Indrukken van den dag
E°
F-
Stad:
snieuws.
l! DAMIAATJES
WOENSDAG 6 AFtflL 1921
44ste JAARGANG No. 13811
|PERPKWAHTAAlfRiJS SEDiïAAÖT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN s
iPer week
(PRAHCO FER POST per KWART. BIJ VOORUITBETALING
T 3.25
f 0.25
f 3.57V,
HASSAULAAN 49, HAARLEM. TELEFOON 1426, 2741 EN 1748.
ADVERTENTiËN 35 CENTS PER REGEL.
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING-
Blt ï,UR1mor bestaat uit 2 bladen.
I T)Z ?f cht i'Jdschrift.
fcare stelli" e"' Hc* wil de nooit
2"** Heden hS^ voik 1;"
A(jLnl.v
Jo^pi,
L Marti, Uur-
LANGS DEN WEG.
xx.
..GET HUIS CLEEFF'.
een zeer bewogen TIJDPERK.
i1—
De M. W.
BUREAUX!
Eerste
- henen VOOÊ'U» EN ZELFS
A P tl iTSte Faascllcongres der S. D
(vat. meer !Tgd' dat hot 7X)U zii«,
t 'n te gaa^i^'" v" dc ideeèle belan-
;:"id^ Men 2el het 'net wat
iraaier woorden, maar liet kw-> u W3t
lTrLer ZÜn nu ^nmaal veel u°P
|se het niet buiten menschen,
dienst noemt kunn .Wat rnen gods-
a ar aan geen aan iSj D' W^dcn wii
:e ons 'ment, dan ontslippen de-
fierxst noemt hm. lets wat men gods-
daaraan geen aaml/w S!i W9den wii
7(' ons en via C an ontglippen de-
4 ie nu La. a met een strooming.
Hieuw Onceriel,, -ü beddln8 vindt in een
■Gag" een 'C"ritt 's »^e nieuwe samenle-
ciaal.le "°rgaan ,Voor en niet-so-
maken'. dat. godsdienst
met elkander
fn socialisme wèl
i-"'gen zijn en tevens wil het de „gods.
nstige sociaal-democraten wijzén
e noodzakelijkheid van het ideeële in den
Klassenstrijd.
I Er groeit oen nieuwe samenleving en
K"S, moet er een nieuw* ir-
dat zai
er een nieuwe religie komen! En
1 n. een godsdienst zonder God.
SBlijl-mCu-effende i<!ee van den str'id voor
Woelen <kr k!asse» zai het ideaal
Is h .tVOrmen van '«ge beweging.
Wen i' i"'et °m b'J te schreien, wanneer
groot. /Zl'n aan idealen zoo armen tijd,
lijk voi-d.' 'ircn z'et hunkeren naar geeste-
wijze «tLC en bun worden dan op deze
Maar
r8er nog dan het Westcrsohe so-
het ten
Men »^a?lan«me
vo°r brood gegeven?
ten deze 'iet brutale
weet, dat hw t>'
i,U!s uit een codsrii Kusstsche volk van
ge neiging onder het r -d,e godsd,ien-
Wtjls schandelijk l Csansme wel dik-
dat waren or> ,mru'h gemaakt; maar
k"n 'ndi\4duen""zooZelf S.Ua.n<lc laag Kezon"
en zoo goed ala er goJloochc.
naars
waren, die het volk
wet htm boeken
t due nc
Sin!i°°-f trachtleo te ontnemen.
