KIEBWE HAARL CSUIANT
BUITENLAND
Parlementaire Kroniek.
een
Wereldmacht
l
De Ondergang van
Dinsdag 10 Juni
Tweede Blad
FKÜIlXKTOXi
De gebeurtenissen van den dag.
van ra^ruïio°^ on'tstond op de ijiaate
12 £ae e°koaeuS.-9&
koman uit bet poolscu.
129
Men heeft mij gezegd, dat uw Egypti
sche goden een afschuw van de leugen heb
ben. Bid tot hen, want gij weet, daï gij
geen erbarming verdiend hebt,
tWedarom hoorde men een zwaren roche-
lenden zucht uit Fabius, borst. Daarop sloot
den^rondfa m6t *et gezicht
iadden de «öWaten ©en diepe
in de aarde gemaakt.
^n, liaadea tee, opdat hij zich
Ken k de dood 11610 begint te wur-
Kea' beval Servius.
krui^Ve° B°teaten droegen Fabius naar,de
W» .bebt ge nog een aandenken aan
uw eenoge goudstukken in het ge-
OÏS0nS,eïf is ta te.
DE VREDESVOORWAARDEN VOOR
OOSTENRIJK.
KORTE BUITENLANDSCHE BERICHTEN
iWinfried, bedaarder dan de andier, wei
felde.
•-* Gij werf, ^ig.aL dat een mannenwoord
DEN HAAG, 8 Juni.
Het voornaamste moment in ons parlemen
taire leyen van de afgeloopen week is geweest,
de verschijning van Minister van Kamebeek
in dg Tweede Kamer. Z. Exc. was teruggekeerd
van een gewichtige reis, van een zending die
zijn naam ten allen tijde met onze geschiedenis
zal verbinden. De heer van Kamebeek kwam
het resultaat van zijn besprekingen over het Bel-
gisch-Nedeilandseh geschilpunt meedeelen en hij
had de volle aandacht der Kamer.
Men heeit de regeeringsverklaring reals in
letter]ijken tekst in dit blad gelezen. Men zal
goed doen zich van de beteekenis daarvan te
doordringen; en wij vreezen, dat de zaait al weer
langs het groote publiek heengaat Toen liet
Beigisch-Nederlandsch conflict pas opkwam
was er algemeene belangstelling, zich uitend in
verontwaardiging en vrees; verontwaardiging
over wat geacht werd de ondankbaarheid van
een zusteivolk, dat hier zooveel gastvrijheid
had genoten; vrees, dat wij,, aan het einde van
den grooten ooriog gelukkig neutraal gebleven,
ten &i<otfce nog in ten strijd voor de handhaving
«ons grondgebied zouden worden gewikkeld.
dr toen de onderhandelingen te Parijs in
11 Siacilium van internationale juristeiij begon-
to te komen en er telkens zeer diplomatieke
Jhededeeliugen over den stand van zaken los
kwamen, was het interesse al wêer spoedig ver-
ïiauwd; en wij duiven wenden, dat er met de
PinKsterdagen 100 put. meer over den voeibal-
wedstrijd riollandi—Zwealen in het Stadion is
gesproken dan over den gelukkigen afloop der
oitatrhaudelingen over het conflict België—Ne
derland.
iocn heeft ear van het beleid van den heer van
te voor ons Heve vaderkmd
hem vfn reer .n^ahgen dan van de oplettend-
ba nvt a» °iJ to 'Zen Pinksterdag,
den van de „r^Sp<:Ct voor de bewierookte hel-
Mmister van Buhf.^a'tch' meen ik« dat onzen
ook wel een kr^s wtQdsche Zaken todl ook
dat Nederland op het° p H\heed g011133^.
