LevensiiiÉsSenvsomsning
SCHOL,
BINNENLAND
OPRUIMI NG
SCHOENEN
Nederland en België
MAANDAG 25 AUGUSTUS 1919
42ste JAARGANG No, (0034
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN: PER KWARTAALf 2,35; PER WEEK 18 CENT; FRANCO PER POST PER KWARTAAL t 2,70 BIJ VOORUITBETALING
BUREAUX: NASSAULAAN 49, HAARLEM TELEFqqn 1426 EN 2741 - TELEFOON AFDEEL1N5 „DRUKKERIJ".No. 1748 ADVERTENTIEN 25 CENTS PER REGEL. BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
EERSTE BLAD
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
een pond schol
De Loonactie in de Typografie.
P. W. T WEEMUSJSEB
BARTELJORISSTRAAT 27.
De Directeur van het Gemeentelijk Levens-
middelenbureau te Haarlem brengt ter kennis,
dat verkrijgbaar wórdt gesteld:
op Dinsdag 26 Augustus 1919 van 10 uur
vm. tot 1 uur nm. per perscon 9292
a 19 cent per pond
op vertoon van „„F"*"
ViSCHKAART VAK No. 4C01—8000
'fi de Gem. Vischhal.
De Directeur voornoemd,
F. DE JONGE,
Het conflict van patroonszüde belicht.
Reeds een tiental dagen versahenen in de
Nederlandsche pers dagelijks berichten over
hot dreigende eoniiict in de typografie en
over de wilde stakingen, welke te Amster
dam en Den Haag reeds tot uitbarsting
kwamen 11e meeste dezer berichten waren
blijkbaar door den Aig. Ned. Typografenbond
aan de pers verstrekt, andere waren van de
redacties. Thans acht het Alg. Hoofdbestuur
der federatief samenwerkende patroonsbon
den: de Neder 1. Bond van Boekdrukkerijen,
de 1!.-K. Vereeniging van Nederl. Drukkers-
patroons en cie Bond van Chr. Drukkerspa
troons in Nederland den tijd gekomen de
zaak ook van deze zijde te boliehten, opdat
het publiek zich een onpartijdig oordeel kan
vormen, wanneer het inderdaad tot een bot
sing mooht komen.
Bekend is het, dat de bovengenoemde pa-
„Toonsor-ganisaties sedert 1914 door het Col
lectief Contract verbonden zijn met de vier
gezellen-organisaties, te weten: den Alg. iNe-
derlandsehen Typ. Bond, den Grai'isöhen
Hond, den Nederl. Chr. Graf. Bond en den
Nederl Grai*. Bond, welke laatste de neutriale
gezellen omvat. Van deze vier bonden is de
A. N. T. B. de sterkste. Hij telt meer dan de
drie andere organisaties te samen. Dit collec
tief covtraet 't eerste contract, dat in een
zoo over- het geheele land verspreid bedrijf
als dat der boekdrukkers, de arlbeidsvoor
waarden ging bepalen heeft zioh steeds in
een groote belangstelling van de zijde van
industrieeelen en economen mogen verheu
gen. Verschillende brochures en studies zijn
hierover verschenen, o.a. van de hand van
Hom an van der Heide, Prof. van Blom, Prof.
Mr. Veraart, Mr. Kortenhorst, Perd. Wieridels
H. Dimer en anderen. Aan de collectieve
contracten van tal van bedrijven heeft dit
contract ten grondslag gelegen.
De eerst© tariefperiode, eindigend ultimo
December 1916, had een rustig verloop. In
het laatste kwartaal van 1916 werden de on
derhandelingen over eene nieuwe overeen
komst geopend en na tal van bijeenkomsten
werd besloten het contract te hernieuwen met
ingang van 1917 voor een tijdperk van drie
jaren, eindigende den 3en Januari 1920.
Iteedis de eerste overeenkomst gaf den ge
zellen tal van voordeelen, welke in vele an
dere vakken tot heden nog niet werden ver
kregen. Allereerst werden de loonen bepaald
voor alle plaatsen des land®, weilke ingedeeld
werden in negen gemeenteklassen, die onder
ling met 1 cent per uur verschilden. L'e gezel.
