NIEUWE «till COURANT
dhï,oar- «■«-mii-
Van Overal
t Elck wat wils
rr™ J*"- »??-
d™ntksr^ «1 fe "«ate,
WAT DE PERS ZEGT
Rechtszaken
LEGER EN VLOOT*
?:n le™^thter^ek&Dd°»
vfe "O™*'» to «t WeoT..
ÏÜSkW «Ho-»»
tart» i scteudem
Saterdag 7 Juni Vierde Blad
EEN NIEUW KIESSTELSEL.
MWu™. Om lot
De noodzakelijkheid en zélfs de wen-
schelijklieid hiervan lijkt minstens be
twistbaar*
KORTE BERICHTEN
TREKJES LXXXIX
Do memohen djiukeu ümoaailQ». .eten cho
Het publiek klaptde dresseur buigt
Er wordt 'n mas t ln t midden van t circus
geplaatst. Het langste stuk er van is los
en zwiept.
Een heer komt op, lacht beminneliik en
klautert ia de paal.
Nu de verkiezingen zijn. afgeloopen, lijkt
ons het juiste tijdstip gekomen, een begin te
maken met de opruiming van alle oneffen
heden, welke wij in de praktijk der verkie
zingen hebben ontmoet. We zouden zulks ge
voeglijk kunnen uitstellen tot de nadering
der volgende verkiezingen, doch dan is er
Weer genoeg ander werk aan den winkel en
moeten we, wat de techniek vooral der voor-
Btemmingen betreft, klaar z«n ?ntot èên-
heul zijn gekomen. Om daartoe te geraken,
geve ieder het beste wat hij geven kan. Daar-
K (Lan van wal steken, wat het
gekomen. Om daarxoe ve
het beste wat hij geven kan. Daar-
mee~ willen wij dan van wal steken, wat het
kiessysteem betreft,
Nergens is men er tot heden m geslaagd,
een systeem te ontwerpen ter bepaling van
de volgorde der candidaten op de definitieve
lijst, dat ook maar eenigszins de volmaakt
heid nabij komt. Bij alle ons bekende stel
sels lijkt ons de-grootste fout, dat bij nage
noeg alle van een verkeerd beginsel wordt
uitgegaan.
Men trachtte namelijk (tevergeefs) de ver
houding vast te stellen tusschen do waarde
der plaatsen op de lijst, welke waarde on
mogelijk in cijfers is uit te drukken. Het
flcogenaam.de puntenstelsel, waarhij aan de
stem voor elke plaats een van te voren be
paald aantal punten wordt toegekend, wordt
door velen als het minst slechte aanvaard.
En toch, die punten zijn "vrij willekeurig.
Een geheel afwijkend stelsel (Braakhuis),
waarmee wij hard wegliepen, doel? dat onder
't gebruik is stukgevallen, begaat de groote
fout, dat aan de stem voor iedere plaats g e-
lijke waarde wordt toegekend. Dit stelsel,
door ondergeteekende als het meest aanbeve
lenswaardige o.m. neergelegd in een door
hem ontworpen ooncept-reglement voor de
locale Kiesvereenigingen, heeft in de toepas
sing gewerkt tot volkomen ongenoegen
èn van de candidaten èn van de kiezers. Toen
is in ons brein een geheel nieuw stelsel uit
gebroed,. dat hieronder uiteengezet zal wor
den.
In geenen deele pretendeeren wij, dat ons
de onderling" te worden genomen
doch do .vf° j 3"3 der P*aatsen op de lijst,,
TT i waardo van de stem des kiezers,
j ,eronder ontwikkelde stelsel berust
op de volgende twee beginselen:
a- de stem van eiken kiezer heeft volko
men gelijke waarde:
b. elke stem is splitsbaar in deelen en kan
In haar geheel op één candidaat of bij ge
deelten op verschillende candidaten worden
Uitgebracht.
De splitsbaarheid der stem komt hierop
neer, dat ieder kiezer het recht verkrijgt zoo
veel punten over de candidaten der groslijst
te verdeelen, als er candidaten op de defini
tleve lijst zullen worden geplaatst.