Sterk in de verdediging WL 7J,sche terrein zeer
ondanks alle BeuiSChV o ns doel is bereikt:
ben de Gtoolmacme„wfa^ Pogingen heb-
nu eenmaal aihankeli'ik l c!e kleine staten
6chenabaarheid van ons om, lst» dat de on-
dat daar niemand met di ,r eci vaststaat;
2ea- He mededeelinTlJn aVlDgf,r naar wii'
Overwinniagsben r r derL Minister was een
in zijn woorden eu 'to bleef hij zeer sober
laatdunkendf. e*Jneed allc 'bluf en schijn van
a vreugde; hij stelde de zaak voor
iri* ,^aak van rtot, diie haar natuurlijken
mop had gehad en hij haastte zich het ©inde
Van zijn rede zóó in te Ideeden., dat de N'eder-
landsche welwillendheid tegenover België en het
verder samenwerken van oeide volkeren als 't
ware van zelf sprekend' blijven. Wie weet, dat
ook op het vredescongres het recht niet altijd
even' gemakkelijk zijn weg vindt, die zal <fe ver
diensten van den heer van Karnebeek weiten
te schatten en dankbaar zijn, dat de Nederland-
scne diplomatie deze gevaarlijk internationale
klip zoo handig omzeild heeft
Op al 't overige, wat vier dagen, lang in de
Tweede Kamer is bepraat, zou wanneer het
niet al te onparlementair was gezegd kunnen
wordenveel geblaat, maar weinig wol.
De verdere debatten over de onderwijzerssa
larissen waren werkelijk vervelend: hoe denkt
iemand als de heer van den Tempel b.v. dat er
een man in Nederland is, die zich bekommerd
gemeen teTnekenmfi' kosten tussdhen rijk en
bclan@nike bespreking had er toch nog
ll3a waarop ik mÜ van den aanvang gespitst
icb, omdat ik gevoelde, dat de regeering een uit-
weg zou moeten zoeken-. Het betreft de vraag:
wat moet er gebeuren met de onderwijzers die
volgens een bestaande gemeentelijke verordening
meer salaris zouden krijgen, wanneer de Rijks
regeling niet werd ingevoerdMen herinnert
kich den wedloop van vele gemeenteraden in
Haarlem is men,, naar ilc heb gelezen, ook niet
geheel zonder scliul om in het vooruitzicht,
dat het Rijik de onderwijzerssalarissen ging uit
betalen nog haast-je-rep-je dë bestaande loonre
geling op te drijven.
Minister de Visser was eerst zóó ver geo-aan
met toe te geven, dat gemeentelijke regelingen,
welke vóór 1 Januari 1919 waren vastgesteld'
zouden blijven gelden voor die onderwijzers wel
ke op dien datum in dienst waren; onder drang
van de Kamer en waarschijnlijk ook door eigen
tocht gedreven, kwam Z. Exc. er toe om alle
verordeningen te erkennen,, welke voor 1 Januari
1919 hij den Raad zijn ingediend; ook al zijn ze
later vastgesteld. Hiermee is b.v. Amsterdam
ten zeerste gebaat. Over de hoofdstad was de
Mmister overigens slecht te spreken, 't Is niet
y®?rde eerste maal, dat er in de Kamer over
tf Apsterdamsche Gemeentebestuur wordt ge-
speciaal over den toon, waarop de hee-
ren van de Amstolstad rekwestreenen. ve minis
ter nam tet Amsterdamsdie adres, waarin zijn
wetsontwerp scherp weid becritiseerd, duchtig
onderhandelen en wees er o.m. fijntjes op, dat
men, in Amsterdam van 1878 tot 17 April 1918
niets heeft gedaan aan dte verbetering van dte
aanvangswedden dfer onderwijzers; op 17 April
1918 werd toen eindelijk het aanvangssalaris
van f 600 op f 800 gebracht en plotseling
maakte men er op 8 Januari 1919 f 1200 van.
Zelfs de heer Ketelaar wist de houding van het
Amsterdamsche gemeentebestuur niet te verde
digen!
Ik mag nog opmerken, dat de heer van Wijn
bergen een amendement indiende, waardoor de
bijzondere onderwijzers dezelfde voordeden zul
len genieten, als de openbare onderwijzers van de
overgangsmaatregelen zullen plukken.
Donderdag a.s. zal de eindstemming over dit
belangrijk wetsontwerp plaats hebben
Het weinig belangrijke debat over de d'uurte-
toeslagen zal de lezer mij besparen; wanneer hij
het verslag daaromtrent gelezen heeft, weet hij
meer dan genoeg.
