IIUIE lUiL dl Uil
buitenland
Trekken uit Kennemerland.
Wat de pers zegt
Vrijdag 14 November Tweede Blad
Merkwaardige bekentenis.
li.
IETS OVER PETTEN.
Onze eerste pennetrek diende om te bewijzen
hoe het volk van Kennemerland wel de stra
ten, huizen en winkels der groote steden, doch
niet dezer muskusgeinen, opgeblazen en
koorstgejaagdheid heeft overgenomen.
De Kennemermensch in doorsnee de uit
zonderingen 'bevestigen den regel ook hier
blijft bij alles ultra-eenvoudig in kleeding en ge
bruiken. Het oude alleen heeft voor hem aan
trekkelijkheid. Van al dat nieuwe gedoe van
bioscoop om maar iets bij name te noemen en
alles, wat nieuwe vernuften tot boeiïng der aan
dacht van het algemeen hebben uitgevonden en
in zwang gebracht, is hij wars en afkeerig. Het
oude alleen, het oer-genotene heeft zijn ver
trouwen en zijn genegenheid.
Wij komen op een en ander in detail nog wel
'ns terug.
Vandaag willen wij het van alles slechts
hebben over het allerkleinste onderdeel der
mannelijke tenue, over de pet.
In den ouden tijds waarvan onze bejaarde luid-
Oe zegeningen der Revolutie!
lm: waarheid uit rusland.
Al zijn de berichten uit Rusland nog altijd
eig verwarrend, zoodat niet het ware betref
fende het Bolsjewisme eruit opgemaakt kon
worden, toch weet het publiek er wel zooveel
van, dat dc gruwelen der anarchie een diepen
indruk hebben nagelaten. Het is daarom van be
lang, eens wat meer en precieser van de Bolsje
wistische methodes te vernemen. We zijn er in
geslaagd, gegevens daaromtrent te krijgen
uit dc eerste hand. We waren in de gelegenheid
een Hollander te spreken die de ellende in Zuid-
Rusland meemaakte en nu vóór een paar maan
den van daar is teruggekeerd. Hij stelde zich
gaarne beschikbaar om over den gruwel in te
lichten. Aan de hand van zijn uitlatingen geven
we -nei een aaneengeschakeld relaas.
i ^als.me.n wect> dient vóór alles als het over
het Bolsjewisme gaat, de aandacht op gevl
Stigd te zijn dat we met Russische Zfn S
te doen hebben. Voor ons Westerlingen is de
toestand ginds niet te begrijpen maar hij Worcit
toch eenigszins helder, als we letten op den aard
van het Russische volk. traagheid en fatalis
me zijn er hoofdfactoren en die zijn oorzaak,
dat de Rus niet geschikt is voor handel of ook
maar voor iets, waarvoor organiseerend talent
noodig is. De Joden, die daar zoo bijzonder in
thuis zijn, hebben van dien karaktertrek steeds
misbruik gemaakt en overheerschten den Rus
net zoo lang, tot er hier of daar een pogrom uit
brak, en a an de uitbuiting tijdelijk een eind
kwam. Ook sinds het Bolsjewisme heerscht,
komt dat fatalisme den Toden te hulp.
jes gewagen, was de pet het hoofddeksel van
den kleine man. Wat een hoed droeg ongeacht
vorm en afmetingen, behoorde tot den gegoe
den stand, tot de ge ld hebbers en bazen.
De bovengenoemde neiging tot conservatisme
maakte dat de pet haar glorie uit de negentien
de eeuw naar de twintigste overdroeg.
Wij hebben er sprekende bewijzen van voor
degenen, die er op uit zijn een smalende min
achting toe te doen aan bewering envan deze
aard.
Zoodra een arbeider in Kennemerland tus
schen zijne klassegenooten durft verschijnen in
boord en hoed, staat hij voor branieschopper en
lefmaker gedoodverfd. Zij krijgen den indruk
dat deze kleine tusschen de kleinen hooger op
wil, afschudden het geliefde conservatisme, over
schrijden de grenzen van het oude leven; dat
hij zich zoekt te verheffen boven ben en niet
meer van de hunnen wil wezen. Hij wordt in
den ban gedaan, openlijk bespot om zijn
hoedje. Zoo wreekt zich hpt conservatisme
in onmacht om zich te bevrijden.
Wij zeggen niets, d.at we niet met be
wijzen kunnen staven. Deze uitspraak grondt
op ,wat onze oogen zagen cn onze ooren
hoorden.
