BINNENLAND.
Binnenlandsch Nieuws.
Luchtverkeer.
Kunst on Kennis.
Gemengd Nieuws.
GEMENGDE BUITENL. BE
RICHTEN.
De rede van Pater Raaymakers.
De Amerikaansche nota inzake
Djambi.
NEDERLAND EN BELGIE.
TWEEDE KAMER.
De heer KLEEREKOOPER, S.D.A.P.,
betoogt nader de noodzakelijkheid van
medezeggingsschap door het personeel.
Uit onze Oost.
HET DURE BOUWEN' EN HET „8-URlGÊ
WERKEN.
VERSCH HOUDEN VAN BROOD.
De aangehoudene ontkent de nn*"
daad te hebben gepleegd cn op tte®
den, gepleegd met hun medewéfen of
oogluikende toelating.
Commander Kenworlhy vroeg of de re
den voor het sluiten van sommige zuivel
fabriek en was, dat de boeren niet be
letten, dat er loopgraven werden gemaalkt
in de wegen. Ais de boeren geen wapens
mochten hebben, hoe konden rij dit dan
voorkomen en welken rin had het men-
séhen te straffen voor misdaden, die zij
niet konden voorkomen?
Onder gelach van de oppositie ant
woordde Sir Hamar Greenwood, dat nie
mand meer dan hij de noodzakelijkheid
betreurde van dergelijke bepalingen.
DE REDE VAN DEN DUITSGHEN
RIJKSKANSELIER.
De Panjsche ochtendibladen van gisteren
brachten commentaren op de rede van
VV irth. Over het algemeen is men daarover
tevreden. Vooral wordt instemming be
tuigd met hetgeen de rijkskanselier zei
over de ontwapening en heb herstel Bij de
opsomming van de moeilijStiheden bij de
ontwapening, speciaal in Beieren oaider-
vondfen teek ent men aan, dat de aliliés zul
len helpen om den weerstand bij de orot-
wapemng speciaal in Beieren ondervon
den te breken, zoo-als bewezen wordt
door de démarche van den Engeisohen
vertegenwoordiger te München. Tevreden
heid wordt ook uitgesproken over Wirhh's
aankondiging, dat hij nieuwe belastingen
zal invoeren en vooral de grootindustrie
tal laten betalen; maar men oordeelt, dat
de rede bedorven wordt door hetgeen
daarin gezegd werd over Opper-Silezië.
Met de bewering, dat geheel O.pper-Sffiezdë
aan Duiilschland komen moet, kan men
zich volstrekt niet vereemigen en men
noemt dit in strijd mei het verdrag van
ersaülles. Van opheffing der sancties, zoo
voegt men erbij kan geen sprake zijn, zoo
lang niet het garantie-comité voorzien is
van de bepaalde waarborgen in het
«cooord van Londen vastgesteld, met name
van <Ke op douanegebied.
Enkele rcchtsche bladen ais „Gauiiois"
m „Figaro" laten zich omtrent WirUh's
verklaringen al heel hoouend uit. De
„Gaulois" ziet niets dan kwade trouw en
meent, dat Wiriih een koop voorstelt: „We
moeten Opper-Süezië hebben, willen we
bet Londensche accoord inderdaad te goe
der trouw uitvoeren." Daartegen (komt het
blad zeer krachtig op. De „Figaro" oor
deelt, dat Wirtli handiig gebruik maakt
van die meenamgsversoliiilSen tussében Enge
land en Frankrijk.
SCHADE DOOR OPROER.
Te Berlijn bestaat een regeeringsbu ream
waarin ongeveer twintig ambtenaren
een vaste aanstelling hébben gekregen
dat zich uitsluitend bezig houdt met het
onderzoek van dc verzoeken tot schade
vergoeding, ingediend door Beriijners, die
ten gevolge van politieke onlusten, bena
deeld zijn aan have en goed. Ruim 16000
mensohen hebben zich voor schadevergoe
ding aangemeld voor den tijd van de
Novcmbex-revaluMe in 1918 tot den ICapp-
Pulsch in Maart 1020. 4000 Verzoeken
meestal van eigenaars van huizen, waarvan
de gervel eenigszins werd beschadigd
tijn van de hand gewezen. Evenveel ge
vallen zijn afgehandeld door een vergelijk,
waarbij 12 millioen mark werd u&tbetaaM.
In de restoerenide 8000 gevalen, waarbij
een totale som van 30 miiilioen gevraagd
wondt, moet nog beslist worden. Zes
twaalfde, van de kosten draagt het rijk
vier twaalfde Pruisen, twee twaalfde Ber
lijn.
EINDE DER ALGEMEEN'E STAKING IN
NOORWEGEN?
