llEIVt IUIL CHUIT
De oude St. Bavo.
BUITENLAND
Elck wat wils
Kunst en Kennis
Zaterdag 26 Juli Derde Blad
P n.
ORDE EN ARBEID
Hoevelen zouden er zijn, die wanneer ze te
luisteren zijn gekomen naar een orgelconcert
en in de pauze rondloopen over de grijsblauwe
steenen, hoevelen zouden er zijn die er dan aan
denken dat ze loopen over graven.
Onder hun voeten liggen ze de tientallen die
er in den loop der eeuwen neer zijn gelegd om
voor goed te rusten, de velen die hier onder
de blauwe steenen in den tempel het einde
vonden van hun aspiraties, hun droomen, hun
wenschen.
Er zijn er heel wat van die zerken, groote en
kleinere simpele en fraai bewerkte, met groot-
sche wapens en spreuken en met eenvoudige
naamvennelding.
Het geeft zoo iets plechtigs en gewijds aan
de wijde Kathedraal
De plechtige ernst der dooden.
Het is misschien goed dat het verboden is te
begraven in de kerken, maar ge mist toch in de
nieuwere tempels met hun vlakke tegels, iets
van de vreemde ontroering die ge voelen kunt
in de oude, waar elke schrede een stap is op een
graf, waar de biddende bij zich weet. de over
blijfselen der vaderen.
Wat ge zoo van de kerkruimte ziet is niet het
heele geaouw. Er zijn nog verschillende kameis
en zalen en trappen en gangen waarvan ge zoo
niets weten kunt. Vooreerst zijn er verscmllende
trappen, waarmede ge naar boven komen kunt.
Twee zijn er waarmee ge van binnen op kunt
f?aan.
Deze liggen aan de noordzijde van het ge
bouw, de treden zijn van steenen en loopen m een
cirkel van ongeveer anderhalven meter middel
lijn naar boven.
Dan is er nog een rechte trap, gedeeltelijk in
den muur, welke van uit het kostershuis naar
boven voert, en verder aan de westzijde een,
waarmee men van buiten opgaan kan.
Typisch is#.t, dat de verbindingsbalkea van
het dak niet van uit de kerk te zien zijn, daar zij
boven het gewelf liggen.
In het oostelijk deel der kerk bevinden zich
m een deel wat er later aangebouwd moet zijn,
meerdere vertrekken, o.a. de kamer der heeren
kerkmeesters, een fraai vertrek met wapens aan
de zoldering van de, in het jaar 1662, toen deze
zaal ingericht werd, regeerende kerkmeesters
Mr. Johan Everswijn, Mattheus Schatter, Jacob
Jansz. Schout en lhijman Osdorp.
Dan is er de kerkeraadskamer en de zooge
naamde sacristy waar vroeger steeds de stads-
priviligiën en andere gewichtige oorkonden m
bewaard werden.
De meeste dezer vertrekken zijn ongeveer 1660
er bij gebouwd, echter niet het kostershuis, het
geen zich daar reeds veel vroeger bevond.
De bouwmeester was Salomon de Bray die
tevens ook stadsbouwmeester was. Maar zooals
ook nu kostten al die bijbouwingen heel wat
geld, zoodat de kerkmeesters zich verplicht za
gen in 1659 een bedrag van 11.800 gulden te
leenen tegen een billijke interest en tevens voor
4559 gulden aan effecten te verkoopen.
Toeni echter daarna nog verschillende belang
rijke restauraties in het inwendige der kerk
moesten geschieden, welke te zamennog eens
de aanzienlijke som van 12.000 gulden Öelie-
pen was de kas der kerkmeesters totaal uitge-
PUflet waren dan ook zeer belangrijke bedra
gen als we bedenken, dat het geld in die tijden
zooveel schaarscher en dus zooveel meer waard
was.
Toen besloot dan ook het stadsbestuur een
ondersteuning te verleenen en hebben de kerk
meesters respectievelijk in de jaren 1662 1663
en 1665 telkens een bedrag van 6000 guldens
van de stadskas ontvangen.
