Urde en Arbeid
Leger en Vloot
STADSNIEUWS
Uemengd Nieuws
korte berichten.
KERKELIJKE KUKST
Kunst en Kennis
Handel en Nijverheid
ziek ook beschikbar stellen voor de ziekenver
pleging-
Het secietariaat der Nederl. Ver. van Werk
gevers m het Bakkersbedrijf heeft de Hoofd
besturen der drie landelijke gezellenbonden een
schrijven doen toekomen waarin het mededeelt
dat de bespreking betreffende de toegezegde ar
beidsovereenkomst vertraging heeft ondervon-
dep, en wel door de onzekerheid welke is ont
staan door het opnieuw vaststellen voor enkele
gemeenten van maximttmbroodprijzen. Zoodra
eenige zekerheid bestaat, welke houding de Mi
nister ten deze in het algemeen zal aannemen,
stelt het zich voor onmiddellijk met de bespre
king der regeling te beginnen, Zulks zal naar
het oordeel van de werkgevers zeer binnenkort
kunnen geschieden.
Waar de „Msb." verneemt, hebben de inspec
teurs van het vervoer te water te Amsterdam en
Rotterdam den bevrachters aangezegd, dat zij
mogen bevrachten waar zaj willen, behalve in
de bevrachtingslokalen van de schippersbonden
Wanneer te Amsterdam, Rotterdam en meer
andere plaatsen door een vervoerder een schip
is aangenomen in de bevradhtingslokalen van
de schipperszonden, wordt door den rijksbeurs-
meester geweigerd het V2 P^- varl de bruto-
vracht iu ontvangst te nemen, zoomede het
plakken van zegels op charters en het afgeven
'an het benoodigde uitachrijvingsbewijs.
Van den secretaris van het hoofdbestuur van
den Algemeenen Sdhippersbond vernemen wij
d* hm--bevrachting van Delftzijl naar Hol-
.1 ..sen naar Holland, evenals
c^rholpenbevrachting te jurkamp, weer in
vollen gang zijn. Te Mussetkanaal worden da
gelijks honderd schepen bevracht. Honderden
aanbiedingen worden in de eerstkomende dagen
nog verwacht om naar het veen te varen.
De ontevredenheid onder het corps der onder
officieren schijnt steeds toe te nemen, in hoofd
zaak naar aanleiding van de bejegening door
het Hoofdbestuur van den Bond van Onderoffi
cieren bij zijn pogingen tot lotsverbetering van
het Ministerie van Oorlog onder-vonden. Er
moet een demonstratie, in September a.s. in Den
Haag te houden, op komst zijn. Welke houding
de regeering tegenover deze demonstreerende
onderofficieren zal aannemen is natuurlijk niet
te zeggen, maar wel teekenend is het, dat velen
schijnen te hebben beloofd, hieraan mede te
doen op eigen verantwoording.
In Ede, waar een zeer groot garnizoen ligt
werd een vengadering van onderofficieren ge
houden. Daarbij kwam de ontevredenheid in
scherpe bewoording entot uiting. In een motie
werd het Hoofdbestuur uitgenoodigd een krach
tige actie te voeren, terwijl men zich met het
hoofdbestuur volkomen solidair verklaarde.
De netto-productie gedurende de maand Juli
Kolonproiluctie
1.1. van de staats- en particuliere kolenmijnen in
Limburg bedraagt totaal 316,840 ton, tegen
271.443 ton in de maand Juni van dit jaar.
Dc Zeeuwsche Jnarbeuri afgelast.
De commissie voor de Zeeuwsche Jaarbaurs
zal, met het oog op de slechte verbindingen en
de minder vriendschappelijke gedachten van
sommige Belgen ten opzichte van ons land dit
'aar haar plan niet uitvoeren.
Het Nederianüsch Hoogovenbedrijf
„S ïïrS« «a to M-te
mi.ziek. i iatsc>i.w - an., it-.v-ijl zij
W. J. I. THI^SSEN
woorh. TH1JS3EN er» REITH.
KUNSTDRIJVER EDELSMID
Hazriem s-: Schoterweg 2.
a
De meusi-U eu ile hitte.
Hoecel hitte kan de mens-cb wel verdra
gen?
Mcnschen. die gauw last hebben van de
warmte en dan dadeliik zuchten: ..O, ik stik!''
behoeven zich heusch niet ongerust te maken
Het weerstandsvermogeu van den inen6oh i
op het punt van warmte buitengewoon groot
/Uit wetenschappelijke onderzoekingen is be-
bleken, dat hij het zelfs: kan uithouden in eer
temperatuur boven het kookpunt.