Naar uit Christiamia getelegrapheerd
wordt, heerscht onder dc stakende arbei
ders reeds ajgemeene ontevredenheid over
de stakingsleiders. Zij schijnen in overwe
gende meerderheid besloten te zijn, de al-
gomeene staking nog in den loop dezer
iwcdk te eindigen en den arbeid de volgen
de week te hervatten.
De gosvooraienajng werd door de tech
nische noodhulp weder aan den gang ge
bracht, zoadat de gaslevering van 2 Juni
af weder werkt. Ook de kust-sclieepvaart
wordt op bevredigende wijze door een
groot aantal maloihooten onderhouden.
Verder varen weder vele stoombooten. Al
gemeen lieersdht de meening, dat de
staking voor de arbeiders verloren is.
De Belgische Kamer heeft met groote
meerderheid alle voorstellen tot het invoe
ren ran een referendum verworpen. -
De wet op den achturigen werkdag, zoo
nis die door den Senaat gewijzigd was,
werd aamgenomen.
Gisteren is hot vonnis geveld togen
den arbeider Neumann. De beklaagde werd
veroordeeld tot zes maanden gevangenis
straf met aftrek der preventieve hechtenis.
De eisch was een jaar en zes maanden.
Dit is de tweede zaak in de berechting der
Duiische „oorlogsmisdadigers."
De rede, door pater Raaymakers uitge
sproken op het congres dér R.K. Vakbe
weging, gaf in enkele onzer bladen tot
eenu'ge miin of meer critisöhe commenta
ren aanleiding.
Men spralk om. van stellingen, dde be
ier voor de „studeercel" zouden passen,
tkrn voor een openbare vergadering, en van
passages, dde «Meen maar waarde halddlen
voor het .gevoed".
„Wij voor ons, oordeelt hel „Centrum",
«ouden bij deze op- en aanmerkingen
éecbto een komrtteekeniing willen molken.
„Wij voor ons zouden bij deze op- en
tommerkingen slechts een enkele kant-
toekeaimg willen maken.
En wél deze, dat men de rede heeft te
hemen en te lezen in haar geheel.
Wie een zoo evenwichtig en harmonisch
tfuitemd betoog ais dit, als een reeks van
tarn zioh-zétf bestaande beweringen en stél-
Rngen gaa! liesclvonen Komt bedrogen
uh.
Het een houdt hier verband met het an
dier, het een vloeit voort nit liet ander,
het een is «nuifséheddetijik van en onont
beerlijk voor het ander.
In de groote eenheid van deze rede
Egt haar kracht.
En hoezeer men haar ook als modem
of radicaal moge doodverven, zijn het toch
eigenlijk slechts oude waarheden, waaraan
zij vorm geeft.
Het eenige, wat oi. te betreuren valt,
is, dat ze niet reeds eerder kou worden
uitgesproken."
Veel misverstand, dat in de taaiste
maanden tot uiting kwam, en veel stof,
d'ait werd opgejaagd, zon dan misschien
achterwege zijn gebleven.
In de „Economische Statistische Be
richten" komt een schrijven voor uit New-
York, waarin wordt gezegd, dat liet inter
view, door het Kamerlid den heer Albarda
toegestaan aan den Haagschen correspon
dent van de „New-York Times", ons
1-and onberekenbaar nadeel zou kunnen
toebrengen. De heer Albarda heeft ge
zegd oen voorstander te zijn van staatsex
ploitatie der Djambivelden, doch ingeval
deze niet wel uilvoerbaar is, zou hij de
voorkeur geven aan het verbrokkelen der
terreinen, teneinde een gedeelte aan de
Standard Oil te kunnen toewijzen. De
schrijver toont aan, dat deze houding kan
worden uitgespeeld 0111 het groote min of
meer onpartijdige publiek in Amerika er
van te overtuigen, dat Holland zich in
dienst heeft gesteld van de Engelsche be
langen en dat de Nederlandsche Regeering
„geheime diplomatic in den slechtsten
vorm" heeft gevoerd, teneinde te verhinde
ren, dat (van Hollandsch standpunt gezien)
het paard van Troje wordt binnengehaald.
Volgens den schrijver lijkt de oplossing
der kwestie door het wetsontwerp inzake
de Djambi-vclden wel degelijk een geluk
kige.
„Van deelname van Amerikaansch kapi
taal, als zoodanig, is zeker Wel niemand
in Nederland en Koloniën afkeerig en in
dien Amerikaansche maatschappijen met
hun militairisttschen en imperialistischen
aanhang die, men verlieze het vooral
niet uit het oog volstrekt niet het Ame
rikaansche volk zijn, zich voortaan spe
nen willen van intimidatie, zal er ook wel
geen bezwaar tegen bestaan, dat er aan
eenige concerns van goeden naam en faam
gelegenheid wordt gegeven, Amerikaansch
kapitaal in de resteerende olieterreinen
te steken, waardoor het belang van beide
volken niet weinig zou worden gediend.
