MIEOWE1UIL GBURAMT
Parlementaire Kroniek.
feuilleton
De Ondergang van een
Wereldmacht.
VROOLIJK ALLERtEt
Dinsdag 28 Januari - Tweede Blad
Sa^dndfla Ufomm éét
dpcra '-g'^ tu-d'ig te. Kt» daarom moe-ter. wij
•rcTSt •'W-naj^/OT'-^'ery In^TiJbon. e-OTTjmj.sci q.
HAGENAAR.
26
boman uit het poolsch.
Gemeentelijk Grondbedrijf te Schoten.
Den Haag, 26 Januari.
De afeeloop en •week bracht eerst den
Wen Minister van Waterstaat, den heer Ko-
nig, voor het front. ZJÜxc. geldt op zijn gebied
als een der eerste deskundigen en uit de de
batten Week. dat de Kamer hem ook als
zoodanig erkent.
Een spreker is de heer Konag niet; zijn stem
is weinig klankvol en zijn zware snor vonnt
wel het tegendeel van een klankbord voor de
spaarzame woorden, welke hij zijn gehoor
gnnt. Maar wat hij zegt is emstife en wel
doordacht. Een man, die niet van praatjes
•houdt, maar van handelen. Of een deel der
Kamer, daar altijd mee tevreden zal zijnt
De zaken, welke Dinsdagavond aan de orde
kwamen, waren niet van uiterst eroot belang:
iedere afgevaardigde had een en ander over
den waterstaatkundigen toestand zijner pro
vincie te vertellen.
Alleen de zaak van den Beersohen Overlaat
was actueel. Wel komt een bespreking over
dit netelig onderwerp bijna jaarlijks bii iedere
begrooting terug, toch trok de kwestie dit
maal begrijpelijkerwijze meer dan gewone he
la ntrstelling.
Die Beersohe Overlaat is een raar ding!
Wat gij eenige jaren geleden met schrik en
ontsteltenis hij de overstrooming in Woord-
Holland gezien hebt, is in Noord-Oostelijk "N.-
Braibaut een jaarlijks oh ternprkeerentte zaak,
al gaat het daar dan op kleiner schaal. In
den winter komt de Maas op de grens der
provincies Gelderland» BTaibflnt en Tiimbnr^,
gemoedelijk over het land van Cuyck becn-
stroomen. Zon men dat water daar tegen-
honden, dan ging het Gelderland binnen, want
de dijken zijn daar niet in staat om een boogen
v/aterrtand van de Maas te keeren. Sinds on-
heuigeHiko tijden gaat dat lieve leven daar nu
reeds zijn gang, natuurlijk niet zonder pro
test der Brabanders. Die heeft men eelitcr
steeds met mooie beloften zoet weten te hou
den. Het voTig jaar beloofde Minister Lely
een definitieve oplossing. Maar ook die staat
natuurlijk nog steeds op papier. Toen nu
eenige weken geleden het Maaswater wederom
Jh'et Brabantsche land befeon, te bedreigen
maakten de boeren er kort en krachtig een
emde aan. Men moet om eerlijk te zijn
zich even in hun gedachtemgang indenken.
Van alle kanten heeft men de boeren nu in
■deze oorlogsjaren bewerkt om van den grond
te balen, wat. er van te balen valt. Is het
nu niet begrijpelirk, dat zij dien grond dan
zelf beschermen tegen het rivierwater, wan
neer geen ander dat doettï
En die bescherming kan men hun overlaten
Misschien al meer dan een eeuw lang bestaat
bet gebruik om een keerkade in de Beersehe
Maas te «tellen, wanneer bét water n a 1 5
Maart nog buiten zijn oevers treedt. Dat
volksgebruik was volksrecht geworden; al
thaas zoo oordeelden Gedeputeerde Staten
van Noord-Brabant toen zij omstreeks 185G
dat récht erkenden. In 1853 volgde de retree-
riaig en droeg zelfs bij in de kosten der water-
locrï,rig. mil" deze telkens wéér voor 15 No
vember was opgeruimd.
De Beersohe boeren begonnen dit jaar ech
ter reeds half Januari met linn stopwerk, on-
'der heftig protest van de Staten van Gelder
land. Gedeputeerde Staten van Brabant gelast
ten toen staking van dat werk; er werd pro
ces-verbaal opgemaakt, maar verder kwamen
Zij niét. Zij hadden verder kunnen gaan en
opruiming van bet keerwerk "kunnen hevelen.
Dat deden zij echter niet tot Igroote veront
waardiging van den heer Schaper, die in de
Kamer kwam betoogen, dat de „revolution-
naire!" boeren van hooger band beschermd
werden. Men bad de burgerwachten op ben
af moeten zenden.
