ïSrïx..^' ■»-. °ratrek m"dm
Elck wat wils.
Medische Praatjes.
Wat de Pers zegt
BINNENLAND
•u Qp naar Pen Bosch?
ONS VROOLUK HOEKJE
ZATERDAG 10 IUL11920
r
OP HUN POST NIET THUIS,
Luchtverkeer
- TREKJES CXLV!
f Een oproep tot het Sobriëtas-Congres van
Woensdag en Donderdag 1112 Augustus vs
juist geen benijdenswaardige taak. Want kan
hij wel succes hebben
Wij hebban pas 'n paar sociale congressen
achter den rug. En het leven is zoo druk tegen
woordig, er valt al zóóveel te lezen, te be
spreken,' te vergaderen, dat men heusch niet
ter afleiding een gang na?r een congres be
hoeft voor te stellen.
En dan een Sobriëtas-Congres Een door
snee-katholiek, zelfs al is hij drankbestrijder,
jheef t gauw zijn bekomst van anti-alcoholische
toespraken, evenals van alcoholvrijen wijn,
feen enkel glaasje, nu ja, dat kan er dooi,
maar dan ook basta 1
En toch waag ik 't, met allen aandrang
zelfs, onze vooraanstaande sociaal-voelende
mannen en vrouwen fbe te roepen: neemt
even uw zakkalender en zet een dikke blauwe
schrap bij Woensdag en Donderdag 11 en 12
Augustus.Die dagen moet u vrij houden
voor een bezoek aan Den Bosch
Weet u wel, wie op ons eerste Congres, het
Utrechtsche van 1898, aanwezig waren
Niet slechts Z. D. H. de Aartsbisschop met
een grcote schare geestelijken, maar Dr.
Schaepman en Mr. Borret, President van den
Hoofdraad van Vincentius, Dr. Nolens
natuurlijk Jhr. Ruijsverder de gebroe
ders Regout, Br».ion van Wijnbergen de groot
industrieel Vlekkc, ook dames als de begayfdc
Jonkvr. Leonie van Baerle, in één woord,
zoowat allen, die toen in het voorste gelid
stonden der katholieke beweging of voelden,
dat daar eenmaal hun plants zou wezen. Allen
begrepen, dat zij bij een nationalen aanval
op het alcohlismc ten minste a's belangstellen
den niet mochten ontbreken. Daarvoor was
het verband dezer volksellende met hel
gansche katholieke leven èil te duidelijk.
Dat verband is sindsdien niet losser ge
worden. Misschien nog 'n beetje vaster.
Want het alcoholisme hangt ten nauwste
samen met genotzucht en ontucht. En waar
die twee in de laatste jaren zóó ontzettend
zijn toegenomen, dat een man als Professor
Ude de zedeloosheid ten onzent nóg stuiten
der vindt dan in Oostenrijk, dar r is bestrijding
van het alcoholisme zoo actueel als maar iéts
zijn kan. Het woord van Z. H. Pius X .Onder
de sociale werken is er geen van meer dringen
den raad," geldt dab ook thans zeker niet
minder dan zes jaar geleden.
U vindt dat misschien overdreven, even
als dat ander woord van Pius X, dat „dc
maatschappij door het alcoholisme bedreigd
word! ia haar gewichtigste belangen," maar.
meet u aan niet naai Den Bosch toe, om de
zaak ^onderzoeken Als men dergelijke,
vyooraci. van hoogstaande mannen verneemt
wanneer men iemand als Kardinaal Mercier
in alien emst hoort verklaren, dat de alcohol
ook nü nog méér verderf aanbrengt dan de
laatste gruwelijke oorlog pemioieux que
cette guerre qui decime 1' Europe)dan mag men
niet eenvoudig de schouders ophalen en glim
lachend doorloopen, maar moet men als de
Barmhartige Samarita&n even stilstaan eji
volgens dienzelfden Kardinaal drie dingen
doen examiner, compatir, agir. Onderzoeken
hoe erg de wonde en hoe ze te genezen is
Deernis hebben z'n christelijk hart laten spre
ken en niet zeggen daar heb ik nietsrmee uit
te staan. Handelende handen uit de mouw
steken en practisch helpen, al kost dat een
offer aan de menschelijke begeerlijkheid.