Men hoede zich echter voor het gebruik
van unfaire middelen: op de publieke opi
nie, die ten slotte voor de regeering den
besten steun beteekent, hebben dreigemen
ten ten slotte juist de omgekeerde uitwer
king van die, welke men er mede denkt
te bereiken."
EEN REDE VAN MINISTER JASPAR.
In zijn Donderdag in de Belgische Ka
mer gehouden rede, zeide Minister Jaspar,
het herstel der hartelijke relaties tusschen
Holland en België te wenschen, temeer,
daar Holland tijdens den oorlog gastvrij
heid verleend heeft aan onze vluchtelin
gen.
Dit is de eerste maal, dat onze weldaden
aan de Belgische vluchtelingen bewezen,
woorden van erkentelijkheid van een mi
nister in de Belgische Kamer heeft ont
lokt.
Enfin, beter laat dan nooit. (Red.)
De Minister verklaarde nog, dat de at
mosfeer van wantrouwen tusschen beide
Janden moet verdwijnen. Vooral Nederland,
dat een uitgestrekte kust bezit, moet we
ten, aldus de heer Jaspar, dot het interna
tionale recht niet veroorlooft afstand le
doen van territoriale rechten. Deze kwes
tie moet zoo spoedig mogelijk worden op
gelost buiten alle nevengedachten, buiten
alle politieke programma's en overwegin
gen van binnenlandsohen politicken aard.
Het gaat hier om een internationale kwes
tie, waarmede de binneniandsche politiek
niets gemeen heeft. Indien Nederland toch
zou voortgaan van ons onmogelijke con
cessies te verlangen, dan zou het mede
werken tot het onnoodig verlengen van een
conflict, waarvan ik naar 't einde verlang
en dal reeds te lang geduurd heeft.
Vergadering van Donderdag 2 Juni.
Het wetsontwerp tot vereenvoudiging
rechtspleging in lichte strafzaken wordt
aangenomen z. h. st.
Aan de orde zijn de nieuwe
overeenkomsten met de spoorwegmaat
schappijen.
De heer V. D. WAERDEN, S.D.A.P.,
noemt het ontwerp een klein stapje in de
goede richting. De regoering is evenwel te
toeschietelijk geweest voor de aandeel
houders. Een goede oplossing is alteen te
verkrijgen door medezeggenschap der ar
beiders.
Spreker dient twee moties in, de een uit
sprekende dat de tegenwoordige aandce-
len omdat zij geen risico meer zulten dra
gen met in den raad van commissarissen
vertegenwoordigd dienen tc zijn, de ander
vragende om vertegenwoordiging in den
raad van. commissarissen voor het perso
neel van landbouw, handel, nijverheid en
arbeid.
De heer LELY, V.B., juicht het ontwerp
toe.
De voorgestelde vorm van staatsexploi
tatie is uitnemend. Hij trekt zijn motie ten
gunste van de staatsexploitatie in. Spreker
meent dat de raad van toezicht kan wor
den. opgeheven.
De heer HENRI HERMANS, R.K., is in
beginsel voor medezeggingsschap. Deze
moot echter nog geleidelijk groeien. Om
dien groei te bevorderen wil «preker in
den raad van commissarissen vertrou
wensmannen van het personeel rten opge
nomen.
De heer SMEENK, A.R., wil in den raad
van commissarissen zien opgenomen man
nen die vertrouwd zijn met sociale aange
legenheden.
De heer KUIJPERS, R.K., bepleit even
eens medezeggingsschap der arbeiders.
Gunstig daarvoor acht hij den voorgestel
den bedrijfsvorm, omdat in ©en zuiver
overheidsbedrijf slechts georganiseerd
overleg mogelijk is.
De heer VAN BERESTEYN, V.D., is
eveneens voor medezeggingsschap van
personeel. Den Raad van Toezicht wil hij
behouden voor de tramwegen.
De heer BONGAERTS, R.K., betoogt dat
de tegenwoordige aandeelhouders niet te
royaal worden behandeld. Hij acht den
voorgestelden bedrijfsvorm niet zoozeer
staatsexploitatie als de heer Lely dat deed.
STEUN VOOR WONINGBOUW.
De Minister van Arbeid heeft een circu
laire betreffende steun voor woningbouw
tot de gemeentebesturen gericht. Daarin
wordt o.a. het volgende bepaald:
1. Voorhands zullen verzoeken om
premie of oin voorschot en bijdrage krach
tens de Woningwet, die nog niet bij hét
Departement van Arbeid zijn ingekomen,
niet in aanmerking komen voor behande
ling. De op 1 Juni reeds bij den hoofdin
specteur ingekomen verzoeken om premie,
zullen alsnog op den voet van de geldende
regelen worden afgehandeld. Bij het De-
parlement reeds ingekomen verzoeken om
voorschot en bijdrage krachtens de Wo
ningwet, waarop nog niet is beslist, zullen
geleidelijk worden afgehandeld.
