Kerk en School
Van Overal
STADSNIEUWS
Ondergang van
Wereldmacht
een
FEUILLETON
De
in en om
WAT« DE PERS ZEGT
Kunst en Kennis
Zaterdag 59 April
Tweede Blad
gezondheidscommissie.
viuiemdellngenv Ekkeee.
f f Nog eens de f 200.—.
Ba debatten in de jongste raadsaittm» over
do 200-kwestie hebben de erkenning van
S. D. A. IL-zijde opgeleverd» dat- ons reohtech
Gclleg^ van id. en L in het afgeloopen jaat»
ia den tijd. dus» dat het aan het bewind is»
«■en goed werkgever is geweest. Dat willen wit
«ren vastnagelen.
En de heer Nagtzaam èn de heer Koppen
verklaarden het onomwonden, dat het college
Van li. en W. in dit opzicht ziin plicht heeft
«edaau. »,Ik wenseh geen votum van aioolit be
leid aan B. en W. te geven. Dat beleid is
Koed geweest," zeide de heer Nagtzaam. Wan
neer er verwijten moeten gedaan worden» dan
zouden wij dat aan den Baad» aan ons zelf
moeten doen, voegde hii er aan toe. Dn de heer
Koppen onderschreef den lof aaii Haarlem's
die verleden jaar in „De Werkman"
bad. gestaan.
Wij stellen er prils op. dat nos eens afzon
derlijk te zeggen, omdat er van die 1 200, zulk
een fel politieke campagne ia gemaakt; omdat
de woorden van do heeren Nagtzaam en Koppen
zoo schitterend weerleggen, wat hun partiige-
noot v. Hinto beliefde op te lepelen.
Dn nu wij het toch over dit onderwerp heb
ben, zouden wij het deel van het gemeenteper-
soneel, dat door het besluit van den Baad is
teleurgesteld eens in. overweging willen geven
te informeeren of de S. D. A. 1J. eigenlijk niet
met eenigen genoegen de verwerping van dit
voorstel verbeidde, ook al weer om verkie-
zingsjvoordeelen. wat echter niot lukken zal.
I t Fraaie politiek.
De urukexige houding der S. D. A. P. bij de
behandeling van de loonen der ambtenaren
in de jongste raadszitting, dient bier nog eens
even scherp te worden belicht.
Ie meer, daar in andere kringen dan di©
van belanghebbenden, de S. D.A. P.-raadsle-
uen zoo ongeveer worden voorgesteld als
martelaars van ide onwelwillende houding
der meerderheid in den Naad, Wie zoo don
ken en wij zagen ongeveer deze meening
uitgedrukt in de raadsoverzichten der beide'
Haarlemsche dagbladen kennen de doe
soils van de kwestie niet.
Men Lééft, om die te kennen, bet oor maar
to luisteren te leggen in de ambtenaarskrin-
gen, wa. -■ en ten zeerste verbolgen is over
de houding tier S. D. A. P.-fractie, die met
alle geweld de behandeling van het regle
ment wilde uitstellen.
Niet alleen dat daarmede de loonsherzie-
ning op de lange baan zon zijn gescho
ven, maar S. i). A. P. heeft daarmede
getoond een gemis aan eerbied voor de com
missie van overlag, dat men niet zou gezocht
hebben bij een partij, die altijd zoo. hoog heeft
opgegeven van hot werk dier commissios.
Immers: over de vooi-gesteldo regeling was
volmaakte overeenstemming in de commis
sie verkregen. Alle belanghebbenden waren
er ten zeerste tevreden mede.
Nu is één van de do twee waar: ofwel de
-D. A. P. zon gestemd hebben voor de re
geling, zooals zij claar lag en die volkomen
naar den zin der ambtenaren was, ofwel zi,
had daarin wijziging aangebracht.
Maar juist dit laatste was de grootste grief
der ambtenaren, afgezien nog van het feit,
dat zij unaniem de behandeling van het voor
stel in de raadszitting van Woensdag
Wenschten.