Wat het begraven in de kerk betreft zij nog
vermeld dat vroeger, wanneer adellijke lieden
Welke een wapen hadden, dit wapen in de kerk
opgehangen werd.
Na de Fransche revolutie werd m 1795 be
paald dat alle geslachten welke wapenen
b de kerk hadden hangen, deze terug moesten
laten halen daar de wapens anders van stads
wege zouden verwijderd worden. Vele wapens
van geslachten welke uitgestorven of afwezig
waren zijn toen publiek verkocht.
Den 14en Juli is voor Mr. Antonius Slicher
welke in den Noordertrans begraven is, 't laat-
Bte wapen opgehangen.
Veelal hadden begrafenissen plaats in den
avond of des nachts. Zoo vind ik vermeld dat
op 4 Mei 1775 Maria Evers des avonds met
16 lantaarns is ter aarde besteld.
Werden vroeger alleen de aanzienlijken met
koetsen begraven, terwijl anderen met die Dood
baar ter aardë besteld werden, thans is het
met koetsen begraven algemeen.
Bij de kerk bevond zich vroeger ook een kerk
hof hetwelk lag tusschen de Jansstraat en de
Damstraat.
Heel veel vroeger, pl.m. 1480, moet dit kerk
hof nog grooter zijn geweest en zich ook voor een
goed deel over de Groote Markt uitgestrekt
hebben.
In 1658 is het volgens een overeenkomst tus
schen Burgemeester en kerkmeesters geslecht.
Men koesterde in vroeger eeuwen een zoo
groeten eerbied voor een begraafplaats dat be
paald was, dat geen misdadiger welke op een
kerkhof vluchtte gevangen genomen worden
mocht. Alleen de Procureur-Generaal van het
Hof van Holland had in zeer ernstige gevallen
het recht iemand op een kerkhof gevangen te
laten nemen.
MICHEL M. F. VAN VELSE'N,
Maarschalk Poch heeft! 'tijdens zijn ver-.
blijf te Londen voor. de overwinningsfees
ten ti.n interview met een medewerker van
de „Daily Mail" gehad, waarin hij gespro
ken heeft over.... den volgenden oorlog 1 Een
uiting welke zoowel bij de rechter, als bij
de linkerzijde nog al de a-anjdacht heeft ge
trokken en nu door beide richtingen wordt
benut.
Maarschalk Poch heeft n.L den Engel
se hen den raad gegeven t© zorgen gereed1
te zijn voor den volgenden oorlóg en heeft
o.a. gezegd:
„Gij moet zorgen steeds een voldoend©
hoeveelheid krijgsmateriaal te hebben en dit
vooral op de üoogte van den tijd te hóu
den. De toekomstige oorlog toch zal vóór.
al een oorlog van materieel zijn."
Soldaten, Pransche moeders, hoort gij dat?
roept de „Humanité" uit; de rechtsvrede,
de vrede van den laats ten der oorlogen, is
nog niet eens goed gesloten of de mannen,
wier vak het is andere menschen te dooden,
nemen reeds maatregelen voor de volgende
bloedbaden, welke hun reden van bestaan
zijn.
.baat ons hopen, schrijft daarentegen het
„Journal des Débats", dat deze waarschu
wing door onze wapenbroeders van gisteren,
die getoond hebben wat zij kunnen indien
zij door een krachtige®, wil geleid worden,
ter harte zal worden genomen. Het blad
wijst erop, dat in het toekomstig Europa
Prankrijk, tengevolge van zijn ligging, even
tueel opnieuw de ^pits zal moeten afbjjten,
in afwachting dat zijn soutiens, Engeland
en Amerika, hun strijdkrachten tot ontwik
keling zullen kunnen bremgen. En men weet
wat zulk een verwachting kost! Vooral als
Engeland niet gereed mocht zijn, als in
1914. Eet blad juicht derhalve Poch's aan
sporing toe om te zorgen voor belangrijke,
steeds ter, beschikking zijnde reserves aan
materiaal: niemand zal tegenspreken, dat,
indien Engeland in 1014 over zulke reserves
de beschikking- had gehad, do oorlog waar
schijnlijk voorkomen ware geworden.