Tot dat resultaat is men natuurlijk door
middel van kunstmatige proefnemingen areko
men. schrijft de .,N. Ct."'
Men vindt eohter ook in de natuur zelf
zulke ontzettende hooge warmtegraden, dat
men de menschelijke energie moet bewonderen,
die ons bij zulke temperatuur nog tot arbeiden
in staat stelt. In midueuAustiralië is het meer
malen voorgekomen, dat de warmte der lucht
op enkele plaatsen tot 46.6 graden Celsius in
de schaduw en tot 65.4 graden Celsius in de
zon steeg. Op 30°81 oosterlengte werden op
zekeren dag 's middags om drie uu.r, Jzelfs 55
graden Celsius in de schaduw en G7.8 graden
Celsius in de zon waargenomen.
Do temperatuur, aan welke mea-soheu bij
kunstmatige proefnemingen zonder schade
u. u-n blootgesteld, waren eveneens zeer
hoog. ui bleek uit, dat de mensok zonder na-
dee liga gevolgen van beteekeni» de hitte kan
verdragen, welke voldoende is om 'n ei te ko
ken of een biefstuk te braden. Vooral de En-
gelsche natuuronderzoekers Blagden en Chan-
trey hebben in deze richting interessante
proefnemingen gedaan, waarbij zii zelfs ate
waarnemingsobjecten dienden. In hun weten-
schappelijken ijver gingen de beide geleerden
zelfs zóó ver, dat zü in eeu bakoven kropen,
waarvan de temperatuur geleidelijk werd ver
hoogd, en de dappere onderzoekers constateer
den nu bij zichzelf, dat die mensch het neg
kan uithouden in een temperatuur welke be
langrijk hooger is dan het kookpunt van wa
ter. Men moet er zich over verbazen, dat bij
een zoo giroote hitte hun lichaam niet ver
schroeide. Dat zij het er ongedeerd afbrachten,
verklaren zij hierdoor, dat de grootste hitte
de temperatuur van het mensehelijk lichaam
niet verhoogt, maar alleen den agcreaatietoe-
stan-d van zijn bestanddeele» verandert.
De hitte drijft het water des liohaama ener
giek door de poriën der huid eu zet het om in
stoom. Feitelijk is het dus een uitetoomiugs-
proces dat men ondergaat. Daardoor wordt de
warmte verbruikt eu omgezet in energie. Od
deze wijze wordt de overvloed aan warmte uit
het lichaam verwijderd, zonder dit te beua-
deelen.
Intusschen hebben de geleeraen eritwesf
toegegeven, dat zii zich wel eens behagekiker
hebben gevoeld, dan gedurende Dun verblijt i«
den bakoven.
Het coll. contract voor de broodbiikkerü.
De schippersaclie.
door liet eten van kaas. Er hebben ziel» ern
stig® vergiftigingsverschijnselen voorgedaan,
voor een der kinderen met een ernstig verlooP.
De kleinen, die eerst naar liet Ziekenhuis ziin
gebracht, werden op verzoek der ouders weer
naar hun woning vervoerd.
Ook bij andere kinderen moeten zich vergif
tigingsverschijnselen hebben voorgedaan.
S.s. „Luna" gezonken.
"V olgens een door de directie van de Kon.
Ned. Stoombootmaatschappij ontvangen tele
gram. is haar s.s. ..Luna", groot 2030 ton. dat
19 dezer van Amsterdam naar Lissabon en de
Middellandse he Zee was vertrokken, van
morgen bij Goodwin Sands 01 een mijn ce"
loopen en gezonken.
Passagiers en bemanning ziiu veilig in
Calais gelana en zullen heden naar hier
komen.
Een handige ontvluchting.
De loopknecht B. B. te Rotterdam, werd in
br. aring gesteld in verband met een verduis
tering van een partijtje sisaren ten nadeele
van zijn patroon L. v. D.. aan den Katehoek.
Het grootste gedeelte van de opbrengst der
sigaren, een bedrag van 55 werd in zijn
woning gevonden. Op de vraag waar het
overige geld gebleven was antwoordde B„ dat
hij dit in een iizeren kistje aan den waterkant
van den Boezem had verstopt. Hii was bereid
do plaats aan te wijzen. Een agent van politie
werd hem nu mee gegeven. Terwijl de agent
nu den waterkant afzocht, sprong B. in het
water, dook onder en zwom naar de overzijde,
waar liii behouden landde en ongestoord ziin
vlucht kan voortzetten. Van een verborgen
geldkist was geen sprake.
