Tweede Blad.
BUITENLAND.
Brieven uit Borneo
FEUILLETON
De wedergevonden dochter
DONDERDAG 31 MAART 1921
hij leefde'als 'n Doesoen. il'.j was
sterk, maar niet groot, Veel last had
hij van koorts en buikloop. Ziek ging
hij naar Sandakan voor herstel en daar
ontmoette hij zijn ouden studiemak
ker. J. Rientjes, die toen juist van
Europa gekomen was. Samen had
den zij te Kuilenburg gestudeerd, van
waar A. Prenger naar Mill Hill trok,
en J. R/entjes priester werd gewijd
mar was hij daa? als Kapelaan werk
zaam en toen hij te Harlingen „stond."
- af hij gevolg aan de roepstem van
zijn Meester en vertrok naar Mill Hill.
Een jaar later toog hij naar Borneo
89). Father Prenger vroeg zijn vriend
voor de Putatan missie, zijn verzoek
werd ingewilligd en samen gingen zij
naar Putatan, waar ze in Januarie '90
aankwamen. Fr. R. woonde t'? "'aam-
pang P te Inabong.
In Julie werd Fr. Prenger v, „er ziek,
rijn oud vijand buikloop had hem
weer te pakken en hij ging naar den
dokter, die echter op Labvan g£woonde.
Daar kreeg hij 'n brief om terug te kee-
ren naar Mill.-Hill om de moraal theolo
gie te doeeren. Het deed pijn aan zijn
hart Borneo met zijn Putatan-Doe-
soens te moeten verlaten zijn mis
sionaris loopbaan zoo kort en zoo
succesvol en vooral zoo vol hoop, te
moeten afbreken en het saaie profes-
sorslcven te beginnen. Gehoorzaam
heid geb od en dus moedig gehoor
zaamd. Father Rientjes was nu allesn
in Putatan. Hij trok rond was een
Zondaghier, den anderen Zondag daar
Op een zijner bezoeken te Inabong
zing hij 's midags in een zijriviertje
lwemmen en kwam jammerlijk om het
even. Dat was Mei '91. Putatan was
zonder blankede schaapkes zonder
herder. Fr. Prenger voelde me)ij in zijn
root priesterhart voor zijn kinderen
zonder vader, zijn christenen zonder
priester. Hij smeekte en bad om terug
te mogen keeren naar zijn dierbaar
Borneo. Van dezen tijd af gedach
tig het „Vraagt en ge zult verkr gen"
vroeg hij iederen dag zijn overste,
die ten lange laatste toegaf en in Juli
'92 komt hij weer te Pinampang aan.
Zijn christenen en zelfs de heidenen
waren blijde hurt t<w" weer terug
te hebben. gg 'f"
Zijn woonp.aats is maoong. Altijd
is hij onder het voik. Den 4en Septem
ber doopt hij 32 menschen, waaronder
de hoofdman Isidoor die al onder in
structie waren voor hij naar Enge
land weerkeerde.
Het christengetal groeit en er is
meer dan genoeg werk voor twee.
De Tv rol er F. L) ux neunez kom
Maart 1893 van Europa, en woont te
Pinampang, waar hij de taal grondig
aanleert. Dit jaar was een gouden jaar
'voor de Putatan Missie. Een jonge,
sterke, ijverige priester, en geld voor
een kerk Een Amerikaansche dame
zendt dollars genoeg om een kerk ter
eere van het Allerh. Hart te bouwen.
Het materiaal wordt verzameld en
eeds in Augustus wordt met den
bouw begonnen. Hoe moet zijn haat
vreugdevol geklopt hebben als hij het
bedehuis verrijzen zag op hoogen heu
vel, langs de rivier, ver in den omtrek
zichtbaar. „De eerste blijvende kerk
in B. Borneo. Hij had het geluk de
kerk te voltooien en in te zegenen op
's Heeren Hemelvaart 1894. Vijf mis
sionarissen waren hier bijeen. De eer
ste keer in de historie van de Missie
Een groote mooie kerk, een groeiend
getaL christenen en volop heidenen,
wat meer nog verlangt de Missionaris,
als dat allen God mogen kennen De
kerk staat nog. Nu bijna 27 jaar en zij
kan nog wel, zonder ongelukken een
tiental jaren mee! In 1915 sloeg de
bliksem in, doch gelukkig zonder veel
schade aan te richten Alleen twee beel
den. H. Hart en S. Jozef, waren aan
gruzelementen met een paar ruiten
een of twee planken waren verschroeid
en een-groot gat was in den cementen
vloer geslagen.
