HEIDE HUIL CDÜRIRT
BUITENLAND.
STADSNIEUWS.
Be Ondergang van een
Wereldmacht.
FEUILLETON
Vrijdag 28 Maart
Tweede Blad
De gebeurtenissen van den dag.
KORTE BUITENLANDSCHE BERICHTEN
Twee vragen blijven de nuiblieken opinie
beheerscihenboe vorderen de heeren to
Parijs met bot opstellen der vredesverdragen
en: boe snel grijpt bet bolsjewisme in
Europa om zicb been
Ka bet besluit der premiers om zoo weinig
mogelijk uit de vergaderingen der conferen
tie van vertegenwoordigers der groo.e mo
gendheden te puibliceeren, is bet nieuws om
trent de vordering van den vrede natuurlijk
sohaarseb.
'loon is de laatste mededeeling daarom
trent in baar soberheid met ongunstig. Het
laatste communiqué luidt:
He dertiende vergadering van de commissie
van den volkerenbond is gisteren onder
voorzitterschap van president Wilson in bet
hoiel Orillon gehouden, lie voorzitter wees
de boeren Orlando. Makmo, Smuts en kolonel
House aan als leden eener commissie die
het vraagstuk van den zetel van den vol
kerenbond zal hebben te overwegen.
jJe commissie beeindigde flet onderzoek
der op de ontwerp-overeenkomst voorge
stelde amendementen. Lord Robert Cecil»
Laracade» Venizelos en -House werden be
noemd in een commissie, die de quaestie van
do redactie zal nagaan. Zoodra deze com
missie gereed is zai do volgende vergadering
der volledige commissie plaats hebben.
Hieruit volgt» <Lai de laatste band aan bet
ontwerp wordt gelegd.
Vast staat nu ook gelijk wü gisteren
onder de telegrammen meedeelden dat de
■volkerenbond in bei vredesverdrag zai wor
den opgenomen en dat ook de Duitsche gede
legeerden bii bet reekenen van bet tractaat
•met den volkerenbond officieel in kennis
■zullen worden gesteld. He mededeeling
kwaui in den vorm. waarin zij was ge
steld wel niet van harte; maar de Entente
schijnt het er toch niet op te waeen Duitsch-
lana geheel uit te siuiteD.
Overigens zij men omtrent de voortvarend
heid der Volkerenbondseommissie niet al te
'op.imistiseh. Reuter seinde gisteren uit
5'arijs de meening van een .hooggeplaatste
'Britscbe autoriteit."' die in verband mei de
'kritiek op de venraging van den vrede met
'Huitsohland. zou gezegd hebben, dat bij zicb
'afvroeg of de wereld wel begreep boe inge
wikkeld en reusachtig deze taak was.
He bladen hadden erop gewezen dat de
raad van tien zijn tijd had gegeven aan wat
zii blijkbaar als een ondergeschikte quaestie
bescbouwe, n.l. de aangelegenheid der tele
graafkabels, en toch was dit iets van het
hoogste belang, dat geregeld diende te wor
den. alvorens het vredesverdrag kon worden
opgesteld, en dat in belangrijkheid onmid
dellijk volgde op de quaestie aan wie de
Duitsche koloniën zouden be-hooren.
Dok de grenzen tussichen de nieuw ont
stane staten en DuiLscbland motesten wor
den vastgesteld. Hongarije was om een
-ougeliike quaestie tot bet bolsjewisme
I en vertrtwrins- in de LethandelinR-
Van zulke aangelegenheden zou gelijkstaan
riot een uitnoodiging voor meer dergelijke
gebeurtenissen.
Volgens deze autoriteit ziin bet nu weer
■de telegraafkabels, die den vrede tegenhou-
tien i W elke netelige kwestie krijgen wij
morgen nu weer te hooren 8
Toch is bet zaak. dat men te Parijs op
schiet en een soort vredestoestand schept.
Is die er eenmaal en hebben de vijandelijk
heden officieel opaehouden te bestaan, dan
is er een kleine kans» dat de Koed'vvillenden
in alle landen zich vereenigen om het ge
meenschappelijk gevaar van het bolsjewisme
te bestrijden.
Met den dag toch komen er nieuwe berich
ten over de uitbreiding van die volkspest.
Wij deden gisteren een uitvoerige mede
deeling omtrent het overslaan der beweging
naar Spanje. Over Italië spraken wij reed9.