Een volgende maal wil ik weer eens de aan
dacht aan de 1ste Kamer wijden, wier bespre
kingen over dte Indische begrooting thans niet
zoo belangrijk wanen, althans weinig nieuws op-
lCT0<ta- HAGENAAR.
Wiern PaK- rieP Servius honend en
De Raad van- Vier te Parijs schijnt op het
punt te staan belangrijke beslissingen te
nemen.
Na gemeenschappelijke beraadslagingen hob"
ben ülemenceau. Cocil en kolonel House voor
gestel o> dat Duitschland tot den Volkerenbond
zal worden toegelaten indien het 't vredesver
drag onderteekent en loyaal naleeft, en indien
het een stabiele rogeering vestigt.
Besloten is dat het antwoord der geallieerden
op de tegenvoorstellen niet voor 13 Juni zal
worden ingediend. Den Duitschers zal viil
dagen gelaten worden om te antwoorden.
•Zondagmorgen is de Raad van Vier die
tengevolge van Orlando's afwezigheid slechts
uit drie personen bestond bii president Wil
son biieengekomen om do bestudeering van de
Duitsche tegenvoorstellen voort te zetten.
In 't bijzonder hielden Wilson. Lloyd George
en Olemenceau zich bezig met de Duitsoh-Pool-
sehe grenzen.
Tal van eommissie's hebben 's morgens en
's middags vergaderd, n.l. dio betreffende de
Belgische aangelegenheden, de verantwoorde
lijkheid, de financiën, den linker-Riinoever, de
gevangenen. do havens, het herstel en de
nieuwe Tsjecho-Slovakisoho en Poolscha staten.
De bijzondere commissies, voor welke do
verschillende hoofdstukken van het Duitsche
tegenontwerp verwezen zijn., zouden gisteren
ochtend hun rapporten moeten indienen, maar
het is waarschijnlijk dat eenige oommissies eeil
weinig later met hun arbeid zullen gereed
komen.
...Pve.r a<dd dasen zullen wii dus vermoede
lijk eindelijk weten, of er nog iets van den.
vrede terecht komt. Wanneer de conferentie
omtrent Oost-Pruisen nu nog een weinig
tegemoetkomend wil zijn. ia er wel kans. dat
Duitehland zal teekenen.
Ook over de andere zorgen der Vredes
conferentie hebben wij weer eenige mededee-
lingen- lsbe over DE KWESTIE VAN
FIUME.
Orlando is Zaterdagavond naar Oulx ver
trokken om met Colosimo, vioe-preaident van.
den ministerraad een onderhoud! te hebben
over de kwestie van Fiume. Volgens de .»Petit
Parisien" zou Orlando de volgende oplossing
aan zijn collega voorstellen: de instelling van
een autonome Staat Fiume. een plebisciet dat
binnen betrekkelijk korten tijd het lot van de
stad en do omstreken definitief moet regelen,
de afstand van ver&cheidene eilanden van stra
tegisch belang en de stad Zara aan Italië, de
afstand van Serbenioe aan Yougo-Slavië.
befSletTi. HoSSrui
De roode troepen van Bela Kun leveren
hevige gevechten tegen hun buren, de
cho-Slovaken De grenzen van de nieuwe re
publiek zouden reeds tot 21 Juni gesloten
zijn verklaard, meldt het „Prager Tage/blatt".
Nu schijnt de Entente daar een einde aan te
willen maken. Naar verluidt heeft n.m Ole
menceau als voorzitter der Vredesconferen
tie het volgende draadlooze hericht naar Boe
dapest gezonden:
„De geallieerde en geassocieerde regeerin
gen staan op het punt vertegenwoordigers
van Hongarije naar Parijs ter bijwoning der
vredesconferentie te roepen ten einde aldaar
mededee.ingen in ontvangst te nemen over
de meeningen dier regeeringen ove<r de recht
matige grenzen van Hongarije. Dit ge
schiedt juist op het oogenblik, waarop de
Hongaren tegen de Tsjeeho-Slovaken onge-
reolïtvaarcllgde hevige aanvallen onderne
men en Slowakije binnendringen. De gealli
eerde en geassocieerde regee-ringen hebben
reeds uiting gegeven aan haar vasten wil om
aan al deze nuttelooze vijandelijkheden een
einde te maken, toen zij tweemaal de Roe-
meensche legers, toen deze de grenzen, vast
gesteld in het verdrag van den wapenstil
stand, hadden overschreden, geboden had
den halt te houden en zij hun den opmarseh
naar Boedapest belommerden, toen zij de
Serviseh-Fransche legers aan de Zuidgrens
bevolen de operaties te staken.
