BINNENLAND
Een sympathiek pleidooi.
Binnenlandse!) Nieuws.
Parlementaire Kroniek
Nederland en België
Luchtverkeer,
WCESSSBAG 14 APRIL 1920
43ste JAARGANG No 11616
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN: PER KWARTAAL f2,92>/2; PER WEEK 22»/2 CENT; FRANCO PER POST PER KWARTAAL f3,25 BIJ VOORUITBETALING
BUREAU: NASSAULAAN 49, HAARLEM TELEFOON 1426 EN 2741 - TELEFOON AFDEEL1NG „DRUKKERIJ" No. 1748 ADVERTENTIEN 30 CENTS PER REGEL. BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
HEKSTE BLAD
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Het esiuur van het N.A.S. blijft aan.
Niet laten zitten wat zit.
Van bevoegde zijde bevestigd
UIT ONZE OOST
COURANT
Met den B( nd veer aroote gezinnen te
Rotterdam, wil het niet vlotten.
üp dit feit werd onlangs in de „Maas
bode'' door een inzender de aandacht geves
tigd.
Echter, niet alleen in de Maasstad doet
zich dit betreurenswaardig verschijnsel voor.
Ook in meerdere andere plaatsen van ons
land, waar de Bond onder laaiende geest-
uritt werd opgericht, wordt weinig of niets
vernomen van een krachtige actie, waaruit
een voprtschriicen naar bloei met practiscae
resultaten, valt af te leiden.
l)e .bond voor groote gezinnen schijnt
uaar ingedommeld te zijn.
En toch sohreef Mr. Bomans eens zeer
juist: „Er bestaat wellicht gcen sympatieker
vcreeniging voor do Katholieken, dan juist
iieze."
Waaraan valt het verschijnsel, waarop we
zooeven wezen, dan toch toe te schrijven'
Op eenige oorzaken, die belemmerend ge
werkt hebben op den goeden gang van zaken
vijst de Weieerw. beer II. Geertman, kape
laan te Enschedé in de „Maasb."
Wii laten den Écrw. schrijver frier zelf aan
't woord:
„De hoofdoorzaak meen Ik te moeten
zceken in het ondiepe van het vaar
water. Men heeft ove-r het algemeen de
taak van den bond van den beginne af
aan te materialistisch opgevat. Men
heeft te eenzijdig den nadruk gelegd op
het stoffelijk steunen van de groote ge
zinnen (bij bevallingen, bij het helpen
aan goed-loonende betrekkingen, aan
ruime woningen, bij progressieve ver
mindering van belasting, enz. eng.)
Zeker, werken in dien geest is zeer lof
feliik en, meer dan noodzakelijk in den
tegenwoordigen tijd. maar m.i. moet
vooral de bedding van het godsdienstig
zedelijk element verbreed en verdiept
worden.
Wil het „scheepje-' een betere vaart
kunnen nemen, dan moet er dieper ge
graven worden. Daar zit nog zooveel
modder ender van het neomalthusia
nisrne; de bedorven ideeën van het mo
derne heidendom over „kinderzegen
moeten grondig worden uitgebaggerd
Het is nu wel is waar een tijd, waarin
de havenarbeiders staken, maar voor de
leden van den bond voor groote gezinnen
mag dat geen reden ztin om ook het
werk er bij neer te leggenet is hier
nog genoeg te baggeren, het wordt
hoog tijd."
Echter, naast deze hoofdoorzaak bestaan
nog meerdere, bü-oorzaken, die eveneens door
kapelaan Geertman worden aangestipt;
1 Het Hoofdbestuur werkt te zeer
't verborgene, waarbij komt, d9 onderlinge
verdeeldheid.
2°. Het Hoofdbestuur zelf wordt niet
voldoende door de afdeelingen ondersteund
3 De standsorganisaties houden zich
totaal onzijdig, waar hun steun hier toch
noodzakelijk is.
4 Tal van Katholieke politieke en so
ciale voormannen, blijven aan wal staan,
d.w.?:. blijven buiten den Bond voor groote
gezinnen en denhalve buiten de zegenrijke
actie, die cr van uit kan gaan.