Gisteren kwamen nieuwe Wichten. Zoo liet
het ..Hbl." ztch uit Berlijn seinen: Uit Iteuthen
in Silezië wordt berioht. dat het bolsjewisme
in Polen sterk toeneemt. De hoofdzetel is de
industrieplaats Lodz, waar de werkloosheid zeer
groot is. Binnen enkele weken word., daar een
groote opstand verwacht. He Duitsche Sparta-
cisten houden aan de Paolsch-Silezische grens
voortdurend besprekingen met de bolsjewisten,
ter voorbereiding van een gezamenlijk militair
optreden.
Van het uitroepen der republiek in Besarabië
door de bolsjewilki, maakten wij gisteren reeds
melding. En nu weer meldt de »,Dail Mail":
De staat van E>elee is weer afgekondigd in
'Noord-Mantsjoeriie om de verspreiding van het
Men zie in dit verband onder de rubriek
Telegrammen een latere, hedenochtend ontvan
gen verklaring van Wilson.
■Bolsjewisme door do Ohineezem dia uit Rusland
In China trachten terug te koeren, tegen to
gaan.
Do he&le wereld ie dus aangetast.
Wat de beweging in Hongarije betreft, daar
omtrent komen bijna uitsluitend mededeelin-
'gen van den -rooden regeeringsraad te Boeda
pest, die zich van het Hongaarsoh correapon-
'dentiebureau heeft meester gemaakt.
Volgens deze berichten is in den nieuwen
'bolsjewistisohen staat alles couleur de roses:
'er heersoht volmaakte orde. rust en veiligheid
en er wordt een soort aardsob paradijs voorbe
reid. Wij zullen intusechen onze beperkte
plaatsruimte niet afstaan voor de communi-
què's van Bela Kun, want. wanneer de nieuwe
'heeren daar aan 't bewid blijven, en hun
verordeningen gaan uitvoeren» dan moeten
noodzakelijker wijze binnen korten tijd dezelfde
'toestaden als in Rusland intreden.
Interessanter blijkt het ons te wijzen op een
publicatie van Edgar von Schmidt-Paul in de
.•Vossische Zeitung," die hot ontstaan en de
voorgeschiedenis der Hogaarsche revolutie be
schrijft. Daaruit blijkt, dat Karolyi een zwak
keling en een politiek avonturier i» die door
zijn voortdurende concessies aan de revolutio
naire elementen zich zelf trachtte staande te
houden, toen dit niot meer ging de schuld aan
de Entente gaf en ziin land aan het verderf
overleverde.
Von Schmidt-Paul wijst op dwaze wetten en
verordeningen, die Karolyi liet uitvaardigen en
die noodzakelijk het bolsjewisme in de hand
moesten werken en besluit dan:
Zoo stonden de zaken in het begin van Maart.
Eu thans is de eatastrophe gekomen. Zij valt
niet meer eenvoudig te verklaren uit het feit,
dat de kneveling van het land door de Entente
de wanhoop heeft doen losbarsten. Vroeger of
later had de wankele regeering van Karolyi toch
moeten wijken voor het proletariaat» zonder
welks hulp zij niet regeer en kon.
Het waren niet de slechte patriotten, die
reeds op het einde van het vorige jaar de tijde
lijke bezitting van Hongarije door de Entente
als de eenige redding uit de klauwen der
anarchie door de zoo goed als bolsjewistische
De te Boedapest vertoevende Entente-com
missie zag zeer eoed het gevaar voor de'besmet
ting in, waarmede de hoofdstad het platteland
■bedreigde. En menig vaderlandslievend man
zou niets liever hebben gezien dan een buiten
land sche bezetting van Boedapest, daar de
maatregelen, die de regeering daar nam. niets
met vaderlandsliefde te maken hadden,
maar slechts de bevrediging: van egoïstische
machtsbegeerten op het oog had, waarbij men
zich zelfs niet ontzag het land aan het bolsje
wisme over te leveren. En Karolyi had nog den
treurigen moed dit bedrijf met een heroïek
manteltje te omhangen! Neen, de politieke
avonturier wilde ziin terugtocht slechts op voor
'hem niet gevaarlijke wiize dekken.
