f
EERSTE BLAD
BINNENLAND
SIPKES'
JAMFABRIEK.
Aan onze Weekabonnées.
Oe „waarde kameraden" van
Oudegeest en Fimmen.
Uver blijvende waarde.
öinnenlandsch Nieuws.
Verkeer en Posterijen
Uit onze Oost
Luchtverkeer
Gemengd Nieuws
M£4&üill&£; ia NOVEMBER liSO
44ste JAARGANa No I53£
per week f 0.25
iFRANCO PER POST PER KWART. Bil VOORUITBETALING f 3.57^
BUREAUX!
HASSAULAAN 49, HAARLEM. TELEFOON 142S, 2741 EN 1748,
ADVERTENTIÊN S5 CENTS PER REGEL*
DIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING."
Wij verzoeken onze weekabonnées dring irid
de abonnementsgelden steeds bij vooruit
betaling DES MAANDAGS niet des
Dinsdags of nog later te voldoen.
Het is voor onze agenten zeer lasUg
wanneer de betaling dar weekabonnements
gelden niet op tijd geschieden.
DE ADMINISTRATIE
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
n.
Het spreekt van zelf, dat ook de verkie
zingen in dit land van beloften overvloeien
van denocratie.
De Bolsjewisten houden dezelfde beginse
len er op na als Troelstra, die immers ook in
de Tweede Kamer verklaarde, dat niet de
hoeveelheid mazr de hoedanigheid der stem
men den doorslag geven, met andere woorden
dus, dat alleen de sociaal-denocratische stem
men geldig zijn. Precies eender doen de Com
munisten, alleen met dit verschil, dat zij
alleen de communistische stemmen tellen,
doch dat is alleen maar een kwestie van uit
voering van het stelsel.
Natuurlijk geschiedt de stemming niet
schriftelijk en nie geheim. Dat geschiedt
in alle kapitalistische Regeeringen en dus is
dit veel te ondemocratisch.
Neen, in Rusland geschiedt de stemming
per fabriek of werkplaats, mondeling en in
t openbaar.
Men behoeft echter niet te vragen welk een
mogelijkheden van onregelmatigheden en
verkiezings-corruptie dit systeem oplevert.
Martow verhaalt hiervan eenige interres-
sante staaltjes. Wie den moed heeft, zegt hij,
op een niet-communist te stemmen, stelt zich
bloot aan allerlei geniepige bestraffingsmaat
regelen.
„Maar dit is niet alles. Wie kunnen candi-
d 'at zijn Aanvankelijk werden tot het lid
maatschap der plaatselijke Sovjets alleen
lede i der communistische partij toegelaten.
In den laatsten tijd is het ook aan leden der
Sociaal-democratische partij toegelaten lid
der sovjets te worden. De leden der Sociaal-
revolutionnaire partij (rechts-socialisten),zijn
nog altijd uitgesloten, om van andere poli
tieke richtingen maar niet eens te spreken.
Maar als men eenmaal sociaal-democrati
sche candidaten heeft gesteld, dan kan men
nog niets doen, cm hun cancüdatuur te be
vorderen. Men kan geen kranten of manifes
ten uitgeven, geen vergaderingen beleggen.
Zelfs bet verzoek, om een wetenschappelijk
sociaal-democratisch tijdschrift te mogen
uitgeven, is ons geweigerd. De communisten
beschikken echter over alle middelen van
propaganda en publiciteit, in onbeperkte
mate. Zij maken er waarachtig geen zuinig
en geen zachtzinnig gebruik van. En wij zijn
niet in staat, om ook maar een van hun aan
vallen af te slaan, of onze inzichten te propa-
geeren."
Maar als de oppositie er dan in geslaagd
is om met groote moeite eenige candidaten
gekozen te krijgen, dan zijn ze toch nog geen
oogenblik zeker van hun zetel.
De Sovjets hebben n. 1. het recht, om een
of meer harer leden van het lidmaatschap
vervallen te verklaren en daar schijnen de
heeren geen zuinig gebruik van te maken.
Ook hiervan verhaalt Martow eenige voor
beelden.
Toen de delegatie der Engelsche Labour-
Party in Moskou aankwam, werd zij o.a. toe
gesproken door onzen partijgenoot Abramo-
witsch.
