1IEUWE ItllL GODR'ANT
BUITENLAND
Elck wat wils
ee£ ?zrszgrh:>
De Vleeschhal.
Zaterdag S Augustus Derde Blad
Woelingen in Klein-Azië.
1
TREKJES XCVIII.
Jan bemerkt nü wat er gaande is.... Be-
l iA.Ls ge eene op de Gro-ote Markt zoudt jgaan
Bta.au en ge zoudt aan verschillende voorbij
gangers vragen, wijzende op de Vleeschhal,
■Wat dat voor. gebouw is, dan zou de helft der
aangesprokenen u weten te vertellen dat het
de vroegere vleeschhal is; maar het groot
ste deel zal u het antwoord schuldig, blij ven
als ge vraagt waartoe het gebouw nu dient,
eh verdere bijzonderheden.
Het is een teekenend feit dat zoovele Ne
derlanders wel data en bijzonderheden .we
ten van groote gebouwen, musea, paleizen,
het buit-eniand, Parijs, Berlijn, of Lon
den, maar, van eigen Kunst en bouwwerken
Weten ze nietsj
Het is een genot tusschen de hooge boe
kenrekken met keurig geordende notarieel®
fitukken in de benedenzalen te zitten
studeeren in oude boeken, de vergeelde per
kamenten te doorbladeren, of boven in an
dere boeken, en geschriften allen betrekking
hebbende o_p, de geschiedenis van Noord-
Holland. 1
In het gebouw van de vroegere vleeschhal
is n.1. het provinciaal archief gevestigd. Wer
kelijk een prachtige en nuttige instelling,
waar men met zeer te roemen voorkomend
heid bejegend wordt.
Vroeger, vóórdat dit gebouw bestond, be-
voind zich op den hoek van de Spekstraat
eh de Warmoesstraat de oude Vleeschhal,
een oud gebouw dateerend van 1385, het
geen meer dan 200 jaar voor vleeschhal
neeit dienst gedaan. .Waarschijnlijk houd dan
ook de naam Spekstraat verhand met het
bestaan der vleeschhallen.
Zooa'.s het met vele gebouwen gaat, op
den duur werd het te klein voor de steeds
groeiende bevolking van Haarlem, zoo zelfs
dat meerdere slagers buiten moesten staan.
Ziulk een toestand kon natuurlijk niet lang
duren en in 1601 werd dan ook dpor de
Stedelijke regeering besloten, tot de stich
ting van een nieuw groot gebouw over te
gaan. ut rul i yiii u
lie bevolking van Haarlem steeg in dien
tijd geweldig en bedroeg in 1622 reeds
39.455 zielen.
Later na de opheffing van het edict van
Nantes in 1685 toen Holland overstroomd
werd door de Frainsche vluchtelingen, breid
de de stad zich nog veel meer uit.
In de achttiende eeuw is dit cijfer sterk
gedaaldd want in 1798 bedroeg de bevolking
siecnts 21.227 en in 1861 nog pas 27139
«ielen. .'tl l.j i i hii 13
Maar laten .we verder gaan over den
Vleeschhal.
Het bouwen werd opgedragen aan den zeer
kutodigen maar tamelijk onbekenden Vlaam-
echen bouwmeester Mr. Lieven de Key. Deze
Was in, Gent geboren maar had om des ge-
looiswille zijn land moeten verlaten. Zijn
ouders waren voor de vervolging! met hun
kinderen naar Londen gevlucht, waar Lie
ven de Key in 1585 huwde niet Catelyna de
Calutte ook afkomstig uit Gent. In 1594 ves
tigde hij zich met vej-e-cliiltómlo broers en
zusters te Haarlem. i j i ;j
Dat Rij zeer kuWdig moet geweest zijn,
blijkt behalve natuurlijk uit zijn bouwwer
ken ook daai'uit, dat hij als vreemdeling hier
%aingekomen, weldra zoo de aandacht trok',
Jat hij door burgemeesteren werd aange
steld als „stads.timmerman en steenhouwer
ein ontving daarvoor als belooning1, behalve
.vrije woning en de gewone „Dachgelden"
„jaerlijcx toegevoecht tot een, pensioen de
Bommc vait 72 ponden tot de groote nvlaems-
poindt. Later, verdubbelde men zijn salaris
of „pensioen" zooals men het toen noemde,
tot 150 ponden, maar moest hij zich' ver
binden de stad te zullen verlaten.