Duiischland had dan geen minachting ge
had voor het legertje van Freinoh.
Het „Journal des Débats" bepleit ten
slotte het houden van geregelde militair©
besprekingen, indien men dan het instand
houden in vredestijd van een geallieerd, op
perbevel onmogelijk acht teneinde te ko
men tot uitgewerkte concentratie- en ope
ratieplannen, die voortdurend up to date (blij
ven. Het blad geeft niet onduidelijk te (ken
nen, dat Engeland, o.a. zorgen moet voor
een flinke luchtvloot, welke onmiddelljjk bij
het begin van den strijd, wellicht beslis
send, zou kunnen ingrijpen. Dit deze hou
ding van een blad als het „Journal des Dé
bats" blijkt wederom hoezeer men in bree-
de kringen in Prankrijk twijfelt aan de op
rechtheid van D'uitschland's bekeering en
daarin slechts liandge camouflage blijft zien.
DUITSCHERS EN POLEN.
Naar gemeld wordt heeft de Duitsche wa,-
penstiistandscoimmissie, kort na ontvangst
van het Fonische antwoord op het Duitsche
protest tegen het doodschieten van twee
Duitsche grenswachten, een brief van ge
neraal Dupont ontvangen waarin hij zegt
geen verklaring voor de Poolsche handels
wijze te vinden. Hij zendt aanstonds een
officier naar Posen om daar de documenten,
die betrekking hebben op het voorval te
onderzoeken: Hij" zegt het wems©hélij¥ jte
achten dat 'de Duitsche regeering ondanks
haan rechtmatige verontwaardiging niet met
maatregelen van weerwraak dreigen zal, al
thans niet vóór den terugkeer van dezen
officie^. Voor het overige heeft generaal Du-
pont vernomen dat de Poolsche regeering
met de vrijlating der. Duitsche gijzelaars
een aanvang heeft gemaakt.
UIT ENGELAND.
Het münwerkersvraagstuk opgelost.
Toen gisterenochtend in Dowmingstreet de
bijeenkomst tussehen Lloyd George en de
afgevaardigden van het uitvoerend: comité
der mijnwerkersfederatie geopend werd, be
stond er hoop op een oplossing van de crisis.
Het resultaat der openhartige besprekingen
Donderdagavond tusschen de Regeering en
de eigenaars der mijnen gevoerd was, dat de
premier op de samenkomst een basis kon
aangeven voor een overeenstemming omtrent
de kwestie van het tarief voor het stukwerk.
Aan het einde der bijeenkomst deed de Re
geering omtrent dit punt een nieuw voorstel.
Het tarief voor stukwerk zal verhoogd wor
den tot een bedrag, als gemiddeld noodig zal
zijn om de mindere verdienste, die het ge
volg zal zijn van het verlagen der opbrengst
met tien procent te dekken. De federatie der
mijnwerkers kwam gisterenmiddag bijeen
om het Regeeringsvoorstel te hespreken.
Men meent dat men tot een schikking zal
kunnen geraken.
Het resultaat der onderhandelingen tus
schen de regeering en de mijnwerkers, betref
fende het tarief voor stukwerk is, dat het re
geeringsvoorstel is aangenomen en. de kwes
tie dus is opgelost.
Het verbod van kolentransp-ort is inge
trokken.
Gelijkstelling van seksen1.
In het Hoogerhuis is de tweede lezing voor
gesteld van het wetsontwerp betreffende de
gelijkstelling van mannen en vrouwen. In dat
ontwerp wordt, naar we vroeger reeds mede
deelden, bepaald, dat verschil van sekse geen
verschil mag maken ten aanzien van de be
noembaarheid tot burgerlijke of rechterlijk©
ambten. Er waren weinig peers in het Huis
en deze bleken met de wet te kunnen medegaan.
Alleen was er eenige discussie over de toela
ting van vrouwen tot het Hoogerhuia. Lord
Bryee herinnerde er aan, dat de regeering
plannen had beloofd voor een reconstructie van
Eet Hoogerüims. en wilde zoolang nog maar
wachten met toelating van vrouwelijke peers.
