NIEUWE IM1L Willi
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
Over de feedendaatjsclis mede.
Zaterdag 25 October Vierde Blad.
daf£ch? ?„Se" dC" Sr°"dshS d« "ede"-
Luchiverk^p*
In onze bestuursvergadering werd de wen-
schelijkheid besproken om op onze algemeene
Vergadering een woord te zeggen over de heden
daagsche mode. Wijl het niet zoo makkelijk
Was een spreker daarvoor te vinden, en van
den anderen kant een kort gemoedelijk maar
ernstig woord volgens de meening van het be
stuur de meeste kans leverde op succes, nam
ik zelf die taak op mij. En, zoo ziet gij op de
agenda aangekondigd een bespreking van uw
Voorzitter over de ongepaste kleeding.
r-s-
Onderstande toespi-aak, gehouden door den
Hoogeerw. heer A. Van der Waarden, Deken
en Pastoor te Almelo, op de vergadering,
van de Federatie van Mcisjespatronaten in het
Aartsbisdom laten wij hier volgen als zijnde
ook van de van de leezeressen van ons blad niet
ïonder nut en leering
Geachte Dames.
Hedendaagsche mode en ongepaste kleeding.
'tls treurig maar waar, dat deze twee titels
elkander dekken. Samen genoemd geven ze ook
juist aan waarover ik met u een korte bespre
king wensch te houden over het ongepaste in
de hedendaagsche kleeding. Let weleen be
spreking ik reken er dus op dat ik niet alleen
het woord hierover voer, dat gij mij niet alleen
aanhoort en verder uw meening vast en uw
kleeding los houdtdoch dat gij uw bezwaren
oppert om alles na te komen tot een vergelijk,
dat dit betoog en uw kleeding sluit.
Een wonder ding, de mode Een wereldmacht
waarop de ander wereldmachten in onze dagen
wel jaloersch moeten zijn. Terwijl de kronen
van Keizers en Koningen over de straat rollen,
terwijl de wettige regeeringen wankelen op hare
grondvesten, staat de macht der mode vast en
onwrikbaar en lijdt in geen enkel opzicht van
de ongunst en den druk der tijden. De mode
geeft hare bevelen, en zij worden opgevolgd
door de heele wereld, ik zeg nietdie beschaafd
is, maar die zich beschaafd noemt. Geen politie
of legermacht, geen bevelschrift zelfs heeft zij
noodig om hare bevelen opgevolgd te zien. En
kele modellen geven het voorbeeld en dat voor
beeld vindt navolging in steeds wijder en wijder
kring, totdat het in alle kringen is doorge
drongen.
Hare wetten, al zijn ze nog zoo buitensporig
en dwaas, al zijn ze nog zoo onaangenaam voor
het gevoel en in de toepassing, al zijn ze nog zoo
nadeelig voor de gezondheid, zij worden alge
meen geëerbiedigd. En hij die het waagt ze met
te eeroiedigen, nij of juister zij wordt door
de gemeenschap zelf onverbiddelijk buiten de
gemeenschap gesloten. De mode wijzigt hare
wetten, naar willekeur, wat gisteren mode was,
is vandaag belachelijk en wat morgen mode zal
zijn, het is onbekend, maar het verdringt onge
twijfeld maar zeker de mode van daag.
Ziedaar de heerschappij, de tyranie van de
mode En niemand vindt die tyrannie ondrage
lijk. Niemand komt in verzet. Integendeel de
mode wordt blindelings opgevolgd, wordt aan
beden; en hare aanbidsters prijzen haar dolste
Voorschriften goed en verstandig en mooi.
Is het dan geen onbegonnen werk, een poging
te wagen om bij U paal en perk te stellen aan
de macht der mode Daar zijn van katholieke
Zijde pogingen, krachtige pogingen in liet werk
gesteld. Zij hebben over het algemeen niet die
gevolgen gehad, die men er zich van voorstelde.
Zij waren misschien te beslist, te scherp, reken
den misschien te weinig met menschelijke ge
voeligheden, of bever te weinig met gevoelig
heden. Toen mag ik vertrouwen dat een ge
moedelijk woord tot U zijn uitwerking niet mis
sen zal, ais ik U wijs op het verderfelijke,
het pedverse, wat in de hedendaagsche mode
gelegen is en van U als katholieke dames, leid
sters, beschermsters, opvoedsters van zoovele
meisjes medewerking vraag om dit euvel te
bestrijden, zonder daarbij excentriek of buiten
nissig te zijn.
