TWEEDE BLAD
HET WITTE HUIS.
Wat de Pers zegt
BUITENLAND
Kerk en School
Orde en Arbeid
Brieven uit Borneo.
Kunst en Kennis
Handel en Nijverheidl
FEUILLETON
MAANDAG 12 APRIL 1920
m.
De troeoeken in Uuitscnianu.
de fransche bezetting van
dmtsche steden.
i&MENBDE BU1TENL. BERICHTEN,
M' 1
DE MISSIE VAN NOORD-BORNEO.
(In het vorig deel werd verhaald, hoe Fr.
Jackson met den derden missionaris Fr. Kel-
ty naar Labuan trok).
Doch men moest nog verder op en de twee
priesters landden in Po par in Noord-Borneo
in liet begin van 1882. Zij waren de gasten
van den Europeelsche magistraat. Hier bloei'
Fr. Kilty achter en de Prefect trok verder
op het land in. Piiaclisch de eerste Euro
peaan in het binnenland van Bon-co. Wie
zal kunnen zeggen de moeilijkheden en liet
harde leven dat hij daar geleden heeft. IVele
van zijn brieven heb ik doorgesnuffeld en aan-
teekeningen gemaakt, doch nu heb ik ze niet
bij de hand; en mijn prentjes liggen op de
vuilnisbelt. Fr Kilty bracht de dagen door
mei het gebied doorkruisen en plaatsen uit
te zoeken, waar wellicht een missie geopend)
kon worden! Hij werd spoedig een slachtoffer
van de koorts, zoodat hij altijd koorts had,
naar Kucking a'ertrok en overgeplaatst wen!
naar Nd.-lndii\ Papar bleef sukkelen Zonder
eenige kennis van de taal, zonder kennis van
den Doesoes, zonder te weten waar het mid
delpunt van een goede bevolking was, kun
nog geen eigenlijk missiewerk begonnen wor
den De Tyr.oler Pundleider kwam in '82 cn
trok rond cn vond en vestigde zich in '80
to Beendoe, in de buurt waar do oerste Pre
fect begonnen was. Te Beendoe woonden^
Kadayans, veel gelijkend op de Doesoons en
zeker Doessoens van koni-af, döeh vermengd
hoogstwaarschijnlijk met Javanen, die ill de
zestiende eeuw naar Brensei kwanten, toen d-fl
Sultan een Javaansche prinses huwde. Succes
bleef niet-uit; bijna alle mannen leerden de
catechismus etc. en veten weirden gedoopt,
doch de Touwen, was geen bijkomen aan. Dal
de eeuigste plaats die succes had doch
„eerste gewin kattegeeren; tweed© gêwin gaat
't zakje in". Sinds '94 is Beende© wegens te
kort van krachten opgeheven. Daar is d© Ma-
homedaansche invloed sterk.
In '83 waren er twee Frs. te Pnpar, tenmin
ste officieel voornoemde Tyrol er) en onz©;
landgenoot Prenger z.g, die in N.-Indiê aal
moezenier geweest was en naar Borneo werd:
gezonden. Zij leefden tenminste hadden een
soort huis lis Simpodo 15 K.M. de rivier
op: Ik ken de plaats goed en d© oudere
Doesoens weten nog te vertellen van die twee
blanken, 't Was als reeds gezegd trék
ken en nog eens trekken door moerassen, over
heuvels, door rijstvelden, rivieren enz. «r»
alles in een tropenzon. En dan in dien tijd:
't Grootste, 't voornaamste voorval drama
misschien schijnt 't volgende geweest te
zijn. Weer waren de twee prriestars op stap
voor verschillende dagen aan het rondtrek
ken om het land te verkennen, 't Begon te
regenen, en als meer gebeurt hier: als 't eens
goed aan den gang is blijft het regenen ajn
paar dagen aan één stuk. De rivier begon
te zwellen en te bulderen als meer g©-
lieurt -r- zooals beschreven in de „Banjir".