Lord Crewe was het hiermee eens. Het wets
ontwerp werd daarop voor de tweede maal ge
lezen.
De verkiezing in Swansea.
Bii de verkiezing in Swansea (East! i« de
eoalitieoandidaat. de liberaal Matthews ge
kozen. Hij kreeg 9250 stemmen, de tegeneandi-
daat Williams van de Arbeiderspartij, kreeg
8158 stemmen. Uit dit zoo belangrijk
gestegen stemmencüfer van den arbèiderscan-
didaat, een paar duizend stemmen jneer dan in
December 1918, blijkt hoezeer de coalitie aan
steun en invloed verliest.
Geen nationalisatie der mijnen?
Hervorming van het Hoogerhuis.
De parlementaire medewerker van de „Daily
Ohron." verneemt, dat de regeering van plan
is onmiddellijk het rapport van de Bryce-oom-
missie over de hervorming van het Hoogerhuis
in overweging te nemen, met het oog op de
indiening van voorstellen te dezer zake in het
najaar. De eerste minister schijnt, verlangend
om de eerste de beste gelegenheid aan te vat
ten, en een wetsontwerp in te dienen.
UIT duittschland.
Arbeidsooflicten.
Over de oorzaak van het ontslag op groote
schaal bii de SiemensSchuckertwerken hteeft
geheimraad von Siemens aan het „Berliner
Tageblatt" meegedeeld, dat Zaterdag j.l. bij
het beheer der' fabrieken aanvragen inkwamen
of de werkplaatsen op den z.g. internationalen
Haandag open zouden zijn. Het besluit der
directie de werkplaatsen open te houden werd
volgens desbetreffende overeenkomst ter kennis
van het arbeidscomité gebracht en dit werd ver
zocht de openbare aankondigingen te eontrasig-
neeren. Om onbekende redenen .weigerde het
comité de onderteekening.
Den volgenden dag zag een aantal arbeider»
zich genoopt de aanplakbiljetten te vernieti
gen. Deze lieden werden wegens een vergrijp
tegen de tucht onmiddellijk ontslagen. Dlaarop
was een algemeene passieve tegenstand het ge
volg.
.Het ontslag op groote schaal 'bij de Siemens-
werken is slechts een verschijnsel op zichzelf,
dat den gespannen toesband in de Groot-Ber-
liinsche metaalnijverheid kenschetst. In zake
het nieuwe loon- en arbeidstarief is tot duver
nog geen overeenstemming bereikt. Indien het
in den loop van heden het ministerie van arbeid
niet gelukt de partijen nog tot overeenstem
ming te brengen, moet met een algemeene sta
king in de Groot-Berlijnsche metaalnijverheid
rekening worden gehouden,
Naar de „Vorwarts" verneemt is gisteren
reeds bii geheime stemming tot een algemeene
staking bii Siemensfabrieken besloten.
Ook bii de posterijen heeft zich een conflict
naar aanleiding van de staking op Maandag
ontwikkeld. Het bestuur der posterijen heeft
200 telegrambeambten wegens deelneming aan
de staking ontslagen.
Nadat Donderdagavond 10.000 arbeiders vol
gens het besluit van de directie der Siemens
fabrieken waren ontslagen, hebben de arbeiders
der beide fabrieken in Siemensstadt het werk
onverwijld neergelegd. Men vreest dat het ger
heele bedrijf zal worden stopgezet. In Siemens
stadt alleen zijn 23,000 man werkzaam, in alle
bedrijven der maatschappij in Berlijn, Siemens
stadt, Oharlottenburg, Lichtenberg en Garten-
fels bii Spandau 30,600 man.
Nader wordt hedenochtend gemeld:
Het ontslag van 10.000 werklieden bij Sie
mens Werke is, zooals te verwachten was,
door de arbeiders met de proclamatie der
algemeene staking beantwoord. Gisteravond
reeds bepaalden de arbeiders hun houding in
deze aangelegenheid. 13.839 stemden vóór» 2539
tegen staking. Tengevolge van deze staking
lag heden het werk in alle Siemens Wertke
stil. De arbeiders hopen op een sympathie-
staking iu de geheele metaalindustrie.