Te Pimanpang werd Dux's kerkden
8en Mei '96 ingezegend Hier is S.
Michael-Suxeptor animarrum-Pat
Patroon. Ingeboren heidendom me
bijgeloovigheaen bestrijdenvoor
oordeel weg te nemen is langzaam
Onze landgenoot Fr. Devette (van
Vlaardingen) Z. G. werd daar geplaatst
Doch de missie werd opgeheven "dhar
de bitterheid van het volk te grootwas
en zij den priester belaagden, die
toen overgeplaatst werd naar Sanda-
ken. Twintig jaar later heeft dat dorp
met omliggende gehuchten om 'n pries
ter gevraagd zij hebben aangeboden
zelf 'n kerkje te bouwen. Er zijn nu al
'n handje vol katholieken. En zoo
gauw betere tijden aanbreken zal
daar wel een missionaris gaan wonen,
doch èn priesters èn dubbeltjes ontbre
ken nog.
In Maart 1902 stierf de ijverige en
geleerde Fr. Prenger plotseling Hij had
voor de Doesoens geleefd, hij gaf voor
hen zijn leven. Hij was de eerste die
hun het geloof bracht en leerde. De
sterke man ging onde rnooit nam
hij zich in acht; nooit dacht hij aan
zich zelf. Buikloop en koortsen sloop
ten zijn ijzersterk gestel. Hij liep
40 K. M. in zes uur en het was hem
hetz Ifde in de koelte van den vroe
gen morgen of in tropische middag
zon. Hij bleef op zijn post toen in
de laatste jaren van de vori ge eeuw
het land onveilig werd gemaakt door
oproerlingen, die de Europeanen uit
het land "wilden drijven of moorden.
De dood sloeg den ijzersterke. De
altijd in-de-weer de onvermoeibare
stierf in een stoel. Hij ligt begraven
naast Fr. Rientjes op ons kleine kerk
hof, en nu nog preekt hij tot de Doe
soens, want op het grooten houten
kruis dat zijn graf topt staat„Ge-^
denkt dat ge sterven moet," Het
zaad door hem gestrooid is nu ge
wassen en vruchten worden geoogst.
Een maand later nam een andere
Hollander P. v. d. Besselaar zijn
plaats in Deze krachtman begon een
boerderij. Verschillende buffels had
hij en over de 100 varkens, die echter,
vrij rondliepen. zooals allen hier.
en nu nakomelingetjes hebben in
de b osschen rondo in als wilde zwijnen
Hij zong dikwijls Hollandsche deun
tjes en de jongens scherp als over
al pikten ze op en nu nog kan men
mannen jongens van zijn tijd -
deuntjes liooren neuriën èn soms,
zelfs woorden als van „Piet HeinS'h
„Oranje boven" en Wien Neerlandsc
hloed", Eed onze tegenwoordige
onderwiizere is daar erg sterk in en
zingt zelfs het welbekende studenten
lied ,,lo vivat." Ook en paar Hol
landsche krachtterm vi hm- ik nu
en dan 't Klinkt wèl 1 De geheele
kuststreek werd in 19 4 geteisterd
door cholera e het jaar later door
de pokken. Duizenden Doesoens stier
ven en Father Pière werd ook aan
stoot en rung tangen xiju tusscnen
leven en dood. Iets beter moest hij
naar Europa. Weer slechts een pries
ter voor het reuzen district. In het
begin van '06 kwam de Voralbcger
de wachter van Sarawak, en hij spoelt
nu eerste viool in Putatan district.
Ee van de hardste werkers, een
missieman die als missi i aris boven
op liet lijstje staat. Na eenigen tijd
te Pinampang gewoond te hebben
om de taal aan te leeren, ging hij
naar Inabong en werkte voor twee.
Hij zag in dat zonder Zusters het
missiewerk nooit voldoende vlucht
nemen kon. Daar onze missie dood
arm ja nog armer dan dood-arm is -
was er geen denken aan om een Zus
terschool te beginnen. Maar Fr. Wach
ter liet zich niet uit het veld slaan.
Hij schreef brandbrieven aan zijn
„heimat" met goed gevolg, want in
'12 was het klooster ruim en groot ge
bouwd. De reis en alle benoodigdhe-
den voor 3 Zusters van Europa moest
hij zelf bekostigen en dan haar nog
onderhouden voor 10 jaar zonder
hulp van de missie. Toen de financieele
kwestie geregeld was. kwamen 3 non
netjes van Europa en namen bezit
van het klooster den 12en December
1913. De Doesoens hadden allen al
eens Zusters gezien die van Papar
van hare goedheid gehoord, dus bang
waren ze niet voor haar. De zustèrs
hier dan bleven bespaard de groote
kruisen die hare medezusters te Papar
te dragen gehad hadden. Met hart en
ziel legden zij zich toe op de taal, en de
meisjes kwamen ter schole De jon
gensschool te'de toentertijd 'n 80 ]on-
en de zusters ha den spoedig h
half-honderd nieiskes. 't Ging floris
sant.