Het eenigste offer, dat thans van u ge
vraagd wordtisxi en 12 Augustus naar
Den Bosch te komen.
Trouwens, uw aardsche loon zal niet uit
blijven.
Congressen zijn inderdaad soms saai en
taai, maar wie dat op die van|Sobriëfcas zóu
toepas: e i, die kent onze historie niet.
Utrecht, Nijmegen en Roermond het
laatste was wel niet nationaal, maar toch een
Sobriëtjs-kind waren alle uiterst gezellig
en Den Bosch zal daarop geen uitzondering
maken.
't Is waar, wij missen de leiding van onzen
éénigen Eere-voorzittër, den man, die So-
bri et as feitelij k gemaakt heeft en uitgebouwd,
maar z'n geest is er toch. Wij hebben niet te
vergeefs 20 jaren z'n teugels gevoeld. En dan
hl 1 zelf Romt er ook En zoo zijn verschijning
vroeger de troepen kon electriceeren, het zal er
zeker niet minder op geworden zijn, nu hij
bij ons terugkomt als de nuchtere bestrijder
en overwinnaar eener waanzinnige ïevolutie.
Moet ik nog meer zéggen
Wij gaan op naar Den Bosch, de stad der
Lieve Vrouwe, naar onz'e zuidelijke broeders
en zusters, die zoo gemoedelijk de gastvrij
heid beoefenen kunnen, dat vreemden ter-
stond vrienden worden.
Wij gaan op naar die heerlijke oude Sint guastig tegenover da Tuberculose dan andere
1menschen, toch zien wij dagelijks voor ons,
dat ook deze laatsten soms allerminst gespaard
blijven voor deze ziekte.
Bij elke infectieziekte toch, hebben wij
rekening tè houden met twee partijen n.l. een
aanvallende en een verdedigende partij. Stelt
U zich nu voor, dat krachtige Tuberkelba
cillen ons lichaam binnen dringen, die tevens
in staat zijn zich snel te vermeerderen dan is
het duideüjK dat de verdedigende partij, die
in hoofdzaak bestaat uit witte bloedlichaam
pjes, niet veel zal kunnen uitrichten m. a. we
de krachtigsten en fermsten onder ons het
loodje- er bij neer zullen leggen.
Het is hier de plaats U tevens opmerkzaam
te maken op een nog niet geheel verklaarbaar
feit n.l., dat acrobaten, athleten, reuzen e.
dg. zeer vaak op ernstige wijze door de Tuber
culose worden aangetast.
Behalve nu de genoemde factoren als
voeding, lichaamsbouw en constitutie, erfe
lijkheid etc. zijn ook nog enkele andere invloe
den van betocKcnis. Het spreekt van zelf,
dat iemand, die pas een of andere zw. ro ziekte
heeft doorgemaakt meer kans loopt de dupe
te worden van de Tuberkelbacil dan een nor
maal mensch. Ook uitweqdige omstandig
heden zijn vaak van niet te onderschattce
beteekenis. Zoo wil ik U slechts wijzen op d-
groote zorgen en het verdriet, dat sommige
menschen hebben mede te maken, de bedor
ven atmosfeer, waarin soms geleefd wordt
terwijl 't v/el onnoodig zal zijn te zeggen, dat
misbruik van alcoholische dranken, gedurende
eenigén tijd voortgezet, zonder twijfel den
mensch ontvankelijker mcKkt voor de Tuber
kelbacil.
Langen tijd heeft men zich ook bezig ge
houden met de vraag of Tuberculose ook
aangeboren voorkomt dus m. a. w. of men met
Tuberculose ter wereld kan komen. Het was
een buitengewoon moeilijke maar daarom
niet minder interessante vraag. Het zou mij te
ver voeren U de onderzoekingen aangaande
dit punt te schetsen. Daarom wil ik vol
staan met U den uitslag van de studie over
dit probleem mede te dealen.
