Mm HURL COURANT
BINNENLAND
De acht-urige Werkdag.
Een zelfverdediging van den
ex-kroonprins.
WAT DE PERS ZEGT
QRDE EN ARBEID
VROOLIJK ALLERIlEt
FEUILLETON
De Ondergang van een
Wereldmacht.
Woensdag 15 Januari Tweede Blad
Novembar-geibeurtenlsBen Magen, alweer
Heel ednd échter ons. Maar baar naweaf-
duurt nog voort,en teawriji aan den eenien
I scherp toeigerien wordten ook dient
i worden, dat de mannen der revolutie rich
it opnieuw vergissen (men 'denk© aan de
Iran» nieuwe bewijzen van de betrekking-en,
j David Wijnkoop c.8. snelt de boJsahewikï
(toderbouden) bemerkt men öndörrijds in
Ónze samenleving een riek bewust worden
Van de gewijzigde verkonding fcusscken kapi
taal en arbeid, dat riek o.a. keel aterk uit
ta een krachtig streven naar den verkorten
arbeidsdag onder de werknemers, en een
grootere Hedging dan vroeger om hieraan
tnede te werken bij de werkgevers.
Deze sterke democratisoerinjg va® onze
Samenleving als gevolg van den oorlog moet
biet verwonderen» Eerder is het vanzelf
•ekend, dat de kinderen des volks steeds
rker neiging vetrtoonen om zelf die beslis-
over kun lot ln kanden te nemen en
an bun levensvoorwaarden zoo gunstil?
trogolijk te male en naarmate ze zien tot
ia den oorlog met kun levenslot, met bun
leven zelfs gespeeld werd door beu di© zelf
achter dó schermen bleven.
Wie van den verkorten arbeidsduur eb
Tan den aebt-uren-dag iets anders lezen wil
dan de zwaarwichtige (misschien meeranalen
eenzijdig bekeken en daardoor overdreven
bezwaren van werkgeverszydft, en de veel a
niet^ minder eenzijdige beschouwingen dor
arbeiders, leze bet artikel, waarin de heer J.
T tn bet 'orgaan van den Ned. Uitgeversbond
eijn gedachten over den acht-urendag neer-
sohrijft.
Het bevat friesdhe denkbeelden in een pret-
tigen vorm.
De beer T. schrijft;
„Er was eens een Ibank te St, Louis, en
zoo ze niet te St. Louis stond dan toch
zeker te Milwaukee of ergens anders,
die bet in baar safe, dat is: in baar hoofd,
kreeg, om 's nachts open te blijven. Er
kwamen immers zooveel late treinen bin
nen, en die brachten reizigers, wier zak
geld, benoodfed om nog in ©en open-all-
right-restaurant wat te gaan eten of in
den vroegen morgen al weer zaken t©
doen, niet meer toereiken zou. Voor
zulko waakza n>e personage's behoorde noff
gelegenheid te zijn bun ereddetbrief aan
te bieden of een cheep:o te verzilveren.
Het gevolg was dat ook andere banken in
Milwaukee of St. T.ouis, deer concurren-
tie-noodzaak en cUëntenaandrang gedwon
gen, haar loketten des nachts open hiel
den. Een nieuw kwaad, een ander sameU-
levings-exees was geschapen.
Ongetwijfeld zou de wereld gelukkiger
geweest zijn, wanneer de reizigers, bet
trein-personeel en (Te bankbearabten
elkaar om elf uur wel te rusten hadden
teewensoht en gewed, wie het eerste snur
ken zou. Werken is middel, geen doel.
Wie het tot een doel vajn bun leven maak
ten, deden daarmede schade aan tun ziel
en aan die van anderen. De bedrijfsleider,
die des morgens maar zijn werk jaagt,
geen tijd vindt, om tusscken ochtend en
middag met zijn gezin aan tafel te zitten,
aan bet avondmaal komt, wanneer zijn
kinderen al knorrig van den honger zijn,
's avonds nog even naar de pst gaat
kijken, en dan nog juist geestelijikén over
vloed genoog overgehouden heeft om de
Dufhuizense' Nieuwsbod© te spellen, waar
na bij tijdig te bed gaat, omdat zijn stel
regel is om half acht gelaarsd en gespord
aan 't ontbijt te komen, die man verdient
aan zijn graf niet gehuldigd, maar to
afschrikwekkend voorbeeld gesteld te
worden, waarbij d© verzwarende omstan
digheid niet mag worden vergeten, dat
bij ook op den Zondagmorgen door zijn
kantoren en werkplaatsen waarde en de
post voor den volgenden dag uitzocht.
