Eersie
•Crista: ■&-**
nïï.
i
MAANDAG 4 APRIL lv,il
44ste JAARGANG No. 13803
per week f 0.25
FRANCO PER POST PER KWART. BIJ V00RUITBETALIN6 f 3.57'/,
BUREAUX»
I4ASSAULAAN 49, HAARLEM. TELEFOON 142Ö, 2741 EN 1743.
ADVERTENT1ËN 35 CENTS PER REGEL.
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
\OFN.?ta^Sn^eUWS
l'f'Wouu, -5
8 Red"
Ge Bollendag
^vreemdehngen zclf fjeto()nderl
VAN ONZE RECHTBANK.
VAN GROOT BELANG VOOR IEDER.
LANGS DEN WEG.
xvrn.
de reorganisatie van het
bewonderen, die buitengewoon ar
tistiek van inrichting waren en
waar hoogst merkwaa-dic. voor
werpen waren te zien.
Thans is men bezig de zalen te
restaureeren. Vol verwachting zien
we de tentoonstelling van Tchecho
Slovaaksche ku stnijverheid tege
moet die in hei voorjaar gehouden
zal worden.
In een artikei ui: hetzelfde num
mer over„Een museum van Re
producties van Beeldhouwwerken"
schrijft de redacteur, de heer B.
Merema (leeraaM O. to T.eiden)
het volgende
„Een groot deei dezer repro
ducties van beeldwerken, dezer gips
collectie, was eens het bezit van het
Haarlemsehe museum van Kunst
nijverheid. Maar het lag niet op
den weg_van den nieuwen directeur
van dat museum de wanhopige
volle gipszalen in hun naargeestig
aspect te ordenen, eu nieuw Lven
in te blazen aan deze voor. het on-
dc 'rijs anders niet waardelooze
collectie Zelf scheppend kunste
naar ging zijn onverdeelde sym
pathie uit naar he kloppende
!eveu-van-nu, zette hij de v ijge-
komen zalen open voor uitingen op
het gebied der kunstnijverheid van
het huidige oogenblik" en een
bladzijde verder schr.jft de heer
Merema „Was in het Haarlemsch
museum onder de oude directie de
gxpsboel een chaos van wanhopige
veelheid, dicht opeen gepakt en
juist daardoor al geheel bezijden
haar doel, het ver' :dendec >recu-
werige der totaalmassa nog buiten
beschouwing latend, hr is onder
handen van den heer Bunsingh.
Scheurleer slechts een klein deel
van het veel grooter bezit opge
steld op een wijze, welke zooveel
mogelijk aan aesthete;: !ie ebehea
probeert te voldoen."
ÖE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR 61 AARtEM EN AGENTSCHAPPEN i
PER KWARTAAL t 3.25
AGENDA .DnïTi
wxa,,,^ (ot Ö1A u R K Bu
St. MarÖia-Veroeniging KI. Houtweg 4,
(V,r/- ^"^ngbureau.
j Wetenschap 8 uur St.
So Uve,re€ni«iu8' Jansstraat 59.
tHnte a<er O. Mol'keniboor O. P.:
Groote kerk 23 uur Orgclbesipe-
|V'" door t'en heer George Robert.
"wd-Holand, Verwulft StrJkorkest.
G storen, zoo kunnen we wel zeggen,
is de bloemenzondag geweest. Of liever is
reeds Vrij la:- 1 April de drukte begon
nen. Uitgelokt door het heerlijke April-
zonnotje zag men vele vreemdelingen op
do wandelwegen in en om de bloemen
velden een kijkje nemen over onze mooie
'doem bollen velden. En doze zijn in een
ttoord schitterend. Weliswaar zijn het
ce' v*n de tulpon de vroegste soorten
f10? waar welke in bloei staan, doch de
'y^hintenvelden zijn op zijn mooist
Wat de bloei betreft, dere is van het
l,atj Onovc'rtroffelijk. Weinig of niets toch
e ben zo geloden van de nachtvorsten,
v a" 20 er ongeschonden voorstaan. Ook
-l.r.'tk '*8 ^>ezo-hlen vele vreemd lingen de
wolk genieten van het mooie het-
'isteren°°i 6r I,a'uur te zien geeft. Doch
vrZe i,.^8°a de drukte al vroeg. De
ou ,"3 vaa logen negen uur brach-
ie dnriS menveldenbezoekers aan en
alle r' n°n' 9n aantal wielrijders uit
klingen was groot. Het aantal au-
ou motorfietsen was natuurlijk, lot
;®r °ngerief, weer legio.