Wii achten het gewensebt. de aandacht
van degenen, wien zulks aangaat, te vestigen
op het door kapelaan Geertman in het. be
lang der goede zaak gehouden pleidooi voor
een wederopleving van den Bond voor grooto
gezinnen, waar zulks noodig blijkt te wezen.
Diens zoo treffend Katholieke uitspraak „de
bedorven ideeën van het moderne heiden
dom over „kinderzegen" moeten grondig
worden uitgebaggerd," maken wij volgaarne
tot do onze.
Ondanks de beschamende wijze, waarop
op het congres te .Arnhem,, het bestuur
van het Noderlandsch Arbeiderssecreta
riaat is afgemaakt, met als bekroning op
dit afmoaksysteem dus duidelijk uitgespro
ken weiiseh der vergadering, dat het be
stuur zou heengaan, is dit. daartoe niet te
bewegen.
Er waren op het Congres twee resoluties
tegen het bestuur aangenomen-
le. inzake de verbreking der samenwer
king met het N. V. V. over do duurte-aotie
2e. 'betreffende het bekende arukel if de
„Opbouw."
Naar wij vernemen, lieeft het Bestuur
eenstemmig besloten ia de aanneming
van de eerste resolutie geen aanleiding te
vinden, om af te treden. Ten aanzien van
de aanneming der tweede resolutie heeft
het Bestuur met 8 stemmen voor, één te
gen en twee blanco do vraag ontkennend
beantwoord, dat er voor den heer B. Lan-
sin k Jr. beweegredenen zouden bestaan
zijn functie als redacteur van „De Arbeid"
tor beschikking van het bestuur te stellen
De heer Lane&ik blijft dus aan, niet al
leen als redacteur van „De Arbeid", maar
ook als voorzitter van het Ni A. S.
Het vervolgeongres van liet N. A. S. zal
op 29 en 30 Mei worden gehouden.
Dat „vervolg" zal wel een even ver
schrikkelijke pan opleveren als het eerste
gedeelte.
ntusschen zitten die bestuursleden van 't
N. A. S. als ingeroest op hun zetels.
Ze willen er niet uit, uit vrees van in
do onbeduidendheid te zullen terugzinken,
waar ze eigenlijk thuis hoeren.
Zeker, we moeten als katholieken pal
staan voor handhaving Van orde cn gezag,
en wij moeten zulks doen krachtens eigen
overtuiging en uit liefde voor het volks
welzijn.
Maar dat wil cn mag volstrekt niet be-
teekenen, dat wij maar moeten laten zitten
wat zit en mogen inslapen met de gedachte
„de Kerk van Rome vergaat toch niet.'
Zulk een gedachte zou wel goedkoop zijr
voor de meerbedeeldc katholieken, maai
een magere troost voor de minderbedeel
den onder ons, en zij zou oorzaak zijn, dat
de Kerk slechts zeer gehavend uit den strijc
zou komen en dat duizenden zielen zouden
verloren gaan
Hierbij sluiten zich verschillende vra
gen van zelf aan.
Heeft de ondervinding daaromtrent niets
geleerd
Was de propagandistische kracht der
socialisten onder de minderbedeelden en-
minder ontwikkelde katholieken niet sjerk,
omdat de leidende personen onder katho
lieken uit gebrekkig inzicht, uit tnchris-
telijk eigenbelang of uit vrees niet durf
den handelen of spreken volgens eigen chris
telijke rechtvaaruigueidsbegrippei.