Wat is de zaak De hedendaagsche mode is
er op afgericht om het lichamelijke, het zinne
lijke, het vleeschelijke in de vrouw te laten uit
komen. Dit benoeft ons niet te verwonderen,
ais wij bedenken, dat de mode gemaakt wordt
door de dames van de straat, die er een beroep
van maken de hartstochten te prikkelen. Wel
moet het ons verwonderen, dat de mode niet
eerder dezen zondigen trek in zoo sterke mate
vertoond heeft. Doch vergeten wij nietop het
gebied van zedelijkheid en welvoeglijkheid zijn
wij in de laatste jaren met reuzenschreden voor
uitgegaan, of liever achteruit gegaan. Al waren
de christelijke beginselen van zedelijkheid
reeds lang door een ongeloovige wereld over
boord geworpen; de nawerking er van in het
uiterlijk optreden duurde nog lang; regels van
conventie en opvatting golden nog lang. In den
laatsten tijd echter houdt „la bete humaine"
zich niet rneer in om regels van welvoeglijk
heid en openbaar fatsoen. De zedelij kneids-
begrippen van den modernen tijd laten zich gel
den ook in het dagelijks leven, ook in het open
baar vertoon men schroomt niet meer, voor
die begrippen uit te komen en richt zijn leven
en zijn gedragingen daarnaar in. De mode is
niet meer christelijk, zelfs niet meer voor een
christelijke wereld, die nog aan christelijke
opvattingen hecht. De mode is voor een wereld,
die er rond voor uitkomt, dat zij op allerlei
wijs genietingen wil van het zinnelijk genot
hetwelk de omgang van beide seksen oplevert.
Daarom houdt deze mode ook zoo lang stand
en zal ze veranderen, ik vrees dat ze veranderen
zal in nog ongunstiger zin.
Moet ik U nog aantoonen hoe die zinnelijke
°ehaagzucht in de hedendaagsche mode op den
voorgrond treedt Och dat blijkt niet alleen
uit de jagC hals, dat blijkt uit de korte rok met
e doorschijnende kousjes, die vormen en lijnen
uitkomen op de bekoorlijkste wijze en de
viouw ln ietterlijken zin hult in een waas van
'ln?Zlhnigheid. En geheimzinnigheid broeit
le nn i Cu maakt nieuwsgierig, vooral als de
t t nni nu rijkdc,ni van de onderkleeding, zij
mlecn in de opvallende kleuren, oogen
611 irphr 00ver.t. Vertooning van het naakte,
ff making van doorschij nende en vleesch-
i; stof om het niet- naakte voor-
rionr ,i,U Voorai bekoorlijker te laten uitkomen
Godlof doet de katholieke vrouw, het katho
lieke meisje aan de mode in dezen schiillcn
vorm over het algemeen niet mee. Zoo
mondain is zij gewoonlijk niet, datzij de
mode en dus ook de huidige in al haar conse
quenties volgt. Maar toch, z'j volgt de mode dik
wijls te veel, laat ik er tot haar verontschul
diging bijvoegen, meestal onnadenkend, mee
stal zonder te beseffen, welke verkeerde, ja la
ten we gerust zeggen, welke zondige strekking
aan de hedendaagsche mode ten grondslag
ligt.
Mag ik U eens met een enkel woord zeggen,
van welk beginsel de katholieke vrouwen en
meisjes behooren uit te gaan bij haar kleeding
Van dat groote beginsel, dat zich reeds open
baarde in het Paradijs bij de eerste zonde de
kleeding dient om de naaktheid te bedekken,
de kleeding dient om zich zedig te vertoonen.
Zeker de vrouw mag behagen, aan haar man,
behagen om een man, behagen ook in geheel
haar omgeving, die zooveel aangenamer worden
kan door de vrouwelijke eigenschappen tot
uiting te laten komen. Maar zij behage, als even
beeld Gods, zij behage juist door alles te ver
bergen wat zinnelijk behagen wekken kan. Om
aldus te behagen, daarvoor is eenvoudige, ze
dige kleeding zelfs bevorderlijk. Wat een char
me, wat een bekoorlijkheid kan er uitgaan van
een eenvoudig dienstmeisje, in het zwart ge
kleed en met een wit mutsje opJa, zelfs een
nonnekap is daarvoor geen beletsel. Prent U
dat hooger beginsel in en gij zult uw zedelijke
waarde verhoogen. Gij zult de overtuiging in
U versterken, dat de vrouw niet op de eerste
plaats in de wereld is om de zinnelijke lusten te
bevredigen, maar dat zij een hooger, edeler,
verhevener roeping te vervullen heeft, zoowel
in het gezinsleven als in het openbare leven.
