STADSNIEUWS
Gemengd Nieuws
Kunst en Kennis
-
INGEZONDEN
KORT£ HEiiiCnll
Rechtszaken
JLandbouw en Visscherij
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
de verbetering in den toestand van Wilson
blijft aanhouden en merkbaarder wordt. De
president moet den wenseh te kennen hebben
gegeven tóoh weder met de staatszaken be
zig te honden. Hij moet aan dr. Grayson en
aan zijn particulieren secretaris Tumulty
hebben verklaard, dat de campagne van stil-
iwjjgen voorbij was wat hem persoonlijk be
trof.
Staking van trambeambten in België.
De i.Dernière H-eure" meldt: De Belgische
federatie van tramheainbten beeft een motie
aangenomen waarin gezegd wordt dat, gezien
de opzettelijk langzame verwezenlijking van de
■wenschen van het personeel der tramwegen en
de bijzondere toestanden, geschapen in eenige
oentra van het land, de staJkingstceetand wordt
geproclameerd; aan de provinciale besturen
wordt overgeten den datum voor het nederleg-
gen van den arbeid te bepalen.
Een conflict tusschen Kerk en Staat.
Gelyk bekend, heeft de Tsjecho-Slowaksche
republiek (het oude Bohemen) de scheiding van
Kerk en Staat doorgevoerd. Een afvaliig Katho
liek priester, pastoor Stebor» heeft die „vrij
heid" te baat genomen om voor de wet een
huwelijk aan te gaan, waarop hij natuurlijk
door den Bisschop werd geschorst en geëxcom
municeerd.
In overleg met het gemeentebestuur van
Praag blijft hjj evenwel zijn functie waarne
men. zoodat een conflict met de kerkelijke over
heid volgens het T.-S. persbureau onvermijdelijk
is.
Waarschijnlijk wordt generaal Gouraud
belast met het bevel over de Fransche troe
pen in Syrië.
De staking van de aeteurs is geëindigd.
Woensdagavond werd overal weer gespeeld.
De verschillende directeuren, die het nog
niet geheel eens zijn met de regeling, zullen
rechtstreeks overleg plegen met hun acteurs.
Nu de oorlog gewonnen is, mee gewon
nen door de tanks die zoo grcote rol gespeeld
hebben in de laatste periode, rijst de vraag
wie de tank uitgevonden beeft. Elf uitvin
ders maken aanspraak op de eer der uit
vinding, te meer waar zü meenen aanspraak
ie kunnen maken op 'n geldelijke belooning.
De beslissing ligt bij de „royal commission
an awards to inventors", die reeds zitting
nam, maar geen uitspraak zal doen alvorens
Churchil als getuige te hebben gehoord,
welk verhoor in den loop der vorige week,
wegens de staking niet kon plaats hebben,
daar Churehil al zijn aandacht bad gecon
centreerd op en al zijn werkkracht noodig
had voor gewichtiger aangelegenheden.
In de Berlijnsche metaalarbeiderssta
king is een gedeeltelijke overeenstemming be
reikt. Veertig Berlijnsche firma's hebben de
nieuwe looneisehen ingewilligd, waarop het
Verbond van Metaalbewerkers de staking hij
deze firma's ophief.
Een Londensch ambtenaar belast met
het teekenen van verklaringen waarop werk-
loozen ondersteuning kunnen krijgen, kreeg
een jong meisje op zijn bureau in Highgate,
die hem vertelde dat ze ontslagen was door
het ministerie van ammunitie-aanmaak en
nu werkeloos was. De ambtenaar vertelde
haar dat zijn vrouw juist iemand zocht voor
het verrichten van huishoudelijke bezighe
den op een loon van 360 per jaar met alles
vrij. De werkelooze antwoordde dat ze de
voorkeur gaf aan de wwrkloozenr-ndersteur
ning van 15 per week. waarop de ambte
naar weigerde het formulier in te vullen.
Met het resultaat dat het meisje twee da
gen later terugkwam en de betrekking aan
nam.
Aldus verhaalt „Truth",
Volgens het „Berliner Tageblatt" zullen
de bolsjewiki als plaats der onderhandelin
gen voor den vrede met de Balkanlanden
een neutraal land voorstellen, waarschijnlijk
Denemarken of Nederland. Tijdens de debat
ten zou de vraag van een algemeenen vrede
tusschen Sovjet-Rusland en de andere lan
den ook ter sprake worden gebracht.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat het
ministerie van bnitenlandsche zaken verno
men heeft, dat de bolsjewiki bet Zweedsche
consulaat in Moskou hebben leeggeplunderd.