[Wel een bewijs dat toen zijn werk op lioogen
prijs stelde. i 1 1 H l-iM/'iiw
Over het algemeen, wordt tegenwoordig de
Vleeschhal beschouwd als een schitterend
bouwwerk maar eigenaardig is het te hoo-
reh dat men er ook wel eens anders over
gedacht heeft. i I I i
De Italiaansche schrijver Amicis noemt de
vroegere vleeschhal „een buitens porigl ge
bouw, met al zjjh versieringen het beeld op
leverend van een Indische pagode met eeni-
ge afdwalingen in den Spaansehen smaak tot
een Hollandsche woning herschapen dooreen
van jenever opgewonden bouwmeester."
I i MICHEL M. F. ,VAN .VELSEN.
J
Volgens een draadloos telegram van Lyon
aan het N. T. A. verneemt de „Echo de Paris."
dat in Klein-Azië een levendige agitatie
heerscht. Overal worden comités govornnd, om
een oproerige beweging te leiden, tot in het
vilayet Trebizonde toe. Deze comités oefenen,
met medewerking van de autoriteiten, het
openlbaar gezaig uit en bereiden den strijd, voor
tegen elke christelijk bestuur, dat zon kunnen
worden gevormd. Minister Dama'd Ferid wordt,
volg-ens de „Eclho de Paris," bedreigd, terwijl
Izzet pasja hoopt hem te ontvangen. Het onge
luk is, dat de .geallieerden geen 'gemeenschap
pelijke politiek volgen ten opzichte der Turfc-
sche aangelegenheden.
UIT BELGIE.
Het talenvraagstuk.
Het Waalsche Kamerlid Des tree, die in
1914 in zijn „Brief aan den Koning" een
pleidooi heeft gehouden voor een bestuur
lijke scheiding in het Belgische land, heeft
thans in de „Peuple", het orgaan der so
ciaal-democratische partij', een reeks artike
len aan het talenvraagstuk gewijd. Hij komt
tot de conclusie, dat er drie punten onver
wijld moeten worden behandeld, om den toe
stand te verduidelijken. Het eerste is de on
verwijlde liquidatie van het activisme. Hij'
keurt echter de wijze af, waarop het ge
recht te werk is gegaan en zegt: „In plaats
van zijn gestrengheid op enkele verraders te
concentreeren, die de voornaamste helpers
van den bezetter zijn geweest, heeft het zrjn
naspeuringen verspreid en zonder maat te
houden terzelfder tijd al de Duitschgezan-
den, verdwaalde en arme drommels op de
hielen gezeten, die door ellende of misver
stand tot tijdelijke misslagen waren gedre
ven. Het heeft geen onderscheid gemaakt
tusschen misdaad en schuld. Een ongezonde
lucht van verklikking en verdachtmaking
heeft over het land gehangen."
Ten tweede dringt de heer Destrée aan op
de samenstelling van een commissie, be
staande uit tien Walen en tien Vlamingen,
met een tweetaligen voorzitter, om uitvoe
rig de verschil lende voorstellen te overwe
gen.
Het derde punt noemt Destrée de raadple
ging der belanghebbenden. Geen referendum
in Vlaanderen en Walenland, doch heit vast
stellen van de grenzen der onderscheiden
taalgebieden. En hij zegt: „Dit is gemak
kelijk te verwezenlijken: voldoende zou we
zen een wet, die het gebruik der talen be
paalt voor de gemeenten en die vaststelt
dat op bepaalden dag al de inwoners, man
nen en vrouwen, bij geheime stemming zou
den antwoorden op de volgende vraag: Wilt
gij, voor. Uliles wat de gemeente betreft, dat
de taal van uwe administratie Vlaamsch of
Franseh zij? Dit referendum zou gelden
voor tien jaar. De taal. gekozen door twee
der den der belangh eb enden, zou uitsluitend
gebruikt worden. Wordt deze meerderheid
niet verkregen, dan zou de administratie
tweetallig zijn.
UIT FRANKRIJK
De Fransche vrouwen contra
den 'Senaat.