Ier. wenden ingedeeld in drie klassen, waar
voor evenzeer de loonminima werden vast
gesteld. Voor elke werkplaats werd bepaald,
hoeveel gezellen der eerste en tweede loon
klasse men in dienst mooht nemen, opdat het
aantal der derde en minder beloonde klasse
niet te groot werd en zoodoende de vroeger, in
het bedrijf welig tierende jongens-exploitatie
werd tegengegaan. Het land werd verdeeld
in zes-en-dertiig distrieten, waar overal com
missies werden samengesteld, bestaande uit
een gelijk aantal patroons en gezellen ter op
lossing van gesobillen, welke uit onjuiste na
leving der overeenkomst mochten voortvloei
en. Hierboven werd een centraal college ge
niaalst, dat deze geschillen in hoogste in-
i,.j slechtte en de artikelen der collec-
,/vcreenkomst interpreteerde. Bepalir.-
wafelen gemaakt vcor uitkeering van
•°l'n bij onvrijwillig verzuim, bij ziekte, op
leest,dagen en een aantal vaeantiedagen. Bij
j'ernieuwing der overeenkomst in 1917
vVe^ds'V al deze bepalingen uitgebouwd,
ter'me V0°Nee7 der gezellen. De loonen
niudcrs*"*8 "dir ü'k o groep, die der zetters en
rooi- de i'^ loonklasse, werden bepaald.
32 cent p-r mi<-"v!tci<lasse (Amsterdam) op
'■ent bij een arb«a&l® laa*sto klasse op 24
kers, macliinezetièrs en" Van 57 uur- Druk-
■.•ategorieën genoten een hoof.® *,6 aa'^®r®
aantal vaeantiedagen met behn,^i °n'i
buiten de algemeen erkende1 «wa iT"
feestdagen werd op zes gebracht, laneer
heogere uitkeering bij ziekte werd toegestaan
personeel-verhouding werd verbeterd. ]jet
j" iuviuevi - viU,
V'Blieht minimum-aantal gezellen der
ste lo
m eer-
jj- 0 on klasse werd n.l. opgevoerd, zoodat
v'oi(!pti"l":'ler leerlingen in bet bedrijf kon
positie tete'deld. wat als logisch gevolg de
van de minHde volslagen gezellen vooral
r|Pr ve -A i g0«|de werkkraohten daarom-
dat in elk bedHifAan ,het aaatal ovml™?
weide,, mooht worden gemaakt,
en grenzft» gestmn. Vastgesteld wM
dat een gezel, die drie jaar in een bepaald
bedrijf geweökt'had,' niet'mooht worden ont-'
slagen, voordat allen,- die later dan-hij; in de-
zelf degroep- in dienst getreden waren, hun
ontslag hadden gekregen. Het gevolg hiervan
was, dat dë arbeider over het algemeen een
groote zekerheid van positie ver-kreeg en dat
patrooiLSwillekeur bij het ontslaan van werk
lieden heel wat Möeiiijkèr -werd-gemaakt.
Bovendien werd""hétvèrblicht gesteld, dat
alle contractanten tot een erkende vakorgani
satie zouden beheoren:- georganiseerde pa
troons mochten ürrs' udtsl'uitenö* gvofg-auikèef-
de gezellen in' drenst nemén, en omgékëërd
mochten georganiseerde geabilén uitsluitend'
in dienst treden bij georganiseerde patroons.
Nog verplichtten zien de pariboiiAhun gezel
len niet te belasten nretr de uitvoering van
„besmet" werk! Vcór de grootste groep,'uie
'der hamdfcetters, werd een mininiurn-produc
tie vastgesteld,-doch deze -werd zoo Taag be-,
paald, dat zelfs een weinig bekwaam zetter
uaaraan kotr voldoen. Ten slotte werd nog
eene leerling-commissie ingesteld, welke de
opleiding der leerlingen ter hand zou nemen
en daarvoor in een uitgebreid rtgieunent be
palingen vastlegde, zoodat ieidere jongen,-
die in het vak zijn intrede deed, inderdaad
tot een bekwaam gezel zou worden opgeleid,
tenzij hij na verloop van korten tijd wegens
gebleken ongeschiktheid weder uit het" "vak
mocht wordeu'verwijilcrd.