Stellen wij dit getal bijvoorbeeld zes.
De kiezer kan <nl« ééne uiterste! aan zee
candidaten ieder één punt toekennen, waar
door iéder voor een zesde dieel aanspraak op
die stem heeft.
Het andere, uiterste is, dat des kiezens vol
le sympathie uitgaat naar één candidaat. in
dat geval kent hij wjn "volle stem, dus zes
punten, aan dien candidaat toe en laat alle
anderen in de kon staan.
Wat tusschen die twee uitersten ligt, be
TTr f w1 1\ad'er uiteengezet te worden,
et totaal aantal punten, op iederen candi
daat uitgebracht wijst het aantal zesde dee
len eener stem uit. Gedeeld door'zes geven
zij aan, hoeveel volle stemmen op iedier can
nula at zijn uitgebracht. Die deeling is na
tuurlijk niet noodzakelijk, want reeds Ie do
volgorde der candidaten bepaald door de
vo,Korde der totalen punten.
Bij iedere wijziging van 't aantal definl-
i# 1 8^^en candidaten, wijzigt zich van
zelf het aantal stempunten, waarop ieder kie
zer reoht heeft.
Het ligt voor de hand, dat de meeste stem
biljetten zoodanig ingevuld zullen worden
dat het volle aantal punten wordt ulW
m acht op den favoriet. Niettemin ligt in de
epliuMng van de stem ln een zeker aantal
«tempunten de mogeliiifcheid voor iederen kie-
ffr' °m volkomen naar eigen inzicht te
■temmen.
Zouden er biljetten worden ingeleverd,
waarop een lager aantal punten Is toebedeeld*
dan geoorloofd is (bijvoorbeeld 4 inplaats van
het maximum 6 in ons voorbeeld), dan bou
men die. toch geldig moeten verklaren, over
wegende, dat de betrokken kiezer slechts met
vier zesde zijner capaciteit aan de stemming
heeft deelgenomen en de reste,erende twee
zesden ongebruikt wenscht te laten.
Bij overschrijding van het vastgesteld aan
tal pnnten zal men tot ongeldig verklaring
kunnen overgaan, doch noodzakelijk is dat
niet.
In groote lijnen staat thans een nieuw
systeem voor u. De details blijven in petto
tot na de critiek, opdat men door de hoornen
het hosch niet nit het oog verlieze.
Wij twijfelen niet, of ook op dit Stelsel zal
de critiek losbreken. Ze is ons zeer welkom.
En hiermede vertrouwen we onze jongste
uitvinding toe aan de alom bekende Holland-
sche scherpzinnigheid. Moge zij niet enkel
zwakke plekken bespeuren.
Hoofddorp. P. HEILKEtR.
Na schrift der Redactie.
Wij hebben den heer Heilker gaarne gele
genheid willen geven om zijn voorstel tot
het invoeren van een nieuwe kiesmethode tot
samenstelling der definitieve candidatenlijst
te publiceeren. Wij zijn het met hem eens,
dat er nog geen systeem is gevonden, dat vol
maakte bevrediging schenkt, maar wij vree-
zen, dat dit ook nooit gevonden zal worden.
Hij leze er maar eens de brochure van Jos.
van Wel op na!
Wij hebben nog geen tijd kunnen vinden,
om het boven uiteengezette stelsel met een
potlood op het papier op zijn juiste waarde
te onderzoeken. Wel willen wij er van zeggen,
dat het op 't eerste oog al te gemakkelijk
over de bezwaren heenstapt. Wat bij alle tot
nu toe ontworpen systemen tegenstaat is, dat
de kiezer niet de mogelijkheid krijgt, om aan
iederen candidaat precies de plaats op de
lijst te geven, welke deze naar zijn inzicht
verdient. Want al bestaat die gelegenheid in
naam, feitelijk wordt de zuivere keuze van
den eerlijksten en bekwaamsten kiezer toch
weer door allerlei andere factoren te niet ge
daan.