Memgen bloemenverkooper he oft ei te
ren voo.a! goede zaken gemaakt, want
duizenden fietsers lieten zich. of waren
mot bloemen omhangen. Ook de nering
doende middenstand zal er voorzeker wel
.Ut Oja gevaren, vooral de caféhouders
'^nt hroona, melkealons, en andere ver-
•ofzaken. 't Was wat men noemt een
8°©ue, drukke dag, oen echte bollendag.
As. Zoudag slaan (lc tulpen in blce;, ter-
W1l' °°k nog vele h\a hinten in haar kleu-
«npracht zullea prijken. Wie geweest is
0nien weer, wie niet geweest is koine
verschillende punten van Kaar
dend bct verkoex groot was,
ten v., verK««r geregeld door agen-
verkeer Ud'tic. Zoo stond b.v. een
l-'oort biï de Amsterdanisclie
oek Spaaniwoudersti'aat, en
««ives* r ^ntlu)niestraat, Hee-
Stationsplein hoek Krinsstr.
•«.•mr.eke'rs^ Plein
Zondagi<f0AnlT10rd^ n°8 gemeld
'toeken. heeton 111 <le geschied-
i'laate vfn ^1 6611 vülle Zomerdag, in
'tebbers *hebb^nledag" De bloem«nlie|-
drnkte ebbea daarvan genoten. De
smnoBelHi^ 5®uv°udig overweldigend
open 00 zomertoiletten, de
üete««njtuigen'. d® honderden auto's
,u.i Motorrijtuigen. en wandelaars
Y*®h denken aan een kermis,
liikn velden prijken in hun rijksten
lionim' 00 tuJ pen hebben zich pc-
'te H m?de te dingen mol de schoo
ls yacblthen. Nog dé geheelc weck
De tC. Kenieten.
|ni Politie zorgde op de drukste
ie vreen i"rmend voor <le orde; ook
like büzadigdheid. Het is een
'Oénde^ S«wecst en voor de uering-
een goede dag.
Dm v ^IilJDING.
'P den Rn!168-P" werd Zondagmiddag
den, doordat18? d°°r 6611 auto aangere-
i tak. 't d Plotseling over-
Zij beze«,.,)V!/;ni?e ,Ig noSal goed af.
wonde door Ti hnkeroog, welke
den. De WT'/esfrin ^erd verbon-
schuld. dnr h-eft absoluut geen
houdt hftar 7de jaarver!/i '°hacl
h®in op Dinsdag en Wo/ 'n8 ^-rn~
Mei as Woensdag 21-25
PROF. J. 0. ANDRIE8SEH
^nze oud-stadgenoot Prof. j V,
'hiessen te Rijswijk benoemd fiooj»lè„,
i» «fdealiig 'dir W.rkWgtS™^
pPsoouwkundo om onderwijs te geven
9ck 6 *erktuigbouwkunde aan do Teehni-
13 ?°g63chool te Delft, zal Woensdag
op^l' namiddags om 3 uur in een
rijn a*/?,. Vergadering in Stads Dooien
J ^Anvaarilftn lUAt hAl: ïiif.wn-rAlrFin
J-J'g KJIOAXO XyUüttfU
•oner ^nvaarden met het uitsproken
V r®de.
Vaa1^0. VAN DEN MELKPMJ8.
*ij beri^/c^"ende plaatsen ontvangen
'a m«t 3 dat de melkprijs verlaagd
^"ggodaaid 5 200,1 al de prijs is
'u i; ri 18 ets per L.
'*"n' '?at hiel' ITaarlnm
dezer dagen ber rekingen w "den gehou
den met hetze i1 r, doel.
Languingerig.
i)e 19-jariige J. H. It. is blijkbaar
iemaud, die zijn lusten naar lekkernijen
graag bevredigt. Dit doet hij echter ook op
minder wettige wijze. Zoo had hij in bet
najaar van 1920 ten nadeele van verschil
lende personen in Alkemade eeu kistje si
garen, een 5-iiter-kruik jenever (ook lek
kernij soms??) en een hoeveelheid kaas en
cake gestolen. Ter terechtzitting vertelde
R., dat hij niets van de „jajem" (zoo zou
Had-je-me-maar zeggen) gedronken had.