Is het 'niet treurig dat socialisten, wier
levensbeschouwing volgens eigen bekente
nis rechtstreeks tegenover de onze staat en
wier stelsel meer en meer een hersenschim,
een fiasco blijkt, thans nog. reclame maken
met zaken, die door onze partij moesten
gedaan- worden
Zetelen zij niet in onze raadzalen dank
zij ook het gebrek aan positieve hervor
ming in christelijker, zin bij or:ze eigen krin
gen f
En zien we nu reeds met duidelijk, hot
zij, helaas ook gekozen door onze inindei
onderlegde en bijziende katholieken,- than:
reeds den onmisbaren zedelijken invloed
onzer zoo moeitevol opgebouwde katholie
ke instellingen trachten te ondermijnen
„Wee ons, zoo schrijft 1'. E. o. f. in. in
„De Volkskrant" wanneer wij, katholie
ke^ vooral de meer vooraanstaanden
en meer ontwikkelden onder ons bij al
onzen strijd tegen liet krankzinnig Bolsje
wisme, niet tevens openlijk en eerlijk be
kennen, dat er in de thans bestaande, door
het liberalisme geschapen, industriewcreld
en handelswereld is een geweldige wanor
de in de verhouding der menscheu en dal
de bestaande ktassetégenstellihg in 't ge
heel niet met de begrippen van het Evan
gelie Gods is overeen te brengen
Wee ons katholieken, wanneer ieder on
zer niet in eigen kring eerlijk en belange
loos medewerkt, om langs ordelijken weg
de wanorde op te ruimen 1
Anders staan' wij mede schuldig aan de
slagen, die onze Moederkerk zullen worden
toegebracht en aan de noodlottige afdwa
ling van velen onzer
Denken wij hier eens aan de z. g. Her
vorming en aan de Frar.sche revolutie -er
vergeten wij niet het veelzeggend woord
van onzen Paus Benedict lis De bestaande
crisis moet door de katholieke kerk mede
worden opgelost, anders zal zij tegen de
katholieke Kerk worden opgelost
Het orgaan van de cotftmuuisilsëhe par
tij in Nederland, de „Tribune'", heel: een
eigen correspondent bij de roode armee
in het Buhrgebied. Deze medewerker iï
één en al verrukking over de presta
ties van dit Jeger. Hetgeen moeilijk an
ders verwacht kou .worden. In zijn dorde
epistel verschenen jn de „Tribune'
van LO April .vertelt hij van een be
zoek aan Essen. Hij schrijft:
„We konden weer gaan en staan waa
wc wilden. Zoo verhinderde niemand ons
toe te zien hoe een groot kledingmaga
zijn met een bezoek .der Roode Garde
werd vereerd.
„Hier zagen we toe, hoe er „geplun
derd" werd. Het ging volkomen ordelijk.
Telkens verdwenen .een 10-tal soldaten
in het magazijn .en kwant er na een kor
ten tijd weer uit met een nieuw pak
en schoenen. Ook hier weer de al te
groote bescheidenheid. Men stelde zich
voor: de mannen kozen de sléchtste kwa
liteit der goederen, waardelooze confec
tiepakken, meer uit papier dan uit wol
vervaardigd. Dat .was al het loon, dat ze
vroegen nu zo n-Ben het eenige pak klee-
ren on het .eenige paar schoenenia een
veertiendaagschcn veldtocht hadden .ver
sleten. En dan betreft het hier nog maar
hoogstens .enkele honderden slechte con
fectiepakken, die betaald .werden met
cheques op .de groote banken...."
Bij tienman tegelijk aantreden om pak
ken te halen uit pen particulier kle
dingmagazijn. Betaald met cheques, door
de groode gardisten afgegeven papiertjes,
waarvoor natuurlijk niemand iets geeft.
Ruiterlijke:- dan deze communistische
journalist-ooggetuige deed in zijn bemin
nelijke naïviteit kantteekent het Hbld.
kan niet erkend .worden, dat de roode
benden hebben geplunderd zonder aun-
halingsteekens.
En de naïviteit .wordt aandoenlijk,
wanneer deze ooggetuige verklaart, dat
de roode heeren, jn hun groote beschei
denheid, zorgvuldig1 pakken pn kleeren
uit zochten van do slechts ie kwaliteit...
NEDERLANDERS IN RUSLAND.
Onze lezeis zullen met verontwaardiging
en afschuw kennis hebben genomen van de
mishandelingen die een Nederlander in Rus
land van de Bolsjewisten de geestverwan
ten en vrienden van David Wijnkoop en zijn
volgelingen heeft ondergaan, welke mis
handelingen wij uit den mond zelf van onzen
landgenoot opteekenien.