Ergens in goed Kermemerlani woont een
handswerkman-, klein van stand maar groot
van gedachten. Hij is een vurig Kathoüek,
een kern-echt Eoomscli beginselman. Aan
d,en Hemel ontving hij d,e gave van liet
woord, dat de gedachten vertolkt. Waar nu
zijne gedachten de opvlucht van het Ka
tholieke feven. in de wereld ten algemeene
en .Kennemerland in het bijzonder vermoch
ten te volgen, blonk deze ziels groote in
standskleinheid .weldra zoodanig tuusschen
de zitneu uit, dat mem hem uitverkoos als
hoogste bestuurslid te l'ungeeren in som
mige Roomsci'i-Katholieke banden en or
ganisaties. Ter .wille van het goede aan
vaardde de nederige deze verantwoordelijke
functies en gaf zich daaraan rnet hart en
ziel.
Toen kwam de keer. De brave man han
teerde dien voorzittershaamer in boord en
manchetten. Ziijne woorden, schaafde hflj en
rondde ze tot uitingen, welke niet tot de
vormen der volkstaal beboeren. Van meet
af aan slonk 's mans invloed en popu
lariteit. Tle-t was gedaan, met zijne repuuta-
tie van volksleider. Men rekende hem in
breeden arbeiderskring tot een des-erteur cn
een over het paard getilde. Een ander, dfc-e
bij het dragen van de pet den gemoqtife-
lijken ouden spreektrant hoog hield en uit
vierde kreeg het hart der massa.
DE DIKHUID.
Het „Vaderland" schrijft:
Wat de zaak-Van Groenecdaal be
treft, is men nu tot de volgende conclu
sies gerechtvaardigd:
le: dat de heer Van Groenendael met
zijne mededeeling van zijn gesprek met
den Franschen gezant te Brussel slechts
een zeer klein deel der waarheid heeft
geopenbaard;
2e: dat de Katholieke Kamerclub lietn
op onwederlegSbare bewijze gevonnist
heeft
3e: dat de heer Van Groenendael, van
de omstandigheden misbruik maakt dat
het Staatsbelang zich tegen openbaarma
king van zijne démarches verzet
4e: dat de Kamer het hare en genoeg
heeft gedaan om van hare dliepe verach
ting voor zijn optreden te doen blijken.
Als men dit alles overweegt, zou men
o.i. het best doen te zijnen opzichte het
advies te volgen dat Mark TapJey aan
Martin Chuzlewit ten opzichte van den
aartshuichelaar Pecksniff geeft. n.l. hem
„in zijn vel gaar te laten smoren".
Alle mogelijkheid, ook door ons over
wogen. dat de heer Van Groenendael on
schuldig zou kunnen zijn. vervalt, nu hij
zelfs in dit stadium van het geding er
niet aan denkt om uitweg te zoeken in
een eereraad van hoogstaande Kamerle
den van andere partijen.
Maar hij blijft zitten en dat is zijn
grondwettelijk recht, en de handhaving
daarvan is meer waard' dan een millioen
Groenendaels.
Waar zou het heen als de meerderheid
van de Kamer of nog erger de Regeering
de bevoegdheid had een lid van de volks
vertegenwoordiging van zijn lidmaatschap
te ontzetten, zonder dat de wet jfat toe
laat? De Kamer troostte zich dan ook in
dit geval hiermee, dat de stoelvastheid
van den dikhuid, hoe moeilijk ook te ver
dragen, pKit v<jor de soliditeit van onze
constitutioneele instellingen".
HET UITSTERVEN DER ENGELSCHE
middenklassen.
Niet alleen in Frankrijk wordt alarm ge
roepen over de daling van het geboortecij
fer, ook in Engeland wordt een ernstige da
ling van het geboorteeilfer waargenomen. De
medische medewerker van do „Timos" wijdt
hieraan een gytikel, waarin, bij op een zeer
bijzonder© omstandigheid wijst, die uit de
cijfers blijkt. 1 fev.