Doodeliik ongeluk.
Men meldt uit Yelp aan ,.De Maaeb.'
Toen de heer A. J. Huygens gisterenmiddag
te ongeveer 3 uur op ziin driewieler gezeten,
uit den Biljoenschen weg, den Rijksstraatweg
naar Yelp wilde indraaien, had hii het onge
luk met een der wielen van ziin riiwiel achter
de rails vast te geraken, juist op het oogen-
biik, dat een van De Steeg komende stoom
tram in aantocht was. Wijl die niet zoo stoedi»
kon stoppen, was eene aanrijding onvermijde
lijk, tengevolge waarvan da heer H. een eind
werd m-edeg-esleurd, waarna hem de wielen
van de tram over de linkerhand reden en die
vermorzelde. De linkerarm brak. Met ernstige
hoofdwonden werd H. opgenomen en oer bran
card naar ht ziekenhuis gebracht, waar bleek,
dat zijn toestand zeer zorgelijk was en hji dan
ook vrij spoedig overleed. De heer H.. dde 76
jaar was, wae gehuwd.
De moord te Breda.
De moordenaar S.. die steeds bleef ontken
nen de schoten op mei. v. G. te Breda te heb
ben gelost, heeft gisteren een bekentenis afge
legd. Hij verklaarde med. v. G. een bezoek te
hebben gebracht, om geld van haar los te krij
gen en zoodoende ziin schulden te kunnen be
talen.
De moordenaar moet nog kunstmatig wor
den gevoed, doch zijn toestand te vooruitgaan
de. Hij is reeds ter beschikking der justitie
gesteld.
Eeu woesteling.
Een mijnwerker, afkomstig uit Groosbeek,
heeft in de kolonie Nieuw-België te Kerkt ade
OV eeu ergerlijke manier hu-i« gehouden., Smoor
dronken kwam de kolendelver. die 'a morgens
zijn zuur verdiende centen had opgestreken,
'3 middags thuis. Op da eerste plaats moest het
zijn vrouw ontgelden). Hii mishandelde en
trapte haar, en sloeg haar een diepe wonde in
het achterhoofd. De meubeltjes werden toen
een voor een onder banden genomen. Kachels,
tafels, stoelen en kasten werden door den van
daal in gruizelementen geslagen.
De kuisgenooten vluchtten de straat 00. met
do kachel wierp hii de vluchtenden na. Toen
'kwam de spiegel aan de beurt. Dat meubel
slingerde hii door de kamer., waarbij een kind
een vreeselijke wonde aan een been bekwam.
De heek buurt was te hoon geloonen. Ten
slotte sloeg de mijnwerker de ruiten in, en ver
wondde zich hevig aan pols en arm De slag
ader werd doorgesneden, zonder deskundige
hulp ware hii doodgebloed. De woesteling werd
naar het hospitaal overgebracht.
ven en 40.000 K.G. bagge'.aais gingen daar-j
bij verloren. Verzekering dekt de schade.
De Rus R. K.. kwartiermeester aan boord
van het Amerikaansche stoomsehir ...Fojixj
Taussig," liggende aan paal 5 in de Maas- j
haven te Rotterdam, is gisternamiddag bij liet
overstappen op een langszij liggende kraan in
het water gevallen en verdronken.
De actie der Onderofficieren.
Vergiftiging 1
In een geziu in do Po» toorewa rait be to Den
'-UA tw» w-,<■ 11-a
3500 zoek.
Woensdag werd de kantoorioouer van. V,
van do Amsterdamsehe Bank to Leiden van
wege do directie dor bank uitgeonden naar
Noordwijk en andere omliggende gemeenten
tot het innen van wissels.
Des avonds ia de man iu beschonken toe
stand door vier personen, naar huis gebracht.
De portefeuille met wissels en het :ntv aapten
geld, ten bedrage van ruim f 3500 was echter
zoek, zonder dat hij zich 'kon herinneren, waar
een en ander waa .gebleven.
Inmiddels ia deze zoreelooze bediende
rest geateld.
