m
THEE HONDERD GULOEN
■üa
Brandstoffendistritmtie
BINNENLAND
Indrukken van den dag
T
WÊmmmÈMmm
mi'1
J WOENSDAG 26 KIES 192©
43ste JAARGANG No 15177 J
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN: PER KWARTAAL f2,92tyz; PER WEEK 22i/a CENT; FRANCO PER POST PER KWARTAAL 13,25 Bil VOORUITBETALING
BUREAU: NASSAULAAN 49, HAARLEM TELEFOON 1426 EN 2741 TELEFOON AFDEELING „DRUKKERIJ" No. 1748 ADVERTENTIEN 30 CENTS PER REGEL, BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Dato 25 MEI keerden wij aan den Heer
ARN. A. PIEK. Damiatestraat 14
uit, de somma van
wegens een aan hem overkomen ongevai, waardoor hij één zijner
oogen verloor.
DE ADMINISTRATIE.
De Directeur van liet Brandstoffenbu-
«■eau voer bet district Haarlem, brengt
teT kennis van de ingezetenen, dat zij, die
bun brandstoffen betrekken van de
brandstof fenliandelar en
ANTHRACIET MIJ. No. 2
VAN BREEMEN 3
BOSSE 4
BURGERING 9
BURGER 10
VAN DIJK 13
DRUPSTEEN 14
DE GRAAF 17
op vertoon der Legitimatie-kaart, de ml-
nimnmrantsoenkaart kunnen afhalen,
waaraan gehecht genummerde bons en
recht gevende op 10 eenheden brandstof,
op DONDERDAG en VRIJDAG 27 en 28
MEI a.s. van 95 uur en op ZATERDAG
29 Mei a.s. tot 12 uur v.m. aan de afd. In
lichtingen van bet Brandstoffen-Bureau.
Voor ben, die hunne brandstoffen van
andere bandelaren betrekken, zal bet tijd
stip voor het afhalen van bovenbedoelde
kaart nader worden bekend gemaakt, on
der verwijzing naar deze advertentie.
De ingezetenen der buitengemeenten,
die van bovengenoemde bandelaren bun
brandstoffen betrekken, kunnen desge-
wenscht eveneens hunne kaarten op 27, 28
en 29 Mei komen afhalen; t.z.t. zal echter
ook in dio gemeenten de gelegenheid tot
het afhalen der kaarten en bons worden
gegeven.
Leffitimatiekaart medebrengen!
Ziet de volgende advertenties in de
plaatselijke bladen.
Op de bona der Minimmnrantsoenkoart
wordt direct bij den betrokken hande
laar beschikbaar gesteld:
op Bon 1, 2, 3 en 4 elk X H.L. Anthraciet.
op Bon 5 50 K.G. Bruinkoolbriketten
op Bon 6 1 H.L. Cokes.
De Directeur voornoemd,
R. C. J. WIBLINK.
XLIL
EEN SAAI CONGRES.
Wij hebben den tijd gekend, dat het jaar-
lijksch Paasdicongres der S. D. A. P. een
gebeurtenis was in onze politiek. Wij kregen
dan te hooren, wat de roode politieke partij
voor het komend jaar in haar schild voerde
en ook het moge niet erg christelijk zijn.
maar wij blijven allen menschen wij zagen
vaak niet zonder leedvermaak de meenings-
veisohillen tusschen de roode broeders naar
buiten komen en de ontevredenheid tegen de
eigen leiders en 't zelf gekozen bestuur aan
het licht treden.
Doch welke zwakheden deze jaarlijksche
schoonmaak ook te zien gaf. dit moest altijd
getuigd worden: de groeiende macht der so
cialisten kwam altijd op die congressen tot
uiting en de propagandistische kracht, daar
van uitgaande, was niet te onderschatten.
Wie nu toeschouwer is geweest van zulke sa
menkomsten in de groote vergaderruimten
van Musis Sacrum", „Tivoli". het Rotter-
damschc circus enz. die werd dezer dagen
getroffen door de bescheiden biieenkomst in
het Haarlemsche Brongebouw op het thans
gehouden Pinkstercongres,
Meer echter nog dan de geringe belang
stelling der afwezigen frappeerde de saaie
geest der deelnemers.