Doordat het stelsel-Heilker de gelegenheid
laat óm alle punten aan den favoriet te ge
ven, lijkt zijn systeem niet beter dan de an
dere. Want men bereikt er niet mee, wat in
theorie de -volmaaktheid is, n.m. dat iedere
kiezer het volle aantal candidaten aanwijst
en iederen candidaat op de volgens zijn in
zicht juiste plaats zet. Die volmaaktheid is
onbereikbaar dat weten wij; maar wij zien
niet" in, dat het stelsel-Heilker minder ver
van deze volmaaktheid af is dan de andere,
Intusschen, wij geven gaarne onsje meening
voor een hetere.
Dat een biljet met een grooter aantal pun
ten dan zes (om in het voorbeeld te blijven)
niet ongeldig zou zijn, wil er bij ons niet in.
Strafrechtelijk vóóronderzoek. Bij het
onderzoek door de Amsterdamsche politie in
gesteld in verhand met den moord op den
jeugdigen Dirk van Leeuwen, heeft de poli
tie een der verdafliEAn aan een strnruc onder
zoek: onderworpen. Bii dat verhoor waren o.a.
aanwezig een zenuwarts en een pleegzuster!
Volgens het verslag van hetgeen toen ge
beurd is, waren om de polsen van den ver
dachte gummiverbanden in water gezwach
teld, verder was aan zijn polsen contact met
een electrisohe batterij, die weer op een an
der toestel werkte, waardoor zijn polsslag en
zijn gemoedstoestand gedurende het verhoor
konden worden waargenomen. Van die waar
neming wordt nu verder het een en ander
medegedeeld
Naar aanleiding hiervan schrijft t „Wbld.
van het Reoht":
„Wij aarzelen niet als onze meenlng
uit te spreken, dat deze wijze van ver
hoeren als onbehoorlijk moet worden aan
gemerkt Een verdachte mag worden ver
hoord, misschien, als men wil «streng
verhoord, doch hij mag niet gebruikt
worden als middel om hem, ondanks zich
zelf, aanwijzingen van schnld te doen ge*
■ven. Iets dergelijks kent onze wet niet,
kan als middel van onderzoek zeer ge
vaarlijk zijn, mag o.i. niet worden inge
voerd. Wij zien er van af dit nu nader te
hetoógen en bepalen ons tot dit eenvou
dig protest, Wij weten immers niet of de
politie in haar wijze van optreden gedekt
wordt door de justitie, of deze het nieu
we procédé goedkeurt of de Minister van
Justitie daaraan zijn zegel Bocht Voors
hands hebben wij hoop, dat dit niet zoo
(moge zijin. Moch die verwachting worden
beschaamd, dan hopen wij °P kwestie
terug te komen en haar breedvoeriger te
bespreken.
Wij schrijven dit wel wetende, dat ons
hier opnieuw ongepast partijkiezen voor
verdachten en vermoedelijk schuldigen,
miskenning van de belangen der gemeen
schap zal worden verweten. Wij getroos
ten ons dit verwijt gaarne. "Van eenig
gevoel van sympathie voor de plegers
van het afeschuwelijke misdrijf kan wel
geen sprake zijn. Juist daarom kunnen
wij hier in volkomen gerusthjeid onze
stem verhefen. Het geldt een hoog en
heilig beginset een groot belang, waar
voor wij opkomen. Juist in den zwaren
tijd, dien wij beleven, is het meer dan
ooit plicht aan rechten van den persoon
tegenover de gemeenschap aan _te hou
den. Wat nn ak middel gebruikt wordt
tegen vermoedelijk schuldigen aan een
misdrijf tegen het gemeene recht wordt
morgen een wapen tegen politieke tegen
standers. Nooit was er meer behoefte dan
thans om het .nrincioiis öbsta te doen
gelden. Daarom^len wii niet nalaten
te waarschuwen, wanneer naar onze mee
ning van de jukte begin®<den wordt af
geweken. Dat het ditmaal een vermoede
lijk zeer zwaren misdadiger betreft, doet
daarbij niet ter zake He medelijdende
glimlach van hem die cm het gemeen-
schapsdoel te •bereiken, het rechtvan het
Individu verkorten, deert niet.