Ais vccrueeien voor ae patroons kwamen
hier slechts tegenover te staan ae verplich
ting van de'gezelion dm ge-en'aroeid te'ver-
ricnten aan werk, dat in strijd met eepig
besluit der patroons-organisaties door een ba-
paalde f-rma zou woruen uitgevoerd, en die
sta-b-i.iteit van de loonen voor den duur van
het contract. Hiérdcör waren de patroons
organisaties in staat up de loonen hun jprijs-
tar.even te grondvesten en reveringscon.rac-
ten aan te -gaan voor den duur der overeen;
komst. Nog verbonden de werknemers zich
tijdens de overeenkomst geen werkstaking,
luc te passen, ten deel hebbende verande
ringen te brengen in het in de overeenkomst
bepaalde, noen vereenigingen of personen,
die hiertoe mochten overgaan,- o-p eenage -an
dere wijze dan door. poging- tot b-emictdleiiiig
te steunen. Evenzeer verbonden zich de pa
troons te d ien geen uitsluitingen te procra-
meeren.
In Augustus van 1917 open-baarden zich
'20 verliep even-zeer op rustige wijze. Meer
en meer leerden patroons eri gezellen hef
vele goede, in de overeenkomst bepaald;,
waaraeeren en werd een geest van onder-
Ijhg vertrouwen gekweekt. Stellig kregen
ae gezellen bij dit regelmatig contact een
anderen kijk op de mentaliteit der patroons,
die vóór de totstandkoming van het contract
in de organen van de gazellen nog al eens
als een groep kapitalistische uitbuiters wer
den afgeschilderd. J>e Districts: en (Jerrtralj-
Qommissias verrichtten goed werktalrijke
kwesties werden bereent en in de, meeste
gevallen werd, ondanks de gelijkheid van
het stemmen aantal van ptroons en gezel
len, met eenstemmigheid uitspraak gedaan
in het voordeel van 'den gezel.
In Agustus van 19177 openbaarden zich
de gevolgen van den corlog in het duurder
w-orden der levensmiddelen, en kwamen in
de verschillende districten verzoeken in om
e-en duurtetoeslag. Ofschoon het nieuw ge
sloten p-ontract finantieel een flinke yeroe-
tering v-o,or de gezellen had gebracht, en dit
contract pas even een half jaar oud was,
bleek uit de .wijze, waarop deze verzoeken
ongeveer terzelfder tijd in de verschillende
deelen des lands door een dier contractanten
den A. N. N. B-. werden ingediend,
da-t de centrale leiding dezer organisatie er
de hand in had. In het Algem. H. B.achtte
men de wijze, waarop dit verzoek tot de
patroons wérd gericht, zeer onorganisato
risch, terwijl de irr een memorie van toe
lichting verstrekte cijfers niet aanvechtbaar
bleken. Nochtans beskot het algemeen hoofd
bestuur tot instelling eener duurtetoeslag-
commissie, die zich reeds spoedig met een
dringend advies tot de leen richtte, om aan
de gehuwde gezellen telkens op den löen
van elke maand een toeslag uit te koeren
van f 5.— plus f 1.voor fjk kind be
neden den 14-jarigen leeftijd, voer het eerst
op 15 October. Tamelijk algemeen en in nog
sterker, mate in de daarop volgende maanden
werd aan dit dringend verzoek gevolg ge
geven. Tot 15 Maart 1918 werd met dezen
toeslag voortgegaan, tot-dat sterker ingrij
pen noodzakelijk bleek, daar enkele groepen
van patroons zich halsstarrig tegen dezen
vrij willigen toeslag bleven verzetten en de
fcije-enroeping van een buitengewone alge-
meene vergadering op 177 .April n-codig was.
Deze leidde tot het resultaat dat besloten,
werd de Iconen der volwassen gezellen, half
wassen en leerlingen resp. met 4, 3 en 1
cent te verhoogen. Thans was deze loons-
verhooging Lindencl voor, alle'leden.