Was dat een socialistencongres? Waar was
het élan. de geestdrift, het levenwekkende van
den vurigen meeningsstrijd? Dit congres
deed ons denken aan een gerenommeerd too-
neelgezelschap, dat, terend op ziin ouden
naam. maar eens een goedkoop stuk had}
gekozen, met de gedachten „van ons slikt
men alles."
Of neen. het was nog veel erger, Dit con
gres werd afgeperst niet door de tijdsom
standigheden niet, omdat de partij hare hou
ding moest bepalen aangaande deelname aan
de Regeering of weigering der verantwoorde
lijkheid; tegenover oorlog of vrede; dienst
weigering of landsverdediging; revolutie of
evolutie; het was noodig, omdat de partij
zelf behoefte had aan een congres, omdat
een congres een levensvoorwaarde werd ge
acht.
Dit bleek al dadelijk uit de openingsrede
van den nuohteren voorzitter Vliegen. De
partij, zei hik is niet meer in het stadium
van verovering, maar van aanval en ver
weer.
En hij mocht deze bekentenis verbloemen
met een opsomming van wat de partij al
reeds bereikt heeft: algemeen kiesrecht, acht-
urigen arbeidsdag» pretnievrue pensioenrege
ling (en hij verzweeg, dat van deze lauweren
aan dé S. D. A. P. maar een klein deel toe
kwam) hij mocht stoffen op wat de roode
vakbeweging had bereikt: hij kon niet ver
zwijgen. dat men bergafwaarts ging. Tegen
de verwachting in werd in 1919 het cijfer
van 50.000 leden niet bereikt. Men had het
op 31 December gebracht tot 47.934 en na
dien is nog een inzinking gekomen: op 1
April j.l. was het getal al weer lot even
46.000 gezakt.
Die moedelooze stemming was alle zittin
gen daar merkbaar, meest en vooral wel dooi
de lichtende Piilen die de oude leider Troel
stra telkens afstak om den geestdrift er wat
in te houden.
Intusschen. laten wij ons niet misleiden
en denken, dat de S. D. A. P. een gevaur-
looze partij is geworden, nu het getij bij
haar blijkbaar aan hei verloopen is.
Een kat in 't nauw doet rare sprongen.
Wij hebben het reeds meermalen opgemerkt,
hoe Troelstra. wanneer de parlementaire weg
den sociaal-democraten geen uitzicht meer
biedt tot verdere mach(s.ontplooiing, maling
heeft aan de democratie en de revolutionaire
instincten van zijn volgelingen opwekt. Wij
zijn November 1918 nog niet vei geien en
Troelstra blijkbaar evenmin.
De groote tweedracht in den boezem der
partij tusschen hen, die slechts langs wetti
gen weg. n.m. door propaganda voor hun
idealen en 't bewerken van de kiezersmassa,
tot de macht willen komen en hen. die op
een goed oogenblik desnoods met geweld als
minderheid naar de macht willen griipen, dat
meeningsv&rschil bestaat nog steeds. Het
lichtte een oogenblik weer fel op, toen Troel-
stia den lsten Pinksterdag een rede hield
over den al gemeen en poliiieken toestand en
dit was misschien wel hetmerkwaardigste
moment van heel dit saaie congres.
Tot uit den treure hebben degenen, die
reeds vele jaren de geschiedenis der S. D.
A. P. volgen. Troelstra vroeger tegenover
Wijnkoop de democratie en 'het'parlementa
risme hooren verdedigen. Als de roode leidei"
te Amsterdam zijn Kerstrede uitsprak of bij
andere gelegenheden in het openbaar op
trad was het altijd David Wijnkoop, die
hem aan het slot naar de keel vloog. Men
kende ten laatste het liedje haast van bui-
tot; David verweet de S. D. A. P. in haar
leider Tioelstra. dat zij het socialisme op
offerde aan de baantjesdat de partij het
socialisme verried door m het parlementaire
stelsel te heulen met de bourgeoisie. Er werd
wat om gelachen en het leek op den langen
duur vervelend. Troelstra kon dan ook steeds
op goedkoope maniet zijn aanvaller afslaan.