Hoe weinig de naïeve hoop op de redding
door het proletariaat gerechtvaardigd is, blijkt
reeds uit de mededeelingen over de plannen dor
nieuwe radenregeering. In plaats van zich bezig
te houden met de ellende van het land. met da
levensmiddelenvoorziening en den vrede» zijn
als erste maatregel de afschaffing van den adel
en de eommuniseoiring van de particuliere
kunstschatten in uitzicht genomen.
..Practisch behoeft men de eene overwinning
van het bolsjewisme te Boedepest niet al te
tragisch_ op_ te nemen,zoo eindigt v, Schmidt-
l'aul. „X>© K oio tec a he id onfbreekt voorloopifi-
nog om het denkbeeld van een bondgenootschap
met de sovjet-regeering tot uitvoerig te bren
gen. Doch het is tijd. dat de Enento den
nieuwen brand bluscht. Wanneer zii duidelijk
i erklaart. dat de bezetting van Hongarije
slechts ter handhaving van de orde geschiedt
'en wanneer zij de quaestie van vastelling der
'grens op welwillende wijze op grond van volks
stemming zou willen regelen, dan zou do rust
in het land spoedig terugkeeren. Da orde te
Boedapest zou gemakkelijk door het binnenruk
ken van een bezetting hersteld kunnen wor
den."
Of de schrijver in zijn laatste conclusie gelijk
heeft?
Merkwaardig is wel, dat een andere kenner
van den toestand. Prins Windischgraetz. die
thas te Bern vèrtoeft, gelijktijdig in een inter
view met een dagbladcorrespondent geheel de
zelfde meening bleek te zijn toegedaan. Ook hii
weet de revolutie aan de lafhartige politiek van
Karolyi en besloot:
Wat de nieuwe regeering betreft, men kan
zeker zeggen, dat zii niets buiten Boedapest
vertegenwoordigt en dat 2000 Fransche of En-
'gelsohe soldaten voldoende zouden ziin om de
orde in het gekeele land te herstellen, doeh in
dien deee regeermg aan het roer blijft» zal het
zonder twijfel binnen zes maaöden anders ziin
en wel ten gevolge van den intensieve propa
ganda. die men thans voorbereidt.
Of de Entente deze wenken ter harte zal
nemen
Er wordt gemeld» dat de regeeringen
te Praag en te Agram en de Entente overeen
zijn gekomen krachtig op te treden tegen de
beweging in Boedapest. Er zouden reeds 80,000
man Fransche troepen tusschen Fiume en
'Boedapest oprukken- terwijl Amerikaansehe en
Engelsche heeten te volgen.
Vorder meldden gisteren do bladen te Agram
■uit Belgrado, dat de Donauflotille In de rich
ting Boedapest Is op,gestoomd, terwijl Beuter
hedenochtend nit Londen seint: Tenzij zich on
voorziene omstandigheden voordoen, zullen de
'geallieerden in staat zijn af te rekenen met het
'leger der nieuwe regeering, dat einde Febr. nog
'geen 60,000 man telde.
De bolsjewistische troepen in de Oekrajine,
■die in Z. W. richting oprukken zullen bü het
'overtrekken der Karpathen en den Dniester
met aanzienlijke moeilijkheden te kampen heb
ben.
Een activist veroordeeld. De krijgsraad
te Brussel van het groote hoofdkwartier,
heeft gisteren Floris TBjoen, oud-beambte
van het gemeentebestuur van Brussel, ver
oordeeld tot 10 jaar dwangarbeid. Hij was
activistisch, propagandist en lid van den
Gouwraad,
Een nieuwe soeiaUstisehe partü. De „Ti
mes" meldt, dat in Italië een nieuwe soeia
listisehe partü is gevormd, op initiatief van.
hen, die nit de offieieele socialistische partü
traden om de Interventie van Italië in den
oorlog te steunen.
De nieuwe partü, die de Trihcerista zal
heeten, zal zioh 'bü de a.s. verkiezingen doen
gelden.
De missie te Danzi-j geïnterneerd? Vol
gens een nog niet bevestigd bericht, zouden de
Duitsehers de geallieerde missie te Danzig
hebben geïnterneerd.
Karolyi. Het Hoag. Korr. Bureau meldt:
Eenige buitenlandsche bladen hebben het ge
rucht verspreid, dat Michael Karolyi, de ge
wezen president, zelfmoord heeft gepleegd.
Dat gerudbt mist allen grond en is een boos
aardige leugen.
