m
binnenland
Brandstoïfendistrilmtie 1
TWEE ÜQ111SEI1D ÊiJLOEil
Indrukken van den dag
m
'm
WOErJSDAS 2S SUES 1920
43ste JAARGANG No 15177
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN: PER KWARTAAL f2,92^/2; PER WEEK 22% CENTFRANCO PER POST PER KWARTAAL f3,25 BIJ VOORUITBETALING
BUREAU: NASSAULAAN 49, HAARLEM TELEFOON !426 EN 2741 - TELEFOON AFDEELlHS „DRUKKERIJ" No. 1748 ADVERTEMTIEN 30 CENTS PE& REGEL, BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Dato 25 MEI keerden wij aan den Heer
ARN. A. PIEK. Damiatestraat 14
Uit, de somma van
wegens een aan hem overkomen ongeval, waardoor hij één zijnet
oogeu verloor.
DE ADMINISTRATIE.
De Directeur van. het Brandstoffenbu-
reau voer het district Haarlem, brengt
ter kennis van de ingezetenen, dat zij, die
Hun brandstoffen betrekken van de
brandstoff enbandelaren
ANTHRACIET MIJ. No, 2
VAN BREEMEN 3
BOSSE 4
BURGERING 9
BURGER 11»
VAN DIJK 13
DRUPSTEEN 14
DE GRAAF 17
op vertoon der Legitimatiekaart, de ml-
nimnmrantsoenkaart kunnen afhalen,
waaraan gehecht genummerde bons en
recht gevende op 10 eenheden brandstof,
op DONDERDAG en VRIJDAG 27 en 28
MEI a.s. van 95 uur en op ZATERDAG
29 Mei a.s. tot 12 uur v.m. aan de afd. In
lichtingen van het Brandstoffen-Bureau.
Voor hen, die hunne brandstoffen van
andere handelaren betrekken, zal het tijd
stip voor het afhalen van bovenbedoelde
kaart nader worden bekend gemaakt, on
der verwijzing naar deze advertentie.
De ingezetenen der buitengemeenten,
'die van bovengenoemde handelaren hun
brandstoffen betrekken, kunnen desge-
wenscht eveneens hunne kaarten op 27, 28
en 29 Mei komen afhalen: t.z.t. zal echter
cok iu die gemeenten de gelegenheid tot
het afhalen der kaarten en bons worden
gegeven.
Legitimatiekaart medebrengen!
Ziet de volgende advertenties in de
plaatselijke bladen.
Op de bons der Minimumrantsoenkaart
wordt direct bü den betrokken hande
laar beschikbaar gesteld:
op Bon 1, 2, 3 en 4 elk A H.L. Anthraeiet.
op Bon 5 50 K.G. Bruinkoolbriketten
op Bon 6 1 HJj. Cokes.
De Directeur voornoemd,
R. C. J. WILLINK.
XLII.
EEN SAAI CONGRES.
Wii hebben den tijd gekend, dat het jaar-
lijksch Paaschcongres der S. D. A. P. een
gebeurtenis was in onze politiek. Wij kregen
dan te hooren, wat de roode politieke partij
,-0or het komend i aar in haar schild voerde
en ook het moge niet erg christelijk zijn.
maar wij blijven allen menschen wij zagen
vaak niet zonder leedvermaak de meenings-
veisohrlilen tusschen de roode broeders naar
buiten komen en de ontevredenheid tegen de
eigen leiders en 't zelf gekozen bestuur aan
het licht treden.
Doch welke zwakheden deze jaarlijksche
schoonmaak ook te zien gaf. dit moest altijd
getuigd worden: de groeiende macht der so
cialisten kwam altijd op de congressen tot
uiting en de propagandistische kracht, daar
van uitgaande, was niet te onderschatten.
Wie nu toeschouwer is geweest van zulke sa
menkomsten in de groote vergaderruimten
van „Musis Sacrum", „Tivoli". het Rotter-
da msche circus enz. die werd dezer dagen
getroffen door de bescheiden bijeenkomst in
het Haarlemsche Brongebouw op het thans
gahouden Pinkstercongres.