De lage missieheuvel langs den stroom kwam
onder water en de kracht van het sissende
en schuimende nat ondermijnde hét huis en
't werd uit elkaar geslagen en de stroom nam
het mee naar zee! Arme missionarisseni Ver
moeid, afgemat thuis te komen en geen „thuis"
te vinden; dat de hut weggespoeld was, js zoo
erg niet, doch 't weinige dat zij bezaten, ooi
eenige kostbare herinneringen van ouders, zus
ters, broeders, vrienden in het vaderland,
dat was alles weg!' Doch in moeilijkheden en
tranen moet gezaaid. Als alles voor den wind
gaat, is het niet blijvend, schiet het geen wor
tel en verdort. Father Prenger vertrok naar
het Oosten, naar do nieuwe plaats „Elopeira".
Schoon© stad het tegenwoordige Sandakan.
Hier woonden verscnillende Gouvcrnemsnts-
klerken, kleurlingen en Indiërs, doch hij kwam
na 3 maanden terug naar Papar. In '85 ging
hij weer naar Sandakan en ontmoette IgnasLo,
de oude knecht van Fr. Guarteron en mei
hem vertrok nij naar de Westkust tsa door
kruiste Patalan. Hij vestigde zich te Pinam-
pang en sinds dien is Pinampang in dicht
bevolkt district altijd een Missiestatie gewe©st.
't Werd uitgebreid en Inaboug geopend.
Tegenwoordig één Father en 3 Zusters; doch
spoedig zal een andere missionaris daar gaan
werken. Papar kreeg zijn vierden of vijfden
missionaris in den persoon van den Beier
Fr. A Kurtz, die in '88 daar aankwam en
terstond begon met een huis te houwen te
Negapes, 12 K.M. öp; doch hij kwam 't vol
gend jaar nog een paar K.M. naar beneden
en eindelijk in '88 vestigde hij zich op den
tegenwoordigen Missieheuvel. Die li©uvel h^b
ik beschreven zeven jaar geleden en beter,
dan ik het nu kan. Rondom rijzen velden
en Doesocnwoningen, toentertijd dicht bevolkt
Doch die heuvel lag verwaarloosd, dicht ge
groeid met boomen en struiken en van, alles
i nog wat, want niemand die hetwagen zou
dien heuvel te beklimmen, want het was bet
rijk der spoken en de durfal zou er zijn leven
bij inschieten. Sterke Fr. Kurz laclitte om aï
die praatjes en hij beklom en bekeek dien
heuvel én vond hem bijzonder geschikt voor
'n missio. Met eigen hand zwaaide hij ien
grooten bijl en deed de reuzenboom©n plon
zen^ zoodat zij in hen val kleinere boomen
meesleurden. De Doesoens beken van verre
toe en verwachtten den blanke nooit weer
te zien. Doch hij kwam weerom en bleef
nog vele jaartjes bij hen. Toen alles zoo
wat omgekapt was, behalve de ijzerhoutboo
men e n een paar weken gedroogd had, werd
het vuur er in gestoken en een vuur van 'n
omgeslagen boscli hier brandt voor uren en
dagen: De priesteressen waren aan 't offeren
en kooitjes aan 't maken voor de verdre
ven „geestjes" zooals ik meen ik beschreven
hob in 't artikel over „Godsdienst",
GEVAARLIJK OOGENBLIK.
Nu de leiders erkennen, .dat de staking
der transportarbeiders zoo goed als ver
loren is, begint die staking eerst recht
gevaarlijk te worden, jneent de „Stan
daard."'
„Meer en meer blijkt dat de bewe
ging zelfs den leiders der Federatie bo
ven het hoofd groeit. Het congres van
het N. A. S. in Arnhem leverde too-
neeltjes op, die doen denken aan de
„hel" in 1903. Maar, zooals toen, wordt
ook nu gedreven in de richting van
de allgemeene staking. Wanhoopsdaden
kunnen eiken dag komen. Mannen als
Sneevliet begimjen meer en meer naar
voren te komen, die ook hier den chaos
prediken en een toestand willen wek
ken als jn Duitschland js ontstaan. Men
wil de vernieling. De strooming in de
Federatie gaat meer naar links.