:n ar-
Te Vroamshoop (O.) heeft de poLitie
drie landbouwers gearresteerd, die er van
verdacht worden in den nacht van /■cnulag
op Maandag twee personen met messen over,
het gelaat te hebben gesneden en een fiets
te hebben vernield, alles omdat zij, met nog
eentge anderen, niet meer in een café wei
den toegelaten na sluitingstijd.
Woensdagmorgen sloeg de beurtschip-»
per M. v. d. Werf van Oosterwolde opSneek
in 't meer van zijn motorschip en verdronk.
Zijn eenige hulp aan boord, zijn zestienja
rige zoon, keerde met behulp v an een in
de nabijheid lizgenden schipper naar Sneok
terug, 't Lijk is nog niet gevonden.
De NederUndsohe Katoenspinnerij te
Hengelo is geheel stopgezet. Het vaste per
soneel en eenige ongeorganiseerden werken
nog. Deze werden bij het verlaten van de
fabriek, gemolesteerd.
- Dinsdag vond de zoon van dien heer V.
op de Wees perzij de te Amsterdam een porte
feuille, inhoudende geldswaardige papieren,
Een melkboer, die juist passeerde, oelastte
er zich mede de portefeuille aan te .geven
en naar de politic te brengen. .Tot nu toe
is deze echter niet verschenen.
De landbouwer R. Füot, wonondc in 't
gehucht Baakoven bij Busteren, is van
de zoldertrap naar beneden gevallen en aha
de gevolgen overleden.
-- Te IJsselmonde is een loods door onbe
kende or,rz»«k. goheel ajgfebrand.UKLOOOtuc-
Wij vinden in „Nederlaa-dsdk Fabrikaat",
orgaan der vereeniging Nederiandsch Fabri
kaat, een artikel over de Nederiandsohe Hoog
ovenindustrie. d«t one vooral met het oom op de
plannen om te Velaen een Hoogoven-bedrijf te
stichten, zeer belangwekkend voorkomt. Het is
van de hand van Ir, H. H. de Jongh en ziin
zoo vrij er het volgende aan te ontleen en
„Nu de oorlog, althans voorloooig, tot een
einde is gebracht schijnt een® beschouwing
van, den opzet, en de toekomst van het hoog-
oven-walswerk in Nederland, op ziin plaats.
Het feit. dat vóór den oorlog jaarlijks 'te Rot
terdam ettelijke miHioenen tonnen ertsen van
over zee werden ingevoerd, verladen in Rijn-
schepen, om in de R ii n 3 ah - W est f a alsoh 9 staal-
werken tot smeedbaar ijzer in verschillende
vormen, te worden verwerkt, teneimde al» zoo
danig weder voor een groot deel over Rotter
dam te worden uitgevoerd naar overzeesohe
gewesten, maakte het duidelijk, dat de ont
wikkelingsgang van ijzererts tot afgewerkt
product niet noodzakelijk de reis van Rotter
dam naar het Ruhrgebied heen en terug in
zich behoefde te sluiten. In plaats van de
zwaardere ertsen den Rün atroomoD te sleepen
naar de bij de kolenbekkens gelegen Duiitsohe
staal werken, scheen het meer economisch, om
de liohtere kolen stroomaf te vervoeren, waarbij
bovendien nog de verlaadkosten van het erts
.uit het zeeschip in het Riinschio in het voor.
deel kwamen.
Daarbij is een. fWotor van keteekènis. dat onze
riviermonden als het ware gelegen ziin od de
brug tussohen Engelsche en Amerikaansche
kolen eenerziid's en Limhurgsche. Duitecho en
Belgische kolen anderzijds, hetwelk eene
scherpe concurrentie en dientengevolge lage
koleoprijzen mogelijk maakt.
De kolensoort. welke voor een hoogoven-
walswerk in de eerste plaats noodlg is. ziin de
cokeskolen. De geraamde hoeveelheid, daarvan
in Limburg te 467 millioeu ton. in de Reel
770 millioen ton, tervtiil geraamd wordt een
reserve-hoeveelheid van 379 millioen ton iu
Limburg en in de Peel van 2-30 millioen ton.
Wel zal men goed doen met deze ramingen
voorzichtig te zijn. maar in elk geval bestaat
,de zekerheid, dat men zi«b deegewenscht met
cokeskolen uit het land zelve gedurende e9n
reeks van jaren wel zal kunnen bedienen.
Behalve de cokeskolen ziin nog noodig gas
kolen. Een gemiddeld hoogoven, wals werk ver
bruikt jaarlijks 720 duizend ton ookJeskolen
tegen 30 duizend ton gaskolen.