En nu behoef ik u niet naar puriteinschen
trant voor te schrijven hoe hoog uw halsboord
en hoe laag uw rok, en hoe dicht uw japonstof
zijn moet. Neen met alle gemoedelijkheid, met
allen ernst van mijn priesterhart roep ik U toe
zorgt dat gij door uw kleeding uw zinnelijke
bekoorlijkheid niet naar voren brengt, maakt
den strijd van zoo menig jeudig licht opvlam
mend gemoed niet nog zwaarder en gevaar
lijker. Daarvoor is geen buitenmodelsche klee
ding noodig. Och zoovele charmante dames,
zelfs hier in uw midden, zijn het levend bewijs,
dat gij U nog wel gangbaar, presentabel, zelfs
naar de mode kleeden, kunt, zonder toe te ge
ven aan ongeoorloofde of gewaagde eischen
van de -mode.
Ten slotte, waarom in deze bijeenkomst
over de hedendaagsche kleeding gesproken is,
het is niet de eerste plaats om U, het is eerst
en vooral om onze meisjes- beschermelingen.
Gij moet haar leeren, gij moet haar voorgaan.
Uw woord moet haar opwekken tot eenvoud en
zedigheid in de kleeding en voorbeeld nog meer.
Eenvoud en zedigheid in de kleeding, 't
wordt nog meer gevorderd in stand, waartoe
uw beschermelingen bekooren. Eenvoud, wat
geldelijke offers worden aan de mode gebracht,
die ontrokken worden aan de eerste levens-
benoodigdheden Zedigheid Och in den stand,
die vrijer en meer ongedwongen met elkander
omgaat, is losheid en lichtheid van kleeding nog
eerder aanleiding tot zonde.
Geachte dames, kweekt bij uw meisjes dien
eenvoud en die zedigheid in de kleeding aan en
gij werkt mede, meer dan gij misschien ver
moedt, tot haar maatschappelijke en zedelijke
verheffing.
-ÏL. vUEJ!--! - - - A ,JMI
i UIT FRANKRIJK.
Anti-Franscho propaganda in
Elzas-Lotharingen.
De „Rhin francais" publiceert een dier
vlugschriften van het nriutralistische pro-
paga.u da-eomité (Rapp-Muth-Ley), gevonden
op de Place de Bnogiie te Straatsburg. Daar
in wordt gezegd:
Fr arische soldaten!
Men heeft u schande!ijk bedrogen,
Wie heeft u bedrogen? t-- -
Eenigen van onze landgenooten, die, ijve
rende voor kapitalistische belangen, u heb
ben gezegd, dat wij in werkelijkheid Fran-
schen waren en dat wii slechts één wensch
hebben: n.l. Fnanschen te wonden.
Zijn wij Framschen? Neen. Dat ziet ge
lederen dag en bemerkt ge elk oogenblik.
Zijn wij Duitecliensï Neen. Dat hebben de
Pruisen 48 jaar lang bemerkt.
Wij zijn Elzas-Lotharingers.
Waarom heeft men u bedrogen? Omdat er
een kapitalistische kliek bestaat, die loert
op de rijkdommen van onzen bodem en die
over bet militarisme beschikt, dat zijn brood
verdient met u en ons in zijn maebt te hou
den.
Fransche soldaten!
Wij zijin uw vijanden niet, maar desniette
genstaande zullen uw officieren u bevel ge
ven op ons te schieten, wanneer wij het juk
van het militarisme willen afschudden en
u en ons willen bevrijden. Want waarom
anders staan er 250.000 man in E. L.? Keert
naar uw land terug en verknoeit niet dtrie
jaar van uw leven met ja, dat weet ge
wel. Waarom zoudt ge op ons schieten, die
slechts één ding vragen, n.1. 't recht en on
afhankelijkheid.
Onze gemeenschappelijke vijanden zijn de
officieren, die vette traktementen krijgen om
van u beulen te maken.
Weg met den oorlog! Leve de verbroede
ring der volken!
Weg met het militarisme, de wapens neer.
(get.) Het E. L. volk.