Dat was dan toch nog een wijs besluit in
al die leelijke daden geweest.
In verband met het feit, dat het strafre
gister van bekt. niet smetteloos was, wilde
de Officier van Justitie een strenge straf
opleggen, in de hoop tevens, dat bekl.
daardoor zijn leven zou beteren. Daarom
eischte de Officier maanden gevangenis
straf.
Voordeel van het gestolcne.
Dan stonden terecht G. O. en J. T. De
zen stonden terecht, genoten te hebben
van het gestolene. Zij beweerden, dat zij
niict wisten, dat al wat zij ten geschenke
gekregen hadden, gestolen goed was. Aan
de politie hadden zij echter indertijd ver
klaard, dat zij het wel geweten hadden.
Toen de president die opmerking maak
te, zeide O.: „Neen, mijnheer, dat kan ik
nooit gezegd hebben".
„Oh zoo", zeide de president.
De Officier van Justitie memoreerde,
dat deze jongens zeer slecht bekend staan,
niet veel beter zijn dan de vorige bekl. en
•dat daarom ook hier een strenge straf op
zijn plaats was.
De Officier vroeg dan ook voor deze
belde bekl. een gevangenisstraf voor den
tijd van 6 maanden.
Dan stond terecht J. J. A. v. D„ be
schuldigd, Maandag 31 Januari een juf
frouw door afdreiging van een valsche ver
klaring 50 afhandig to hebben willen
maken. Hij was bij een juffrouw in Zaan
dam gekomen en had haar verteld, dat
haar verlooide, wonende in Beverwijk, een
fiets Bestolen had. Dat kon nog oen ieclijk
zaakje voor hem worden, maar v. B. wilde
wel probeeren, het in het reine te bren
gen.Daartoe zou liij naar den Ambtenaar
van het O. M. gaan. Des middags kwam
hij terug, en zeide. dat de verloofde gehol
pen kon worden, door de boete van 50 A
«O meteen te storten. Ook had hij zelfs
n°g gezegd, dat hot meisje maar een op
beurenden brief aan de moeder van den
jongen man moest schrijven. De juffrouw
geloofde het verhaal echter maar half en
gaf daarom het geld niet. Den volgenden
dag bracht zij echter het geld zelf naar
Beverwijk en toen bleek, klaar als de dag,
dat het gehecle verhaat een sprookje was,
geboren uit den duim van v. D. Het bedro
gen meisje en haar moeder kwamen de
feiten bevestigen. De laatste werd, bij de
herinnering aan den onaangenamen dag
zenuwachtig en begon luid te snikken.
Moeder en dochter vertelden, dat het ver
haat haar beiden zeer aangegrepen had.
Bekl., een persoon, die een zeer ongun-
stigen indruk maakte en zich op een min
ne wijze eenigszins trachtte vrij te pleiten,
kreeg een paar maal een terechtwijzing
van den president en rechter Dorhout
Mees vorr zijn brutaal in-de-rede-valln.
De Officier zeide, dat bekl. zich aan een
zeer laakbare daad heft schuldig gemaakt,
door twee vrouwen (moeder en dochter)
oen zenuwschrik te bezorgen, waarvan ze
nog niet geheel bekomen zijn. Boven
dien heeft bekl. al eens mefr zoo'n grapje
uitgehaald, toont daarenboven geen spoor
van berouw en tracht op allerlei manieren
om de zaak heen te draaien. Spreker wilde
daarom bekl. een poosje uit de samenle
ving bannen en vroeg cén gevangenisstraf
van 6 maanden.
Mr. Blankevoort, de verdediger, vroeg er
rekening mede te willen houden, dat de
oplichting geen kwaadaardig karakter
droeg, maar meer een ziekelijke neiging
tot fantastische voorstellingen toonde.
Verduistering.
A. K.,' te Zaandam, heeft op verschillen
de valsche kwitanties gelden, bestemd voor
zijn patroon, geïnd en ten eigen bate aan
gewend, d.w.z. verteerd en verbrast in
Amsterdam. De vader van bekl heeft nu
reeds 625 afbetaald cn de belofte gegeven
dat hij verder maandelijks 50 zal vol
doen, tot de schuld aangezuiverd is.