Het zijn de waarlijk groot© en ruime
jjoosten niet, die bun heil uitsluitend in
bun zakelijken arbeid zoeken. Inderdaad
vluchten zij trouwens in dien arbeid voor
bun ed'gen leegheid en armoede. Hun werk
zaamheid beteekent gemis aan levens
rijkdom; zij zijn zich nauwelijks_ bewust
te leven, behalve im de uitoefening van
een of andere conventioneels bezigheid.
Breng ze buiten in de bei, of zet te op 'het
diek van een schip, en ze worden omrus-Ag,
weten niet waar ze met hun handen moe
ten blijven en snakken naar hun bureau
of kantoor. Hun natuur is niet rijk en
edel genoeg voor luiheid; als ze hun kan
toorstoel niet onder zich voelen, is de
heolo wijdademende wereld een nihil voOr
hen De kunst van een niets doen, dat
schatten aanbrengt, verstaan ze niet, en
bun T^Ven is slechts een voortdurend
verjagen van cfo
lijk© holheid, en
st voor hun inner-
Zooals men riet en dé'
mooiste van het artikel r
T, ndet dón acht-urlgen werkdag enkel voor
den arbeider, maar ook voor den patroon. En
terwijl! hij aan anderen overlaat om d©n man
vam weinig werklust en enetrgte tot aanpak
ken te prikkelen, kant bij rich' tegen dongene,
die niet meer den arbeid regelt en bebeerscht,
doch' er de slaaf van wordt. Zoo rijn «r ook,
of liever vooral lm patroonskringen vrien,
Tkt daarom Is ook ndet enkel voor den werk
man of voor den aan de belangen rijmer werk-
leden 'denkenden patroon bestemd, '«•at de
lieer T. verder schrijft:
„Wie de zonneschijn slechts benut Heeft
om zijn arbeid bij te lichten, beeft iajn
roeping alls mensch miskend, rijn gezin
Ie kort gedaan en de innerlijkheid verdord
van ben, die hij ln zijn dienst gedwongen
heeft rijn voorbeeld 1© volgen. En by is
nlot eeüs feewoest, wat bij rich gedacht
heeft: een groot zakenman, want de een-
rijdlghedd te nooit groot. Maar erger,
érger voor hem, ofschoon Wj t nooit ge-
Weten heeft hij zou 't van zijn zakelijk
Standpunt beschouwd, text een feroot com-
stneröieel stucoes hebben gebracht, indien
tij zijn geest te goeder tijd had verfmscht
fifirn dö veie levensbronnen buiten zyn
werk, aan de studie van een aeethetiscb of
maatechapxxelijk, een wetenechappeluik of
wijsgeeriig probleem, aan de toewijding
tot wjn gezin, het doordringen in de die
pere geestesstaat van zijin kinderen of
allernaasten» de verrukkingen der kunst
of de woelden der natuur.
De werkman wil meer levensvreugde.
Hij wil een uurtje ndets doen in de zon,
èen bed boerekool planten in zijn tuin, bij
wil stoeien met rijn jongens, en winkels
kijken met rijm vrouw; bet trekt hem meer
en meer te weten, wat er in sommige boe
lken staat en bij voelt wel, dat er boven
d!e bioscoop nog iets anders is. Hi] vraagt
de acht-urige werkdag.
Wie zich tegen elke hervorming vcTzeb
wordt door de slechtste overrompeld. Wat
ndet te koeren is, moet geleid worden, en
Wie rich niet wil laten dwingen, dient de
dwang vrijwillig voor te zijn. Hij die
achter de feiten aanloopt, komt altijd te
laat en haalt de gebeurtenissen noch de
tijd ooit weer in.
Het is niet meer de vraag: kan de acht
urige werkdag worden verwezenlijkt, en
zullen wij hem aanvaarden1? Er is slechts
een opgave: hoe we ons aan die onver
mijdelijk komende dag zullen aanpassen.