De vlucht «ver den Oceaan. Do „Mor
ning Post" meldt dat de luchtseheepafdee-
ling van de koninklijke luchtmacht aan geen
enkele wedvlucht over den Atlantischen Oce
aan zal deelnemen, tnaar dat twee onlangs
van stapel gdoopen luchtschepen van die af-
deeling een reis zullen doen bü wüze van
oefentocht, nadat eenige gebreken die bü bun
proeftochten aan den dag zün gekomen, ver
holpen zün. Waarschijnlijk zal een van beide
probeeren om tusschen Schotland en New
foundland over te steken en zoo het weer
gunstig is, zal het met een een valseherm een
man op Newfoundland zetten, om hetzü da-
delük zonder stil te houden naar Engeland
terug te keeren of de reis naar het Ameri
kaansehe vasteland voort te zetten.
Het ander luchtschip zal vermoedelük den
overtocht doen langs de zoidelüke route van
Zuid-Afrika naar Horida.
De officieren van de admiraliteit denken
niet dat een van beide pogingen voor Mei on
dernomen zal worden.
Een incident. De „Morning Poet" ver
neemt uit Shanghai. Op 17 Maart heeft er te
Tientsin een betreurenswaardige botsing
plaats gehad tusschen Amerikaansehe en Ja-
pansche soldaten. De Amerikanen drongen in
het Japanseko consulaat, en gingen een be-
beainbte te lijf. Toegegeven wordt dat de Ja
panners de aanvallers waren. Verscheidene
Amerikanen zijn in het hospitaal opgenomen.
Er wordt een officieel onderzoek ingesteld.
Hoe de Raad van Vier vergadert Uit ons
buitenlandscli overz-icht heeft men kunnen le
zen, dat de Vredesconferentie te Parijs haar
werkmethode beperkt heeft en zioh zelf
thans heeft gereorganiseerd tot een „Raad
van Vier." Hoe deze Baad werkt vertelt de
„Temps"
De besprekingen der vier staatshoofden
heeft met gesloten deuren plaats. Dto eenige
die toegelaten wordt is professor Mantoux, of-
ficieel-tolk, die voor Orlando de besprekingen
dei' drie andere leden in bet Fransch vertaalt.
Deze laatsten spreken Engelsch met elkaar.
De vertaling geschiedt met zachte stem om
den loop der beraadslagingen niet te storen.
Deze eenvoudige wyzig'ing maakt het moge
lijk alle vertraging te vermijden, die aan de
beraadslagingen van den raad van tien ver
bonden was. Er is niets formeels bii deze by-
eenkomsten. De vier regeeringsheofden gaan
ieder in een fauteuil zitten en de büeenkomst
beeft een vlot en gemeenzaam karakter.
De secretarissen der „vier" vertoeven in
een aangrenzend vertrek en worden telkens
binnengeroepen als er aanleiding is hen te
raadplegen.
Uit de Belgische Kamer. De Kamer be
sloet tot het in overweging nemen van een
wetsontwerp om den arbeidsdag op acht nur
te palen.
Vervolgens werd de beraadslaging over de
wijiziging der kieswet voortgezet.
Woeste (Kahtoliek) eisohte het kiesrecht
voor de vrouw.
Minister van der Velde antwoordde, dat
men geleidelijk moest te werk gaan. Hy zal
stemmen voor het a'gemeen kiesrecht voor de
mannen, doch tegen dat voor de vrouwen.
Wü zün bereid, zeide bü, te stemmen voor een
wetsontwerp inzake het vrouwkiesrecht,
wanneer de regeering bü de nieuwe Kamer
zal komen met een rijpelük bestudeerde her
vorming.
De minister-president verklaarde, dat het
nur voor bet algemeen kiesrecht sloeg op de
klok der gerechtigheid. Wü willen den vrou
wen bet kiesrecht toekennen, doeh niet thans.
Ten aanzien van het algemeen mannenkies-
recht zeide de minister, dat er gevaar in zou
schuilen aan het volk niet toe te staan wat
het sedert lang opeisebte.
Arbeidsrecht en arbeidsplicht m Hongarije.