Meer echter nog dan de geringe belang-
1 stelling der afwezigen frappeerde die saaie
geest der deelnemers.
Was dat een socialistencongres? Waar was
het élan. de geestdrift, het levenwekkende van
den vurigen meeningsstrijd? Dit congres
deed ons denken aan een gerenommeerd too-
neelgezelschap, dat, terend op zijn ouden
naam. maar eens een goedkoop stuk had*
gekozen, met de gedachten „van ons slikt"
men alles."
Of neen. het was nog veel erger, Dit con
gres werd afgeperst niet door de tijdsom
standigheden; niet, omdat de partij hare hou
ding moest bepalen aangaande deelname aan
de Regeering of weigering der verantwoorde
lijkheid; tegenover oorlog of vrede; dienst
weigering of landsverdediging; revolutie of
evolutie; het was noodig, omdat de partij
zelf behoefte had aan een congres, omdat
een congres een levensvoorwaarde werd ge
acht.
Dit bleek al dadelijk uit de openingsrede
van den nudhiteren voorzitter Vliegen. De
partij, zei hii. is niet meer in het stadium
van verovering, maar van aanval en ver-
iweer.
En hii mocht deze bekentenis verbloemen
giet een opsomming van wat de partij al
reeds bereikt heeft; algemeen kiesrecht, acht-
hrigen arbeidsdag, premievrije nensioenrege-
ling (en hij verzweeg, dat van deze lauweren
aan die S. D. A. P. maar een klein deel toe
kwam)liii mocht stoffen op. wat de roode
vakbeweging had bereikt: hii kon niet ver
zwijgen. dat men bergafwaarts ging. legen
de verwachting in werd in 1919 het cijfer
van 50.000 leden niet bereikt. Men had het
op 31 December gébracht tot 47.934 en na
dien is nog een inzinking gekomen: op 1
April i.l. was het getal al weer tot even
46.000 gezakt.
Die moedelooze stemming was alle zittin
gen daar merkbaar, meest en vooral wel door
de lichtende pijlen die de oude leider Troel
stra telkens afstak om den geestdrift er wat
in te houden.
Intusschen, laten wij ons niet mis'eiden
en denken, dat de S. D. A. P. een gevaar-
looze partij is geworden, nu het getij bij
haar blijkbaar aan het verloopen is.
Een kat in 't nauw doet rare sprongen.
Wij hebben het reeds meermalen opgemerkt,
hoe Troelstra. wanneer de parlementaire weg
den sociaal-democraten geen uitzicht meer
biedt tot verdere machts-ontpiooiing, maling
heeft aan de democratie en de revolutionaire
instincten van zijn volgelingen opwekt. Wij
zijn November 1918 nog niet vergeten en
Troelstra blijkbaar evenmin.
De groote tweedracht in den boezem der
partij tusschen hen, die slechts langs wetti
gen weg, n.m. door propaganda voor hun
idealen en 't bewerken van de kiezersmassa,
tot de macht willen komen en hen. die op
een goed oogenblik desnoods met geweld als
minderheid naar de macht willen griipen, dat
meeningsversohil bestaat nog steeds. Het
lichtte een oogenblik weer fel op, toen Troel-
stra den lsten Pinksterdag een rede hield
over den algemeenen politieken toestand en
dit was misschien wel het merkwaardigste
moment van heel dit saaie congres.
Tot uit den treure hebben degenen, die
reeds vde jaren de geschiedenis der S. D.
A. P. volgen. Troelstra vroeger tegenover
Wijnkoop de democratie en het parlementa
risme hooren verdedigen. Als de roode leider
te Amsterdam zijn Kerstrede uitsprak of bij
andere gelegieruheden in het openbaar op
trad was het altijd David Wijnkoop, die
hem aan het slot naar de keel vloog. Men
kende ten laatste het liedje haast van bui
ten: David verweet de S. D. A. P. in haar
leider Troelstra. dat zü het socialisme op
offerde aan de baantjes; dat de partij het
socialisme verried d<oor in het parlementaire
stelsel te heulen met de bourgeoisie. Er werd
wat om gelachen en het ledk op den langen
duur vervelend. Troelstra kon dan ook steeds
op goedkoops maniet zijn aanvaller afslaan.