Sinds in Rusland de Staat e-ut, j
coniniunistisch bekeer is k
ifciiet enkel 1 godsdienst
tot viiaiwl m geschaft, maar zelfs
p>t vu and w u z
1 KiJ velen 7f er<ierf verklaard.
?°nen der ^enar€n en regcering&per-
Echijnt "u"' Russische Sovjet-republiek'
Wet "vT leer sterker te zijn dan de
rooi om rf schijnen zich «iet aan het pa-
te houden e" godsdienst te helpen uitroeien,
bliksem.. &n nu kowen er uit Moskou ban-
Volgen°ver Hunne hoofden
?res*" uit Men,be"cht vaa de -Wireless
"eefl Het rlZï T ln Engelsche bladen,
w'stische Da" alc «w'té van de bolsje-
den-aa" aatl'condiging gezon-
(ler"'aCek leden U_"0r'8a^'saties en aan in-
HcpaUng
over het
-i'ttungen A "«omen
Paragraaf ,.nP den Sodsdienst. Volgens
Kram Woet 'Uer h" HolsjcwistLch pr^
Z'f proPaga,Kla vCr^n .^'H^dsdien-
'éf "^aal vervraarloosek' n Wordt dik-
fc g. zegt: „Hoewel 1 aankondi-
fe-H 3is Scheel een ^iewistische
FfiKl voert, werken a .ntt-godsdwnstigen
Paarbij nlet allee,, „iff lndlvidueele leden
f'J ze'fsde god.u mee' waar stijven
Ju het openbaar aa^d'86 Verooi'deelen door
pwnstige Cere,non?" mCeSt dwaze E<>ds-
t de noodzak??"p1 mee te.doen <'^r
f?r te bezitten vastheid van karalc-
.°°rdcelen en noodig is om de voor-
grocPen der *erlanl?cn3 van de achterlijke
Per wie bevolking tegen tc gaan, on-
door ''„Cv,en.en raet wie zij verbonden
lu''ie-ban<k11,a,;eriee'c. economische en 'fa-
li °m dezen st.-
tollf? ei cer,tral? V 1 zaken bestrijden,
organisaties^ cottliité een
er Uit te m Hun
beroep op
-...«en en Weening hier-
n de gevallen T v?orbeclden te
2ien van d^nbepalingen
«treden. den diénst wotden
linken "'C^ het zich kras.
3r L
Keven""-16 Sprde"
aanzien
wer
Wel
geschiprt a°S6r Cn brutaler
Üls Herhaalt zich
ge Ro-
Uteinsche Hik®?' 1°!" het macht?
redenbedecii e„ buf"310'"6' verwoost door
r°,n Wreede christem?001"1?8, Was hct einde
r-bp revolutie bo.M fflng' De Fran-
i1-.dendaden den :uvdc als een harer
t schaffen e„ ^"^'Jken godsdienst af
troon tc verheffé,, r dcr Rede" ten
oolutiemakers °nze mrvU.....
- zijn onze woderne re-
l^obespierre. da" Nero
bei, „iets geleerd, da- fe geschlwle-
«el weer too^J^
wijze ver-
rvigi» e '™"oi, dat
feaat. atupers op dezelfde
I ^Oc.
Led.
7 APRjl
3 -trwbesiuur St.
He»Ur' De Landbouw
uSt.
Bavo"
UdC6rfderi"fi tëërbewerkers* 8
8 uur.
ergade
uur,
porsteiii,. °"c°op.
Kleine
u.
rwg Fabrieksarbeiders 8
7vl. Houtweg
m i-,. a-^'v""s'[.18. KfeincRout-
abeiipj yWl' belrekkingsburean.
w,r aanv.-;,„ ei'een. Jansstraat 49,
0,u versterkende mid
delen vooi arme zieken der S. E. V.
Oud-Holland- Vcrivulft Strijkorkest.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks,
uitgezonderd Zaterdag, Zon- en feestdagen
toegankelijk.
HAABLEMSCHE KEGELBOND.
In liotel „Lion d'Or" hield bovenge
noemde bond zijn jaarlijksche algeme ne
vergadering, die good bezo ht was.
Do heer B. Groenenwegen opende do
vergadering met een hartelijk woorcl van
welkom.
Het jaarverslag van den secretaris, don
heer Joh. Jung, gewaagde met gerecht-
vaardigen trots van do lauworen, door
de leden in het jaar 1920 op de verschil
lende wodstrijden behaald.
Het ledental vermeerdorde mot 33
clubleden en 1 persoonlijk lid, zoodat
het aantal in 't geheel 241 bedraagt.
Het verslag bevatte verder eenige pes
simistische beschouwingen over de
slochte tijden en eindigde met hoopvolle
gedachten omtrent do aanstaande oon-
tributie-verhooging.
Hierna luisterde de vergadering met
veel aandacht naar het verslag over de
vergadering van den Nederlandschen
Kegelbond en wijdde vervolgons niet
minder aandacht aan het verslag van
don p: nningmeester, dat kort, maar veel
zeggend wasEen nadeelig saldo van
f 14.71 was ei', want de uitgaven bedroe
gen 11492.01 en de ontvangsten f 1477.10.
Do rekening was door de commissie in
orde bevonden.
Beide functionarissen, de secretaris en
de penningmeester, wordon door den
voorzitter met hartelijke woorden be
dankt, voor hun voolomvattonden, maar
met groote accuratesse, verrichten arbeid.
Met 20 tegen G stommen word hierna
besloten de contributie met ingang van
1 Januari als volgt vast te stollen:
Clubs van 5 leden f20.id. van
fi leden f 23.50i d. van 7 leden 1 27.
id. van 8 leden f30.50; id. van 9 leden
f33.50; id. van moer dan 9 leden als
minimum f 33.50 en f 3.voor elk lid
meer. Persoonlijke leden nemen geen
deel aan de stemmingen. De contributie
voor persoonlijke le ien werd vastgesteld
op f 5.