In een verordening zegt de roode Regeering
te Boedapest:
Nu de staat de afschaffing van bet parti
culier bezit is begonnen door alle bedryven,
die niet meer al6 klein-industrie kunnen wor
den beschouwd en alle woonhuizen in open
baar eigendom over te nemen, heeft in den
proletariërsstaat sllecfc.ts diegene het recht
om te leven, die liehamelüken of geestelüken
arbeid verricht ter instandhouding der ge
meenschap. De radenrepubliek kondigt den
algemeenen arbeidsdwang af en daartegen
over het recht op arbeid. De Staat is ver
plicht, allen te onderhouden, die tot arbei
den in staat zün, alsook hen, die arbeiden
willen, wanneer de staat hun geen arbeid
verschaffen kan.
Arbeiderscontrole op de bedrüven. De re
volutionaire regeeringsraad te Boedapest
vaardigde een verordening uit, volgens welke
alle industrieën, de münbouw en de verkeers
middelen, waarvan het aantal arbeiders op
22 Maart 1919 meer dan 20 bedroeg, onder
controle der arbeiders worden gesteld. Zü
zullen staan onder leiding van een commis
saris, benoemd door het volkscommissariaat
voor de sociale productie. Dit laatste beslist
ook in gevrl van meeningsverschil tusschen
den arbeidersraad en den commissaris.
Een roode vOIksweer. De revolutionaire
regeeringsraad heeft een verordening afge
kondigd over de instelling van een roode
vclksweer, welke een aanvullend bestanddeel
van het roode leger zal vormen en welker le
den te allen tüde voor den militairen dienst
kunnen worden opgeroepen. Met de opstelling
van de roode volksweer houdt de geheele po
litiemacht op te bestaan.
De Italiaansche eischen. Volgens die
„Maneb. Guardian'' zouden de Italianen be
reid zün aan, Zuid-Slavië het vrije gebruik
van de haven van Fiume toe te staan en het
te steunen bü den aanleg van een nieuwe ha
ven elders.
Het arbeidsconflict in Engeland. Aan 't
slot der conferentie deelde Thomas gister
middag mede, dat de spoorwegmannen het
voorstel der regeering aanvaardden.
De stemming der mijnwerkers-federatie in
zake de aanneming der voorwaarden van de
regeering, waarop door het bestuur krachtig
werd aangedrongen, is bepaald op 9 en 10
April. De uitslagen zullen den 14en April in
handen van den secretaris der federatie zün
en den 16en April op een nieuwe conferentie
van gedelegeerden worden besproken.
DIOCESAAN COMITÉ VOOR DE K. S. A.
iJV HET lilSZMDM HAARLEM.
Donderdagmiddag had in het gebouw St.
Bavo te Haarlem een vergadering plaats
van bovengenoemd comité. Aan de bestuurs
tafel hadden plaatsgenomen Dr. O. A L.
Rademaker, voorzitter, de beer v. Dijk. Kamer
lid, Mr. Teape, de heer Struycken, de heer
Visser pn do heer Grobben, secretaris.
De voorzitter opende met een hartelijk woord
van welkom en den Chr. groet de vergadering,
die, behalve door een tiental Eerw. Hoeren
Geestelijken, door ongeveer 80 personen was
bezocht.
Na lezing der notulen bracht de secretaris
een keurig gestyleerd jaarverslag uit» waarin
het werk van het comité breedvoerig werd ge
memoreerd, welke arbeid grooter had kunnen
ziin, als alle afdeelingen hadden medegewerkt
aan den bloei der K. S. A. en als van buitenaf
meer. steun was verleend. Herinnerd werd ook
het verlies van Mr. Aalberse» die helaas zün
leidende rol in de K. S. A. uit handen moest
geven. Met voldoening werd geoonsiateerd, dat
de K. S. A*in de oprichting van Kath. leer
zalen, woningbouwverenigingen, ambtenaars-
vereenigingen, vereniging voor Giroote Ge
zinnen enz. wederom een werkzaam aandeel
heeft gehad. Het verslag sloot met een geest
driftig woord van opwekking tot alle afdee
lingen om voortdurend hun krachtige mede
werking te vorleenen.
Door den heer Visser werd een financieel
verslag uitgebracht, waaruit bleek, dat de in
komsten en uitgaven pl.m. 2000 beliepen en
er een voordeelig soldo was van 173.76. Den
secretaris en penningmeester werden woorden
van dank gebracht voor hun correcte verslagen
de penningmeester werd in zün functie ge
dechargeerd.
Medegedeeld werd, dat de geest, adviseur,
Rector Stroomer. verhinderd was, de verga
dering by te wonen; bericht van verhindering
was ook ingekomen van do hoeren Wolff en
Beynes.