Onder deze omstandigheden wordt de Boe-
dapester regeering formeel uitgenoodigd on
middellijk aan baar aanval tegen Tsjecho-
Slowakije een eine te maken. Ia het tegen
overgestelde geval zijn de geallieerde en go-
associeerde regeeringQ11 vast besloten onmid
dellijk de uiterste maatregelen te namen om
Hongarije tot staking der vijandelijkheden te
dwingen.
Op dit telegram moet binnen 24 uur ant
woord gegeven worden."
Maar Bela Kun doet of hij bet hericht niet
vertrouwt, nu het zijn troepen in den strijd
tegen het oude Bohemen voor den wind gaat,
Door 't Hongaarsche gezantschap te Wee-
nen laat hij melden, dat de raden-regeering,
gezien den ongowonen vorm en d(r9 gom
den weg, waarlangs dit z.g. nit Parus afkom
stig telegram afkomstig is, niet geheel over
tuigd is van de authenticiteit van dat tele
gram. Zij heeft derhalve bet gezantschap te
Ween en opgedragen hiernaar onderzoek te
doen!
De legercommissie der Vereen1^'2 ^en
bij de Kamer het ontwerp militate begroeting,
tot een bedrag van g10oo0.000 dada^'
diend. Deze begroeting is ongeveer 307.000.000
kleiner dan de vorige bcgrootinffen-
Naar het Wolffbureau uit Helsingfora meldt,
is eergisteren d'oor de Finsche regeetmg te Stock
holm een nota over de Alandlskwesrie overhan
digd. Deze heeft betrekking oP d0 f r
Zweedsdie regeering van *8
waarin werd voorgesteld de kwestie door een ple
bisciet op te lossen In de Finsche nota wordt
echter verklaard, dat de afscheiding van Aland
in strijd is met het grondbegias€l de^0§ ar
staatsgrenzen. Wat de strategische g^'chteptm-
ten betreft, is Finland berdd verdere
in overweging te nemen en d
geering te onderhandelen.
rrTTla Colorado meer
dan 40 SrikaneïtrTedcancn door band.e-
ten gevood. den Ame-
De gouverneur van Tez^ breit verzocM
nkaanschen staatssecretaris van^
de .eerste en tweede cavalerietoigadejan
k pa-
'"ÏÏ'S'Nicaragua
Staten verzocht troepen te zenden, oia ,-.
genden inval van Costarica te v°orkomen.. i->e
president moet ïeeds groote troepen-maenxen
onder aanvoering van zijn broeder, langs de
grens bijeengebracht hebben.
DE STEMMING IN DÜITSiCHLAND.
De „Deutsche Tageszeitung'' maakt gael-
dingi van een verscherping in, den binneor-
lanüsclren politieken toeaumd' in Duitscb.-
tand door- de vcxirbcruidingcu y&u «ualiraai-
kelgken en Spartaeisten voor ,©en overrom
peling] pp grooto schaal. Het blad steit op
grond van vertrouwbare inlichtingen,, vast
dat er in de kringen der onaihankelijken
rekening wordt gehouden met den val der
meerderheids-socialistische regeering, over
ongeveer een week. De rijksregeermg laat
zich door de aankondiging van zulke kuipe
rijen geen vrees aanjagen. He gebeurtenis
sen in het kamp der onaihankelijken, en
communisten worden voortdurend in pet oog
gehouden en eventueel© pogingen .tot een
oproer, zouden de regeering tot een onmid-
deilijken tegenstand bereid, vinden. He rijks-
regcering beschikt over voldoende strijd
krachten om de revolutionaire beweging te
onderdrukken, m zar daarbij pp de groote
meerderheid vaU e arbeiders en het
„Deutschtum" kunaea steunen, die geen
nieuwe omwentelmb wenscht in Duitsch-
land's tegenwoordig^ toestand en snel en
krachtig ikeien bewerkers eener
Oosten waar ta J®, Berlijnsche cor-
respondent van bet „Hbld. meldde Zonda.gr
Tenen haar wil< ea Itehcel onafhankelijk
van de staking, ^tieve V.^gefde dage®
ook de oer-conservaneve ,T>eutache Zei-
tung" moeten m^en. Dit ftl-Duiteche or
gaan, dat tijdens da0I. 0fn «^veei ophit
sende propaganda vochet annexionisme ge
maakt heeft, kwam g^enavoud met een
artikel- Er zijn nu bea°cg woorden gewis
seld" waarin de inogelijkneid van een ge-
den aan het .Oostfront bespro-
ton wmi nu een wijze> dte de regeering aan
leiding- ™.f ii&t blad-I^^0pitf te verbieden.