Rechter Dorhout Mees zeide, zich niet Ie
kunnen begrijpen, hoe iemand lot dergelij
ke feiten kan komen, voor welke zwijnerij
de vader nu moet bloeden.
De Officier eischte 3 maanden gevange
nisstraf.
(Ingezonden.)
De jaarlijksche Bloemendag voor de
algenicene Tubercu1oce-hes'rijcl;ng in
Haarlem en Omstreken is weder in
aantocht.
Woensdag 20 April a.s. zal de Em-
'nabloem-CoIlecfe worden gehouden
langs de huizen en op straat in
Haarlem, Bloemendaal, Aerdenhout,
O verveen, Haarlcmmerliede, Schoten
eu Zandvoort.
Is het nog noodig, dien dag aan
teder niet klem aan te bevelen? Kan
er oont genoeg worden gedaan tejjcn
eene riekte, die duizenden onzer in er
,::';s van het- leven .barooU en een
van droefenis en jammer in ito!
savet» roept?
Is het 'dan in ons belang? Wij we
ten het alien, dat voor die ziekte
bestrijding alhier de Haarlémsche
Tuberculose-Veraenigmg voor 'n groot
tekort staat.
Dat tekort is ontstaan, omdat dta
Vereeiiiiging tot nog toe alles heeft
gedaan om de arme lijders te hel
pen. en om U, ons en alle andere in
gezetenen te behoeden voor zoo'n lot!
Toonen wij dit voor ons allen zoo
zegenrijk werk te begrijpen en te
waardeerea. Helpen wij allen een
handje, om dat tekort te dekken, de
a.s. Bloemendag geeft er eeu mooie
gelegenheid voor, en om de Vereeni
ging in staat te stellen den strijd
tegen de tuberculose met onvermin
derde kracht te kunnen blijven voe
ren. Het is zeer noodig, 'laten wij
daar wel aan denken.
PERSONALIA.
Bij Kon. besluit is beoeind tot amb
tenaar van het O. M., bij de. kanton
gerechten in het arrondissement Hee
renveen, ter standplaats Heerenveen.
tor. J. C. V. Meischke, thans grif-
feer bij het kantongerecht te Haar
lemmermeer.
E. S. M. FANFAREKORPS.
Onder directie van den heer Reinier
van 't Hooff werd Vrijdagavond door
bovengenoemd corps een concert ge
geven. En 't moet gezegd, het was
een succesvolle avond voor de uit
voerders der verschillende nummers.
Deze avond liet zien, hoe goed de
musici de verschillende werkjes on
der de knie hadden.
De marsch „Voorwaarts" van A. v.
Leeuwen, werd pittig vertolkt, terwijl
hierbij de zuivere klanken der in
strumenten reeds dadelijk opvielen.
Ook „Les Triumvirs" van Bau-
donck cn „Cortege Itérok/ue viel zeer
in den smaak. Bij de fansatie „Osveta"
viel de rijke kIankschakeeriug te be
wonderen.
Daarna trad het Mandoli.ie-Ensem-
hle „Olanda", uit Amsterdam op en
de leden hiervan hebben waarlijk suc
ces behaald. Vooral de „Muquette-
ouverture", van Andrew, werd uit
stekend vertolkt.
Vervolgens voerde het kwartet „Eu-
phonia onder leiding van Nico Hoo-
gerwerf, op zeer verdienstelijke wijze
«en viertal- liederen uit.
„Na de pauze gaf „OP da" nog
een tweetal liederen, waaronder
„Grande Fantasie de l'Opera „La
Tra via te" cn een vrij nummer ten
gehoore, waarna met een drietal hum
mers van 't corps de avond besloten
werd.
Dit korps zal aan twee groote
nationale muziekconcoursen deelne
men, n.L 16 Mei te Oostzaan en 3
Juli te Amsterdam (afd. Uitmuntend
heid). Vrijgekozen nummer is „Cor-
tège Héroique", van H. Fernand.
GEEN OPiHUH-LTNur.
Dezer a .en maakten wij melding van
oen geval van vernioedeiijse oplichting
door een dame, dis oen ho3d en bloemen
had gekocht en niet betaald.
Gebleken is echter, dat er van op
lichting geen sprake is, daar het bedrag
voldaan is.
'KB*
maam
Zomertijd en tvinterhandschoenen.