Er is voor ongeveer 12 millioen roebel aan
voorwerpen van waarde geroofd.
Een Filiuarsclnef.
De heeren jhr. mr. dr. E. A. van Bere-
steijn, lid van de Tweede Kamer, prof. mr.
R. Fruin, algemeen Rijksarchivaris, dr. H.
E. van Gelder, directeur van den Dienst
van Kunsten en Wetenschappen, mr. D. iW>
K. de Roo de la Faille, directeur van de
Trust en Safe-Maatschappij, mr. dr. A. van
Rijckevorsel, lid van de Tweede Kamer, D.
van Staveren, directeur van de Gemeente
llij ke Schoolbioscoop, te 's.Gravenhage, en
D. S. van Zuiden, Emmastraat '25, die
zooals bekend het gewenscht achten, dat
bioscoopfilms als documenten belangrijk
voor de g eschiedenis van Land, en volk, voor
nageslacht op doelmatige wijze worden ver
zameld, bewaard en desnoods vervaardigd,
hebben bet plan opgevat een vereeniging
ap te richten: Nederiandseh Centraal Film
AArhief, die zich zou belasten met het ver
krijgen, bewaren en registreeren van d er
ge, ij ke films. Vooraf hebben zij zich over
tuigd, dat de Regeering de uitvoering van
het plan welwillend gezind is, zoodat het
verkrijgen eener Rijkssubsidie niet uitge-
Bloten is.
DE DOMANIALE STEENKOLENMIJN TE
KERKBADE.
Dezer dagen bracht de pers het bericht dat
er onderhandelingen gaande zivn tusschen de
Retreenintr en de Aken-Maastrichter Spoorweg-
Mij. aldus is de naam van de huidige explod-
t&nte de Dom. miim om deze miin aan den
Staat te doen overgaan, nog voordat de oon-
oeesie in 1945 afloopt. Het in Kerk rade ver
schijnend blad „De Zuid-Limburger" weet nog
mede te doelen, dat nooh bii directie noch bij
iden Raad van Commissarissen overwegende be-
■waren bestaan tegen de voorstellen der Regee-
ïing. zoodat het aannemelijk ia, dat de weldra
he houden buitengewone algemeene vergadering
van aandeelhouder» de voorstellen zal aanvaar
den mt de Nederiandsohe mdi» tev«n»
de eerste op het Europeesdhe vasteland tot
staatsmijn wordt bevorderd. Het lijkt niet van
belang ontbloot eenige mededeelingen. te doen
omtrent de oude geschiedenis dezer mijn en hare
ontwikkeling tot op heden, althans in groote
trekken. Eenige data en feiten zijn ontleend
aan het belangwekkende artikel van den heer
C. Blankevoort .Geschiedenis en ontwilkkeïLngf'
van den Nederlaudischen Mijnbouw" in het
Technisch Tijdschrift van Juni 1916.
De bekende annalen der oude Roiducsche
abdii de huidige bekende Katholieke onder
wijsinrichting deelen mee, dat reeds in 1113
steenkolen gedolven werden in de bezittingen
van de graven van Saffenberg dm die buurt van
Kerkrade.
De monniken der abdij, die in 1104 door
Allbertus van Anthoimg werd gesticht, werden
in den loop der tijden door de heeren van Saf-
fenberg met tal van landerijen begiftigd, ook
met de kolenrijke terreinen. Dat het bekende
leerboek van de Bree „Nederiandseh Indië in
de twintigste eeuw" de kolenontgimning door de
Roiducsche monniken reeds laat beginnen ten
tijde van Karei den Groote, da historisch fout
en oischt correctie. Tot het begin van de 14e
eeuw werden de kolen, die op tal van plaatsen
in het W ormdal, een kleine rivier, die heden
gedeeltelijk de grens vormt tusschen Nederland
en Duitschland, aan de oppervlakte kwamen,
door de ..köhlers," een in Limburg nog gebrui
kelijke naam voor mijnwerkers, waggegraven.
Vam die/pbouw was geen sprake. In de 14e tot
17e eeuw ging men niet dieper dam het Worm-
niveau. Ia de 18e eeuw bereikte men echter een
diepte van 200 M. beneden het rivier niveau.