Het bestuur van den Bond voor vrouwen
kiesrecht staat op het punt den Senaat den
oorlog te verklaren; het ultimatum is in zee:
met nadruk wordt .geëiseht, dat de Staat het
wetsontwerp1, reeds door de Kamer aangeno
men, goedkeurt (men weet, dat de senatoriale
ommissie (tot verwerping heeft geadviseerd.)
„Een miskenning van de rechten van de
vrouw, zoo heet het in het ultimatum, zal
door ons en onze .vrien'den beschouwd worden
als een vijandelijke daad. als een slag in ons
gelaat. Zult gij daarvoor de verantwoordelijk
heid durven aanvaarden? Leven we dan wer
kelijk in een tijd, waarin alleen bedreiging
met opstand en verzet kan leiden tot het ver
krijgen van recht cn tot bevordering van den
vooruitgang? Mioeten wii eerst in geheel
Frankrijk een agitatie verwekken, welke ons
tegenstaat, daar wii gevoelen hoezeer het land
behoefte heeft aan rust en arbeidsgelegen
heid!
Hecht uw goedkeuring aan het besluit
van de Kamer; gij zult daarmede een oprecht
herstellen, dat te lang reeds re-duur d heeft,
en ge zult Hen, dat de 'Fransche vrouwen
geen slechter burgeressen zijn dan de Engel-
sche, de Amerikaansche en de Dlitsche!"
Wat zullen de oude heeren. daarop antj-
Voorden!
De Fransehen in de Levant.
Er is de laatste dagen in de Fransche
pers een wrevelige stemming merkbaar te
genover Engeland. Men vertrouwt n.m. Al
bion niet in de Syrische politiek, welke,
naar de Franschen wantrouwen, gericht is
op een tegengaan van den Franschen han
del in het Oosten. In verband hiermee is
htt van belang te lezen, wat de Berlijnsche
„Börsen Courier" schrijft.
Reeds sedert de dagen van den Turkschen
wapenstilstand en de verdrijving der Duit-
sche kooplieden en ingenieurs uit Turkije,
streven de Fransehen ijverig naar een her
winnen van de Levantijnsche markten,
schrijft het blad. Het betreft daarbij niet
louter een hervatting van oude betrekkin
gen onder militaire hoede, maar een sy
stematisch optreden op groote schaal. Door
de wet van 3 Maart 1919 is voor Egypte,
Syrië, Turkije, Macedonië en Griekenland te
Parijs een „office commercial du Levant",
naar het voorbeeld der in Zwitserland-, En
geland en Spanje bestaande Fransche han-
delsbureaux door het Fransche bureau van
handel gesticht. De taak van dit bureau is,
de door den oorlog onderbroken handels
betrekkingen te heropenen en te bevorderen
door de verstrekking van economische be
richten over de behoeften in die landen.
Deze actie vindt weerklank in Fransche
handelshuizen; verschillende nieuwe licha!-
men worden gevormd. Zoo is in Mei te Pa
rijs gesticht de Fransche Levant-Handels
maatschappij, onder leiding van de „Ban-
que de l'Union Parisienne", met een nomi
naal k-ap'itaal van negen millioen frs., in
anndeelen van 100 fr*. Haar arbeidsveld
strekt zich uit over den handel en de in
dustrie in Griekenland, Bulgarije, Joego
slavië, Roemenië, Zuid-Rusland, voormalig
Turkije, Perzië en Egypte.
Ook het „Crédit Foncier de Syrië", ge
sticht naar het voorbeeld van het in 1910
opgerichte „Crédit Foncier d Orient met
een kapitaal van vijf millioen francs, heeft
ten doel den handel te bevorderen, door het
verstrekken van voorschotten voor uitbrei
ding van handels- en landbouwondernemin
gen.
UIT DU1TSCHLAND.
Raibor.
Naar bekend is heeft de Entente aan het
zuidelijk gedeelte yam Opper-Silezië, i het
district Ratilbor, het recht op een volksstem
ming piet toegekend, daar men dit gebidd als
achterland! van i het Ostauer industriebekken
aan de Tsjechen jwil schenken. Hoe weinig de
bevolking .van het district Eatibor even-wel
geneigd is van DuitecMand te worden afge
scheiden, bewijst de stemming, die onder de
beVolking is ige/hoiuden en welke alle kiesge
rechtigden insluit. Van de uitgebrachte stem
men hebben zich 95 vóór Duitsch'land en
slechts enkele stemmen voor een aansluiting
bij Tsjecho-Slowakijo uitgesproken.