2. Moet worden aangenomen, dat er in
eenige gemeente nog woningnood zal be
staan, ook wanneer de plannen, waarvoor
premie en steun krachtens de Woningwet
reeds is toegezegd, zulten zijn uitgevoerd,
dan zal steun voor nieuwe plannen voor
den bouw van arbeiderswoningen in over
weging worden genomen, indien kan wor
den aangetoond, dat er voldoende arbeids
krachten zijn om die nieuwe plannen vlot
uit te voeren. Voordat er steun krachtens
d Woningwet wordt toegezegd, moet aan
nemelijk zijn gemaakt, dat het particulier
bouwbedrijf niet in de behoefte kan voor
zien.
Bij de indiening van verzoeken om
premie of sleun krachtens de Woningwei
zulten de gemeentebesturen gegevens moe
ten overleggen, zoowel betreffende die
woningbehoefte als omtrent de beschik
bare arbeidskrachten voor het bouwbe
drijf.
3. De termijn van 3 maanden binnen
welken lot dusver de plannen, waarvoor
premie werd toegekend, tot een begin van
uitvoering moeten zijn gebracht, wordt
verlengd lot 6 maanden.
4. Tot welk bedrag per M2 bebouwd
oppervlak voor latere plannen premie zal
worden toegekend, zal nader worden be
kend gemaakt.
5. De bijdragen krachtens de Woning
wet te verleenen, zullen in de toekomst in
een zekere verhouding worden gebraehi
tot de premies. Binnenkort zal ik hierover
nadere mededeelingeu aan de gemeentebe
sturen doen toekomen.
Ie slotte vestigt de Minister er de aan
dacht op, dat een verzoek om hypotheek,
dat niet tegelijk met het verzoek om premie
is ingediend bij den hoofdinspecteur, buiten
behandeling blijft.
Bouw van Woningen met voorschot
krachtens de Woningwet mag alleen
krachlens openbare aanbesteding geschie
den. Een aanbesteding mag in geen geval
meer dan 100 woningen omvatten.
REGELING VAN HET MIDDELBAAR- EN
LAGER- LANDBOUW-ONDERWIJS.
Uit het Voorl. Verslag blijkt, dat het
wetsontwerp tot regeling van het Middel
baar- en Lager Landbouw-onderwijs en
van den voorlichtingsdienst voor den Land
bouw vele leden der Tweede Kamer in
hooge mate, heeft teleurgesteld. Zij merk
ten op, dat dit wetsontwerp nagenoeg
niets regelt. Het consolideert den bestaau-
den toestand, maar doel dit op zoodanige
wijze, dat de wettelijke regeling feitelijk
niet meer is dan een geraamte. Het ont
werp geeit aan de Kroon, aan den minis
ter en aan den directeur-generaal van den
Landbouw een groot aantal bevoegdheden,
maar bevat als grondslag daarvoor geen
regelen.
Men merkte op, dat liet wetsontwerp in
dit opzicht ongunstig afsteekt bij de Nijver
heidsonderwijswet.
Andere leden konden het bezwaar, dat
het wetsontwerp in het algemeen tc weinig
zou regelen, niet deelen. Er moet gelegen
heid voor groei zijn; ook ten aanzien van
dit onderwijs is het beter te volgen, wat
uit de maatsohappij opkomt, dan van
bovenaf een regeling op te leggen.
Vele leden, die eveneens van gevoelen
waren, dat dit wetsontwerp te weinig
regelt, verklaarden zich ia het bijzonder
teleurgesteld over de gebrekkige regeling
die het bijzonder land- en tuinbouwonder-
wijs in dit ontwerp heeft gevonden.
Zij verklaarden aan handhaving van het
tegenwoordig subsidie-stelsel verre de
voorkeur te geven boven een wettelijke
regeling als de thans voorgestelde.
Ook de subsidieregeling achtten deze
leden volstrekt onvoldoende. In tegenstel
ling tot de Nijverheidsonderwijswet geeft
dit wetsontwerp aan de vereenigingen of
instellingen, die bijzondere land- of tuin
bouwscholen. of cursussen wenSchen op te
richten, geenerlei aanspraak op subsidie.
De regeering is volkomen vrij al dan niet
subsidie toe te staan. Dit stelsel kan voor
de toekomst van het bijzonder land- en
tuinbouwonderwijs noodlottig worden.