Want, was de S. D. A. P. met wijzigingen
gekomen in het ontwerp, dat met zooveel
zorg door de organisaties was samengesteld,
dan zou daarmede de commissie van overleg
op zijde zijn gezet; zou dat overleg een
Paskwil zijn geworden.
Dat is nu de grootste grief tegen de S. D.
A. P., dat zij, z ij, de beteekenis van de com
missie van overleg negeeren wilde.
Men is dan ook onder de ambtenaren woe
dend over die houding en zegent de kranige
houding van den heer Bomans, die de be
handeling wist door te zetten. En niet al
leen onder de neutraal-georganiseerden; ook
onder de socialistische is de ontstemming al
gemeen, hoezeer men daar geneigd is om te
zeggen, (iat wèl gedaan is, wat de roode broe
ders doen. Het bedanken van den secretaris
van den roeden bond, is daarvoor het bewijs.
Men is woedend onder de ambtenaren, om
dat de S. D. A. P. de belangen van deze ca
tegorie van gemeentepersoneel opofferde
aan politieke doeleinden.
Ziehier op welke wijze verschillende raads
leden reeds Dinsdag uit ambt©. aarskringen
over de bedoelingen der S. D. A. P. werden
ingelicht. Wij oopiëeren een brief, eoor een
vooraanstaand persoon (géén rechtschi man!)
in de ambtenaarsorganisaties aan een raads
lid gericht:
„Mag ik even uwe aandacht vestigen op het
„voorstel van B. en W., tot regeling der amb-
„tenaarssalarissenï
„De verkregen eenstemmigheid door het
„rcchtsoke college en de ambtenaren den
„3. D. A. P.-bieeren te mooi.
„Zij noemen dat een Kaetkolieke Bomani-
„aansclio verkiezingstruc. Het krenkt den
„beeron, dat er thans geen gelegenheid is door
„amendeeriug hun politiek spel te spelen. Ik
„acht mij geroepen uwe aandacht hierop te
estigen, daar Nagtzaam een voorstel tot
ankouding zal doen. Gevolg zal zijn, dat de
„ambtenaren uit den leiband der organisatie
„zullen springen en zich tot den beer Nagt-
„zaarn zullen weuden op hoop, dat er nog iets
„te halen is. Van harte hoop ik dat èn ons
„èn ook Mr. Bomans dit echec zal worden be
spaard. Met de mees,te hoogachting enz."
Deze brief werd Dinsdag geschreven.
Doorziet men nu het politieke spel? Begrijpt
men nu waarom de meerderheid des Raads
weigerde den S. D. A. P.-heeren te wille te
zijn?
Natuurlijk dorsten de hoeren ook niet te
gen bet voorstel te stemmen. Dat zou al te
veel ontstemming gewekt hebben onder de
ambtenaren. Zii onttrokken zich daarom aan
do beraadsaging en liepen weg.
Zij meenden aldus bovendien aanspraak te
maken op den titel van „vermoorde on
schuld".
Edoch, nu de heeren ontmaskerd worden,
wreekt het zich en springt de bom verkeerd.
Maar fraaie politiek blijft 't, van een partij,
die zich de beschermers noemt der „loon
slaven".
ren der subcommissie, die de film afkeurde, zelfs
te hooren.
Dat moge den indruk wekken van het breede
standpunt des heeren Saeys, in den haak is het
niet en de burgerij, die op de uitspraak der com
missie vertrouwt, heeft recht te eischen dat de
keuring gewetensvoller geschiedt. Hierin dient
dan ook ten spoedigste Verandering te worden
gebracht.
Wat wij nu zouden wenschen en wat dan
noodzakelijk zou zijn?
-Dit: dat.het bezoek der bioscopen wordt ver
boden aan alle kinderen tot een bepaalden leef
tijd, bijv. 16 of 18 jaar. De keuringscommissie
blijve echter bestaan en krijge tot taak uit het
groote repertoire werkelijk mooie en goede films
dat bestaat, 'n programma samen te stellen voor
n voorstelling, waar men werkelijk met 'n gerust
hart zijn kinderen heen kan zenden. De bioscoop
is in zich niet slecht en op deze wijze kan zij
een zegenrijk instituut van opvoeding voor de
kinderen worden.