Ook gaskolen zijn in voldoende hoeveelheid
in Limburg en de Peel aanwezig, zoodat de
koleaquestie in de toekomst deseewenscht als
een nationaal vraagstuk kan worden opgelost,
waarbij de kanalisatie van de Maas allicht een
overwegende rol zal spelen, in verband met d!e
daardoor te v-erteriifcen lace transportkosten.
Wat de overige graudbioftel1 voor een hoog
ovenindustrie betreft, waarop nader zal worden
teruggekomen, deze moeten a1 0 uit het buiten
land worden aangevoerd» zoodat ook ten op
zichte hiervan eene ligg'ins v'an het werk aan
groot scheepevaarwater en aan aen spoorweg
zeer gunstig.
De loop van den oorlog heeft intusschen
groote veranderingen teu 2Un»te eener Neder
iandsohe hoogoven industrie bewerkstellied.
hetgeen wel het beste wordt geïllustreerd door
het feit. dat een erts-specialiteit als de heer
Kröller, die nog in l01'5 de sLchting dier
industrie meende te moeten ontraden, thans
als een der voormannen daar^an 13 opgetreden.
Duitaohland had in l01»- zoowel wat de
productie van ruw üz®rals 10 van staal be
treft, Frankrijk ongeveer viervoudig en Enge
land ongeveer tweemaal overvleugeld werd
slechts overtroffen door de Vereenigde Staten
van Noord-Amerika.
Door het verlies van het ertsrijke Lotharin
gen (om niet te spreken 1 an de onzekere toe
komst van Opper-Bilezië)aevoead bii het
voorloopige verlies van bet Saarkolenbekken,
is de toestand geheel veranderd. Daarbii komen
de ontzaggelijke ijzerbehoeften voor het. ver
armde en verwaarloosde Duitsch® binnenland.
Men deuke slechts aan den reuaachtigen ach
terstand in schepen, locomotieven, snoorweg-
voertuigen, rails en andere sooorwegbenooditrd-
heden. tengevolge van de waoenstilstauds- en
vredesvoorwaarden, ter will door den langduri-
gen oorlog ook op schier eik ander gebied
achterstand te ontstaan.
Het gebrek aan grondstoffen eenersuds. en
de groote binnenlands-die behoefte aan ijzer-
producten anderzijds. z«Uen onvermudelnk
Duitechland voorloop!uitschakelen als liet
belangrijkste exportgdded in Europa van uzer
en staal. En juist deze omstandigheid was voor
den oorlog het groote aevaar "oor eeuo
j»oo.gor«ri-i»duatvi«, niet tae-.-
minst door do gunstuiatrg beschermde uitvoe
politiek, welke Duitschland onverbiddelijk
huldigde, om iu. deze de hegemonie te ver
overen, en welke eventueel niet zou terug
deinzen om dc-or „dumping" alle INederland-
sclie aspiraties omtrent staalwerken den bodem
in te slaan.
Overweegt men ten slotte, dat de Neder-
lanasclie nijverheid en het transportwezen te
water en te lande zich verheugen in steeds
toenemende uitbreiding, terwiil dit verschijn
sel zich ook in de koloniën voordoet, dan kan
hieruit worden afgeleid, dat do nationale con
sumptie van ijzer en staal z-ieli in stijgende
lijn beweegt, en dit bij normale vredestoestan
den ongetwijfeld in nog sterker mate zal doen.
Resumeerende schijnt de economische toe
komst van eene Nederiandsohe hoogoven
industrie, zoowel voor binnenlaudschen en
kolonialen afzet, als voor export, in ruim® mate
verzekerd.
Hierbij dient voorop gesteld, dat nipn er in
zal slagen eeu kern van arbeiders en meesters
in de hoogoveD-industrie van het buitenland
alhier te importecren, omdat uit -den aard der
zaak Nederiandsch® werkkrachten vöor deze
uitheemsche industrie niet beschikbaar ziin en
deze eerst geleidelijk voor hun taak moeten
worden opgeleid. Iets dergelijks heeft zich
echter bij den Limburgse-hen miinbouw od be-
vredigendie wijze voltrokken, zoodat geen®
aanleiding bestaat voor liet vrcezen van een
fiasco in het onderwerpelijk geval.
Tenslotte speelt natuurlijk d-e bouwrekening
een belangrijke rol in die rentabiliteit v'an het
bed'riif.