De mijnbouw, zoo wei' de diepe als de vroegere
ondiepe, geschiedde niet alleen door de Roi
ducsche abdij, maar ook door particulieren, die
ingevolge een wet van 1694 onder Kairel II
van Spanje tot stand gekomen', het recht had
den kolen te graven onder hun eigendom. Dit
is een gevolg van het oude mijnrecht, dat geen
scheiding kende tusschen onder- en bovengrond
en den eigenaar van den bovengrond ook als
eigenaar van den ondergrond erkende. Dit, be
halve in de Amgel-Saiksisahe landen Engeland
en Amerika, verlaten standpunt had tot gevolg,
dat er tal van kleine ontginningen ontstonden,
die een flanken en eeonamiischen majmboiuw
practisch onmogelijk maakten. Het is dam ook
niet te verwonderen, dat de abdij, om den mijn
bouw geregeld en ongestoord te kunnen uit
breiden. langzamerhand nagenoeg alle particu
liere aangrenzende ontginningen opkocht. Bij
octrooi van 172-3 werd 't eigendomsrecht der
atodü van het voornaamste toenmaals bekende
kol en gebied verzekerd: ze kreeg offis^eel Let
recht tot explodteeren van steenkoolmijnen in
Kerkrade. De geleerdheid der kloosterbewoners,
waarvan eenigen golden ais de beste mijnin
genieurs van hun tijd1, gepaard aan groote
schranderheid en energie, maakte vam de ont
ginning een grootbedrijf. Inde tweede helft van
de 18e eeuw had de aibdü meer dan 800 mijn
arbeiders in haar dienst; de jaarlijksche op
brengst was meer dan 3 millioen quintilen, d.i.
omgerekend in de huidige maat ongeveer 75
duizend ton van 1000 K.G.
Toen bij de Fransche revolutie en overheer-
sching Oostenrijk den geheelen link er-Rij no ver
verloor, kwam ook de abdii in Fransche handen
Krachtens de wet van 15 Fructddor an IV 1793
ging de mijn met de ander© bezittiiugon. aan den
Staat over. Na verkoop van gebouwen en lan
derijen behield de Regeering zich het domein-
recht voor tot ontginning van een stuk mijn-
grand „de Domaniale mijn", groot 545 H. A
Andere stukken kwamen aan de particulieren
als de „Société Houilleresse", waaruit later in
1852 de >,Panme8haider Mijnenvereeniging te
Kerkrade" ontstond, die het oude Roiducsche
mijnveld, nu „Prickkoul" geheeten, tegelijk met
het veld ,J31eijerheide" ontgon. Deze bedde mij
nen zijn tot 1899 de eenige prodiuoeerende Ne-
derlamdsche steenkolenmijnenin dat jaar gang
de Oranje-Nassau I uit het aanlegstadium naar
het productiestadium over.
Na de Fransche overheerschimgi bleef de do
maniale mijn te Kerkrade in handen van den
nieuwen Staat der Nederlanden. In 1820 bouwt
deze den huidigen hoofdzetel' der miimde af
zet echter van de productie bleef beperkt tot de
naasite omgeving wegens bet ontbreken van «lke
snelle verbinding met het verdere land. De Re
geering probeerde daarom de lijn Maastricht-
Aken voor haar rekening te bouwen in 1842,
doch de Volksvertegenwoordiging gaf daarvoor
niet de gewenechte toestemming.
Toen enkele jaren later van particuliere zijde
concessie voor deee lijn gevraagd werd, onder
voorwaarde dat de maatschappij ook de Doma
niale mijn in exploitatie moo t ontvangen,
stemde de Regeering gaarne toe. In April
1846 droeg de Ned. Regeering de Domaniale
mijn voor 99 jaar over aan de AkenMaas
trichter Spoorweg Mij. Een der condities
was de bouw van een zijtak van Simpel veld
naar de Dom. mijn, de lijn, die nog heden de
Dom. myn met het groote verkeer verbindt.
Bepaald werd, dat de mijn niet meer mocht
delven dan jaarlijks 60.000 ton; ook de maxi
mum- en minimumverkoopprijs werd vast
gesteld.
Verder moest de maatschappij jaarlijks
aan het rijk uitkeeren. zooveel als de zuivere
opbrengst meer bedroeg dan 60.000 tot een
bedrag van 5000 en verdier de helft van de
zuivere opbrengst boven de 65.000. Bedoeld
contract kan men vinden In de verzameling
mijnwetten van Couvée en Ritter.