GEMENGDE BUITENLANDSCHE BERICHTEN
Communisten gearresteerd. De in Ben-
then OSilezië) verschijnende „Katholik" meldt:
Woensdag heeft in Sosnovice een bijeenkomst
plaats gehad van gedelegeerden van alle com
munisten uit Congres-Polen, waarin vertegen
woordigers uit de Poolsche nijverheidsgebieden
Lods en Warschau aanwezig waren.
Van de zijde der Poolsche regeering werden
183 deelnemers wegens politieke en misdadige
kuiperijen in hechtenis genomen.
Negers en blanken. De New-Yorksohe cor
respondent van de „Times" deelt eenige bij
zonderheden mede over een strijd tusschen
negers en blanken te Washington. De negers
hebben, zegt hii, tot de ongeregeldheden aan
leiding gegeven. In den laatsten tiid kwamen
herhaaldelijk aanvallen van negers op blanke
vrouwen voor. Zaterdag nu trachtten een aan
tal soldaten en zeelieden een neger te vinden,
die van zulk een aanslag werd verdacht. iZii
slaagden in hun voornemen niet en koelden
nu hun woede op eiken neger, dien ze tegen
kwamen. Zondagavond ging het op dezelfde
wijze, maar nog erger. De negers besloten nu
zich te wreken en al schilt er onder hen eenige
organisatie te ziin, in hoofdzaalc waren het
toch op zich. zelf staande troepjes, die tegen
de blanken amok maakten. Op verschillende
trams werd door negers geschoten en alleen
loopende zeelieden en soldaten werden door
zich te wreken en al schijnt er onder hen eenige
op het hoofdkwartier van het Leger dea Heils.
Politie en troepen hadden druk werk om de
orde te herstellen en eenige negers en twee
politiebeambten werden gedood.
De staat van beleg is te Washington afge
kondigd.
Van de bevolking van Washington. 400.000
zielen tellend, zijn er 100.060 kleurlingen. De
correspondent van da „Times" is van oordeel,
dat bii: de negiers ook bolsjewistische invloeden
zich doen gelden, vooral wiil de negers onte
vreden ziin over de politieke en vooral de
sociale beperkingen, die ten aanzien van hen
bestaan.
Onlusten in Australië. Ook in Australië
heersoht onrust. Aan da „Times" wordt ge
meld, dat te Melbourne een troep van 8000 ge
repatrieerde soldaten, bii wie zich het Janhagel
van de stad aansloot, naar het regeeringsgo-
bonw trok en een onderhoud verlangde met een
premier Lawson. De menigte drong het gebouw
binnen en dreigde den minister naar buiten te
halen. De heer Lawson echter, kalm en onbe
vreesd, ging naar een venster en spuak de
menigte toe. Toen eahter wierp een of ander
woesteling den minister een zwaren metalen
inktpot naar het hoofd, waardoor hii een diepe
wonde kreeg. Dat iwas het sein voor verdere
wandaden. Dé menigte drong het gebouw ver
der binnen» vernielende en plunderende. Da
politie wist haar te verdrijven, maar later!
vereenigden zich weer nieuwe benden op da
straat, die echter door de politie ook toen weet
werden uiteengedreven. Duchtige slagen wer
den uitgedeeld en de ziekenhuizen ziin gevuldi
met gewonden.
De Italiaansche Senaat prijst Minister Nitti.
Naar een Stef, bericht meldt, heeft de
Senaat op voorstel van Senator Bergamazzo
hulde gebracht aan de regeering. die in de af*
geloopen dagen de orde heeft weten te bewa
ren en het gezag heeft gehandhaafd.
Minister Nitti bedankte den Senaat en ver*
klaarde, dat zijn gedachten uitgingen naar het
Italiaansche volk. dat zijn rijpheid heeft bewe
zen en het gevaar heeft begrepen van wanorde.