Naar wij tot ons genoegen vernemen, zal
binnenkort een vergadering worden belegd
van de geheele bioscoopcommissie, waar het
verbod om kinderen tot de bioscoop toe te laten,
besproken zal worden.
Laat ons hopen dat de aandacht die deze
week aan de vuilaardigheid van sommige bios
copen is geschonken, ten minstr~eenige zegen
rijke gevolgen hebbe.
Tot heil onzer jeugdJ
- HET BIOSCOOPGEVAAR.
Door de ernstige klachten in den gemeen
teraad tegen een d;er bioscopen in-onze stad:
geuit, is dit vraagstuk weer actueel gewor
den en is het bioscoopgevaar^ weer voor de
zoo.veelste maal met den vinger aangewezen-
Wat is het geval?
Het is gewoonte geworden dat in de bios
copen tusschen de filmnummers door variété.-
umnmers worden gegeven.
Den goéden niet te na gesproken ecliij
nen Vele bioscoop-exploitanten het met de
keuze der artisten voor deze nummers niet
zoo nauw te nemen.
Nu bestaat er een z.g. bioscoopcommissie,
die elke, week de films in de versehilleniclle
bioscopen keurt en verkrijgen deze, soms
met eonige coupures, het ii.at der commissie,
dan is do voorstelling ook toegankelijk voor
kind er en.
Over do variété-nummers heeft de com
missie echter niets to loordeelea en nu
voelt men, aan de hand der geuite klachten,
lioe nutteloos werk de commissie d,oet, wan
neer zij ecu serie films keurt, goedkeurt, de
vertooningen dus voor kinderen toeganke-
kelijk stelt, en dat tusschen en buiten dp
lïlmnummers een even venijnig gif in de
harten der kinderen wordt gespoten als een
slechte film maar doen kan. Ex- zijn in de
laatste woken revue's jjegeven waarvan de
aanwezige commissie, bestaande uit leden
van do meest uiteenloopende levensbeschou
wing, eenparig schande sprak.
Het werk der commissie is zoodoende ijdel
en haar, fiat waardeloos.
Minstens moet de bevoegdheid der com
missie dan ook worden uitgebreid tot de
beoordeeling; der variété-nummers.
Maar ook 'dat is {maar lapwerk en nu komen
wij tot het onderwerp, dat wij reeds eeln|ge
jaren geleden behandelden, toen wij er op
aandrongen de bioscopen geheel voor kin
deren te sluiten.
Hoe zwaar het werk der commissie is,
moge blijken uit de openhartige verklaring
die een der commissieleden on3 deed, toen
hij verzekerde als regel sterker nog: altijd,
films te moeten goedkeuren voor vertoonin-
'gen, waar ook kinderen tegenwoordig kunner
zijn, waarheen hij voor geen gold zijn eigen
kinderen zou brengen.
En zulke films moeten goedgekeurd worden
op de overweging dat men toch niet alles
kan afkeuren, dat toch ook met de belangen
der exploitanten dient rekening te worden
gehouden. Maar op den duur moeten deze
vertooningen een verderfelijken invloed heb
ben op do kinderen die ze bijwonen.
.Wij hebben nog een scherp bezwaar tegen
de wijze van werking der Haarlemsche bios
coop-commissie in 't bijzonder, waarop wij'
met nadruk d,e aandaclit van bevoegde auto
riteiten willen vestigen.
Wanneer films door een subcommissie zijn af
gekeurd, (de groote commissie is verdeeld in
subcommissies, die elk een bioscoop bezoeken)
dan is er gelegenheid voor de exploitanten van
die uitspraak in beroep te komen bij de hoofd
commissie.
Deze raad van beroep moet bestaan uit de
vooi'zi tters der vijf subcommissies, die voor deze
gelegenheid door den algemeenen voorzitter bij
elkaar dienen te worden geroepen.