De voorzitter moge nog opwekken
tot arbeid en productie, de leden wil
len niet meer werken, zij willen ver
nielen. Eerst alles verwoesten en dan
zullen zij, naar ©en van de leiders op
merkte, werken al moest het achttien
uur daags zijn. Eerst moet het socia
lisme er zijn.
Wordt door de sociaal-democratische
pers feitelijk niet jn dezelfde rich
ting gewerkt, al spreekt men nog an
dere taal?
Het Internationaal .Vakverbond tracht
den revolutionairen stroom af te leiden
in de richting van den wensch naar
socialisatie, en met de groote woorden
van het manifest en de snoevende be
wering dat twintig raillioen arbeiders
achter hen staan, trachten Oudegeest en
de zynen. de communisten te overtroe
ven. Wat deze leiders drijft, is echter
niets dan de vrees, hun invloed te moe
ten afstaan aan wie meer links nog
staan dan zij.
Het is al vertoon van kracht, maar
in wezen zwakheid.
En als het tot opstootjes komt, tot
„wanhoopsdaden van het impulsieve
element,' dan kan men nooit wéten
wanneer Mr. Troelstra zijn studie af
breekt om het sein te geven tot den
aanval.
Wij willen er nogmaals op wijzen, dat
wij hier niet moeten inslapen, denkende
dat het Duitsehe voorbeeld wel zal af
schrikken. Het tegendeel js voor de
verleide schare het geval. Het gevaar-
is voor Duitschland nog lang niet be
zworen, en jn ons land is het evenzeer
aanwezig."
Alleen zij die in beginsel gebroken heb
ben met de revolutie, staan sterk tegen
over haar yreeselijke .verleiding. En zij
hebben tot taak hunne organisaties te
sterken en wakker te zijn.
Wakker en waakzaam dag en nacht.
Uit het Westelijk industriegebied.
Ten zuiden van de Hoer blijven nog im
mer troepen roode gardisten rondzwerven.
Velen, die in de thans door de rijks weer be
zette steden thuis behooren, vertrouwen de
amaestiebeiofte niet en durven niet naar
huis terugkeeren. Te Eiderfeld zijn weder
eei-óge honderden aangekomen en croor de
arbeidersweer ontwapend. Streng wordt
onderzocht of de roode pleegzusters werke
lijk als zoodanig opleiding genoten hebben.
De arbeidereweer wil de in beslag geno
men wapenen niet aan de regeerïng&troe-
pen afleveren. Mochten dézen oprukken,
<ian zal uien deze wapens naar het bezette
gebied zenden. Alle wapens dier bevolking
zijn oudje* bedtraigimg miert doodfetraf Stoor
de arbe&Öersweer opgevorderd. In Eider
feld heersctó absolute orde.
De toestand in Munster.
Volgens die ta Munster ontvangen be
richten is er van een herstel dei* orde nog
geen sprake, vooral niet in het land van
Berg. Ten Zuiden van Lünen is er weer o<p
de riiikshroepen geschoten. Elders, ook bij
Wezel, zijn gewapende roode benden ge
meld. Tusschen Oberhausen en Wezel is
oen groot wapendepot met verscheidene
kanonnen ontdekt. Te Vohwinkel is een aar-
beidereweerbaarheidskorps gevormd nat
louter bolsjewistische vluchtelingen, dat
tot een revolutionaire roo ver bende ge
groeid is. Te Elberfeld-Barmen heeft de
roode arbeidersweerbaarheid verklaard,
dat zij zich tegen den opmarsch van de
rijkstroepen zou verzetten en in het gebied
van Bermen, Elberfeld en Itemscheid
kraehtigen tegenstand zou bieden. Te Mun
ster staan 6000 man, welk aantal, bij een
aanval van de rijks troep en tot 16.000 man
verhoogd kan worden, waarbij nog de roo
de gardes komen, welke thans op Barmen
terugtrekken, zoodat men mot een leger
van 35.000 man rekening moet houden. In
het district Hagen denkt niemand erover
de wapens in te leveren.