Wij zullen vrij wel zeker deze vraag ont
kennend hebben te beantwoorden. Een pas
geborene zal dus, al heeft zijn moeder tuber
culose, niet lijdende aan deze ziekte zijn. Het
ligt voor de hand, dat onze kleinen in een
dergelijke omgeving grooi. gevaar loopen
spoedig besmet te worden.
Ik ben thans aan 't eind gekomen van mijn
bespreking en heb getracht U in 't kort een
overzicht te geven van deze voor onze volks
gezondheid en volkswelvaart zoo buiten
gemeen belangrijke ziekte door de allervoor
naamste pumen en vragen nar.r voren te
halen en zou ik zeer zekei eindigen, indien
niet de Tuberculose zoo'n algemeene ziekte
was, zoodat ik meen, dat o^hst een en ander
over de behandeling dezer .dwaal niet achter
wege mag blijven. Alvorens hiertoe over te
gaan, wil ik gaarne één opmerking doen voor
afgaan. Het zal U bij eerig naders ken zonder
twijfel duidelijk zijn, dat de behandeling van
de één of andere ziekte, v «ral "ïh populair
wetenschappelijken tram, een zeer moeielijlc
onderwerp is. Immers w'ij moeten ten allen
tijde bedenken dat wij niet. alleen de zieke
maag, de zieke long, kortom het zieke orgaan
te behandelen hebben^ do/i den zieken mensch
met zijn individueelé c- dthaauiïlgiieücU. Zvó
zult ge begrijpen, dat een beschrijving van de
behandeling eener ziekte steeds een alge-
meeixe zal moeten zijn en slechts ill grove
trekken zal kinnen geschieden, terwijl de
medicus dient uit te zoeken hoe hij in een
pedaal geval moet handelen in verband met
den totalen gezondheidstoestand van zijn
patient (e) gepaard met de verschillende soci
ale omstandigheden, waarin de zieke leeft.
Men kan dan ook nooit een volledige behan
deling neerschrijven voor de groote massa
geldig. Ware dit het geval, dan was het vak
van medicus al een zeer simpel
MEDICUS.
Jan, waar we ons zoo één gevoelen met alle
Roomsche geslachten, die ons sinds eeuwen
zijn voorgegaan en Waar we Pater Borro-
maeus zullen hooren, ons aller vriend, die
immer het juiste woord weet te spreken, dat
echo's wekt van Roomsche geestdrift, liefde
en blijdschap.
Wij gaan op ter viering van het zilveren
jubilé der Katholieke Drankbestrijding, van
die kleine plant, die vóór 25 jaren in Twent-
sclfen bodem gepoot, onder Gods milden regeu
en zonneschijn uitgroeide tot een breedge-
taljten boom, neen, tot een heel plantsoen in
den lusthof van ons katholiek vereenigings-
leven.
Maar dat zijn allemaal bijzaken die niet
beslissend moeten zijn. Hoofdzaak isdat
Sobriëtas te 's-Bosch iets gaat doen wat noo
dig is.
„De wereld in haar voegen
Dreunt van een zwaarder storm dan ooit
haar assen droegen."
zong Schaepman van den strijd, dien de
Islam ontketende tege.i het Kruis, maar mag
gerust herhaald worden van den strijd, dien
het moderne heidendom voert tegen den Per
soon en de leer van onzen gezegenden Heiland
en de heele Christelijke beschaving, die daar
op gebouwd is.
De wereld gaat-dood aan genotzucht, egoïs
me, zedenbederf. „Zoo God niet tijdig tus-
schenbeide komt, schijnt de ondergang der
menschelijke samenleving nabij te zijn." Dat
heeft Z. H. Benedictus XV gezegd in zijn
Vredesencycliek, en men moet wel blind zijn
om dat niet in te zien.
Zeker, redding L nog mogelijk maar toch
met met halve middelen.
We moeten front maken over de heele linie
van het katholieke leven inwendig en uit
wendig massaal, met kotsbewegingen
en zelfverloochening en naastenliefde moeten
daarbij nummer één zijn.
Zonderdst gaat 't niet.
