SCHEL VISCH In en om Haarlem NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Levensiniildalsiniogrziefljaii Gemeente Electrieiteitsnedrijt, Haarlem NIEUW JAARSWENSCH DONDERDAG 18 DECEMBER 1919 42«u JAARGANG No. 1012? DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN: PER KWARTAAL f2,60; PER WEEK 20 CENT; FRANCO PER POST PER KWARTAAL f2,95 BIJ VOORUITBETALING TELEFOON 1426 EN 2741 - TELEFOON P 'DEELING „DRUKKERIJ" No. 1748 ADVERTENTIEN 25 CENTS PER REGEL, BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING BUREAUNASSAULAAN 49, HAARLEM Nogmaals maken wij onzen lezers bekend dat ook dit jaar wederom de gelegenheid wordt aangeboden tegen vergoeding van slechts f 0.50, een NIEUWJAARSGROET in onze te plaatsen, welke echter niet meer dan 4 regels plaatsruimte mag beslaan. Dubbele grootte f I.— Tweedubbele grootte f 2.— De abonné's welke van deze meer en meer gebruikelijke wijze van „wenschen aanbieden" gebruik willen maken, worden beleefd verzocht onderstaanden bon uiterlijk ZATERDAG 27 DECEMBER, duidelijk ingevuld met toevoeging van aan onze bureaux NASSAULAAN No. 49, of aan onze TIJDINGZAAL GR. HOUTSTRAAT No. 15 te HAARLEM, te doen bezorgen. Ook onzen couiantenbezorgers en agenten kan de ingevulde bon ter hand worden gesteld. Ondergeteekende verzoekt plaatsing van onderstaanden NIEUWJAARSGROET in het nummer van 31 December. (Het bedrag ad fgaat hierbij). S. v. p. Duidelijk met potlood invullen. fc.liK.8TE BLAD Dit nummer bestaat uit 2 bladen Met het oog op de vroeg tijdige verschijning van de Zaterdagsche Courant, ver zoeken wij onzen HH. ADVERTEERDERS beleefd ad ver tentiën, bestemd voor het Zaterdagnummer, REEDS VRIJDAG in te zenden. DE ADMINISTRATIE 5 De Directeur van het Gemeentelijk Le- yensmid delenbureau te Haarlem brengt ter kennis, dat verkrijgbaar wordt ge steld: op Vrödag IS December, van 10 uur yam uur van. tot 1 uur non, peur persoon EEN POND SCHELVISCH, 6 a 20 cent per pond op vertoon van j, t VISCHKAART No. 4001-8000 Jn de Gemeentelijke Vischbal. Üe Directeur- voornoemd, F. DE JONGE. Hi het Kleverparkkwartier, gelegen ten, [Westen van den Sehotersingel en de Jan de la Braystraat, zal geen stroom worden geleverd op Zaterdag 20 December van 1 uur n.m. tot 4 uur. nou. 6124 Verzoeke motoren gedurende dezen tijd uitgeschakeld te houden. De directeur, J. A. REUS, UIT DEN GEMEENTERAAD. Wij hebben cisteren wee,- eens ondervon den. dat de Raad valn Haarlem gewoon is te vergaderen in de Statenzaal, wat zeggen Wil, dat, wanneer Noord-Hollands Staten zooals gisteren beslag leggen op de «roote^zaal van het Prinsenhof, onze Vroede vaderen naar het oude zaaltje moeten trek ken. Daar hebben wij gisterenmiddag geze ten. op en in elkaar geschoven. Een vreem deling had onmogelijk kunnen uitmaken wiebn deze situatie de Raadsleden, wie dé ambtenaren, en wie de persvertegenwoordi gers waren; zóó stak alles dooreen. Toch hebben wii het m stilte betreurd, dat Haar lems Raad aan deze zaal ontgroeid is; of JNwer dat deze vergadergelegenheid niet ^t den Raad kofii meegroeien. Hoeveel in- r en gezelliger, maar vooral hoe veel mooier is deze fraai betimmerde zaal dan de kille en slecht geproportioneerde ruimte aan het Prinsenhof. Droeg wellicht tot onze stemming ook de leiding der vergadering van gisteren hij, hebben wii óns afgevraagd? Mr. Meerkens Thijssen nam als oudste wethouder den voor- zittersstoel in bij afwezigheid vah den bur gemeester en hij leidde de vergadering zon der strakheid of machtsvertoon, collegiaal en toch zoo, dat de heeren in den band ble ven. De heer Poppe zou bijna ï'n staat zija ge weest de goede stemming te bederven. Bij