Straffe elsch. Kiesvereniging
in den Rijkskiesfkring 'e-Gravenhage heeft hij
acclamatie de volgen(je motie aangenomen:
De algemeen© vergadering, overwegen-
de, dat hel JthS
nog in staat van wÜ«en Y,Vi0„.™r,
raadsverkiezingen plaats hadden,
oordeel, dat d» pro^o» «*'^2
derteekend te TOKi„
kozen raadsleden; spreekt axs n
tuiging uit, dat mitsdien de r
die zich met het katholiek
m aooals dit ad
niet kunnen vereenigen, hun
beschikking stellen van
ging.
Van deze motie zegt »^|Saaï'4or het
Haat, wat hier "7 d WOrdit, niet te
geheele land verlag zelfs
ver en zal het in meer1
verkiezingen^en SB
göstedd en op grond
aan de stemhns hobh^11
Moeten nu de raadsleden, in «^een-
stemming met dat program gekozen,
straks hun mandaat ter beschikking
stellen van de kiesvereeniging, die hen
candideerde, indien zij zich niet in elk
opzicht kunnen vareenigen met het meer
algemeen program?
Zij zijn op wettlKO wij-zo gekozen, als
[katholieke candidaten, op een katholie
ke lijst, door katholieke kiezers* krach
tens een katholiek prognam.
Zij bieden dus, wat hun katholiciteit
betreft, ongetwijfeld voldoende waarhor-
gen.
Heeft men dan wel het recht te ver
langen, dat zij hun mandaat ter beschik-
king zullen stellen, indien zij* wat het
meen algemeene gemeente-program be
treft, tegen sommige punten bezwaar
mochten hebbent
Dat recht zou er alleen dén zijn, in
dien hun bezwaar zich richtte tegen een
katholieke begmsel-eisoh, maar wie kan
zich van een Pas als katholiek ge
kozen raadslid een diergelijk bezwaar
denkenf"
Het ontwerp-leiddraad voor de samenstel
ling van een R-R-. cn1l.eenteprogram bevat
echter tal van io ™et het katholiek
beginsel slechts of zelfs in 't ge
heel niet in verband staan en nu lijkt het
ons een te straffe ei om verschillende re
denen ongewenscht, «eiken gekozene, die
omtrent een of .^Punten ©en afwij
kende meening te verlan-
e„„ tat Mi W
wederom zal neer
Een centenregen. Op den hoek van de
Westkruiekado en de Diergaardoainvel te Rot
terdam zijn de voorbijgangers plotseling ver
schrikt door een. centenregen. In enkele minu
ten vielen er wel eenige honderden orp straat.
Voorbijgangers bleven staan, maar "zagen niets
en hoorden sleohts den metaalklank van de
vallende geldstukjes.
Vanwaar den regen kwam is niet bekend-
Vermoedelijk zijn eenige Jongelui, onder den.
indruk van den k~n ik.kerregen in Amsteroam en
Den Haag, iets dergelijks begonnen.» Tegen
dezen regen had het publiek niet zooveel be
zwaar.
Het vergaan det „August Marie*" Om
trent deze ramp wordt nog nader vernomen:
De motorsohoener „August Marie" was in
Blyth met steenkolen geladen en onder com
mando van kapitein Ohr. Boer uit Groningen
den tweeden Juni in zee gestoken. Dan daar
aan volgenden nacht, omstraeeks twee uur.
werd ontdekt dat het kchip op onverklaarbare
wijze water maakte. Dadelijk werden de
pompen in het werk gesteld, doch de Dogingen
om het schip lens te krijgen, mislukten. Daar
om werken noodseinen gegeven, teneinde de
aandacht te trekken van voorbijvarende
schepen. Tegen kwart vóór vier in den morgen
werd de toestand zoo, dat man. na gehouden
scheepsraad, besloot den schoener te verlaten.