Deze rede viel niet heel erg in den smaak
van de Sovjet regeering en zij nam haar
maatregelen. De arbeiders der fabriek, die
Abramowitsch hadden gekozen tot lid der
Sovjet van Moskou, hadden gezamenlijk eeni
ge koeien gekocht, om zoo te komen aan wat
üielk voor hun kinderen, die op geen andere
wijze te krijgen was. Die koeien werden nu
yan overheidswege weggehaald. Tevens werd
een nieuwe verkiezing uitgeschreven en den
arbeicLrs werd te verstaan gegeven, dat zij
wif ^ei.en teruë zouden krijgen, als Abramo-
Inn Aniet weer gekozen werd. En het kwam
,ro t> -Abramowitsch viel en de arbeiders
kregen hun koeien terug.
Dit voorbeeld tenslotte is niet minder aar
dig:
In de Sovjet der stad Nikolajev stelde een
c°mmunist voor, om Lenin te benoemen tot
cerelid der Sovjet. Een sociaal-democratisch
"O zeide zich met dit voorstel niet te kunnen
--?mgen, omdat dit verleenen van per-
„i5ko. eer-bewijzen teveel herinnerde aan
ruiken der burgerlijke wereld,
rratischmvoorgesteld alle 33 sociaal-demo-
Sao uit t»en,der Soviet van het hdmaat-
aangenomen. Slwten* En dit voor3tel werd
vPTbaatn eind gekomen van
het leerzame verhaal Van Martow.
Terecht wijst de «Residentiebode" er op
dat deze man een geheel ander beeld geeft
Van de Russische toestanden, dan David
Wijnkoop, Kruyt en van Leuven, die na een
twee-maandelijksch bezoek aan Rusland het
voorstelden of Rusland een tweede paradijs
«Men krijgt hierdoor,'.'zegt het blad ..eens
een voorbeeld van de gewetenlooze manier
waarop de arbeiders door deze leiders wor
den voorgelicht.,
Maar onbegrijpelijk blijft bij dit alles ook
de houding der sociaal-democraten. Zij ver-
oordeelen deze Russische toestanden evenzeer
als wij, maar toch durven zij niet krachtig
tegen deze menschen op te treden uit vrees
voor de concurrentie. Hoe laf is bijv. in dit
licht de houding van de heeren Oudegeest en
Fimmen, die deze duivels in menschenge-
daanten betitelen als „Waarde Kameraden"
en die om hand cn spandiensten aan deze Com
munistische sujetten te bewijzen een boycot
in het leven riepen, waarvan het onschuldige
Oostenrijksche volk het slachtoffer werd.
Hoe tweeslachtig de houding van Het Volk
dat in zijn kolommen dit Russische systeem
bestrijdt, maar tevens dagelijks het Christe
lijk Hongarije belastert, omdat dit land krach
tig tegen deze Bolsjewistische elementen op-
eedt.
Neen, do S. D. A. P. is wel de laatste om
ach en wee te roepen over de reactionnaire
wijze waarop in Rusland wordt geregeerd,
want noch zij noch het haar verwante N. V.
V. heeft ooit iets gedaan om aan deze tyrannie
der arbeiders en eigen geestverwanten een
eind te maken.
Tegen de Hongaarsche Regeering, die het
land zuivert van allerlei misdadige commu
nistische elementen braakt zij eiken dag op
nieuw haar gal uit.
Maar oor Sovjet Rusland, welk land zijn
ei&cn partygenooten in de gevangenis werpt
en de meest schandelijke dictatuur uitoefent,
treedt men op, opdat dit land toch maar geen
haar worde gekrenkt.
Alleen uit vrees voor de oppositie van de
meer revolutionnaire elementen in eigen
kring."
Martow, de Russische socialistische leider,
zeiüe te walgen van het regiem der commu
nisten in zijn vaderland.
Wij Zeggen het zelfde van de houding van
bovengenoemde socialistische kopstukken in
ons land, ten overstaan van hun „waarde
Kameraden", de Russische bolsjewisten, die
duivels in menschengestalte.
HET PACHTWEZEN.
In liet najaar van 1918 werd door hlet
Centraal Bestuur yan den Nederlandischen
Tuinbouwraad besloten tot het instellen
van een Commissie aan welke zou wor
den opgedragen liet pachtwezen, speciaal
met het oog op de belangen van den tuin
bouw, te bestudeeren en daaromtrent rap
port uit te brengen.