De secretaris deed voorlezing van een in
den loop des jaars verzonden circulaire» waarin
propaganda voor uitbreiding der K. S.. A.
werd gemaakt. Het gevolg was, dat plm. 16
afdeelingen werden opgericht, terwijl in ver
schillende plaateen afdeelingen in voorberei
ding zün; deze mededeeling lokte een applaus
der vergadering uit. Verder deelde do voor
zitter medé, dat in de Centrale Raadsverga
dering van April reorganisatieplannen der
K. S.^ A. besproken zouden worden. In beknop-
ten zin deed de voorzitter over de reorganisa
tie-voorstellen eenige mededeelingen, er aan
toevoegend» dat er thans nog- niet gediscus
sieerd zou worden, voornamelijk ook, ombat
van verschillende besturen nog andere voor
stellen waren binnengekomen. Uit dit alles
zal een definitief voorstel geboren ft orden,
dat den Centralen Raad zal woreïep voorgelegd.
Vooral na de beruchte Novemberdagen zei
de voorzitter'is er een algemeene strooming
merkbaar geworden om de K. S. A.-organisa-
tie grondig te hervormen. Hiertoe behoort ook
het houden van landdagen, waarop de oonelu-
•8iën van den Haarleinachen Kathol.ekendag
'worden behandeld en uiteengezet, hoofdzakelük
tot het vormen van verschillende kringen.
Er werd over de reorganisatieplannen eeni-
gen tijd van gedachten gewisseld. Kapelaan
'Niekerk uit Hoorn merkte op. dat die land
dagen misschien nadeelig zouden werken op
'het bezoek der Katholiekendagen, bovendien
moet het doel dier landdagen niet in hoofd
zaak zün het bespreken der genoemde conclu
sion. De voorzitter antwoordde hierop, dat do
'afdeelingen de vrü'heid behouden, aan die
landdagen een meerledig doel te geven.
Vervolgens had de verkiezing plaats van een
bestuurslid, wegens aftreden van den heer
'V i®ser, die bü acclamatie werd herkozen.
Na korte rondvraag verkreeg de Weleerw.
"Heer Th. v. Galen uit Amsterdam het Woord
Voor het houden züner rede over het onder-
Werp: ..Nieuwe tijden." Na een inleiding over
'de tijden welke achter ons liggen, betoogde
bpr., dat do moderne tiid nieuwe mensahen»
hieuwen arbeid en nieuwe wegen geschapen
'had. Thans geldt het parool: "Volhouden, rechts
Siouden en paraat zün. Na den vreeselyken
wereldkrijg wordt het zwaard des eeestes ge
wet en alles wüst er op» dat de maatscuappe-
lüke strüd een zeer fanatieke zal worden. Nu
rü®t do vraag: welke is de algemeene plicht
'in onzen nieuwen lüd tegenover de maatschap
pelijke verhouding en hoe kan de K. S. A.
medewerken tot het volbrengen van dien
plicht? Allereerst moet aan dien plicht ten
grondslag leggen de rechtvaardigheid en Ghr.
naastenliefde. In dezen tüd is het niet meer
voldoende, dat de arbeiders ziob organisecxen,
ook de hoogere standen moeten meeleven in
en daadwerkelijk deelnemen aan de sociale
'actie. En het is de taak der K. S. A. zulks te
bevorderen, naast de bevordering der volksont
wikkeling en de goede samenwerking tusschen
de Kath. organisaties. Spr. wüst dan op ver
schillende leemten welke nog in de werkwüze
■der K. S. A. bestaan, die een reorganisatie
■noodzakelü'k maken: de gebeurtenissen van
'November gaven hiervan een bewüs, toen kwam
•de K. S. A. achteraan, waar zij in het eerste
'gelid had moeten staan. Het oprichten van een
Centraal bureau, waarvan alle leiding en stuw
kracht uitgaat, ia een eerste vereisehte. Dan
■is het de plicht van alle Katholieke organisa
ties, zich bii de K. S. A. aan te sluiten.
'Het blijven werken in eigen kleinen kring,
'al is de bedoeling nog zoo goed. is in onzen
'tüd niet meer voldoende. Alle standen moeten
in onze instelling vertegenwoordigd zün om
gezamenlük een van zin, een van streven te
werken aan den wederopbouw eener geordende
christelijke maatschappü. Met een enthousiaste
peroratie besloot de gewijde redenaar ziin mooie
lezing.