Ook een ding van de meest practiisehen
aard heeft zijn kamt. waar het niet aan-
gepapkt, maar beschouwd wil worden,
.ffechaitisch zal er voor het vraagstuk van
de 8-urige werkdag,' dat we zonder rest
Bulllen hebben op te lossen, raad genoeg
worden geschaft; het kan zijn nut hebben,
vam lenigende invloed rijm op die voor
vele zure, met tegenzin te verrichten be
werking, wanneer beschamend' en troost
rijk er aan voorafgaat de beschouwing1,
hoe alias gekomen is. zooals bet komen
moest.
Dat zijm kostelijke gedachten, die T,61"
sthnidiig geletsen en toegepast ons allen,
voordeel kunnen brengen.
Een speciale correspondent vam de „Gaz.
de Iiégo", de heer Sander Terlaz, te er m
geslaagd Donderdag jl. den ex-Kroonprins
van Duitsdhlamd op een wandeling op v\ le
ringen te treffen en hem meerdere vragen te
stellen.
Wij laten hier 't onderhoud, dat vrijwel het
karakter eener zelfverdediging draagt„vo.lgen:
Iu de eerste plaats wenscbi© de ex-Kroon
prins van de geüegenhèiid gebruik te maken
om op te komen tegen de heerscbende opvat
ting omtrent zijn schuld aan den oorlog.
„Ik heb den oorlof niet gewild verklaarde
hij veeteer heb ik dikwijls g-ewenscht dat
men dioor een min of meer eervollen vrede
een eindb aan dia vijandelijkheden zou maken.
Op de vraag: „ziijt gü i'n den loop van den
oorlog in België geweest?" antwoordde de
Kroonprins: Neen, ik iben er nooit heenge
gaan. Ja; toch een keer, vervolgde bij, om
in Brussel over militaire aangelegenheden te
oonfereeren met mijn neef Prins Rupc-reiht v.
Beieren» Ik ®ou niet willen, dat men mij iets
kon verwijten van do dingen die in dat land
gebeurd rijn en böb altijd gedacht, dat
België niet onder Duitschland zou blijven, ik
weet echtea- dat bet Belgische volk my haat
als de pest, ofschoon ik dat nergens mee ver
diend heb. Ik was altijd aanvoerder van een
leger in Frankrijk. Ik kon dus niets doen
voor België, waar ik nooit een bevel voerde.
Vraag: Waarom is U naar Holland gegaan?
[Mnrtwoord: Omdat d© nieuwe regeering lm
hlcmdi mjj niet op mijn post van opper-
lebber wilde laten en omdat Ik er niet
aam dacht zonder dien rang naar Potsdam
terug te gaan. WeUichiii had men mij mijne
onderscbeidirfesteebencn willen ontnemen, ca
daartegen zou ik mij, hoe dam ook, hebben
verzet. Bovendien wildé ik een conflict tus-
scihen ftroepem. dïe mij! trouw waren geble
ven en de overigen voorkomen,
Hoe beeft die Neder! amdscbe regeertng zich
tegenover U gedragen?
„©e/hir fednP*. Men Heeft mij Wieringen ten
verblijf aanjgerwcEen, opdat ik geen binder zou
Hebben van nieuwsgierigheid van het publiek
en ooik omdat ik daar veiliger ben en vooTal
om mij bulten bet bereik van elke pólttieke
beweging te houden. De verbinding met Wie-
ringen te zeer lastig en. uiterst primitief^
Hoe ontvangt U do brieven van Uw familie?
Ik mag familiebrieven ontvangen, maar zij
worden door de Duiteche censuur gelezen. Ik
heb een keer met mijn vrouw te Potsdam
fetelefooeerdi, om haar te vragen mij op
Vieringen te komen bezoeken, maar zij heeft
geen toestemming kunnen krijgen. Ik heb
mijn familieledten* sinds 9 November 1918 niet
weergezien.
Hoe denkt U over het optreden iu België?
