verlossing der menschheid van de ellende van
jaren beteekenen. Vrouwen en kinderen zouden
deze VTede, zij het dan ook onder tranen, toe
juichen en onze soldaten zullen zich verheugen,
wanneer zij in zwaren strijd voor een werkelü-
ken vrede door overeenstemming, dio alleen de
waarborg van blijvendheid in zich draagt, den
weg hebben gebaand. Ons volk ziet met trots
op zijn. in den strijd beproefde leger en zijn
dappere marine. Het betreurt diep en gevoelt
smartelijk die wonden, dio het niet alleen ginds
aan het front, maar ook bii ons in het land zijn
geslagen. Maar evenals elk afzonderlijk soldaat
aan het front is ook elk. Duitscher thuis be
reid, wanneer het noodi-g mocht zijn, allo offers
te brengen, (T o e j.)
Mogen echter zulke offers ons bespaard
blijven, want het Duitsche volk wenecht vrede,
geen oorlog.
Evenals alle andere volken verlangt het naar
een vrede, dio aan dit vreeeclijk bloedvergie
ten een einde aal maken. Daarom juichen wij
den stap der regeering, die ons een, rij het dan
ook nog onzeker uitzicht op den vrede opent,
toe en uit naam van het Duitsche volk en den
Rijksdag, welks groote meerderheid het met
dezen belangrijken stap eens is, verklaar ik, dat
stemming). Ik meen. dat do fracties thans in
wy het vredesaanbod goedkeuren (levend, in
de eerste plaats behoefte zulleu gevoelen aan
een gedachten wisseling over de rede van den
ijkskanselier zelf, en stel derhalve voor de
zitting te verdagen- en de volgende zitting spoe
dig bijeen te roepon, nadat deze besprekingen
beëindigd zullen ziin.
De afgevaardigden Baase (Onafh. soc.) en
'Seyde (Pool) bestryden namens hunne vrien
den het voorstel van den president en verlan
gen, in aanmerking genomen de wereldhistori
sche boteekenis van do verklaring^ der nieuwe
regeering, bijeenroepin» eener zitting tegen
Maandag a.s:
Ebert (soc.-dem.); „De taak van den Rijks
dag is alles te doen wat de bevordering van den
vredo eisckt (instemming). Wij hebben door
den president doen verklaren, dat wü den
vredes»tap der nieuwe regeering goedkeuren.
De geheele wereld is benieuwd welk resultaat
die stap zal hebben. W»i mogen niets doen wat
hem in gevaar zou kunnen brengen.
„De president-wil slechts voor eenige dagen
de voltallige zittingen verdagen om te zien
welke uitwerking de vredicsstap heeft. Ik ben
or vast van overtuigd, dat onder het volk daar
buiten ieder zal begrijpen, dat het. juist in het
belang des volks is zoo te handelen." (Storm
achtige instemming,)
Het vooretol van den president werd aange
nomen tegen de stemmen dier Polen eu «ter
Onafh. socarii»ten.
De j,Frankfurter Zeitung" verneemt uit
Weenen
De nieuwe vredesnota van graaf Burian
wordt heden gepubliceerd. Daarin, zal worden
uitgesproken, dat allo Voorwaarden van Wilson
worden aangenomen.
In een bericht uit Boedapest wordt gezegd:
Miïrietor-ptesidên* Weker Ie verklaart, dat
hét standpunt- der Hougeansdhé staatslieden fai
vraagstukken ter hpitenlancbohe politiek met
hét Ooetenrijkeche standpunt overeenstemt en
dit dekt.
ONRUST EN TOENEMENDE SPANN1NO.
Duitschland en Oostenrijk- Hon.ga.rije hebben
al de voorwaarden van president Wilson aan
vaard. Het betreft de veertien punten van zijn
boodschap aan het Congres op 8 Januari 1918,
Hij zei toen:
„Het program van den wereldvrede is dus
ons program; en dat program, het eenige mo
gelijke is, gelijk wij het zien, aldus....' En
dan volgen de 14 punten, die wij hier verkort
weergeven
1. Openbaro vredesovereenkomsten, open
bare diplomatie.
2. Volkomen vrijheid van te zeevaart, in
oorlog zoowel als vrede.
3. Zoo mogelijk verwildering van alle eco
nomische slagboomeri.
4. Vermindering van wapening tot het- mi
nimum dat noodig is voor wederzijdselie veilig
heid.
o 5. Vrije, ruimhartige en volstrekt onpartij
dige regeling van alle koloniale aanspraken,
waarbij de belangen van de bevolkingen even
zwaar moeten wegen als de billijke eisohen van
de betrokken regeering.