Maar de communist heeft in de groote
omwenteling, welke na den oorlog kwam,
succes gehad. En wij hebben Troeletra
zien omslaan. Thans is de oude leider
reeds zoover, dat er van de democratie
al heel weinig meer deugt! 't parlement
is Ann de groote arena, waar om de
rechten der arbeiders moest geworsteld
worden, een instrument van bedenkelijk
allooi geworden. Het gaat er nu maar
om, wie de meeste mannetjes achter zich
kan krijgen of achter zich kan hondou,
door op de revolutionaire gevoelens te spe
cial eoren. En Troelstra moge in Novem
ber 1918 een gruwelijk échec hebben gele
den, hij geeft den moed nog niet op.
Er kan een oogenblik komen, zei hij
dezer dagen nog openlijk op het congres,
dat vaststaat, dat langs den revolutionai
ren weg de machtsverschuiving kan wor
den overgebracht op politiek terrein en
dan ben ik niet bang of men hier nog wel
vragen zal of het eigenlijk wel mag!
Nog altijd dus loert Troelstra op een
geschik t oogenblik om Wijnkoop den
loef af te steken en dictator te worden
in een Nederlandsche republiek. En het
ergste is, dat hij het applaus en de sym
pathie van de groote massa achter zich
heeft.
Voor één ding zouden wij den heer
Troelstra willen waarschuwen, wanneer
hij maling heeft aan de democratie. Er
is altijd baas boven baas. Ook de commu
nistische partij gaat binnenkort een con
gres houden.
Van den Beschrijvingsbrief voor dit
congres zij vermeld dat de afdeeling Bus-
sum de leuze: „Volkswapening" wil ver
anderd zien in: „bewapening uitsluitend
van het revolutionaire proletariaat"; de
afdeeling Amersfoort gaat dit niet vér
genoeg, zij wenscht als leuze te zien ge
kozen: „ontwapening van de bourgeoisie,
bewapening uitsluitend van het revolutio
naire proletariaat".
Ziedaar waartoe men komt, wanneer
men de democratie los laat. Hoe wil
Troelstra hier nu nog boven uit?
VOOR HET WEENSCHE KINDER
ZIEKENHUIS.
Tot onze groote voldoening vervoegden
zich reeds enkele uren. nadat in ons blad
de Ve Weensche brief verschenen was
jo ver den nood der ziekenhuizen aldaar)
meerdere lezers ten onzent, om te vragen
of wij voor het meest noodlijdende kin
derziekenhuis te Weenen geen inzame-
Z.D.H.Mgr. A. J. Callier onder de Haarlemsche patronaatsjongens
lingslijst in ons blad zouden willen openen
of men door middel van onze redactie
alzoo geen giften voor de arme Ween
sche zieke kinderen zou kunnen geven.
Men begrijpt, dat wii op een zoo edele
vraag niet anders dan graag-bevestigend
konden antwoorden; wii wisten, dat de
goede Hollanders vrijgevig waren, doch
dat zij ook zonder rechtstreeks ge
vraagd te zijn - zonden komen verzoeken
om te mogen geven, dat trof ons diep.
Gaarne openen wii dan bij deze een in-
zamelingslijst voor het noodlijdende kin
derziekenhuis van Dr. Romeo Monti
in de hoop, dat er zóóvele giften bij ons
zullen binnenkomen, dat er óók nog wat
geschonken kan worden aan de overige
ziekenhuizen èn dat er nog wat overblijft
tot leniging- der oiiemle. waarover in de
nog volgende reisbrieven gesproken zal
worden.
Reeds ontvingen wij:
Voor het Kinderziekenhuis te Weenen op
hoop van navolging 2.50
Van W. L. Voor 't arme ziekenhuis 2.50
Ofschoon ik geen „rijke Hollander" ben"
2.50
Van, G. G. 2.50
Mej. A. W. to Vogelenzang i._
Postwissel 22 Mei uit Apeldoorn H. 25—
Postwissel 22 Mei uit Baarn R. 50.—.