Wetterlé, de directeur van de „R.hin fran
cais" voegt hieraan het volgende onderschrift
toe:
Het E. L. Volk, dat dit stuk onderteekend
heeft, bevindt zich op den anderen oever
van den Rijn. Ondier een der vlugschriften,
welke voor mij liggen, staat: Baden Baden,
met potlood geschreven met een bekend
schrift. Dat is het „Uitvoerend Comité va.n
de E. L. republiek", dat nogmaals tracht de
openbare meening bij ons te vergiftigen.
UIT DE VEREENIGDE STATEN.
De dreigende staking in de kolenmijnen.
Da Minister van Arbeid der V. S„ Wilson,
heeft, naar Radio meldt, een bemiddelings
voorstel ingediend in zake de dreigende sta
king in de kolenmijnen, hierop neerkomend,
dat de loonen na afloop van het huidige con
tract zouden worden verhoogd met een ge
lijk bedrag, gelijk aan liet..verschil tusschen
de loonisverhoogingen. welke de mijnwerkers
sedert Juli 1914 hebben gekregen en de toe
neming van de kasten van levensonderhoud
sedert dien tijd. Deze verhooging zou van
kracht zijn na den afloop van het tegen
woordige contract tot 31 Maart 1920. De mijn
werkers zouden aan het werk moeten blijven
en er zouden onderhandelingen moeten wor
den gevoerd over een nieuwe loonschaal na
31 Maart 1920.
Volgens de „N. Y. Times" hebben de mijn
werkers te kennen gegeven, dat het bevel
om te staken niet zou worden ingetrokken,
vóór de eigenaars toestemmen in een nieuw
contract» waarvan de grondslag zou zijn de
dertig-urige werkweek.
De middagbladen van Donderdag melden,
dat de vereenjgde mijnwerkers van Ameri
ka door middel van hun voorzitter, John
Lewis, officieel hebben doen verklaren, dat
zij het voorstel van minister Wilson tot een
schikking in zake de tegen 1 November ge
proclameerde staking, verwerpen.
De industrieele conferentie.
Het Radio-bericht, dat de arbeidersgroep
van de industrieel© conferentie naar aanlei
ding van het bekende schrijven van president
Wilson besloten hadl, niet heen te gaan,
blijkt niet juist te zijn geweest. Reuter
meldde althans, dat de arbeidersgroep wel is
vertrokken en dit blijkt ook uit een giste
ren ontvangen Radiobericht. President Wil
son heeft ill., aldus dit bericht, naar aan
leiding van het beengaan der arbeiders
groep een mondelinge boodschap gezonden
aan den voorzitter dier conferentie, Lane
(minister van binmenlaudsche zaken), waarin
bij vraagt, dlat do vertegenwoordigers der
verbruikers ter conferentie hun werk zouden
voortzetten en aan hem verslag zouden uit
brengen. Na in de Donderdag gehouden zit
ting mededeel in g te hebben gedaan van Wil
son's boodschap, verklaarde voorzitter Lane
de nationale imdustriëele conferentie, zooals
die oorspronkelijk was samengesteld, voor
opgeheven en riep hij onmiddellijk een nieu
we conferentie van de vertegenwoordigers
der verbruikers alleen bijeen.
Tegen 1 November kan dus de algemeene
staking worden verwacht. n„i -
DIT DiUITSCHLAND. piTf!
I De kolennoodt
De spoorwegdirectie te Münster maakt be
kend, d,at van Zondag a.s. af het geheel©
personenverkeer op Zon-, en feestdagen
wordt gestaakt. 'Alleen de nachttreinen tus
schen Keulen en Hamburg zullen dagelijks
blijven rijden. Voor het tot instandhouding
van bedrijven, waarbij levensbelangen zijn
betrokken, beslist noodzakelijke vervoer
van arbeiders worden ©enige treinen, die
voor het le vens mid delen v er voer gehand
haafd worden» ten gebruike afgestaan. Deze
beperking is een gevolg van het steeds
sterker wordende kolengebrek.
De overige spoorwegdirecties in bet indus
triegebied zullen eenzclfdien maatregel ne
men.
De Oostzeeblokkade.