Deze toestand bleef gehandhaafd! tot 1881,
toen de maatschappij voor de te delven hoe
veelheid en den prijs vrii bleef. Wat de re
den is geweest van dezen knellenden band
kan ik niet achterbalen en is ln de overeen
komst niet vermeld. Na afloop van den con
cessie-termijn van 99 jaar, zal de mijn met
alle gebouwen, werktuigen en voorraden, als
mede de zijtak van den spoorweg naar die
mijn met alle materiaal zonder eenige ver
goeding aan den staat overgaan. Oorspron
kelijk gold dit ook wanneer de Mij. in ge
breke bleef bij de. exploitatie van den spoor
lijn MaastrichtAken. Sindsdien is echter de
exploitatie overgegaan aan de S. S. en is de
Aken—Maastrichter spoorweg Mij. nog en
kel maar mijn-exploitante.
Aanvankelijk profiteerde de Dom. mijn
niet van de grootere vrijheid in 1881 verkre
gen en steeg de productie niet aanmerkelijk.
Ze bleef tot 1887 onder de 50.000 ton per jaar
daarna stijgt ze geleidelijk tot 60.000 ton in
1893; terwijl ze na dien tijd steeds stijgen
bleef.
Gelijk lk reeds opmerkte was de eenige
andere Nederlandsche Mijnexploitatie de mijn
Nenprick-Blijerheide. Hier ging het met de
productie al heel slecht: van 1860—1868 lag
zo geheel stil; sinds 1904 is deze mijn onder
water geloopen en verlaten.
Hoezeer de bloeiende mijnindustrie uit het
midden der 18e eeuw was achteruitgegaan
blijkt wel hieruit, dat de gemiddelde totale
productie van de mijnen tusschen de jaren
18601868 bleef beneden de 80.000 ton, terwijl
het gem. aantal arbeiders nauwelijks 200 be
droeg. Eigenaardig is wel de bepaling, die ik
in het verslag van Limburg over 1868 vond,
dat de Dom. mijn alleen arbeiders aannam,
die onderwijs hadden genoten. Alles wat de
mijnen ln deze jaren produceerden bleef in
de streek en werd verkocht aan de mijn zelf
of in de opslagplaatsen bij de stations der
AkenMaastrichter Spoorweg Mij. Nog ziet
men op verschillende plaatsen langs deze lijn
vlak bij het spoor, de houten loodsen der Do
maniale Steenkolenmijnen), waar de bewo
ners der omliggende plaatsen, voor wie de
mijn zelf te ver ligt, hun steenkolen per wa
gen of huifkar komen halen. Het jaar van
den Fransoh-Duitschen oorlog, waaraan meer
dan een Nederlandsche industrie opkomst
en bloed dankt, bracht ook meer leven ln het
mijnbedrijf. Het verslag over Limburg van
dat jaar vertelt zelfs dat wegens gebrek aan
arbeidskrachten aan de vraag niet kon wor
den voldaan, iets dat zich ten duidelijkste
openbaarde in de stijging der kolenprijzen
in deze jaren van 4 op 8, terwijl ook de
dagloonen niet onaanzienlijk stijgen van
1.04 in 1869 op 1.83 in 1872 (in 1852 bedroe
gen ze nog slechts 0.66). De oorzaak was
natuurlijk het feit, dat door den oorlog de
invoer van steenkool uit Pruisen zoowel door
de vermindering van de productie in de
Pruisische mijnen als door gebrek aan Prui
sisch spoorwegmateriaal zeer beperkt was.
En niet zonder vaderlandsohen trots deelen
de Ged. Staten van Limburg aan de Prov.
Staten mede, dat er voor het eerst groote
hoeveelheden naar Pruisen worden uitge
voerde Hoe groot deze uitvoerkwantums wa
ren, vernemen we niet; wel zullen deze niet
zoo heel groot geweest zijn, daar de totale
productie in de jaren 1870 en 1871 slechts 80
duizend ton haalt.