den aanvanc der zitting vroeg hij het woord voor een „persoonlijk feit.' Dit bestond in de veronderstelling dat bij liet begrootingsdebat van „rotte appelen" was gesproken (de zoo- genaamle Katholieken, die naar de S.D.A.P overliepen). Daarmee heeft de heer Klein mij bedoeld, zei de heer Poppe! En toen kregen we iets heel mals te hooren over de Katho lieke Keric. die den beer Poppe niet beviel', de Biecht en dergelijke rare praatjes meer 't Klonk heel dwaas in de Raadzaal, te meer, waar einder de speech van den heer Klein indertijd niemand aan den heer Poppe beeft gedacht: hij is immers één uit de velen in den aippelertmand- De heer Klein was zoo verstandig, om op dit incidentje niet diep in te gaan. De voorzitter nam met een welwillend speechje afscheid van den heer Nagtzaam, waarop de lange agenda werd aangesneden. Even een klein opotathoud bij het voorstel van B. en W. om aan Herwonnen Levens kracht een subsidie te geven. De heer Peper was daar (natuurlijk tegen, omdat die Ka tholieke organisatie een „sectarisch karak ter'' draagt De voorzitter meende onzen com munist hierbij even op de vingers te moeten tikken. Gii spreekt herhaaldelijk van „secta- tarische" vereenigingen zei Mr. Heerkens Thijssen wanneer het gaat over organisa ties van bepaalde geloofsgenooten- Dat is toch absoluut onjuist; immers zulke veree- higingen verbinden zich niet om een bepaal de propaganda te voeren, maar om een so ciaal werk te bevorderen. De heer Koppen had een andere opmer king; hij wilde wel subsidie geven, maar dan moesten Rijk en Provincie voorgaan. Dien eisch hebben wij voor andere vereeni gingen vroeger toch nooit gesteld, zeiden de heeren v. d. Kamp en. mr. Bruch terecht. Deze laatste herinnerde er tevens aan, dat B. en W. beloofd hebben met algemeene re gelen voor subsidieering te komen; voor dit ééne jaar kan deze vereeniging dus nog on der de oude vlag door. En zoo kreeg Her wonnen Levenskracht da'n eindelijk den ge meentelijken steun. Toen kwam het groote stuk van den dag: het „nadere' voorstel van B. en W inzake bouw van arbeiderswoningen van gemeente wege. Men herinnert zich de zaak. Een vo rige maal kwamen B. en W. met een voor dracht om vier-kamerwonningen te bouwen, voor een klasse der bevolking, waarvoor noch particuliere ondernemers noch woning- oouwvereemigingen zorgen. Dit lag in de n.in der in September door mr. Slingenberg uitgestippelde wóningpolitiek: de gemeente houwt voor de minder gesitueerden; de woningbouwvereenigingen, voor de valiede voor arbeiders. Verder steunt de gemeente den middenstandswoningbouw. -UTO-uqiu™, Het eerste voorstel van gemeentelijken wo- j met 14 tegen 12 stemmen verworpen en imngbouw zou er dan ook wel door zijn ge- de voordracht aangenomen. Dit succes de vergadering .van 22 October niet meester was. liet zich door de prikken van mr. Bo- mans verleiden oni tegen haar eigen vroe gere houding in een motie in te dienen, waarbij de Raad besloot om 5-kamer-wonfn- gen te bouwen- De motie kreeg een meer derheid; mr. lSingenberg liet het plan uit werken maar. stuitte ~r zooals wij indertijd al voorspelden op den tegenstaud der Regeering, die zeer terecht voor een derge lijk woningtype ten behoeve der minst draag- krachtigen geen bijslag wilde geven. Men heeft Maandagavond de nadere voor dracht van B. en W. in ons blad kunnen lezen. Er bleek uit, dat, wilde men de motie Reinalda uitvoeren er minder wdnjngen zou den komen voor veel meer kosten. Nu kwam echter tot onze verbazing gis terenmiddag de heer Gerritsz vertellen, dat B. en W. de motie Reinalda verkeerd begre pen hadden en dug de zaak op een dwaal spoor