autwalijks was men bezig om de boot uit te
zetten, of het schip viel en schijnt daarbii da
boot te hebben geraakt, waardoor de vijf in
zittende te water vielen. Slechts aan hoven-
genoemden Wijnholt gelukte het op de omge
keerde boot te komen. Drie der opvarenden
zonken onmiddellijk in de diepte weg. Do kapi
tein slaagde er in nog een plank beet te
grijpen. Hierop zittende werd hii circa 2 uur
ater neg drijvende gezen door den zeilharing-
logger „Alma", ut IJmuiden, schipper Pieter
Roos uit Marken. Deze bracht den dogger dade
lijk over stag, toen hij den schipbreukeling op
merkte, teneinde keni uit het water op te pik
ken. Helaas was deze manoeuvre overbodig,
want de kapitein was inmiddels in de diepte
verawenen, toen men op de plaats kwam, waar
hii het laatst gezien was. Gelukkiger was men
met do redding van den andoren schipbreuke
ling. Deze werd overgenomen en medegenomen
naar IJmuiden. waar hii door de zorgen van
den waterschout van nieuwe kleeding werd
voorzien, waarna hij naar Rotterdam vertrok.
Veenbrand. Men meldt jiit Emmer-
Compascuum, d.d. 6 Juni:
Gisteren is een vrij .ernstige veenbrand
uitgebroken, 210 kub .M. bagger van den
verveener Euter, zijn verbrand:, waavan
niets is verzekerd. Eenige [woningen loopen
gevaar; hedenmorgen is een stoomspuit ge
arriveerd; voor het ©ogenblik js de toestand
gunstig
Krantenpapier in plaats van f 30.000.
Een door eene Amskerdamsche firma aan de
Oceaan Visscherij-Maatschappij te XJmui-
den verzonden aangeteekend schrijven bleek
bij opening door de ontvangers, slechts kran
tenpapier te bevatten in plaats van dertig
biljetten van duizend gulden, [welke volgehs
opgave den inhoud zouden uitmaken. ->
Onder de vü£ S. D. A. P.'ers. die bü Üe
verkiezingen in den Raad van- Deventer zijn
ge- en herkozen, bevindt zich één van do
zwakke sekse, die op het oogenblik lees- en
schrijf les ontvangt.
Te Soerendonk werd Woensdag een partij
in beslag genomen eieren in het openbaar ge
veild. Ze brachten 2 A 3 cent pier stuk op.
Onophoudelijk zijn verschillende artike
len uit het hotel Kasteel Oud-Wassenaar bii
's Hage vermist. Thans ia het gelukt de dief te
pakken te krijgen. Het is iemand van het
VTOUiwelijk dienstpersoneel. Gisterenavond toen
zij op het punt was een veeren boa te ver
knopen. ia zii gearresteerd.
De verpleegde Kruit, die de vorige week
uit het Rijks-Krankzinnigengesticht te Medem-
,blik vluchtte, Is te Franeker aangehouden en
Woensdagavond te Medemblik teruggebracht.
Hij had bericht naar Friesland te zijn ver
trokken. >,tot een bezoek aan zijn gezin": maar
heoffc de zijnen niet ontmoet.
Blijkbaar is hij aioor meewarige mensdhen
aan reisgeld geholpen.
-» In een café op het Slagveld te Rotter
dam is gisteren aangehouden E. 3L Veenstra.
alias Nio de Brhamaan. Veenetra stond gesigt-
naieerd ala deserteur en was in het bezit van
Peuteren ten name van jfaodfius Montine. HJÏ
Wam nu regelrecht uit Antwerpen.
Na overgebracht te zijn naar de Marinier*!
kazerne, werd hjj 0p transport gesteld naar
Dm Haag; aan het station D. P. zakte hi!
octntor ln elkaar. Het lichaam werd binnenga"
dragen m een wachtkamer, waar dx. LaM"
merte, te hulp geroepen, slechts den dood ten,
gevolge van li ar taver lamming kon constate»,
ren. Het Ink is overgebracht naar do begraaf
plaats Orooswnk.