Minister Kbnig bewaarde echter zijn kalm
te, oolk tegenover, den Katholieken afgevaar
digde den heeg Rongaerts, die op welsprcken-,
'ie wijze de Brabantecbe belangen verdedigde,
maar daarbij d© Geldersohe wel wat over het
hoofd zag. T>e heer Konig kon meedeelen. dat
er thans geen gevaar meer voor de Gelder
sohe dijken bestond: men behoefde dus niet
meer tegen de boeren op te treden. En Z.Exc.
was zoo verstandig «oei1 oordeel over Ged.
Staten van Noord-Brabant uit te spreken.
Waarom zou men "kwacta "vrienden maken o s
het niet noodig is. Er is inmiddels een Staats
commissie ingesteld en nu hoopt deze Minis
ter eindelijk het vraagstuk van den Beerschen
Overlaat op te lossen. De drie provincies
moeten dan een standbeeld voor hem oprich
ten op de punt waar zij met drieën samen
komen!
Ook Donderdagavond heeft de Kamer over
„"Waterstaat* veijgaderd; maar er viel weinig
belangrijke voor, omdat op voorstel van den
heer Kleerékoper de debatten over de positie
van het Spoorwegpersoneel werden uitgesteld.
"Waren de avonden kalm en saai; geenszins
d® vergaderingen overdag. Daar heeft het van
de week gespannen I
Zoo gelukkig Minister De Visser de eerste
week van zijn optreden in het nieuwe jaar
was, zoo weinig fortuinlijk, was hij de vorige
week. Het begon al dadelijk bij den aanvang
der zitting van Woensdagmiddag met de stem
rning over een suibsidiepost, welke de vooraf
gaande week was aangehouden. Het betref
fig subsidie voor sportvereenïgingen. De anti-
revolutionnaire afgevaardigde, de heer Duy-
maer van Twist had bii de eerste bespreking
daartegen reeds ernstig bezwaar gemaakt,
omdat aan de subsidies niet de voorwaarde
verbonden was. om geen uitvoeringen te (ge
ven op Zondag. Terecht eischte de heer Van
Twist van deze Christelijke regeering bevor
dering van Zondagsrust en sportvermaken
(geven op Zondag juist meer dan noodzake
lijk en arbeid aan trein- er> trampersoneel, enz
terwijl 7,ij niet. bevorderlijk zijn aan de Zon
dagsheiliging. Ik moet erkennen, dat ik het
met den heer Van Twist volmaakt eens ben.
Nu heeft Minister De Visser een middenweg
weten te vin-1 en door aan het S"bsidie deze
voorwaarde te verbinden, dat de speten ©e-st
na één uur 'emiddags,tins na kerktijd, mogen
beginnen. Hierdoor beeft bii ditmaal mrfg de
stemmer va.n de Katholieken (op die van de
hoeren Van Disk en Van Vuuren na) kunnen
krijgen en zoo er zijn post door gekregen.
Toch was bet onoteizierig dat twintig reelri-
«che -leden uit Marinse! me «ten tegen «stemmer
Ik hoop, dat Minister De Visser hier een.over
gangsmaatregel heeft willen treffen ©n 3'et.
op eons zoo hard heeft willen aanpakken.
Maar wanneer straks de aehttrrfee erbe'de.Ia
ën «Je vrije Zaterdagmiddag wordt ipgevoerd,
don moet het maar eens nit zite met da srort
op Tomdag. althans de Cbristcü'ke overheid
pi-oet de .openbare luidruchtigheid op 's Her
ren dag maar eens tegengaan.
Had Dr. De Visser er de afdeèiirg Ouder
wijs vaai ziip begroot'njr over! gene schr'te-Ter d
doorgehaald ookvoor hem gold: men meet
den dag niet voor den avond p-riiraJ Na
Ouderwijs kwam het hoofde'uk Kunsten en
Wetensvha-npeu en vap de daarbij gevoérdc
discussies heb ik een pijn1'"-.en kvk -e
waard. Obh bier werd bet ebrtstediik karakter
van den Minister:-eprekevnamens
tfliristelijke regeering. iti bet redlpg tget-"oi-er-
zelfs werd bet standpunt van deeg- 'vvvb de-
mail ïm een zaak van beginselen -n
eerster ronar t&nrewgë. En iammcr was bet
dat Dr. De Visser «en dergelnl- pr'n n
débat niiet b-eheerselrba. maar hm met cp
schortte en het w-einigcé-vage wat bij ten best?
gaf met? achfer ..een heatfcw'iHj voor één keep-'
trachtte te versehuiten, Ov d© begrooting
kwam een poer voor om f 16.0W) 1 si-tte te
geven aan de Ned Oppra en dof ongel --lltigc
po-stje ;,u werd aanleiding tot een votum téhrcr
cfezen minister, en dan nog wel van bijna dr
geheele aaneeng-teoien rechterdidc, Vte r©st
bobeereebte de algemeen® bpeebouy -tegen van
héél het hoofdstuk Krmis-ten en TV-i'-iwl-ri.
pen en eraf den heer Kleomkooer (rélpger-l 'd
om znu seciah'istisck© ziemsv ton «pri hf«
van de Overbe'dshenip'^'xpg iswzpke toou»el-
uitvoerinmen eens ten beste.te gever*.