Wolff seint uit verschillende dagblad be
richten over de gevolgen der Oostzeeblok-
kade voor Duitschland, Zoo is de visch-
vangst erdoor stilgelegd, de aardappelvour-
zieuing van Midden-Luitschlani, die uit
het Oosten groot endeels langs den zee vag
geschiedde, stopgezet en de kolenvoorzieriing
van Oost-Pruisen van het Westen en het
Zuiden uit in gevaar gebracht, doordat de
rijksregeering niet vo.doendp spoorwagens
ter, beschikking heeft, welke voor leverin
gen aan de Entente moeten gebruikt wor
den,
Duitsch© gijzelaars in Bellij
In de Nationale Vergadering verklaarde,
naar Wolff seint, dr. Pfeiffer (centrum), dpt
België bij het terugzenden der. - Duksche
krijgsgevangenen twintig gijzeiaars heeft
achtergehouden onder voorwendsel, dat er
"ich nog Belgisch© gevangenen in Duitschr
land bevinden. afgevaardigde overhan
digde aan den betrokken minister een lijst
van de namen dezer gijzelaars in de boop,
dat onmiddellijk stappen zouden .wordien
gedaan om hen te bevrijden.
DU STRIJD TEREN DE BOLSJEWIKI
Volgens een officieus© verkLaring te Lon
den van militaire zijde afgelegd gunt gene
raal Joedenitsj thans zijn mannen rust na
een opmarsch van 50 mijlen over een breed
front. De tegenaanvallen der boósjewiki had-,
den alleen zware verliezen voor d©ze tot
resultaat. De bolsjewiki hebben te weinig
troepen aan dit front, daar ze hun krach
ten aan het Zuidelijk front concent reeren.
Er zijn daarom geen voldoende troepen voor
su?ce,rijke tegenaanvallen op den rechter
flank van Joedenitsj. Bovendien zouden zul
ke aanvallen kunnen worden te niet gedaan
door do actie der Esthen tegen rskoff. Ln
Zuid-Rusland is een stilstand.
Trotzky heeft een oproep uitgevaardigd
om de versterkingen van Petrograd te vol
maken. Hij wijst er op dat d,e toestand cri-
tiek is. De roode troepen trokken terug
op de hoogten van Poltawa, de uiterste
grens van de versterkingen van Petrograd,
Als ze verder moeten terugtrekken zullen
ze binnen de muren van de stad komen.
EEN NEDERLAAG DER CONSERVA
TIEVEN IN CANADA.
Bij de algemeene verkiezingen in de Ca-
nadaesche provincie Ontario heeft d,e con
servatieve regeering een beslissend© nedér-
laag geleden. De premier Sir Wiiiam
Hearst, heeft zijn zetel verloren. Het wet
gevend lichaam dezer provincie bestond vóór
de ontbinding uit 76 conservatieven, 30 li
beralen en t wee onafhanke.ijken, terwijl er
drie vacatures waren. Gekozen ziju thans
26 conservatieven, 28 Iberaten, 48 veree-
nigde boeren, 12 arbeiders en 2 onafhan-
keiijken. De conservatieve regeering was
sedert Februari 1905 aan het bewind, ge
weest. Het was de laatste provinciale con
servatieve regeering, di3 nog overgebleven
was. Voor den eersten keer hadden de boe
ren hun eigen candidaten en hun eigen par
tij-organisatie gehad. i ii
GEMENGDE. GUi rtwLANDSCHE .BERICHTE!»
Dreigend conflict in de bouwvakken in'
Engeland.
In de bouwvaukean is, naar de Daily
Chronicle' meldt, quaestie ontstaan over een
eiiscli der arbeiders om een loonsverhooging
van vier pence per uur, waardoor in dp biest
wGetaalde streken het .uurloon twee shiLüig
zou worden. 11 j 1 1
Er zijn meer dan 250,000 man bij betrok
ken en er dreigt een algemeene staking in
de bouwvakken tenzij men bet spoedig eens
wordt.
De patroons zeggen, dat het optreden der
arbeiders een schending is van de overeen
komst, gesloten bjj de jongste Icons ver hoo
ging, toen bepaald werd, dat er geen nieu
we loons verhooging zou worden gegeven bin
nen een termijn van zes maanden. Dinsdag
werd te Londen een bijeenkomst gehouden
van den nationalean verzoeningsraad voor
de bouwvakken, waae de-zo zaak behandeld
werd1. i t i' j 1 i J i—
f T' Een fijn gezelschap;. Tl
De Ber'ijnsche po.it ie heeft Donderdagnacht
een inval gedaan in een zeer elegante club
gevestigd in een der. mooiste villa's van de
Tirgartenwijk. Daar had zich een „Interes-
senverband der internat i onalen Kunstler-
schaft" gevestigd. Een vereenigirg, die ech
ter in de wandeling den veelzeggen/den naam
van „Nachtklub" droeg. De leden van deze
club schenen van meaning te zijn dat d;e
revolutie ook opruiming moest houden met
enkele „achterlijkheden" van de burgerlijke
moraal, en dat men binnen zijn vier. muren
zich mag bewegen zooals men wiL Ook
al krijgt tot deze vier muren toegang een
ieder, die maar entreegeld wil betalen. En
al wordt er, bij voorkeur goed gegeten en
gedronken, gedanst en gehasardeerd.