"In verbant? fiTerme'tfe wfl ïk even '<?o daiT
dacht vestigen op berichten, die mij giste
ren van volkomen betrouwbare zijde van een
neutraal collega, die zich pp het ©ogenblik
aan het Oostfront bevindt, bereikten. Vol
gens dezen zegsman is pet geheele oostelijke
grensgebied op het oogenblik in geweldige
opwinding. Overal hebben geweldige yolks-
demonstraties plaats, en do nieuwgevormde
burgerwachten houden zich in alle steden in
het Oosten gereed om den oorlog te hervat
ten, als de Rolen nog verder opdringen. Men
wil Opper-Silezië niet zonder strijd ppgeven.
[Woordelijk seint mijn neutrale collega:
„Een nieuwe oorlog tusseken Polen
DuitschLand schijnt niet uitgesloten". Men
zoekt in het Oosten naar een krachtige
figuur, die de leiding der verdediging oj>
zich wil nemen en meent die gevonden te
hebben in den sociaal-democratischen regee-
ringscommissaris Horsing, die ook in Ber
lijnsche regeeringakringen groot vertouwen
schijnt te genieten. Met belangstelling ziet
men hier de gebeurtenissen in het .Oosten
tegemoet.
het STAlATSGEREOHT m
JÖÜITSCHHANIX
Het in ziju voprnaamste pnderdeelenreeds
bekende wetsontwerp betreffende do instel
ling van een staatsgerechthof is thans door
de staatscommissie aangenomen en zal on
middellijk aan de. Nat. .Vergadering worden
voorgelegd.
He taaK van dit gerechtshof zal zijn even-
tue-ele schuldige handelingen door Huit-
schers gedurende den ooriog tegen Duitsch
land bedreven te constateeren. Ook over
andere quaesties, welke voor jiet Duitsche
volk van zeer groot belang zijn, ais bijv., of
de ooriog vroeger beëindigd pad kunnen
worden en of het niet mogelijk was geweest
de rampzaiige gevolgen geheel pi gedeelte
lijk; af te wenden, zal dit gerechtshof tot
klaarheid moeten brengen.
„Een volkomen helder licht, schrijft het
„Acht ,Uhr Abendblatt," kan slechts op deze
quaestie geworpen worden, wanneer alle
staten, dm aan den .oorlog hebben deelge
nomen, tegelijkertijd hun archieven zouden
openen.
Het dioor Duitschland indertijd dienaan
gaande uitgesproken verlangen is, zooals
men weet indertijd door de iegenstan,ders
afgeslagen. En nu de Duitsche rijksregee-
ring, schrijft het blad verder, alles doet om
de waarheid aan het licht te brengen, dan
kand aaruit blijken, hoezeer., het haar ernst
is ten minste voor Duitschland alles te doen
om den weg voor een nieuw; .tijdperk .te
effenen."
Het ontwerp zal do Nat,, Vergadering als-
de draagster der volkssouvereiniteit mach
tigen een commissie van .onderzoek te be
noemen om de gebeurtenissen, die tot de
ineenstorting van Duitschland geleid heb
ben, to onderzoeken. De Nat. Vergadering
zal dan in zeker .opzicht als aanklaagster
eventueele gevallen naar een gerechtshof
verwijzen, hetwelk uit de voornaamste rech
ters des rijks, uit vertrouwenslieden der Nat.