Hij herinnert diat het geboortecijfer per
ÏOOO gemiddeld van 1851 tot 1860 ongeveer
34.1, van 1901 tot 1910 ongeveer 27.2 was» ter
wijl het In 1918 bedroeg 17.7. Maar hij wijst er
tevens op, dat deze achteruitgang van de na
tallteit sedert 1850 waargenomen, werd goed
gemaakt door een vermdnderiinig van het
sterftecijfer. Echter die vermindering van
het sterftecijfer kwam voornamelijlk de arbei
dende klassen ten g-oede. Bij de middenklas
sen ligt liet geval echter anders. Hier neemt
het geboortecijfer snel af, maar het sterfte
cijfer, dat nimmer hoog was, daalt niet cn
kan niet snel dalen. Daarom nemen de mid
denklassen af? Wij zijn getuigen, zegt de
schrijver, van hetgeen men zou kunnen noe
men de dood der middenklassen. Statistie
ken bestaan hieromtrent niet, maar de ge
tuigenissen der geneesbecren geven bier
licht. En hun verklaringen toonen aan, dat
in de middenklassen de geboorten snel ver
minderen in aantal. Het gezin van vier of
vijf is geworden tot het gezin van twee of
drie en wordt nu tot het gezin van een. Are-
le jonge echtparen verklaren, dat ze niet
meer dan één kind willen hebben, andere,
dat zo in het geheel geen kinderen verlan
gen. En de medische medewerker van dc
„Times" meent dat dit moet werden toege
schreven aan de hooge kosten van het le
vensonderhoud, van belasting, van huishuur,
welke het onmogelijk maken groote gezinnen
te onderhonden. Echter komt daar nog bij,
dat ook bet aantal huwelijken vermindert.
In 1917 was het huwelijkscijfer 13.8 per 1060
inwoners, het laagste cijfer tot dien tijd ooit
bereikt. De schrijver erkent wel, dat. dc oor-
leg een factor is dio hiertoe heeft bijgedra
gen, maar hij meent toch te mogen zeggen,
dat er geen twijfel is of in de middenklassen
wordt het aantal huwelijken minder en
wordt ook de leeftijd der huwenden 'hooger.
Zoo sterven de middenklassen, naar de
schrijver vreest, langzamerhand uit en dan
vooral de lagere middenklassen, zij met in
komens van 300 tot 800 a 1000 p.st. Deze klas
sen, die de meeste officieren leverden vcor
het leger, hebben trouwens ook zwaar gele
den onder de oorlogsverliezen. Eu daar de
schrijver in deze klassen het ruggemerg van
de natie ziet zij leverden de denkers, orga
nisators, administrateurs, soldaten cn zee
lieden der natie, zij leverden de intellectuee-
len dier vrije beroepen meent hij dat maat
regelen moeten worden genomen om het ge
vaar van een verdwijning dezer klassen te
gen te gaan. Er moet een wetgeving karnen
die het voordeelig, althans mogelijk maakt,
om kinderen te hebben. Zoo als het nu gaat,
stelt'de natie, oordeelt hiji, een premie op het
vrijgezellenschap en de gevaarlijke gevolgen
van dien.
In verband met- 't bovenstaande verdient
vermelding, het is de „Daily News" die hier
op wijst, dat in den laatsten tijd onder de
middenklassen groote neiging bestaat om te
emigreeren. De nieuwe armen in den laat
sten tijd houdt de „Diaaly Mail" zich hiermee
druk bezig d.w.z. de beoefenaars der vrije
beroepen, do lieden met kleine geërfde in
komsten, de gezinnen van beperkte middelen
de landbouwers met klein kapitaal, al die
genen die onder de verbooging van de kos
ten van levensonderhoud, niet goed gemaakt
door hoogore inkomsten of winsten, hebben
te lijden, beginnen er over to denken hun lot
in de koloniën te verbeteren.
En bij de emigratiekauboreu komen dan
ook in den laatsten tijd honderden aanvra
gen in van middenstanders, die bun kans
eens in een nieuw land willen probeeren.
Nog ivs de emigratie der middenklasse niet
begonnen, zeide een der emigratie-ambtena
ren. Zij zijn in het stadium van onderzoek en
overweging.
Maar men verwacht, als de terugkeer der
g e demo bil isee r d en naar de dominions is ge
ëindigd, als meer passagiersruimte op de
schepen open,komt, dat een stroom van, kleine
middenstanders en van min gegoede intellec
tueel en overzee zal gaan, dat zooals de „Dai
ly News" het uitdrukt: de trek van de nieu
we armen een feit zal worden.
VEEKLARINGEN VAN HINDENBURG.