Doch toen die wreede wereldoorlog
uitbrak,was Fr. Wachter van zijn va
derland afgesneden en de Inabong
Missie ondervond toen pas goed 't
werd aan den lijve gevoeld wat de
goede katholieke Tyrolers steeds had
den gedaan voor hun Missionaris.
Veie uitgaven moesten ingekort
worden, 'n Versnapering, 'n extraatje
nu en dan viel weg. Alleen het aller
noodzakelijkste werd aangekocht en
toch kwam hij tot over de ooren in de
schuld. Gelukkig bloeide de Missie
actie in Amerika op en vele honderden
dollars vanden hun weg naar Ina-
bong.jja, ik ma? en kan zeggen, dat
katholiek Amerika deze missie be
houden heeft. De tijden waren ver
van rooskleurig in den tijdelijken zin,
doch geestelijk ging het werk hier
met reuzenschreden voort. Sind; 1917
ging 'n groote golf genaden over onze
Borneo missie. Honderden kwamen
onder instructie. Dorpzn jarenlang
hard als iizer en hardnekkig vasthou
dend aan hun heidendom vroegen om
een katechistis, 'n missionaris. Zoo is
een dorp slechts 3 K. M. van hier nu
half katholiek waar 5 jaar geleden geen
enkele christen was. Zelf heb daar ik
een vrouw die doodelijk ziek lag, een
beetje onderwezen tegen wil en dank.
De Zusters ook zagen haar dikwijls,
doch zij wilde niet hooren, geloofde
niet. Een paar uur voor haar dood
was ik nog bij haar, doch neen, ze
wilde niet. Zij stierf als heidens. Er zijn
zoo van die harde harten. In het
zelfde dorp de dochter van den bur
gervader i sgelijks, en ten laatste
vlak voor haar dood vroeg zij om ons,
doch van de heidenen wasjer niemand
die ons wilde roepen. Zij stierf roe
pend met haar laatste adem om een
priester. Zoo dikwijls had zij 'n kans
gehad en zij nam hrar niet, en toen
ze wiide kon ze niet. Heel weinigen
toch die weigeren tot in den dood.
Het geloof is een gave Gods en Zijn
wegen onnaspeurlij).k 'tfWaren harde
en moeilijke jaren voor dert missio
naris. Fr. Dux werd ziek en 5 wak en
grijs. Sterke|kerel n'tijd, was hij ge
knakt cn half-zich-zelf slechts moest
hij naar Europa, doch hoe Als on
derdaan van een vijandelijk land kon
hij geen passage krijgen. Hij bleef
tot in 1919 en ioen kon hij via Hol
land naar Oostenrijk terug. Er is
nog geen nieuwe priester in zijn
plaats. Father Wachter werk nu
voor 17 jaar reeds en de laatste 1,
aar zonder uitstapje, zonder gvacanO
tie. Hij mag naar huis een jaartje-
en koud Holland zou hem goed doen
doch de kronen hebben geen waarde
wie zal dat betalen. Zijn ouders zijn
in Augustus 50 jaar getrouwd, dus
is,het wel hard voor hem. Doch dege
lijk flink man van geloof, heeft hij
het van zich afgezet't kan niet,
en daarmede basta.
getal nieuwe christenen gezien 216.
'n bagatel voor streken als Oeganda
b. v. doch 'n reuzengetal voor arnt
Borneo. Zoo ook met Kerstmis had
den wij bijna 400 biechten en over de
300 H. Communies, getallen onbe
kend in den verleden tijd van Borneo.
Zachtjes aan met mooi, vasthou
dend werk en taai geduld echter niet
zonder tranen en zuchten is Ina
bong katholiek geworden. Natuurlijk
moet er nog wel wat door de vingers
gezien worden., doch de toestanden
en omstandigheden in rekening gehou
den, denkt men somshoe goed
zijn ze toch Ja, goede lezer, het
werk van Missionarissen, hulp van
katholieken thuis zegen van Boven,
hebben die verandering gebracht'n
Verandering Van onbeschaafde half-
verdierlijkte heidenen en 't zijn toe
standen'onder de heidenen tot
goede katholieken, kinderen Gods en
erfgenamen des Hemels. Als U slechts
kon zien het vele goede dat gewerkt
wordt, dan zou Ui n Holland nog
meer bidden en doen voor de Mis
sies,. zou de missieactie nóg meer odle-
zouden nog meer Hollanders door God
geroepen worden om zich te gaan wij
den aan het bekeerlinge werk van hei
denen. Vergeet mij astublief niet in
uw godsvruchtige gebeden.