0. De ontruiming van allo Russische gebied
en een zoodanige regeling van alle vraagstuk
ken die Rusland betreffen, dat do medewerking
van de andere volken tfer wereld wordt verkre
gen om Rusland in staat te stellen zelf haar
lot te bepalen.
7. België moet volkomen in zijn souvereini-
tiet worden hersteld.
8. Het geheele Fransche gebied moet ont
ruimd, ,,en het kwaad dat Pruisen Frankrijk
in 1871 in zaïko Elza-s-Lotharingen heeft aau-
ftcdaan.hersteld worden, opdat de vrede in
aller belang bevestigd moge worden."
0. De grenzen van Italië moeten worden ge
wijzigd naar duidelijke herkenbare lijnen van
nationaliteit.
10. „Do volken van Oostenriik-Hongari.io,
welks plaats onder do naties wii wenschen be
veiligd en verzekerd te zien, moeten zoodra mo
gelijk de 'gelegenheid tot. autonome ontwikke
ling worden geschonken."(Blijkbaar is die ont
wikkeling binnen de Donaumonarehie moge
lijk gedacht.)
11. Roemenië, Servië en Montenegro moe
ten worden ontruimd; bezet land moet worden
teruggegeven; Servië moet oen vrijen en vei li-
gen toegang tot de zee krijgende Balkankwes
ties moeten vriendschappelijk geregeld en u-
ternationale waarborgen voor de onafhankelijk
heid en onschendbaarheid van do Balkanetaten
gegeven worden.
12. De Turksclie gedeelten van het Otto-
maansche rijke moeten soeverein blijven, de
andere nationaliteiten, nu onder Turkech ge
zag, moeten zich autononoom kannen ontwik
kelen, De Dardanellen moeten onder interna
tionale waarborg voor allo scheepvaart wii
zijn.
13. Er worde een onafhankelijke Poolsche
staat gesticht, omvattende alle territoriën met
onbetwistbaar Poolsche bevolking eu verkrij
gende een vrijen en veiligen toegang tot de zee.
Zijn onafhankelijkheid en onschendbaarheid
worden internationaal gewaarborgd.
14. Een vereeniging van volken moet wor
den gevormd teneinde elkaar wederzijds poli
tieke onafhankelijkheid en onschendbaarheid
yan gebied voor groote en onafhankelijkheid
voor kleine staten gelijkelijk te waarborgen."
(Wij volgen don tekst, als gegeven in het or
gaan van den A-nti»Oorlograad. Wij ziin ge
neigd, hier aan een drukfout te denken. Aan
nemelijker althans is do lozing: „....politieke
onafhankelijkheid en onschendbaarheid van ge
bied voor groote en kleino staten gelijkelijk
to waarborgen.")
Het „moet" of „moeten" in do punten 813
is een vertaling van „should"in 7 en 14 van
„must."
Men zal opmerken' dat, waar Wilson mot
rijn eisohen in byzondrtieden treedt- (6—13),
alleen eisehën worden gesteld, waaraan de ▼»:-
anden van de Entente mlocten voldoen.
In rite boodschap van het Congres van u
Februari 1918 heeft Wilson nog eens 4 punten
opgesteld. In hot 4e punt «egt hij: dat aan al e
nationale aspiraties moet worden voldaan voor
poovw w fleea nieuwe elementen van woo-
dracht, en vijandschap door ontstaan of oude
worden bestendigd, waardoor op don duur de
vrede van Europa en daarmede wan te wereld
sou kunnen worden verstoord.
Het lid der Tweede Kamer de beer \an der
Voort van Zijp heeft den laten dezer de vol
gende vragen ingezonden:
Is het juist, dat zich aan boord van Hr. Ais.
Koning-in Regentee ernstige ongeregeldheden
hebben voorgedaan l
Hebben den minister reeds rapporten cib a
aangaande bereikt: zoo ja, is de minister be
reid aan de Kamer mededeeling van de feiten
te doeni
De minister van marine heeft daarop deu
4den dezer geantwoord:
Hr. Ms. pantserschip Koningin Renen tos
vertoefde begin Juaii van dit jaar te Annum,
alwaar de rystvoorraad van het scuip
worden aangevuld. Witte rijst bleek niet ver
krijgbaar, zoodat werd aangekocht rood© rijst,
dat is rijst, welker korrel niet ziin ontdaan nu
liet zilvervlies. De rijst riet ér daardoor m,u-
der ooglijk uit, maar is overigens evengoed
eetbaar als witte rijst. Ak voorbeüooduuun.
tegen beri beri wordt het gebruik van rooeo
rijst in plaats van witte aanbevolen.