Regeering en parlement ziullen immers op hun
pest ziin en zullen de orde en de rust handhayer-
(langdurig applaus),
-■?-
De typografen en het Zondag-ochtendblaÜT
Door den Ned. R.-K. Grafisehen Bond en den
Ned. Chr. Grafisehen Bond (afdeeling Den
Haag), is aan de Vereenigijxg „De 's-Graven-
haagsche Dagbladpers" en aan de directies
der te 's-Gravenhage verschijnende dagbla
den ,een schrijven gericht, waarin zij verzoe
ken, bij de herziening van den arbeidsduur
in Augustus &jb„ het daarheen te willen lei
den, dat in het dagbladbedrijf gelijktijdig
worde overgegaan tot invoering van den
vrijen Zaterdagmiddag en voor zooverre be
treft de bladen met ochtend- en avond-editie,
van dezen de Zondag-ochtend-editie worde
afgeschaft.
Met medewerking van adverteerders, zoo
wel als van redactie en administratie, achten
adressanten de voldoening aan hun verzoek
zeer wel mogelijk.
Immers, thans blijkt reeds, uit de adver
tentiekolommen op Vrijdagavond, dat heeren
adverteerders zich geleidelijk aanpassen aan
den nieuwen tijd en hunne annonces in plaats
van des Zaterdags, op Vrijdag doen plaat
sen, niet het minst met het oog op den in
verreweg de meeste bedrijven ingevoerden
vrijen Zaterdagmiddag .waardoor hunne an
nonces, op Vrijdag geplaatst, meer aan hun
doel znllen beantwoorden.
Staking aan de „Nieuw-Amsterdam".
■Donderdag heeft 't personeel van de „Nieuw-
Amsterdam" onder leiding der besturen ver
gaderd.
Na langdurige bespreking werd besloten
de staking voort te zetten. Aan de reeds ge
stelde eischen werden de volgende toege
voegd: betaling van een schadeloosstelling
van 1956 als vergoeding voor het slechte
voedsel op de afgeloopen reis; Bitbetaling
van de gage gedurende de staking.
Het conflict omvat 660 a 700 man, zoowel
dek-, machine- als civiel-personeel.
De directie der H. A. L. stelt alle stakers,
ook het reserve-personeel dat tot dusver met
landwerkzaamheden was heiast, voor de
vraag om te monsteren. Bij weigering wor
den zij ontslagen en op de zwarte lijst ge
plaatst. De staking dreigt hierdoor een zeer
scherp karakter te krijgen.
Do Seheepvaartvereeniging handhaaft
haar standpunt en weigert alle onderhande
lingen vóór er gemonsterd is.
Middeleeuwsche kunst.
Nadat wij onlangs de lijvige boekdeelen van
Prof. Dr. Pijper over „Middeleeuwsch Christen
dom" en van Prof. Dr. Huizinga over het
„Herfsttij der Middeleeuwen-" zagen verschij
nen, versoheen dezer dagen het zesde deel van
het prachtig geïllustreerde werk over Middel
eeuwsche kerkschildering, van Gustaaf van Kal*
eken. Wel een bewijs dat de oude kunst nog niet
is afgedaan.
Er mag trouwens wel een dam opgeworpen
worden tegen overdreven ziekelijke kunst alhoe
wel in beginsel elk streven naar nieuwe kunst*
vormen te prijzen valt. Wij zien in openbare
gebouwen en helaas ook in onze kerken, schilde
ringen verschijnen die kant nog wal raken en
nu reeds veroordeeld zijn om in de naaste toe
komst de witkwast te krijgen
Goede voorbeelden uit den bloeitijd der mid
deleeuwen, een der schoonste kunstperioden die
ooit bestaan hebben, blijken dus niet overbodig
om weer tot nieuwe, doch gezonde opvattingen
te komen.
TREKJES XCVI.
Gemengd nieuws.
Bij een vechtpartij in een dansgelegenheid op
de kermis te X, werd zekere T zoodanig met
een mes gestoken, dat de dood spoedig intrad.
De dader is ter beschikking van de justitie ge
steld.
Couranten-bericht van deze week.
't Is negen uur en reeds schemerend.
In de anders om dezen tijd sombere dorps
straten is 't rumoerig en vol.
In lange, versperrende rijen schuifelen de
dorpelingen kermispleinwaarts
Daar is t jeeds 'n groote woeligheid....
gezang, geschreeuw en schetter-muziek.