Nieuwe concessies waren reeds vroeger
verleendv doch de concessionarissen maak
ten geen voortgang. De gunstige prijzen tij
dens den Fransch-Duitschen oorlog hadden
weer nieuwe aanvragen tengevolge, doch ook
nu verslapte de Ijver weer spoedig, totdat in
de 90-tiger jaren, mede onder den druk van
Staatswege en de vrees voor de in 1899 be
noemde oommissie voor staatsexploitatie de
particuliere concessionariseen tot ontginning
overgingen. Statistieken van productiecij
fers der Nederlandsohe mijnen ziet men dan
ook gewoonlijk beginnen in 1895. Dit laten we
hier echter buiten beschouwing, daar we ons
wenschen te bepalen tot de Domaniale mijn.
Om eenige cijfers te geven produceerde de
Dom. mijn in 1895 pLm. 80.000 ton, in 1899 122
dhizend ton. Het aantal ondergrondsohe ar
beiders groeide na 1870 geleidelijk tot 291 in
1899. Winstcijfers en verkoopwaarde van het
produet sinds 1865 heb ik ook bij de hand;
doch er is wel aanleiding tot twijfel omtrent
de juistheid. Opmerkenswaard is de voortdu
rende wisseling in de dagloonen, die 't eene
jaar 9 tl 9 cent meer of mimdier zijn dian het
voorafgaande. Het jaarinkomen van den
mijnwerker was ook nog om andere reden
wisselvallig. Niet alle dagen werd gewerkt:
het mijnbedrijf, dat alleen magere kolen,
hoofdzakelijk voor huisbrand dienende,
leverde, was voor de vraag zeer afhankelijk
van den aard van het koude jaargetijde. Het
meer algemeen gebruik van steenkolen voor
huisbrand heeft dit euvel in den Lateren tijd
opgeheven.
In de oorlogsjaren, die nog pas achter ons
liggen, heeft de Dom. mijn, met de andere
mijnen, de productie sterk opgevoerd. Haar
productiecijfers in die jaren was ruim 14
pet. van de totale productie van alle mijnen
te zamen. Haar normaal aantal ondergrond-
sche arbeiders was volgens de laatste opgave
van den hoofdingenieur der mijnen in 1917
(het verslag over 1918 verscheen bij xntiju
weten nog niet) ongeveer 1870.
Volgens de berichten dan in dien aanhef
van dit artikel vermeld, is de Regeering
voornemens bet verloopen van de concessie-
termijn niet af te wachten maar de mijn met
mijnspoor af te koopen. Dit voornemen ver
dient toejuiching, niet zoozeer oan die belang
rijkheid der mijn, die naar de meening van
meerderen tegen de helft dezer eeuw nage
noeg uitgeput zal rijn. a^8 wel om het feit,
dat hiermee de mijnsp°'0[rwe{> in handen van
den Staat overgaat. NMt mijn-politiek, dioch
ver keerepoli tick zit hier ml. voor. Wat toch
is het geval I
Kerkrade, een der ?rl>0®h Liruburgsche
gemeenten, heeft een station bijna een uur
van den kom gelegen aan hetberuchte lijn
tje SittardHerzoge®1"®"1- Reeds jaren is
gevraagd om den mijnspoorweg naar Sim-
pelveld, dat ligt op de Lin MaastrichtAken
voor personenverkeer open te stellen. Nooit
is aan dien wenseh voldaan, totdat thans,
hopen we, de vervulling zeer nabij Is. Een
der grootste misstanden op verkeersgebied
in het gewichtige Limkurgsehe industriege
bied zal daarmee zijn weggenomen. En bier-
in ligt het groote belang dezer onderhande
lingen: Met meer dan gewone belangstelling
zien we dan ook den uitslag tegemoet.
Veis en, 7 Oct. 1919,
Mijnheer de Redacteur,
Gelieve onderstaande te plaatsen, bij voor
baat mijn dank.
In Uw nummer, van 7 Oct. komt onder
de rubriek „Gemengd Nieuws", een bericht
voor, dat mijn verwondering opwekt, n.l.
dat de Burgerwacht van Purmerend wel
licht ontbonden zal worden, wijl de Burge
meester van Purmerend .geen Commandant
wil benoemen omdat, bijna alle leden....
R.K. zijn. Men zou gaan denken dat doe
Burgemeester nog van het Mee uitgaat dat
de R.K. Staatsgevaarlijk zijn.
Mij dunkt dat de Burgemeester verplicht
is, een Commandant te benoemen, indien
dit door het bestuur van de Burgerwacht
verlangd .wordt, en is deze veronderstelling
juist dan behoeft de Burgerwacht daar. ter
plaatse niet .ontbonden te worden'.