Vergadering en van de staatscommissie zal
bestaan.
JDo Times" verneemt uit Ween en.X>e open
bare meeninsj la o'oor de vredesvoorwaarden
oproert uit Eet veld ceslatren. en Eet beplei
ten van een vereenisinar met Duitschland neemt
zichtbaar in kracht toe. zelfa onder dte tot dus
ver openlijke of niet-uitgesproken tegenstan
ders dezer politiek. Dr. Renner'a antwoord wekt
in sommige kringen slechts een glimpje hoop,
dat de voorwaarden zijn opgesteld onder den
overmatigen invloe'd der kleine staten en dat
de Entente, wanneer zii de tegenvoorstellen der
Oostenrijksche delegatie zal hebben ontvan
gen, en wanneer het den gedelegeerden geoor
loofd zal ziin mondelinge besprekingen te hou
den met de geallieerden, er tee zal worden ge
bracht eenige van de meest strenge bepalingen
te wijzigen.
In een interview heeft dr. Renner ver
klaard, dat het geheele verdrag opnieuw moet
worden opgesteld. TevenB kan de toestand in
Duitscb-0ostenrijk niet van dien in Hongarije
worden losgemaakt, terwijl de mogelijkheden
eener verspreiding van het bolsjewisme, ten
slotte ook in de geallieerde landen, niet over
he hoofd moet worden gezien. De Hongaarsche
bO'lsjewiki zijn onzeglijk in invloed toegenomen
door hun overwinningen over de Tsjechen en
er is reden te vreezen, diat de Tsjechische
terugslag niet aanstonds kan worden her
steld.
In de centrale commissie heeft de staats
secretaris van buitenlandscbe zaken inlichtingen
verstrekt over de onderhandeling met staats
kanselier Renner in Feldkiroh. Hü verklaarde
dat, nu de door de vredesconferentie gestelde
vredesvoorwaarden nog niet in hun geheel ziin
ontvangen, het antwoord der Duitseh-Oosten
rijksche regoering eveneens niet als één ge
heel zal worden overhandigd.
De beraadslaging leidde tot volkomen over-
r V
eonstemmlng ïtt 'de opvatting van alle par-
tiien.
De Zaterdag gehouden buitengewone bijeen
komst der Nationale Vergadering werd tot een
geweldige protestmeethig tegen de Vredes
voorwaarden.
Volgens de ..Wienor Allg. Ztg." werd OP een
zitting van de vereeniging dor Weener banken
a gemeen de opninio geuit, dat do bekraohti-
Y1'Gd°svoor waarden F et staats- en
v Dostenrb'k onvermijdelijk zooi
ten gevolge hebben.
Clemenceau. - Eenigen tijd geleden heeft
Olemenceau, naar men woet, vrijwel met
zooveel woorden verklaard, dat hij zich, da
delijk na het onderteek en en van het vredes
verdrag uit de regeering wenschte terug te
trekken Velen verheugden zich zelfs reeds
by voorbaat op opzienbarende onthullingen
in „1-Hommo libre» van den hoofdredalS
Clemenceau.
Thans laat de premier door zijn vrienden
vertellen, dat hij zal aanblijven „om het land
tot rust te brengen, de demobilisatie to vol
tooien en met de geallieerden, met het oog
op de toekomst, alle ge wenschte schikkingen
te treffen."
Een -mislukte aanslag. Zaterdagavond en
in den nacht poogden ca. 30 personen, deels
in burgerkleeding, deels in uniform en allen
van wapenen voorzien, het militaire huis
van bewaring te Hannover te bestormen en
de arrestanten te bevrijden. Door de waak
zaamheid der militaire politie werden beide
aanslagen verijdeld. De daders ontkwamen.
De president van Brazilië naar Lissabon.
Volgens een dooi- het Ned. Tel. Ag uit
Camoron ontvangen draadloos bericht Is de
president van Brazilië Zondagochtend pcr
extra-trein van Londen naar Portsmouth ver
trokken op weg naar Lissabon.
De begrafenis van Rosa Luxemburg. De
autoriteiten hebben de bii de bijzetting van
het stoffelijk overschot van Rosa Luxemburg
aangekondigde groote betooging op het ste
delijk kerkhof in Fried,richsfelde niet toege
staan. De rouwplechtigheden moeten vóór en
na de begrafenis in Berlijn onder den blooten
hemel worden gehouden.