ONZEDELIJK SOCIALISME.
Wanneer er rats 'is, 'dat de Katholieke
vrouwen vierkant stelling behoort te doen ne
men teg enihet Socialisme, dan is het wel de
pogingen der aanhangers van dit anti-chris-
telijlk stelseli, om de premie-vrije moeder.
sdhapszong. ook voor ongehuwde moeders,
burgerrredht in de maatschappij te doen ver
krijgen.
Een weinig nadenken zal onze vrouwen de
overtuiging bijbrengen, dat dlie moederschaps
zorg zich feitêlü'k tegen het wettige huwelijk
keert en, op de keper beschouwd, een premie
op het onwettig samenleven is.
De socialistische vrouwen zijn, waar het de
erkenning van dit verfoeilijke doel betreft,
oprechter dan de roode mannen.
Op de onlangs gehouden vergadering van
den Bond van Soe. Dom. Vrouwencluhs, ver
klaarde een der spreeksters ronduit:
„De oude gezinsvormen moeten verdiwijineni"
Die „oude" gezinsvormen, slaan op de
plichten en rechten van man en vrouw in een
wettig huwelijk, volgens de leer en de voor
schriften van onze Moeder de H. Kerk.
,,Weg er mee", roepen de socialistische
dames uit.
Weg met het schandelijke stelsel, dait de
gehuwde moeder die kroon dér eerbaarheid
van het hoofd tracht te rukken, door haxa
in zedelijk opzidht met de ongehuwde moe
der gelijk te stellen.
Dit moet het antwoord zijn van alle Katho
lieke vrouwen, op de socialistische drogrede
nen ter bepleiting eener gelijkwaardigheid
die onteexend niet alleen voor onze ziuster in
't Geloof, maar voor elke waarlijk fatsoen
lijke vrouw is.
HET RIJK IS er goed voor.
Steeds duurder wordt het leven en steeds
sterker wordt de belastingschroef aan
gedraaid'.
Dat heeft o.m. tot gevolg, dat het er in de
diamant-industrie allerbedénkelijksit uitziet.
Daarmee bedoelen we niet zoozeer dat in
den diamanthandel de klad gekomen is, dan
wel de omstandigheid, dat de diamantslijpers
geen werk hebben en dus werkloosheid en
daarmeer broodsgebrek voor hen voor dé deur
staat. Reeds heeft een 6000-tal diamantbe-
wekers te Amsterdam dit lot getroffen.
Nu zal een spaarzaam mensch misschien
zeggen: deze lieden verdienden reuzen loon eni,
waarom heebben ze dan in hun wisselvallig
vak, dan niet voor den kwaden d'ag ge
spaard?
Dat is wel niet onjuist geredeneerd, maar
1. Is spaarzaamheid niet modem, niet „de
mocratisch".
2. Was het gros der diamantbewerkers nooit
spaarzaam. Het spreekwoord: zoo gewonnen,
zoo geronnen, was vooral op hun aanzien
lijke verdiensten van toepassing.
Nu zitten ze in de 'benauwdheid en trekken
de straat op om te demonstreeren.
In verband met een en ander werd onze
aandocht getrokken door een bericht in „Het
Volk", volgens hetwelk B. en W. van Am
sterdam den minister van Arbeid hebben
voorgesteld, dat de contributie aan de werk-
ioosheidskas zal worden verhoogd tot f 1 per
week en per lid. doch uitsluitend door de
werkenden te btalen. De gemeente Amster
dam en het Rijk zullen dan ieder ook f 1
per lid en per week storten. Aan iederen
werklooze zal dan gedurende .26 weken een
uitkeermig van f 18 per week worden gedaan.
Zijn dóe 26 weken om en duurt dan nog de
crisis-werkloosheid voort, dan zal de uifckee-
ring moeten worden gedaan uit een speciaal
daarvoor te vormen fonds, waartoe ook de
-werkgevers hebben bij te dragen.
Verder wordt voorgesteld, dat het Rijk een
voorschot zal doen dat in den tüd van 5
jaren uit de werkloosheidskas zal worden te
rugbetaald. Dat voorschot zal ongeveer f 1
mill ioen moeten bedragen.