Ook Hindenburg is naar Berlijn gekomen,
■om gehoord te worden voor de commissie
van enquete. Volgens den Berl. correspon
dent der N.R.C. heeft hij zich bij zijn aan
komst uitgelaten tegouover eenige personen,
met wie hij al sedert jaren bevriend was.
Hij aeide: Alvorens mij door de oommissie
van onderzoek vragen zijn gesteld, wil ik
.mö niet in gesprekken uitlaten aangaande de
doelmatigheid van deze commissie voor den
blnnenlandschen toestand, noch over dé uit
werking in het buitenland, noch over de ju
ridische kwesties, die bij deze vraagstukken
te pas komen. Ik zou daardoor een ernstige
fout begaan, zooals die naar mijn meeming Is
begaan in do campagne tegen Ludendorff.
Hoe deze campagne kon ontstaan? Nu
vraagt u mij meer dan ik weet Ik begrijp
die campagne niet tegen een man als Luden
dorff, die zijn groote gaven en zijn buitenge
wone werkkracht in dienst gesteld heeft van
de ons opgedrongen oorlogsvoering en zeer
buitengewone dingen voor ons volk en va
derland heeft gedaan. Bovendien begrijp ik
de beoordeeling van Ludendorff ook daarom
al niet, omdat niet hij, maar ik, en ik ge
heel alleen de verantwoording voor alle mi
litaire beslissingen heb gedragen. Politieke
verantwoordelijkheid hebben wij niet. Als ik
den heelen veldtocht mijn herinnering laat
passeeren, dan kan ik niet zeggen, dat ik
geen enkele beslissing in aanmerking ge
nomen de kennis van onze eigen positie en
die van onzen vijand, zoover die op ieder
©ogenblik ging anders zou hebben geno
men dan ik haar in werkelijkheid genomen
heb.
Men moot nooit uit het oog verliezen, dat
de onzekerheid in den oorlog een van de ge
wichtigste factoren is. Als die onzekerheid
er niet was, dan kon men van te voren alles
uitrekenen en dan zou er heelemaal geen
oorlog zijn.
De oorlog was zeer moeilijk. Niettemin
zenden wij baar met inspanning van alle
krachten hebben kunnen winnen. Hoe hij
verloren is en hoe het tot dezen vrede geko
men is, dat kan slechts de geschiedenis van
de toekomst nagaan.
Ik speol niet voor profeet en daarom kan
ik ook niet zoggen, hoe het met Duitschland
in do toekomst gaan zal.
Ik geloof echter wel, dat het Duitsche
volk er weer bovenop kan komen. Een volk
met zulk een groot verleden moet ook een
dragelijke toekomst hebben. Een volk, dat
zooveel heeft gepresteerd voor het innerlijk
was gedemoraliseerd, kan. niet ondergaan.
Als de zelfbclastering ophoudt, als werk en
orde en bet nationaliteitsgevoel terugkceren
dan zullen wij weer opstaan, maar ik zal het
niet meer beleven.
BE MUNWERKEB^TAKING.
Volgens dc „N. Y. Times" stelt de regee-
ring zeer veel belang in dc lieden te hou
den conferentie tusschen mijneigenaars on
mijnwerkers Zoo noodig zal zij den mijn
werkers ©en loon cn 'n werktijd waarborgen
overeenkomstig do huidige iiooge kosten van
le v e ns onder io ud
Dinsdag heeft senator Johnson van Wash
ington (republikein) voorgesteld een onder
zoek in te stellen naar de koilenstaicing.
Het voorstel werd naar de betrokken oom-
missie verwezen.
Ofschoon de staking opgeheven is, is de
werkzaamheid van het gerech|t ten aanzien
der staking nog niet geëindigd. Do raadslie
den der mijnwerkers zijn voornemens in
hooger beroep te komen van de beslissing
van het gerechtshof van Indianapolis.
Op grond der ingekomen beruoiiten, aldus
meldt dc „N. Y. Times" verwacht men dat
de meeste mijnen, waarin georganiseenden
werkten, einde dezer week weer volledig
aan den gang zullen zijn.
VIT DiU1TSCTLL AND.
Tegen den woeker.
Dc Rijksraad beeft beraadslaagd over een
wetsontwerp betreffende bijzondere recht,
banken tegen den sluikhandel en den woe
ker. In dit ontwerp wordt kort proces ge
maakt mot kettinghandelaars en woekeraars
De nieuwe rechtbanken vellen vonnissen
eerste en laatste instantie, kunnen liet be
wijs putten waaruit en zooals zo wilton.