Nu meet men weten, -tet de b0"" A. B
(zooals Kleerék-opor in den omgang b-Hl "!/l
specialiteit in ooneéfoaken bcschpuwt, om
dat hij voel naar de com-edie gaaf en in den
A mefcerrta.roaeh en Gemceotevaad bij de
Sohouwbu rg-kwestie on zeer prote rtte-ve
wjize heel oude dingen leef f- verteM. Hit nu
is iets, wat A. B. K. voor ÜchveTf moot weten*
maar dat bii zich ook speciab'fp't beee-benvt
in de moraal, dat is iete, wat ik b-m kwalijk
neem. TmmKS. waar zou bii dip v-v,er
vandaan hebbent Tech zeker niet uit de ro
me die of van social isf-'séhe vergaderingen!
De heer Kleerekouer nn bewem.t. en verton
dipt dit in het parlement voor heel de natie,
dat ieder tooneolstnk goed is. hetwélk bode rit
een kunstwerk te zijn. Om nu te hcoord-rien
of een stuk een ernstig kunstwerk is moet
men natuurlijk nagaan, e-f de kunstenaar zich
werkelijk met de (groot© tevcsvra mn heef
bezig gehouden. Welke die vraag is nu
op wat wijze do kunstenaar baar tra ebt.
op te lossen, komt pt volgens den beer "FTteorp-
koper niet op aan! De arbeiders van alle sebe
keering mop ten, in de gelogen beid zijn om
waar te nemen wat op Icuneiteebied wordt ge
wrocht.
Ziedaar niet alleen de lang reeds van Ka
tholiek standpunt veroordeelde the©rie vau
„I art uout kart", van „de Imnst nm de kunst",
maar bovendien de arrootett denkbaré onuipben
deuheid in de keuze van geestelijke geutetete.
gen. Kleerekoper's pro-arram kan korf. en 'Toefl
in deze woorden worden sanmgevaf: weg met
ieder godsdienstig en zedeliik gebod vo-or den
knnstennaar en wet? met den index en de
censuur!
Tegenover deze brutaliteit heeft do heer
Vgn Wijnbergen eens even openlijk de "Ro-óm-
sche opvatting gesteld rn ik moet zoggen, dat
klinkt goed in de Kamer; de Katholieke op
vatting dat ieder menseh. duo ook de kunste
naar, onderworpen is aan de tien geboden
Gods evengoed als aan de strafwetten van het
Rijk; dat dus de Regccring geen geld kan of
mag geven om zoogenaamde kunst te steunen
die tegen GodB geboden en de christelijke mo
raal ingaat
Maar hiermee lag ook tevens het groote
conflict in de Kamer. Minister De Viseer hield
zich bij de Afeemeene Beschouwingen eenigs-
?,ins in het vage; gaf toe, dat er moeilijkheden
waren verbonden om Overheidssteun te ver
kenen aan dramatische kunst en zegde toe
va.n zins te zijn ©en commissie te benoemen
bestaande <nit personen van verschillende
richting, om dan later tot een vaste meening
in deze te komen.
Nu lag het toch voot do hand, dat de Minis
ter na deze verklaring het subsidie-voorstel
ten bate der Ned. Opera, bad teruggenomen.
Maar dr. De Visser deed dit niet; Mi wenscb-
te ziin algemeen o-ordpp 1 over het standpunt
der Overheid ten opzichte der dramatische
kunst, op te sch'-rten, doch isrvfupschen bet
subsidie aan d© Opera maar vast, te verke
nen De T\buister ad er dit pp n-evonden, dat
in de oprra twee ©tementen schuil ge an- n.1.