Een protest tegen het verbod van proces
sies. Rijksminister Eraberger heeft door
genoraal-majoor Ven Hammferstein in Spa
protest laten aanteekenen tegen het, in het
door de Belgen bezette gebied rond Kempen
afgekondigde, verbod tot het houden van de
voorgnomen processies buiten de kerk.
De bioscoop en de 8-urige werkdag. In
het groote Parijsche blad „Le Temps" wordt
gewezen op den invloed dien de acht-urige-
werkddag op den bioscoop heeft, een invloed
die in alle landen dezelfde is. Voor- en tegen
standers van den bioscoop, zegt 't blad, zijn
het er over eens dat de bioscoop het meeste
profijt zal trekken van den vrijen tijd waar
over de arbeidende klasse de beschikking
krijgt na de invoering van den acht-urigen
werkdag.
Aan dit belangrijke feit zal men alle aan
dacht dienen te wijden en men zal de onver-
mijdelijke consequenties onder het oog moe
ten zien die deze intellectueele dictatuur, ge
oefend over de menigte die zonder weer
standsvermogen is, hebben zal.
JDie 8-urig-e dag levert den bioscoop dui
zenden aan banden en voeten gebonden
nienschen wat zeg ik nieuwerwetsche
slaven, wier verbeeldingskracht hij naar
eigen willekeur zal kneden in den vorm dia
hem behaagt.
Nu zijn macht vertienvoudigd wordt, zal zijn
tirannie de buitensporigste willekeur too-
nen. De bioscoop is de ware avondschool der
arbeders. Hij bedekt het land meit duizenden
tafereelen, waarin door vaak ongeletterda
beroepsmannen dagelijks de geest van dui
zenden wordt „gevoed" met orthograhie, nn>-
raai, philosophie, schoone kunsten en weten
schap. En deze cursussen trekken te meer en
overtuigen te eerder omdat er niet aan dog
matiek gedaan wordt, een indirect onderwijs
dat zeldzaam pakkend blijkt. De hersens
der menigte worden hier volgestopt door een
machine die dwaasheid en leugen fijnmaalt
tot een mengsel.
En dan de quasie-religieuse macht die hij
oefent. De bioscoop is de religie der ongeloo
vige massa, daar hij in de gedachten der on
geletterde toeschouwers een element van het
bovennatuurlijke mystieke of wetenschappe
lijke giet. Het doek waarop de films worden
vertoond, is het moderne wonder onder het
bereik van elke beurs gebracht. Dat witte
doek tegen een der muren van een donkere
zaal, is de open ruimte in een bosch, waar de
feeën dansen. Het is een droom ln aanschou
welijke vorm, de verheuging der oogen na dg
vermoeienis van den arbeid.
De bisoooop-eiganaars, glimlachend achten,
hun lessenaars, stroopen hun mouwen reed*
op om zich op deze menigte van nieuwe bo
zoekers te werpen.
Deze nieuwelingen zullen ^nog minder
eischen dan hun voorgangers. Het is niet
De soldaten wierpen nu rijshout in de
kuil,- daaronder spartelde het levend lijk.
Eenige oogenblikken nog zag men hoofd en
armen; spoedig waren ze me aarde bedekt.
mam/hif wöder te l,aard en riep Her-
mann -bq zich. Met groote kalmte, alsof er
iets gewoons geschied, was, vroeg hij.
Hmi 1S),d,e at«1awaia« onder de Quaden?
strijd tejen Home lT ^C>men da«
ne w 6 - zwaarden en harden hun
ne lansen m het vuur.
Eu viua dacht na. De Slavische volksstam
der J asigera woonde aan de beide zijden
van de Theiss tusschen Rannomië en Da-
cië 2) Het was een dapper onrustig volk,
steeds bereid om met de Romeinen oude
rekeningen te vereffenen. De Jasigers zaten
vast Ie paard en wisten hun bogen voor
treffelijk te hanteeren. Servius berekende
hunne jcrachten en wees hun in den toeltom-
stigen krijgstocht hunne plaats aan.