In een uitvoerige svadie komt de Com
missie tot de volgen conclusiën:
1. Publieke verhuringen bij opbod of
afmijiring behooren tl.or de wet te wor
den verboden enandeï wijzen van publie
ke verhuring dan door inschrijving behoo
ren niet te worden toegelaten.
2. Ingeval de wetgever meent tot een
verbod van publieke verhuring bij op
bod of afmijning niet e kunnen overgaan
behooren alle mijn-, i izet-, bod. verhang
en andere soortgelijk gelden te worden
verboden en bij dwim end wetsvoorschrift
alle kosten ten lasto'der verpachters te
worden gebracht.
3. Oprichting van p ohtbureanx beh,oort
te worden aangemoedigd;. De Overheid
richtc deze op daar 'vaar behoefte aan
deze instellingen blij't te bestaan. Hun
ressort zij een provincie of gedeelte daar
van. Hun werkkring rij bemiddelend niet
dwingend.
4. Voor de versclfdlende deelen van
het land behooren ncdel-pachtvoorwaar-
den te worden vastg-steld.
5. Voorbehoud van 'fuel jacbtrecht door
den verpachter behotft niet dcor de wet
te worden toegelaten.
6. De rechter behoort vrij hp M te heb
ben contractueels bo ten te verminderen
of niet toe te passé? en bij overtreding
van de pachtv00rwaa:»ic een eisch tot ont
binding der overeenkomst en tot schadev
vergoeding af te wij ren, indien naai' bil
lijkheid daarop geen aanspraak bestaat,
7. De oprichting van organisaties van
pachters door particulier initiatief ver
dient te .worden aangemoedigd.
8. Ofschoon van wettelijke regeling van
't remissie-recht voor den tuinbouw wei
nig te verwachten is, verdient een re
geling ,als door de «taatscommissie voor
het Raeh'tvraagetukriis voorgesteld, mits
eenigzins gewijzigd en aangevuld, aanbe
veling.
9. Aan den vertrekkenden pachter behloort
vergoeding voor aangebrachte verbeterin
gen te worden verzekerd en wel: a. voor
duurzame verbeteringen, indien deze zijn
aangebracht met uitdrukkelijke of stil
zwijgende toestemming van den verpach
ter; b. voor bemesting, aangewend in het
laatste huurjaar, tenzij de verpachter den
pachter ten minste een jaar te voren hoeft
kennis gegeven, dat hij de hiuur niet
wenscht te verlengen en mits worde aan
getoond, dat de mest werkelijk het ge
pachte ten goede is gekomen.
10. Daar waar de pachtbureaus bestaan,
behoort aan paohitcrs en verpachters de
verplichting te .worden opgelegd aan deze
lichamen kennis te geven van elke ver
pachting, met vermelding van Huurprijs.
11. Ten zeerste aanbeveling verdient
het verzamelen van gegevens, aan de
boekhouding ontleend, inzake de netto-op
brengst van gronden.
Naar de „Tel." verneemt zijn onder
handelingen gaande over de uitgifte van
een Indische leaning.
Het denkbeeld is daarbij geopperd van
een gedwongen 6 pCt. leening, omdat men
vreeset een belangrijk bedrag niet vrijwil
lig te kunnen onderbrengen, tenzij cnier
zeer ongunstige voorwaarden.
De moeilijkheid eener gedwongen lee-
ïtlng schuit, volgens J|et blad, o.m. in
den dwang, dien men ook den velen
vermogendien niet-Nederlanders in Neder-
landsch-Indië zou moeten opleggen.
SOSROKARDONO VEROORDEELD.
t Eigen vruchtenkweekerijen.
NIET NAAR GENèVE.
Da escadrille van drie marine-Vlieg*
tuigen onder commando van den Luitenant-
ter-zee 2e klasse K. W» F. M. Doorman^
welke deel zou nemen aan den tocht naar
Genève, ia Zaterdagochtend van Nieuwe-
diep naai' Soesterberg vertrokken en daar
niettegenstaande den mist in goede orde
gearriveerd.
Nader wordt uit Den Haag gemeld,:
Naar gebleken is heeft Hst denkbeeld'
om een demonstratie van militaire vlie
gers te doen houden ter geLegenhleid van
de opening van de Assemblée Générale
van den Volkenbond te Genève niet over
al instemming gevonden, zoodat op zijn
hoogst enkeLe Landen vliegeniers daar-i
heen zullen zenden. Ook de Nederland-
sche Regeering Heeft van haar oorspron
kelijk voornemen afgezien.