De DuditechrPtoolsche onder
handelingen.
Over de Duitsch-Pool&che onderhandelingen,
schrijft de „Deutsche Allg. Zrtg.". dat er oip
het verzoek der rijksregeeriug een antwoord
der Entente is ingekomen, waarin deze haar
rprinoipieele instemming met -het openen van
Dnitech-Poolsche onderhandelngen in Berlijn
betuigt, doch den na-druk legt op de noodzake
lijkheid dat de geallieerde regeerimgen, als
(waarborgende mogendheden van het vredesver
drag, bij deze onderhandelingen vertegenwoor
digd zullen zijn.
De „Deutsche Allg. Ztg." meent dat is aan
te nemen dat de rijksregeerimg niets tegen een
deelneming) vain de Entente zal hebben in te
brengen. Het is niet uitgesloten dat het hoofd
ider Fransche militaire missie, generaal Dnpont,
met -de vertegenwoordiging der Entente zal
worden belast. Dupont is in de laatste dagen
naar Warschau vertrokken en het is mogelijk
dait zulks met de voorbereiding der Duitsch-
Eookche onderhandelingen in Verband staat.
UIT ENGELAND.
De zevenUirige werktijd.
Het Lagerhuis nam het wetsontwerp aan,
waarin de werktijd in de kolenmijnen op- zeven
uur bepaald is.
De stakingen.
Er schijnt iu de stakingen eenige verbete
ring te komen. De „Times" merkt op, dat de
toestand wat de broodvoorziening te Londen
betreft, zeer is verbeterd. Er is nu nauwelijks
nog sc-haarschte, behalve in enkele wijken in
-het East-End, waar voor de bakkerswinkels
nog queue wordt gemaakt.
Het heet dat oen van de grootste bakkerijen,
die door het geheele land hare inrichtingen
'heeft-, besloten heeft voortaan alleen onge
organiseerde arbeiders aan te nemen. Er ziin
tnu hoopvolle teekenen, die mogen doen ver
wachten dat een schikking in hei conflict ui-et
lang meer zal uitblijven.
De partieel© spoorwegstaking, door de ar
beiders op eigen hand begonnen, en die het
reizend publiek zooveel overlast bezorgde, is
geëindigd. En de dienst zoowel Van de Lon
don and South Western Railway als van de
City and South London Tube zal heden -wel
tnormaal zijn. Dit iB voornamelijk een gevolg
van het optreden van de betrokken vakvereeni-
gingS'besturen, die met -de politiestaking niets
te maken wilden hébben.
HARMONICA-JAN.
(Geplaatst in het Jaarboekje van den Roomsch
Katholieken Kring met een teekening van
Maihé v. d. Weiden).
't Was 'n stille, bedaarde jongen van zeven
den heel anders dan al de slungels uit 't
hokkerige buurtje van kleine, ineengehurkte
huisjes, vuile snoep- en vischwinkeltjes, waaruit
den 'ganschen dag 'n weëe lucht naar buiten
walmde
Sterk kon ie niet zijndit was merkbaar
aan z'n smalle, uit kracht gegroeide gestalte,
i'n was-gele, doorschijnende huid, de hoekig-
aitstekende jukbeenderen en de blauwige gleuf
jes onder z'n lichte oogen, die door hun droome-
rige uitdrukking mede aan het gelaat iets me
lancholisch gaven.
Jan's jeugd had veel ellende meegemaakt.
De vader, 'n polderwerker, was 'n zware,
/adsige lammeling, die meestal „los" liep en
lis ie werk had, méér uren ten voordeele van
den kastelein, dan aan den arbeid besteedde.