Dat deze landgenoot de eenige niet is,
die de „zegeningen" der Bolsjewisten
moest ondervinden, wordt bevestigd in het
„Hbld.", dat van een zijner lezers het af
schrift van een 'brief van een Nedei lander
ontving, die eveneens in het land. dat vol
gens ce Nederlandsche Bolsjewisten van
„melk en honing" overvloeit" .werd gevan
gen genomen
De brief is gedagteekend: Moscou, 26 Ja
nuari 1920. Wij ontkenen er het volgende
aan.
Zooals je weet. werd ik 2 Juni gearres
teerd en na 2 weken v. blijf in de gevange
nis te Feircgiad naar nriskou gevoerd, waar
wij 14 dagen in verschillende concentratie
kampen verbleven.
Bij deze arrestatie is mij letterlijk alles
afgenomen, zoo dat raj alken de kleeien
overbleven, die ik aan haa. Na ens ontslag
werd ons gezegd, dat wij mei 14 dagen
naar Nederlanu zouden vt-rirekken. de trein
was ïeeds gereed, maai- nog steeds wachien
wij op verlof om ie mogen vei trekken.
Wij, 7 Nederlanders en 2 dames, werden
orgeromen bij de familie S. Korten tijd
daarna kieeg ik verlof om mii voor het rege
len mijner zaken naar Pet rograd te begeven.
Daar weid ik echter opnieuw gearresteerd.
Gelukkig werd ik spoedig vrijgelaten, maai
bij mijn terugkomst ie Moscou werd ik 23
September wedefom gearresteerd en wel mei
ds. Schim van eer Loeif en de heeren Hoek
en Schaper. Men hield ons 52 dagen in de
gevangenis, waar wij veel geleden hebben.
Een onzer kueg wegens ziekte verlof naar
Nederland le gaan; of hij vertrokken is of
in Nederland aangekomen, is mij onbekend.
Mijn zenuwen zijn dermate geschokt, dat
het mii onverschillig js 0f jic jn de gevange
nis ben of niei. Ben ik in de gevangenis,
dan loop ik althans geen gevaar gearresteerd
te worden- wan; men is geen oogenblik ze
ker.
Ons verhek hangt uitsluitend af van de
Nederlandscin Re peering.
Her eenige mi doel om ons naar Nederland
ic krijgen, is dat men de Russen, in Neder
land gemleincerd tegen ons inwisselt.
Maar de Nederland-the regeering moet
niet dralen, want anders zullen er geen Ne
derlanders meer hier ter uitwisseling over
zijn! Dan zullen wij allen zijn gestorven van
uitputting en gebrek. Lenigen zijn reeds
krankzinnig geworden. Kotm met zéér snel
nulp, dan zip: we in eik geval allen voor ons
leven geknakt. De onderaanen van alle. an
dere landen die hier zijn, ontvangen voed-
sel uit hun land, alleen wij Nederlanders
aiets.
EEN NIEUW R K. DAGBLAD.
Met 1 April j-1- verscheen de wak
kere «Niern/c Zeeuwsche Courant» te
Goes als dagblad.
Het blad mocht een geiukweusch o.nt
vangen van Z. D. H. Mgr. A. J. Cailier,
waarin de Bisschop zijn weigeincenden
dank betuigt aan hen, wier ijverige ar
beid tol dit schoon resultaat gek ia lieeft
ca Gods o.imisöaren zegen afroept, opdat
de arbeid welke thans gaat beginnen tot
iieii van het kathoiek Jec.and, do heer
lijkste vruchten moge afwerpen.
De heeren J. W. Vieutngs en Jos. v. d
Griendt treden respectieve.ijk als hoofd
redacteur en directeur op, hetwelk wij
een hartelijk welkom toeroepen in de
steeds aangroeiende ge.etlcren der zich
in de laatste jaren vooral, zoo krachtig
ontwikkelde Katholieke uagbladpers.