De marine-vliegers zullen dus vermoe
delijk niet uit Soesterberg naar Genève
vertrekken.
VERGiFTlalNG IN MASöA.
NIEUWE HAAREEMSCHE COURANT
DE ABONNEMENTSPRIJS BE3RAAGT VOOR HAARLEMEN AGENTSCHAPPENs
PER KWARTAAL T 3.25
WftS,
Het Vrij-Liberalc weekblad „De Nationale"
schrijft over de blijvende waarde van Dr.
Kuyper.
Die blijvende waarde ziet het blad hierin, dat
de pas overleden staatsman een einde heelt ge
maakt aan de opvatting, dat iemand geen ge
zond versland en wetbnschappelijken aaulvg
kon hebben, en tegelijk aan den uiterst-ortho
doxen kant kon staan.
De „Nationale" licht dit toe;
„Liberalen en Roomschen hebben elkaar
beter verstaan. Zij ontmoetten elkaar op me
nig gebied denken wij slechts aan de kunst
in haast iedere uiting en daar de Room-
sche gaarne bereid is over kerk en gods
dienst te zwijgen, als men hem daarover
met rust laat, bood de dagelijksche omgang
weinig moeilijkheid.
Met den Calvinist is het anders. De streng
heid van zijn meeningen, zijn opvatting van
den Zondag, zijn geheele houding maakten
hem wat vreemd voor den liberaal. Het kan
niet ontkend worden dat hij in liberale
oogen zoo niet minderwaardig dan toch min
der bruikbaar voor publieke functies was.
Daaraan heeft dr. Kuyper een einde ge
maakt. Hij heeft zijn volgelingen lot den
Staat gebracht, hun de macht gegeven, en aan
den verbaasden liberaal het bewijs geleverd
dat de orthodoxe kring niet minder dan ie
der andere in staat was het materiaal voor
ministers, burgemeesters, wethouders, nota
rissen en ambtenaren te leveren.
Dit is voor staat en godsdienst beide een
geluk. Niet alsof alle liberalen ongodsdien
stig waren. Maar men vergete niet dat zon
der orthodoxie iedere godsdienst gevaar loopt
uit te teren. De orthodoxie is altijd het
krachtige element in de kerk. Dat de ortho
doxie mede op het politieke en Staatsleven
invloed is gaan oefenen, aan den anderen
kant daardoor haar aanraking met de we
reld behoudt, achten wij voor beide een ze
gen."
Met de bewering, dat Liberalen en Room
schen elkaar op menig gebied ontmoeten, kun
nen wij wel accoord gaan, mits daaraan uit
drukkelijk worde toegevoegd, dat er principieel
blijft bestaan een onoverkomelijke klove tus
schen het Katholicisme en het Liberalisme.
De door de „Nationale" als voorbeeld aan
gehaalde „Kunst," komt ons als zoodanig ge
lukkig voor.
Tusschen de Katholieke en Liberale opvatting
van het wezen en het doel der Kunst, bestaat
een essentieel verschil, dus ook in haast ieder
harer uitingen.
In liberale oogen, aldus de „Nationale", wa
ren de Calvinisten vroeger, zoo niet minder
waardig, dan toch minder bruikbaar voor pu
blieke functies en het is de verdienste van
Dr. Kuyper daaraan een einde gemaakt te
hebben.
Voor redelijke tegenspraak lijkt ons dit
laatste wel niet vatbaar.
Echter, evenmin bruikbaar voor publieke
diensten in „liberale oogen", waren vroeger de
Katholieken.
Hetgeen in dit opzicht de leider der Anti-
Revolutionnairen voor de Calvinisten deed, dat
heeft Dr. Schaepman voor ons, Roomschen, ge
daan.
Deze reus onder de wegbereiders der Katho
lieke emancipatie, heeft den „verbaasden" libe
raal" gedwongen te erkennen, dat de Katholie
ken niet minder dan andere Nederlanders, in
staat waren, het „materiaal" zooals do „Na
tionale" dat noemt te leveren voor minis
ters, burgemeesters, wethouders, notarissen cn
ambtenaren.
Daarin, met nog veel meer, bestaat voor ons
Katholieken, de blijvende waarde van den man,
die op het „Campo Santo" in de Eeuwige Stad
den dag der blijde opstanding verbeidt.