Na eenigo discussies word artikel 7
van het huishoudelijk reglement uitge
breid met de volgende Impaling:
1. Ieder lid van het bestuur brengt
één stom uit.
2. De gezamenlijke afgevaardigden vaa
oen club brongen voor elk vol getal van
vier leden één stem uit, met een maxi
mum vau 3 stemmen. Van één club zal
niet meer dan één lid zitting mogen heb
ben in het bestuur.
De bestuursverkiezing had tot resul
taat, dat de aftredende leden, do heeren
B. Groenowegen (voorzitter), J. Verdel
(2e secretaris) en K. Koorenblik (pen
ningmeester), worden herkozen. Deze
heeren namen hun horbenoeming aan,
Btgegn een luid applaus uitlokte.
Onder niet minder luide blijken van
instemming werd tot. lid van het algo-
meen bestuur van den Nederlandschen
Kegelbond gekozen de heer Joh. Jung.
Dezen werd tevens opgedragen de func
tie van afgevaardigde naar de vergade
ring van den Nederlandschen bond waar
to nomen, terwijl tot zijn plaatsvervan
ger werd aangewezen de hoer Koeren-
blik.
De heeren Kloppers, Joustra en Labor
werden hierna gekozen nis leden der
kas-commissie.
Besloten werd uit de hoogste werpers
van den laatsten kampioenswedstrijd de
bondenwerpers te kiezen.
Nadat de agenda voor de vergadering
van den Nederlandschen Bond was be
handeld, werd een commissie samenge
steld, tor opluistering van de prijsuit
reiking van den clubkampioonwedstrijd,
bestaande uit de heeren Jae. van Maris,
J. Verdel en M. de Vries.
Van de rondvraag word gju dar.zbaar
jebruik gBpxaakt, waarna de zeer geani
meerde vergadering werd gesloten.
ZIJN VADER BESTOLEN.
Te Vlissingen is een 16-jarige jongen
uit Haarlem aangehouden, die zijn vader
bestolen had voor 19000 Mark, dit geld
in Nederlandsehe munt had omgezet en
er op uit was getrokken. Hij is naar
Haarlem teruggebracht.
VERDUISTERING.
Dezer dagen deed de firma L. uit de
Bartcljorisstraat aangifte bij de politie, dat
haar loopknecht de 22-jarige C. A. P., met
kwitanties was uitgezonden tot een bedrag
van 183.40, niet was teruggekeerd.
Dinsdagavond meldde C. A. P. zich bij
do politie. Hij vertelde zich aan verduiste
ring te hebben schuldig gemaakt.
Een drietal kwitanties waren nog niet
geïnd.
25-JARIG JUBILEUM.
Den 27en April a.s. hoopt de beer
J. 0. Timmerman den dag te herdenken
t hij vóór 25 jaren geleden als ambte-
najlr. aan de Afd. Burgert. Stand cn Bc-
Hing tér gemeente secretarie in dienst
tra!.
hcor Tammerman is steeds aan die
"j cüHng werkzaam gebleven, waar hij
thans als commies tevens al3 ambte
naar .an den Burgerl. Stand grootcn-
deels do akten, vau geboorten en over
lijden, zoomode de administratie, ovex* de
Begraafplaats onder zijno directe leiding
hooft
MISHANDELING VAN DIEREN-
Uittreksel van het verslag over Maart
1921 van den inspecteur der vereeniging
tegen het mishandeld, van dieren voor
Haarlem en omstreken.
In deze maand werd vcoral veel acht
geslagen op het veelvuldig bezigen van
kreupele paarden. Dit misbruik werd met
kracht tegengegaan. Het mocht echter niet
steeds gelukken de voerlieden ervan terug
te hoxxden. Ergerlijk is bet, te zien hoe
paarden die slecht ter been waren, ge
dwongen werden zwaar beladen wagens
te trekken. Een enkele maal moest bij
meer dan eens gebleken onwil van den
voerman om- zijn pijnlijk kreupel paard
buienl dienst te stellen, procesverbaal van
bekeuring worden opgemaakt.
Tegen ruwe behandeling vaix trekdieren
werd ernstig opgetreden. Wlar misbruik
werd gemaakt van de zweep o.a. voor
paarden die niet in staat bleken, hun last
over de bruggen te brengen hiertoe aan te
zetcn, werden de voerlieden er toe bewo
gen de wagens minder zwaar te beladen.