Nog werd opgemerkt, dat voor zoover
het wetsontwerp wel in een. nadere rege
ling van het bijzonder land- en tuinbouw
onderwijs afdaalt, dit geschiedt in voor
bedoeld onderwijs ongunstigen zin.
In verband met een en ander stelden
deze leden d« vraag, of bij de samenstel
ling van het wetsontwerp overleg is ge
pleegd met den minister van Onderwijs en
of deze zicJi met dc hoofdtrekken van het
wetsontwerp heeft vereenigd. Verscheidene
der hier aan het woord zjjnde leden ver
klaarden dat, indien de regeering aan de
hierboven geuite bezwaren niet in belang
rijke mate zoude tegemoet komen, zij aan
het wetsontwerp hun stem niet zouden
kunnen geven.
Andere leden konden zich met deze be
schouwingen niet vereenigen. Het is noch
noodig, noch eisch der bevredigingsgedach
te, dat 't bijzonder landbouwonderwijs fi
nancieel gelijksteld wordt met liet Rijks-
landbouwonderwijs.
Eenige leden hadden wettelijke regeling
van den voorlichtingsdienst niet noodig ge
acht.
De voorgenomen oprichting van lagere
land- en tuinbouwscholen inrichtingen,
die een plaats tusschen de bestaande land
en tuinbouw-wintcrcursussen en de winter-
scholen zullen innemen vond bij vele
leden instemming. Een proefneming met
deze scholen op ruime schaal achtten deze
leden zeer gewenscht.
CLEMEN CE AU NAAR NEDERLAND?
De heer Gilbart, lid van den Luikschen
gemeenteraad, die te Parijs den heer 01e-
menceau opgezocht heeft, om hem tot
een bezoek aan Luik uit te noodigon,
heeft aan den Brusselschen correspon
dent der „N- R- Ot." medegedeeld, dat
Clemenceau na zijn bezoek aan Oxford,
met Olaude Monet, den 80-jarigen schil
der, een bezoek aan Nederland zal bren
gen om er doeken van Rembrandt en
Erans Hals te zien. Zij zullen Amster
dam, Rotterdam, Den Haag en Haar
lem bezoeken. De reis zal per auto ge
schieden.
DÊ~KOSTEN VAN VERVOLGING IN
ZAKEN VAN DIRECTE BE
LASTINGEN WORDEN VERHOOGD.
Een wetsontwerp ja ingediend, strek
kende om de kosten van vervolging in
zaken van directe belastingen in het al
gemeen te verdubbelen. De kosten voor
een waarschuwing worden echter van 5
tot 15 cént verhoogd; die van de aan
maning, welke minder vaak voorkomt,
van 10 tot 25 cent.
Wat de kosten van het dwangbevel
aangaat, kunnen voor de kleine aansla
gen de tegenwoordige bedragen van 40
tot 75 et. gehandhaafd blijven. Voor het
geen er meer dan f 100 valt in te
vorderen, zal een bedrag van 1 ten hon
derd als kosten van het dwangbevel ver
schuldigd zijn, benevens een vast be
drag van f 2,50, welk vast bedrag voor
vorderingen beneden f 100 geleidelijk
wordt in overeenstemming gebracht met
verlaagd wordt.
De vergoeding voor den deurwaarder
die uit het tarief voor justitiekosen.
DE NIEUWE BURGEMEESTER DER
HOOFDSTAD.
Omtrent de veel besproken benoeming
van den opvolger des heeron Teilegen,
doen allerlei geruchten de rondo.
Nu weer deelt het Persbureau Vaz Dias
mede, dat omtrent do benoeming nog geen
definitieve beslissing gevallen is.
„Tot do heeren, die voor een benoe
ming in aanmoerkjng zonden komen, be-
hooren de heeran mr. dr. 0. F. Schoch,
directeur van de Surinaamseke Bank, mr.
dr E van Ketwich Verschuur, burge
meester van Groningen, W. de Vlugt,
wethouder dor Publieke W:- Ven der
hoofdstad en H. J. don Hertog, waam.
burgemeester en wethouder voor het On
derwijs. De heer Schooh, die een goede
kans zou hebben gehad, heeft zich wegens
gezondheidsredenen mosten terugtrekken.
Do heer Van Kettwich Verschuur, die
aanvankelijk met geestdrift solliciteerde,
heeft bij nader inzien te kennen gegeven
liever in Groningen te blijven, zoodat over
blijven de beide bovengenoemde Amster-
damsehe wethouders.
Zijn wij wel ingelicht, dan zou de heer
H. Jden Hertog de beste kans van
deze twee hebben.
In den loop van de week is de benoe
ming vermoedelijk te verwachten."
We laten dit bericht voor rekening van
het Persbureau.