In dat opzicht verkeeren wii in bepaald on
gunstige condities, wegens de schreeuwend-
hoog® prijzen van allerhande materialen.
Daar staat eehter tegenover, dat men hier
te lande het nieuwste op het gebied van hoog
ovens gaat stichten, waarbij dus een nuttig
gebruik zal gemaakt worden van de taRooze
verbeteringen en uitvindingen, die de laatste
jaren op dat gebied ziin tot stand! .gebracht.
De hoogere bouwrekening zal daardoor com
pensatie kunnen vinden in een liooger rende
ment.
De voorgenomen ligging van bet werk te
Velzen scblijnt, oppervlakkig bezien, minder
gunstig, dan eene bii Rotterdam of Moerdtu».
de laatste plaats gezien als samenvloeiiessount
van Waal en Maas. en teven-s het meest nabii
de Limburgsche, Duitscke en Belgisoha kolen
bekkens gelegen, zoowel te water, via W-aa-1 en
Maas, als te land via het belangrijke spoorweg
knooppunt Lage Zwaluwe.
Intusschen is de waterweg van Moerduk
naar zee langa Hollandsoh Diep en Haringvliet,
zonder kostbare en tiidroovende waterstaats
werken niet onmiddellijk bevaarbaar voor de
grootste ertsbooten, en dit is voorshands een
absoluut vereischte.
De R otter da mach e waterweg naar zee heeii
zeer laaggelegen oeverlanden, hetgeen, de kos
ten van fundeering der gebouwen, woningen,
enz. sterk zou opdrijven. Ook zou eene kost
bare omlegging van den spoorweg Rotter am
Hoek van Holland ter plaatse van het werk
noodig zijn, daar deze spoorweg te kwader ure
op Veel te korten afstand van den Nieuwen
Waterweg te aangelegd, om aan de waterziide
van den spoorweg groote werken motfeluk te
maken. Men vergete niet, dat liet terrein voor
de hoogoven-industrie Taet al wat daaraan
annex i«, RereecJeliVk op pl.m. 200 hectaren 'han
worden geraamd'. Het laatste bezwaar vervalt
bij eene ligging op den linkeroever nabn rer-
nis, doch Pernis ligt op het eiland IJselmond®.
geïsoleerd van groote niiverlieidscentia.
De bouwgrond te Velz-en schiint ö-aartentegen
goed te zijn, terwijl Amsterdam. Haarlem en
de Zaanstreek met hunne belangrijke nu ver
heid als groote afnemers, uitnemende buren
van het staalwerk zullen ziin.
Ook het voornaamste nadeel van V elzen ten
opzichte van Rotterdam en Moerdük. nJ. ae
ligging aan een sluizenkanaal, zou nagenoeg
geheel ondervangen kunnen worden, door
de zeezijde van de IJmuider schutsluis een
aanlegplaats voor de ertsbooten te maken, die
dan vanaf het IJ zonder schutten behandelt
worden, evenals de zeeschepen, die den expon
van het afgewerkte produet bedieuen
Aan de landzijde van genoemde slum kan n
r
Noordzeeikaaal worden gemaaav.
dan vanaf het IJ zonder schutten behandel
kunnen worden. Het terrein tusschen de twee
aanlegplaatsen voor zeeschepen en binnen
schepen zal gci-ee.deli.ik kunnen worden msre-
nomeii door het bedrijf zelve.
Intusschen. as het zeer wel denkbaar, aat
nen afziehbaren tijd naast het staalwerk te
Velzen, dergelijke ondernemingen aa,n den
Nieuwen Waterweg en te Moerdijk zullen ver
rijzen.
Gaan wii thans de samenstelling van^ een
hoogoven-wafewerk na, dan zal. om de gepaoh-
ten te bepalen, hierbij worden gevolgd het ont
werp van een behoorlijken opzet, waarbii drie
hoogovens een totale jaariijksche vroduetie van
gemiddeld 540 duizend ton ruw iiz-er 'zullen
opbrengen.
Voor deze capaciteit komen de vofgenue
hoeveelheden grondstoffen in aanmerk-uw-:
Cokeskolen. Voorloooig zullen deze
tend'ecls uit Duitschland, Engeiand,^ Ai»er
of België moeten worden aangevoe^
onze nationale mijnbouw zich in deze rc^.l^K
voldoende ontwikkeld zal hebben. Benoodigde
hoeveelheid: ca. 720' duizend ton ajaars.