De verliezen van de rijkstroepen in het
Roergebied zün in totaal 25 officieren en
128 man gedood en 300 gewonden.
De contra-revolutie.
De „Freiheit" beweert, dat geaeraal van
Lnttwitz en kolonel Bischoff, die door de
regeering gezocht worden, zich geheel vrij
in de buurt van Stralsund in Pommeren
ophouden. Eüttwitz leidt vandaar uit zijn
nieuwe tegen-revolutionaire beweging, ter
wijl Bischoff het land doortrekt voor de
uitbreiding van de propaganda. Te Greifs-
wald alleen zouden reeds meer dan 500 stu
denten gewapend geworden zijn. Het blad
voegt er aan toe, dat de Duitseho regee
ring dit alles reeds een week lang weet.
Minister-president Braun heeft beloofd
krachtige maatregelen te nemen, maar er
ie tot dusver nog niets gebeurd.
Het Fransche antwoord op
de Engelsche nota.
In antwoord op de Engelsche nota over
de bezetting van Frankfort enz. door de
Fransche troepen antwoordt Mülerand, dat
deze daad, die uitsluitend voortgekomen is
uit buitengewoon ernstige overtredingen
van het verdrag, allerminst ingaat tegen
Frankrijk's innig verlangen om het bond
genootschap volkomen oprecht toe te pas
sen. Hij herinnert or aan twee dagen voor
het begin van den opmarsch de bomdge-
nooten te hebben geraadpleegd en gewaar
schuwd door de operaties, die zoudeu losko
men, te omschrijven, zoodat ze die dus
reeds kenden. Natuurlijk ban er enkel
sprake zijn van ontruiming van Frankfort
Indien Duitschland rekening houdt met de
vooiwaarden die herhaaldelijk aan dit land
zijn meegedeeld, maar de Fransche regee
ring verlangt aanstonds'met de Engelsche
besprekingen aan te knoopeu over de alge
meen© uitvoering van het verdrag met
Duitschland.
Blo yd George is aaa boord van het se.
„Dekta" naar San Remo vertrokken. Hij
gaat naar Italië, zonder Frankrijk aan te
doen.
De meening in Italië.
Het „Berliner Tageblatt" brengt eenige
interessante persstemmen uit Italië. Zoo
schrijft de „Teanpo"» dat Frankrijk even
veel belang als Duitschland beeft bij her
stel van de orde jn het Roergebied. Verder
zegt bet blad dat Italië eenvoudig moet
weigeren het optreden van Frankrijk goed
te keuren en dat kan Italië, indien het zich
slechts op het verdrag van Versailles wil
beroepen dat de eenheid van den Duit-
sch.cn staat erkent en aan geen enkel enten-
teland dus ook Met aan Frankrijk, het
recht geeft zich te mengen in de binnen-
iancieche politiek van Duitschland, zelfs
niet in het bezette gebied. Men moet aan
Frankrijk to verstaan geven, dat elke sepe
ratische actie schadelijk is voor het even
wicht van. Europa» voor den vrede en bet
herstel van Europa en bovendien een
schending van bet verdrag van Versailles
Do „Secoio" zegt, dat Frankrijk de on
rechtvaardigheid van een militaire bezet
ting nit eigen ondervinding kent, dat het
een voorbeeld van geweldpolitiek geeft,
doordat bet aan Duitschland nog meer
grondgebied wil ontrukken. Frankrijk
moet thans gevoelen dat het alleen staat.
Nog meer plaatsen bezet.