Een kind van den heer Bijksma te Har"
Hagen wierp het petroleumstel, waarop thee
water stond, omrver. Het kreeg zulke ernstig*
brandwonden, dat het 'a avonds aan de gevol
gen is overleden.
- Donderdagnacht la te Rotterdam op den
Bergweg een man aangetroffen zonder boven,
kleeding en druipnat. Op de komst der politie
nam hii de vlucht, doah toen een schot gelost
werd, bleèf hij staan. Hij zeiide toen dat hil
had ingebroken in de blikfabriek van de wed.
Klip aan den straatweg te Hillegersberg. Hij
was echter gestoord en had zijn bovenkleerea
achtergelaten. Die ziin daar ook gevonden. Da
inbrekeT is van zijn vak schoenmaker.
No» nimmer dreven zoo vele en zoo groote
houtvlotten uit Duitschland den Rijn en de
Waal af. als do laatste maanden. In tien maan
den tüds is over deze rivieren zeker meer hout
aangevoerd dan gedurende drie of vier jaren
ln vredestijd. De lage markenkoers schijnt wel
mee een van de groote oorzaken te zijn. Er
zijn bij de vlotten boomen. die al jaren ge
ledén gekapt moeten ziin.
Eenige weken geleden ziin on ge voor
40.000 broodkaarten gestolen uit het distribu
tiebureau te "Valburg. Dadelijk werd een uit
gebreid onderzoek ingesteld. Drie dieven en
dertien helers uit Den Haag en 's-Hertogen-
bosch zijn voorloopig gevangen genomen. Eeu
.wijdvertakte dievenbende is men daardoor op
*t spoor gekomen. Van de 40.000 broodkaarten
zijn er 22.000 in kisten teruggevonden.
(„Hbld.")
Donderdagnacht is voor de vierde maal
binnen betrekkelijk korten tiid ingebroken in
het gemeentehuis alhier. Door het uitsnijden
van een ruit verschaften de dieven zich toe
gang tot het distributiebureau en forceeerden
de aldaar staande brandkast. Uit den achter
band der kast werd een groot stuk gezaagd,
waardoor de inhoud te voorschijn werd ge
haald. Deze bestond echter slechts uit boeken
en bescheiden van het distributiebedrijf. Gelds
waarden of levensmiddelenbons waren er niet
in geborgen.
Ontrouwe huisknecht. Een zich noemende
pianist-huisknecht", oud-stafmuzikant van he*
gewende, die na zün ontslag met honderd gul
den pensioen uit den dienst, op den Zeedijk
te Amsterdam verzeild geraakt en geheel uau
kger wal gekomen was, stond dezer dagen te
recht wegens diefstal, gepleegd ten huize van
een familie in de Vondelstraat.
De man had daar gesolliciteerd naar de be
trekking van huisknecht en was aangenomen.
Al spoedig na de komst van den nieuwen fune-
tionnaris werden yersahillende voorwerpen van
.waarde ver mie t, ook o.a. veel tafelzilver. Een
ingesteld politie-onderzoek leidde al gauw tot
arrestatie van dan bediende, die al het gesto-
lene naar banken van Jeening en verschillende
opkoopers gebracht had.
De dief, een drankzuchtige, bekende volle
dig, en zei-de zichzelf nog steeds af te vragen:
Waarom ben ik toch zoo dom geweest?"
Wijl beklaagde vroeger al eens vijf maanden
gezeten had, vroeg de officier van justitie nu
het dubbele, n.l. tien maanden gevangenisstraf.
Burgerwachten. Tot een burgerwacht toe
getreden reserve-personeel, dienstplichtigen van
80-jargen of ouderen leeftijd, dienstplichtigen,
de daarbij een officiersfunctie vervullen, als
mede ander dienstplichtig kader, voor zooveel
dit reeds op lö Mei lölö deel uitmaakte van ds
burgerwacht, mogen, wanneer dienstplichtigen
ter handhaving der openbare orde onder de
wapenen worden geroepen, voorloopig bii dia
burgerwacht dienst blijven doen.