Maar welke beweging verdient dan meer
aanbeveling dan de drankbestrijding, waai
zelfverloochening en naastenliefde schering
en inslag zijn Wier succes besliste voorwaar
de is voor een grootsch succes der zedelijkheids-
en stands- en vakbeweging, en waar men een
organisatie heeft van 100.000 mannen en
vrouwen die kant en klaar staan, om op te
trekken voor elke andere katholieke bewegiug
waarin men ze lanceeren wil
Gezonde Katholieke Real-politiek vordert,
dat kolossale, in 25 jaren bijeengegaarde kapi
taal niét ongebruikt te laten. Hier ligt een
schat voor het gr ijpen, die voor al wat goed is
in de eerstvolgende 10 jaren honderdvoudige
vrucht kan voortbrengen.
Zoo mogen dan onze beste mannen en vrou
wen op Woensdag en Donderdag 11 en 12
Augustus op het appèl in Den Bosch niet ont
breken
Ons Doorluchtig Episcopaat zal er in den
geest tegenwoordig zijn. Het heeft het Con
gres Z'n zegen geschonken.
Onze Eerste Minister zal er wezen, en om
hem heen de oude en jonge garde uit al onze
ICruisverbonden en' Mariavereenigingen.
Ook het Buitenland zal niet mankeeren.
Wij hopen althans er Prof. Ude te zien, den
kloeken Oostenrijkscber. kamper tegen drank
zucht en ontucht.
Maar laten nu ook onze binnenlandsche
apostelen, onze werkers en werKsters op welk
katholiek veld ook van openbare actie, niet
schitteren door afwezigheid
Ja, Dames en Heeren, wij gunnen u gaarne
de zoo welverdiende rust, maar nk Den Bosch.
Daar. zijt U allen noodig. Heel Sobriëtas
verlangt vurig u daar te zien. Niet slechts voor
zich, maar voor de gansche katholieke zaak,
voor den triomf van Christus, waaraan zij met
U gaarne ha-ar beste krachten en den invloed
van al haar legioenen zou wijden.
Mag ik sluiten met een bekend woord
Sobriëtas „verwacht, dat iedereen zrjn
plicht zal doen."
1 Dr. ALPH. ARIENS.
TUBERCULOSE. IV.
Een gebrekkige voeding werkt zeer zerrer
de Tuberculose in de hand, doch is niet de
eenige factor. Wanneer wij eens rondom ons
heen zien, dan nemen wij waar, dat menschen,
wien het aan niets ontbrceut, die geld noch
goed hebben te ontzien, lijdende zijn aan deze
ziekte, ja het soms met den dood moeten be-
koopen. Wij hebben dus naast de voeding
zonder twijfel nog andere oorzaken van be
teekenis. Zoo wil ik|U dan allereerst opmerkt
zaam maken op den lichaamsbouw en.vooral
dien van de borst. De ervaring leert, da-
nrenschen met een .smalle borst te dien op
zichte in een ongunstige conditie verkeeren.
Voorts is 't een ieder onzer bekend, dat men
schen, die uit een tuber cule use farniiie stam
men ook een grootere vatbaarheid bezitten,
hoewel hun lichaamsbouw een geheel normale
soms is en 't hün aan goede voedingsmiddelen
en goede verzorging geenszins ontbreekt.
Al staan nu' al deze personen wat minde x
ROOKENDE JONGE DAMES.
Ia 't „Tijdschrift voor R.-K. Ou-ders en
Opvoeders" wordt er in een artikel over
„De opvoeding in verband met den tijd
geest" op aangedrongen* dat de ouders er
voor zullen waken, niet door hunne toe
geeflijkheid oorzaak te worden, dat hun
kinderen verkeerde gewoonten van onzen
tijd: overnemen.