De Fransehen hebben Vrijdag ook de
stad Badenhansen bezet. Het rijksweerregi-
ment 35, dat van Darmstad naar Baden-
Baassen was veipTaatst, heelt ma oofc'
plaats moeten verlaten. Het regiment zal
zaeh waarschijnlijk voorloopig naac de bad
plaats Orb begeven.
Sommige bladen meiden, dat d© Fran
sehen nog meer steden^ o.a. AschafiPea-
burg, willen bezetten.
De toestand te Frankfort.
Wegens ©en aanval op een Fransehen ja
ger, wiens rijwiel en karabijn ontnomen
wend, is aan de stad een schadeloosstelling
van 10 rijwielen, 10 revolvers en 10.000
mark opgelegd, welke voor vanavond vol
daan moet zijn. Het protest van de stad
bleef onvoldaan.
De bestuurder van het Wolffbureau te
Frankfort is voor den Fransehen krijgs
raad moeten verschijnen omdat hij een te
groot aantal dooden en gewonden had op
gegeven in een telegram over de bekende
incidenten.
De verschillende organisaties der spoor
wegwerklieden in het door de Fransehen
bezette gebied hebben een motie aangeno
men en gepubliceerd, waarbij in scherpe
woorden het optreden van Frankrijk af
gekeurd wordt. Het spoorwegpersoneel
verklaard slechts aan de bevelen van de
vroegere autoriteiten te zullen gehoorza
men.
js
Dc moorden in Armenië.
De Times heeft berichten, die de uitmoor
ding bevestigen van de Axmeénacbe bevol
king van het distriet Gokhtan, Zuid-Ooste
lijk van Erivvan. De twee voornaamste
steden van het district zijn Beneden-Akoelis
en Boven-Akoelis. die tezamen een bevol
king telden van 10,000 a 15,000 zielen. Dezen
schijnen vrijwel te rijn uitgeroeid. Enkele
jonge vrouwen mochten het leven behouden.
Ook schijnen er enkelen rij het weinigen
hebben kunnen vluchten. De plaatsen zijn
verwoest en van de kaart gewischt.
Op de mijn Castellengo bü Hinden
burg in Opper-Silezië heeft in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag een geweldige ont
ploffing plaats gehad. Reeds 30 dooden en
7 gewonden zün onder de puinen uitge
haald.
De Duitscbe enquêtecommissie.
De tweede parlementaire commissie van
onderzoek zal Woensdag een openbare rit
ting houden, waarin graaf Bernstorff en
majoor Papen zullen worden verhoord.
Het Huis van Afgevaardigden te Was
hington, heeft met 243 tegen 150 stemmen
ven resolutie aangenomen, waarin de oorlog
met Duitschland als geëindigd wordt ver
klaard- Met de Republikeinsche meerder
heid stemden 22 Democraten vóór de resolu
tie. Van de Republikeinen stemden er twee
tegen.
De resolutie gaat thans naar den Senaat.
Het spoorwegconfJiet In de Vereenigde
Staten.
Zaterdag maakten wij melding van een
staking van 50.000 spoorwegarbeiders in die
Vereenigde Staten.
De New-Yor koelie correspondent vaan die
„Times" meldt daaromtrent nader, dat de
aandacht van het publiek in Amerika an
dermaal door arbeidsgeschillen in beslag
wordt genomen. Er ie nJ. een staking on
der het spoorwegpersoneel uitgebroken,
die weliswaar slechts 50.000 van de 1 mil-
lioen man betreft, maar aangezien die ste
kers voornamelijk uit seinwaehters be
staan, zeer belemmerend op het spoorweg
verkeer dreigt te zullen perken. Dit is nn
reeds het geval te New-York, Chicago, St.
Louis en andere groote steden-
Het uitbreken van deze staking wekt ai-
gemeene verbazing, ook in de regeerings-
krangen. De erkende vereeuiging van
spoorwegpersoneel en federaties van de ar
beiders keuren de staking af, omdat een
der oogmerken is, oen algemeenen bond
van spoorwegpersoneel op te richten. Met
den eisoh tot loonever hooging van de ste
kers gaan de federaties van de arbeiders
aceoord.