VAN HET HOF.
In verband met de aanstaande terugkomst in
de residentie van de Koninklijke Familie maken
de grootmeester cn de chef van het militaire
huis van H. M. de Koningin bekend, dat, even
als het vorig jaar, de collegiën, de militaire en
burgerlijke autoriteiten, corporaties, vereenigin-
gen en particulieren uit alle deelen des lands, die
wenschen hunne opwachting te maken hij, ol
voorgesteld te worden aan H. M. de Koningin,
worden uitgenoodigd zich daartoe tusschen 15
November en 31 December e.k. schriftelijk te
melden, wat de civielen betreft bij den dienst-
doenden Grootmeester, wat den militairen aan
gaat bij den adjudant van dienst van II. M. de
Koningin, beiden ten Paleize, Noordeinde te
's Gravenhage.
Ook de dames uit alle deelen des lands, die
hare opwachting wenschen te maken of voorge
steld wenschen te worden aan H. M. de Konin
gin, worden beleefd verzocht zich daartoe tus
schen 15 November en 31 December dezes jaars,
schriftelijk te wenden tot de Grootmeesteresse
van H. M. de Koningin, Lange Voorhout 19.
flet is de bedoeling van H. M., allen, die zich
voor deze audiënties aanmelden, bij verschillen
de gelegenheden te ontvangen, hetzij in de
hoofdstad des Rijks, hetzij te 's-Gravenhage.
Hare Majesteit zal uilsluitend des middags
ontvangen.
Kantoorschepen. Enkele stoomvaartmaat
schappijen te Amsterdam hebben een aantal
woonaken aangekocht, om deze om te bouwen
tot „kantoorschepen", ter voorziening in het ge
brek aan woonruimte.
Het eerste dezer „kantoorschepen" ligt reeds
voor het Scheepvaarthuis aan de Prins Hendrik
kade. Hierin is de afdeeling Arbeidszaken van
de Kon. Ned. Stoomboot-Mij. ondergebracht,
PASSEN VOOR AMERIKA.
De Amerikaansche legatie deelt mede, dat de
passen, voor het verblijf in de Ver. Staten moe-
ton geviseerd worden in het land, waar de be
langhebbende woont. Aan de Amerikaansche
consulaten in andere landen zullen 'Ie. .visa niet
worden verleend.
ZUID-LIMBURG EN DE MAAS-KANALISATIE.
In een Donderdagavond te Maastricht gehou
den meeting, gehouden namens het „Comité
voor het Maasvraagstuk," werd door een zeer
talrijk opgekomen publiek, met algemeene stem
men de volgende motie aangenomen:
„De algemeene volksvergadering, gehouden
te Maastricht op 11 November 1920, omvattende
alle partijen, standen en belangen, gehoord de
besprekingen over de noodzakelijkheid van de
kanalisatie der gemeenschappelijke Maas, over
tuigd dat deze kanalisatie is een levensquaestie
voor Limburg, en in het bijzonder voor Maas
tricht, spreekt als haar overtuiging uit, dat de
regcering tot plicht heeft te zorgen, dat deze
kanalisatie ten spoedigste wordt verwezenlijkt
en zou het een ramp achten voor gewest en stad,
als om eenigerlei reden deze kanalisatie, bij her
haling toegezegd, en waarvan plannen zijn uit
gewerkt niet zou tot stand komen."
DE ONDERWIJZEEgSALARJSftEN.
Niet bemoedigende verklaring.
Het anli-rev. Kamerlid, de heer C. Smeenk,
hield dezer dagen voor de A. R. Kiesvereeni-
ging een politieke rede en bracht hulde daar
bij aan de tegenwoordige regeering.
Bij het debat werd door één der aanwezigen
opgemerkt, dat de regeering de belangen dei-
onderwijzers verwaarloosde.
Hierop zon, volgens de „Tel.", de heer
Smeenk o.m. bet volgende geantwoord hebben:
„Wat de onderwijzers vragen zal 70 milüoen
kosten, en als wij bedenken dat 's rijks inkom
stenbelasting 60 A 70 millioen opbrengt, dan
zal bij een algeheelc inwilliging der eischen
door de onderwijzers gesteld, de inkomstenbe
lasting moeten worden verdubbeld, zoodat aan
de eischen niet kan worden voldaan."