'Na een woord van dank werd de vergadering
'met den Okr. groet gesloten.
CHRISTELIJKE ORGANISATIES.
De Chr. Middenstands ver een igi'ng „Boaz",
de Glir. Vereeniging „Kantoor- en Handels
bedienden", „Patrimonium" en de Chr. Werk
mansbond te Haarlem, hadden Donderdag
avond een gecombineerde vergadering uit
geschreven ia het Wyklokaal aan de Ged.
Oude Gracht, waar de Eerw. Heer Ds. Vun-
derink een rede hield over de inrichting eener
socialistische maatschappij.
Nadat eenige huisboudeiüke agenda-punten
waren behandeld werd Ds. Vunderink door
den w.n. voorzitter, den heer Wolzak, welkom
gekeeteu. De voorzitter leidde dit gedeelte
van den avond in met een gebed en gaf hier
na het woord aan den spreker. De redenaar
doed allereerst (het verschil uitkomen tus
schen de maatschappü van voorheen en thans.
Hierbü verklaarde spreker hoe de socialis
ten zich de centralisatie der bedrüven voor
stellen en bracht de voor- en nadeelen hier
van duidelyk naar voren. De socialist gaat
van de gedachte nit: hoe meer er gecentra
liseerd wordt, hóe meer winst kan er ge
maakt worden; hy wil, dat de staat alle be
drüven tot zich trekt en als algemeen werk
gever optreedt. De gevaarJüke kant hiervan
77
ItOM.US l i i li El l oUiiSCH.
GJj zijt een Romein, PuWius, en ik
ben een Komeiusciie vrouw, antwoordde zij
met een blik vol liefde.
Dadeiyk nadat ik het praetoraat heb
overgenomen, zend ik u den ijzeren ring.
Met een lichte buiging gaf zij zwijgend
hare toestemming te kennen. Hij drukte
hartelijk hare handen en bracht ze aan zijn
lippen.
Noch uit zyn mond, noch uit den haren
kwam een liefdesbetuiging, een vlammend
*oord. Zij spraken rustig, zonder zuchten,
*onder beioiten, eenvoudig als twee be
vriende zie.eu, die elkander zeggen dat zij
een en dezelfde gedachte koesteren en nu
gCiCgenheld vinnen zich hiervan te verge
wissen. Niettemin waren beiden de betee-
jtenis van hun daad, waarmede zij zich voor
xoven verbonden, zich ten volle bewusi-
fand aan hand naderden zy' in plechtig
W'jgen het huis der Corneiiërs.
Hier nam Pubiius het woord.
En nu, Lieve* Mucia, uw verzoek.
Ik vrees uw Romednsche gevoelens te
beieedigen, zeide zij verlegen.
Gegeven beloften ben ik niet gewoon
te herroepen en wei allerminst kan ik u
iets weigeren, wat het ook ware.
Mijn verzoek ia een beroep op uw hart.
Meent gij, dat een man, die pas een;
uur gebeden zijn z vaard met het bloed van
oproerlingen gevend heeft steeds hardvoch
tig moet zijn? De oorlog is een wreed be
roep, maar slechts op het geoiod vau zijn
krygemanspiichten moet het hart van den
sso.ctaat tot zwijgen gebracht worden; nadat
wij onzen pacht voluracht hebben ztjn wij,
soldaten, misschien nog gevoeliger dan an-
deren. Spreek dus onbevreesd, ik wil u aan-
h oor en met die liefde, waarop gij voortaan
aanspraak hebt.
Mucia weifelde een oogenblik; daarop
bracht zij haar aangelegenheid betreffende
hare slavin Mimut in haastig geuite woor
den te berde, au» wilde zij een lastige vracht
zoo spoedig mogelyk aischudden
Eon mijner liefste slavinnen, zeide zij,
zeer snel sprekende, is door de dienaars van
den stadsprefect gevangen genomen; de prae
tor zar naar voor de hongerige leeuwen
laten brengen. Zij was mij een zeer getrou
we slavin.».
En gij wilt haar bevrijd hebben? vroeg
P.ublius haar helpende, wijl hare stem stokte.
De oude moeder van mijn lieve Mimut
zou den gruwel ij ken dood haa-er dochter niet
overleven. Heb medelijdeu met die arme
iaedou.