De practijk is echter dat wanneer een beroep
wordt ingesteld, de heer j. B. A. Saeys, algem.
voorzitter, met een kennis van hem tevens lid
der commissie, op eigen houtje zoo'n film gaan
keuren en, in den regel zouden wij haast zeggen,
de afgekeurde film goedkeurt zonder de bezwa-
TE SNEL GEVONNIST,'
»Wii lezen in het „Huisgezin":
,,Het Kamerlid Marchand vonnist in de
Vrijzinnig-Democraat iets te snel de benoe
ming van den „jongeman" rnr. Bijleveld tot
Minister van Marine.
Te snel en op niatszggende gronden.
De heer Marckand gewaagt van iemand,
„die wel gaarne minister wilde wezen," van
>,een willekeurig Amsterdamsch advocaat"
en van een .^gewaardeerd associé van den mi-
nister van Financiën."
Dat alles zegt minder dan niets als men
gaat betoogen dat de heer Bijleveld als mi
nister van Marine ni©t kan deugen.
Indien we ona niet vergissen, is juist
steeds van vrijzinnig-democratische zijde de
grootste aandrang uitgeoefend voor de be
noeming van burger-ministers voor de por
tefeuilles van Oorlog en Marine.
Dat geen vice-admiraal of sahout-by-naoht
minister van Marine is geworden, kan der
halve voor den heer Marchand geen reden
tot ontstemdheid ziin.
En dat men, een burger willende nemen,
mr. Bijleveld koos kan alleen worden ge
wraakt» indien men den gekozene de be
kwaamheid voor het ambt ontzegt.
Dit doet de heer Marohand niet, hii
scïiamport alleen.
Indien de pract-ük dexx keer Marchand
logenstraft, maakt hij met ziin voorbarigheid
een dwaas figuur.
oor ons getuigt de benoeming van mr,
Bijleveld van durf en van frischheid.
Maar kan juist in een duf departement
en bij duffe vloot-tooatanden een frissahe
kracht niot een uitkomst zijn!
10 van de M. B. vail 2 December 1908, Ho
Afdeelingi No. 137 (V. B. fü. blz. 1975), ban
voren aangehaalde 62 is toegevoegd.
De Generaal-Majoor
Inspecteur der infanterie.
Het' zal den ontvanger van dit stuk heel
wat moeite kosten om te weten, wat de af
zender bedoelt. Da stokvisch-stijl is men' op
de militaire bureaux nog maar niyt verleerd.
Een pseuöo-inspecteur van de Posterijen.
Toen de kuipbosteller E. Muller zich verle
den week onder de gemeente Hengstdijk (Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen) bevond, bcz% een
postbestelling te doen, werd hij aangesproken
door een als heer gekleed persoon, die per rij
wiel was en die vroeg naar den weg Zaani-
slagTerneuzeu, en zich inspecteur van de
posterijen en telegrafie uit Middelburg noem
de. De man toonde een papier, waarop stond,
„Inspectie Middelburg Inspecteur der Pos
terijen en Telegrafie en een niet makkelijk
te ontcijferen naam. Dochi tevens zag toen de
postbode een brief, waarop gedrukt stond:
„Bolsjewistisdhe Vereimguiig Doutséhl|.md,"
terwijl bet hem opviel, dat de vreemdeling
een zeer Duitsch accent had. Toen hem dan
ook aangezegd werd, zijn taséhi te doen con
troleeren en vooal de aangeteekende brieven
en dienststukken, weigerde Muller pertinent.
Hierop volgde eenige woordenwisseling,
maar de pseudo-inspeeteur begreep uit de
flinke houding van den bode, 'dat hij het best
deed zich zoo spoedig mogelijk te verwijderen.
DE KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
bcv&t deze weök' do voï^ondo
PLATENDe ongeloovige Thomas, naar,
Rembrandt. .Lentefeest in Zwtiserlamd, meti
met 2 foto s. „Hij is verrezen", naai' een
schilderij van Deschwanden. (Witte Nar«
cissen, uit Montreux. In de salonwagen
Spax—Berlijn. Het kind en de Rongen
blokkade. Het Limburgsclie voike-petuiot-
nement. Paaschvee g,enoeg, met 2 foto's.
Davids feestgezang in den tempel.