Woeste tooneelen, waarbij de beschonkene het
huisraad omver trapte, z'n kinderen ranselde
«n z'n vrouw te lijf wilde, had Jan zóóveel bij
gewoond, dat ze 'm op 't laatst niet meer be
vreemdden. Allengs was er over moeder en kin
deren 'n gevoel van slappe berusting, van stille
gelatenheid gekomen in den toestand van einde
loos ellende-getob
Jan was de oudste der vijf en telde tien jaren
„r,602",1 voor huurschuld op straat werd
Daste beter oo [Cbjwust van z n schuld,
Kn 10 °PmCUW in ^n zwabber-
Op 'n avond was 't erger dan ooit Tn
verwilderde vechtlust kwam de dronken 'pol
derwerker thuis.... z'n armen wiekten als
van 'n bezetene 't nauwe kamertje rond, alles
neermeppend of over den vloer dweilend wat
ba den weg stond. Met gorgelend dronkenmans-
gebrul wierp ie zich op z'n zwakke vrouw, die
als wezenloos ineen zakte....
Maar op 't oogenblik, dat de woesteling z'n
zwaren mokerknuist ophief om 'r op los te
beuken, sprong Jan 'm als 'n kat op den breeden
rug en omknelde z'n hals met beide armen m
onmenschelijk-wilde passie, waarin al z'n opge
kropte kindersmart, het medelijden met z'n
getrapt moedertje en de afkeer van z'n beest-
achtigen vader zich uitten. In stik benauwing
rukdraaide de dronken man zich met wanhoops
razernij door 't kamertje, den jongen, die hem
als 'n schroef omklemd hield, met zich mee slier
tend, tegen meubels, deuren en wanden kwak
kend, wat nog heviger smoor-persing tengevolge
hadtotdat de toegeschoten buurtbewoners
Jan's armen loswerkten en de dronkaard met
verwrongen, paars-grauw gezicht, snak rochc
lend neersmakte en bewusteloos bleef liggen
Dat was de eerste maal geweest, dat de stille,
zwakke jongen, die nooit 'n vlieg kwaad deed,
zich vergeten had.
Kort na dat voorval gebeurde 't verlossing
brengende ongeluk.... Op 'n nacht slingerde
de polderwerker laveloos dronken in 't water
en werd den anderen dag opgehaald....
Aan buitenshuis pleziertjes deed Jan niet
Z'n gansche genot lag opgesloten in z'n harmoni
ca. Als ie 's avonds van de chocoladefabriek
thuis kwam knapte hij zich op, at z'n brood en
ging z'n instrument van boven halen, dat daar
in 'n kistje lag, bekoesterd met lappen en papie
ren gelijk de oude lijs-pop van z'n jonste zusje....
Toen ie 'n jaar of negen was had ie 't ding
op 'n verloting gewonnen. Met taaie volharding
ging ie zich in 't bespelen er van bekwamen,
bij welke studie z'n fijn muzikaal gehoor hem
bijstond.
't Duurde niet lang, of hij bewerkte z'n
harmonica met opmerkelijke handigheid. Het
eenmaal hooren van 'n liedje was voor hem
voldoende, het direct na te spelen.
De muziek bracht 'n welkome afleiding in
het jammer-bestaan van 't gezin. Z'n vader
had ie dikwijls gekalmeerd met de zoet slepende
melodiëeff.dan weer had de muziek 'n
tegenovergestelde uitwerking op den dronkaard
en wilde deze zich met woest getier van Jan's
harmonica meester maken. Maar krampachtig
hield de jongen dan z'n schat met beide armen
omklemd en bedekte hem met z'n lichaam
Hij zou zich liever hebben laten doodranselen.
't Is Zaterdagavond....
In 't schemerige slopje is men de pafferige
kamertjes-benauwdheid ontloopenop stoe
len, banken, stoven en kistjes zitten de menschen
voor de deuren.
De vrouwen breïen of soezen.de mannen
rooken en pruimen.opgeschoten jongens en
meiden lummelen op de vensterkozijnen....
Gerucht maken ze niet.
Want „Harmonica-Jan" is bezig....
Op 'n keukenstoel zit ie naast 't scheef-uit-
geholde stoepje van 't woninkje. Z'n hagelwit
Zondags-overhemd plooi-kreukt breed-stijfselig
om z'n armengemakkelijk rust ie tegen 't
huutw rmige leuninkjede harmonica wie
belt op de linkerheup, die door de rechterknie
wordt ondersteund.