Gaskolen. Als voren. Benoodigde hoe
veelheid: ca. 30 duizend ton 's J»ar3-
Kalksteen. - Deze kun worden betrokken
uit Engeland. België, Duitschland (tussohen
Elberfeïd en Hagen 1 en eenige Oostzeer
eilandeu. De benoodigde hoeveelheid is af'iau'
kelijk van de samenstelling der ertsen. Bu een
gemiddeld ijzergehalte van 40 der ertsen is
benoodigd 135 duizend ton kalksteen a mara-
Ijzererts. Dit wordt overzee ïngevoerct
uit Spanje, Noord-Afrika. iZweden, Rusland en
ook Frankrijk. Bii een gemiddeld "zneT*e. a fc1
van 40 is jaarlijks benoodigd: 1250 duizend
ton.
Schrot. De Siemeiis-Martin-oveus worden
gedeeltelijk gevoed met afval 0f gebruikt ijzer
(acbrot). Dit zal wel hoofd-zakel uk uit het
binnenland betrokken kunnen wo!'den- Aauge-
nomen wordt-, dat do Siemens-Marti-a-ovens
met ca. de helft van liaar productie, gevoed
worden met schrot, d.i. ca. 1- duizena ton
'a paars.
De overige grondstoffen ah vuurvaste st-ee-,
nen, dolemiet, enz... «pelen een ondergeschikte
rol in het bedriif.
H* een overzicht van de benoodigde» grond
stoffen, volge thans eene omschrüviua van net
werk in de volgorde van de evolutie van ijzer
erts tot staal; en wel aan de hand van hef
voornoemde ontwerp.
Go'kesovens. Hierin wordt de cokeskool
tot cokes verwerkt; en met een capaciteit, vol
doende om de hoeveelheid benoodigde cokes te
produeeeren. Als waardevolle bijproducten
ontstaan daarbij in hoofdzaak: gas, teer-
zwavelzure ammonia, benzo! en koolverhitting
yan de ovens zelve, de andere helft i8 beschik-
naar voor andere doeleinden en kan in eigen
wei'iv- nuttig toepassing vinden, bijvoorbeeld ten
be.ioeve van de krachtcentrale, dcor opwekking
\au clectriciteit met- groote gasmotoren N'oot
de overige bijproducten is eon gereed af.-.etge-
ïcci te vinden iu de chemisch-e industrie,
'en en ander maakt, dat iu mod'eme werken
°f van kolen in cokes kosteloos ka®
plaats hebben, zoodat de ton cokes voor den
hoosoven met duurder uitkomt, dan de ton
coxes-kool, alle bedrijfso,nkosten daaronder be-
grepen.
Hoogovens. Hierin w<,rdan de ertsen, ge
mengd met kalksteen en cokes, onder toevoer
van verwarmde lucht tot smeltt-eiuperatuur
gebracht. Het uitgevloeide product vormt het
zoogenaamde Thomasruwiizer. Drie zulke hoog
ovens met een capaciteit van 450 tot 550 ton
per etmaal ieder, geven een jaarliiksche pr-o-
duotie vau gemiddeld 540 duizend ton ruwij-zer.
Als bijproduct ontstaan de hoogovenslakken,
die hier te lande grot-ig aizet zullen vinden
als slakkenzand (voor betonwerken), geperst)
slakkensteenen (tegenwoordig maakt men ei
zelfs drijfstcenen van) of in den oorspronkelii-
ken vorm als wegverharding.
Mengers. Het vloeibare hoogoveuiizei
1 homas-Tuwijzei') wordt in mengers ge
bracht, waarin het. eenigen tiid bliift- staan,
om verschillende giet-ingen van de hoogoven!
te meugen en hiierdoor een me-er gelifkmat-i-g
pioduct te krijgen. Bovendien heeft in deze
mengers nog eene ontzwaveling plaats.
I horna®werk. anuit de menners wordl
liet vloeibaar ijzer gebracht naar de Thomas'
peer, om hierin geblazen te worden tot smeed
baar ijzer, door reductie van het overtollig®
■koolstofgehalte met zuurstof uit de lucht. Ho»
I hornat werk is gedacht met drie converters
30 ton elk, waarmee een producie van 410
duizend ton 's jaars verkregen kan worden.
•Het is uitgerust met een dolomietbranderij,
kalkbranderij, slakkenmolen en machine- in
stallatie.