Het is te betreuren dat er ontoelaatbare
dingen rijn gedaan jegens de Belgische be
volking. Wat de deportaties betreft, ik ge
loof, da we daarmede een groote font heb
ben gedaan en bovendien konden zij ons geen
enkel werkelijk voordeel brengen. Ik heb
mij trouwens destijds uit alle macht tegen
deze ongeoorloofde maatregelen verzet. Het
vernielen van fabrieken in België aclit ik
nog meer to_ betreuren. Daardoor hebben de
Duitschers zioh zooveei haat op den hals ge
haald. Mijn tegenstand bleef zonder uit
werking, want ik had mij niet met de Belgi
sche kwesita.es te bemoeien.
Wat de kwesties tusschen de Belgische en
de Britscbe regeeriaig betreft, ik ben er zeker
vam dat tusechen beide landen overeenkomsten
zijn gesloten.
Van verschillende mijner vrienden, die een
bevel voorden in België, heb ik geboord, dat
vele Belgische soldaten burgerkleeding in
hun ransel, droegen, die zij aantrokken, als
zij zagen dat zij een strijd gingen verliezen.
Zij schoten in burgerkleeding nit ramen en
kelders op onze troepen. Dit had represaille
maatregelen ten gevolge, 'waarvan ook ge
wone burgers het slachtoffer zijn geworden.
Wat mij betreft, ia Frankrijk beb ik al bet
mogelijke gedaan om het lot de bevolking in
mijn district te verzachten.
Wat denkt U na den oorlog te doen, en wat
zou de Keizer doen?
Ik denk dat de Keizer als particulier per
soon naar Duitscbland zal terugkeeren. De
omstandigheden, kunnen het echter mogelijk
maken dat hij ia een neutraal land blijft,
maar ilk weet niets van de plannen van mijn
vader, daar ik bean sedert 9 November 1918
niiet heb weergezien. Ik zelf zou liefst zoo
spoedig mogelijk als eehvoudig burger naar
Duitscbland terug keéren en mijn land op
oen of andere wijze dienen, want Ik ben te
jong om mijn verder leven in ledigheid door
te brengen.
Hoe denkt U over de tegenwoordige retgee-
xing in Duitscbland?
Do tegenwoordige regeering staat met vasi
Helt is mogelijk dat zij er in slaagt den Spar-
tacusgrdep meester te worden, maar dat is
zeer twijfelachtig. Maar wat is die Spartacus-
groep eigenlijkJ Hoogstens een millloen
individuen, die m.i. niet in staat zijn hun wu
op te dringen aan do overige millioenen
Duiiitsdhers. Doch wanneer de regeering er
niet in zou slagen, is het mogelijk, dat de
Entente Duitscbland bezet.
Hoe d'enkt U over den toestand in Duiitseh-
land?
Duitsehland zal nooit in staat zijn al zijn
eohuld en leeningen af Je doen en bovendien
schadevergoeding Je betalen aan Noord-
Frankrijk en België en misschien neg aan
Engeland. M.i. zon het beier zijn een sterk
leo-er iu Duitscbland te organiseeren, dat te
samen mot de Geallieerden de orde in Bus-
land zou kunnen herstellen, om gezamenlijk
de enorme rijkdommen van dat land te exploi-
teeren Rusland, "W8fr thans volkomen anar
chie h'eerseht, zal ^ch nooit uit zich zelf kun
nen herstellen, tot een natie waarmee Europa
rekenintr zal moeten houden. Door er de
orde te herstellen zou men Rusland de ge
legenheid geven te deolen m de zegeningen
S de explo'itatio". zoodat Rusland tenslotte
weer'een staat zon worden die in Europa zou
"nÊnmdo was het onderhoud geëindigd. De
Kroonprins nam afscheid met het verzoek,
aan zijn verklaringen niets toe te voegan.
Naar aanleiding YaiL.m iDrichtiag san de
R. K. Leergangen te lubung van meer bij
zondere leergang611 1,00-r B. K. Journali
stiek, schrijft da ,N. Tilb. Oh" o.m. het vol
gende:
JD© Katholieke pers staat in het wereld
verechijrwefl. dor pers als een zeer zwakke
minderheid tegenover een overweldigen
de meerderheid. In do wereldopinie
spreekt de Katholieke pers haar woord
nauwelijks mede. Haar beste uitingen
worden doodgezwegen voor persuittrek-
seda van Katholieken oorsprong, heeft
tn hot algemeen Reuter, noch Wolff necj
Havas plaats en tegen de herhaalde anti-
Katbofflieke campagne staat de Katholieke
pers vrij machteloos.