Het Tijdschrift schrijft o.m.:
^Ik heb hier het oog op de zooge
naamde vrije manier van zich bewe
gen onzer jongelui. Door de sport te
beoefenen b.v. worden onze kinderen
igezond' en sterk. Gemakkelijk echter
1 nemen, vooral onze meisjes, gewoon
ten aan, die haar zeker niet tot eer
«trekken. We moeten onze jonge da
mes niet laten opgroeien als halve
jongens, die al het-teere en vrouwelij
ke verliezen en er eor in, stellen niet
voor jongens onder te doen in li
chaamskracht en vlugheid. Deze soort
van emancipatie zit in do lueht tegen
woordig. En toch, de vrouw blijft
vrouw, al doet ze al haar best den
man nabij te streven. Vindt gij ze inte
ressant, de jonge 'dames, die onver
schillig voor kleeding, ruw en luid
spreken over alles, die rooken als een
jongen en niet meer in 't geheim.
Meer en meer kan men ze tegonwoor
dig in het openbaar waarnemen, de
jonge dames met de cigar et in den
mond of in de hand, u met 'n noneha
l-anten blik aanziend, om toch vooral
maar den indruk te vestigen, dat 't
niets bizonders voor haar is. Vroeger,
zo weten het, deden zulks alleen in het
openbaar de vrouwen, die ze zelf ver
achten, doch wier allures ze graag
overnemen. M.i. is dit verschijnsel hier
aan te wijten, dat onze meisjes en jon
gens door de veranderde maatschap
pelijke toestanden veel meer dan vroe
ger met elkaar in aanraking komen
bij studie, arbeid en ontspanning.
Hieraan is niets te veranderen, doch
daarom moeten onze ouders hare doch
ters er van doordringen, dat de wereld-
sehe man heel graag met zulke geë
mancipeerde dames schertst, zich amu
seert en flirt, doch dat hij als vrouw,
als moeder van zijn kinderen, toch veel
ïueer de vrouwelijke vrouw waardeert.
En onzen aankomenden jongens kan
men hef ook niét genoeg inprenten dat
ze in dit opzicht zoo degelijk zijn als
mogelijk is.
Als de jonge man over de andere
sexe begint te denken en te spreken,
dan kan de moeder, die de liefde van
haar jongen kent, de vader, die zijn
vertrouwen bezit, juist, in de liefde tot
moedor of zuster een geschikte aanlei
ding vinden hem te 1 eer-en, wat er in
cle vrouwen t'o respecteeren moet zijn,
in welk opzicht zij gewaardeerd moe
ten worden.
Niet als een sportkameraad een part
ner bij oefeningen in lichaamsvaardig
heid moet hij het aankomend meisje
waardeer en.
Hij moet zich amuseeren met z'n
vrienden, tot de leeftijd komt, dat hij
er rijp voor is de vrouw te beschouwen
als een gezellin van den man, voor
wier bezit hij het over heeft zieh iets
to ontzeggen, geen moeite schroomt,
om haar later te kunnen geven wat
haar toekomt, een vaste rustige plaats
in 't gezin, zonder dat 't noodig blijkt,
dat ze zelf haar aandeel draagt in het
fourneeren van inkomsten aan het ge
zin."
Aan de demonstratieve staking van 8
Juni, gericht tegen de z.g. worgwet, is
ook deelgenomen door gemeente-werk be
den in de groote steden.
Deze menschen hebben daardoor straf
beloopen.
Te Amsterdam zijn thans'de directeu
ren. der verschillende gemeentediensten
met strafvoorstellen voor den dag gekor
men.
Vier dor directeuren hebben zich van
strafvoorstellen onthouden.
Twee, omdat zij van oordeel waren,
dat zij dit niet met voeg konden doen
tegenover hun wethouder, den heer De
Miranda, die vóór de staking was.
De twee anderen, omdat zij zeiven de
staking geoorloofd achtten en toejuich
ten.
Natuurlijk zullen de stakers in gemeen
tedienst, wier directeuren hen niet yoor
bestraffing hebben voorgedragen, bun
straf niet ontlcopen^ indien en voor zoo
ver de' overigen daarvoor in aanmerking
komen.
Of niemand gestraft, óf allen.
Maar wat te zeggen v-an de directeu
ren, die geen straf voordracht, hebben ge
daan?
'Uiterst zwak is het motief der heeren
die zich achter „hun"' wethouder ver
scholen.