EEN INDISCHE LEENING?
INVALIDITEITS- EN OUDERDOMS-
VERZEKERING.
Op 1 Oclober j.l. werden 103 weduwenrenlen
en 414 weezenrenlen krachtens de Invaliditeits
wet genoten, terwijl op genoemden datum krach»
tens art. 373 dier wet 5262 personen in het genot
verkeerden van eene als vrucht hunner verze
kering verkregen onderdomsrenIjj»B»ftn drie gul
den per week.
Krachtens de vrijwillige verzekering, geregeld
in de Ouderdomswet 1919, waren 9664 personen
op vorenbedoelden datum in het genot van eene
als vrucht hunner verzekering verkregen ouder
domsrente van drie gulden per week.
SALARISREGELING SPOORWEGPERSONEEL.
Het ontwerp loon- en salarisregeling van de
directie der spoorwegen is thans bekend gewor
den, meldt de „Tel.". Dë directie vermindert het
maximum van alle schalen van de door den
Looaraad voorgestelde regeling met 300 of
400, terwijl de aftrek voor goedkoopere stand
plaatsen is bepaald op 4 pet. en 8 pet. Het pre-
micyrij pensioen wordt ingevoerd vanaf l Ja
nuari 1921. Op verzoek van den Minister wordt
de kindertoeslag op dezelfde wijze als bij het
Rijk ingevoerd.
Begin dezer week zal het hoofdbestuur der
Ned. Vcreenigiug van Spoor- en Tramwegperso
neel vergaderen, teneinde over deze aangelegen
heid le beraadslagen. Mi».l
De nieuwe landvoogd. Het „Bt. Nbl."
schrijft: „Als niet alle vocrteekcuen bedriegen
zal de nieuwe landvoogd de regeering beginnen
met een geheel nieuwen Raad van Indië."
EEN KRACH IN DE SUIKER?
Den 6en October meldde „Aneta" uit Soera-
baja:
De suikermarkt is ernstig geschokt, omdat een
groote Noorsche firma te Batavia genoodzaakt
is ruim 30.000 ton suiker te verkoopen met on
geveer 12,000,000 verlies. Zij heeft een accoord
aangeboden van 60 pCt., hetwelk werd gewei
gerd. Het verdere verloop wordt thans vol span
ning afgewacht. De suikermarkt is zonder zaken
en zakkende. Superieur wordt aangeboden voor
November en December tegen 39, er is geen
vraag.
T7 1 ;l i
L-en later bericht luidt: Wij vernemen nader,
dat de Noorsche firma aanbood, 70 pCt. uit te
keeren, hetgeen geweigerd werd. Alles hangt nu
af van de vraag of het hoofdkantoor te Chris-
tiania bijspringt of niet.
Oud-minister Clemenceaa naar Medan.
Clemenccau zal na een reis over Java naar Bali
vertrekken en vandaar naar Penang, Fort de
Cock, Sibolga, Stantar en Medan.
Van Medan uit zal Clemenceau waarschijn
lijk naar Singapore vertrekken, ter voortzet
ting van zijn reis.
Walvisch gestrand. De „Deli-Courant" deelt
mede, dat op het strand te Pantaboe nabij
Perbaóengan, een levende walvisch is gestrand,
die een lengte had van 14 Meter.
De inlandsche bevolking sleepte het inmid
dels gestorven dier weg naar Perbaóengan.
Tijdens het wachten der bevolking baadden
enkele kinderen in de rivier. Plotseling sleurde
een krokodil een inlandsch kind inèe naar de
diepte en verscheurde het daar.
Aneta seint uit Weltevreden d.d. 11 Nov.i
Sosrokardono is veroordeeld tot vier jaar ge
vangenisstraf, met aftrek van de preventieve
hechtnis.
(Sosrokardono, de tot het communisme over
hellende secretaris van de Sarekat Islam, werd
door. de justitie vervolgd naac aanleiding van
zijn gedragingen als lid der B-afdeeling in di
Garoet-zaak).
150 militairen ziek. Wat is de oorzaakt
Visch of pruimedanlent Gelukkig zijn de ge*
velgen niet ernstig.