Directeur van Financiën. Naar hot
Haagsche Anela-kantoor uit Amsterdam
verneemt, is de heer 0. W. Bodenhausen,
directeur der gemeentebelastingen te Am
sterdam, bestemd voor het ambt van di
recteur van Financiën in Nod. Oost-ïn-
dië. De heer Bodenhausen zal in Juli
de reis naar India aanvaarden.
De bezuiniging. De „Javabode" ver
nam nog, in aansluiting op vroegere be
richten, dat de regeering plannen over
weegt om, in verband met de dringend
noodzakelijke bezuiniging, don vrijen
overtocht naar en van Europa van ambte
naren anders te regelen, door de lemicfc
van ambtenaren die eerste klasse rei
zen, naar boven te trekken.
M.a.w. zullen dus ambtenaren, die nu
nog vallen onder do categorie van eer
ste klasse reizigers, zich met de tweede
klasse moeten tevreden stellen.
F en auto-ongelulc. Op den weg van.
Pakisadji naar Kobonagoeng is een auto
tegen een boom opgereden. De inzitten
den, de resident van Kediii, de heer
Ooert en mevrouw van Drunen Littei
met haar zoon en dochter, werden nit
den wagen geslingerd. Allen, behalve
mevr. van Drunen Littei zijn min of
meer gewond. De chauffeur heeft een
knieschijf gebroken.
Nader wordt omtrent hot auto-onge
luk gemeld, dat de oorzaak was een
noodzakelijke uitwijking voor een auto,
die uit de richting Blitar achterop kwam.
Den chauffeur werd de borstkas inge
drukt; zijn toestand ie zeer ernstig. Me
vrouw van Drunen Littei en haar doch
ter zijn bewusteloos naar Malang over
gebracht. Dr.. Held heeft geneeskundige
hulp verleend. De diagnose is nog niet
vastgesteld kunnen worden wegens zwa
re bloedingen. (Sum. Post.)
Naar het „Hbld." vemeamit, zal het bua-
entt gébruik gestelde mariue-vl.iog&biltkyn
te Veere iter foescWkikinf.' gestold worden
van die N. V. Nederlandsche Vliegliuigtai-
fahniék „Folklker." Mét hc# oog op de vele
naeusve ooaustruciSe-fAannien, iwéHue deze
falbriék vooral op wata'-viiegluiggébied
heeft, Sts dit vliegfcuigferreiin juist uitermate
geschikt, omdait er oen uitmuntende hy
dro-haven is. Bij <Je fabriek, die te Veere
verrijst, zal een speciale afdeéling komen
voor den bouw van vliegtuigen, in het
bijzonder bestemd om nieuwe construc
ties uit te werken.
TOKKER-WATER VERKEERS
VLIEGTUIG.
De N.V. Nederiand'sche VEagtolgenfa-
briék „Fokker," welker type F III mot
zooweel succes door die KoninfklSjikc Lucht
vaart-Mij. gebruikt wordt op haar lucht
lijnen naar Londen en Hamburg, brengt
thans een walerviiegluig van dezelfde
constructie als de gewone F UI. Men
mag eigenlijk wed zeggen, dait onder hét
thans bestaande tamdtype drijvers zijn
aangebracht en dat met eenige daar
voor noodzakelijke (veranderingen
daardoor een waiteFverikeersvliegluig met
accommodatie voor vijf passagiers is ont
staan.
Gisterenmiddag heeft de constructeur, de
heer Fokker, dat toestel boiven hét IJ en
hét Noordeeék smaad ingevlogen. De proef
slaagde volkomen: de machine kwam ge
makkelijk van het water en het neerko
men geschiedde uiterst laéhlt. De grootte
Kmonsdme maatot op het water een even
tmooiien., soüBden en vluggen indruk als
haar onder wasje, de békende F III, op
het land.
BEVORDERING
DER GODSDIENSTIGE BELANGEN
DER ARBEIDERS.
Uit Maastricht wordt het volgende
gemeld
De directeuren der Canisiuscougre-
gatie tc Maastricht, tot taak hebbende
de behartiging der godsdienstige be
langen van ruim 1500 Maaslrichtsche
arbeiders, gehoor gevende aan de ver
maning van Z. H. Paus Pius X z.g.,
sporen hunne congreganislen aan lot
het dagelijksch bijwonen der H. Mis
en het dagelijksche communiceeren en
hebben zichj teneinde de arbeiders
hiertoe in de gelegenheid te stellen,
gewend tot het gemeentebestuur en
de directies der verschillende indus-
tricele ondernemingen hier Ier stede,
met het verzoek, het begin der werk
zaamheden te stellen op acht uur v.m.
en het uur van het einde der dagtaak
in verband hiermede te stellen op
half zes of iets later, wijl een lange
morgen de voorkeur verdient boven
een lange vrije avond.