Deze wethouder, hoe een voortreffelijk
man h ij ook moge wezen, is niet in het
geding: naar zijn edelachtbare opinie had
den zij niet behoeven te kijken, maar
objectief de vraag behoor en te beant
woorden: welke straf behoort aan men
schen, die eigenmachtig uit den gemeen
tedienst wegblijven, te worden opgelegd?
Met de twee andere directeuren staat
de zaak anders: men kan het verstaan,
dat menschen, die zelf de staking geoor
loofd achten en toejuichen, moeilijk hun
ondergeschikten voor straf kunnen voor
dragen.
Als X. iets doet wat ik in den' haak
en zelfs lofwaardig oordeel, kan ik hem
bezwaarlijk strafschuldig erkennen.
f ZOU T WAAR ZIJN!
„Een fatsoenlijk echtgenoot moet zijn
vrouw zooveel geld geven als ae noodig
heeft," zei mevrouw Kwiet.
„Ja 'bazelt," zei meneer Kwist, „zooveel
geld is er in de heele wereld niet."
GENEZEN.
„Dus je zult nu breken met die onge
lukkige gewoonte om altijd te wedden,"
vroeg de vader." v
„Ja papa, voor goed," zei de zoom
„Ik hoop, dat je dezen keer je belofte
eens houdt!" -
„Heusch papa wil ik een gulden zet
ten tegen u een dubbeltje, .dat ik nooit
meer- wed!"
De vraag j3 intusschen, of de twee
directeuren in kwestie ook zelf aan de
demonstratieve staking hebben deelgeno
men en dus aan dienstweigering zich heb
ben schuldig gemaakt.
En, meer algemeen, of dergelijke per
sonen, die over dienst en dienstweigering
zulke, eigenaardige begrippen hebben, op
hun post thuis hporen.
De S. DBA. P. of het N. V. V., of
zij samen, kunnen zooveel demonstratieve
stakingen verordenen als zij willen:
straks valt hun misschien in, ter onder
steuning van Fimmen's onderneming, een
24-uur staking te proclameei'en tegen de
witte terreur in Hongarije.
Het onderwerp i3 feitelijk onuitputte
lijk.
En nu is maar de vraag wie baas is,
naar wie of wat de gemeentewerklieden
zich hebben te voegen: naar hun regle
ment of naar de onverantwoordelijke
machthebbers in S. D. A. P. en N. V.V.
Een d irecteur in gemeentedienst en ook
een wethouder de Eotterdainsciie wet
houder Heykoop heeft den goeden smaak
gehad, de gemeentewerklieden te laken,
die den 8e'n Juni aan het werk waren
gebleven en dus hun plicht hadden ge
daan die boven de gemeentelijke auto
riteit en boven het reglement het com
mando van een vakvereenigingsbestuur
stellen, ^mogen bekwame menschen zijn,
maar op" hun post zijn ze niet op hun
plaats.
Tot een andere conclusie kan mèn niet
komen, besluit het „Huisgez." terecht.
VEILIGHEIDSMAATREGELEN.
De Vakafdeeiing voor Luchtvaart heeft
een schrijven gericht tot de burgemeesters
in Nederland, inhoudende een stel alge
meene veiligheidsvoorschriften met ver
zoek om zoolang dergelijk© bepalingen
niet van Rijkswege worden voorgeschre
ven aan de vergunning tot het houden
van vliedemonstraties e. d. de voorwaar
de te verbinden dat aan deze voorschrif
ten stipt de hand wordt gehouden op
straffe van intrekking der vergunning.
Aam die voorschriften wordt het vol
gende ontleend:
Het opstijg- en landingsterrein, bene
vens de daarbij ontworpen afscheidingen
moeren <Vor een, door den burgemeester
te benoepren deskundige oommissie zijn
goedgekeurd voor het doel waarvoor zij
zullen worden gebruikt.
Het lucht materiaal (vliegtuigen, para
chutes enz.) waarmede zal worden ge
werkt, moet, alvorens in gebruik te wor
den genomen, voor heit doel waarvoor hot
zal worden gebruikt, zijn goedgekeurd
door bedoelde commissie.