VEREENTGiNö VAN OORLOG
EN MARiNE
Op de vraag van he: gj (i2r Tweede
Kamer den heer Rutgers betreffende ver
eeniging van de Departementen van Oor
log en van Marine, heeft Minister Ruys
de Beerenbrouck geantwoord: Het voor
nemen bestaat. Voorstellen met het oog
op die vereeniging zuilen de Kamer be
reiken.
Door overleg e£n vergelijk..
Het bestuur van den Ned. R.K. Bond
van Post-, Telegraaf-, en Telefoonperso
neel «St. Petrus» deeit mede dat het co
mité van zeven, gevormd uit de samen
werkende postale organisaties, Zaterdag
jl. een onderhoud met den directeur-ge-
neraal der. P. cn 1 had.
De directeur-generaal verklaarde gaarne
te willen medewerken om langs den weg
van overleg tot een vergelijk te komen;
hij meende dat personen cn administratie
elkander op die wijze inderdaad zullen
kunnen vinden.
DE BESTELLING OP ZONDAG.
Naar wij vernemen, geldt de nieuwe be
perking van den Zondagsdienst voorloo-
pig niet voor stukken, voorzien «Bestel
len op Zondag». Deze stukken blijven
voorloopig opgenomen in de Zondagsbe
stelling, mits zij tijdig voor die bestelling
ter post zijn bezorgd. t i j
DE ZAAK COUCKE.
Zooals uien zich zal herinuerea. is er in de
pers nog al wat te doen geweest over het
feit, dat de ontslagen directeur van het
Station te Amsterdam, uit de voorloopige
hechtenis wa3 ontslagen.
Het lid der Tweede Kamer, de heer De
Blusonj'é had daarvoor vragen tot den Minis
ter van Justitie gericht, waarvan de antwoor
den nu zijn losgekomen. Ze luiden als volgt
„Bij onderzoek is den minister gebleken,
dat geen aanzuivering door vrienden van den
ontslagen directeur van de N. V. „Het. Sta
dion" te Amsterdam lieeft plaats gehad van
een tekort, hetwelk naar meeniuar van de
directie, door handelingen van dien direc
teur zou zijn ontstaan.
Het strafrechtelijk onderzoek in deze zaak
duurt nog voort. De verdachte, dio zic-h aan
vankelijk naar 't buitenland had begeven,
doch zich later vrijwillig ter beschikking der
justitie heeft gesteld, is uit do voorloopige
hechtenis ontslagen, aangezien vrees voor
herhaling van misdrijf en in verband met
zijn vrijwilligen terugkeer en aanmelding
bii de justitio vrees voor ontvluchting naar
de itieening van het betrokken parket, niet
meer bestond.
Op grond van hetgeen gebleken ia, E de
minister van meeniug, dat het vertrouwen
in de justitie door de maatregelen van het
betrokken parket, geenszins behoeft te zijn
geschokt
Overigens kunnen or. dit zij ten overvloede
opgemerkt, gevallen voorkomen, dat naar
aanleiding van vrijwillig herstel der door
een misdrijf aangerichte schade, van vervol
ging wordt afgezien, waarbij ieder geval ge
heel op zich zelf is te beoordeelen."
MALARIABESTRIJDING IN NOORD
HOLLAND
De afdeeling Noord-Holland van de ver
eeniging van Nederlandsche Gemeenten
heeft Maandagmiddag in het Stadhuis te
Amsterdam vergaderd.
De vergadering werd geleid door den
lieer Kooiman, burgemeester van Purme-
rend Aanwezig waren ook de heeren dr.
Aldersiioff, inspecteur van de Volks
gezondheid cn dr. Jenny Weijerman. In
overleg met deze heeren en na een be
spreking met den Commissaris der Ko
ningin, stelde het bestuur voor dat de ge
meentebesturen gezamenlijk den strijd zul
len aanbinden tegen het inalariagevaar.