Onder den a-rang der ouistandjgliedón werd
reeds spoedig deze lco'nsverhooging onvol
doende en na daartoe aangezoent te vijn
door de geze 11 enbesturen, weifelde het al
gemeen hoofdbestuur niet lang, doch riep
,op 2 October 1918 nogmaals ee-ne buitenge
won© vergadering bijeen, waarin tot ee-ne
tweede loontoe^ag van f 3.50 voor de le
klasse gezellen, f 2 vo-cr de gezellen der 2e
klasse en f 1 vo;or de leerlingen werd be
sloten. He rust in hot bedrijf, welke reeds
door e,en enkele „wilde" staking verstoord
was, werd hierdoor herkregen. Hetgeen van
de zijde der gezcllenleiders gevraagd
was, was ten volle ingewi'iigd. He
laas, reeds spoedig werd onder dien
Op verschil-ende plaatsen eiscthte men onmid
dellijke invoering van den 8-urigen werkdag,
soms aangevuld met den vrijen Zaterdagmid
dag. Opnieuw werd op 19 Februari 1919 ver
gaderd cn ondanks sterke oppositie van de pro
vinciale leden, tot verkorting van de arbeids
week tol 54 »'ur met incaou: van 1 Maart be
sloten. Niettegenstaande al deze verbeteringen
werd in het Grafisch Weekblad, het orgaan van
den Alg. Ned. Typografenbond telkens weer be
toogd, dat de positie van den typografen on
houdbaar was en dit werd met zeer aanvecht
bare cijfers geargumenteerd. In „Het Tarief'
het orgaan der drukkerspatroons van 8 en
22 Feoruari werden daartegenover loonrijfers
gegeven van Amersfoort, Groningen en Assen,
en later nog uit Twent'he, waaruit glashelder
werd aangetoond, dat de loonen der typografen,
hoewel niet steeds de. hoogste, toch elke verge
lijking konen doorstaan, texwijl het, hier eene
vergelijking gold van loonen eener spoedig af
roepende overeenkomst met meest nieuw gesto
ten contracten, als van de bakkers in Groningen
en de timmerlieden, ia Assen, terwijl deze laat-
sten, ook nog in zekeren zin seizoenarbeiders
zijn, terwijl oe typo's schier geen werkloosheid
kennen. Toch gaf het Algemeen Hoofdbestuur
nogmaals aanden aandrang dei' werklieden toe,
riep op 26 Maart 1919 ten derden male eene
buitengewone algemeene vergadering bijeen-, om
een nieuwen toeslag van resp. f 3-50, 2 en
f 1 te verdedigen.
Het Algemeen Hoofdbestuur zelf was slechts
met de uiterste moeite tot dit voorstel kunnen
kernen. Immers het was van meening, dat
de prijstarieven van het drukwerk slechts be
zwaarlijk nog verder kond enworden verhoogd.
Op de loonen toch waren de prijstarieven geoa-
seerd-, welke dus na de laatste loonsverhoogin-
gen telkens eveneens moesten verhoogd. Boven
dien- kwam het door de snelle opeenvolging de
zer verhoogingen practisch hier op neer, dat
steeds eenigen tijn tegen een verouderd tarief
werd gewerkt bij een verhoogden 1-oonstandaard,
daar het werk, dat eenmaal onder handen was,
niet meer in prijs kon verhoogd worden. Ook
'heeft men hierbij te bedenken, dat verschillende
patroons,' voornamelijk drukkers van boekwerk
entijdschriften, bij het afsluiten der overeen
komst in 1917 zich tegenover hun lastgevers
voor de geheele contractperiodie aan de toen gel
dende prijzen gebonden hadden, en dat druk
kers-uitgevers van eigen plaatselijke bladen
hunne 'kosten zoodanig zagen stijgen, d-at
gezien ook de enorme stijging der papierprijzen,
die het viervoudige van vroeger bereikten,
voor vele kleinere van eenig gewin geen sprake
meer was.
Een zeer sterke oppositie van de zijde, der
patroons kondigde zien dan ook reeds vóór d'e
vergadering aan in d-en vorm van moties en be
dreiging met afscheiding en het was e enuiter-
mate zware taak onT nogmaals ter algemeene
vergadering voor het voorstel een voldoende
.meerderheid, vereischt werd tweederden- van het
aantal uitgebrachte stemmen, ie verkrijgen.