J. STAAL.
Inabong. Februari 1921
De Communistische opstand in
Duitschland.
„Dat zullen mijne armen zeer goed
Na eenige oogenblikken sloeg de
markies een verbaasden blik op zijn
tegenstander. Hij had met een minach
tende onoplettendheid gespeeld eu de
abbé bad daar gebruik van gemaakt,
zoodat bij zich wfcldxu ernstiger in
spande. Te vergeefs trachtte de markies
de voordeden te herwinnen, hij ver
loor de partij.
„Dat js een verrassing," zeide bij.
„Waarvan gij revanche kunt nemen,"
antwoordde de abbé.
„Op dezelfde voorwaarden?"
„Zeker, ik heb zooveel armen te on
derhouden."
Een tweede partij, met zorg gespeeld,
eindigde als de eerste. De kwade luim
GEMENGDE BUITENL. BE
RICHTEN.
van den markies was zeer groot Hij
betaalde zijn tweehonderd gulden met
den spijt, niet van een gierigaard, want
hij was zeer vrijgevig, maar van een
bekwaam speler, die een vernedering
ondergaan heeft.
„v'oor den drommel, abbé, wilt gij
mij zeggen, waarom gü schaak hebt
leeren spelen?"
„Om u een afleiding te verschaffen,
mijnheer de markies."
„En gü kunt u beroemen geslaagd
te zijn. De toorn beeft mijne zenuw
pijnen vermeerderd, en ik ben tweehon
derd gulden armer."
„Pardon, mijnbeer de markies, ik heb
mij vergist"
De priester stond op, groette en ging
heem Den volgenden dag liet hij naai
den toestand van den grijsaard vragen
maar kwam niet De markies had op
zijn bezoek gerekend en vond zich
teleurgesteld. In den nacht, toen zjjne
pijnen hem wakker hielden, had h$
over zijne schaakpartij nagedacht eb
het middel gevonden om zijn tegen
partij schaakmat te zetten. Hij meende
de volgende party te zullen winnen.
1 ffVprdt verwylisd.
Slot.
Naar bet Fransch
van RAOUL DE NAVERY,
bewerkt door
'Ti M. VAN PINXTEREN, R. K. Pr.
Spoedig ging bij van Nantes naar Pen-
marek. Hij wilde de plaats zien, die
getuige was geweest van het treurspel,
'lat hem zijn geluk kostte. Daar vernam
bij van den pastoor, dat de bende
kustroovers zijne misdaden had uitge
boet. De oude Kermac was gestorven
aan de wonden hetn door zijne zonen
toegebracht Eén omstandigheid, hem
door den waardigen priester medege
deeld, bad. nel bait van Humbert bij
zonder getroffen. Hij vernam, dat Tolle-
avoine, in den nacht van de schipbreuk,
het leven gered had van eene vrouw,
wier naam zij niet kende en die door
den angst krankzinnig was geworden.
„Wat was er van dat meisje ge
worden f'
„Na een vreeselijk loonecl en toen zij
de geredde niet wedervond in dc grot
ueiK. Fnesieresscn cn giuuunocaeis
houden den voortgang tegen, want
zij zagen hun macht over het volk
sluiken naar gelang de witte mannen
meer invloed kregen. Vasthoudend
werk echter werd bekroond. Lang
zaam spreidde het Geloof. Dichtbe
volkt als het district was, werd in 1900
nog een missie geopend te Kituaauw.
waar zij haar verborgen had, besloot
het kind bare familie te ontvluchten
en kwam mijn hulp inroepen. Ik zond
haar naar abbé Régis, te Parijs."
„Abbé Regis, mijn oude leermeester
Maar dan kan ik door hem dat kind
wedervinden. De vrouw, die zij gered
heeft, is misschien Flav.enne...Wij zul
len onderzoeken
„Tolie-avoine is niel meer te Parijs."
„Weet gij haar verblijf?"
„Neen, mijnheer de graaf. Bij dit
treurig geval vereenigt alles zich om ons
den draad, digit wij nood.g hebben,
te doen verliezen."