Het is nog lang geen 21 Juni, maar
do zomertijd is vandaag aangevangen, en
het is telkens zulk mooi weer, dat we
de formaliteit van den datum niet meer
noodig hebben om te gelooven dat het
zomer is nu on dan.
Do monschen zitten wijd open met de
ramen. liet is gisteren een schitterende
bollondag geweest; de oerste stroohoed
is langs de bollenvelden gesignaleerd en
de zomerpakes i omen voor uen dag.
Ook nai uur lijk bij de politie.
Maar wat heeft m„n gezien P
Hit: de dienaren der wet zijn nog
stevig gewapend met dikke, zwarte wol
len handschoenen. Men vraagt ons al, of
dit nog een teeken van rouw is over
het heengaan van den vorigen commis
saris? of dat onze agenten zulke kou-
klcumors zijn? of dat de gemeente-kas
zóóveel berooid is, dat er geen cent meer
af kan voor oen paar nieuwe zomerhand
schoenen voor onze politie?
Men zegt, dat hot zóó de wenseh van
den waarnemenden commissaris is. En
ik l>en er niet graag op, do oen of
andere ge via va ;ie: gezag ook maar
eenigszins belachelijk te maken. Zelfs al
zou or sprake zijn van een gril, naar
natuurlijk gemak'-eIü':ov zou kunnen in
de maand April. Ik geloof daarom dat
in deze A m?a e ol nog wol einigsii be
dachtzaamheid van het gezag te prijzen
valt. Juist omdat April mot het weer
doet wat hij wil.
Morgen Iran het, ondanks den zomer
tijd van ons uurwerk, de schoone fleur
van den bollendag en net zomertonuo van
do politie, ondanks dit alles, plots weer
koud en guur zij eu gelijken o; ra'aar.
Dan zouden ook de agenten weer ver
langen naar hun warme plunje en blij
zijn, dat ze nog de beschikking hebben
over hun wollen handschoen.
Wat niet wegneemt, dat het wel een
beetje gek staat, zoo'n man van .gozag,
in den zomertijd, wandelonti in de' zon,
','.i iu k i 'e 11 i
i-uiids-hovi»- -» i
MUSEUM VAN KUNSTNIT VER
HEID
Onder dezen titel schrijn, ue heer
Otto van Tussenbroek een belang
rijk artikel in het Maartnummer
van het Orgaan van de Vereeniging'
tot Bevordering van 't Aesthetisch
Element in het Voc-r: -ezet Onder-
wij;.
De heer Van Tussenbroen. vol
deed gaarne aan het verzoek van
de redactie van het V. A. E. V. O.
orgaan om met een enkel woord de
reorganisatie van het Haarlemsche
museum te bespreken
Zooals men zich herinneren zal,"
aldus de heer Van Tu. senbroek,
„is er over het verwijderen der gips
afgietsels heel wat stof opgewaaid.
Men zag, of wille r.iet zien, dat de
noodzakelijkheid om ruimte te ma
ken voor wat ter wille van de gips-
profu-ie in kisten en kasten was
weggeborgen, absoluut urgent was.
De namaak vierde hoogtij in het
M: seum terwijl de origineele wer
ken op het gebied der kunstnijver
heid voor liet oog der bezoekers
verborgen bleef. Dit was een on
houdbare toestand en spotten er-
wijze werd door menigeen reeus
voor deze verzameling het woord
„gipswinkel gebruikt.
Met des te meer vertrouwen Kon
ik dus het voorstel doen om tot
verwijdering der te talrijke gipsen
over te gaan, omdat mij bekend
was, dat, nu ook het onderwijs
nieuwe banen insloeg en men van
de zijde der school zich kantte tegen
het overmatige gipsteekenen van
den ouden tijd, de gansche verza
meling met uitzondering van de
Egyptische, Assyrische en Hindoe
afgietsels, eigenlijk meer overbodig
was geworden en het onderwijs meer
gebaat zou zijn met het naar voren
brengen van wat aan oorspronke
lijke kunst in het Museum aan
wezig was. Ook door het organi-
seeren van tijdelijke tentoonstel
lingen zou de belangstelling der
stud eren den en de liefde voor
schoone v f: en en schoone kleuren
kunnen worden gewekt, veel meer
dan door het aanschouwen en na-
teeksnen (men denke aan den gips-
voet, welken Mauve door Van Gogh
liet teekenen en door Van Gogh in
den kolenbak gekwakt werd, omdat
hij geen gipsvoeten meer teekenen
wilde zoolang er nog levende voeten
op aarde waren) van d'e doode gips-
dingen, die, al neem ik gaarne ran,
dat sommigen er nog v.eugde aan
kunnen be1 "ven, toch riet en nooit
meer zijn dan flauwen en verwater
den weerschijn van het oorspronke
lijke werk." En eenige regels verder
vervolgt de heer Van Tussenbroek
,Men kan het gerust met mij van
harte oneens zijn, want de gipsen
zijn weg en het Museum staat nu
vol met prachtige, echte dingen,
waarvan het meerendeel door mijn
betreurden voorganger, de heer E.