H Belang dns eener meer en meer zich
ontwikkelende Katholieke pers is van dc
ernstigste soort
Wat daarbij ook noodig moge rijn
bekwame, geheel onderlegd©, wetenschap
pelijk gevormde journalisten zijn een eer
ste vereischte.
En nu geeft het Doorluchtig Neder-
Jandsah Episcopaat ook hier een bewijs
van klaar inricht in de behoeften van ons
volk door het verzoek aan de R.-K. Leer
gangen voor de R. K. Journalistiek.
De R. K. Leergangen van hun kant he
grijpen blijkbaar hun tijd evenzeer door
onmiddellijk het bisschoppelijk verzoek
op te volgen en op zoo praetische wijze
te verwezenlijken.
De journalisten maken de courant en
hoe booger het peil der journalisten is,
des te hooger zal de courant staan. Het
kweeken van een wetenschappelijk onder
legden joumalistdeken beroepsstand zal
daartoe een goed middel zijn.
Wij weten wel, dat. de journalistiek
eigenschappen eieoht, die hij de geboorte
ln de wieg worden gelegd, maar wij we
ten ook, dat die eigenschappen zonder
voldoende wetenschappelijke vorming
maar half tot haar recht komen»
Ocxk voor de stoffelijke positie der jour
nalisten heeft het hes luit der R. K. Leer-
gangen beteekenis.
Mensehen met opzettelijke opleiding en
wetenschappelijk en graad zooala de
Leergangen znllen gaan verleenen heb
ben recht op booge waardeering, zich
uitend in beter salarieering.
Voor de ealarisaciie, die gaande is en
die ook voor den bloei der Katholieke
pers van groote beteekenis ls. geven dan
ook de journalistieke leergangen toekom-
otigen steun.
Mogen hierom vele journalisten weder-
keerig die Leergangen steunen, het zal
een werk zijn van wel naar twee kanten
snijdend, maar alleszins gerechtvaardigd
egoisme."
dienst plaats, waaronder een treffende rede
van den ZE. Pater Stanislaus. Spreker deed
uitkomen, dat de vluchtelingen wel hunne
dierbare dooden mogen beweenen, maar dat
hunne tranen immer vergezeld moeten blij
ven gaan van de hoop, en bet gebed. Te elf
uur waren overheden en bevolking verzameld
op het kerkhof der gemeente Nunspeet. On
middellijk werd het doek verwijderd van het
monument, dat daar door de zorgen van den
heer Regeeringis commissar is is opgericht en
uitgevoerd door de leerlingen der ambachts
school van het vluchtoord. Iu een passend©,
gevoelvolle rede droeg de heer J. L. Simon
het monument op als laatste buide aan oè
herinnering der afgestorvene Belgen. en
bood bet dten Burgemeester. Baron C. W. S.
Mackay aan. Deze laatste beantwoordde de
aanspraak van den heer Reigeerings-commia-
earis, aanvaardde het monument, dat zoo-
als bet opschrift luidt, eeuwig als getuige van
de gulle gastvrijheid der Nedorlandsehe Re
geering en dc speciale internationale bekend
heid door het kleine Nunspeet in den wereld
oorlog verworven.
Een bloemenkrans, met de Nederlandsche
linten werd er namens de Nederlandsche
overheden en beambten neergelegd.
Ten slotte werd er. uitnaam der Belgen, een
woord van innigen dank gericht tot de Ne
derlandsche autoriteiten, door E. P. Andreas,
die zijn landgenooten aanspoorde, bij liun
spoediigen terugkeer naar het vaderland, een
vrome herinnering te bewaren aan bun doo
den, alsook aan de hoog gewaardeerde vrij-
heids vaa r b org en de gastvrijheid hier onder
vonden.
Menig oog werd vochtig, menige traan van
ontroering werd er gelaten en diep b .'ogen,
verlieten de familieleden der afgestorvenen
dit dierbare plekje 'grond van den dooden ak
ker, waarop zij ruim 600 laudgenooten zullen
achterlaten.