Humbert bedankte den abbé, gaf
hem een rijke aalmoes en ging naaj
Parijs. Hij had aan abbé Regis niet
meer geschreven sinds het vertrek van
Flavienne en kwant op zekeren avond,
zonder ltent kennis gegeven te hebben,
in de woning van den markies.
Deze zal alleen in een groote zaal,
behangen met kostbare tapijten. Ecu
wijsgeerig werk lag open op de tafel.
Maar de grijsaard las niet, vlijmende
pijnen beletten hem een ernstige ge
dachte te volgen. Sedert de verlamming
een deel zijner ledematen getroifen had
was hij stil en treurig. Een enkel man
had het recht een deel ziiuer drocf-
j00*'
heid te dragen en te trachten die te
verzachten, en dat was abbé Regis.
Toen de vervloeking van den ouden
Jacques de Flessigny Humbert, den
leerling van abbé Regis, trof, gevoelde
deze de bekoring een huis te verlaten
waaruit de eendracht gebannen was.
Maar hij bedacht dal zijn terugtocht
Humbert zonder kans op herstel zou
doen veroordeelen en hij bleef om
diens zaak te verdedigen. God alleen
wist, wanneer het uur vau toegeven
voor den strengen grijsaard komen zou,
maar de abbe bezat een groot geloof
en vertrouwde op dc macht, die het
gebed op God heeft. Sinds den dag,
waarop de jonge man, dien nij had
zien opgroeien, uit het vaderlijk huis
verdreven was, had de priester geen
ander levensdoel dan de verzoening
tusschen Jacques en Humbert Hij tiet
daar evenwel niets van blijken. In de
eerste maanden, die op het huwelijk
van den graai met Flavienne volgden,
scheen Jacques de Flessigny den ou
den leermeester met groole zorg te ont
wijken. Deze had den moed die soort
minachting van den markies te ver
dragen. Hij sloot zioh op in de biblio
theek, nam zijne maaltijden op zijn
eigen kamer, en bad meer dan ae-
Gisteren werd uit Berlijn gehield:
De communistische oproerbeweging is
zoowei in Midden-Duitschland als in
Rijnland-Westfalen nog in vollen gang.
Er worden telkens nieuwe brandpunten
gevormd. Op het oogenblik schijnt de
streek tusschen Halie en Leipzig het meest
door de communisten bedreigd te worden.
Tusschen Leipzig en Gröbers (halfweg
Halle en Leipzig) waar een nieuw oproer
is ontstaan en een groot aantal verslagen
benden zich heeft vastgezet, wordt zwaar
gevochten. Het station van Gröbers is
tot een bolwerk versterkt en de stad is in
handen der oproerlingen, die daardoor het
verkeer HalleLeipzig hebben verbroken.
Een afdeeling politie, die naar Gröbers
werd gezonden, moest den aanval opgeven,
daar de communisten de overhand had
den. De beide officieren, die den troep
aanvoerden en tien politiemannen sneu
velden.
Het is opmerkelijk, dat sedert de com
munistische henden terrein verloren heb
ben. op de meest verschillende plaatsen
stakingen worden geïnsceneerd. Hoever
deze stakingen zich zullen uitbreiden, kan
op het oogenblik nog niet worden nage
gaan.
Zeer bedenkelijke berichten komen uit
Dresden en Pirna, waar de communisten
er eveneens alles op zetten om een sta
kingsbeweging op touw te zetten. In Dres
den werden de arbeiders in verschillende
bedrijven geterroriseerd -en gedwongen 't
werk neer te leggen. Het kwam ook tot
botsingen met de politie.
Een bende plunderde te Querfurt (Kreits
Merseburg) een aantal winkels en roof
de de gemeentekas. Voor de beschermings-
politie aankwam, verliet de bende in au
tomobielen de stad, den burgemeester en
twee andere gijzelaars meenemende. De
politie achtervolgde de bende en haalde
haar in. Bij het vuurgevecht, dat hierop
ontstond, werden de drie gijzelaars gewond.
Een aantal communisten, onder wie de
aanvoerders, sneuvelden.
Dinsdagmiddag viel bij Nieder Roeblin-
gen een auto in handen van de politie,
waarin Hölz en diens adjudant gezeten
waren, nadat de auto eerst beschoten was.
Hölz wist te ontkomen.
Opstand in Rijnland-Westfalen.
Niet minder ernstig is de toestand in
Rijnland-Westfalen, telefoneert onze Ber-
lijnsche correspondent. In het geheele on
bezette industriegebied van Dnsseldorf
gist het. Op verschillende plaatsen is het
tot botsingen en tot kleine gevechten ge
komen. De opiiitsing tot staking is voor
een deel in Rijnland-Westfalen op vrucht
baren bodem gevallen. Al is hot ook niet
tot de algemeene staking gekomen, toch
zijn in verschillende mijnen en industri
eel^ ondernemingen stakingen uitgebroken.