©en muzikaal en een dramatisch. E waaT
dc Kamer geen begwaar bad om aan orkesten
rreld te geven moeef zji nn maar voornamelijk
letten op bef m n z i k r l 'e gedeelte der
©pe-a en de Nr-dnude^bp instelling met
f laofift bedenken' Tk dacht zoo. dr. TV Wsser
7?' vaek bij ©en opera geweest, of
wel bij is zulk ©en nrnztekliefhebber, dat hij
ITTCt OV.-'en rlticht y.if fp Afi'dPTR
Ul-ph inor^f Till TV-rfr»- TpT^p!lfpXl tto! Pfl pCt.
der opera - -"•zce1-ofS daar om andere motieven
-en gam en ©m bet zuiver muziêk-genot
1<?en ^"^Taonsavon-d; en bet nieuwe
te»f> hu den ©en. d© mont^rirtr en de ban-
pl - der opera bij den ander, bet balkt bij
')rr.-te, t n gewoouHtk de gerst-© aanleiding
om ecu kffa-rtjo te ne-ou. Toker en da» v.*e-
f©p ,-r 'u^ .- -r- 0T1 r^ngr ©pk neg
f-» fip?>vfkc t c^rBTi'p Mhiasftefs HT^^TJTn&Tit
(Tn.p Tijnt 'vn rvf)!v Tn-'^TtiTisr vfin zijn
En omdat Minister D© Vigs-r- do saak wilde
ora-ppr-' f .-m-te ,i, |fatbr-]igk., ner+ü fereu
en werd b- f subridte verworpen!
Jam it-ev, - - ïiej- De Visser dezen Mep
van ?r> t.'t'n ntet b -ff voorrien; bil zou dan
opgei vrijf-Jd '1su1 - jeaenvraft?-"hébben aau-
gehor-a. Janim, r voor den "Minister, die nu
Cm - - e- c-n alken rtonn vond bii de
Marker. :,i-(P' - -- twe© riirb-"ip'iik-b*aforiacben:
k v'O'ó"" nööihtp.TTjiffe R"nccisfül
van* dc T,.a':--r-ke pari5.' Deze kr'.igi nu im
mers c-n schim t. alsof zjj tegt n
ieder© snbsldte o-r.n •'•ro.mat.'eeb» kunst is. Op
^it standpiN'-f- te-.vb wé! de meeste a-wti ra v. dip
ditroaaj in het: nieuwe lid. den heer Schonten,
"-en '- -- entka t.-'t ba«j-hm en dus met-de
Ka-b -et .-A,i 'ueesf: ra den. i maar dit is niet
h c f Nathote! standpunt. Wü willen
waarb'raan en zo-i-ler deze reen steun van
T" .ra. Dat bad dc Minister moeten
begrU rar of liever t p <J i r moeten inzien.
E: won aars hc.t K r-.t-dobat. onrecht doen,
warmper ik den t verzweeg vibh den sne-
OTaJft den hoer "P".-.Qri fcr Hall. Ta hij niet
voor en door da 1 u-ster pots in d© Kamen-
cchc'":i i, al zal zijn rrnh.i-,, -ban éok tnfer
n'f 1 1 1 staan behhen. Maar,
wauo'opp een - rai-wacTjiger der amn.se-
mectkpantet r' woord voert Mj de-he-
grooiai:'? van Kursalen en Wetenschappen
warr -rar moe' l;:f het-daD doonf Wntcnsfaat
is b-fim te na-t* f'-apcifte fn ter- oorlog en
marine te govaeri'l'k De heer Kor Kal! meest
hls RVO-! op i* rteze - o ,Y.*t ,^-r jr,, jy— wgpf
bof va- ondcc gétüobt uit plicht fedukt niet
licht Om rite weter.scbapf.ejHVheid te ipt-ro-
du©©eren. Mgen or-« Tevun.k-vu?-n«- f© vertel
len. dat Nederia-nd t©a1« in dgnflr.
tem ent van Omk-wijs bad g-bad met ecu
cgert voor Krnwten ©n W-fenseban. Dot
klinkt érg g-bord: Tnaaacr-o TTcnri s-teci- de
plate: t och K'l'k m-«: want- mei d« „kunsten"
werden toen fk 4,vs 1'foTares" oftewel
schoon© letteren"
Koen braid Tsr Hall of b©t niete kostte een
lofrede op ziin revim's er) dankte de Kamer
vn-or de sob-oone gé ogenbeid, welke zij hem
schonk, om reclame te maken voor zijn zaak!
En teen hem onder den mens werd gewreven,
dat rijn revue's jm-f zooveel met „Imnst" te
maken hadden n1|C! 11(1,1 Poppenkastvertoonüng
met een Eanst-erivoening der Ernnsche On?ra.
teen durfde bet "rQn®einents-KB.meriid hpi
weren, dat vel? 7'tecr rerun's boojger stonden
dap Royaard's nite'raringen Tan ..DrickonJn-
gena vond". Borende en Shn.lwpeane'is werk
wn« te-ch eige.nlnk eek maar een aaneenscha
keling van kemieker'ien!