Mr. H. Bijleveld Jr. Mgr.'Dr. J.f E
H. Menten. Mgr. J. J. Hopstaken. Twee
.millioen pond sterling. De Emmaüsgan
gers.
TEKST: fWij zien het niet..., door E. H.
Levensdurf, door H. B. v. d. Sande.
„Honing en was, door E. H. Uylings. Yrede-
morgen, door a. ja. Onze PaascRplaten.
Militaire Bureaucratie. Niettegenstaande de
afschaffing van het gebruik van titels en
overbodige vriendelijkheden bij de briefwis
seling, is het toch nog veelal een hopeloos
werk, om uit een militaire correspondentie
wijs te worden. Het onderstaand geschrift
van jongen datum werd ons als afschrik
wekkend voorbeeld in handen gegeven.
's Gravenhage, 9 April 1919.
Inspecteur der
Infanterie.
No. 1334 R,
Berekening van Werker
lijken dienst
Reservekader.
De Minister van Oorlog deelt mij melde,
dat in verband met de aanschrijving d.d. 16
Februari 1916, lie aid. No. 96 (zi0 schrijven
O. L. Z. d.d. 26 Februari 1916, Beheer Land
macht No. O, V. L_4ö-i?y), <je dagen van| at-
B. 1643
wezigheid
wegens ziekte van een Kaderreservist, als
werkelijken dienst behooren to worden be
schouwd.
Vorenbedoelde aanschrij ving is evenwel bij
aanschrijving van den Minister van Oorlog
d.d. 2 April 1919 He Atdeeiing No. 19 inge
trokken, zoodat 62 oer M. B. van 2 Juli
1906, lie Afdeelmg No. 9 (y. pg blz.
1606) wederom in <ten vervolge behoort te
worden toegepast.
Ik vestig daarbij in het bijzonder Uwe aan
dacht op de zinsnede, welke, ingevolge punt
ONZE 2300 NEDERLANDSCHE
MISSIONARISSEN.
De statistiek, door de Missie-Actie, College
Weert uitgegeven. Kerstmis 1918» dieut als
volgt te worden, aangevuld:
A. PRIESTERS EN BROEDERS
[Vorig aantal Pr. en Br. 1174
Norbertijnen 16 Pr. en 4 Br. 22
Conventueel en 13 Pr. en 2 Br.
Fraterhuis Tilburg 63 Br. 63
.Volledig aan Pr. en Br. 12-74
B. ZUSTERS:
Witte ZustersEseh 201Franc. Booz-endaal 157
Ura. Vught 140. Franc. Heiithuizen 124. Urs.
Halfweg 87. Moederh. Tilburg 76. Gasth. Bre
da 60. H. Catli. Voorschoten 40. J. H. T. 's-
Bosch 38. Liefdegest. Vegihel 28. Uden en
Stei.il 30. O. Bogen Maastricht 12. Misisiekl.
Tienraij, Dochters H. Hart Tilburg, Zusters
Cad. en Keer. St. Jozef Clanerbrug, Mill Hill.
Roozendaal» St. Ant. Boerdonk, Goede Herder
Tilburg, samen 33.
Volledig aantal zusters 1026.
Da Missie-Actie, College Weert beeft sedeit
Juni 1918 reeds meer dan 4500 kunn®^
dragen aan de Nederlandsohe Pr. en Br. A-18
sionarissen en betuigt, namens hen allen, in
nig dank aan de edelmoedige iiveraars en Mis*
ie-vrienden, die daartoe met zooveel liefde
.ebben meegewerkt. „Hun ijveren zoo schrijft
ons'een hooggeacht missionaris kan niet an
ders dan den ijver der missionarissen zelf aan
vuren!'
En in een ander schrijven, van even eerbied
waardige ziids lazen we: „Hoe zou de missio
naris zich ni©t. vol ijver en toewiiding voelen,
wanneer hij zoo schoone voorbeelden van
missieliefde onder het oog heeft en zoo broe
derlijk door den clerus gesteund wordt?"
Het spreekt vanzelf, dat de Missie-Actie bok
onze 1026 Nederl. Missiezusters niet kan en
jnag vergeten!