A. von Saher, met zooveel smaak
en kunde is bijeengebracht. De gip
sen zijn nu in den Haag, de Venus
van M lo is er per sckioper heen-
gereisd, met haar destijds door
bekwame hand bijgemodelleerde
linkervoèt (welke zoo men weet aan
het opgegraven beeld ontbreekt,
maar hier tot mijn onuitsprekelijke
verrassing aanwezig bleek) en nooit
zal ik het oogenblik vergeten dat
zij het lange bordes van het Pavil
joen gratievol neerdaalden te mid
den van twee stoere helpers om
als een geestverrrldj* iug in het
bleeke licht van een ecat-Holland-
schen regendag plaats te nemen
in het voertuig dat haar buiten
het hek aan den Hout wachtte.
Zoo kon dan met kracht aan de
nieuwe inrichting der zalen worden
begonnen. De wanden werden in
stille lichte kleuren gesc1 Rd'""1.
evenals het houtwerk de ve, rs,
welke tvi ïtig jaar lang ges
bleven door zware l u'Ven, werden
geopendlicht en lucht hadden
vrij spel en net leven Keerde weer
in het vorstelijk verblijf, terwijl de
algeheele restauratie der prachtige
parketvloeren er de" l uster van
verhoogden."
Nu kon mei ue m-'viidng van
de eerste tentoonstelling begonnen
worden. Gedurende zes weken werd
deze tentoonstelling door 6500 per
sonen bezocht (terwijl vóór de
reorganisatie het gemiddelde aan
tal bezoekers 3000 per jaar bedroeg)
Sedert de reorganisatie heeft men
"en reeks tentoonstellingen k,:..;nen
„HET HUIS TER CLEEFi-
Wie in enke'e maanden niet op e
Kieverlaan is g-ewoest, siaat verbaasd,
als hij er weer eens wandelt, over de
veranderingen, die d'.t stadsgedeelte
langzamerhand ondergaat.
Nadat men den broeden straatweg,
die 'ang-'nmerhand de simTe Klever
laan voor den ingang der begraaf
plaats vervangt, is afgewandeld en de
mooie nieuwe huizen heeft bewonderd
vlak vóór de kweekerij "ijst plotse
ling in de verle het kolossale en mo-
numcnta'.e gebouw van de Middelbare
Teclifi sche school op. Dit ligt aan
den. Kieverpar'-weg, maar daarbij be
hoort een complex woningen in hoofd
zaak bestemd voor de leeraren der
M.T.S. Aan de andere zijde van do
Kleverlaan rijen zich een groot goud
woningen, dat daar gezet wordt door
de woningbouwvere niging ..Huis ter
Cleeff." Het is op die Kleverlaan een
h-oelc bedrijvigheid nu cn ook nog
een allesbehalve fraaien toestand,
maar zoo gauw er wat orde in ^en
chaos komt, zal daar voorzeker een
der rustigste en mooiste gulee ten van
onze stad geschapen worden.
De terreinen, die daar .bebouwd wor
den, zijn min of meer historisch hei
ligdom, Daar stond eertijds het liuis
ter Cleeff, waarvan nu nog de ruinen
zichtbaar zijn.
We willen er wat van .tellen.
We willen er wat van verteilen.
Als Hofdijk, de welbekende historicus
en dichter, die de Kennemerlanden door
en door kende, zijn reis per postwagen
vanHaarlem naar Alkmaar gaat beschnj
ven, wijdt hij ook eenige woordjes aan
het Huis ter Kleef. Dat zou biet zoo
belangrijk zijn om er over te spreken als in
dié 60 jaar niet zooveel was veranderd.