UIT ONZE OOST
Groote brand. Te Bandjermasïn
zijn 66 huizen, vertegenwoordigende een waar
de van 279.000 door brand vernield. De hui
zen waren verzekerd voor 182.000.
Verspreiding van socialis
tische pamfletten. De socialisti
sche onderwijzer Coster te Malang is volgens
,de „Loc." onder politk&eleide, op last van den
officier van justitie te Soerabaja, derwaarts
overgebracht, wegens verspreiding onder hef
garnizoen van Sneovlietsche pamfletten, wel
ke in zijn woning in beslag genomen zijn.
Verduistering. Er is een kastekort
ontdekt bij het agentschap van do N.-L Han
delsbank te Weltevreden. Bij onderzoek bleek,
dat een groot- bedrag (voor zoover was na te
gaan 40.000) ongedekt is» De agent der N.-I.
Handelsbank, B., werd gearresteerd.
BREED.
Men schrijft ons:
„Hot Volk" en niet haar de geheele roode
pérs, wil gaarne aflgeven op de eenzijdigheid
onzer Rooaneebe voorlichting. Rome moet
ook de schaapjes bijeen houden.
Nu echter weer een stuk praktijk van „Het
Volk":
De AnteOorlograad belegde een laatste
vergadering, waarop naast Schaper, ook o.m.
Prof. Veraart het woord voerde die 't vredes
vraagstuk op echt Roomsche wijze belichtte.
Of bet nu aan de plaatsruimte lal? in „Het
Volk" of aan de breed© opvatting ten opzichte
van <1© voorlichting harer lezers, zieker is, dat
in „Het Volk" een verslag stond dezer ver
gadering, waarin de rede van den heer Scha
per breedvoerig was weergegeven en voor de
rest niets.
O ja, er stond» dat ook Prof. Veraart heit
woord had gevoerd.
Leve de ruime opvatting van het roode
hoofdorgaan!
Schandelijk! TJit Amsterdam wordt
nan de „N. Ct." gemeld, dat boeren uit de
gemeente Nieuwer-Amstel het hebben be
staan in dero dagen van ernstig©melk-
«•haarschte, groote hoeveelheden van dit kost
bare levensmiddel, waarnaar tallooze rieken
snakken, hebben vernietigd. Zonder ons voor
het ocfeenblik te verdiepen, schrijft hot blad,
in de vraag of er voor de boeren eenigo reden
bestaat tot gebelgdheid ovetr do getroffen re-
pollng, dient dan toch eens duidelijk te wor
den (gezegd, dat wat deze postende boeren be
staan, ndet miindeT is dan een misdaad tegen
onze volksgezondheid. Wij hopen,, dat de re
geering tegen deze geweldenarij meit kracht
zal optreden en vragen ons mot verbazing af,
hoe het moigolijk is, dat niet door politie-toe-
ziebt herhaling dor vernieling van levens
middelen is kunnen ^worden voorkomen.
Vluchtoord Nunsp eet. Men
edhriift ons uit Nunspeet: Na een woord van
dankbetuiging aan dc Nedierlamdsdho overhe
den, heibben de vluchtoord-bewoners een date
gewijd aan hun afgestorvene laudgenooten.
Zaterdag 1.1. om 9 nur had onder buitengewo
ne belangstelling in de kerk een plechtitee lijk-
CONGRES VAN Ki K. SPOOR- iEiN
TRAMPERSONEEL.
Te .Utrecht had Zondag j.I. het congres
plaats voor den Ned. R. K. Bond| van Spoord
en Tramwegpersoneel „St» Raphaël."
De belangstelling voor dit congres v.v.s
zeer groot, niet slechts was in de groo-to
zaal van den schouwburg geen plaatsje on
bezet en stond zelfs de orkestruimte en het
tooneel geheel met luisterenden bezet, Aocli
zojfs was i n de groote zaal van „St. Jozef'
een parallelvergadering noodig.
Het congres, waarvan wij ten gevolge van
de papierrantsoeneering slechts een kort
verslag kunnen geven, stond onder leiding
van den algem» bondsvoorzitter, do heer J.