Niettegenstaande velen in den Rijksraad
vreesden, dat de behandeling al te summier
zou .worden, heeft de meerderheid er toch
voor gestemd. Zelfs zijn de straffen nog ver
scherpt. Gevangenisstraf wordt niet onder
drie maanden gegeven de regeering had!
als minimum één maand voorgesteld.
Teekenen des tijds.
Tot de actieve loden van con inbrekers-
en oplichtersbende te Berlijn waarvan
een pseudo-gravin Oolonna de ziel was
behoorden een gewezen vliegerluitenant
atutz en een reserve-luitenant Joachim von
Bötticher. En bij de schilderijendiefstal in
Sanssouci was debet de gewezen marine
officier Saschan....
VVat Duitschland overhoudt
^jjg^ge^lliecrden^heb^ei^^v^n^JDtjntscMand.
Voordat men met de Sowjet-meesters heeft
kennis gemaakt kan men meenen. wat nu nog
nagenoeg iedere westersche socialist en nage
noeg ieder ander schijnt te gelooven, dat in
geheel Rusland een socialistische democratie
bestaat, en dat door Russen, op groote schaal,
een proef vvordt genomen met de toepassing
van socialistische of marxistische denkbeelden.
Die meening is geheel onjuist, en verdwijnt
zoodra men de sowjet-autoriteiten aan het werk
heeft gezien. De bestaande anarchie begeleidt
geenszins een algemeenen revolutie-toestand,
met name niet in Moskou-Petrograd en het
Rusland der Rooden; de proefnemers, de leiders
zijn met uitzondering van hoogstens 2 pet. niet
Russen, d. i. Slaven, maar in Rusland geboren
en wonende Joden, d. i. Semieten. Mogen al
zeer enkelen der buitengemeen scherpzinnige
opperste leiders het typisch Duitsche geestes
product dat Marxisme heet, begrepen hebben,
zij moeten zich dan tevens hebben duidelijk ge
maakt dat de ijverige gehoorzaamheid, het
ijzeren zelfbedwang die het, in de praktijk ver
langt, den Russischen werkschuwen praatgraag
nimmer zouden kunnen worden bijgebracht en
bij ondervinding weten, dat de lagere leiders
aan iets anders dan opbouw van een persoon-
1J fortuin zich niet gelegen laten liggen.
aard der zaak hielden de vreemde-
rnJLi,,tf1Ca uiten de Russische revolutie; de
tnoicé» p 6 .on?standigheden brachten de bru
taalste Russisch-joodsche fortuinzoekers naar
boven Zij hadden den handel gedeeld met
vreemdelingen, omdat de goedaardige, genot-
zoekende Russen niet in staat waren zelf
handel te drijven. Zij waren zakenmenschen
geweest, terwül de Russen te kerke gingen
of dronken, vagelijk droomerig redeneerden of
lachend en dansend luierden. Zij kenden organi
satie, kenden de Russen; zij waren eerzuchtig en
tevens tuk op persoonlijk oordeel.
Dit Jodendom werkt met dezelfde middelen
als dc vroegere Tsareriregeeringgewapende
macht, geheim politie. En de trage, wantrouwige
niets, ondernemende Russen zijn niet in staat
het ondraaglijk juk af te schudden.
Er is in Rusland thans mets dat ook maar in
de verte op communisme gelijkt. Eerstens om
dat de eigen Russische bevolking, die ontzag
lijk logge massa, dat stelsel niet begrijpt twee-
dens omdat het niet past m het systeem van
niet-controleerbare verrijking der vreemd-in-
heemsche heerschers van dit oogenblik.
In plaats van communisme heerscht er ver
nietiging. Het Bolsjewistisch redgiem weet niet
van opbouw maar alleen vernieling. Vernie
ling van de wetenschap middelbaar-en hooger
onderwijs zijn eenvoudig overal afgeschaft;
dat was alleen goed voor den „bourgeois".
Tucht en onderwerping op de lagere school
zijn heen; de kinderen worden vroeg gedrenkt
in het sop der „vrijheid" cn bolsjewistische be
grippen. De kunst wordt gekneveld en met
den plompen voet der soldaterij vertreden.