Deze derde loonsverhcoging werd dan ook
slechts toegestaan onder uitdrukkelijk beding!,
dat als zich geen- zeer buitengewone omstandig
'heden zouden voordoen als voorbeeld werd
genoemd b.v. een nieuwen oorlog de werk
lieden gedurende de nog slechts negen maanden
loopende contractperiode niet met nieuwe ver
langens zouddn komen.
De totale duurtetoeslag werd dus thans voor
volslagen gezéllen gebracht op f 9.28 per week
en het loon steeg voor de 9e laagste loonklasse
van f 13.68 op f 22.96, voor de 1ste klasse
Amsterdam van f 18.24 op f 27.52. Men ver-
Jieze hierbij' niet uit het oog, dat deze cijfers mi
nima zijn en een groot deel der gezellen hier een
of meerdere centen per uur boven staat, vooral
ook, doordat zich tijdens de mobilisatie en ook
daarna een groote scbaarschte aan werkkrach
ten vertoonde mede tengevolge van de be-
peken.de leelingegeling. In dezelfde vergadering
waarvan hierboven sprake was, werd tot eene
nadere veitorting van den arbeidsdag met V2
uur op 1 Augustus besloten, zoadat het loon,
dat aanvankelijk in 57 uur werd verdiend, later
'in 54 uren en t'hans in 51 uur genoten werd.
Tegenover voorstellingen als die van den heer
Ponstein in een interview in „De Telegraaf",
moet dus uitdrukkelijk worden opgemerkt, dat
tusschen het begin van het loopende col
lectief contract en het ontstaan van hot con
fliet het uurloon niet. minder dan vijfmaal
wend verhoogd', n.l. drie malen door directe
loonsverhoogmg en t.wee malen door verkor
ting- van d-en ab-eid'stii-d.. v aardoor dus net ver
hoogde weekloon, in minder uren dan vrocgei
werd verdiend. Telkens weer werden aanbie
din.gen van som uiige patoous om in verband
met de moeielijke levensomstandigheden het
weekloon te verhoogen. door enkele uren meer
per week te arbeiden, door de betrokken gezel
len afgewezen.
Ondanks al deze concessies wil-de de rust in
het bedrijf niet wederkeeren. Verschillende
woordvoerders d'cr gezellen d-e-dou daarvan on
ophoudelijk Mi.i'ken in het org-aau van der
Algem. Ned. Typ. Bond en de redactie bleef in
gebreke deze ontevredenen te wi.izeu 'op de zoe
tegemoetkomende houding, herhaaldelijk dooi
de patroons aangenomen en op -de ander,
voordeelen door het collectief contract gebo
den.
Toen dan ook in het begin dezer maand d:
loonen der machinezetters aan een onzer dag
bladen op verzoek der zetteis eene verhoogin-
ondergingen van 5 cent P-e1 uur. werd'al gpoe
dig aan een der andere bladen door de gezel
len evenzoo deze eisoh gesteld, en was dit aan
leiding voor liet Üooi'obGistiiur vaii den Al#
N-ed. Typ. Bon-d om zich ten vierden male om
eene algemeene l-o-onaverhcogingj tot het Alge
meen Hoofdbestuur te wenden.
Hit c-ol'leg-e achtte thans voor ondersteuning
van een dergelijk verzoek, in aanmerking
ne-mende eenerzijds -de ifl het voorjaar door d-e
werk'lie-denleiders afs®t®gde stellig© beloften en
anderzijds de zeer houding? der laatste
patroonsvergadering. «een «ronden aanwezig end
meende dan ook. na c°uferentio ter dezer
zake het verzoek te mo-eten afwijzen.