De kermis is niet groot.
Want 't is maar een dorpskermis op één
pleinhet plein, waar men als 'n groote fa
milie bijeen is.
In de steden zijn de kermissen afgeschaft.
Maar in de dorpen blijft 't nog zoo n beetje
doorgaan.
Daar wordt de kermisviering nog van de ge
moedelijke zijde beschouwd.
Hossende troepjes rennen de liclit-bundelende
kramen en tentjes voorbij en gil-zingen lied
jes van „had je me maar met 'n knaakie d r
bij" en „in het bosch in het bosch, in het heer-
lek groene bosch," die liet geratel der orgels
en drie-persoons orkestjes over joelen en heviger
opdaveren bij de stillere plekken
Even buiten het kermis-gedreun vindt men
de café's met gelegenheid tot dansvermaak.
Voor het grootste koffiehuis trossen de groep
jes opeen.... Elkander btduwend dringen ze
zoek-tastend naar binnen, lachend, roepend en
pretmakend.
Het lokaal zwemt in tabaksdamp en meel
achtig gloeikousjes-licht, dat het vuurrood, gras
groen en hard geel der lampions en slingers
bespat.
Dikke rook-plumeaux veikronkelen tegen de
zoldering, waar ze geen uitweg vinden en zich
verwijden en oplossen in de verzamelde mist,
die traag langs de balken kruipt.
Langs de wanden staan de jood-bruine ban
ken, bezet met drinkende en rookende kijkers
en uitpuffende danslustigen met spekk erig-be-
zweete gezichten.
Vier muzikanten in armoed-piunje zitten op
'n buig-zwiepende verhooging en doen walsen
en polka's door de bedompte ruimte snerpen.
Er is juist 'n nieuwe dans begonnen
Het voetgeslof en geklots en 't wijs-meezingend
geschreeuw bezorgen de zwoeg-muzikanten
zwaarder werk.
Er is veel animo.
Een jongeman met brons-bruin gezicht van
aldoor op 't land werken danst branie-achtig
statig met 'n rood-wangige boerendeern, gekleed
in blauwe rok en gebloemde réséda blouse. De
lange, beboezeroende armen houdt ie recht voor
zich uitgestrekt.... de geel-behaarde handen
omhaken de bovenarmen van z'n dame, die
zich, veilig in z'n knuistomklemming, onver
schillig laat mes-wiegelen.
'n Andere vrouwelijke danslustige heeft voor
't gemak lipar hoed afgezet... de rood-blonde
haar-bulten met licht-spikkelende spelden wip
pen mee in de dans-deiningHaar partner is
'n grove hooier met 'n verschuinde koordjes-
pet op en 'n tot pap verkauwde sigaar in z'n
mond.
Dan volgt weer 'n jonge, kazerne-nieuwe
milicien in z'n ordinair, grijs-groen tunique, dat
als gedeukt blik om z'n vierkantigen romp
kreukt. Z'n aardbei-achtig gelaat met dito bom-
neus is bestreept met vuile zweet-spoortjes.,
z'n dikke vleesch-handen met worstjes-vingers
begrabbelen den gladden, roodsatijnen blouse
rug van z'n geliefde, die glinster-oogend mee-
hobbelt.
Daarop volgt 'n stel, dat de danskunst maar
ten halve meester is en zich stumperig-stijf voort
beweegt, houterig tegen-de-maat-in trappelend
en anderen van streek dansend.
'n Dronk ;n veertiger becritiseert brutaal-
dringexig de dansenden. Z'n tot 'n vodje ver-
zweet boordje plakt tegen z'n vetten rimpel
halsz'n verkleinde traan-oogen volgen de
hobbelende, stootende en wiegelende lijven
met z'n gek-verkromde spillebeenen huppelt ie
op z'n eigen houtje mee, komiekerig buigend
en keerend naar de toeschouwers.
De dans is geëindigd.
Voor 't buffet wordt het 'o geschorm om
't eeist aan de beurt re zijn-
Er wordt gerust eii gedronken.