De inspecteur zag zich genoodzaakt een
einde te maken aan mishandeling van een
paard, waarmede een aantal schoolkinde-
rij ich bezig hield. Die kinderen schepten
er vermaak in, het dier beurtelings in het
water te werpen en het daaruit te halen,
waardoor he gemartelde slachtoffer bijna
tot razernij gebracht werd. De bond werd
in bescherming genomen eu naar den
Kennel Fauna gcbrachl.
Ook nu werd het gebruik van gebrekki
ge bespanning van trekhoixden tegenge
gaan.
Op de paardenmarkt werd toezicht ge
houden. Dank zij de aanwezigheid van
voldoende politicmteht, kon met geringe
aansporing tot mildere behandeling vol
staan worden.
Een buitengewoon groot aantal dieren
moest deze maand in de aspliyxiatie-in-
x'ichting pijnloos gedood worden, niet min
der dan 57 honden en 33 katten werden
hiertoe binnengebracht. Nogmaals wordt
liet publiek hierop gewezen. Vermoedelijk
bevinden onder de zwervend aangetroffen
en in den Kennel van den heer Khiassen
op het Phoenix-terrein ondei'gebrachte
honden en katten er zich steeds die door
de eigenaars gezocht worden. De vereeni
ging betaalt voor die diereu gedurende
eenige dagen levensonderhoud, doch is,
indien ze niet worden opgevorderd, Wel ge
noodzaakt ze pijnloos te laten dooden. In
overeenstemming met de politie wordt in
de plaatselijke bladen (rubriek gevonden
voorwerpen) steeds dadelijk ervan kennis
gegeven wonneer er zwervers in den Ken
nel zijn ontvangen. Het is dus zaak in
voorkomende gevallen er tijdig bij tc zijn.
Plegen en p-'-'opluies.
Het is waar, wat ik van de week
hoorde, dat het tegenwoordig niet meer
regent bijna. De laatste dagen is het eea
paar keer weer een beetje natte moesson
geweest, maar overigens was het tot nog
toe zóó droog, dat de nar in Slhaekes-
paere's „Driekoningenavond" met zijn
„De regen, de regen, tide regent icderen
dag", gevaar liep uitgefloten tc worden,
als hij 't waagde voor het oei Licht te
komen.
Uitgefloten althans, door de parapluie
fabrikanten, mitsgaders derzelver hande
laren en winkeliers. Want die maakten
daardoor een slechten tijd mede. Ik heb
zelfs gehoord, zoo in een toevallig praat
je aaxi den weg, dat de fabrikanten sta
tistisch hebben kunnen vaststellen, dat er
de laatste 40 jaar niet zoo weinig regen
was gevallen dan de laatst verloop en
Lvanlf maanden.
Of het waar is weet ik niet. Ik ben
Pihivius niet, en ook geen regenscherm-fa
brikant.
Ik laat het dus voor rekening van m'n
toevaliigen zegsman, die er nog al ge-
loofwaardiig uitziet.
Moeten we nu wcnschen, dat er spoe
dig nog eens wat regen kom4? Natuurlijk
niet affleen ter wille van de parapluie-
winkpJiers, hoe graag ik ze allemaal
voorspoed en welvaart toewenisdx.
Een kennis, die zich in het gesprek
mengde, wist een troost voor m'n klager
die z'n huis vol had met anü-regen-mkt-
delen.
-Als de zon al zoo veel' en zoo vroeg
schijnt, zei-d-ie, verkoop je locli weer
parasols voor de dames.
Maar daar was onze man niet xnede
tevreden. En hij vertelde iets, dat als een
nieuwe levenswijsheid klonk en de open
baring leverde, dat je zelfs aöhter de
toonbank in den parapluie winkel de evo
lutie van den tijdgeest waarnemen kunt.
„De dames, de jonge vooral, zijn tegen
woordig zoo verzot op een bruine ge
laatskleur, dat ze niet alleen geen para
sol meer koopen, maar zelfs opzettelijk
de zon op haar huid laten branden. En
de jongens zijn daar trot sell op ook. Die
jongelui van tegenwoordig begrijp ik niet
meer. Dan waren wij vroeger anders!"