Tk denk. dat Nederland n.a dat eerste optre
den van den politicken artiest wel genoeg zal
hebben van-do amnsem-enteuarti.il
Het laatste deel van den parlementairen
tijd ie dog© week nog besteed om de belzrootiog
van Minister Van T-TsSelstein te bobandclen.
NattJurlii'k rijn wij TOaar in het begin
tei'ven steken, want "wanneer men in dezen
tijd eenmaal over distributie aan 't praten
gaai, ie het einde zoek.
Nu was bet wel ge wens ebt, dat de Kamer
eens een hartig woordje met den opvolger van
Posthnma sprak. Vaa zijn beleid en inricht
immers hangt voor de toekomst van ons land
en volk zoo enorm veel af. Ik wil niet zeggen,
dat men het voorbeeld van de „Nieuwe Rot
terdammer" of „Het Volk" in de Kamer
moest volgen en den Minister van Landbouw
eensdeels moet bezweren alle distribntie-
re,gelingen op te heffen, anderzijds met alle
duivels moest bedreigen, wantaeer Z.Exc.
eenigen di-stnibntiemaatregel durft in te krim
pen; neen, wat ik zou willen is een hoogstaan
de en deskundige bespreking tusschen voor
aanstaande Kamerleden en den heer Van
IJsselstein over de economische belangen van
ons land. opdat uit de wrijving der gedachten
een goede, denfedolijke levensmiddelenpolitick
geboren wordt.
Tot nu toe heeft het debat echter nog weinig
bin vertoond. AUeeh mr. De Wiikerslooth
gaf in groote trékken eenige goede wenken
voor de toekomstige landlxrawpplitiéb. Dc
nieuwe bocreuc f ©©vaardigden lazen 'n em ech
te van een papier voor, waarin veel weneche-
liikherkm maar weinig raad was te bespeuren
en eveT)irpTis zbn er nog een groot aantal
sprekers ingeschreven.
Tk doe daarom beter in een volgend praatje
bet distributie-débat in zi.rn geheel te bespre
ken; wanneer er misschien eenige resultaten
te boefoen zijn.
Tusschen de bedrijven door hield de beer
Cannes ziin interpellatie over den Amsterdam-
eehen melkoorf-og. een stuk socialistisch vuur
werk. aangekondigd a-ls een zoo beeten brand,
dat Minister met zetel en al er bij zou ver
dwijnen. Het is noigfll tosgeloopen. Alles wel
beschouwd, "bleek bij alle kijvers sohuld aan
wezig. De Minister had wat nauwlettender
lrunnen zijn op een critiek oogenteik; de boe
ren konden iets inschikkelijker ziin; maar
vooral de roede Amsterdamsobe Wethouder
Wilxaut had minder dies-poot nioeten rijn. dan
zon er geen melkoorlog zün geweest, Wibant
had 14 ontvpTiigsiaiions voor de melk vastge
steld en of de hoeren door deze retgeling nu
viif of zes uren moesten wachten, het kon hem
niet schelen: hij hield aan ziin 14 punten vast
als Wilson aan ziin Volkerenbond-rr gram.
En dat was wel de hoofdoorzaak van de ruzie
tusschen hoeren en gemeentebestuur, waarvan
de bevolking der hoofdstad het slachtoffer
werd.
Die roode mr. ,Sanno6 hamerde met zijn ratel
stem een uur len-g te-gen onze hersens. Soms
denkt -gil- dat bij den Minister met huid en
hanr verslind oir gaat. Maar wanneeT het nit
is hoort (gij de "knallen van de vuurpijlen nog
wel nn dreunen, maar gij ziet niete anders
dan rook.
Zoo ongeveer liep het meïk-debat af. Mi
nc-stor IJasetBtein vroeg onmiddellvk 't woord
en zette doodbedaard ziin standpunt uiteen,
zonder van al de verschrikkel iikhed en_ des
heeren Sanne® ook maar eenige notitie te
nemen. Men voélde, dat hij bet er beter af
bracht dan de Kamer bad gedacht» Wn wa
ren dan ook al'len onder den invloed^ai. de
AmsterdaTOGcbe pers. door Wibant geïnfluen
ceerd, en dat was de Minaster niét.
Den heer Van IJsselstei-n wachten inmid
dels deze week nog warme daten!
Marcus hanf nu met een fij'n lachje af-
^heid van Tullia en verdween in het ge-
Met de ellebogen baande hij ®ch een
jrj|0!P don vader van Li via te vinden.
j^j. °na dezen in den hal van een juwe-
"T- j 'ian0^©^1- aan, als gij' van tij'd
"j, „n F„Vdtz,ct denkt, zeide hij; den
schouder 'w 1U« me't dé vingertoppen
aanrakend. ff® zal de eci10lone xdvta
Tragen of ?-lj keuze haars vaders
tevreden Is.