De Hooge Geestelijkheid der stad
stemt met dit verzoek volkomen in.
ALLES TE WATER.
Woensdagavond omstreeks 9 uur word
do Tweede Daalsche dijk te Utrecht, in
beroering gebraoht doordat een paard,
wagen en twee inzittenden in de sloot
getuimeld waren. Doordat het paard, dat
voor een dresseerkar stond, schrok, had
het ongeluk plaats. In den wagen zaten
oen 12-jarige jongen en zijn vader uit
Zuilen. Omstanders wisten de drenke
lingen, de monsehen zoowel als het paard,
spoedig qp het droge te brengen. Per
soonlijke ongelukken kwamen niet voor.
HET PORTRET VAN DEN RIJKS
KANSELIER.
In het voorjaar van 1918 schilderde
mevrouw de Balbian VersterBolderhey
een portret van Dr. 0. N. van de Poll,
geneesheer te Amsterdam, bekend o.a. als
redacteur van het „Medisch Weekblad."
Het schilderijtje werd toevertrouwd aan
eon kruier om het bij den dok'ter thuis
te bezorgen. De man zette het tusschen
twee koffers op een handkar en ging
op marsch. Het geviel echter dat do
kruier, toon hij onderweg een vriend ont
moette, noodzakelijk het inwendige van
een tapperij moest bezichtigen en dat,
toen hij weer op straat kwam, de kar
met de geoombineerde vracht spoorloos
was verdwenen. De politie slaagde er
niet in, iets van het gestolene op 'te
sporen.
In den herst van hetzelfde jaax deel
de oen bloedverwant uit Rotterdam aan
den dokter mede dat hij daar in een
kunsthandel een portret had gezien dat
als twee druppels water op hem geleek.
Men dacht natuurlijk aan het gestolen
stuit, maar bij nader onderzoek was het
verdwenen. Het heele geval scheen opge
geven, totdat kort geleden familieleden
van den dokter daar ter stede diens wel
gelijkende beeltenis in een kunstzaak za
gen tentoongesteld. Het was het- vier
jaar geleden gestolen stuk 1 -
De kunsthandelaar had hot in oom-
missie gekregen van een Duitscher en
deze had het te Rotterdam op een veiling
gekocht. In de veilingsconditie was het
beschreven als: een portret, geschilderd
door wijlen Mevr. Thérèse van D-.-l
Schwartzo en voorstellendeVon Beth-
mann—Hollweg
FABRIEKSBRAND TE OUDEN-
BOSOH.
Dinsdag brak een groote brand uit in
de groote brikettenfabriek tè Oudenbosoh.
Het gebouw, waar de persen, stoomketel
en andere machines staan, werd geheel
oen prooi der vlammen. Het gebouw
waarin de groote motor is geplaatst, als
mede oen 80-tal vaten petroleum en pek
bleven gelukkig gespaard. Het naast deze
fabriek gelegen pakhuis en maalderij van
den R. K. Boerenbond leden aanzienlijke
brand- en watersohade.
De oorzaak is onbekend. De schade,
welke zoor groot is, wordt gedekt door
verzekering op beurspolis. Een 25-tal
werklieden is door dezen brand werkloos
geworden.
Wij hébben, vertelt bet „Hbtd." bezo<*
ontvangen van iemand, die ons zijn veront
waardiging luchtte over de wijze waarop
benoorden het IJ, in de daar in aanbouw,
zijnde woningen, door sommige Amster*
damsche gemeentewerklieden gewerkt
werd. Het gaan naar het werk wordt das'
als werktijd gerekend, met het gevolg, da'
de slentergang, waarmede van de IJp°n'
naar die woningen gewandeld wordt, l'1
langzaamheid de stoutste verwachting®11
overtreft, zeide men ons. Aon het werlk ge'
komen, wordt begonnen met van dat slen
teren uit te rusten en een kop thee te drin
ken. Dan tegen 9'A uur wordt met werken
begonnen en afwisselend gewerkt tot 11^
uur of 12 uur en meestal tot 2 uur, of
volle twee uur lang geschaft, 's Middags
wordit meestal wel gewerkt daar dan vaak
een inspecteur verschijnt doch als deze weg
is, wordt weer lang voor het einde van
den werkdag het werk gestaakt, Aldus onzf
berichtgever.
Wij hébben ons een paar malen ter
plaatse van den toestand op de hoogte gc*
steld. Hel bleek dat de werklieden met d°
ponl van 7.50 uur overgingen en tegen half
negen bij het werk, dat ligt vlak bij 1>C'
einde van den Laanweg, aankwamen.
Niet aan het werkt Neen! Er werd een
keteltje te voorschijn gehaald en gezellig
thee gedronken. Na de thee begon het
werk, dat om ongeveer half twaalf werd
gestapt om te schaften.