De godsdienst, natuurlijk, wordt grondig uitge
roeid. Intusschen, zelfs dc Bolsjewiek is ge
dwongen in het fatalistisch Rusland behoedzaam
en sluw te werk te gaan, waar het aanvallen
op den godsdienst betreft. We zullen hier even
langer bij stil staan. Onze zegsman vertelde er
o. a. het volgende van
Het is zeker volmaakt overbodig hier in den
breede uiteen te zetten, hoe weinig ontwikkeld
de orthodoxe godsdienst is. in vergelijking tot
die der westersche kerken. Dat is dc zaak niet;
het Russische volk staat zelf op een lagen trap
van geestelijke ontwikkeling dus zijn religie
evenzeer. Maar zooals die dan eenmaal is, is zij
den Rus uoodiger dan waar ook ter wereld.
Veel minder dan andere volkeren van Europa
bekommert zich het Russische om economische
of zuiver-redelijke zaken. Allereerst en voor
alles is den Rus zijn innerlijk gevoelsleven van
belang. Het is hem minder erom te doen, véél
te drinken dan zich den durf tot gemoedsuiting
te drinken, minder erom met spel véél te winnen
dan wel snel opeenvolgende en voorlal sterke
indrukken te ondergaan. Hij stelt het matcri-
eele leven niet zoo hoog maar voelt de voort
durende noodzakelijkheid de bewegingen zijner
obscure ziel te volgen en tot uitdrukking te bren
gen. Den Rus is dus religie een noodzakelijkheid,
de eenige wijze waarop hij de rede kan volgen
en reden weet te verstaan. Zonder religie valt
hij der bestialiteit ten prooi.
Trapsgewijze, met alweder duivelsche wreed
heid, wordt hun die steun ontnomen. Zoo begint
men' met een besluit het vergulde beeld des
Heiligen Michael van den geveltop der Doema
te verwijderen. Dat besliut wordt niet uitge
voerd, omdat zeer sterke tegenstand wordt on
dervonden, cn zelfs van een pogrom wordt ge-
monpeld. Bij een of ander „rood feest wordt
het schitterde symbool met doeken omwonden
en zoo aan het oog onttrokken. Bij een volgende
gelegenheid worden staketseis om het beeldge-
bouwd en in de couranten de vraag besproken
van de kosten der verwijdering van de groote,,
pop" Nog verder gaat men; bij een nieuw „revo-
lutionnair" feest, ter gelegenheid waarvan de
stad wederom in het trieste rood wordt gesopt,
waarvan men ginds het recept heeff, krijgt de
aartsengel een roode vaan in de vuist. En op
een kwaden dag verdwijnt het tóch cn kost het
zelfs den directeur van het plaatselijk museum
groote moeite het brons uit sloopers handen te
redden en verlof tc verkrijgen liet te bergen,
want van tentoonstellen kan nu nog met spraki
zijn; dat gebeurt later wel.
Telkens wordt erover gesproken dat de kerke
tot cinema's moeten worden verbouwd en tot
craarkeukens ingericht. Mogelijkerwijze heeft
men zelfs hier of daar het stoute stuk reeds dur
ven bestaan.
Toen een dergelijk voornemen ten aanzien
van den zeer heiligen Michaël-munster te Kieff,
op een meeting, werd tersprake gebracht, kw am
een beter-dan gewoonlijk geïnspireerde Russi
sche roodesoldaat ertoe den Joodschen redenaar
te vragen, waarom men het dan toch immer op
de christenkerken had voorzien, diemeest nauw
en donker zijn waarin geweldige dikke pdaren
overal het gezicht en de circulatie belemmeren,
bi stede val een proef te nemen met een synago-
Behalve dat die gebouwen toch gebouwd zijn
voor groote vergaderingen van menschen die
elkander zien en hooien. Invatten zij nog een
zeer voldoendenvoorraad banken, zoo voor
tril beeldpaleis als voor maagvullingsinstituut
onontbeerlijke zaken, terwijl zitplaatsen bij de
orthodoxen geheel ontbreken en nout onnoeme
lijk schaars is. Die opmerking werd geweldig
kwalijk genomen. Woorden werden heftig,
vuisten vaardig en vuurwapens zelfs geweldige
Er moeten, bij die gelegenheid een veertigtal,
min of meer ernstige gewonden gevallen zijm
De kranten die alle op bevel der Bolsjewüd
De bekende sociaal-democraat Bernstein heeft op
Initiatief van het roode afdeelingsbestuur van Am
sterdam aldaar een redevoering gehouden bij ge
legenheid van den eersten verjaardag der Duitsche
republiek. Merkwaarige dingen werden daar ver
leid. In haar geheel zou men de rede kunnen be-
•chouvven als een verontschuldiging van de weinige
resultaten, welke in een jaar tijds onder 't nieuwe
regiem zijn behaald. De redenen, welke daarvoor
Werden aangegeven zijn al zeer opmerkelijk. Zoo
heette het, dat wel het „ICaisertum'' was verdreven,
maardaarmee de menschen nog niet veranderd. En
het ergste was wel de invoering van het algemeen
kiesrecht, speciaal van het vrouwenkiesrecht, waar
door aan een groot aantal „politiek onmondige
meisjes" het stembiljet in handen was gegeven.