De aan Hr. Ms. Koningin Regentes gehe
velde roode rijst werd bij keuring goed van
smaak bevonden en bestemd voor verstrekking,
by het ontbijt.
Op 4 Juni werd algemeen over de rust gere-
elameerd, waarna ter kennis van de bemanning
werd gebracht, dat witte rijst niet verkiö.gtr
was aan den wal en dat de commandant ver
wachtte, dat verdere reclames over de soort
der rüst achterwege zouden blijven.
Op 5 Juni werd niettemin dezelfde reclame
over de soort rüst door velen, hoewel niet door
allen, herhaald, waarop is geantwoord, dat.
deze reclamo niet in behandeling zou worden
genomen.
Voor bakegewüs-inspectie na het ontbijt
trad de geheele equipage aan> behalve een ma
rinier der 1ste klasse. Deze weigerde dienst en
werd in arrest gesteld. Het hyschen van twee
sloepen na afloop van dc inspectie ging slecht
door onwil en daarbij weigerdo een der matro
zen dienst; ook hy werd in arrest gesteld.
Na het tweede ontbijt'verzamelde rich eer,
groot aantal matrozen en mariniers benedeu-
deks, onder het zingen van liederen. Aan 'Let
geblazen signaal voor baksgewiis-inspectio
werd door hen geen gevolg gegeven, ook niet,
nadat aan iedere van hen persoonlijk daartoe
order was gegeven door officieren.
Men ekc-hte loslating van de beide arrestan
ten. Daarop heeft de commandant, vergezeld
door officieren en onderofficieren, zich beue-
dendeks begeven, waar onmiddellijk "allo lawaai
verstomde.
Persoonlijk gaf hy aan 18 man, die hij ak
belhamels beschouwde, order om zich naar dek
te begeven. Bijna allem voldeden aan deze
order; de overigen werden onder gewapend ge
leide in arrest gebracht. No» werden gear
resteerd een schepeling, die riep: „wy blijver;
eischen" en ,>wii blijven als een paal staan",
en een ander, die trachtte'een waterdichte
deur te sluiten op het oogenblik-, dat officie
ren zich door do deuropening wilden begeven.
Na do verwijdering van de belhamels liet de
commandant de overgebleven wederspannigen
door een schildwacht en een gewapend onder
officier benedendeks bewaken. De 2-3 in arrest
gestelde scire pel in gen werden aau wal ge
bracht en aan do autoriteiten der landmacht
overgegeven.
Den aan boord gebleven wederspannigeui
werd gelegenheid gegeven om, op eigen ver
zoek. weder aan het werk te gaan. Slechts
7 schepelingen maakten van die gelegenheid
gebruik. Zij riin disciplinair gestraft. Van do
overigen, 63 in getal, zyn er de«n volgenden
morgen nog 4 naar wal overgebracht als ar
restant., omdat bleek, dat rij zich als leiders
opwierpen. De 59 overigen riin aan boord ge-
vjiouden en naar Makassar overgevoerd, alwaar
zij in het fort in arrest riin gestold. Tijdens
de overbrenging naar den wal te Makkassar
hieven eenigen hunner de Internationale aan,
doch zwegen zoodra zij bü name werden aan-
jgc roeipen.
De 27 arrestanten, die to Ambon waren ge-
debarkeerd, riin per paketboot overgebracht
naar Makassar.
Op deze plaats hebben allen voor den zee-
krijgsraad van het Nederlandaoh eskader te
recht gestaan wegens denatweigering (artike
len 67 en 68 van het Crimineel Wetboek van
het krijgsvolk te water).
Blijkens nader ontvangen telegrafisch be
richt hoeft die Krijgsraad veroordeeld 1
schepeling tot 12 maanden1 schepeling tot 10
maanden: 4 «chepeHngen tot 9 maanden; 1
schepeling tot, 8 maanden; 2 •chepeHngen tot
7 maanden; 5 schepelingen tot 6 maanden;
1 schepeling tot 6 maanden; 62 schepelingen
tot 4 maanden; 7 schepelingen tot 8 maanden
militaire gevangenis, terwijl aan 85 schepelin
gen het recht i« ontzegd om langer bij dé ge
wapende mocht te dienen.