Maar de communist heeft ia ue groote
omwenteling, welke na den oorlog kwam,
succes gehad. En wij hebben Troelstra
zien omslaan. Thans is de oude leider
reeds zoover, dat er van de democratie
al heel weinig meer deugt! 't parlement
is van de groote arena, waar om de
rechten der arbeiders moest geworsteld
worden, een instrument van bedenkelijk
allooi geworden. Het gaat er au maar
om, wie de meeste mannetjes achter zich
kan krijgen of achter zich kan houden,
door op de revolutionaire gevoelens te spe-
euleeren. En Troelstra moge in Novem
ber 1918 een gruwelijk échec hebbeu gele
den, hij geeft den moed nog niet op.
Er kan een oogenblik komen, zei hij
dezer dagen aog openlijk op het congres,
dat vaststaat, dat langs den revolutionai
ren weg de machtsverschuiving kan wor
den overgebracht op politiek terrein en
dan ben ik niét hang of men hier nog wel
vragen zal of het eigenlijk wel mag!
Nog altijd dus loert Troelstra op een
gesehik t oogenblik om Wijnkoop den
loef af te steken en dictator te worden
in een Nederlandseke republiek. En het
ergste is, dat hij het applaus en de sym
pathie van de groote massa aehter zich
heeft.
Voor één ding zonden wij den heer
Troelstra willen waarschuwen, wanneer
hij maling heeft aan de democratie. Er
is altijd baas boven baas. Ook de commu
nistische partij gaat binnenkort een con
gres houden.
Van den Beschrijvingsbrief voor dit
congres zij vermeld dat de afdeeling Bus-
sum de leuze: „Volkswapening" wil ver
anderd zien in„bewapening uitsluitend
van het revolutionaire proletariaat"; de
afdeeling Amersfoort gaat dit niet vér
genoeg, zij wenseht als leuze te zien ge
kozen: „ontwapening van de bourgeoisie,
bewapening uitsluitend van het revolutio
naire proletariaat".
Ziedaar waartoe men komt, wanneer
men de democratie los laat. Hoe wil
Troelstra hier nu nog boven uit?
m
mÈÈmmWÊmÊmMS:
at&sPa f 11 f
Z.D.H.Mgr. A. J. Gallier onder de Haarlemsche patronaatsjongen3
Jingslijst in on® blad zouden willen openen
of men clocr miildei van onze redactie
alzoo geen giften voor de arme Weeu-
sche ziese kinderen zou kuunen geven.
Men begrijpt, <ja(, wij op ecu zoo edele
vraag Met anders dan graag-bevestigend
konden antwoorden; WU wisten, dat de
goede Hollanders vrijgevig waren, docb
dat zij ook zonder rechtstreeks ge
vraagd té zijn zouden komeu verzoeken
om te mogen geven, dat trof ons diep.
Gaarne openen wij dan bij deze een in-
zamelingslijst voor' het noodlijdende kin
derziekenhuis van' Dr. Romeo Monti
in de hoop, dat er zóóvele giften bij ons
zullen binnenkomen, dat er óók nog wat
geschonken kan worden aan de overige
ziekenhuizen èn dat er nog wat overblijft
tot leniging- cfer ëflenUe. waarover in de
nog volgende reisbrieven gesproken zal
worden.
Reeds ontvingen wij;
Voor het Kinderziekenhuis te Weenen op
hoep van navolging 2.50
Van W. L. Voor 't arme ziekenhuis 2.50
Ofschoon ik geen „rijke Hollander" ben"
2.50
Van G. G. 2.50
'Mej. A. W. te Vogelenzang 1.—
Postwissel 22 Mei uit Ape.' loorn II. 25.—
Postwissel -22 Mei uit Baarn E. 50.
VOOR HET WEENSCHE KINDER
ZIEKENHUIS.
Tot onze groote voldoening vervoegden
zich reeds enkele uren. nadat in ons blad
de Ve Weensche brief verschenen was
(over den nood der ziekenhuizen aldaar)
meerdere lezers ten onzent, om te vragen
of wij voor het meest noodlijdende kin
derziekenhuis te Weenen geen inzame-
ONZEDELIJK SOCIALISME.