brachten. De bedoeling was niet ge weest om voor de mftist gesitueerden 5-ka- merwoningen te bouwen, maar om in 't alge meen van gemeentewege een beter woning type neer te zetten. Kwam dat eenmaal met Rijks- en gemeentesteun tot sta'nd. dan zou er opschuiving komen; de beter gesitueerde* arbeiders zouden naar de nieuwe woningen gaan en de minst draagkracltfigen konden de krotten verlaten, welke zij thans bewonen en de leege woningen der eerstgenoemden be zetten. Met verbazing hoorden wij den heer Gerritsz zulks verklaren. Immers, dit stand punt werd een vorige maal niet door zijn partij, maar door mr. Bomans verdedigd. Deze laatste echter is daarvan teruggekomen vermoedelijk nadat het onderzoek bekend werd. waarvan de resultaten Sn de laatste voordracht zijn meegedeeld, een onderzoek, aantoonend. dat er inderdaad in Haarlem aanleiding te over is om voor gezinnen met inkomsten beneden f 20.— per week een aan tal woningen tegen een zeer lagen huur prijs beschikbaar te steller,. Mr. Slingenberg liet dan ook niet na uit de notulen der vergadering van 22 October aan te toonen dat de heer Reinalda met zijn motie niet bedoeld had. wat de heer Ger ritsz er nu van trachtte te maken. En zeer terecht merkte hij in zijn uitnemende rede op, dat de S. D. A. P. dan den vorigen keer had moeten voorstellen den huurprijs te verhoo- gen. Immers, de bijslag bij de huur als B- en VV. bedoelden te geven voor minder gesi tueerden, paste niet i'n een stelsel van 5-ka- merwoningen voor valiede arbeiders. Maar daarbij liet mr. Slingenberg het niet Hij verdedigde het thans opnieuw voorge stelde tvpe van 1-kamer, keuken en een paar slaapkamertjes, als een leeuw, gi'ng daarbij misschien wel wat te ver. Eerstens wees hij er op, dat Minister Aal- berse bii het jongste debat in de 2de Kamer had uitgerekend, dat liet niet aanging zooals voor Arnhem was gevraagd om woningen met Rijksstedn en bijslag te laten bouwen voor f 9.OO0 en f 10.000. Dat is 3.(XX) te veel had de Minister gezegd en dat zou op de geheele woning voorziening van ons land maar even f 300 millioen sche lenMijn .w<mmgep mr Slingenberg zullen f 6570 kostendat komt dus on geveer' met den eisch van den Minister over een. De Wethouder bad echter hierbij verge ten. zooals de heer Gerritsz later opmerkte, dat de Minister den grondprijs niet en B. en W. wel meerekenden. De andere differs van den wethouder wa ren overtuigender- De woningen, die B. en W. thans voorstellen zijn, 40. 7114 vierk. Meter en 47,12 viert. M. groot. En de heer Gerritsz heeft er ais bestuurslid van de Haarlemsche woi.uogbouwvereeniging laten neerzetten groot 36,12 vierk. Meter! Andere Haarlemsche woningbouwvereeni- gingen bleven ook beneden de maten, die B. en W. thans voorstellen. Kijk verder eens naar "Amsterdam: daar heeft een gepaten teerd democraat en woningspecialiteit als wethouder Wibauif, gemeentewoningen verde digd van een oppervlakte van 36,50 vierk. Meter. Die woningen hebben bovendien niet eens een keuken, maar een kamer met een spoelhok Natuurlijk voelde de heer Geraitez zich hierdoor in zijn. wiek geschoten. En het debat kreeg een vinnig karakter. We kre sen allerlei intimiteiten uit bestuursver gaderingen van de Haarlemsche Woning stichting te hooren, waarvan Mr. Slin- genberg eertijds secretaris was, mededee- liïigen, die ons echter weinig interesseer den. De vraag immers was alleen; zijn woningen als B. en W. thans voorstellen niet een uitkomst voor mensehon die nu op zolderkamers en andere krotten hui zen, Voor hen zijn het paleizen, zei do lieer Van der Ramp terecht. De principieele vraag bleef liet opschui- vlugs-systeem De heer Gerritsz; wilde 5- kamerwonin gen voor de arbeiders met loonen tussehen 30.tot 40.