Te Wijkeroog en Velseroord zijn alle of
bijna alle leden der Burgerwacht, R. K.
Als die Burgemeester van Velsan, om die
heden, nu weigerde een Commandant te be
noemen wat dan?
LM van de Burgerwacht zijn is toch' de
erkenning van orde en gezag en om nu
zoo'n vereeniging een Commandant te wei
geren geeft te denken.
Nogmaals dank voor plaatsing, blijf ik
in afwachting uw; abonné,
H. v. d. B.t Pz.
Eendrachtstraat L. 12, W/oog.
Boomplantdag.
Te Arnhem werd in een bijeenkomst met 140
onderwijzers e.a. na een voordracht over boom
plantdagem, een commissie benoemd voor de
organisatie van een feestelijken boomplantdag
met 300 kinderen van Arnhemsche scholen in
November op het schoone landgoed Doorwerth.
Aldaar zullen pl-m. 300 boompjes door de kin
deren zelf onder toezicht en leiding, in tegen
woordigheid van ouders en opvoeders worden
geplant en op versnaperingen en herinneringen
aan 't plantfeest worden onthaald.
Zóó wenscht de Centrale Vereeniging voor
school- en werktuinen belangstelling voor de
natuur, bosch en boomen te wekken en daar
door preventief tuchteloos te bestrijden.
Beroering in het dorp.
Het rustige dorpje de Kaag onder dein
rook vaar Leiden was Zondag in bj roering
gebracht door een ongewone gebeurtenis.
De heer Baan Muller, evangelist te Nij-
verdaL, schoonzoon van ds. VVüstenhoff te
Sasserüieim, kon men even na het aangaan
van de kerk voor de deur zien staan uit
alle macht kloppende en aldus toelating vra
gende, evenwel zonder resultaat.
Wat was het geval? Tijdens de ziekte
van Ds. van Paithe Wesenihagan, den voritgen
predikant schrijft het „Vad. was de
heer Baan MuLler waarnemer geweest. Goed
spreker viel hij. zeer in den smaak, had
volle kerken en trok vele menschen ook
uit den omtrek. Doch „niet steeds is de
liefde bestendig van diuur, hoe fel ze den
boezem doet blaken." Dat bleek ook hier.
Wat de reden van den omkeer is doet niet
,ter zake, maar die omkeer was een feit,
want toen de heer Muller Zondagmorgen
in zijn oude gemeente ter kerk wilde gaan
vond hij de deur op slot. Een lid van dien
kerkeraad hield hem er buiten. Deze h;ad
tot den dominee van dp plaats, ds. Steen
beek, gezegd: „Als het straks tien uur ge
weest is, zullen we de deur maar dicht
doen," en niets vermoedend had deze zich
hiertegen niet verzet. En de rollen om
draaiend had het kerkeraadslijdi toen tot den
kerkeknecht gezegd: Om tien uur de deur
pp slot heeft de dominee bevolen! En zoo
gebeurde- 't. De evangelist hoorde juist nog
Roe binnen gezegd werd, dat er niet open
werd gedaan. Het schoolhoofd Reeft ten
slotte den heer Muller overreed medie te
gaan, maar na afloop van de openbare gods.
dienstoefening begaf Laatstgenoemde zich
naar de consistoriekamer. Daar bleek dat
ds. Steenbeek van niets wist.
Een luguber schouwspel.
Woensdagmorgen leverde de Nieuwendijk
te Amsterdam het luguber schouwspel op
van een huurder, die in letterlijken zin „op
straat" werd gezet, volgens zijn eigen be
weren, niet wegens huurschuld. In bonte
mengeling werden allerhande meubelen en
ook voorwerpen van meer intiem huiselijk
gebruik op het trottoir gedeponeerd, ten aan-
schouwe van een menigte nieuwsgierigen.
Tot overmaat van ramp brak bij net hij-
schen het takeltouw, waardoor een zware
kist op eenige spiegels neerplofte. Wonder
boven wonder kwamen hierbij geen per
soonlijke ongelukken voor. Alleen werden
de toch al niet zachtmoedige uitlatingen
aan het adres van den „huisbaas" er nog
eenigszins door verscherpt. (N.v.d. D.)