De schuld van het uitbreken van de sta
king wordt gedeeltelijk toegeschreven aan
het feil, dat president Wilson er niet im
geslaagd is, een arbeidersraad samen te
stellen, zooals bepaald werd, toen ijo
spoorwegen weer aan het particulier be
heer werden teruggegeven.
Reuter seint nit New-York:
De toestand in het spoorwegverkeer Is
kritiek, tengevolge van den beperkten
dienst in verhand met de staking, waartoe
door het bestuur der betreffende organi
satie geen bevel was gegeven.
Donderdagavond werden 28 zware mis
dadigers van Neuruppin per spoor naar de
gevangenis van Luckan vervoerd. Nabij het
station Duben vielen de gevangenen plotse
ling hun begeleiders aan en konden aan eeni-
cen de wapens ontrukken. Er volgde een
schietpartij ia 'dé duisternis, .waarBjf twee;
begeleiders gewond en een gevangene gedood,
werden. Twee andere gevangenen werden
zoo zwaar gewond, dat rij in het ziekenhui»
te Luckan overleden. Zeventien misdadigers
konden tijdens de schietpartij ontvluchten: p
zeven van hen riin weer gevat-.
In Bologna is de algemeen© werksta
king geëindied, maar in de ander© steden
van midden Italië is de toestand nog niet
veranderd. Ook in Givita Veechia is de alge,
meene werkstaking uitgeroepen. Het spoor
wegverkeer tusschen Rome en Genua staat
geheel stil. In de omatreken van Pavia en
Montora hebben bloedige botsingen plaats
gehad, waarbij dooden en gewonden zjjn ge
vallen. Er is in deze streek door brandsticht
ting veel schade aangericht.
Bij de tusschentüdsche verkiezing te
Dartfoxd (Engeland) ia Mills, de candidaaV
van de arbeiderspartij gekozen met 13.61Q
stemmen. Wine, de onafhankelijke liberaal
kreeg 4562, Miller, de coalitie unionist 4221
stemmen. Applin van de nationale partij 2552
en Fehr, onafhankelijk. 1802 stemmen, zoo
dat Mills zielfs de volstrekte meerderheid ver
kreeg. Bij de overige verkiezing wa3 de coa
litieliberaal gekozen met een meerderheid
van 9120 stemmen over den arbeiderscandi-
daat.
n In Duitschland is ook dit jaar van de
invoering van den zomertijd weer af£..rien.
Nog steeds woTdt een bloeiende sluik
handel van Duitschland naar Nederland
gedreven in varkens en hoewel de grensbe
ambten er dikwijls aanhouden, wordt in de
Hollandscho grensplaatsen tengevolge van
den lagen stand der marken dikwijls goed
koop Duitach varkensvleesch gegeten.
In Duitschland komt den laatsten tijd
bp mannen veelvuldig een hoofduitslag voor,
die zeer hardnekkig is en begint waar de
rand van den hoed op het hoofd drukt. Het
is den geneesheeren gebleken, dat dit ver
oorzaakt wordt doordat voor den binnenrand
der boeden veelal een soort wasdoek ia
plaats van leder wordt gebruikt. Men zij der
halve bü bet koopen van hoeden speciaal
van Duitsch fabrikaat op zün hoede.
Op het marktplein van het stadje Oak
car prükt het standbeeld van den aldaa*
geboren generaal von Seidlitz. Dezerdage»
prükte de generaal met een krans van uitge
blazen ganzeneieren, die hem door spotvogel»
was omgehangen.
HULDIGING YAN ED. YEBKADE.
Het persb. V. D. verneemt, dat zich een
commissie gevormd heeft, tot huldiging van
den heer E. Verkade. bij zijn afscheid6voor-
stelling op 1 Mei as. in den Stadsschouw
burg te Amsterdam. De burgemeester van
Amsterdam heelt zich bereid verklaard het
eere-voorzitterschap der commissie te aan
vaarden.