De burgemeesters van gemeenten, waar bur
gerwachten gevestigd zijn. eenden bij oproe
ping van dienstplichtigen, als vorenbedoeld,
den betrokken korpsen bericht van de namen,
dezer verlofgangers.
Circus,
v. r"'n, lanfic, aaneengesloten drom eckui-
wf^kera h6t binnen.
Diete Uti'anr^van (f^ten en men wil liefat
briüantc «fata-vaarst^g^® PrOffranrima der
V^rTombd^C,V?u drav<;'1 «Hmen heen en
De groote, electriscke lampen gooien licht
bundels in 't rona, >it-beplekkfnd Je tet
looze gezichten, die veel talr
kenen. .verwachting teo-
Boven de bekende onem-nt*
■traks Ha ,i,«ponmg, waardoor
bXtln t sonderen de arena zullen
roS nla n t Trt Hk' ^«Hxskeerd met
w 6 en?e ru™te hebben on-
>n ,zes heeren musici niet zonder moeite
luctL 'a,:sJ0 gevonden en proef-bepingelcn hun
trumenten. Even later heeft de "kapeli-
es ter zich er tusschen gewrongen.
U h Resoluut tikje op het lessenaartje pn
ouverture schettert de ruimte in. De. Van-
jfen van den pistonfat zwellen op, kuilen in
*Wfilien weer op en worden rood.
v Aanzwellend tromgeroffeL.. 'n enellez;
©pKam® der strijkstokken.... 'n gpannemder
H jollen der pistonist-wangen... de aankom-
van 'n programma-nummer,
sen Mohamet" Indische Frakir, lezen
w toenschen van 't papiertje, waarvoor ze
fr0 0 dubbeltjes betaald hebben aan 'n juf-
fefcHüvJ, w*er~ l0elÜk gezicht met geen mo-
-*Jkheidi was. .weg te schminken.
De „Indische Fakir" doet plechtig-toove-
naarsachtig'. Z'n armen zweef-wij zen naar
Petralie-lampen, welker
inhoud hij in z n mond laat verdwijnen.
Dan gaat de man z n buik bekneden... de
brandbare vloeistof wordt weer omhoog!'ge
perst... de bruine kleur van z'n gelaat
wordt donkerder,., hij houdt een brandendp
fakkel voor z'n mond... er volgt 'n zware
vuur- en rookplof... de uitspuitende olie is
door de fakkel opgevangen ,en vervliegt in
'n groote vlammenWolk.
menschen klappen,
ijzor beaatt ®'n t°n'£ met: gloeiend'
De menschen klappen.
nn Kijicen onderwijl op 't papier (van twin
tig pent) naar 't volffende programmarnum-
mer.
Er kamen clowns op JZdj schreeuwen en
vallen om. --
Do menschen lachen.
Een maakt van z'n lichaam Ti ktnoop...
rood-gezwolien komt z'n gezicht tusschen z'n
boenen grijnzen...
De menschen gieren.
'n Andere clow n gaat in' razende vaart
koppeltje duikelen... als hij opstaat staat-ie
zwaar te piep-hijgen... wrijft 't zand uit z'n
oogen en spuwt het uit z'n mond. Z'n gelaat
is bedekt met 'n dikke laag*...
De- menschen brullen.
Er komt 'n wezen op ln 'n apemhuid..j
de aap-mensch-meiisch-aap doet aapachtig...
klimt heel hoog langs 'n touw i.aar n onder
touw. dat in 'n bocht hangt..- hij doet leuk
en gevaarlijk... laat zich schommelen..- doet
of ie neersmakt en blijft neg juist hangen..,
kronkelt, wringt, zwaait ©n dbet eteedfl ang
stiger dingen. a
De menschen aapachtiga..
griezelen om 't J 6n aJ>plaudissee-
ren die echter alwe,^i.Sceda gevaarlijker
ren, aie een yaarlijker zq buitelen hoe
worden, hoe klappen.
harder de mensen rv i.
De kleinste der vier staat op.de schou
ders van zijn Ui
sa"P
derende applauS-
De gr&oteste dieJlS gchodera en do klein-
tale...