Rustig voor zich heen turend bevingert ie
z'n instrument en speelt bijna onafgebroken de
meest uiteenloopende melodietjes.Met vaar-
d'gen overslag van toonaard laat 'e 't z ngen
.n teersmeltende klanken, week-molhg of zacht
ruischend als fijn voorjaars-groendan weer
huilerig-weemoedig in sleeperig-sentimenteele
maten, om plots van t zoet klagelijke over te
gaan in 'n vlug tempo, waarbij de vingers de
toetsen haast niet raken.... luchtig-vroohjk
dartelen de tonen uit het instrument en hup
pel-dansen leutig-snel over- en doorelkaar
terwijl de bassen er als menschehjke stemmen
tusschendoor grommen en zeuren....
In prettige aandachts- verkneutering zitten de
steeg bewoners te luisteren.... ander geluid,
dan van het door Jan beheerschte muziek-
werktuig wordt niet gehoord'n Enkel
slcomhoofd wil 'n schunnige straatmop inzet
ten, maar 'n dreigend gesis van allen sluit z'n
mond
Zachtjes neuriën ze de wijsjes mee., van 't
karretje, dat langs den zandweg reed, van de
twee konings-kinderen en v ele andere
Jan begint zelf te zingen en de hoorders
zwijgenKlaar-vloeiend gaat de aangename
stem langs de lage geveltjes.
Soms klinken stem en muziek bijna onhoor
baarNa elk coupletje vaneert ie z'n tus-
schenspel en laat het als n zacht-kabbelend
stroompje wegvloeien
Nu houdt ie op met zingen en begint te fanta-
seeren
Schier bewegeloos bedroomt ie z'n instrument
.als instinctmatig voelt ie de grepen en laat
't jubelen, lachen, schreien en klagen.... alles
om zich heen schijnt ie te vergeten
Want hij blijft doorspelen als 'n wrevelig
gebrom der luisterende buuitbewoners wordt
vernomen....
„Dronken Hein" is t slopje ingewaggeld en
nu weet men zeker, dat het muziekgenot
langst geduurd heeft
Eerst gaat ie met z n drank-zatte lichaam
tegen de deurpost van z'n krot hang-l°dderen.
Even schijnt de muziek hem inbeslag te nemen....
maar spoedig zeilt ie naar 't midden en begint
hikkend-voornaam 'n zanik-betoog te houden
over 't getrapte proletariaat, dal uitgemergeld
wordt
Als ie ziet, dat niemand notitie van 'm meent,
begint ie blèr-galmcnd 'n vuile mop te janken,
sarrig lachend als de buren hierover hun afkeu
ring te kennen geven.
Onderscheiklins:
Gewrge.
voor Lloyd
De koniaa (heeft Lloyd George de orde pour
le mérite verleend.
Het leger in Ierland.
Uit een tmededeeling in het Lagerhuis (blijkt
'dat de koeten per maand van het Briteche leger
in Ierland ongeveer 900,000 p.st. bedragen. Het
onderhoud van ide legermacht in Ierland kost
dus jaarlijks aan de Rrifeohe schatkist onge
veer 11 millioen p.st.
De kolenproductie.
In het Lagerhuis werd meegedeeld, dat de
kolenproductie in week eindigend 26 Juli
sieckts 2y? millioen ton bedroeg, d.w.z. vijftig
procent minder dan de gemiddelde wekelijksche
productie in de periode voor 19 Juli.
De stakingsbeweging.
Gistermiddag heeft een deputatie van stakers
der City South-Londen Railway de directie der
maatschappij bezocht en deze om toestemming
verzocht naar den arbeid te mogen terugkeeren
Na een bespreking veroorloofde de maatschap
pij den stakers wederom naar hun post terug
te keeren.
UIT HONGARIJE.
Roemenië's optreden afgekeurd.
Glemenceau heeft gisteren namens de vredes
conferentie een telegram aan de Roemeensdie
regeering gericht, waarin hij niet alleen het
recht van Roemenië ontkent om nieuwe wapen
stilstandsvoorwaarden aan Hongarije te stellen^
doch er den nadruk op legt dat het opleggen
van schadeloosstelling de taak is van alle ge
allieerde staten, die tijdens den oorlog hebben
samengewerkt, en niet van Roemenië alleen.
De Engelsche bemid tleïLugs-
polit-iek.