V»
VEJREEN1G1NGEN YOOR M. U. L. O-
In een Zaterdag té Utrecht gehouden ver-
gadering van de groote vereenigingen vooi
M. U. L. O. is nu uitvoerig debat met alge-
meene stemmen een motie aangenomen waar-
hij wordt te kennen gegeven dat de thans
getroffen regeling van noodlottigen invloed
zal zijn op de ontwikkeling van 't M.U.L.O
en wordt voorts verklaard dat behalve een
hooger grondsalaris, een belangrijke verhoo
ging voor bezit van bevoegdheden moet wor-
den toegekend.
«««■raw --»11..!! i—«.I i ll4 ,_ji
ONTGINNING YAN DE PEEL.
De Minister van L. N. en H. heeft in d<
Memorie van Antwoord betreffend het wets
ontwerp tot uitbreiding van het Staatsmijn-
veld meegedeeld, dat plannen in voorberei
ding ziin tot ontginning van het steenkolen-
gebied in de Peel.
HET PERSONEEL EENER LEVENS
VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ
Toen de Levensverzekering-Mij. „Dt
Utrecht", destijds ..Piëtas" overnam, werd
mede het geheele personeel van „Piëtas
overgenomen. Nu „de Utrecht" echter de Le
vensverzekering-Mij „Het Maliehuis*' heeft
overgenomen, is het grootste deel van he
personeel van „Het Maliehuis" door de nieu
we directie de betrekking opgezegd, niet toe
zegging van een half jaar salaris. Dit per
soneel heeft de zaak in handen gegeven vai
den Bond van Handels- en Kantoorbediei
den.
157.)
„Dat was uw redder, uw Eduard, die
toesnelde om u uit de armen van den
snoodaard te bevrijden", sprak hare moe
der met een dankbaren blik naar den
dokter wendende.
„Die goede Elduard" sprak Laura, ter
wijl zij hem haar hand toestak, „wat
vas er zonder hem van mij geworden...
Ik begrijp niet waarom het werkvolk
niet is toegeschoten.
„Dat had zijne handen vol met my",
hernam hare moeder.
„Neen, mamaatje" sprak de dokter, „dat
te het niet wat die menschen verhinderde
naar boven te snellen, maar ik zal het u
maar zeggen, zij1 waren door den ellende
ling omgekocht."
„Omgekocht, omgekocht", nep mevrouw
Traumbaeh met een smartelijke verba-
ring op haar gelaat, „hoé is het mogelijk
dat men zich tot zoo iets kan loenen,
dat volk doet toch alles voor gold".
i „Ja, maar zij hebben niet geweten dat
de zaak zich aldus zou toedragen. De boos
wicht heeft hun herhaalde keeren geld
in de handen gestopt, opdat zij' u zouden
bewegen het huis te komen zien. Hij' be
greep wel dat dit niet zonder Laura zou
gebeuren, en dat volk schijnt geweten
ie hebben, dat het om haai' te doen was.
Dit is ook de reden, waarom de timmer
man door zijtne mooie redeneering over het
balkon Laura bewoog naar boven te
gaan, waar hij zeker wist dat de man
zich versoholen had."
hebben, zoo het schijnt, allen het ha
zenpad gekozen, omdat zij', zooals 't hun
toekomt, een kleine terechtwijzing van mij
vreezen", zeide mevrouw Tjraumbada scham
po-.
„Och mama", hernam' Laura, „ik zou
er maar niets van zeggen", het is nu
eenmaal gebeurd, en er valt niets meer
aan te veranderen, ik zie den timmerman
en,.metselaar bezijden 't huis."
„Zij zijn bezig om het lijk van den
rampzaligen man weg to voeren", hernam'
Eduard, „bij: zal zijn prachtig huis zooals
hij hoopte, niet bewonen Maar vertel
ons eens, Laura, hebt gij niets van
al die pistoolschoten gehoord toen ik de
kamer inkwam en dan ropver aanviel?"