Het bestuur van deze club was er niet alleen
op uit de heele en halvedcftige Berlijners t ont
vangen, doch knoopte ook internationale betrek
kingen aan. Het was zóó tactvol uitnoodigingen te
zenden aan officieren van de entente-commissies.
En het mocht het genoegen smaken enkele dezer
officieren binnen de vier zonderlinge muren te be
groeten. Doch één officier werd bet te bont. Hij
bracht de politie op de hoogte. Hbld.''
DE VLUCHT NEDERLAND—INDIE.
Het persbureau Aneta heeft het oordeel gev aa
van verschillende bekende persoonlijkheden
op luchtvaartgebied over het denkbeeld van
van een NederlandIndië-vlucht en daar
voor door de Indische regeering uitgeloofde
premie van f io. ooo
De luitenant ter zee i e kl. H. Nieuwenhuis,
wd. commandant van den Marineluchtvaart
dienst in het vliegkamp Schellingwoude, schrijft
het volgende
Eenige dagen geleden verscheen in de pers
het bericht, dat de Indische regeering een be
drag van f io. ooo had uitgeloofd voor den
eersten Nederlanschen vlieger, die vóór Sep
tember 1920 binnen viertien dagen naar Indië
vliegt. Dit bericht wekte bij de verschillende
die ik er over sprak, groote verbazing. Hoe
kon de Indische regeering zóó naief zijn om
om te veronderstellen, dat iemand met de
kans op een vergoeding van f 10. 000 een tocht
zou aanvaarden, die zooveel kosten vooral,
daarbij nog zooveel voorbereiding vereischt
en zooveel moeilijkheden medebrengt. Deze
kosten ook maar te benaderen lijkt me op
op het oogenblik ondoenlijk, daarvoor zullen
informaties gewonnen moeten worden op de
verschillende tusschenstations naar prijzen van
bezine olie, hulpmiddelen, werkkrachten, ge
bruik van hangars en vliegveld, enz. Bekend
is alleen de prijs van het te gebruiken vlieg
tuig en deze prijs is niet gering, maar waarschijn
lijk bedoelde de Indische regeering met het
uitloven van die f 10.000 slechts voor te gaan
n een richting, die zij hoopte, dat door vele
anderen, b. v. Nederlansche regeering, groot-
industrieelen enz. gevoegd zou worden. (Uit
de na dien naar Nederland geseinde opwekking
van het, „Nieuws v. d. Dag v. N- 1." blijkt,
dat dit blad de opvatting van luit. t.z. Nieu
wenhuis deelt.Aneta.)
Maar dan de restrictie van binnen veertien
dagen I
Gewenscht is natuurlijk in de toekomst
den overtocht in zoo kort mogelijken tijd te
doen plaats hebben, want het groote voordeel
van een vliegverbinding is de tijdbesparing ver
geleken bij de boot-verbindingen. Maar voor'n
eersten tocht is veertien dagen toch wel heel
kort, vóoral waar gesproken wordt van den
Nederlanschen vlieger." In de toekomst zal een
luchtverbinding naar Indië in etappes afgelegd
worden, waarbij na elke etappes waarschijn
lijk een andere vlieger gebruikt wordt. Dit
heeft het voordeel, dat elke vlieger volkomen
op de hoogte kan van zijn tracject, hetgeen
over den geheelen afstand HollandIndië,
en dan nog in verschillende jaargetijden, voor
één vlieger vrijwel onmogelijk is.