Hier wordt weer een beroep op de offer
vaardigheid van Gemeente en Riik gedaan,
terwijl in het Bondsgebouw van de Socialist!
sche Diamantbewerkers, de millioenen in de
Bondskas geborgen liggen enblijven
liggen.
Van onze kas blijven de werklooze diamant
bewerkers af meenen zij, die daar aan 't laad-
je zitten, werkeloozen ziim er nu eenmaal
om door de regeering onderhouden te worden
desnoods door een .«diiamantreserve" gefabri
ceerd met steun van Regeering en patroons.
Het Rijk is er goedl voor! En zoo niet. dan
moeten de belastingen maar weer wat aan
geschroefd worden. De burgerii dokt met
graagte, als ze daardoor d'e Bondsmillioenen
kan sparen, niet waar?
*t Zijn wondere tijden die we beleven, zegt
de „Resb."
Er zullen nog wel wonderlijker tijden ko
men. als straks alle lastige en vervelende din
gen op den rag van Vadertje Staat geschoven
worden en alle voordeeten in de Bondskassen
terecht komen en er in blijven.
liberale voorlichting.
Waarom is Jeanne d'Are heilig ver
klaard?
De „Nieuwe Crt." zal het ons zeggen.
„De heiligverklaring der nationale hel
din van Frankrijk door het Vaticaan is
„verleend" als „een belooning voor de
toenadering van het officieele Frankrijk,
dat bijna twintig jaar als gevolg van
Combes' politiek de relaties had onder
broken."
Dat staat te lezen niet in „Het Volk
of in de „Tribune", maar in een liberaal
blad, dat een air van distinctie in de
dagbladpers tracht aan te nemendat
zichzelf een soort wetenschappelijk-jour-
nalistiek cachet heeft ingedrukt.
Geen wonder, dat niet-Katholieken in
't algemeen, zoovele avereohtsche begrip
pen hebben omtrent büna alles wat met
de leer en de inrichting der Katholieke
Kerk in verband staat.
PBffiT CONGRES DEE S- D'. 'A'. P.
De derde dag (Dinsdag) van het Con
gres, was j.n hoofuzaak gewijd aan het
ontwerp-resolutie. in zake socialisatie. De
laatste spreker, de heer ÏWibaut, ver-
klaarde den hfeer Troelstra niet te kun-
nen volgen jnzake de openbare behan
deling der finaneieele zaken. De sociale
commissie beeft de Tweede Kamer als
hoogste gezag beschouwd. Zij bracht de
functionneele democratie niet op den voor
grond doch zal het toejuichen als er een
commissie van deskundigen door het par
tijbestuur werd benoemd om eveneens te
studeeren over een verhandelde werk
wijze der Tweede Kamer. Dit congres
mag niet uiteengaan zonder dit belang
rijke werk tot stand te hebben gebracht.
Onze propaganda zal daardoor inhoud ge
geven kunnen worden omdat wij er mede
de onhoudbaarheid yan het kapitalisme
kunnen aantoonen; door aanneming der
resolutie inzake de socialisatie zal het
congres de lijn liebben doorgetrokken om
te komen tot een nieuw productiestelsel.
Met algemeene stemmen werd daarop
de resolutie aangenomen.
Vervolgens kreeg het Partijbestuur de
opdracht om jn studie te nemen het ver
band tusschen de politieke ontwikkeling
en de economische organisatie van het
bedrijfsleven. Overwogen zaL worden bier
voor eene nieuwe commissie te benoe
men of ,wel de bestaande commissie hier
voor met deskundigen uit te breiden, zoo
noodig in overleg met het N. V. V.
Daarna ging de vergadering uiteen.
Binnenlandsch Nieuws
TENTOONSTELLING TE WATERINGEN
Te Wateringen (Z.-H.) zijn plannen in
voorbereiding tot het houden eener groo
te tentoonstelling in September a.s. De
tentoonstelling zal bevatten: in de eerste
plaats handel, industrie, reclame en huis
vlijt en zoo mogelijk ook onderwijs, tand
en tuinbouw. Aan deze tentoonstelling
zullen vermakelijkheden en attracties op
allerlei gebied zijn verbonden. Er is reeds
een
benoemd
zeer uitgebreide regelingcommissie
HET SANATORIUM DER R. K. VAK
ORGANISATIE,
Het sanatorium „Berg en Bosch" zal
op 31 Mei door de hoofdbestuurders van
de, R. K- Vakbonden worden bezichtigd.