Tijdens de conferentie der wcrkiedeuleiders
met -do -besturen die-r drie werkgevers-organisa
ties h-ad echter een der patrooons zich wat
minder beslist geuit in richting van afwu-
zin.g- van h-et verzoek, dan «e andor.e woordvoer
ders deze-r besturen. Do r-eda-ctc-ur van het
'„Grafisch Weekblad".' die dë conferentie had
ffLeaacmaal; t. ach.Lts» zioh blükhsuj:. gerechtigd
deze uiting voor te stellen als d-e meening van
het geheele college en wekte in ziin verslag
van deze bijeenkomst wii nemen aan ter goe
der trouw verwachtingen op, die wel. niet
anders dan tot t-erleurstelling konden voeren.
Tóen dan ook in een volgend nummer het defi
nitieve afwijzende antwo-o-rd der patroons ver
scheen, uitte deze teleurstelling zich terstond'
in looneischen met voorbijzien der bepalingen
van het collectief contract en van de uitdruk
-kelijke belofte der w-erkliedenleiders en eingen
d-e gezellen voort op verschilende werkplaatsen
te Amsterdam onder bedreiging met staking
loonsverhooging te eischen.
Da grootste dagbladen nemen in het bedrijf
eene bizondere positie in. Voor hen ziin loons-
verhoogingen wellicht niet zoo buitengewoon
bezwaarlijk, daar het bedrag der loonen naar
verhouding een klein gedeelte slecht uitmaakt
der totale uitgaven, van welke do uitgave aan
papier vooral gedurend-e deze duurte-periodc
we-1 het hoofd'bedrag zal vormen. Niet alzc-o
is dit echter op die oru-kkeriien. die een dag
blad in loondruk maken, dus zelf niet d-e uit
gave bewerkstelligen. Toen dan ook een derge
lij'ke looneisch onder bedreiging met staking-
gesteld werd bii do boekdrukkerijen der gecom
bineerde firma's Roeloffsen. Hübner Van
Sant-en en Gebroeders Bingor verklaarde deze
firma zich niet in staat de eiseh in te wil raren
en na kort beraad legde h-et personeel, in
hoofdzaak behcorende tot den Alg. vNed. Typ.
Bond den arbeid neer. de enkele confessioneel
of neutraal georganiseerdeU met zich mee v'oe-
■rende. Door do handelwijze van d-ezo_ en annere
persone-elen wordt de bestaan-smogeliikheid van
het col'leet-ief contract de vrucht van laren
arbeid fn de waagschaal gesteld. Immer® de
moeilijke tijdsomstandigheden hebben de sta
biliteit der loonen gedurende de contract-pe
riode als vrucht van d-e collectieve overeen
komst reeds illusoir ge-maa.kt. Gaat daaren.
bóveu die zekerheid, dat g;een stakingen uitbre
ken tijdens den duur van het contract nog vei
loren, dan verliest daarmede de collectieve
■arbeidsovereenkomst voor de patroons alle
waarde.
In 'n volgend nummer zal de houding van t
Algemeen Hoofdbestuur in dit conflict tot oP
heden nader uiteen aez-et worden.
In het officieele verslag van deze vergade
ring in 'Het Tarief van 5 April 1919 lezen wij:
Vooral van de zijde van het Algemeen Hoofd
bestuur en dcor Mr. van Rhijn worden de voor
stellen krachtig verdedigd; de uitdrukkelijke
verkaring van d en-voorzitter, dat bij- aanneming
van deze voorstéllen, de leiders dér werklieden-
organisaties hun woord verpand hébben, gedu
rende dit laatste «mtradjaar- tegen elke ia hun
ne organisatie opkomende actie ten krachtigste
te zullen optreden, maakt tenslotte, dat bij een-
herhaalde stemming, twee
de vereisdile tweedereten van het aantal bei c kt
worden."
D-e politie heeft Het parachute,springen of
ficieel verboden. Noch ivcssner, noch iemand
anders, zullen dus liet publiek op hun pres
taties mogen vergast-en.
De Itaiiaansche dag.
De Italiaansohe dag is Zondag begonnen
met de officieele overdracht van een S. VA.-
toestel aan onze Nederla-nd-sehe regeering.