Wanneer er tets is, dat de Katholieke
vrouwen vierkant stelling behoort ie doen ne
men teg enhet Socialisme, dan is het wel de
pogingen der aanhangers van dit anti-chris
telijk stelsel, om de premie-vrije moed-er.
schapszoig, ook veer ongehuwde moeders,
burgerrredht in de maatschappij te deen ver
krijgen.
Een weinig naden-iten zal onze vrouwen de
overtuiging bijbrengen, dat die moed-erschaps
zorg zich feitelijk tegen het wettige huwelijk
keert en, op de koper beschouwd, een premie
op het onwettig samenleven is.
De socialistische vrouwen zijn, waar het de
erkenning van dit verfoeilijke doel betreft,
oprechter dan de roode mannen.
Op de onlangs gehouden vergadering van
den Bond van Soc Dom. Vrouwen-clubs, ver
klaarde een der spreeksters ronduit:
„Da oude gezinsvormen moeten verdwijnen"
Die „oude" gezinsvormen, slaan op de
plichten en rechten van man en vrouw in een
wettig huwelijk, volgens de leer en de voor
schriften van onze Moeder de H. Kerk.
,,Weg er mee", roepen de socialistische
dames uit.
Weg met het schandelijke stelsel, dat de
gehuwde moeder de kroon d'er eerbaarheid
van het hoofd tracht te rukken, door hara
in zedelijk opzicht met de ongehuwde moe
der gelijk te stelten-
Dit moet het antwoord zijn van alle Kat'ho
lieke vrouwen, op de socialistische drogrede
nen ter bepteiting eener gelijkwaardigheid
die onteerend niet alleen voor onze zuster in
't Geloof, maar voor elke waarlijk fatsoen
lijke vrouw is.
HET RIJK IS ER GOED VOOR.
Steeds duurder wordt het leven en steeds
sterker wordt de balastingschroef aan
gedraaid.
Dat heeft o.m. tot gevolg, dat het er in de
diamant-industrie allerhcdenkeliikst uitziet.
Daarmee bedoelen we niet zoozeer dat in
den diamanthandel de klad gekomen is, dan
wel de omstandigheid, dat de diamantslijpers
geen werk hebben en dus werkloosheid en
daarmeer broodsgebrek voor hen voor de deur
staat. Reeds heeft een 6000-tal diamantbe-
wekers te Amsterdam dit lot getroffen.
Nu zal een spaarzaam mensch misschien
zeggendeze lieden verdienden reuzenioonem,
waarom heöbben ze dan in hun wisselvallig
vak, dan niet voor den kwaden d'ag ge
spaard?.
Dat is wel niet onjuist geredeneerd, maar
1Is spaarzaamheid niet modem, niet „de
mocratisch".
2. Was het gros der diamantbewerkers nooit
spaarzaam. Het spreekwoord: zoo gewonnen,
zoo geronnen, was vooral op hun aanzien
lijke verdiensten van toepassing.
Nu zitten ze in de benauwdheid en trekken
de straat op om te demonstreeren.
In verband niet een en ander werd onze
aandocht getrokken door een bericht in „Het
Volk", volgens hetwelk B. en W. van Am
sterdam den minister van Arbeid hebben
voorgesteld, dat de contributie aan de werk-
looshridskas zal worden verhoogd tot 1 per
week en per lid. doch uitsluitend door de
werkenden te btalen. De gemeente Amster
dam en het Riik zullen dan ieder ook f 1
per lid en per week storten. Aan lederen
werklooze zai -dan gedurende 26 weken een
uifkeering van f 18 per week worden gedaan.
Zijn die 26 weken om en duurt dan nog de
crisis-werkloosheid voort, dan zal de uitkee-
ring moeten worden gedaan uit een speciaal
daarvoor te vormen fonds, waartoe ook de
werkgevers hebben bij te dragen.
Verder wordt voorgesteld, dat het Rijk een
voorschot zal doen dat in den tijd van 5
jaren uit de werklccsheidskas zal worden te
rugbetaald. Dat vcoisohüt zal ongeveer f 1
m-illicen moeten bedragen.