In het Thomas werk wordt het materiaal ge
goten in coquilles, waarin het stolt: daa-rn»
worden de blokken, na verwijdering van df
coquilles, in grondovens geplaatst, om een ge
lijkmatige temperatur van het geheel-e blok t»
verkrijgen.
Als bijproduct ontstaat het waardevolle
Thomasslakkenmeel, dat hier te lando al#
kuüstmesstof eene ruime toepassing vindt,
Martinwerk. Voor het* vervaardigen van
kwaliteitsmat-eriaal. zooals ketelplaten, bijzon,
der stafijzer, enz. is een Martinwerk noodig,
Het is gedaeht met 3 ovens, elk van 30 ton
met een productie per jaar van 20 tot 30
duizend ton, afhankelijk van de kwaliteit va^
het materiaal. Als grondstof wordt hier go'
bruikt de warme afval uit het walsvverk en,
schrot, al haar behoefte gemengd met eeni#
erts en ruwijzer. De smelting heeft plaat® mei
generatorgassen, welke verkregen worden uif
de lioogei* genoemd© sraskolen. het Martin*
ijzer wordt fn coquilles gegoten ei» onder gaaf
dezelfde behandeling als de even genoemde
Thomasblokken.
Walswerken. a. Bl.okwalswerk. D«
vorengenoemde blokken ijzer worden tot klei.
nere afmetingen uitgewalst onder de blokwali
en van hieruit verdeeld naai- de andere walsen
straten.
b. V a a r d i g w al s w e r k e n. Ontwer
pen zijn: een zware straat voor de groote uto-
fielijzer-s, rails, ijzeren dwarsliggers, plati-nen.
knuppels, enz.; een ®iddetetr#u.-t voor liehtera
dit-o, en een kleine straat voor alle stafiizcr»
van de kleinste afmetingen. Het geheel onder
gebracht in een gebouw, voorzien van da
modernste werktuigen en transpor[itlrieut-in-
gen, om -handenarbeid zoowel als transportkost
ten tot een minimum te beperken. De capaci*
teit der b-ovengeuocmd-e d'rie straten ia oei
jaar van 420 duizend tot 525 duizend ton. af
iiankelijk van het profiel dat gewalst wordt
De walskosten voor de verschillende profielen
loopen namelijk sterk uiteen.
o. Plate-nwalsweik. Het is noodt-
zakelijk om ook een wals-werk voor platen of
te zetten, omdat bier te lande, vooral voor den
scheepsbouw veel platen gebrukt worden. He*
plat-enwalswerk is ge-dacht met een ba-oacrteU
van 20 tot 30 duzend ton. afhankehrk van de
plaatdikte.
Krachtcentrale. Voorlooog w het
doende een centrale te bouwen met eerver
mogen van 10.000 kilowatt om alle bedrijf»
motoren te bedienen. Een Punt van overwe-
■n„ zal z.jjn, of ter opwekking van dit vermo
gen, stoomturbines, dan wel gas- of oltemotoren
7uilen worden gebezigd.
Tot slot de mededeeling. dat het benoodigd#
kar-iaal tot stichting van bovenbedoeld st-aa
werk begroo is naar de oriizen van vó r
werk -begroot is naar de -priizen van vo r
33 millioen gulden.
St. Maria-seholefi.
TTedeiimoigen vertrok zuster Celesta ina(
Mtoia-aetool mat dm
naar België. Dit schoolreisje heeft ten boei
de leerlingen kenmte te doen maken met d*
kunst der groote Vlaamseihe steden speciaaf
Een uitstapje naar Oetende en wellicht eeo
bezoek aan een deel van verwoest Vlaande
ren zal er aan worden verbonden.
Donderdagavond keert het
rug. Ongetwijfeld zal de wijze waarop hief
door de ijverige religieuae het nuttige
aangename voor hare leerlingen vereentgd
wordt, boor de ouders op
gesteld - en zeker met minder door de jeng
diige reizigsters zeiven.
BLOEMENDAAL. - liu"f rl'fc
Geboren: dochter van Tb. -M. Bakker
van der Hijden.
Ondertrouwdl!b. D. Sul Ier en x\. Ct,
Hïtetronwd: E- I - Dryber eu S. Motenaar
H, i\ A. de Kievit en A. M. Voge».
OverledenL. 1« Pierre, 71) Jaar. S. Ph
M. Ca-spari, 75 jaar - W G9 «aar.