„Niet het minste", zeide zij, „ik herin
ner mij niet een enkel schot te hebben
gehoord."
Nauwelijks waren deze woorden van
hare lippen gevloeid of de straatdeur
werd geopend en de politie vertoonde zich
voor hare oogen D® twee rijksveldwach
ters begaven zich zonder veel omslag
naar achteren, on een van hen z©ide
tot het gezelschap:
„,Wij hebben last ieder huis op dit
dorp te doorzoeken, is er iemand die ons
den weg kan wijzen? )t\Vij moeten beneden
boven, en overal züa
„Vriend, ik vrees dat uw onderzoek tot
niets zal leiden", sprak mevrouw TJraum-
baeb, „want zooals ge ziet, is het huis
nog niet bewoond en zelfs met eens ge-
meuDefU. Wij1 zijn de bewoners met maar
kwamen het maar even zien".
„Ginds, bezijden het huis bevinden zich
de werklui, ik zou u raden u bij: hen
te vervoegen, zeide Eduard, terwijl hij
de drie dames een wenk gal.
Mevrouw Traumbach en hare dochter
waren in zooverren hersteld dat zij weder
loopen konden, schoon Laura van het
hoofd tot de voeten beefde en zij door
Eduard krachtig ondersteund moest wor
den. Moeder en dochter bood hij ieder
een arm, dus gingen zij voort door Clara
gevolgd, om te zien wat de twee veld
wachters zouden uitrichten.
De oudste der twe© maakte den metse
laar insgelijks met het doel hunner komst
bekend, terwijl hij een blik van afschuw
op het verminkte lijk wierp, waarmede
het werkvolk bezig was. De drie dames
gevoelden zich bij dien afgrijselijken aan
blik zoo ontstemd, zoo zenuwachtig ge
jaagd, dat Eduard het verstandiger vond
haar weder binnen de muren te brengen
en hij maakte er zich ee»n verwijt van,
dat hij er niet" vroeger aan gedacht had,
welk een schokkenden indruk dit tooneel
bijzonder op mevrouw Traumbach en
hare dochter, moest maken. Daar hij ©ven-
wel gaarne wilde zien hoo d© za&k zich
verder zou toedragen, kwam hij alleen
terug, juist op het oogenblik dat e©n
der beide veldwachters van den metse
laar tot antwoord ontving:
„Zoo ge 't huis wilt doorzoeken, ga
,ia n maar met me mee, ik zal je alle
kamers laten zien en iederen hoek en
elk gat wat er mocht wezen, maar j©
doet zeker vergeefsche moeite, je weet
immers wel, dat 't gebouw onbewoond is'V
„Dat kan wiel zijn", .antwoordde dP
politieman, „maar we moeten onzen
plioht doen.
„Daar heb je gelijk in", sprak de andere,
„maar wie zoek je eigenlijk?"
De veldwachter haalde li©t bevel tot
inhechtenisneming uit zijjn zak en zeide
doodsbedaard:
„We moeten 'n zekeren Spantzer heb
ben, die zich ook wel baron Van Rode-
stein genoemd heaft".
„Nou, dan kan je gerust naar huis gaan,
hoor," zeide de metselaar,, „mijn kop ©r af,
as je 'em hier vindt, wjl je absoluut toch
kijken, ga dan maar mee
De dienaar van het gerecht zag nog
maals het papier in en zeid© met een
schamperen lach:
„Die kerel het allerlei namen, zoek ar
zoo een nou maar creis op; hij heette
Frandlach ook".
„Freundlich" verbeterde de timmerman
„zoek je die?"
„Ja", sprak de veldwachter met ©en
glans van hoop op zijn gelaat, „weet
je waar hij' zit?"
„Waar ie zit?" riep de timmerman,
,„hij zit niet, vader, hij leit hier pol voor je"
„Hé, wat zeg je?" riep de veldwachter
verwonderd achteruit deinzende
(Wordt vervolgd.).