Hellemons, te Boxtel. In zijn openingewoord
vond deze gelegenheid te wijzen op den
groei der katholieke organisatie. Bij het, v<*
rig congres in October j.I. telde de bond
nauwelijks 9000 leden, thans zijn de 10.000
reeds lang gepasseerd.
De eerste spreker was de heer H. F. Tim
mermans te Utrecht, die een historische
schets gaf van de wijze waarop in Novem'-.
ber j.I. de Ned. Ver. rich niet meer bereid
verklaarde, inzake de loonregeling met „St.
Raphaël" samen te werken. Uit die schets
DAN WEET MEN GENOEG.
Dame: Ik zou wel «aarne willen, dat u 't
zoo eenifreains liet doorschemeren, dat u dat
nieu-wje van mij gehoord hebt. maar zoo
bepaald op den man af, moet u het maar niet
zegWien.
Laat u dat rnaair aan my over, uk zes:
filler, maar: „de booze wereld zetrt." en dam
weet men «emoes:.
VERKEERD BEGREPEN.
W meende, dat «ij mij zei-dot. een jon«i man
te rijn van res^lmatiR© «ewoomten. acid© juf
frouw Jiamsore tot haar nieuwen commensaal,
die ©enigszins vroolijk, zoex laat in den nach t
thuis kwam.
Dat ben ik ook. juffrouw, zeker, dat ben ik
ook. Dit is er oen van.
roman UIT HET POOLSCH.
De praetor nam oplettend het' verduister
de gelaat van Tullia waar en voer dan met
gedempte stem voort:
Het is uwe schuld niet, dat gij zonder
een heel legioen van slaven, die u bedriegen
en bestelen, niet leven kunt. Ook is heb
niet uwe schuld, dat gij dje waarde van het
geld niet kent; uwe opvoeding is geheel
Verkeerd geweest en dat is met velen het'
geval. Maar de wereld beziet de zaak niet'
met het oog van een familielid. Gij weet'
het, Rome haat de armoede, veracht hen
die in nood verkeeren, verafschuwt een ver
sleten kleed. Ik kan u zonder schitterende
Dingeving niet voorstellen.
De weduwe hoorde oplettend! naar de
woorden des praetors. Haar gladide .voor
hoofd rimpelde zich tot plooien.
Marcus stond op, boog zich tot haar voor
over en sprak bijna fluisterend:
Nog een paar jaar en gij zijt ponder
Mak; [Wilt gij wachten tof de schuldjeiecheis
u uit uwe paleizen verdrijven en onder het
gepeupel werpen? Of misschien huwt gij
liever met een rijk geworden woekeraar,
tollenaar of belastingpachter, die door uwe
familie in de groote wereld tredlen wil?
Tullia stond ook nu harerzijds op, richtte
zich trots op en wierp den praetor den blik
van een vertoornde leeuwin, toe.
Maar Marcus bleef rustig onder dien blik
en bekommerde zich weinig om de vonken
van toorn die er uit spatten.
[Wat u heden ifts schande, als ongeluk
toeschijnt, zult gij morgen met vreugde be
groeten, als de dienaar des gerechts op uw
deur klopt, sprak hij .verder. Men' is zijn
afkeer en zijn genegenheid niet meester,
als men slaaf zijner gewoonten is. Naar om
standigheden drijft het leven met ons zijn
spel, als de wind met dtorre bladeren.
Hij nam Tullia bij den arm en voerde
haar langs de zuilenrij. Eoo gingen zij een
tijdlang zwijgend naast elkander. Eindelijk
sprak Marcus weder
Voor uwen toestand bestaat een zeer
eenvoudig middiel, dat uitkomst geven kan.
Publius is te Rome teruggekomen, hij heeft
u nog altijd lief....
Publius is een zonderling, onderbrak
hem Tullia, hij heeft geheel .verouderde
denkbeelden.