Toen moest ik wel tot de conclusie
komen, dat er voor een parapluie-winke
lier niet veel te verdienen is tegenwoordig
vreut
Het was bij gelegenheid van dat banket,
dat Hendrik van Brederode ook sprak
9ver het smeekschrift der Edelen. Gaarne
had hij gezien, dat de burgerij van Haar
lem door onderschrijving het had getesund
Onze door en door voorzichtige gemeen
tesecretaris Coornhert (naar wien ook dc
Coornhertstraat heet) gaf te kennen, dat
een zaak van zoo'n groot gewicht maar
niet tuschen twee dronken in kon uitge
maakt worden, boven dien kwam ze ge
heel onverwacht te berde en dat in dezen
nog last of opdracht had van Heeren
wurgemeesteren. Coornhert zou daarom
nader met den magistraat overleggen en
den volgenden dag inden namiddag op
het Huis ter Kleef aan den heer van Bre-
berode verslag komen brengen. Nog den
eigen avond schreef Coornhert aan Bur
gemeester van der Laan naar wien de
Nlc. v. d. Laanstraat heet) die op zijn
landhuis te Lisse vertoefde. Nog net voor
het middagmaal gewerd Coornhert Bur
gemeesters antwoord en brak met van
Wamelen op het Huis ter Kleef aan, waar
hij heer Hendrik wandelend vond in den
hof. Het officieeie antwoord op het ver
zoek het smeekschrift te steunen was
een reeks verontschuldigingen wegens
„de kleine macht en staat der gemeente.
Wel bleef de stad, schreef Allan in 1879,
in de beeldstormende Oogstmaand, door
haar en Coornherts wijs beleid, van 't
beeld- en altaarbréken verschoondmaar
de Geusgezinde stemming harer inge
zetenen liet voor 't meerendeel geen twij
fel over. En toen dan ook, in de tweede
helft van juli, door beide Geuzenpree-
kers Pieter Gabriël en Jan Arendtz
onder 't Huis ter Kleef het Geuzen Evan
geliewoord verkondigd werd, had zij niets
anders te doen dan onder voorwendsel
dat zeker galeiboef Knugt, 't anderen
tijde om zijn kwade feiten op de galeien
gebannen en van daar ontknmen. binnen
de stad geslopen was em zich schuil hield
hare opoorten sluiten, om zoo den toegang
naar buiten te versperren. Voor het stads
bestuur was het lastig, dat een zoo heet
hoofdig voorstander der nieuwe ideeën
zijn macht uitstrekte tot onder de poorten
der stad.
Den 22stcn en 28 sten Juli kwamen de
volgelingen der nieuwe leer Ier zelfs heele-
maal van Amsterdam om de hagepreeken
op de terreinen nabij het Huis ter Kleef
bij te wonen.
Zoo we weten, wat het Huis ter Kleef
in die iaren dikwijls het tooneel van feest
igae
Daar zang en spel klonk door de
ruime zaien
Daar Bredero, zoo ront, zoo blij van
geest,
Den Adel van ons Holland piagtit te
onthalen"..
Een heel ander tooneel speelde zich
in het najaar af. Margaretha de land
voogdes zond Quadercbbc meyer van
Leuven en de gehelmraads-secretaris De
La Torre als commissarissen hierheen. Zij
hadden intrek genomen in het Regulieren
klooster.
Bij hun bezoek deed Brederode hen de
noodlge eer aan en onthaalde hen luis
terrijk. Blijkens het getuigenis van jonker
Gijsbrecht op het Belgisch Rijksarchief
was Coornhert om familiezaken ook op
het huis geweest, had er 's middags ge
geten en bleef op Brederodes verzoek om
het onthaal der commissarissen bij te
wonen. Om zeven uur 's avonds ging een
gezelschap onder toortslicht de laan af,
Quaderebbe tegemoet. De la Torre had
dien avond veel correspondentie cn kwam
niet mee. Met De La Torre ook aan tafel
werd goede sier gemaakt tot tien uur, om
den volgenden dag den maaltijd te her
vatten, waar de La Torre nu ook aanzat.
Daarop namen de beide commissarissen
afscheid,werden uitgeleide gedaan tot aan
de poort van het hïxls op de Kleverlaan,
waar de reiswagen gereed stond en Hen
drik van Brederode hen vóór de afreis
een groote beker wijn ten adieu-dronk
bracht.
Dat was zoo ongeveer het laatste too
neel van Brederodes grootheid.
De levenslustige Geuzenhoofdman
zwierf het volgende jaar als balling 'i
lands in den vreemd rond om er spoedig
zijn levenseinde te vinden. Alva liet
Brederode indagen, maar deze verscheen
niet voor den Raad van Beroerten. Bre
derode's goederen werden nu verbeurd
verklaard. 16 Februari 1568 kwam de
Recklinghausen op Duitschen bodem te
overlijden. Na de Gentsche bevrediging
1576 kwamen de goederen weer aan de
familie.