De kosten zullen volgens dat plan wor
den gedragen door Rijk, Provincie en ge
zamenlijke Gemeenten, Van de gemeen
ten zal worden gevraagd 5 ct. per inwo
ner per jaar, gedurende enkele jaren. De
gelden worden ter beschikking gesteld
van de vereeniging van Nederlandsche Ge-
meenten, wier algemeene vergadering een
commissie benoemt voor dagelijksc'ne lei
ding en uitvoering van zaken, terwijl de
inspecteur van de volksgezondheid be
reid is de technische leiding op zich te
némen. In deze commissie zouden ook
Rijk en Provincie vertegenwoordigers
kunnen benoemen. De provincie trekt zich
in de laatste jaren de belangen der volks
gezondheid zeer aan en het voorzitter
schap der commissie zag het bestuur gaar
ne bekleed door een lid van Gedeputeerde
Staten.
Dr. Alderhoff deelde mede dat het Rijk
met het plan medegaat en gaarne de ver
dere technische leiding op zich neemt.
Verscheidene sprekers betuigden ver
volgens algemeen .instemming met het
plan.
Het bestuur werd ten slotte gemach
tigd zich ter zake tot gemeenten, rijk en
provincie tc wenden.
HET HUIS VAN DEN RAAD VAN AR
BEID TE TIEL.
Het socialistisch lid der Tweede Ka
mer, de heer, L. M. Hermans, heeft aan
den Minister van Financiën gevraagd:
1. Heeft de Minister inzake aankoop van
het pand van deii heer S. Rink te Tiei
voor den Raad van Arbeid aldaar, aan
ambtenaren van de Registratie opgedra
gen een onderzoek daarnaar in te stellen
2. Zoo ja, is dan de Minister bereid
het desbetreffend rapport ter kennis van
de Kamer tc brengen.
WERKLOOSHEIDSVERZEKERING
Naar uit het antwoord van den Minis
ter van Arbeid op de vragen van het Eer
ste Kamerlid, den heer De Waal Male-
fijt blijkt, is het de bedoeling van den
Minister het wetsontwerp tot rege ing dei-
verzekering tegen werkloosheid nog dit
jaar in tc dienen.
DE OVEREENKOMST
Naar de «Msb.» uit Brussel verneemt,
hebben de Kamerleden Brugman en De-
veze Dinsdag den minister-president wil-
en interpellceren over de teekening van
het Ncderlandsch-Belgisch verdrag en wil
len vragen om de teekening uit te stellen.
De minister-president en minister Hij-
tnans antwoordden, dat het bericht als zóu
het verdrag 15 dezer geteekend worden,
onjuist is.
Op dien datum zal slechts de overhan
diging plaats hebben van de conclusies
van de Belgische en Nederlandsche ge
volmachtigden.
Na deze verklaring hebben de afgevaar
digden voorloopig van hun interpellatie
afgezien.
y
EEN NIEUWE VINDING VAN
HANDLEY PAGE.
Handley Pa ge heeft een nieuw soort vleu
gel uitgevonden voor vliegmachines, dat,
wanneer het in de praktijk z£d voldoen, een
enormen vooruitgang v-oor de luchtvaart zal
beteekenen. Men zal er door in staat worden
gesteld, dank zij geringe daalsnelheid. uP een
klein terrein te landen. De daling kan in
vrywel verticale lijn plaats hebben, verwacht
Handley Page. De machines kunnen kleiner
zijn en de motor behoeft minder paarde-
kracht om hetzelfde als tlhans bij meer H. P.
te bereiken.
Handley Page is uiteraard geheimzinnig
over zijn vinding, die haar ontstaan dankt
aan de bestudeering van de vleugels der
vogels.
VLIEGPROEVEN TE OSS.
Zondag zijn te Oss (N--B.). oP het landgoed
„den Elzenburg", de aangekondigde vlieg-
demonstratios gehouden met een drietal ma.
chiines van verschillend type.
Niettegenstaande het minder gunstige
weer, zijn do machines den geheelen middag
tct schemeravond in de lucht geweest, loo
pings vrilles, rugvliegen, spiegelgevechten
en vele acrobatische toeren volgden elkander
zonder ophouden op. Voor da passagiers-
vluchten waren zooveel liefhebbers, waaron
der ook dames, dat gedurende de loopendo
week eiken middag nog passagiersvluchteu
onernomen zullen worden tot en met Zon
dag a.s„ welke dag dan tevens weder lueht-
toeren vertoond zullen worden.