— Per week, om in die huis jes welke deze dan. zullen verlaten die minder gesitueerden to zetten. B. en W. wilden aanstonds voor detze ia at sten geschikter woningen bouwen en do woning-voorziening voor de valiede ar beiders aan de woningbouwvereenigingen overlaten. Mijn opschuivings-systeem begint van onder op, zei Mr. Sliugonberg; de S. D. A. P. wil boven aan beginnen. B. en W. hebben thans gelukkig hot pleit gewonnen; een motie-Geirritsz werd eenige maanden vertraagd; thans zijn wij weer in de oude banen terug gekeerd. En nu; vooruit! Het- debat bleef bij de bouwerij. Een vol gend punt betrof liet verleenen van een voorschot aan de woningbouwvereeujging „Eosebaghe". De heeren Miezerus, Van Liemt en Jonekbloedt hadden ernstige be zwaren tegen de vreemdsoortige plannen van den architect Van Loghem. De lieer Miezerus nam er den duimstok bij, wan delde door de Raadszaal en demonstreerde welke grilligheden de heer Van Loghem wil beginnen: de voorgevel komt aan den achterkant te liggen; de woningen zullen allerlei vreemde inspringen krijgen en kamers van een breedte van. 3.27 M., pij penladen, die nooit zullen voldoen. Later zal men de huizen willen veranderen; dat zal honderdduizenden kosten, waarschuw de de heer Miezerus, die bovendien een drietal brieven van andere architecten voorlas, welke ons echter minder overtui gend leken, dan de argumenten van den heer Miezerus zelf. Do heeren Jonekbloedt en Van Liemt onderstreepten dit betoog en wezen er op, dat liet systeem-van Loghem er toe zou leiden, dat de bewoners de natte waseh aan den straatkant zouden gaan ophan gen. De heer Klein meende echter, dat men niet moest ingrijpen in de autonomie der woningbouwvereenigingen, terwijl mr. Slingenberg de verdiensten van den lieer Van Loghem naar boven trok. Slechts 10 raadsleden volgden den voor zicht igeu weg van den heer Miezerus en stemden tegen de voordracht, wat zeggen wil, dat zij Werd goedgekeurd. Nog werd aangenomen, een voorstel van de commissie voor dc strafverordeningen, 0111 het bioscoopbezoek aan kinderen be neden 16 jaar te verbieden. De heer Nagt zaam sprak daarbij zijn laatste woord en een zeer sympathiek. Zijn ervaring had hem geleerd, dat iedere bioscoop nog afgezien van de voorstellingen door de irri tee rende wijze van vertooning, ge vaarlijk is voor de kinderen. Daarom was hij vóór het voorstel, in tegenstelling met. een aantal zijner partijgenooten, die zeer onlogisch bioscoopbezoek van kin doren onder geleide wel wilden toestaan. Mr. Bruch illustreerde do meening van den heer Nagtzaam ng met eenige staal tjes uit zijn practUk in de rechtzaal, waar door onze meening van het varderfelijke van den bioscoop opnieuw werd bevestigd. Dc films op school als middel van aan schouwelijk onderwijs als o.a. mevr. Willekes-Macdonahl bepleitte ziedaar 't eenige wat men deh kinderen op dit ge bied mag geven. Met groote meerderheid besloot dun ook de Raad dat aan kinderen beneden 16 jaar voortaan in Haarlem de toe gans; tot den bi oscoop zal worden ontzegd. Hulde voor dit wijze besluit! Men zal vragen: waar bleef liet debat over de Volksuniversiteit! Het punt stond achteraan op de agenda 011 kwam eerst legen half zes aan de orde. De voorzitter meende, dat men het dus moest- aanliou den tot oen volgende vergadering óf wel er ovei stemmen zonder debat. De heer Peper wilde er zijn meening over zeggen; dus krijgen wij dit onderwerp een volgen den, keer terug-. Dan nog een. geheime zitting, waarna benoemingen en een ruzietje tussehen. de heeren Reinalda en Klein, zoodat