De „Wiener Allg. Ztg." verneemt aang-aande
het beroep, hetwelk op aartshertog! Joseph i3
igedaan, dat de lEngelsche regeerinor eerst met
hen voormaligen keizer Karei heeft onderhan
deld. Deze zou evenwel het. verzoek hebben,
afgewezen, daar hij green heereehererechten be
geert en het ihem niet is .gelukt de ineenstor
ting der monarchie te voorkomen. Ook kon ihü
er zich als voormalig keizer en koning be
Zwaarlijk mede tevreden stellen thans slechts
■bestuurder van Hongarije (te zijn.
Vervolgens heeft de Engelsche regeering on
derhandelingen aangeknoopt, welke (het op
dragen (van de hoogste macht in den Hongaar-
echen staat aan den hertog vion Hohenbeng,
zoon van Aartshertog Franz Ferdinand ten
doel hadden. Doch ook deze waren .tevergeefs
waarop het beroep op aartshertog Josef is &Q
volgd. -
Verduistering van een vierde milliard kronen
Gisteren is te .Weenen een beambte van
de Hongaarsche regeering gearresteerd, die
verd'dacht wordt van verduistering van een
vierde milliardd Kronen
GEMENGDE BUlTENLAhDbCHE tBtHICHTEN
De hooge sc bomen prijs in Amerika.
De Federal Trade Commies ion heeft in
een rapport na een onderzoek omtrent de
hooge prijzen in den schoeneniiandel mede
gedeeld, dat deze tegenwoordige hooge prij
zen geheel ongemotiveerd zijn. De commis
sie beveelt een krachtige verbetering aan
tegen den alleen-handel en verscherping
van de wetten.
Tegen de duurte.
Blijkens het rapport van de Federale Han-
delscommissie zijn er grootere hoeveelheden le
vensmiddelen in de Vereenigde Staten aanwezig,
dan een jaar geleden, terwijl de prijzen echter
even hoog, zoo niet hooger zijn. Speculanten
zouden groote voorraden achterhouden met het
oog op de te verwachten vraag van alle kanten
van de wereld.
Senator Myers diende een voorstel in, strek
kende tot het verbod van uitvoer van alle levens
middelen, kleederen at andere benoodigdheden,
welke voor bet levensonderhoud onontbeerlijk
zijn.
Het voorstel vraagt eveneens invoering van
wetten om de duurte van het leven te verminde
ren.
Het verblijf van het Belgisch koninklijk
echtpaar in Amerika zal tien dagen duren.
Achtreenvolgens zullen New-York, Philadel-
Ehia, Boston, Washington en Chicago worden
ezooht, om over Canada terug te keeren.
Het Belgische hoofdkwartier zal vóór 30
September a.s. worden opgeheven.
daard staat ie op, neemt z'n stoeltje en wil
ongemerkt 't huisje inMaar van alle kan
ten stuwen protestkreten aan en dezelfde man
nen, die op andere avonden „Dronken Hein's"
herculische gestalte ontwijken, richten zich nu
met vereende krachtvermaning tot den zatten
lasiposi, die, even verbluft, z'n gemak houdt.
Maar pas is Jan op algemeen aandringen weer
begonnen, of Hein t'acht opnieuw 't genoegen
te bederven. Treiterig opduwend gaat ie met
botte, logge redeueering ruzie zoeken.... in
domme dronkemans-kwaadaardigheid hindert ie
de menschen met z'n stooterige gebaren en
lompe val-dreigingen.
Plots geeft Kees Manders, de lange spierige
opperman, die door den beschonkene onzacht
tegen den muur gedrukt wordt, hem 'n klin
kende pats op de paf-bleeke wang.„Dronken
Hein" wankel-duizelt achteruit.... de dikke
neusvleugels bewegen in snelle drift-ademing
z'n haren slierten om z'n klam voorhoofd....
nerveus beknauwt ie z'n paarse lippen en wil
zich fonkel-oogend op zijn tegenstander smak
ken maar de mannen zijn er bij en plaatsen
zich voor „Dronken Hein." Maar deze gooit
zich tusschen de opeengepropte lijvenmet
schorrig vecht-gerochel bonkt ie in 't wilde om
zich heenMaar de mannen, wrevelig door
de ontvangen klappen, geven hem 'n flinke af
rossingOp 't gore drempeltje van z'n wo
ning valt ie neer.... z'n boezeroen hangt aan
flarden om z'n lijf.de bloederige schrammen
op z'n gelaat vormen iu snor en baardstoppels
'n vieze ronning
In stikkens-woede schurkt ie zich overeind.