Hel Spaansche beleg.
Nu gaan we ruim zes jaar verder. Het
welbekende beleg begint 8 December
1572. Alva's zoon Don Frederico de
Toledo is het htof J der belegerende macht
en neemt in het Geuzenbroeinest zijn in
trek. Dat werd dus het hoofdkwartier der
belegeringstroepen. Danig werd er huis
gehouden. De bewoners wérden er uit
gejaagd, de molens verbrand en alles ver
nield, wat onder het bereik der woeste
bende kwam. Voor een geregelde ver
binding met Amsterdam werd zorg ge
dragen door het slaan eener brug over
het Spaarne ter hoogte van de Schoten-
sche gasfabriek. De weg liep toen over
den ouden weg, Penningsveer en Spaarn-
woude.
Dicht bij de brug kwam in het Spaarne
een watertje uit, dat door de begraaf
plaats achter langs 't huis ter Kleef in de
Deift liep. Don Frederico liet dit watertje
uitdiepen en verbreeden om gemakke
lijker scheepstoevoer naar het legerkwar-
tier om het Huis ter Kleef te hebben. Dit
verbreede en uitgediepte water kreeg den
naam van Spaansche Vaart. On Schotens
gebied is het een jaar of twaalf terug ge
dempt. Langs den Achterweg is er nog
een 150 meter van over en verderop ach
ter langs den kweektuin is het een onaan
zienlijke sloot geworden, die op alle plaat
sen meer dan ten halve is gedempt. In
het begin van het beleg bezetten de Span
jaarden het Leprozenhuis ('t tegenwoor
dige Buitenhuis) en het Huis ter Kleef
met 500 Harquébusjers onder kapitein
Don Diego de Corvayal. Daarna nam
Frederico er zijn intrek en later ook de
Graaf van Bossu. 't Is natuurlijk hier niet
de plaats te gaan uitwijden over het beleg
zelf. We weten, dat er herhaalde pogingen
tot ontzet zijn gedaan, dat van uit het
hoofdkwartier de zwaarste aanslagen o p
de noordzijde der stad (Kruis- en a Jans
poorten) werden gedaan. We herinneren
alleen de poging van den Heer van Baten
burg, die over Sassenheiin en Noordwij-
kerhout tot den Haarlemmerhout was
genaderd en 8 Juli 1573 bij het Manpad
werd verslagen. Acht veldstukken werden
genomen, naar het hoofdkwartier gevoerd
en gebruikt om de stad te beschieten.
Een paar dagen na do mislukte poging
tot ontzet moest Haarlem zich over
geven en trokken de Spanjaarden 14 Juli
1573 do stad binnen. Buiten de Zijlpoort,
ongeveei' waar nu de Bierkan is, was
de vrede geteekend. Plundering zou niet
plaats hebben, maar oen afkoopsom van
24000 carolusguldens worden gestort. Wo
weten dat in weerwil der overeengekomen
vredesvoorwaai'den toch geplunderd is.
Geld was er niet veel en de afkoopsom
was niet in gangbare waarde bijeen te
krijgen, en menig familie stond haar
tafelzilver en tafellinnen af om de ver
plichte 24000 guldens althans in waarde
bijeen te schrapen. Tooh werden nog
vele huizen geplunderd. Honderden sol
daten en burgers moesten het leven laten,
velen werden in den sta lhufeskelder ge
kerkerd, maar ook menig hopman on
vaandrig vond in het Huis ter Kleef
zijn gevangenis. Onder de slachtoffers
noemen we o.a. Kipparda, het hoofd der
bezetting. Hij en Horren maker, zijn lui
tenant, werden op denaelfden dag ont
hoofd. Later ook Jan van Duivenvoorde,
do kolonel der Schutterij en Lancelot
van Brederode. Van de militaire bezetting
waren bij de overgave slechts 1000 over
en ongeveer de helft werd door de Span
jaarden geëxecuteerd; maar Spanje had
ook een 12000 van zijn flinkste krijgers
moeten missen, 't Had. evenwel zijn
hoofddoel voor dat oogenblik, n.1. schei
ding vaa Noord- en Zuid-Holland be
reikt.
Nog maar weinige maanden na de over
gave stond het Huis tor Kloef zich
te spiegelen ixx de slotgrachten. Bevreesd,
dat het weer een steunpunt zou kxrnnen
worden in de opstandjaren, liet Alva het
opruimen. Eenige vaten buskruit in de
kelders, een lont en na weinige oogen-
blikken was het hechte huis een ruïne
geworden. Een muur bleef er staan.