Een andere maal begon de schaft pas oni
tegen twaalf uur en om half twee werd he'
werk hervat, dus na nog geen 1% uul
schaften.
Ongeveer half vijf werd opgepakt en he'
werk beëindigd. De werkdag was dus onge
veer 5M uur geweest.
Onze zegsman had ook meegedeeld, dat
wanneer deze mcnschen dan wél werken,
het nog in een bijzonder langzaam tempo
was. Daarover hebben wij ons echter geen
oordeel kunnen vormen, het werk wa'
binnenshuis.
De bedoelde woningen worden geplaatst
door de gemeente; de werklieden, waarop
wij zinspeelden, zijn in dienst bij de ge
meentelijke gasfabrieken.
Sinds eenigen tijd, aldus schrijft Dr. J-
R. Katz in het „Chem. Wkbil.", is de af
schaffing van den nachtarbeid in liet bak
kersbedrijf een voldongen feit. Een rijks
wet heeft over 'het geheele land aan dim
nachtarbeid een einde gemaakt.
De eigenaren der bakkerijbedrijven heb
ben aanvankelijk eenige moeite gehad met
de indeeling hunner werkzaamheden maal
allengs zijn vele dezer herwaren overwon
nen. 'Het zijn de consumenten, die hd
loodje gelegd hebben. Terwijl zij vroege'
bij het ontbijt hun versche brood ontvin
gen, moeten zij tegenwoordig met oudbak
ken brood (vaak met zeer oudbakken
brood) genoegen nemen. Is dit bezwaar
niet te verhelpen?
Ik meen dat het verhol-pen kan worden
en wel door toepassing van het procédé
tot het versch houden van brood, dat ik
vroeger gepubliceerd héb en in opdracht
van de Directie van den Arbeid nader uit
gewerkt heb. Het bestaat uit het beware®
van het afgekoelde brood in een lucht
stroom, welks vochtigheid door con'aef
met een chloorcalcium oplossing op eeh
geschikte hoogte gehouden wordt (65
70* pet. van de maximale vochtigheid.)
Dc afkondiging der bovengenoemd®
rijkswet heeft aan dit procédé naar het
mij voorkomt een nieuwe actualiteit
gegeven. Ik heb daarom de hulp van eed
autoriteit op het gebied der iuchtstroo-
mingstechniek, de firma Fred. Stieltjes et»
Co. in Amsterdam, ingeroepen, om de
apparaten in een ccnvoudigen en toch ze
ker fu nctionneerend en vorm te brengen.
Deze pogingen hebben geleid tot een toe
stel, dal aan billijke eischen voldoet.
In beginsel is het geheel hetzelfde ge
bleven ais de vroeger beschreven appara-
.ten. Ik zal het daarom hier niet in bijzon
derheden beschrijven. Maar de vorm en
inrichting der toestellen is door een reek»
kleine veranderingen verbeterd, zoodat de
bedrijfszekerheid is verhoogd en tegelijk
een zoo eenvoudig mogelijk mechanische
constructie is verkregen.
Het procédé is in verschillende bakke
rijen gebruikt en is practisch bruikbaar
bevonden. De apparaten kunnen door de
firma Stieltjes voor het gebruik gereed ge
leverd worden. Eén ervan is op de bak-
kerijtentoonsteinng Iba-ta geëxposeerd.
Wat thans mogelijk ware is het volgen
de. De bakkerijen zouden hel brood, dat
zij in den laten namiddag of vroegen
avond hebben gebakken, den volgenden
morgen vóór tiet ontbijt kunnen afleve
ren in zoodanigen toestand, dat het pu
bliek versch smakende boterhammen of
broodjes aan den ontbijttafel vindt. EO
dat onder de bestaande rijkswet met zijn
verbod van nachtarbeid. Of de uitvinding
op breede schaal toegepast zal worden, zal
nu voornamelijk afhangen van het pu
bliek, van het feit of de consumenten me'
genoeg klem om versch brood aan h<*
ontbijt vragen zuillen.
EEN MOORDENAAR GEVAT?
Op 31 Augustus 1919 -werd in do
Scheidfestraat te Vlissingen een jong
meisje door een man met een mes
aangevallen en 200 gewond, dat zij
aan de gevolgen overleed. Nog moer
andere jonge vrouwen werden dien
avond door een man lastig gevallen en
aangerand; de dader van een en ander
werd niet gevonden.
Een der meisjes is titans ia be
trekking t® Rotterdam en ontmoéÖ©
daar op straat een man, in wien rij
pertinent den dader van de aanranr
ding herkende. De man, die een Vlfisr
singer van geboorte is-, werd op liaré
aanwijzingen door een agent van po
litie aangehouden en is naar \TissiflJ
gen overgebracht