Een groot aantal officials zoowel Itali
aansohe officieren als Ned-erlandsohe autori
teiten, ouder wie half Soesterberg, had zich
verzameld op een afgezonderd gedeelte van
het terrein, waar zieh te midden van g-noen,
bloemen en It a li a a u s ch-N ederl ands-ühe kleu
ren eenige Italiaansche vliegtuigen bevon
den. 1 '1
Hier richtte de zaakgelastigde van, Italië,
de heer Guameri, het woord tot luitenaiut-
generaal Pop, vertegenwoordiger van de Ne-
derla mdsclie regeering en werd op de vriend
schappelijke verhoudingen, die steeds tus
schen Nederland en Italië hadden 'bestaan,
gewezen; het was zijn regeering dan ook een
groote voldoening dit vliegtuig aan de Ne-
derlanidsche regeering te mo-gon aanbieden.
Luitenant-generaal Pop bedankt het Itali
aansche gouver-nerent voor dit aanbod, dat hij
teil zeerste op prijs stelt en namens zijn re
geering gaarne accepteert. Het toestel zal
tusschen de Nederlanidfiche machines fle
plaats innemen, die het verdient en zal in
hooge eer worden gehouden. Bp-r. eindigde
mc-t een driewerf hoera voor den Italiaan-
scheu koning.
Nadat vervolgens de Ned-erlandsehe vlag is
geheselien, richt majoor Beitrano, comman
dant van de Italiaansche af-deeling op de El-
ta, het woord tot majoor H. Walaar-dt Sa-eré,
commandant van de Luahtvaart-afdeeling en
zegt, hoe de Italiaansche regeering op deze
tento'onstelling heeft willen toonen, wat de
Italiaansche vliegtu-ig-in-dus-trie vermag.
Het is spr. en aLle Italianen een eer, o-p de
tentoonstelling aanwezig te zijn en evenzeer
is het hem een eer, een Italiaansoh toestel
achter te laten in Holland.
Spr. uit daarbij de hoop, dat deze machine
een herinnering zal wezen aan de kameraad
schap, die tusschen de vliegers van beide, lan
den bestaat.
Do V. S. A. wordt daarna overgedragen,
waarop majoor Walaar-dt Sacré het wooxid'
neemt en zegt, met het meeste genoegen ken
nis te ne-nien van de producten der Italiaan-
scho vliegtuig-industrie en van. de s-choone
verrichtingen der Italiaansohe vliegers. Spr.
aanvaardt gaarne het geschenk van de Itali
aansche regeering, omdat hij er in ziet een
bewijs van groote sympathie voor ons land.
Ten slotte spreekt majoor Walaardt Sacró
zijn beste verwachtingen uit in verband met
de toekomst van de aviatiek als middel van
vervoer er verkeer en als middel tot herstel
INGEZONDEN MEDEDEELING.
van datgene, wat de oorlog verbroken heeft.
Daarna begonnen de schitterend demon
straties met de Italiaansche toestellen. Aller
eerst stijgt luit. Resch met luit. W. Versteegh
als passagier op in de Nederlandsehe V. S. A.
en vervolgens begeven zieh alle Italiaanschj»
toestellen in de lucht, de lts. Ferrarin, S. Ba-
cula, Guelgimotti en Masiero in V. S. A.-toe
stellen, alsmede de piloten BorrL en Molteni
in de groote Caprcni en de bestuurder van
een der Italiaansche vliegbooten, die 's mor
gens, begeleid door It. Backer in een Frie-
driehsihafen uit de Mok was vertrokken.
Meerdere vluchten werden gemaakt en tot
laat in den avond stonden de Amsterdam
mers in de binnenstad naar de lucht te. kij
ken, waar de Italiaansohe kleuren hoogtij
vierden.
Het toe-stel. dat onze regeering ten ge
schenke heeft gekregen, is een van de machi
nes, die ep de Elta zeer de aandacht trok
ken. Het is uitgerust met c-en 250 paardt
Isotla Frasckinimotor en karnt uit de fabriek
Ansaldo.
Naar het „Maandagochtendblad" meldt,
zal de geheele opbrengst van de extra-en-
tree's voor den Italiaanschen dag door 't El-
ta-bestuur worden afgestaan aan Ainster-
damsche inrichtingen van liefdadigheid, ter
wijl de opbrengst van den verkoop der boek
jes over de Italiaansche aviatiek ten goede
komt van de weduwen en weezen van geval
len Italiaansche soldaat-vliegeniers*
De E L. T. A. rondvlucht heeft Bondey-
dag 28 Augustus plaats.