de klok over zeven wees, eer we scheidden! gaan, had mr. Bomans de sociaal-democra ten met in het harnas gejaagd. Wij hebben toen met kracht de partij van B. en W. gekozen en het voorstel sterk verdedigd. Wij hebben daar geen spijt van- Want nu is wel gebleken. dat de toen gewezen weg de juiste was. De S. D, A, P, die zich zelf Jn heeft het college en speciaal Mr. Slin genberg ten volle verdiend'. B. en W. hebben in September een leiddraad van gemeentelijke woningpolitiek aangegeven. Daartegen heeft zich toen niemand ver zet. Een politiek intermezzo heeft het voortwerken in de aangegeven richting HULP AAN OOSTENRIJK. Na d,e uiteenzetting van staatskanselier Renner verklaarde de voorzitter van 't co mité van organisatie der comm. voor het herstel Louchettr. nad.at hij 't besluit van den .Oppersten Raad li ad meegedeeld, om in de eerste plaats dc djadelijkc toezen ding van 30.000 ton graan, te .Triest lig gend, te bevorderen dat de geallieerden aan Zuid,-Slavic een krediet zouden geven voor de levering van levensmidjd(elen aan Oostenrijk. Een door den Oppersten ltaaid' ingestelde commissie zou zich met bet uitvoeren der Ie v e nsmi ddje 1 e n Ir a r is p or te n belasten. Voorts zou zoo mogelijk binnen een week worden beslist, welke verpande Oos- tenrijkscho activa zouden worden vrijge geven om' dadelijk krediet te kunnen krijgen. De .Opperste Raad heeft verder zijn toe stemming verleend voor. het beëindigen der onderhandelingen tussehen dc Oosten- rijksche regeering in ee'n Nederlandse-li consortium in zake de verpanding van het Oostcnrij.ksche tabaksinonopolie. Het hierop to verkrijgen voorschot van 30 millioen Nederlandsehe guldens zou in de eerste plaats worden besteed voor dien aankoop, dor noodzakelijke levensmiddelen DE NOOD IN DUITSCHLAND. Dc rechtsche partijen in de Duitschje nationale vergadering hebben een inter pellatie aangekund,igd, waai in zij er op wijzen dpt liet 'economische leven in Duitschland door jdp verkeerde economi sche politiek en door de nieuwe wet-ge- geving pp. belasting- cn sociaal gebied be dreigd wordt met een volkomen vernie tiging. Dnardpor komen breede volkskri'i- gen in het gevaar zich niet meer te kun nen voeden bij de voortdurende en gewel dige stijging van allo prijzen. De recht se he partijen vragen de regeering .wat zij denkt te doen om dp dreigende eco nomische catastrophe' te verhinderen en de-niet onmiddjellijk bij de productie be trat ken kringen der bevolking leven-vat baar te houden, DE POLITIEKE VERWARRING IN DUITSCHLAND. In den Pruisische» Landdjag is eergis teren besproken over de motte waariu er bij de regeering op aangedrongen wordü stappen te doen om zoo spoedig mogelijk te komen, tot het stichten van een Duit- scTien eenheidsstaat. De aanvoerder der conservatieven, dp gewezen minister van financiën I-Icrgt zei, „Ook in mijn partij zijn er aanhangers van dpn eenheidsstaat. Zij zijn geeètdjrf- tige voorstanders van een eensgezind Duitschland, doch van een Duitschland. on der een Duitscken Keizer. (Onrast links) Wij .wenschen in de eerste plaats den terugkeer van den ouden Prufeischen geest Geeft gij liet oude Pruisen liet zijne."' (buide toejuichingen rechts). Na deze woorden klapten 'de bezoekers van dc publieke tribune in de handen Do afgevaardflgdon links protesteeripn daartegen-. De tribune applaudisseerde nog luider. Er ontstond een geweldig rumoer Dc president zwaaide minuten lang dp schel. Toen het lawaai bedaard was,-zei de .voorzitter de tribune oan:ijdellijk te zullen laten ontruimen in 'ien weer toe- kenen van goed- of afkeuring wei-den ge-, geven. Daartegen protesteerden de afge