Zaterdag reeds werd er gelegenheid gebo
den een vlucht te maken. Tijdens het opstij
gen. wierp een jongen uit de toeschouwers
een steen naar de machine, waardoor do
motor geraakt werd en de steen in het toestel
•viel. gelukkig zonder schadG aan te richten.
Do aviateur wenscht nadien niet meer op te
stijgen, alvorens het terrein zoodanig was
afgezet, dat dergelijke baladigheid niet meer
konden voorkomen en hieraan heeft men
direct voldaan.
HET PESTGEVAAR.
De pest in het Magelangsche breidt zich
uit. De dessa Mengoelan schijnt de pest
haard te zijn. Van één gezin stierven zes
leden.
Het verkeerswezen in Noord-West-Borneo
De Regeering is voornemens om het
verkeerswezen in Noord-West-Bomeo, de
z.g. Chineesche districten, tot ontwikke
ling te brengen. Daartoe zou een begin
gemaakt worden met den aanleg van een
tram van Pontianak naar. Sambas.
Dit voornemen der, Regeering zal vooral
met vreugde worden vernomen door Z.
D.H. Mgr. Pacificus Bos, Apost. Vicaris
van Nederlandsch-Borneo. In het onder
houd dat wij in Febr. j.l. met den Kerk
voogd mochten hebben, sprak Mgr. ook
over het groote belang voor den bloei
der Missie, dat in de verbetering van het
verkeerswezen in Borneo, gelegen is.
DEN HAAG, 13 April 1929.
Do wet op het Lager Onderwijs.
Heel groot, bleek op den eersten dag,
dat dit hoogst belangrijk onderwerp aan
de orde kwam, ,de belangstelling niet. De
heer Ketelaar sprak zelfs van leege ban
ken. Nu, dat zal gaandeweg wel beter
worden.
Nadat de spreektijd voor de algemeene
beschouwingen op ,1 ,üur was vastgesteld,
opende de heer GSSENDORP, B. D. A. P.
de rij. Hij verklaarde zich dankbaar voor
de aanmerkelijke, verbeteringen .welke het
ontwerp in het onderwijs wil brengen,
Verschillende verbeteringen gaan hem
echter niet ver genoeg en andere wor
den geheel achterwege gelaten.
Spr. bestrijdt de schoolgeldheffing; er
moet komen een kostelooze school voor
allen.
De leerplicht moet worden uitgebreid
tot 8 jaar in plaats .van tot 7; het ver
volgonderwijs moet .verplicht gorden ge
steld; In de .wet moet een verbod komen
van bijzondere belooningen .voor bijzon
dere onderwijzers.
Spr. dient .een motie jn ondcrtcekend
door de vertegenwoordigers yan alle frac-
ties«e.n uitsprekende dat de onderwijzers
zullen worden opgenomen jn bijlage a.
van het bezoldigingsbesluit ,en dat hun
saLa,rissen zullen worden geregeld na ge
organiseerd overleg met de onderwijzers
organisaties. Deze motie zal bij de -alge
meene beschouwingen jworden .behandeld.
Dé heer ,OTTO (U. L.) zal voor het
ontwerp stemmen al js het ontwerp geen
radicale hervorming met gelijktijdige re
geling van hel» .voorbereidend uitgebreid;
juitGiigowoon cn vervolgonderwijs»
Spreker is geen bewonderaar yan het
uitlichten der salarisregeling waardoor
deze onttrokken worclt aan den invloed
der Staton-Generaal. Hij zou liever de
rijheid tot oprichting van bijzondere
scholen iets willen jnperken, doch hij ziefr
daarvan af omdat hij zelfs den schijn
an reactie tegen de volledige vrijheid
dor bijzondere school wil vermijden. OOn-:
billijkheden ziet spr. in de ongelijke ver
deeling der lasten tusschen rijk en ge
meente, in den .eigendom der bijzondere
choolgebouwen voor de schoolbesturen en
in de beschikking pvcr dc, gemeenlekuaf
door, groepen ingezetenen. Daarom zal hij
evenwel niet tegenstemmen.