Gij zoudt geen vrouw rijn, indien gij
niet eenigen tijd de rol eener, matrone van
den ouden stijl zo^dt kunnen spelen. Gij
bezit de gestalte, bet voorkomen, de schoon
heid en den trots eenc Agrippina.... dc
rest zal vrouwelijke iist bewerken. Laat in
de zaal een paar spinnewielen en weefstoe
len plaatsen; laat vuur branden voor de
huisgoden; berg de ,;JfCüe boeken en
de aanstoot gevende scfnlderijen weg; be
dien u in het gesprek met Pubi^ steeds
van de Latijnsche taal; spreek veel over
de glorie van Rome, over de plichten eener
vrouw uit de pairici-rs, over de roeping der
echtgenoot©, moeder en huisvrouw; bezoek
de tempels en huichel geloof aan liet ge-
I^&zgI der x uulius munt niGt lu't,
in sluwheid, gelijk dit met vele sold,aten het
geval is Gij zult hem zeer licht vangen en
ziet gij'dezen lompen houwdegen eenmaal
aan uw voeten, dan kunt gij hem leiden naar
believen. m
jjet verwondert my zeer,: merkte Tul
lia op, Marcus recht in de oogen ziende,
dat gij, die toch als Publius neef recht op
zijn nalatenschap hebt, mij dit huwelijk
aanraadt.
Ik zou niet zoo dwaas zijn van de
millioenen van Publius afstand te doen, in
dien ik wist dat zij op mij aoudpn overgaan.
Dus beeft hij u onterfd?
Neen, maar hij heeft mij gisteren me
degedeeld;, dat hij van plan was te huwen,
en ik zou u natuurlijk liever dan eene an
dere aan zijn zijde zien. Met u zoi ik het
gemakkelijk eens worden, als ik mij in nood
mocht bevinden.
Is het dat slechts, vroeg Tullia hem
vast in do oogen blikkend, zoodjat hij niet
uitwijken kon. Welk loon verlang^ gij bo
vendien nog voor uw goeden raad;?
Marcus-liet een gedwongen lach hooren.
Ik heb mij niet vergist, antwoordde
hij verlegen, toen ik zeide dat uwe sluw
heid groot was... Ik wilde u een groote
gunst verzoeken.
Tullia voelde een schok door de leden
gaan.
Na oen korte stilte voegde hij er met
onzekere stem aan toe: „Livia, de dochter
van Fabius, wilde u gaarne begroeten."
Snetl rukte Tullia haren arm uit dien van
Marcus.
Gij verlangt een te zwaar offer van
mij, antwoordde zij koel.
Ik weet het, uw trots zal er verschrik
kelijk onder lijden, als die voet dev to»h-
ter vam dezen geluksjager den dj-emptó van
de Corneliërs betreedt. Ik weet alles zeer
goed, wat gij mij zeggen kunt; ik zelf deel
uw alschuw tegen dit rij kg© worden spits-
boeventuig. Maar ondanks aat alles smeek
ik u: ontvang Livia. Ik zie geen anderen
uitweg voor my, lieve Tullia. Gij weet het,
ik ben geruïneerd, ik kan niet rekenen op/
groote inkomsten uit de wingewesten, zooalsl
Publius, omdat ik het nooit voor noodig
en verstandig gehouden heb, mij wegens
fcoogenaamde burgerdeugden of nndcro V€r-
diensten de gunst van Marcus Aurelius te
verwerven. Onze voorvaderen hebben zoo
gevochten voor Rome en in zoovele posten
gediend, dat ik geloof dat zij genoeg ge
daan hebben Voor den staat, niet alleen
voor hun eigen deel, maar ook voor mij.
Hooger kan ik niet stijgen: mijn praetc-
raat loopt ten einde en da rmede is myn
senator©nloopbaan gestoten- Als ik JAvia
niet huw, zink ik zoo diep, da ik met het
gepeupel gelijk sta, zoo&Ls zoovclen \anon-
zen stand.
Zij waren bij het vischbekkon gekomen.
Met saamgeperste lippen, zag Tullia door
den sluier harer lange wimpers naar do
beweeglijke visschen. Marcus boog zich en
drukte een kus op haar hand.
Gij moogt mijn verzoek niet afstaan,
lieve Tullia, smeekte hij- Fabius verlangt
voor zijn millioenen vriends ch ap p e lij k ver
keer met-onze familie, en bij Publius durf
ik met het verzoek niet voor den dag te
komen, dat hij zijn huis voor dezen geluk-
j&ooker opens&et, want als antwoord kon hij
mij. zwtwd of. giftbeker reikea.
(Woröi vorvoiwcLJ
i
m i i III" I tl'Til mini lil
15