De inrichting js nog niet voltooid. De
vele moeilijkheden, door gebrek aan
werkkrachten en stakingen in binnen- en
buitenland zijn oorzaak van de vertraagde
opening.
Waarschijnlijk zullen begin Juli patiën
ten worden opgenomen; de officieele ope
ning lieeft ydlicht ook in die maand
plaats.
ENCYCLIEK-MEETING IN DEN
HAAG.
De burgemeester der Residentie heeft
toestemming verleend aan de Katholieke
organisaties voor een demonstratie op a.s.
Zondag, ter herdenking van de verschij
ning der Encycliek „Return Novarum."
De meeting zal op Houtrust worden ge
houden. Een 10-tal sprekers zullen het
woord voeren.
DE KATHOLIEKENDAGEN.
Begunstigd door fraai zomerweder, zijn
de gewestelijke Katholiekendagen: de 4de
Geldersche Katholiekendag te Arnhem, de
éde Twentsche Katholiekendag te Almelo,
de 5de Katholiekendag voor Groningen
en Drente te Groningen en de 18de Lim-
burgsche Katholiekendag te Roermond,
gedurende de Pinksterdagen met veel
succes gehouden.
TERUGKOMST VAN DEN HEER
J. T. CREMER.
Gisteren, Dinsdag, is de heer J. T. Cre-
mer, onze gezant ia de Vereenigde Sta
ten, die om gezondheidsredenen deze be
trekking tijdelijk heeft moeten neerleg
gen, hier teruggekeerd. Zooals men weet,
heeft hij een drietal operaties moeten on
dergaan, die hem een maand lang aan
het bed gebonden hebben gehouden.
Wegens de zeeliedenstaking heeft do
heer Cr em er de reis gedaan met de „Lap
land" van de Red Starline. Dinsdagoch
tend is hij met de Harwiehboot te Hoek
van Holland aangekomen en vandaar
naar zijn buiten „Duin en Kruidberg" te
Santpoort vertrokken, waar hij voorloo-
pig eenigen tijd rust zal nemen.
Hij heeft nog niet als gezant ontslag
aangevraagd, wat er op wijst, dat eenig
voornemen, om niet naar Amerika terug
te keeren, nog niet bü hem vaststaat.
De ondanks zijn leeftijd nog krasse,
werklustige grijsaard zal de beslissing
hieromtrent aan zijn geneesheeren over
laten. De operaties en de reis hebben zijn
krachtig gestel vrijwel onaangetast gela
ten.
In een met bloemen getooid rijtuig
werd de beer Cremer feestetijk inge
haald door allen, die op zijn landgoed
werkzaam ziin.
DE VEILIGHEID BIJ VLIEG-
DEMONSTRATIES.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben,
ter voldoening aan een verzoek van den
Minister van Waterstaat den dageüjk-
schen besturen der gemeenten in ge
noemde provincie in overweging gege
ven, om, mochten vergunningen voor hot
houden van luchtvaartvertooningen ver
leend worden, de noodige voorschriften
te stellen in bet belang van de veiligheid.
HET VREDESPALEIS WEER IN GEBRUIK
Het Ministerie van Buitenlandsclie
Zaken deelt mede. dat van het secretariaat
vain den Volkenbond bericht is ontvangen,
dlat de meerderheid der commissie, belast
met de voorbereiding van een ontwerp van
een permanent hof van internationale JustL.
tie, 's-Gravenkage als plaats van bijeenkomst
der oommissie heeft gekozen. Het secreta
riaat van den Volkenbond lieeft daarom d(
commissie uitgenoocfigd op 11 Juni a.s. in 't
Vredespaleis te 's-Hage bijeen te komen.
HAARLEMSCHE COURANT