Livia verlanfft voor zich' rgeen tooisels
ïneer, zij heeft er m overvloed, antwoordde
IPabius, haastig den gekochten halsketting
onder de tunica verbergend.
Jk begrjjp O... Ma^gx over welke g©.
wichtige aangelegenheid wildet gij mij spre
ken? Is misschien een van uw schuldenaars
pp den loop?
Fabius nam zwijgend Marcus ondej den
jam. ©n yoerde hem uit dé zuilengang In
In de laatste dagen hébben die verse-.:'1 -id.
plaatselijke bladen beridhten gdaueeerd over
den aankoop van terreinen door ous ïomieente-
bestuur. Als gemeenteraadslid is 't mii onmoge
lijk op dat oogenblik deze bericihten tegen te
spréken of te bevestigen. Een en ander neemt
niot weg dat ik mij zelf toch het redht todk-en
om de zaak te hespreken zeoals ril door de dag
bladpers in do wereld gebracht is.
Als 't waar is dat de terreinen gakochziin.
dan wensch ik eerrt nog te-constateeren dat. de
„Niéuwe Haarloru.ohe Courant" bewezen- beeft
zeer goed op de hoogte van haar tiid te ziin»
Zij heeft van de Haarl-emeche bladen het be
richt het eersto gelanoeord. iets wat ik tot miin
groot genoegen herhaalde!iiik heb mogen waar
nemen. Wel «en bewiis datniet noodig is zpo-
gie-naamde neutrale bladen te lozen om goed ge
ïnformeerd te ziin.
t
Een gemeenteliik grondbedrijf kan voor onae
gemeente pen uitkomst ziin. Wie de geschiede
nis van Schoten in de laatste .iaren gevolgd
hooft, ban 't niet onbekend ziin hoe wii hebben,
moeten tobben om de zaken redht te houden.
Miin collega in den Raad. de heer Hooy. heeft
jaar op jaar bii de behandriing der begrootin-g
den finantiee-len nood der gemeente doen uit
komen. De toestand was dan ook zoo gewerden,
dat men herhaaldelijk het teauwfoaardsprookie
in onzen Raad gespeeld! heeft: Zuster Anna ziet
ge nog niet» komen: De annexatie - an Haar
lem-
Links en redhts. van alle kanten klonk bii
belangrijk© voordrachten: binnen twee jaar
worden wii todh geannexeer-a1.
Van die annexatie heb ik voorloepig neg niet
veel verwachtingen. Leden van ooi-leges e
daarop veel in-vloed kunnen uitoefenen, hebben
zich wel uitgelaten -dat eT in de eeTste iaren
niets van kom-t. j
In ziin vraaggeaprek met. de r<nooit
onze bekwame afgevaardigde Mr. Bomans riet
voor eenigen tiid ook niet zoo hoopvol uitgela
ten en Mi werd ©enige dagen later gevolgd door
den loco-burgemeester van Haarlem, de heer
de Breuk, die evenmin de annexatie als eeu
voldongen feit voor de oogen van Haarlem's
Raad tooverde.
Wat moet Schoten doen
Blijven zeuren zooala er achtereenvolgende
jaren gedaan is? Steeds in angst bliiven ritten
op den toren in afwachting dat de red-dins zow
komen f
Ik geloof dat er gehandeld moet worden.
Ik wensch do „soort" bevolking van Schoten
niet meer t® beschrijven, 't Is genoeg bekend,
dat wii. met enkele uitzonder ineentot 'et
gilde der broodvechters behooren. De behoeften
rijn legio en a'e middelen om die te vervullen
zeer gering. Onze bevolking kan niet voldoende
biidragen in de plaatselijke belastingen om
daaruit de noodzakelijke dingen te best rijden.
Wii hebben gebrek aan beter gesUuoero'e be
woners. Een grondbedrijf kan hierin veibete-
rinrr brengen. Zeker als -de gemeente er toe zou
overgaan om zoo noodig niet alleen gronden te
exploiteeren. maar door steun te verleencn bij
bet bouwen van woningen voor hen the a'oor
hunne belastingen de gemeentekas zouden kuc-
•P-en hielpen stijven- Zoo noo-dng" zou ik er niet
tegen ziin indien de gemeente zelf tot bet bou
wen van dergelijke woningen zou overgaan.
Onze gemeente is niet. ongunstig gelegen.
Het onderwijs kan aanmsrkeliik verte-rerd wor
den door het invoeren van M. U. L. Onderwijs,
d-e bestaande' overeenkomst met Haarlem over
het H. B. S.-onderwijs kan door de gemeente
gehandhaafd worden 'en den bewoners een tege
moetkoming gegeven worden door zco we mg
mogelijk terug te eiscben van de J 100.00 per leer
ling die de gemeente boven bet gewone school
geld aam Haarlem moet betalen.