Het besturen van een vliegtuig is een ver
moeiende bezigheid; is men op een dag ge
durende een 5- of 6- tal uren omhoog geweest
dan voelt men zich zeer afgemat, vooral als
men daarbij nog in onbekende streken den weg
heeft moeten zoeken, of als de atmosferische
toestanden de lucht onrustig maken, hetgeen
op dezen tocht boven zulke verschillende ter
reinen en in zulke verschillende klimaten voort
durend het geval zal zijn. Bij den Oceaanvlucht
is weliswaar meer dan 16 uren achtereen ge
vlogen, maar dit was noodzaak, omdat tus-
schen'andingen op den Oceaan uitgesloten
waren en het vooruitzicht voor den vlieger
was, dat hij na het eene vermoeiende etmaal
zijn' doel ook bereikt had. Gerekend moet
ook nog worden opreparaties, nazien van mo
tor en vliegtuig, bij laden van olie en benzine,
bewaking van het vliegtuig, waarbij het zeer
gewensciit is, dat de vlieger zelf aanwijzingen
geeft, tochten van en naar de vliegvelden;
zoodat een zestal uren gedurende daglicht als
reserve wel noodzakelijk is.
Men kan het traject Holland- Indië per-
land - en per watervliegtuig afleggen. Het
landtraject is het kortste, zoodat dit wel geko-
kozen zal worden. De afstand Amsterdam
Batavia is zeer ruw genomen dan toen nog
pl. m. 13000 K. M. Met een vliegtuig dat pl. m.
130 K. M. per uur aflegt (hetgeen met het oog
op het zuinige benzine gebruik wel ongeveer
de meest gewenschte vaart zal zijn) heeft men
dan noodig pi. m, 100 vlieguren en tegen 6
uren per dag is dit pl. m. 17 vliegdagen. Maar
de afstanden tusschen de verschillende sta
tions op het traject komen niet steeds precies
over een met die zes uren 130 K. M. per uur,-
nu eens zullen zij verder uit elkaar liggen, dan
dichter bij elkaar, zoodat door deze ongunstige'
omstandigheid de tocht gerust met nog een'
paar dagen verlengd kan worden, dan is er nog'
kans, dat gedurende eenige dagen de weersom
standigheden het vliegen zullen beletten en de,
vlieger dus gedwongen rust zal moeten nemen.-
Het lijkt me daarom gewenscht dan eisch van
„binnen veertien dagen" te laten vallen.
Resumeerende zou ik gewenscht achten dat
de uit te loven prijs minstens f 100.000 zoude)
bedragen, dat er geen tijdsuur genoemd wordt
dat de Regeering alle mogelijke steun geeft,1
door bij andere Regeeringen hulp te verzoeken
voor vliegtuig en vlieger, door gegevens te vraJ
gen aan de consuls betreffende op en bij het,
traject gelegen vliegstation en door het ver
schaffen van kaarten. Zijn er dan betrouwbare
vliegtuigen ter beschikking, dan weet ik zeker,
dat er vele Hollandsche vliegers bereid zullen 1
zijn den tocht te aanvaarden.
Jhr. mr. 1. L. van den Berg van Heemstede,
eerste secretaris van de Koninklijke Vereeni-
ging voor Luchtvaart, schrijft
Wat den aard van het traject betreft levert
dit voor de hedendaagsche vliegtuigen geen
onoverkomelijke moeilijkheden op. Ik geloof
dan ook stellig, dat voor den bepaalden datum
pogingen gedaan zullen worden om onze Oost
door de lucht te bereiken. Of ze zullen slagen,
is een quaestie van veine. Als alles meeloopt,
waarom niet De Atlantische Oceaan is 00b
overvlogeh.
Tot Britsch- Indie komt een goed vlieger
met een goed vliegtuig en een goeden meca
nicien vrij zeker. Over dezen afstand zijn de
noodige ravitailleeringsstation en plaatsen,en
waar hulp geboden kan worden Daarna is de
vlieger op zich zeiven aangewezen, Wel worden
ook verder terreinen in gereedheid gebracht,
maar of zij vóór den bepaalden datum klaar
zijn, valt te betwijfelen.
De kosten, aan een dergelijke vlucht ver
bonden, kunnen veilig op minstens 50.000 gul
den geraamd worden. De prijs zou dus aan
zienlijk verhoogd moeten worden en ware
m.i. te brengen op 100.000 gulden.