En alsof deze verklaring van een sociaal-demo-
craat nog niet verbazingwekkend genoeg was, werd
^sr aan toegevoegd, dat aan socialisatie der bedrijven
niet kon worden gedacht; de werkgevers zouden dan
van de uroductie worden uitgesloten en dat zou nog
maar weer nieuwe ellende en honger brengen.
Wat voorts betrof het gewelddadig optreden van
Rijksminister Noske tegen de revolutionnair-gezin.
den, ook dat kon niet anders, omdat het bestaande
gezag zich nu eenmaal zoo noodig met wa
pengeweld moet gehandhaafd worden.
Wie kan zijn ooren bij zulke taal geloovenf Leg
nu deze woorden van een sociaal-democraat
der practijk naast de leuzen yan de roode heeren
der theorie Wü behoeven niet ver van huis te
gaan maar slechts te herinneren aan de phrasen der
socialistischekopstukken in ons etgen land, over de
zegeningen van een republtkeuisch stelsel, de jaren
lange"propaganda voor de „ontvoogding der massa'
in den strijd voor algemeen, ook voor algemeen
vrouwenkiesrecht en de verlaging van de leeftijds
grens voor kiesgerechtigde burgers en burgeressen
Aandijen smaad en schimp door de sociaal-demo
craten steeds, tot in den allerlaatsten tijd, over de
burgerlijke overheid uitgestort, wanneer deze hetzij
door de polit emacht in de gemeente, hetzij door
de militaire macht of burgerwachten de bestaande
orde trachtte te handhaven, zullen wij maar niet
eens herinneren. Het contrast tusschen theorie en
practijk, tusschen woorden en daden is hier over
duidelijk. En de mededeelingen van vriend! Bern
stein over het hersenschimmige der algemeene so
cialisatie zullen zeker in deze dagen heel wat illu
sies in rook doen opgaan.
Kort en goed komt de rede van den Duitschen
sociaal-democraat, die 't weten kan, hierop neer:
verbeteringen in het maatschappelijk stelsel zijn niet
dan langs den weg van langzame, geleidelijke ont
wikkeling te verkrijgen. Wie anders willen als de re.
volutionnairen modern gnaamd de bolsjewiki
scheppen een hopeloozen chaos met als gevolgen
honger, wanhoop en ellende.
Maar hebben wij ditzelfde niet altijd uit den treu-
re moeten herhalen omtrent de sociaal-democraten,
toen deze nog in den gelukkigen tijd van de phrase
leefden en de uitvoerbaarheid van hun leuzen nog
niet behoefden te bewijzen..
Het woord, de phrase, is nu weer aan de bolsje
wiki; en zijn dezen straks verdwenen, dan weer
aan een andere revolutionnaire groep met een an
deren naam maar met gelijke leuzen van hervor
ming door schokken en geweld. Alleen de practijk
blijkt bij machte om zulke heethoofden tot bezinning
te brengen. Jamer alleen dat zoovelen millioenen
steeds de onschuldige slachtoffers van deze gevaar
lijke methode worden!
Ik woonde eens een vergadering bij van de
Volksbonders. Onze goede Roomsche mannen za
ten daar in ruimen getale bijeen. Wat moesten wij
tot onze groote verbazing constateeren? Boezeroen,
kraagje en pet scheen Bondsuniform te zijn. Van
den voorzitter tot den jongsten der leden was alles
zonder uitzondering in vverkkleeren opgekomen.
Op zekeren dag haalde ik een dame uit de stad
van den trein en wandelde met haar huiswaarts oor
onze straten. Nieuwsgierig van aanleg bekeek zij
dingen en menschen en had over alles haar oordieel.