Wordt er op deze wiize gewerkt dan zou een
gemeentelijk grondbedrijf heilzaam voor Scho
ten kunnen zii-n.
Er is neg een groot voordeel aan verbonoen.
De gemeente zal door exploitatie van terreinen
ook in staat rijn voldoende te voorzien in de
behoeften der hier gestichte en nog te stichten
vereenigingen voor verbetering van de volks
huisvesting- De nieuwe perspectieven welke zicli
voor de arbeiders openen door invoering van de
door de Regeering toegezegden acht-nria-en
werkdag, maken 't ook nood zakelijk dat de ar
beiders flinkere woningen bekomen als tot uji
toe het geval is geweest. Et zullen grootere tui
nen aan die soort van huizen moeten rin en
de gemeente is door een gemeentelijk grondbe
drijf in staat al die nieuwe wogen in behoorluko
banen te leiden. Zoo noodig zal zii zelf in de
gelegenheid ziin een tuindorp te stichten. Zou
den ziulke plannen tot uitvoer gebraok/
worden. dan zal de N. Z. H. T. M. ook niet in
g«i>rete blijven en bijvoorbeeld, zoo spoeaig de
tijdsomstandigheden dit toelaten, het gedeelte
van de atoom tram HaarlemAlkmaar tot Oud-
Schoten te electrifioeeren. De afstand zal dan
geen bezwaar moer maken.
Schoten ie dus in de gelegenheid op nieuwe
banen te bomen en medewerking daartoe is
ro.i. ons aller plicht-
Eg doet rich, nog een vraag voor. Zal de ge
meente in eteat rijn die gronden 'te k-oooen en
zonder directe 6. w. z. oo genblikkeliike lasten
voor de bevolking te exploiteer en. Ik geloof
hierop volmondig met ia te kunnen antwooro'en-
Da gemeente kan voor het doel leeningen op
langen termira sluiten en de iaarliikscthe ren
ten en aflossingien betalen uit de indirecte mid
delen d. w. z. cfoor middel van gridleeningen.
Er'rin voorbeelden, van andere gemeenten, dia
denzei iden weg bewandeld hebben- Zii werden
daarin aanvankelijk door Gedeputeerde Staten.
ik geloof van Zuid-Holland verhinderd-,
doch bii beroep door de Kroon in het gelijk ge
steld. Ik wil Mermede enkel aantoonen dat een.
gemeentelijk grondbedrijf voor onze arme ge
meente geen directe nadeel-ige uitgaven ver
langt.
Nog een. belangrijk voordeel ie dat de gemeente
in staat zal ziin orde en regelmaat te houden
bii de verdere bebouwing der gemeente en dat
toestanden zooala wii die nu in bet Schoter
kwartier kennten. niet meer zuilen kunnen wor
den herhaald. Om oen voorbeeld te geven. Om
tot de meer hetere woningen te ko-men. moet
men eerst door atratent vol gebouwd met veel
kleinere woningen. Waren er reeds vroeger in
de®e riohtitng maatregelen genomen, dian waren-
zulke toestanden onmogelijk geweest.
DURE LESSEN.
Muziekonderwijzer. Point d'orauo riet u
dat niet? Een oogenblik rusten, juffrouw!
Vader (juist binnentredende"). Wat? Rus
ten en dan ©en riiksdaalde-r de les! Spelen
meet zei
GOOCHELEN.
Ik zag laatst een goochelaar, die drie
verschillende soorten wiin uit de zelfde flesc-h
schonk.
O, dat 'a niet». Ik zag laatst een kruide
nier, die drie verschillende aoerten thee uit
dezelfde bus verkocht.
een lanrierboschj'e naar een eenzame plaats
waar beiden op een bank zich nederzetten
voor hij over de aangelegenheid begon te
ipreken, wreef Fabius zijn voorhoofd en
draaide verlegen been en weer.
Gij weet, begon bij eindelijk met on
vaste stem, da/t ik eens in Germanië uitge
breide handelsrelatiën had.
Dat weet ik! Men zegt, dat gij ook
thans een niet onbelangrijk profijt trekt uit
verscheidene ondernemingen, welke onder
lieden van onzen stand voor onteerend géi
den, antwoordde Marcus den Egyptenaar met
verachting aanziende. Gij behoordet niet te
vergeten, dat uw dochter de vrouw van een
Quinetiliër wordt.
Snel hief Fabius het hoofd op, en wierp
©en giftigen blik naar Marcus, terwijl hij
opgewonden en bijna luide sprak:
En deze Quinetiliër zou mijn dochter
nooit opgemerkt hebben, als haar vader niet
milliioenen uü die „onteerende ondernemin
gen had weten te trekken.