Helpt daarom mede. geachte iiveraars en wel
doeners. om de ledige kas weer zoo spoedig
mogn1'"k te vullen:
le door edelmoedige giften;
2© door het verspreiden onzer
Chromo-pretjes 5 et.
(met liturg, gebed)
Chromo-platen 8 ct.
Kunst-Prentbriefk.^ 10. ct.
Kunst-Prentbriefk." 10 at.
(keurig uitgevoerd)
Het gebed der 2300 Nederl. Missionarissen
zal 'g Hemels gunsten over U afsmeeken.
MISSIE-A O TIE,
College Weert (L.).
1 "H
Urnen in Twonthe. In de buurt van Del
den (Ov.), vlak bh de Oosterhof onder Wiene,
de voormalige hof Cagelink, ©en der zeven oude
Meyerhoven van Twenthe, is dezer dagen een
belangrijke vondst gedaan. Bij het afspitten
van een hoog stuk bouwland stootte een land
bouwer ter diepte van pl.m. Ha M. op een
vijftal urnen, alle in goeden staat.
Waarschijnlijk zijn het geen branaurneru
doch zijn het stukken vaatwerk, in den Fran-
kischen tijd behoorend tot de dagelijksoke huis
houdelijke utentiliën. Tot dusverre was derge
lijk werk slechts gevonden bij een uitgraving
op den Herickerhergde daar opgegraven pot
jes toonen dezelfde s te mp el vers i e ri n g als de
longst ontdekte.
Aan het verslag van de veri'iobtingetL 6er
Gezondheidscommissie te Haarlem over 1918
ontleenen wij het volgende:
In 24 pereeelen werd woningverbetering aan
gebracht. In verband met het systematisch
woningonderzoek word 155 huiseigenaren aan
geschreven; eenige woningen werden onbe.
woonbaar verklaard» terwijl eenige uitbreidin
gen van bebouwde kommen plaats hadden. Op
|iet gebied van woningbouw boekt de commissie
gunstige resultaten.
Gewezen wordt op onhoudbare toestanden
tengevolge van de woningnood, waarin drin
gend verbetering noodig is.
Het aantal aangegeven gevallen van besmet
telijke ziekten bedroeg 240. Sinds 1909 is het
hoogste aantal geweest 206, dit was in 1913.
Een belangrijke toename dus. vooral als men
weet, dat het aantal in 191? en 1916 resp. 91
en 67 was.
In 1918 was het sterftecijfer ner 1000 inwo
ners 19.66, het jaar er voor 16.21. Het aantal
gevallen van typhus was 42. vorig jaar 16.
Het aantal gevallen van diphterie was 75,
vorig jaar 38. Ook de roodvonk is in 1918 veel"
vuidiger voorgekomen, n.l. bii 120 personeD
tegen 38 ixx 1917.
Spaansobo griep.
De eerste gevallen deden zich voor in de
maand Juli en vrij spoedig had er een alge-
meene verbreiding door de heele stad plaats
De ziekte kan in twee perioden verdeeld wor
den. Een van ongetveer half Juli en Septenx
bor 'en een tweede van October tot Januari
In de eerste periode was de ziekte over 't alge
meen goedaardig al kwamen er ook complica
ties voor, die van ernstigen aard' waren en nu
en dan lot een noodlattigen afloop voerden. De
tweede periode was van hoogst ernstigen aard
vooTal door Pneumonie, zoodat het sterftecijfer
een buitengewone hoogte bereikte. Ln meerdere
gevallen werd Influenzabacillen gevonden.
Het aantal aangegeven gevallen bedroeg 2581
sinds 1909 ig het aantal sterfgevallen aaa
Influenza en Pneumonie niet grooter geweest
dan 23.
Gelukkig, dat in de tweede helft van Decem
ber en ook in de volgende maanden eene bev
langrijke afname van het sterftecijfer aaa
bovenvermelde ziekten valt waar te nemen en
kan de Spaansohe Griep thans te Haarlem zoo»
goed als geweken .worden beschouwd.
Het is echter niet onwaarschijnlijk» dat in
het nieuwe jaar deze ziekte, zii het ook in
mindere mate dan ln 1918 opnieuw zal op
treden.