Naar de „Nieuwe Zeeuwsche Courant"
meldt, zijn een groot aantal personen te Hans-
weert,' bemanning van Belgische sleepbooten,
Maandag zonder werk gekomen, daar de Bel
gische maatschappijen al het Nederlandsche
personeel ontslagen hebben.
Door den hoofdcondueteur der N. V. In-
dustria-Handelmij., Burgstraat te 's Hertogen
bosch, is aangifte gedaan, dat uit het pakhuis
der maatschappij in de Jufferstraat te Rotter
dam, 200 manden met flesschen wijn ter waar
de van 30.000 zijn gestolen.
Tengevolge van het springen van een
tweetal hoofdbuizen was Zaandam Woensdag
van 's ochtends vijf uur van den toevoer van
water door de waterleiding afgesloten, zoodat
de geheele stad den geheelen dag zonder wa-
ter_waA minister van Landbouw heeft een kap-
verbod gelegd op de prachtige bosschen van
het landgoed 't Ross onder Laren (G.)„ dat
onlangs in andere handen is overgegaan.
Verleden jaar werden- de, door ziekte aan
getaste aardappelen in Friesland voor veevoeder
verkocht tegen f 2.50 per H.L. Nu kan men er
notr geen 50 cent voor maken.
Bij de politie te Amsterdam is aangifte ge
daan dat een onbekend gebleven persoon oe-
drog heeft gepleegd door iemand bergkristal
inplaats van diamant te yerkoopen, waardoor
de kooper f 800 schade lijdt.
Aanvragen moeten door tussdhenkomst vad
voormeld Rijkskantoor worden ingediend bij di
N. U M.. met gebruikmaking van de bekend*
formulieren L. 2, welke ten kantore van go4
noemde maatsdhappij kosteloos verkrijgibaat
zijn.
Op het aanvraagformulier moet onder mee*
worden vermeld de soort der aardappelen, ais-
mede de gemeente en de plaats van verbou
wing. Iedere exporteur kan voor eenzelfde land
van bestemming tot geen grootere hoeveelheid
an 100 wagons (1,000,000 K.G.) consent ver
krijgen en met een maximum van 500 wagon*
(5,000,000 K.G.) in totaal over verschillends
landen van bestemming. Wanneer de exporten.» j
ten genoeg© van de N. U. M. aantoont, dat. vam
de hem verleende uitvoervergunningen geheel
of ten deele gebruik is gemaakt, kan binnen
de hierboven gestelde grenzen de uitreiking van I
nieuwe consenten geschieden.
De uitvoer zal stechts kunnen plaatsvinden
per spoor of per schip.
Als voorwaarde van finaneieelen aard wordt I
voor do endosseering van de betreffende uit-
voervergunniengen een betaling gevorderd, die
voprsnands op 15 per .10,000 K.G. is bepaald
met een minimum van 2.50 per consent. Hei
verschuldigd bedrag wordt gestort bii de Bank.
afdeeliing van de N. U. H.. Hauritskade 7,
s ravenhage, onder uitdrukkelijke vermel
ding: >,Voor uitvoer aardappelen."
Overeenkomstig den algemeenen regel dien
aangaande wordt geen restitutie verleend vaa
terzake van den uiitvoer opgelegde betalingen,
indien door den exporteur van een te zijnen
name geëndosseerd consent geheel 0f ten deeie
geen gebruik is of wordt gemaakt.
Aanvragen, op den onderwerpelijken uitvoer
o trekking hebbende en ingekomen vóór of op
net tijdstip van doze publicatie, worden in ver.
band met de bovenstaande regeling niet in be-
hand©lang genomen, en zuilen derhalve opnieuw
moeten worden ingediend, met inachtneming
van het hiervoren vermeide.
Aanstelling van kinderrechters.
Door de Vereeniging tot Verbetering van den
Maatscliappelijken en Rechtstoestand der Vrouw
in Nederland, is een adres aan den Minister
van Justitie gezonden, waarin wordt verklaa.d
dat men met groote belangstelling vernam, cat
het in de bedoeling van zijne Excellentie 'ligt,
te bevorderen zoowel aanstelling van kinder
rechtere als regeling van het patronaat.
Naar aanleiding daarvan wordt in het adres
verzocht om bij de regeling en haar uitvoering
rekening te willen houden met de grcote oeteè-
kenis, welke de benoeming ook van vrouwen,
tot kinderrechters en in het patronaat voor ue
ïeilzame werking van het nieuwe instituut zal
hebben,
De Rus Zotof.