Vooral véél gedronken
Weer spoedig wordt 'n andere dans aange
kondigd en 't grillige gezwaai begint opnieuw.
Opeens worden muziek en dansgewoel neer
geslagen door 'n rauweiijk gekrijsch van veel
stemmen.
Er is henie,
'n Troepje jongens uit een naburig dorp is
binnengekomen en eischt z'n aandeel in de
dansvreugde, waardoor plots de fel-aangloei-
ende jalousie losbrandt.
Twee pootige knapen begrimmen elkaar
drankadem-snuivend in verwilderd vecht-in-
stinct en onheilspellend zwijgen.
De meisjes waar de ruzie om aangekomen
is, trachten het geval te sussen, maar de man
nen dringen gevaarlijker op elkaar toe.
Eén onvooizichtig hits-woord is voldoende om
den vecht-drift te doen uitschieten. Onder hevig
tumult omklemmen de zenuw-armen de zweet-
dampende lichamen, die als 'n bal over den
vloer wentelen.... de bijeen getrokken oogen
verwitten in de paarsche gezichten.
Er volgt een onbeschrijfelijk lawaai van gil
lende vrouwenstemmen en mannen-vloeken. De
andere buiten-dorpers beginnen partij-trekkend
mee: te vechtengebonk van omvallende
banken en gekraak van vertrapt glas vermengt
zich met 't geraas van 't vecht-geschreeuw en
De'iwce"'hwfd-strijders stompen eltoarm't
vezicht en werken met alle stnjdbaie ledematen
fWenen, die hen willen scheiden we. den terug-
geboft door de woest heen en weer zwaaiende
lichamen.
De buitenman ligt onder en sclnjnt het te
verliezen.. Maar z'n uitpuilende, bloedcrig-
bemarmerde oogen zinnen naar wraak; door
de gedachten-verminkende drankhitte wordt
z'n drift toomloos en bloeddorstig
Met de krampige vingers der linkerhand grijpt
ie in de haren van z'n tegenstander.
Eer iemand 't kan verhoeden flikkert in de
Landere 'nmes....
'n Scheurend, alles doordringend gebrul wordt
vernomen tot ver buiten het danshuis.
De vrouwen bedekken gillend het gelaat en
vluchten in 'n hoek.... de mannen deinzen
achteruit.
De dorpeling ligt achterover met grauw
bleek gelaat, dat niet meer beweegt. De bloed-
overgulpte kleêren hangen aan lappen langs
z'n lijf
De messensteker is in de algemeene ontzet
ting gevlucht.
Er komen veel meer menschen in t lokaal,
waaronder ook veldwachters en 'n dokten Allen
kijken naar het lichaam.... dat reeds 'n lijk
De kermis is niet groot.
Want 't is maar een dolP^kc™ °P
plein...,.hèt plein, waar men als n groote
la™hLbsteden'zijn de kermissen afgeschaft.
Maar in de dorpen blijft 't nog zoo'n beetje
doorgaan.
Daar wordt de kermisviering nog van de ge
moedelijke zijde beschouwd.
Als kind was je gelukkig op zoo'n kennis
van veel blij gerucht en klatergoud-geschitter.
Maar 't is in waarheid een gedrochtelijk
beest, welks vuil gelaat bedekt is met 'n laag
schmink van veel helle kleuren, 'n Gelaat, dat
zoet-vriendelijk kan lachen en grijnzen, doch
onder dien lach en kleurlaag allerlei leebjke
hartstochten verbergt.
En giert en brult als die tot uitmg komen,
om zich dan achter dat lollige masker te ver
kneuteren in vecht-razernij en coodslag^
Volgens de „Daily Herald" gaat er xn het
Lagerhuis liet jreruciit. dat do refireerinfii voor
nemens is liet nu ndeirlieidsr a j>j>or t van sir
Arthur Duckham als grondslag te nemen voor
haar maatregelen in zake de kolenmijnen. Sir
Arthur beveelt aan de verwerving door den
staat van alle minerale rechten in Groot-
Britannië met schadevergoeding, maar hij is
tegen nationalisatie der mijnen en acht het
plan van den miinwerkersbond onuitvoerbaar.
IS