Sinds de oorlogsjaren is de long tuberculose
gestadig toegenomen: in 1014, 15. 10, 17 en 18
waren de getallen resp. 79. 113, 189, 142 en
155.
Er .werden in 1918 zeven vergaderingen ga
xouden, waarop te zamen 98 ingekomen stukken
werden afgehandeld.
Donderdagavond hield de Vereen, tot Ver
fraaiing: van Haarlem en omliggende gemeen
ten en tot bevordering van hot Vreemdelin
genverkeer in de tuinz&al van Brinkmaan
liaax jaarvergadering, onder voorzitterschap
van den heer Vincent Loosjes.
De secretaris, de heer Di J. A. Vrijdag!
bracht het verslag, over het jaar 1918 uit,
waaraan wij het volgende ontleenen:
Het jaar 1918 kenmerkte zich, althans
voor onze stad, door een weinig opgewekt
verkeer van vreemdelingen, de komst van
gasten uit andere landen bleef tot een mini
mum beperkt.
Het jBureau, sedert het vorig jaar ge
vestigd in de vestibule bij den uitgang van
het station, bleef zeer goed voldoen. Door
den Informator werden daar gedurende de
eerste negen maand au van het jaar verstrekt
565 mondelinge en 155 schriftelijke iniorma-
ties, terwijl aan 8 personen hulp werd ver-,
leend in het verkrijgen van pension. Door
den secretaris werden 23 schriftelijke infor
maties verstrekt, totaal dus 751.
Op de Algerneeno vergadering van 15 April
werden de vacatures in het Bestuur aange-
93
ROMAN UIT HET POOLSCH.
—I n de Germaansche wouden broeit oen
onweder 1
Lucius Verus geeuwde. Daarop antwoord
de hij norsch:
Zend daar legioenen heen, cohorten,
centuriën, vrouwen, kinderen, wat gij maar
wilt, doch laat mij met rust. Gij gaat voort
durend mij a schreden na; ik bekommer mij
Immers niet om da uwel
Ofschoon ik het recht heb, de macht
u tö dealen, laat ik onverdeeld de lieer-
scnappij aan u QVer en mcr)g mjj n^et in
,r ®,aaiJ£elegenheden! Als gij echter yw
n!eestersnatuur niet buiten bedillen en
cv,»i<ui„^Zea kan» begin dan met uw gemalin
J 'yra en haar lievelingszoontje Oommo-
u;i»nrdI ^A, daar zal op deze manier een
Pxyn.rciic,'n^erator voor Rome uit groeien!"
M' -A-üreiiiis liet liet hoofd zinken:.
Lucius Verus liad de pijnlijke wonde zijns
harten opengereten.
Lucius, riep hij met gedempte stem.
Langzaam ging hij heen, gelijk hij geko
men was.
Gij hebt het gewild, bromde Lucius
hem na.
Do toegevendheid voor de buitensporig
heden zijner gemalin en de kwajongensstre
ken van zijn zoon waren een donkere vlek
op het anders reine geweten van Marcus
Aurelius. Hij kende zeer goed Faustina's
losbandige levenswijze en de teugeli.oo.za
woestheid van Oommodus. Maar Faustina
bezat een reusachtig vermogen en Rome hield
niet vafc arme beheerschers. De wildheid
van CommoJus zou met de jaren verminde
ren; zijn wilde natuur zou wellicht door de
veredelende invloeden van onderwijs en om
gang met zijn leermeesters verzachten. Want
Marcus Aurelius had voor hem de beroemdste
filosofen naar Rome geroepen en hem slechts
met achtbare lieden omgeven. Ook dieren
nemen, onder den invloed, van een goede be
handeling een zachten aard aan. Zoo troostte
zicix ds "bekommerde echtgenoot en vadei'.