De commissie zal zieh door het doen
overleggen van officieel» bescheiden en
eventueel door het doen afleggen van.
practise he proeven van bekwaamheid,
overtuigen dat het personeel dat het lnöht
vaartmaterieel besturen zal, bekwaam i*
voor zijn taak.
Voor zooveel het buitenlandeeh lucht
vaartmateriaal of -persoaited bereft, kan,
ter beoordeeling van de commissie, ge
noegen worden genomen met de in het
land van herkomst door de bevoegde au
toriteit afgegeven bewijzen van lucht
waardigheid yan het materiaal en de be
kwaamheid van het personeel, mite de be
wijzen van genoegzaam recenten datum
zijn oan de deugdelijkheid daarvan te
waarborgen.
Het is verboden: a. zieh met een lucht
vaartuig te bewegen boven de bebouwde
kom van een gemeente anders dan op
zoedanige hoogte diat het buiten ilie bc
bouwde kom zal kunnen landen, wanneer
om een of andere reden htt voortbewiv
gings-mechanisma defect geraakt-; b,
kumstvluchten uit to voeren boven de bt-
bouwde kom van een gemeente of bovez
groote menschenverzamelingen anders
dan op minstens 800 M. daarboven; e. zich
met luchtvaartuigen zoo laag boven per
sonen/ of gehouwen te bewegen dat daar
door de veiligheid in gevaar wordt ge-
Zondag.
't Is de gewone, kalme Zondagmorgen der kleine
l burgers-buurt.
'n Zacht-suizende stilte van heester-geneig en
blader-geritsel, waar eventjes bovenuit klinkt
Jhet regelmatige drop-gepledder in 'n regenton.
Want het is 'n triestige morgen geweest van
onafgebroken, fijnen regen, die alles gehuld heeft
in 'n nat glibberig kleed.
't Is of die somberheid het leven verborgen
1 houdt jn de kleine huizen, waar men lusteloos zit
ineengedrukt, mokkend over den verloren dag
omdat de lage, zwaar-grijze lucht niets anders voor
jspeit.
Maar ginds wringt zich 'n zilveren streep door de
looden wolken.
Als 'n stuk scherp, blinkend staal, dat met kracht
- door 'n dikke, vaste massa gedreven wordt, dringt
'het licht zich naar voren.het is de zon, die den
Istrijd aanbindt.
Maar de nog dreigende wolken, dicht-aaneenge-
sloten, laten zich niet gauw overbluffen.
In haastige opeenpakking schuiven zjj zich er
svoor en de streep is bedolven achter 'n prooien
blauw-grijzea heuvel, i 1
Maar de zon, sterk in haar zomersche kracht,
schijnt zich te hebben voorgenomen den kamp niet
op te gevenen meerdere en breedere stukken
licht-staal zendt zij er op af.
- Deze bespringen den vijand van veel zijden,
priemen en boren zich onweerstaanbaar vooruit,
komen in groot getal te voorschijn en vereenigen
zich tot 'n lange, blinkende veer van zilver en hel
wit, die zich vermenigvuldigt en nieuwe bundels
uitwerpt over de machteloos-worstelende regen
koppen, ze vaneen-splijtend, verdeelend in kleine
brokken, die moeten vluchten voor het lichttende
geweld, dat heel de lueht overschaait en overdon
dert.
De zon is meester van het terrein.
Voor hoelang weten we niet, want de wolken
zijn koppig en daar in de verte vereenigen zij zich
weer, alsof ze een nieuwen aanval beramen.
Maar nu toch is de zon er en brengt meteen leven
en gerucht in de stille straten.
De regendruppels aan bladeren, ruiten en ko
zijnen worden schitterende pareltjes, vallen neer
als zilveren knopjes. De vogels begroeten de zon
met hun kwetterend lawijt.de musschen voelen
zich vrij en meester van de Zondagsstraten, waar
ze nu niet worden gestoord door bolderende vracht
wagens of treiterende fietsen van slagersjongens.
Ze laten de vochtige vederbosjes klepperen, doen
uitgelaten hun spel en zoeken ijverig naar voedsel
in de tuinties van veel zon-blikkerende kleuren.