Luider aPPla^ moeilijker.
TJe^roofste ft°P,den srond, de mid-
-P® diens schouders en de klein-
deiste staat J>e yaB pen wipplank. J)e mid
delste springt van de «phouders af en bonkt
S-'lpTt WeW MteM" T« d. wjpphmk.
Do kleinste .wordt met n schok als 'n
w«i amTioooi gesmoten, draait in de lucht
ste terecht... bijna ,^'ankel' "v':;|r'-
"t Publiek roep héééé en klapt zich de
handen zeer... nu wordt er extra met 1de
voeten gestampt...
Er volgen nog verschillende uummers.
Do muziek heeft geen oogenblik gestaakt...
het gelaat van den pistontst bpl-kuilt ppg
steeds en ziet donkerrood*
Eindelijk Is 't pauze.
colade en wafelen...' en bekijken opnieuw
hef papier (dat 20 et. gekost heeft).
Er wordt 'n vloer gelegd.
Een der clowns koimt er onder terecht en
schreeuwt als 'n varken, dat gekeeld wordt.
De menschen lachen.
Andere clowns komen belangstellend kij
ken en gaan op de plank staan, die op liet
clowns-lichaam ligt, dat spoedig belast is
met zes andere lichamen.
Met 'n heimelijk gebaar angs-tigt de clown,
dat 't genoeg is.
Hij huppelt we«g.
Het publiek slaat zich' op Üe knieën van
plezier.
Ei- ijpmen kunstwielrijders. Een er van
die op" 'n neger lijkt, doet kwasle-domma
dingen,valt telkens, kwakt op z'n buik
neerval-bonkt met z'n hoofd o.p den vloer
botst met z n maagstreek tegen *t voort
snellende rijwiel van z'n partner
De menschen gieren.
Nu komen de paardenschichtig, zweep-
angstig loopen ze rond... machinaal vojgen
ze de kronkels van 't (dunne leer't oogen-
wlt flikkert heen en .weer... trillend nemen
ze de hindernissenstootten pn schaven
de pooten... struikelen bijna... van 'tklap
pen der zweep huiver-schrikken ze weer
op en loopen doorze maken danspassen,
die door zweeptikken worden geregeld
richten zich bevend op de achterste pooten
do zweep zorgt pr weer voor, dat zo
niet zakkenzo angst-etappen heuevle^gelr
trillend naar den uitgang.
De menschen sperren hun oogem Wijd open.
De heer doet vroeselijke dingen 'n meter of
tien boven den grondde toast wiebelt
De menschen gaan applaudisseerenait,
deren sissen angstig om stiltede muzick-
speelt heel zacht.... De meneer hangt aan
één voetoef ff zeggen Üe menschen
de meneer hangt aan z'n teeuena-apa-a-,ai
zeggen de menschende meneer glijdt met
't hoofd omlaag snel naar benedende
muziek rumoert en roffelt... wordt over.
stemd door 't stormende handgeklap en voet»
getrap... de meneer gaat lachend en wut»
vend. weg... het zweet gutst van z'n ge*
laat... adem-wringend- buigt hij nog een^*
omdat üe menschen bleven klappen em
trappen.
De laatste nummers .worden door velen
niet meer afgewacht
Er komt niets gevaarlijks meer.
De muziek heeft .pok na do pauze -nietj
meer gestaakt. 1
De pistonist boi-kuilt nog steeds...
De wangen zijn nu bleek... het haar plaklj
op z'n voorhoofd
Het circus loopt leeg... men holt om t!
hardst naar de gereedstaande tramB.
Er staan menschen naar, 't uitgaan van
circus to kijken.
'n Juffrouw z°gt tot 'n andere juffrouw:
Kijk, daar komt warentig jne buurvrouw,
ook uit 't circus met (twee van d'r kinde-
renIV anmorge stond ze zoowat tege me
te grienen, omdat ze vanweges de ellendige
tij e geen eens kousen voor d'r jongste kindje
kon kaam.,. Ia ia effe .van de bakker?"
G. -N.