De onderhandelingen te Pariis.
Reuter seint uit Londen: De „Daily Tele
graph" verneemt uit Parijs, dat de mogelijk
heid bestaat, dat d'e onderhandelingen over dë
herziening van het tractaat van 1839 zullen
worden afgebroken wegens de onwelwillende
houding van Nederland. Men verwacht, dat de
geallieerden Nederland- tot redelijke gedachte'
zullen brengen.
(Dit bericht dient natuurlijk onder allen voor
behoud te worden/ aanvaard. Red.).
De vertrouwelijke nota van Minister Hijmaus,
De Li-bre BeJgique" berichtte Betreffende den
gepIuM-iceerden tekst der vertrouwelijke nota
van Hymans de volgende verminkingen:
lo. De datum is verschoven: het is niet 3
Juli, doch 3 Mei 19'19.
2o. Het handteeken van den minister is kwaad
willig erbij gezet door diegenen welke het do-'
cument in Nedeuland verspreid hebben vol
gens het ,Utrechtsch Dagblad", door het
Vlaamsch Persbureau, dat een activistische club
;s.
3o. Er was sprake van een eenvoudige dienst
order, die 'n officieus karakter had; men heeft
er een „vertrouwelijke" officieele diplomatische
nota van gemaakt.
4o. Twee bijzondere volzinnen werdén weggela^
tenzij hadden betrekking, wij weten het, op de
Duitsdhe propaganda in Limburg.
6o. De minister van buitenlandsche zaken
van België weigert, voorloopig, den volledigen'
tekst van den dienstorder mede te deelen.
Naar aanleiding daarvan schrijft de „Ant-
werpsche Tijdingen" liet volgende:
lo. Het document dat eeni dienstorder is, be
staat.
2o. Het is een dienstorder, dus het gaat uit van
een officieele administratie.
3o. Het feit dat de ontbrekende volzinnen
betrekking hebben op de Duitsdie propaganda
verandert niets aan de strekking der aanbeve
lingen over de propaganda in Hollandsch-Lim-
burg.
4o. Hét wordt erkend dat wij Belgische agen
ten in HollandSch-Limburg hebben, die orders
krijgen eener officieele administratie.
De heer Hymans weigert den volledigen tekst
van den dienstorder mede te deden.
Wat de buitenlanders daarover denken hoe
ven wij niet uit te maken. Doch wij zijn burgers
van het eigen land en wij zeggen aan den mfcii-
ter, dat wij die weigering niet aannemen, om
dat zij gelijk staat met eene bekentenis.
'De heer Hymans moge denken wat hij wil,
doch wij laten hem niet toe de eer van België
op het spel te zetten. Aan Belgische agenten
voorschrij'ven, dat zij in Limburg niet mogeni
vergeten de bevolking te bedanken voor de ge
noten gastvrijheid door vluchtelingen geduren
de den ooril-og, om aldus den weg naar hun hart
te vinden met de enkele bedoeling de plannen
van Belgisdie imperialisten in de hand te wer
ken, al waren de plannen nu nog duizendmaal
gunstig aan België, is laag en gemeen.
En vooral stellen wij 's lands belang voor
alles. Tusschen -buren, tussdhen staten als tus
schen individuen is de rechtzinnigheid- toch
steeds de ware, rechte weg. Wij stellen met on
verholen leedwezen vast, dat de aureool van
vrijwillig aanvaard martelaarsoliap der bevol
king gedurende de bezetting beneveld wordt
door de verpestende uitwasemingen van het an-
nexionistisch moeras. Wij betreuren dat de tri
omf onzer soldaten, onzer Vlaamsche jongens,
door Shylock's op de wereldmarkt versjacherd1
wordt ten hate van een bende avonturiers.
En wij vragen aan ons volk, dat doodeerlijk
is, hoe lang het nog zal dulden dat onze goede
naam in verdenking worde gebracht en al wat
ons dierbaar en heilig is, het bloed onzen jon
gens, diene tot politieke afzetterij.