Voor de rechtoank te Zwolle zal op 23 dezer
terecht staan de Rus Zotof, verdacht van den
moord op den wachtmeester der marechaussee
te Deventer, mede in verband met den moord op
den jachtopziener te Doornspijk.
Uitvoer van aardappelen.
Zooals wjj doaer dagen berechten, bestaat er,
volgens mededeoling van de N. U. M., gele
genheid tot uiitvoer van een beperkte hoeveel
heid aardappelen van zand- en veengrond, als
mede. in uitaonderingsgev ail en. van andere
aardappelen, die ter beoor<ieeling van het Rijke
kantoor voor aardappelen en aardappelver wer
king niet voor de binnenlamdsdhe consumptie
geschikt of niet duurzaam blijken te Min,
Betreffende dozen uitvoer ia het volgende
Taatgeptajlöb
Fietstocht H. B. S. o-j.c
Op initiatief vau den heer Gcetuig had
de directeur van bovengenoemde H.ü.iS. ge
sloten, een fietstocht te gaau maken, waar
aan heel de H.B.S. dee.j-um. Het weer wus
in de laatste dagen nogal goed geweest en
daarom werd ais dag bepaa.jd: gisteren.
Omstreeks kwart vóór negen, yerirokkeu
de plm. 27Ü fietsers ai klingelend van net
schoolgebouw aan de Zijllvest. ue toe.it g.ng
naar Noordwijnerhout. net was schitterend
weer, soms zed's wet eens wat a. te broeie
rig. Er werd in kalm tempo gereden.
Er werd in kalm tempo gereoen.
Nadat eenigen een lekke band hunnen op-
ge loopen, die onnndde ijr gemaa.it werd
door een meegenomen rijïeinersteïur, kwa
men de fietsers in een ongeveer l K.id.
lange fiïie te Ntoordwjj.ceritiout aan.
Het was half li, das neg te vroeg om
te gaan koffiedrinken. Daarom werd oes.o-
ten eerst een speentje te gaan doen. dot
een uur of twaalf hieJden bijna a.len zich
bezig met het „Vlagigeroof" ouder leicL.g
van de heeren de Vries en Goetmg.
Hierna gingen aden naar hei Hctei
,,'i Rechtskuis", waar werd koffie gedron
ken. Er heerschte onder de jonge, ui een
gezellfige, vroodjke stemming.
De verdere middag zou worden qourgc-
bracht met verscliidende spe.en. 't Ee.st
had een voetba.wedstrijd plaats tuss e-i
de vierde en vijfde kiassers, waarbij tot
groote vreugde, van de jongens, de direc
teur en verschillende leeraren meespeelo-n.
De leerlingen konden nu zien, dat hun i-
recteur niet alleen veel voor sport voel
maar zelf ook heel'wat van de sport kent.
Zjjn voetballen tenminste lokle menige a n-
moediging en menige juichkreet u.t. üj.;-
wijls passeerde de directeur op keurige wij
ze 4 of 5 spelenden.
Onderwijl waren vlugge handen boz.g om
van helm en gras twee kransen in e.xaar
te vlechten. Na aiLoop van den voei-baiw cd-
strijld werd, onder dondiereud hoera, een
daarvan aan de directeur overhandigd, de
andere aan den beer Opstelten.
Hierna werd estafette geloopen. Direc
teur en leeraren liepen dapper mee en som
migen sloegen vast geen gek figuur. De
prijzen die uit reepen kwat.a beötc?:uen,
werden met een hartelijk woordje door de
directeur uitgereikt.
Verder zij nog gemeld dat een auto van
den heer v. Maas met de fietsers meeging,
voor de leeraren, die niet fietsten. Verschei
dene kieken werden gemaakt. Om kwart
over dri© ging alles huiswaarts.
Toen tegen half vijf de stoet voor do
H B S. werd ontbonden, ging een spontaan
gejuich op voor directeur en leeraren, voor
al voor do heeren de Vries en Goetmg,
die alles zoo keurig hebben geleid.
Allen kunnen met genoegen op dezen dag
terugzien, 't Is een stap nader geweest op
den weg 'die leidt, naar een inniger verband
tusschen school en leerling, en voor den di
recteur, die alles in 't werk stelt om cit
verband te krijgen was deze dag een groote
voldoening. Hij zeMe dan ook, spoedig >eta
soortgelijks weer te zullen doea