Slechts een verwarde muren hoop met
brokstukken van torens en een massa
puin bleef over. De slótgrachten waxen
door de ingestorte muren zoo goed als
gedicht.
Van te voren had echter Don Frederico
de meubels uit het huis doen wegbrengen.
Men meent soms, dat hij het kasteel
verwoestte uit haat voor de Brederodes,
't zal, zooals het meest in dagen vtux
strijd gaat, uit een strategisch oogpunt
zijn geschied, n.l. dat bij het keeren
der krijgskansen het opstandige Vader
land hier geen versterkt punt zou vin
don. Wat ook viel, een zeskantig torentje
bleef staan. Latere heeren van Brederode
hebben hier tegenaan een tamelijk fraai
gebouw mot spitsen kop doen metselen,
dit werd nu de ridderhofstedé, dien we
nog kennen en diende „tot een somwijli-
gen optrek (van de heeren van Bredero
de) als zij' in Kennemerland op hunne
lantgoederon quarnen, dewelke door een
bijzonderen rentmeester, die in dit bij ge
timmerte woonde, bestiert werden". We
moeten hierbij in aanmerking nemen, dat
Broderode tij(len3 de Hoeksehe en Ivabel-
jauwsche twisten reeds in decadentie ge
raakt, ook nk het beleg van Haarlem
is vernield en de heeren van Brederode
meestal op het kasteel Batenstein te
Vianen verbleven.
Hierboven zagen we reeds dat na de
Pacificatie van Gent de verbeurd ver-
klaa-de goede en der Brederodes aan de
familie wei-den teruggegeven. Hendrik
v. Brederode, in den vreemde overleden,
liet geen kinderen na en zoo word
Reinoud, de zoon van zijn oom Walfert
zijn opvolger. De Staten van Holland
verleidden hem met al de rechten,
"vroeger aan de grafelijkheid gehouden
Van Hein oud gingen zo op zijn tweeden
zoon Walraven over. Een zuster van
Hendrik had een dochter Geertruida, die
de Heerlijkheden Vianen en Ameide in
bezit kreeg. Toen deze Geertruida was
overleden, erfde Walraven die heerlijke
rechten.
Natuurlijk kan hot niet of de bedoeling
zijn aide verschillende heeren op te noe
men. We noemen slechts Johaa Wolfert
van Brederode, door Vondel in zijn Rijn
stroom bezongen. Met diens jongsten zoon
Wolfert daalde de laatste wettige heer
van Brederode! n 1679 ten grave.
Zijn goederen gingen door 't afsterven
zijner oudste zuster over aan haar half
zustor met den Graaf van Dohna ge
huwd. Zoo kwam ook het Huis ter Kleef
met bijbehoorenden grond aan een Duit
schen graaf. De beide zoons van laatst-
genoemdo halfzuster sneuvelden in den
krijg on zoo werd haar dochter, gehuwd
met den Graaf van Lippe-Ditmolde de
opvolgster. Van haar gingen de goederen
in 1700 op zijn zoon en opvolger over.
We zagen reeds dat nu en dan een
Brederode en later de opvolgsters en op
volgers in de vrouwelijke linie een enkele
maal op de hofstede van hct torentje
voorkwamen. We kunnen ons voorstellen
boe ze daar qp wintersche dagen aan den
RKD8«a:«BaMSKa*.iaaMHHaaaBi
aaaauaMaixaavatt
■NtMHIHMKW
ti MMcaa* mm«.l j
Er begint nu wat t okening te komen
ia de veie en velerlei plannen voor do
H. M. Wen laat o:ihet xxu maar
dadelijk zeggen; de Haarlemsche Mis-
sie-week belooft ic slp^oti, nc.?n -ii
slagen..
Er wordt oAtaéglgk hard g.nvorkt m
en door allo comité's en hoe serieus es
gewerkt wordt, daarvan zal straks ieder
Haarlemmer een proefje krijgen in de
fraaie, fijno affiche, die verschijnen zal
achtex- ramen op muren en aanplakzuilen.
Ma thé v. d. Weiden, onze kx-anige,
jonge Haariiemsehe kunstenaar heeft
daai'xnode een mooi werk gemaakt.
Men schatte echter de voorbereid I
van zoo'n onderneming als de IC. M. V'é
niet gering..
Eenige stevige, ondernemende mavnea
praten eens onder eikaar over het denk
beeld en besluiten bijeen te komen.