Een nieuwe zaak cp een historisch plekjes
Als ge eenigen tijd geleden langs de Kinderhuis-
vest kwam dichte bij de Zijlstraat, dan zaagt
ge, dat men aan het tweede huis bezig was dit
van binnen en buiten te restaureeren. Zoo ont
stond naast „de Witte Zwaan" een keurig ge
veltje in Hollandsclien renaissancestijl. Ik hoorde
dezer dagen al zeggen „wat doet zoon gevel
nu hier te midden van een gansch andere om
geving
Twee dingen kunnen we antwoorden. De ei
genaar heeft een stukje Haarlemsche geschie<
denis willen weergeven en deed dat met dit
keurig uitgevoerde geveltje. Bovendien wat hij
bedoelde blijkt uit den gevelsteen in gehouwen
zandsteen. Hij toont correct uitgevoerd de voor
malige Zijlpoort, zooals we die van hier zagen
met de Raakstorens op den achtergrond. Zijl
straat, Zijlbrug. Zijlpoort en Zijlweg zij allen
herinneren ons aan de zijl of doorlaat van wa
ter.
Niet ver van de brug over de Singelgracht,
waar nu sinds 1913 de Raaksbrug is, begmt de
Leidsche Vaart, die in 1657 werd gegraven en
er dus ten tijde van het beroemde beleg 1572-1573
niet was, evemnin als de spoorbaan die nu over
den Zijlweg gaat dicht bij de plek, waar eenmaal
de Zijlmolen stond. Toen ook geen spoor van
die huizenreeksen de vroolijke villa's hier en
verderop. Toen was de Zijlweg een landweg met
schaarsche huizen, 't Zag er destijds heel wat
minder vriendelijk uit. Achter haar hooge mu
ren haar sterke poorten, haar vaste bolwerken,
die wel maanden lang den vijand buiten hiel
den, maar ziekte en Hongersnood niet konden
keeren, lag de benarde stad. In de velden er om
heen waren de schansen opgeworpen, waaruit
het geschut haar bestookte, waardoor de toe
voer van levensmiddelen en krijgsvoorraad werd
afgesneden, uit wier dreigende wallen de ge
duchte veteranen van Alva aanrukten tot den
storm.
Aan deze zijde lagen de Walen van Capres,
de Spanjaarden van Sta Lyga. De Duitscners
van ral weiier, als zoovele schakels van de ke
ten, die Haarlem omknelde. Uit den Spaanschen
tijd dateert nog de herberg 't Haantje met bui
tentuin. Hier lag de Capres met eenige vendelen
Walen. Daar had hij een sterke verschansing
opgeworpen, het fort de Geiter genoemd zui
delijk van Overveen lagen de Spaansche benden
van St. Lyga en op de hoogte van Elswoud meer
naar de stad toe. Polweiler met een groote af-
deeling Duitschers. Er waren nog meer molens
aan den Zijlweg. Tijdens het beleg van Haarlem
staken de Spanjaarden er drie in brand. De ko
renmolen de Haan was de eerste op Haarlems
gebied van Overveen af.
De genoemde Zijlmolen brandde in i860 af.
Op die plaats liet de heer F. Figee een nette wo
ning bouwen, waarbij de voormalige molenwerf
in een bloemtuin werd herschapen. Nog meer
herinneringen zijn aan de Zijlpoort verbonden.
Hier buiten dicht bij de Sierkan, werden de voor
waarden bepaald en aangenomen op welke de
stad zich zou overgeven en waarbij o. m. werd
bepaald, dat de plundering zou worden afge
kocht voor de som van 240,000 carolus gulden.
Verwoest waren de tuinen en akkers, verbrand
de woningen en molens en bleven op de weiden
tusschen den Zijlweg en den Hout, onder de
muren der stad de stadsrunderen nog grazen,
telkens moesten stroopende benden met kracht
van wapenen worden verjaagd, totdat er geen
rund meer te beschermen was. De omtrek der
zijlpoort was wel niet het tooneel van den fel
sten strijd, maar toch van menig uitval en menig
schermutseling.
Zoo vielen de belegerden in den nacht van
31 December 1572 op i Januari 1573, met zes
honderd in het wit gekleede mannen, de Zijl
poort uit met het doel om het grof geschut van
den vijand te vernagelen, een onderneming, die
door de vlucht der Duitschers in Haarlems dienst
op niets uitliep. Beter gelukte evenwel een twee
de uitval, den 14de Januari d. a. v. ondernomen
waarbij de wachtposten der Spanjaarden op den
Overveenschen weg overvallen en hun een niet
onbelangrijk verlies aan manschappen en wape
nen werd toegebracht.
Behalve nog vele andere uitvallen uit deze
poort ondernomen, zooals 0. a. die van den nen