De kippen betuigen hun tevredenheid op luide,
^schaterende wijze8e hanen schreeuwen elkander
'de donkere hokjes uit, waar ze met hun gezin zaten
te wachten op het einde v-an de triestigheid.
Ook de menschen late" nu hooren, dat ze dankbaar
zijn voor den ommekeer-
Er klinken heldere jongens- en meisjesstemmen,
die getuigen van uit|e aten spel.
Lichte jurkjes en hoedjes fladderen als vlinders
heen en weer, brengen met hun zonne-ketsend wit
leven en vroolijkheid.
Daar gaat 'n heel clubje jongens met hengel
stokken gewapend den kant van 't Spaarne' uit
ze rammelen en lawaaien met emmertjes en ander
visch-gereianderen hebben kleurig beplakte,
wind-knetterende vliegers bij zich.
'n Paar huizen van my af schettert 'n grama-
phone „Le défilé du régiment."
Meer naar links versmelt n piano het populaire
„Till we meet again-Lr tusschendoor klink ver
wijderd gezang van n zware mannenstem. Even
later weer 't lokkende gesohel van 'n ijswagentje,
dat spoedig omringd is van kinderen met zondags
centen.
Die vredige zondagmorgen-stemming wordt dan
ineens over-daverd door 'n ongewoon tumult in
een der huizen,
'n Binnenhuis-ruzie.
'n Harde, hooge vrouwen-stem vecht tegen 'n
lagere, die er vloeken en scheldwoorden uitgooit.
De gramaphone breekt haar lied met 'n scherpe
kfcLS gT.
„Till we meet again" blijft midden In 't refrein
steken.
De mannenzang sterft weg.
Hier en haar komt 'n grienend gepiep van open
schuivende ramen en in de openingen komen hoof
den luisteren.
Voor 't huis waar herrie is groepen zich de kinde
ren brutaal te zamen, gretig-wachtend op 't nog
erger worden der ruzie.
En 't wordt erger.
De mannenstem wordt schor en rochelendde
vrouwenstem hooger en gillend. Er wordt gebonkt
met meubels, gestampt met schoenzolen.
Elk ander geluid is weg, zoodat het standje wreed
en duidelijk over de huizen wordt gedragen en
doorklinkt tot twee, drie straten verder.
Alleen de musschen trekken zich er niets van
aan, blijven lustig doorkwetteren, als lachen zij om
de domheid der menschen, -als roepen zij hen toe
„doe zooals wij en wees vroolijk en vredelievend."
De belangstelling groeit naarmate de hevigheid
van 't lawaai toeneemt.
De buren wisselen blikken en gebaren van :„wat
zijn ze weer bezig."
Plotseling wordt het gegil der vrouw heviger en
angstiger. Zij roept om hulp.... de luisteraars
hooren doffe, bonkende slagen en geschuif en geval
van stoelen en tafels.... 'n geluld van brekend
glas klettert er doorheenook woest geblaf van
driftig-aanslaande honden.
De kinderen loopen weg en vormen een grooten
halven kring voor het huis van wild getier en ge
vecht
Het gebonk houdt op.
De vrouwenstem gaat over in 'n brullend gehuil
en vergaat langzaam-aan in 'n smartelijk gekreun.
Ook dat sterft weg.
Dan is het weer stil als heel in begin, toen da
zon nog niet sterk genoeg was, om de regen-grauwte
weg te jagen.
Maar de kinderen bemerken, dat de aardigheid
er nu af is. Zij gaan weer hun luidruchtig spel be
ginnen en denken niet meer aan de kamertjes
ellende van straks.
De gramaphone snerpt 'n opera-fragment
de man van 't zware gezang begint 'n nieuwe ban
ton-solo. De piano speelt met hoog-helder, opkla
rend geluid het liedje van „Three o'clock in the
morning"de ijsman schelt harder om de schade
van 't oponthoud in te halen en krijgt meuwe klant
jes, De kippen vertellen, dat ze ontlast zijn van t,
de kiosken het uur der rust.
G. N.