Dat gebeurt. Groote lijnen worden ont
worpen, lijnen echter, waaraan nog veel
verbogen en gerecht zal worden, al
vorens aan het werk kan worden ge
togen. De ideeën echter zijn er. Anders
personen worden nog gevraagd hun
medewerking te verleenen, personen ech
ter, die werken willen en worken zul
len voor het welslagen. Ze vormen dan de
sub- en werk-comitó's. De niet werkende
leden, vormende het eore-comité, wor
den straks apart, on met zorg uitgezocht
en uitgenoodigd. Het is niet het
minst voorname van een feest-arrang-
gement en vraagt soms heel wat zorg
en hoofdbrekens. De werkers echter vor-
men de werk- of sub-conxité's en wanneer
het zoover is dan begint zich de omvang
van het feest af te teekenon.
Er zijn voor do H. M. W. vele comité's
aan 't werk. Noemen wij er eenige: het
comité voor de tentoonstellingen; het
comité voor de feestvoorstelliugendat
van de lichtbeeldenavonden; dat van do
voetbalwedstrijden; dat van do ixropa-
ganda enz.
En men schatte de voorbereiding van
elk onderdeel niet gering. Neem b. v. de
tentoonstelling eens. Daarvoor moeten cl-
leroerst do exposanten gevonden ui„ge-
noodigd. en uitgezocht worden, de zen
dingen moeten verzekerd, afgehaald en
opgeborgen wordon, de tentoonstellings
zaal moet opgemeten en in vakkoa wor
den ingedeeld,; iemand moet zorgen voor
oen behoorlijk en bekoorlijk geheel, daar
moet getimmerd en geteekend en veras-
sureerd worden; daar moet geschilderd
en gedrapeerd wordenalles moot slui ten
als 'n bus, geen enkelo exposant mag
te laat komen of wegblijven. Nu hebben
de R.K. aannemers en B.K. schilders
het dit comité al zeer gemakkelijk ge
maakt, door voor timmerhout on be
timmering te zorgen, evenals voor schil
derwerk, maar ander3 kest dat heol wat
kopzorg. Men ziet hoeveel werk aan zoo'n
werkje vastzit, voordat de bezoeker in
do gelegenheid komt een kijkje te nomen
en dan misschien den neus ophaalt en
den boel afkeurt. En wat zou het hooid-
comitó wel zeggen als alles keurig 'ineea
zat in de tentoonstellingszaal, maar het
sub-comité zou b..v. vei'geten hebben oix-
treélcaartan te laten drukken? 't Is een
kleinigheid, maar hieruit blijkt hoe
nauwgezet de comité-leden hun werk die
nen op te vatten on men denko nu
niet. dat die comité-leden de tijd en het
geld aan zich zelf hebben. Dit comité
leden zitten in den regel zeer druk in
Jiun dagelijksche werkzaamheden en heb
ben tijd nog geld over, doch wie den goe
den wil tot helpen heeft, vindt immer
nog wel een 25ste uur in een etmaal.
Men krijgt uit hot bovenstaande een
klein idee van wat er aan zoo'n 'II. I.l. W.
vastzit en wat het zeggen wil, als men
schrijven kan: er komt teekening in de
details en wo beloven dat de H. M. W.
zal slagen.
Dat beteekent dat tientallen K.K. hun
beste krachten aan het welslagen dor
goede zaak wijden en gewijd hebben on
dat den overigen gevraagd wordt hun
waai'deermg voor de H. M. W. straks
daadwerkelijk te toonen.
haard zaten in wat nu de woonkc.rnor
van den t.uinopziehter is; waar we rog
een heel aardigen schoorsteenmantel vin
den. Anders woonde er de rentmeester
Als zoodanig zetelde er o.a. in 1627 Johan
van Wijngaarden van Vo'Lnho en. Ludolf
Smid vertelt nog, dat 28 Mei 1756 alle
overgebleven vensterglazen nog geteekend
waren met het jaartal 1626. Toen was d«
hofstede er dus al.
De jonge graaf van Lippe-DetmoM nu
ook heer van ter Kleef en Brederode
geworden, zat diep in d® schuld. Bij
sententie van 6 Augustus 1694 had hij
reeds 6335 gulden, tien stuivers en a.'ht
penningen met den interest van dien te
betalen. Men heeft echter lang geduld
gehad, maar was tenslotte door wan
betaling genoodzaakt in to grijpen. Ten
gevolge daarvan kwam dan ook 25 Aug.
1713 de deurwaa-dcr Wijnand Spex, on
der de jurisdictie van Zuid-Akendam,
Tetterode cn Overveen, zeggende den
Schepenon, dat hij van meening was,
die goederen, na voorafgaande vier Zon-
dagsche en marktdaagsche afkondigingen