Marcus zweeg en beet zich op de lippen.
Ik ken senatoren, die in het geheim
woekeren. Ik ken patriciërs, die door mid
del van hun bedienden en slaven handel
drijven. Het is mijn schuld niet, dat het
ra0™® .der Caesars voor het goud in het
_K ÏS^t. Maar vrees niet, op hetzelfde
©ogenblik d&t gij mijn schoonzoon wordt,
op m©t het drijven van zaken, die
aanstoot geven in de kringen waarin ik
doer u wordt binn'snff®leid. Ik heb geld
geno g; ik heb genoeg landerijen, huizen,
ven en bergwerken...
Hij grijnsde zelfvoldaan en toonde daar
bij twee rijen witte, gezonde, scherpe ban
den; zijn korte vinffes a-an 'de groote lompe
handen kromden zich; in zijn oogen fonkel
de het geel.
i Intusschen... begon hij na een poos
weder, zonder nochtans voort te gaan-.
Intusschen...-.? vroeg Marcus.
Fabius wreef zich het voorhoofd.
Eenige maanden geleden, ging Fabius
verlegen voort, heb ik op de m-rakt een
slavin gekocht, zond°r te weten, dat zij de
dochter van een vrijen Germaan uit de Mar-
komaansche wouden is.
Gekocht, vroeg Marcus, met doordrin-
den blik Fabius aanziende.
Zij is mij gezonden door een mijner
vroegere kliënten, gaf Fabius ontwijkend
ten antwoord.... Deze slavin is naar men
beweert, de bruid van den prefect Serviue.
Van den prefect der ruiterii' in de le
gioenen, riep Marcus.
Juist.
Dat riet er slecht uit. Weet' ge, dat
fij veel kans hebt, naar de bergwerken .van
ardinië gezonden te .worden?
Ik weet het, maar ik hoop, 'dat
geld en uwe betrekkingen mij uit deze ver
legenheid zuLlcn redden.
Marcus dacht na.
Vóór alles moet dia Germaansciio da
delijk in verzekerde bewaring gesteld en
zoo goed mogelijk verscholen worden, meen
de hij.
Dat zal vandaag nog geschieden.
En dan moet er geen geld gespaard
worden, om te verhoeden, i de overheid
ernstige navorsohingen doet, want de pre
fect zal alles in het werk stellen om' haar
te vinden.
Mijij schatkist staat' te uwer beschik
king.
Deze slavin zal u echter Veel koe-ten.
In dit geval wil en kan ik niet op een
sestertie, zien, antwoordde Fabius, en met
moeite opstaande, voegde hij er aan toe;,
,,Ik twijfel niet, of gij; zult allee doen wat
in uw macht te om dezen onverwachten
slag van den vader van Ldvia af te wen
den.... Zooveel wederwaardigheden om een
gewone Germaansche slavin! Dat hebben we
te danken aan de filosofische regeering. der
Antoniërs.
Daarop verwijderde hij1 zich' in d© rich
ting van den Porticus, waar hem rijn cliën
ten en slaven wachtten.
Reeds was hij achter Se zuilen' verdie
nen en nog verroerde Marcus rich piet van
zijn plaats. Zija anders vroolijk en lachend'
gezicht bedekte zich met schaduwen/ dje ge
tuigden van een diep nadenken. De „vroo-
lijke praetor", die alles verachtte wat hem
niet een middel tot levensgenot bood, kon
het gevoel, dat hem in dit oogenblik be-
heerschte, 'niet begrijpen.
Als iemand hem had gezegd, dat in de
diepte rijner ziel de onderdrukte stem van
den Quinetiliër uit de „houten" eeuw, zoo-
als hij dezen verachtelijk noemde, zich hoo-
ren liet, was hij zeker in een schaterlach)
uitgebarsten. En toch was hij op dit oogen
blik d e eohte Romeinsche patriciër, de na
komeling van ridders en staatsburgers, wel
ke goed en bloed voor het openbaar welzijn
veil hadden. In zijn bloed zat de uit vele
geslachten overgeërfde afkeer tegen han
del, handwerk, tol en woeker en tegen iede-
ren arbeid, welke alleen het bijeenzamelen'
van geld ten doel had. Hij voelde zich ver
nederd door de openlijke bekentente van
Fabius. Hij, een Quinetiliër, zou de doch
ter van een schurk huwen, die bruiden van
beroemde, voor Rome zeer verdienstelijke
legemanvoerders ontvoeren liet en ze op
de markten te koop bood. En hij zou het
werktuig worden van de laaghartigheid van
dezen gemeenen roever en menschenhah-
delaar, 1
(Wordt vervolgd.)