1 n het district Essen staakt ongeveer een
derde der arbeiders.
Voor het eerst is ook Zuid-Duitschland
1,1 "het gebtctl ner onrusten DCtroicTten, in
Mannheim ontstond gisteren een schiet
partij, waarbij drie communisten gedood
en vijf gewond werden.
Uit het Ruhrgcbied.
Volgens de tot nu toe ontvangen be
richten is in den toestand in het Ruhrge-
bied eenige ontspanning gekomen. De al
gemeene stakingsbeweging kan als ge
ëindigd worden beschouwd. Uit het Wup-
perdal wordt nog hier en daar het optre
den van afzonderlijke benden gemeld. In
het district Schwelm en in Gevelsberg
heerscht volkomen rust.
Gisteren werd het postkantoor te Vogel
sang in het district Schwelm door de op
standelingen bezet, die 140.000 mark mee
namen.
In Dortmund, waar thans overal gewerkt
wordt, werd gisteren bij het beletten van
een vergadering met steenen naar de vei
ligheidspolitie geworpen. Toen deze daar
op in de lucht schoot, ging de menigte
uiteen. De huiszoekingen naar wapens wor
den met succes voortgezet. De toeneming
van het aantal werkwilligen is aanzienlijk.
Pogingen der communisten te Dusseldorf
om de arbeiders tot neerleggen van het
werk te bewegen, bleven zonder succes.
In Essen is de nacht rustig verloopen; de
politie heeft eenige personen gearresteerd.
In Remscheidt werden 15 personen wegens
liet vérboden dragen van wapens in hech
tenis genomen. In Solingen schijnt de sta
kingsbeweging, die zich gisteren over ver
schillende fabrieken had uitgebreid, weer
aan het afnemen te zijn, niet in de laatste
plaats omdat de werkgevers besloten heb
ben de stakers, die niet vóór Donderdag
het werk hebben herval, uit te sluiten.
In Hamburg is de nacht, met uitzonde-
woonlijk. Hij besloot bij den ouden
edelman binnen te gaan op den dag,
toen deze den eersten aanval onder
vond van de kwaal, die hem later aan
zijn stoel zou kluisteren. Maar zijn be
zoek kalmeerde den zieke niet en zoo-
dna hij hem zag zeide de markies op
bitsen toon: „Gij komt mij zeggen, niel
waar, dat de hand des Heeren op mij
drukt, en mij bedreigen met de eeuwige
folteringen na de ellenden van dit
leven
„Gij vergist u. mijnheer de markies,"
antwoordde de priester glimlachend, „ik
kom u voorstellen een partij schaak
te spelen."
„Gij, mijnheer de abbé? Maar gij
kent, als ik mij goed herinner, geen
enkel spel, geen triktrak, geen hombre
en nog minder het schaakspel. Dit spel
eischl een groote mathematische kennis
en ik geloof niet, dat gij in deze we
tenschap even sterk zijt als in dc thé
ologie."
Abbe Regis bleef glimlachen.
„Het kost u niets het te beproe
ven."
„Voor den drommel, dat zal ik doen
en ik geef honderd gulden tegen één.
als gij dat goedvindt."
ring van enkele kleine ontploffingen, us-
tig verloopen. In Barmen trachtten giste
ren de opstandelingen een brug bij het
station Barloh in de lucht te laten vlie
gen. Na een gevecht gelukte het de politie
dit te verhinderen.
De vakvereeniging van Duitsche spoor
wegbeambten heeft aan de rijksregeering
een telegram gezonden, waarin zij de re
geering verzoekt, met het oog op de aan
slagen, die de communisten op het spoor
wegbedrijf doen, onniiddeltjk met alle
kracht de orde te herstellen. Mocht de re
geering daartoe niet in staat zijn, dan zuL
ten de spoorwegmannen het herstel der
orde in het spoorwegbedrijf zeif ter hand
nemen. Voor het uitbreken van de sinking
hebben de communisten getracht de
spoorwegbeambten in vertrouwelijke be
sprekingen te bewegen, het vervoer van
wapens en troepen te weigeren. Dit werd
echter geweigerd,
In Midden-Duitschlana.