Hier wordt weer een beroep op de offer
vaardigheid van Gemeente en Riik gedaan,
terwijl in het Bcndsgebouw van de Socialisti
sche Diamantbewerkers, de millioenen in de
Bondskas geborgen liggen enblijven
liggen.
Van onze kas blijven de werklcoze diamant
bewerkers af meenen zij, die daar aan 't laad-
je zitten, werkeloozen zijn er nu eenmaal
om door de regeering onderhouden te worden
desnoods door een ,-diiamantreserve" gefabri
ceerd met steun van Regeering en patroons.
Het Rijk is er goed voor! En zoo niet. dan
moeten de belastingen maar weer wat aan
geschroefd worden. De burgerij dokt met
graagie, als ze daardoor de Bondsmillioenen
kan sparen, niet waar?
't Zijn wondere tijden die we beleven, zegt
de „Resb."
Er zullen nog wel wonderlijker tijden ko
men, als straks alle lastige en vervelende din
gen op den rug van Vadertje Staat geschoven
worden en alle voordeden in de Bondiskassen
terecht komen en er in blijven.
LIBERALE VOORLICHTING.
Waarom is Jeanne d'Aro heilig ver
klaard?
Do „Nieuwe Crt." zal het ons zeggen.
„De heiligverklaring der nationale hel
din van Frankrijk door het Vaticaan is
„verleend" als „een belooning voor de
toenadering van het officieele Frankrijk,
dat bijna twintig jaar als gevolg van
Combes' politiek de relaties had onder
broken."
Dat staat te lezen niet in „Het Volk"
of in de „Tribune", maar in een liberaal
blad, dat een air van distinctie in de.
dagbladpers tracht aan te nemen; dat
zichzelf een soort wetenschappelijk-jour-
nalistiek cachet heeft ingedrukt.
Geen wonder, dat niet-Katholieken in
't algemeen, zoovele avereohtseho begrip
pen hebben omtrent bijna alles wat met
de leer en de inrichting der Katholieke
Kerk in verhand staat.
HET CONGRES DER S. D. A. P.
De derde dag (Dinsdag) van het Con-
gres was ia Inxmisaafc gewijd aan net
ontwerp-resolutie in zake socialisatie. De
laatste spreker, de heer jVYibaut, ver
klaarde den heer Troelstra met te kun
nen volgen inzake do openbare behan
deling der financieel© zaken. De sociale
commissie heeft de Tweede Kamer als
hoogste gezag beschouwd. Zij bracht de
functionneele democratie niet op den voor
grond, doch zal het toejuichen als er een
commissie van deskundigen door het par
tijbestuur werd benoemd om eveneens te
studeeren over pen verhandelde werk
wijze der Tweede Kamer. Dit congres
mag niet uiteengaan zonder dit belang
rijke werk tot stand te hebben gebracht.
Onze propaganda zal daardoor inhoud ge
geven kunnen worden omdat wij er mede
de onhoudbaarheid yan liet kapitalisme
kunnen aantoonen; door aanneming der
resolutie inzake de socialisatie zal het
congres de lijn hebben doorgetrokken om
te komen tot een nieuw productiestelsel.
Met algemeene stemmen werd daarop
de resolutie aangenomen.
Vervolgens kreeg bet Partijbestuur de
opdracht om in studie te nemen het ver
band tusschen de politieke ontwikkeling
en de economische organisatie van het
bedrijfsleven. Overwogen zal worden hier
voor eene nieuwe commissie te benoe
men of .wel de bestaande commissie hier
voor met deskundigen uit te breiden, zoo
noodig in overleg met het N. ,V. V.
Daarna ging de vergadering uiteen.
Binnenlandsch Nieuws
TENTOONSTELLING TE WATERINGEN
Te Wateringen (Z.-H.) zijn plannen in
voorbereiding tot bet houden eer.er groo
te tentoonstelling in September a.s. De
tentoonstelling zal bevatten: in de eerste;
plaats handel, industrie, reclame en huis
vlijt en zoo mogelijk ook onderwijs, land
en tuinbouw. Aan deze tentoonstelling
zullen vermakelijkheden en attracties op
allerlei gebied zijn verbonden. Er is reeds
een zeer uitgebreide regelingcommissie
benoemd.