In de Infanlerie-kazerne te Ede (Geld.), waar
op het oogenblik in garnizoen liggen de eerste
en tweede compagnie van het 22e Regiment 3e
Bataljon Infanterie, in totaal circa twee honderd
dertig man, hebben zich Vrijdag bij de man
schappen, die uit Twente en Utrecht afkomstig
zijn, vergiftigingsverschijnselen voorgedaan.
Volgens de „Crt." heeft zich het geval vol
genderwijs toegedragen:
Dien ochtend was in de kazerne een parity
van twaalfhonderd vischjes aangekomen, afge
zonden door een vischhandelaar uit Lunteren,
die de visch op zijn beurt uit Harderwijk be
trekt. De visch, die reeds gebakken was, zag er
vrij onoogelijk uit; rij was bleek van kleur en
blijkbaar niet schoongemaakt voor ze gebakken
was. De visch werd na aankomst in de kazerat
nier gekeurd en daar de menagemeester ze goed
vond, werd ze 's middags om half vijf aan de
soldaten verstrekt. Elk kreeg drie vischjes; d<
jongens aten ze met graagte en deden daarna
hun avondoefening.
Omstreeks kwart over negen begonnen enkele
soldaten zich onwel le gevoelen en te braken
en gedurende een half uur deden dezelfde ver
schijnselen zich bij ongeveer 150 manschappen
voor. De officier van gezondheid 2e klasse, Dn
F. C. A. Zuipers kon het groot aantal patiënte?
alieen niet helpen en riep de hulp in van de?
officier van gezondheid Dr. R. J. P. Mulder e?
van Dr. G. H. A. Weyer te Ede. Inmiddels waf
de kazerne het tooneel van groote wanorde.
Op de kamers lagen de jongens te braken; de
manschappen uit de politiekamer werden tijde
lijk vrijgelaten, daar ook zij onwel waren en in
de gangen kon men nauwelijks loopen, zoozeee
was alles verontreinigd. De drie doktoren kwa
men tot de slotsom, dat vischvergiftiging de
oorzaak van dit alles was. In een café liet men
in allerijl cognac halen, die de zieken met le
pels werd ingegoten, hetgeen op velen een wel-
dadigen invloed uitoefende.
In een aan den Minister van Oorlog le dezer
zake uitgebracht rapport, schreven de genees,
heeren dan ook, dat er geen gevaar meer voor
de mannen bestaat. Restanten van de gebakken
haring, zoowel als de bieten, aardappelen en da
jus, die het menu dien dag voltooiden, benevens
braaksel van de manschappen, zijn naar het mi
litair hospitaal te Utrecht opgezonden.
Tot ongeveer twee uur 's nachts zijn de doc
toren met de patiënten bezig geweest; tegen dat
uur was het meerendeel in zooverre opgeknapt,
dat zij konden slapen. Zondagmorgen waren de
jongens ongeveer allen hersteld, zoodat zij des
middags nog met verlof konden gaan. Een
viertal patiënten moest het bed nog houden,
welk aantal later met één verminderd werd.
Merkwaardig is, dat ook de te Ede gelegerd®
veld-artillerie een kwantum van dergelijke ge
bakken baring heeft geconsumeerd, doch nie
mand er nadeelige gevolgen van heeft onder
vonden; ook in de infanterie-kazerne zijn niet
alle manschappen, die van de visch gebruikten,
ziek geworden. Volgen9 sommigen, ligt de oor
zaak dan ook niet in de visch, maar in da
pruimedanten, die door de manschappen, bij wij
ze van nagerecht, zijn gebruikt. Geen van deze
artikelen is vóór het gebruik gekeurd, hoewel
zulks wel gebruikelijk is voor zoover het visch
betreft. Op het oogenblik zijn nog drie patiënten
bedlegerig, maar de behandelende geneesheer
meent, dat ook zij de gevolgen van visch- en
pruimedantenmaal weldra te boven zullen zijn,
MOORD TE HOUTEN?
Zaterdagmiddag werden te Culemborg op te
lefonisch bericht van den burgemeester ta
Houten bij Utrecht) twee zwervers, een man
en een vrouw, aangehouden, de vermoedelijke
daders van een aldaar in den afgeloopen nacht
gepleegden moord op een oude, alleenwonende,
vrouw.
Ze zijn beiden naar Houten gebracht, waar
het parket van Utrecht aanwezig was.
Omtrent den vermoedelijken moord yer4
neemt de „Tel.", dat in een droge sloot lang?
den weg Houten-Utrecht het lijk jan etu oudl