Den postwagen kennen we niet meer.Van
den SchoterWeg af net buiten dè stad
hebben we geen vrtj gezicht meer op de
Bloemendaalsche duinen. De Kieverlaan
is geen Schelpweg meer en „het Huis ter
Kleef': schuilt niet meer achter
eenig mager geboomte."
Er is die 60 a 70 jaar ook heel wat ge
beurd,ook heel wat met het oude adellijke
huis, de ridderhofstede, zooals men die
in de 18e eeuw kende. Schrijver heeft het
oude huis nog gekend als boerenwoning te
midden van het weiland. Naar het noord
westen ziende zag men den beboschten
duinrand met slechts weinige woningen
Thans ziet men er het station Bloemen
daal geflankeerd door talrijke villa's tot
aan den noorderhorizon toe. Nu is 't geen
schraal geboomte meer, dat de „hofstede
met het torentje omringd." Ze list te
midden van den kweektuin en diedj nu
al een jaar of tien tot woning van den op
zichter over den kweektuin. Later ko
men we hierop terug en willen nu
eens even verwijlen in het grijs ver
leden. Drie figuren doemen dan voor
ons oj).
In de eerste plaats Willem Cuser, vol
gens velen den bouwheer van het huis,
dan Aleida van Poelgeest, die viel als
slachtoffer van den binnenlandschen
oorlog, die honderdvijftig jaren het arme
land en de verarmde bevolking teisterde
De derde is die van Hendrik van Brede -
rode de voorman van het verbond der
edeien, die Margaretha van Parma het
bekende Smeekschrift aanbood.
Laten we eerst het een en ander'over
Hij was een man van adel. Veie sch;
vers noemen hein als bouwheer van U'
Huis ter Kleef. Waarschijnlijk heeft iiij
wel verbouwd en aangebouwd, maar toen
hij de gelukkige bezitter werd van het
adellijk huis aan het randje der Noordhol
landsche bimientiuinen nabij Haarlem,
heette het nog het Huis te Schoten. De
oorspronkelijke akte bestaat er nog van
Woensdag na Sint Catherinendag (1
December) J339, wordt Willem der Cuser
verleid met een huis eu erve te Schoten.
Willem Cuser van Oosterwijk dan was
hofmeester van Hertog Aeibrécht van
Beieren, Graaf van Holland, die aur
Haarlem de Baan tot een eeuwige speel
veld schonk. Als 's graven hofmee
vergezelt hij op Sint Mauritisuavond den
21 September 1392 Aleida van Poelgeest
op haar avondwandeling op het Buitenh
naar de poort, van den vijverberg ie
's Gravenhage. Daar in 't scheiherdOnU i
rijden Dirk en Hugo de Bloote, met eend
andere Hoekschgczindeii naar het kol.
in den I lage. Plotseling wordt de
met geweld geopend Dés mmgezworéms:
dringen op haaf in. Willem Cuser trao t
de jonk vrouwe Aleida te bescherm
maar wordt neetgebouwen. Luid om hui
schreiend poogt Aieida naar hare woniiij
te vluchten. De vervolgers halen haai ia
en de ongelukkige ziökt ster-, e.id «e<:
doorboord van hunne onridderlijk v
den.
Op dc plaats, xóór de kiosk kgt 1
groote blauwe kei, vermoedelijk
steen, ten onrechte door de ovèrievcmrf
gezegd, de plaats aan ie wijzen, \v;mï
Aleida van Poelgeest is vermoord, i.rt
Albrcciit, de landsheer, woedend
over dezen wandaad der Hoekschen is t>
begrijpen. Dat zijn zoon ér annex m.
was, is een beslist feit. Hij droeg Coenrat 1
Luser op wraak te nemen cn zoo
woestte deze o. a. ede huizen Hodem::,
Duivenvoorde, Santhorst, Iteem.te:
Warmond cn Paddenposl
Hugo en Dirk de Bloote nv- ion r
hunne verwanten, ten getale va a v.
twintig man, in bedevaart, tic kei
plaatsen in Frankrijk bezoeken en a< -
honderd zieJemissen laten lezen,
doen zij met vierhonderd hunner nianm 1
10 januari 1413 openlijk een voetval
de kerk te 's-Gravenhagé. Allen r.i en
slechts de Blooten blijven met acht hu'.
ncr naaste verwanten geknield, tot C:
Poelgeesten toetreden cn hen opheffen.