Maar thans nu de niets ontziende onver
schilligheid van zijn mede-Imperator zijn hart
zoo diep verwond had, overwoog Marcus
Aurelius alles opnieuw. Hij was boven alles
Romein en Imperat°f; Het welzijn van deD
Staat gebood, dat 'hij aBo persoonlijk leed.
met waarde verdroeg; want ook voor het
opperhoofd van den S°!d vóór alle an
deren deze spreuk: „baius Respublicac su-
prema lex esti. 1)
Gommodus echter zou zijn opvolger wor
den. Nog droeg de toekomstige Imperator
de gouden bulla, het sPeelkogeItje van het
kind om den hals, toon zijn vader hem in
het leger der praot°riane,n naar oud ge
bruik in de hoogte had geheven en aan
liet verzamelde leger 113(1 getoond, waar
op do soldaten Het kind als caesar, ais
troonopvolger hadden uitgeroepen. Sinds
dien waren eenige jaren verloopen; uit het
schoone kind was een hoogmoedige, eigen
zinnige knaap gegroeid, die de neigingen
van een Caligula en Neio verried. Hij stoeide
met gladiatoren, maakte in het circus vrien
den onder de wagenbestuurders, mishandelde
de zwakken en haatte de sterken. Tever
geefs vertrouwde liJB1 zÜn vader aan de
leiding van verstandige en edelgezinde lee
raren toe. Gommodus kneep en beet de filo
sofen en pijnigde hen met naaldeprikken;
hij spotte met zijn leeraren.
Had hij, Marcus Aurelius, het recht Rome
een tyran op te dringen? Daar hij een ken
ner. der inenschelijke natuur, was, wist hij
heel goed, wat er uit Commodus eens wor
den zou. De historie des lands was reeds, door
zooveel woestaards geschandvlekt 1
Met het hoold' op de borst schreed de
keizer door een donkere myrtenlaan, treu
rig en gekweld door de .somberste voor
gevoelens. In zijn binnenste woeddd.e een
strijd tusschen den Romeinsolien patriot, den
nauwgezetten heerscher en den liefdevollen
VTkci'Gr... .Hij tocib. lictd. hot rcclit v&n ■^-.d.optio.,
hij kon zijn eigen zoon van den troon ver-
wijd-er&n 6ii göu of anderen patriciër to-t
er^enaam der kroon aannemen, aan wien
hij zijn geslachtsnaam kon overdragen. Hij
zelf was immers door Antonius, die zij neigen
verwanten was voorbijgegaan, tot zoon aan
genomen. -
Voor het standbeeld van Antonius bleef
Marcus Aurelius staan en sprak met moede
stem:
Verlicht mijn geest heilige schim van
mijn voorganger, die mij tot zoon hebt aan
genomen, opdat ik weet wat ik doen moet.
Moet ik mijn eigen kind uitsluiten....?
Hij zette zijn overwegingen voort, nadat
hij zijn oogen naar het blauw des hemels
omhoog had geslagen, vanwaar milliarden
van sterren hem tegenflonkerden, terwijl
van beneden uit liet in den slaap verzon
ken Rome het doffe gedruisch van hol.
nachtelijk wagenverkeer tot zijn ooren door
drong.
Marcus Aurelius luisterde met inspanning
naar het verre onbesteinde gedruiscli, ais
wilde hij daaruit do stem van het noodlot
vernemen. Van smart en van kommer ver
vuld, dacht hij op dit oogenbLik alleen aan
do tóekomst der eeuwige stad, want slechts
hij alleen wist wat haar dreigde. Het hart)
van den edelen keizer hoorde de zuchteai der
hongerigeu en het krijgsgeschreeuw dor Ger
manen.
Hij legde beide handen op de borst en
sprak:
Kom tot kalmte, mijn hart, ook het
lot der Staten ligt in do hand, der goden.
Van den kant van den Appisohen straat
weg drong tot zijn oor een nieuw gedruisch
van doffen, eentonigen klank door; het ge
druisch van een zware beweeglijke massa,
welke gelijkmatig over het J^azalten pla
veisel zich voortbewoog. Het gedreun na-,
derde meer on meer, werd sterker en duide
lijker en het scheen alsof een reuzenwagen
een ontzaglijk groote massa ijzerwerk ver
voerde.
1) Het heil yan den Staat zij de hoogste
We rWordt vervolgd),