Zooals uit Halle wordt gemeld, komen
vele vluchtelingen uit de omgeving van
Bitterfeld daar bijeen en deelen mede, dat
in de dorpen om Bitterfeld de communis
ten alle dienstplichtige mannen recrutce-
ren. Onder de gevangenen le Ammendort
bevinden zich vele personen met Russische
uniformen, die vaak ook Russisch geld bij
zich hadden.
Hel kwartier van den generaten staf der
communisten kon in den afgeloopen OScht
door veiligheidspolitie worden ovecjwm-
peld. Dc politie vond daar twee coninin-
nisten aan het werk, waarvan de eene op
zijn vlucht door een pistoolschot werd ge
dood. Men vond een groqle hoeveelheid
kaarten, nauwkeurige teekeningen van de
spoorlijnen en de voornaamste fabrieken,
en een plan voor de indeeiing en opstelling
van het rooile leger. Verder werd een juis
te opgave in beslag genomen van de plaat
sen, waar dynamiet-voorraden waren. De
politie deed in Halle en andere plaatsen
een groot aanlat arrestaties.
Te Berlijn zijn tot nu toe 200 personen
gearresteerd. Zij zullen reeds in de eerst
volgende dagen voor de buitengewone
rechtbank wegens landverraad en landvre-
debreuk terechlstaan.
De buitengewone rechtbanken.
De rijkspresident beeft, zooals wij reeds
kort mededeelden, buitengewone rechtban
ken ingesteld om een spoedige behandeling
van de processen der vele gearresteerden
mogelijk te maken. Het „Bert. Tagebl."
verwacht, dat de deelnemers aan de op
standen hun misdaden zwaar zullen moe
ten boeten, en meent dat dit ook volkomen
rechtvaardig is, daar de door niets gepro
voceerde beweging, die op roof, moord,
plundering en gewelddadige omwen:cling
van den staat gericht was, niets meer met
de politiek of het streven naar eenig ide
aal te maken heeft.
De onafhankelijke „Freiheit" daarente
gen, al veroordeelt ze den opstand zeer,
zegt: Ebert heeft buitengowne rechtban
ken ingesteld, die nu hun beulenwerk zon
der pardon zullen beginnen. De burgerlij
ke rechtbanken, die tot nu toe de wet in
alle gestrengheid op de arbeiders toepas
ten, rijn den heer Ebert niet Voldoende
meer. Er moeten voorbeelden worden ge
steld. Niet de gerechtigheid, maar de
wraak moet triornfeeren.
Dinsdagmiddag werd een gemeenschap
pelijke zitting van het rijkskabinet en het
Pruisische ministerie gehouden, waarin
over den toestand werd beraadslaagd. Het
rijkskabinet sloot zioh aan bij de meening
van de Pruisische regeering, dat men wel
de rijksweertroepen voortdurend ter be
schikking moest houden, doch dat men
bun optreden van de verdere ontwikkeling
der dingen moest laten afhangen. Hierdoor
hebben zicli de leden van bet kabinet, die
tot de Duitsche Volkspartij behooren, in
zekeren zin een ander 'standpunt ingeno
men dan hun fractie en hun pers, die even
als de Duitsch-nationalen het onmiddel
lijk optreden van de rijksweertroepen
eisc.hcn, om de beweging met alle macht
te onderdrukken.
Ontspanning
Officieel wordt medegedeeld, dat tus
schen tiet rijk en Pruisen omtrent de actie
der politie tegen de communisten geenerlei
verschil van meening bestaat. De algemee
ne toestand wordt door de autoriteiten
„ontspannen" genoemd, en men hoopt
reeds in den loop der eerstkomende dagen
de ontwapening der oproerige districten te
kunnen voHooien. In de Berlijnsche pers
komt deze hoop niet tot niling; zij gelooft
niet aan een ontspanning van den toe
stand, doch beschouwt het afnemen van
de oproerige beweging als een pauze om
op adem ie komen.
DE STAATSGREEP VAN KEIZER KARL
Gelijk een telegram gisteren meldde,
'heeft oen plotseling bezoek van cx-<kcizer
vinden."
„Ik zal u zelfs sommige stukken
teruggeven als gij dat wilt.
„Dat is niet noodig, mijnheer de
markies."
„Gij wordt trotseh, ahbë."
„Gij wordt spotziek, mijnheer de
markies."
Abbé Regis zette een tafel nabij den
stoel van den zieke en rangschikte
de stukken van een prachtig kristallen
scltaakspel, dat hij van een reiziger,
die uit China terugkwam, ten geschenke
ontvangen had
Kari aan Boedapest groote btro,-;ji
gewekt. Nader wordt daaromtrent rei
nomen:
Bij zijn aankomst in Boedapest droe
koning Karl de uniform van veHtnaar
schalk. De bezetting bracht hem het eere
saluut. De hofmaarschalk begaf zich
naar dien vleugeladjudant van den rijks
bestuurder Horlhy en verklaarde: Zijn.