Daarmede is de zoen gesloten. Hert:
Willem, Aibrechts zoon moet echter i>- -
loven twee kapellen te stichten voor uc
zielerust der vermoorden.
Het ambachtsgebied van Willem Ba
ser, wiens tragisch einde ook door te 1
oud-Haarlemmer Nicolaas Beets in dici.
maat is beschreven, strekte zich n. I. va ,1
Schoten langs en over bet Spaarnc to*
Sloten cn Amstelveen uit.
Zijn reeds genoemde zoon Coen.die I
met het Huis te Schoten werd verki l,
behield het niet lang en verkocht het it:
1403 voor geld aan de tweede gade van
Hertog Albrecht, Vrouw Margriet van
Cleve. De stamnaam der nieuwe eigenares
gaf in later tijd aanleiding tot verwarring.
Het huis kreeg daardoor den toenaam
van Kleef. Bij Margriet's overlijden i:i
1410 kwam haar ambachtsheerlijkheid
met de huizing op haar bloedverwante
Katharina van Kleef. Deze behield naam
en goed een goede twintig jaar,wanneer zij
die overdraagt aan Hendrik van Borselen
Hendrik van Borselen had uit zijn hu
welijk met Jeanne Haiewijn maar éér
zoon, Wolfert, die met een zuster van
Koning Jacob van Schotland huwde.
Hun eenige zoon Karei stierf plotseling
aan de hoogeschool te Leuven. Zoodoende
kwam het huis te Schoten, welks bijnaam
terKleef meer en meer de naam werd aan
heer Hendriks oudste dochter uit zijn
tweede huwelijk. Deze jonkvrouw .Mar
griet trouwde met Walraven van Brcde-
rode. Zoo kwam het huis ter Kleef aan
dit oude adellijke geslacht, welks grond
gebied zich in den tijd van Karei V tot
onder de poorten van Amsterdam uit
strekte. Zoodoende kreeg men behoefte
aan een weg naar de nieuwe .bezitting.
De hooge duingronden hadden al lang
een weg geleverd van het slot Brede-
rode naar Bloemendaal en Overvecn
Maar tusschen die duinen cn Haarlem
lag een moerassige grond met zandige
hoogten met struikgewas cn veie poelen
en smalle watergangen. De Brederodes
moesten daardoor heen dus een weg aan
leggen om het huis ter Kleef te kunnen
bereiken. Zoo kwam dus de Kieverlaan
waar de Brederodes tot aan het einde
van hun bezit van het Schotensche slot
tol hebben geheven. Reinout van Brede-
rode verkocht wel in 1529 voor 3000 ka-
rolusguldens zijn ambachtsheerlijkheid tc
Amsterdam, Sloten, SlotcrdijK en Asdorn
aan de goede stede van Amsterdam, 111 tar
hij behield het lutis ter Kleef met omge
ving. Daar speelde zich na den dood
zijner eerste gade een minder gepast, om
't op zijn Zachtst tc zeggen, tooncel af,
n. 1. dat zijner onwettige verbintenis met
de schoone Katharina Goosens dochter
van Holten Later werd op het slot Ba-
tenstein te Dianen een wettigen, maai
geheimen echt gesloten.
Reinout was ook Ridder van het Gulden
Vlies en werd voor het kapittel onder
houden.
Reinout had de achttienjarige schoone
aangetroffen ten huize van den heer van
Schagen te Haarlem. Zij maakte zoo'n
indruk op hem, dat hij besloot haar te
schaken. Toen zij dus, vertelt de Dtetsche
warande, op een goeden dag zich buitens
huis begeven had, om in een burgerhuis
iets te koopen, liet hij haar door zijn helle
baardiers aanvatten en in een besloten
wagen naar 't Huis ter Kleef voeren, waar
hij haar drie maanden gevangen hield,
vóór zij, op trouwbelofte, zich in zijn wil
schikte. Toen voerde hij haar medé naai
Batenstein, waar zij hem veertien jaar
lang, als huisvrouw ter zijde stond."
Heel andere tooneelen speelden zich
hier af in het Geuzenjaar. In die dagen
nam de erfgenaam en zoon van van.bo-
vengenoemden Rcinoud er herhaalde
malen zijn intrek en leidde van daaruit
de hervormingsbeweging. Daar zijn ge-