Nu hij bezig was met Eet krijgsplan, dacht
hij aan Fabius zelfs niet meer. .Ook niet
een oogenblik voelde zijn hart eenig mede
lede» jaefc do» jdiftndljS®» lovpad hö-
i Hnor doodsangst gekweld werd.
)graven, nu do°r ^fvius *iet gespaard>
Maar deze had iuacht had gekregen.
Medelijden ëold 1Ü beldcilschü were^
alp zwakheid- rustte over het landhuis.
Nachtelijke 8_ .{ertr0ep daarin trok.
toen Servius eIJ) die langs den hof
In bouten waren gebouwd, sliepen
omgevende ^et rijkelijk voorhanden zijn
de krijgers °P U.jiillig voor de koude van
de st-roo, 'onN,iaat een der half-uitgedoofde
den nacht. r jrie Markomannen, die zoo
iav-a* xw-maaiiAcu, uiu *uvi
vuren zaten n e waren dat zij Ser-
oplettend D9 3 opgeanerkt hadden,
vius' komst rfaheej en al verdiept in het
Zij waren g
dobbelspel.
een Iklcine, tenge-
„n w'iilióaid's gevolg. Het geluk
1° begunstigd; als gij niet (ophoudt,
heeft mjj WVdo hugheid af.
M a pens 1 bromde met een Hoor op-
- Nogl he stem een reusachtige ke-
rein£e?de schouder® van oen gladiator, ffiat
H?t zou ü'mijW1tögens taan, als ik met
n in hetzelfde dorp geboren gn opgegroeid.
rMin voet uw hoofd moest aanraken. lWhj
Ata do goden het willen, zult gij; uw
voet oft mijn hoofd zetten en mjj. de» strik
om den hals leggen, antwoordde de reus
en wierp een kleine zilveren muint op het
houtblok, dat als tafel diende.
De dobbelsteenen rolden. Drie paar door
speelwoede verhitte ooigen volgden begeerig
hunne beweging. De reus had verloren.
Hij stiet een vloek uit. Daarop garde hij
het zwaard af, wierp het voor zich en riep
Mijn laatste eigendom! [WerpI
Na een poos was ook het zwaard; in het
bezit van den gezel van LWilIibald.
Het werd stil bij Jmt vuur. De reus balde
de vuist, zag met sombere blikken naar den
hoop geld en andere zake», die vóór den
gelukkigen winnaar opgestapeld lagen, ea
hijgde van opwinding, klaarblijkelijk" op een
uiterst middel zinnend.
Morgen zult gij alles terugwinnen, zei
de na een lang] zwijgen de. derde Tdarko-
man.
De reus riep echter:
Vóór morgen was Ik van woede ver
teerd. Ik wil dadelijk alles weder terugwin
nen of... anders 'sjiant (WTnfried mij met
zijn ossen voor den ploeg en doet met mij
wat hij wil. Ik zet mij zeiven integen alles
wat gij mij hebt afgewonnen... BVjerpl
evenveel ibeteekent ais een eed, of als
vonnis yan de oudsten van den stam. Ba-
denk dat gij thuis vjouw en kinderen hebt.
Sigar maakte een heftig, toornig gebaar,
tVSerp, als ik het zeg, schreeuwde hij.
Van behoef ik niet te leeren, hoe mm
een gegeven woord houdt
Henk nog eens pa!
Werp! schreeuwde do reus, nog mee»
vertoornd.
Het geschiedde volgens _z»n .wil. Do dub-
belsteenen roidea ^eder: Si&ai: vrij4
heid verloren.
Lang bekeek hij, bleek tm zwijgend met
strakken blik het verwenschte getal, da»
hem van de vrijheid beroofde dan wierp,
hij zich voor Mrinfried pj) den grond en zeilde?
Ik ben niet meer uw makker, doch uxi
eigendom. Neem mij in bezit.
Met een enkelen' vuistslag zou hij zioh
van zijn heel wat zwakkeren meester heb
ben kunnen bevrijden; hij zou met geweld
hebben Kunnen terugnemen, wat hem het
misgunstig lot had ontnomen; hij had ku«-
2) Thans Hongarije en Rumenië,
tWordt vervolgd