hij wil, hij zal vechten, vernielen in onleschbare
wraakdorst om de aftuig-vernederingOn
verwachts richten de rood-doorvloeide oogen zich
op Jan, die zich juist heeft omgedraaid en 't
gangetje van moeder's huisje instapt, terwijl ie
z'n harmonica laat uitzuchtenIn twee wil
de sprongen is „Dronken Hein" naderbij geko
menIn verdierlijkte razernij trekt ie, eer
iemand het kan vermoeden, het muziekinstru
ment uit de handen van den niets vermoeden
den jongen, die 'n eind in den woesten ruk wordt
meegesleurd en op de straatsteenen neerkletst.
Gier-bniHend zwaait Hein de harmonica in t
rondmet uitzinnig geweld laat ie haar neer-
bonken op de ruggen en schouders der ver
schrikte omstanders.... met krakende slagen
kwakt de harmonica tegen de muren, deuren
en kozijnen optotdat ze in barstige stuk
ken, fladderende vellen, gedeukte en geknapte
nikkelbrokken, gansch vernield in den blauw-
gezwollen, dik beaderden knuist van den tie
renden dronkaard blijft bengelen
In starre verbijstering is Jan blijven liggen.
als in 'n troebele waas heeft ie de vuile vernie
tiging van z'n kostbaar bezit aanschouwd
eerst leek 't hem 'n schrikkelijke droom....
langzaam komt ie tot 't besef der ontzettende
waarheid
En plotseling doorheeft 'n driltvlam z'n .li
chaam.. wild-wit glazen z'n oogen.... met 'n
snerpenden gil werpt ie zich op den woeste
ling, die door de vaart als 'n blok achterover
tuimelt.De verstijfde vingers van Jan's lin
kerhand haken in z'n strot en benijpen dien als
'n tangen in den vrijen arm vliegt al de
zen uw-woeste kracht van z'n tenger wezen....
'n blinde regen van stompen daalt neder op
het gezicht van den aangevallene, onophoude
lijk en al sneller van teugellooze drift, die door
z'n lijf rilt.... De smart-woede vergrauwt er
verknoeit z'n gelaatijselijke huil-gillc.n kner
pen uit z'n keel.
Vruchteloos trachten de omstandeis Jan van
den akelig-kreunenden „Dronken Hein" af te
sjorren't blijft slagen kletteren op 't blauw
gebeukte gezicht. In angst-verwarring schreeu
wen vrouwen en kinderen om hulp
Jan's moeder, die achter in huis bezig was met
de Zaterdagavond-bereddering der kinderen,
komt op 't stemmen-geraas naar buiten....
Als ze de vermorzelde harmonica ziet liggen
heeft ze geen verdere uitleg meer noodig.
Met beide handen grijpt ze Jan's hoofd en kijkt
hem in de wilde oogen
„Jan", klinkt 't bestraffend....
„Kijk, moeder, kijk", zegt ie vreemd-lache
rig en wijst op de overblijfselen van z'n instru
ment. Dan omstrengelt ie angstig-stijf moeders
hals.... z'n lichaam schokt en trilt in fehe
kramp-scheuten en blijft even later slap-uitge-
put hangen
Onder medelijden-geklaag der vrouwen draagt
ze hem naar binnen
Dronken Hein" wordt geheel buiten westen
opgenomenZ'n builig-bepJekt gelaat ziet
er monsterachtig uitlangs n blauw-om-
wolkte oogspleet sijpelen donkerroode druppels.
Vanuit den brancard, waarin ie wordt wegge
voerd, klinkt 'n zacht huil-gereutel.
„Die benne me voor een week of zes kwijt",
zegt een der buren met 'n kort tevredenheids
knikje.
Dat was de tweede maal geweest....
En ook de laatste.
Want toen Kees Manders den volgenden dag
aan Jan's huis kwam vertellen, dat de buurt-
collecte voor 'n nieuwe harmonica twintig „neut*
had opgebracht, kreeg ie de boodschap mea
dat Jan den nacht niet meer zou halen...
's Maandags kwam de andere boodschap.
G. N.