HET SANATORIUM DER R. K. VAK
ORGANISATIE.
Het sanatorium „Berg en Bosch" zal
op 31 Mei door de hoofdbestuurders van
de R. K. Vakbonden worden bezichtigd.
De inrichting js nog niet voltooid. De
vele moeilijkheden, door gebi ek aan
werkkrachten en stakingen in binnen- en
buitenland zijn oorzaak van de .vertraagde
opening.
Waarschijnlijk zuTen begin Juli patiën
ten worden .opgenomen; de officieele ope
ning beeft .wellicht ook in die maand
plaats,
ENCYCLIEK-MEETING IN DEN
HAAG.
De burgemeester der Residentie beef'
toestemming verleend aan de Katholieke
organisaties voor een demonstratie op a.s»
Zondag, ter herdenking van de verschijn
ning der Encycliek „Return Novarum."
De meeting zal op Houtrust worden ge
houden. Een 10-tal sprekers zullen het
woord voeren.
DE KATHOLIEKENDAGEN.
Begunstigd door fraai zomerweder, zijn
de gewestelijke Katholiekendagen: dé 4de
Geldexsche Katholiekendag te Arnhem, de
4de Twentsche Katholiekendag te Almelo,
do 5de Katholiekendag voor Groningen
en Drente te Groningen en de 18de Lim-
burg\scho Katholiekendag te Roermond,
gedurende do Pinksterdagen met veel
succes gehouden.
TERUGKOMST VAN DEN HEER
J. T. CREMER.
Gisteren, Dinsdag, is de heer J. T. Cre-
rner, onze gezant in de Vereenigde Sta
ten, die om gezondheidsredenen deze be
trekking tijdelijk heeft moeten neerleg
gen, hier teruggekeerd. Zooals men weet,
heeft hij een drietal operaties moeten on
dergaan, die hem een maand lang aan
het bed gebonden hebben gehouden.
Wegens de zeeliedenstaking heeft do
heer Crerner de reis gedaan met de „Lap
land" van de Red Starline. Dinsdagoch
tend is hij met de Harwichboot te Hoek
van Holland aangekomen en vandaar
naar zijn buiten „Duin en Kruidbeorg" te
Santpoort vertrokken, waar bij vo-orloo-
pig eenigen tijd rust zal nemen.
Hij heeft nog niet als gezant ontslag
aangevraagd, wat er op wijst, dat eenig
voornemen, om niet naar Amerika terug
te keeren, nog niet bii hem vaststaat.
De ondanks zijn leeftijd nog krasse,
werklustige grijsaard zal de beslissing
hieromtrent aan zijn geneesheeren over-,
laten. De operaties en de reis hebben zijn
krachtig gestel vrijwel onaangetast gela
ten.
In een met bloemen getooid rijtuig
werd de beer Cremer feestelijk inge
haald door allen, die op zijn landgoed
werkzaam zijn.
DE VEILIGHEID BIJ VLIEG -
DEMONSTRATIES.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben,
ter voldoening aan een verzoek van den
Minister van Waterstaat den dagelijk-
schen besturen dér gemeenten in ge
noemde provincie in overweging gege
ven, om, mochten vergunningen voor het
houden van luchtvaartvertooningen ver
leend worden, de noodige voorschriften
te stellen in het belang van de veiligheid.
HET VREDESPALEIS WEER IN GEBRUIK
Het Ministerie van Buitenlandsche
Zaken deelt mede, dat van het secretariaat
van den Volkenbond bericht is ontvangen,
dat de meerderheid der commissie, belast
met de voorbereiding van een ontwerp van
een permanent hof van internationale Justi_
tie, 's-Gravenha.ge als plaats van bijeenkomst
der commissie heeft gekozen. Het secreta
riaat van den Volkenbond heeft daarom da
commissie uitgenoodigd op 11 Juni a.s. in 't
Vredespaleis ta 's-Hage bijeen te komeu-
i
ïmmëèèëëê