Als bij de misdaad van uwe slavin
mildheid en toegevendheid mogelijk is, zal
ik niets onbeproefd laten, om haar naar u
te doen terugkeeren, verzekerde Eubiius.
De ongelukkige aanbidt den God der
Christenen.
&co, riep de tribuun en staarde spra
keloos, alsol' hij iets ontzettends gehoord
had, Mucia met wijdgeopende oogen aan.
Eindelijk zeide hij»>Gij spreekt dus eene
Guristin voor? Gij, eene alstanmieiinge der
Oorneiiërs
Christenen zijn toch ook mensohenl
Menschen? antwoordde Pubiius toor
nig. Strafwaardige sectarissen zijn het, die
de openbare orde, ja den geheeitm Romein-
schon staat bedreigen. Het geloof onzer voor
vaderen is hun een gruwm; onze staatsm-
rientavjen verachten &y; zij widen de grond
vesten verwoesten, waarop het heilige en
eeuwige Rome gebouwd is. Een troepje ellen
dige schepsejs bestrydt met dwaze liarduek-
heid alles wat wijze eu verlichte mannen
gedurende veie eeuwen als góed en doelma
tig erkend hebben. Een gespuis, dat de be-
zittenden om hun gemakkelijke levensvoor
waarden benijdt, heeft een god uitgevonden,
die het zou bedoven hun lompen in een an
dere wereld te vergulden zyn de ge
zworen vijanden van den Staat, de orde en
de grootheid van Rome! Hun bijgeloof is
aan genie ene siavenkoppon en aan haat ver
gulde overwonnenen ontsproten. Zij moes
ten worden uitgeroeid en uitgebrand als een
pestbuil opdat hun glift het geheele staats
lichaam niet aantaste.
Nog nooit had Mucia In Pubiius' gezicht
zooveel onverbiddelijkheid gelezen; zelfs
toen een uur geleden zijn zwaard onder het
gepeupel woeóde, glansden zijne oogen niet
van zulk een haat. Zij voelde zich bedroefd,
door den onverwaebten tyorn van den tri
buun, ofschoon zijn woorden voor haar niets
nieuws waren. Zij werden immers door alle
tegenstanders van het Christendom, door alle
aanhangers van de bestaande orde herhaald.
Ook zij zelf was-tot voor korten tijd nog van
dezelfde overtuiging geweest.
Verlang van mij een ander bewijs van
Jjefde, Mucia, sprak Pubiius, met een van
diepe ontroering heesche stem.
Mucia zweeg echter.
Ik begrijp uw "zwijgen, het herinnert
mij aan mijn belofte, voer de tribuun na
een poos voort. Een Quinctiliër niag zijn
gegeven wcord niet terugnemen... Uwe slavin
za, onverlet in uw huis terugkeeren.
Nu werd Mucia's tong los. Het dankbare
gebed van het arme wezen zal p in zware
oogenblikken op het slagveld behoeden, zei
de zy' verheugd. Ik dank u....
O, dank niet, onderbrak haar Pubiius.
Terwyi ik uw verzoek inwillig, bega ik een
misdaad jegens Rome. Ik weet dat, maar
ik heb zooveei jaren aan den staatsdienst
geofferd, dat ik eens iets misdoen mig om
de wille van een lieve vrouw, die iny voor
het geheele leven toebebooren wil. Maar
vraag mij nooit meer om een gunst voor de
vyanden des vaderlands, lieve Mucia!
Zij waren voor het huis der Gorneliérs
aangekomen, en Pubiius nam hier afscheid.
Juist klopte hij aan zijn eigen deur, toen
hy achter zioh. de snelle schreden van een
soldaat hoorde. Dadelijk daarop stond voor
hem een centurio der keizerlijke lijfwacht
die met de hand op de borst, wachtte tót
Pubiius tot hem spreken zou.
Komt gij voor mij? vroeg Pubiius.
Van den goddelijken imperator Mar
cus Aurelius voor den hot^jberoemden tri
buun PuhLius Quinctilius Varus, antwoord
de de officier en reikte hem een kleine rol
met een purperkleurig zggel over.
Pubiius opende de r<y en las het ge
schrift. Het was een uitnoodiging, dadelijk
op den jPalatijn in de ontvaiigstzaal van
Marcus Aurelius te verschijnen.
MeLd terug, beval hij den briefdrager,
dat het bevel zal worden opgevolgd.
W ord t ver* ol orri -1