Wat zij van de voorbijgangers getuigde frappeerde
mij ten zeerste. Wonderlijk vond zij het hier al
ineen ongekende wereld van enkel petjesmenschen,
In haar ietwat minachtend neerschouwen op al
deze eerlijke, eenvoudige arbeiders had deze dame
het allergrootste ongelijk. Wij achtten het een onbe
gonnen werk om te trachten deze met ondemocra
tische en laat ons het gerust zeggen onchristelijke
zielsverhouding tot den kleinen broeder behepte
vrouw tot milder inzioht te brengen, inaar veroor
loofde ons in stilte eene gevolgtreking ten over
staan van de genoemde petjesmenschen.
Hadden de besprokenen zelf niet kunnen voor
komen dat een vreemdelinge zich verplaatst dacht
in een kamp van havensjouwers, dezen goeden lie.
den niet te na geschreven? Waarom ook niet het
conservatieve idee aan den kant gezet en afgelegd
het zinlooze vooroordeel tegen hoed en boord?
Wij kennen een frappant contrast. Zie eens een
werker aan de ijzerfabrieken te Amsterdam en ga
er dan een bekijken te Ulft in den achterhoek van
Gelderland. De eerste werpt na volbrachten dagar-
beid kiel en werkbroek uit, wasoht frisch hoofd en
leden, kleedt zich in boord en vouwhoed en stapt
gezellig naar buiten met vrouw en kinderen.
De andere eenmaal lihuis, denkt er zelfs niet over
een anderen mensch te omkleeden. Met onfrisch
gelaat en vuile handen hangt hij in besmeurd en
roctriekend tenue over de tafel in dezelfde gebogen
heid waarmede hij daags te werken en te zwoegen
stond. Hij is 'n slaaf en een werkdier, waar de eerste
een vrij en achtenswaardig mensch mag heeten in
een vrije maatschappij. Deze weet dat hij op zijn
tijd uiterlijke verzorgdheid verschuldigd is aan zich
zeiven, zijn gezin en zijn medemenschen. die voor
achter cn bezijden hem krioelen in den'onmetelij.
ken bijenkorf der menschheid. In zijn democratisch
ontwikkeld willen eischt hij van al dezen, die met
hem het brecde pad bewandelen, dat zij voor hem
het respect zullen hebben, Waarop hij als gelijk
waardige aanspraak' heeft.
Door ter vergadering, ter kerke, kortom overal
in het publiek steeds net en zindelijk', liefst in boord
en hoed, op te komen, verhoogt men in aanzienlijke
mate het gevoel van eigenwaarde en wint men de
achting van zijn evenmensch. I
De pet in de wandeling dc pet overal als sym.
bool en teeken van conservatisme als kenmerk (Van
onverschilligheid en embleem van het arbeiders
schap,moet er uit. .Weg met cene traditie welke
achterlijkheid teek'ent.
Onze brave Roomsche mannen dienen, vooral nu
ze zoo pas in het bezit gesteld zijn van den acht-
urendag, er plcizier in te gaan vinden zich „op te
knappen'' voor den ruimen vrijen tijd. De huis
vrouw van haar kant mag niet meer dulden dat
haar echtgenoot den ganschen lieven avond aan ta
fel of in de naaste omgeving blijft vunzen met al
de aankleefselen des arbeids nog aan zijn onverwis-
selde kleeren.
Het is een vriendelijke wenk, welke opgevolgd,
ongedachte resultaten zal opleveren.
In onze oogen zijn deze als volgt. Beschaving
naar buiten zal beschaving naar binnen brengen.
De afschuwelijke onvcischilligheid zal uit het volks
leven verdwijnen. De ruggen zullen niet slaafsch ge.
bogen door onze straten trekken. In nette eenvou
dige wandeldracht zulfen zij fier gerekt en gericht
daarheen gaan gelijke tusschen gelijken. Men zal
eenmaal op den weg naar véredeling, steeds verder
streven en immer verwijden den kring van gezicht
en verlangens
Men ziet de consequenties van deze raadgeving
laten zich niet overzien. Zij houdt een onschatbare
beeteekenis in voor ons dierbaar Kennemerland.
Wie bindt nu de kat een bel aan? Wie, die voor
uitstrevend wil heeten, durft op de volgende ver
gadering van den Volksbond in boord en -hoed
verschijnen?Wicdurft dén strijd onder klassegenoo
ten verklaren aan de pet, als symbool van achter
lijkheid?. 1 FRITS.