vaardigden rechts. Links en rechts gin gen tegen elkaar ie keer. E11 liet duurde heel Jang voor de stilte terugkeerde. Ziedaar het streven der uiterste rech terzijde. Lijnrecht daartegen in gaat ic'.e rovolutioimaire strooming d:cr Communis ten. Dat deze heeren nog lang niet et LI zitten, bleek gisteren in dp zitting vac, den Pruisische» Landdag, waarin de Mi nister van Binncnlandsche Zaken Hein.8 het volgende betoogde: „Wij moeten re kening .houden met de mogelijkheid dat de uiterste linkerzijde idjezen winter op nieuw flogingen zal doen tot een contra revolutie. Doch wij zullen sterk genoeg zijn pin deze pogingen te doen mislukken." Dat bclboft dus nog wat! JAPAN,SCHE .TROEPEN IN RUSLAND ln het Engelsche LagerlijUis verklaard© Churehiil in antwoord op een vraag be treffend© bet aantal geallieerde troepen, die nog in Rusland zijn, dat hij zonder locs temming der geallieerden gèen vrij heid voelde- om dienaangaande" inlichtin gen te verstrekken. .Wat de Japanselio U-uepeuniacUt betreft, deze is aanzienlijk en neemt steeds toe. NIEUWE POGINGEN VAN PAUS? Z- II. DIA Volgens' de Berlijnsche bladen heeft 23. H. dp Paus opnieuw stappen gedaan bij' do Fransche rpgoering tot het ia vrijheid stellen van dp Duibscho krijgsgevangenen. DE VLA AMSCHE KWESTIE. ïn dc Kamer is dadelijk, nadat minister, Delac-roix zijn rageeringaverklaring had afgelegd, het vraagstuk dor talen aan d» orde gekomen. Het „Laatste Nieuws" geeft daar het volgende verslag van: De b. De Grave (Vlaamsch)Het was misschien de vroegere gewoonte, dat ml- nisterieele verklaringen alleen in het Fransch geschiedden, maar ik aoht dit ge heel in strijd met de rechten en belangeu van het Vlaamsche volk. (Er ontstaat ge-' rucht en de voorzitter hamert om stilte). De verklaring- moet dan ook, volledig vertaald in het Vlaamsch in het beknopt verslag verschijnen, en wij hopen, dat in, de toekomst dergelijke verklaringen in beide talen afgelegd zullen worden. (Le vendig handgeklap op Verscheidene ban-, ken). De h. Pas tui- (Franseb): Ik heb er' niets van A-erstaan. De h. Delacroix, eerste minister: lk houd ter beschikking een Vlaamsche tekst doch het zal niet noodig zijn, ook dien nog voor te lezen. De voorzitter: Er worden maatrege len getroffen, opdat alle stukken in beidi talen gegeven zouden worden. GEMENGDE BUITENL. BERICHTEN. Ernstige ontploffing. Volgens pen bericht uit Withelmslvtl'en, heeft d/oor onvoorzichtigheid in een arn- inunitie-dppót ©en ontploffing plaats ge vonden ,vanzwaregranaten. Voorloopig wordt het aantal gedcodjc mannelijke cn. vrouwelijke arbeiders geraamd op 43, het1 aantal gewonden, onder Avie velen ernstig op meer dan 100. De jmnterieele schade is zeer groot. Blijkens een telegram van den Lon- densclieri .berichtgever van het „Hbld." hebben de Icrsche militaire autoriteiten bot welbekende Ierselu- blad „Freema is Journal'" \-erboden. In de zaak Helfferich-Erzberger ij. den lieer Helfferich gisteren de actii van beschuldiging toegezonden. Erzbei'gcr kreeg tevens verlof een-civiele aciie in te dienen. Volgens den „Bcrl. Lokalanzeiger" hadjden eergisteravond, zieli bij liet station to Berlijh ongeveer 300 menscheu ver zameld, jnet de bcdpeling de daar opge stapelde goederen te stelen. Een poging de stationsambtenaren 1c overmeesteren, mislukte. „De Schelde" maakt ouder voorbehoud melding van het volgende: Ons gouvernement had stof noodig om onze soldaatjes te kleeden en zag verlangend! uit naar aanbiedingen. Een Dluitsch huis had de stoutmoedigheid een aanbod te doen.' KIEUWMSWENSC1EN gasaa-i i-j.u,.iil'

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1919 | | pagina 1