Majesteit is heden aangekomen. Ik ver
zoek u, de apparfemenfen voor den ko
ning in den „Hofburg" in gereedheid t
houden. De lijfgarde in de gangen was
zeer verrast den ex-koning fe zien e
bracht hem eveneens de eerbewijzen
Rijksbestuurder Horthy zat juist aan (a
fel, toen het bericht van de aankom*
ven den koning heon werd gebracht. E
weed oimviddellijk een bespreking gehou
den tusschen den ex-koning en Horthy
waarbij de koning hem verzocht, de re-
geering aan hem over te dragen. Horfch
zette den ex-koning uiteen, dat hij iet
onmogelijks van hem verlangde. Hij bai
zijn ambt van het volk gekregen en kon
het ook slechts aan het volk terugge
ven. Indien hij voor de keuze werd ge
stekt tusschen het volk en den ex-konii
zou hij zich slechts aan de zijde van he
volk kunnen scharen. De regeering, die
hem door het parlement was opgedra
gen, kon hij slechts aan de volksverte
genwoordiging overdragen, welke alleet
te beslissen had.
Gisteravond hielden de rcgeeringspai
'tijen vergaderingen, .waarin de Boeren
partij besloot, de bijeenroeping van d.
Nationale Vergadering tegen Vrijdag to
verzoeken om op deze wijze haar wan
trouwen in de regcering uit te spreken.
De chnistelijk-na1 ionalen gebruikten dc
conferentie om een ovatie te brengen aan
den persoon van den ex-koning. Desniet
tegenstaande heeft echter ook deze partij
'zich uitgesproken voor een afdoening
van deze aangelegenheid in den geest van
•de wenschen der entente, zoodat de ex-
koning zich thans van al rijn getrouwen
en de arrangeurs van de staatsgreep ver
laten ziet.
Aan de Vrijdag te houden zitting van
Be Nationale Vergadering zal de publi
catie van een officieel communiqué
«ver bet gebeurde voorafgaan; In de
zelfde zitting zal het waarschijnlijk tol
den val der regeering, het definitief uit
eenvallen van de coaiilie en een zuivere
■scheiding tusschen Karlislcn en anti-Kar-
ïisten komen.
IERLAND.
Daar in Ierland mond- en klauwzee
heerscht, is de invoer van Iersch vee in
Engeland verboden. Dit Is een zware
klap voor den Ierschen landbouw.
De politie beeft gisteren in de nabij
heid van Cork drie auto's op een boe
renerf verborgen gevonden. In een mest
vaalt ontdekte zjj verder bommen, wa
pens en munitie.
AFSCHAFFING VAN ENGELSCHE
DEPARTEMENTEN.
Drie voorname Engelsche ministerial
•die in oorlogstijd zijn opgericht zullen
hedenavond ophouden te bestaan-, de mi-
misteriën van voedselvoorziening, van
scheepvaart en van munitie. AHe drie
hebben in hun eigen sfeer een groote rol
gespeeld in de oorlogsinspanning en de
omvang van hun bemoeienissen wus zoo
groot, dat de liquidatie noodzakelijker
wijs lang geduurd beeft.
DE VOLKSSTEMMING IN OPPER-
SILEZIë.
De bladen melden, dat generaal Lë"
roud in een interview tegenover een de
putatie van Duitsche journalisten betref
fende de ■overwinning, waarop de Duit-
sobers bij liet volksreferendum in Opper-
Silezië aanspraak maken, zijn verwonde
ring le kennen gaf. Hij verklaarde n.l„
onder hel toónen van een kaart, waarop
de gedétailleerde resultaten stonden aan
gegeven, dat er van een overwinning
geen sprake kon zijn, daar het lot van
Opper-Silezië op grond van het verdrag
van Versailles zal worden bepaald, niet
naar het aanlal uitgebrachte stemmen,
maar volgens het aantal gemeenten, en
van d<eze heeft dc groote meerderheid
zich vóór Polen uitgesproken.
De Intergeallieerde Commissie heeft
voor den duur van vijftien dagen de uit
gave doen schorsen van een aantal
Dultsch-Silezische bladen, wegens het vei
spreiden van onjuiste berichten betref
fende liet. resultaat van. het volksreferen-
dirm.
EEN MELKCAMPAGNE IN LONDEN.
Londen zal dezer dagen een groote cam-
