Binnenl. Nieuws.
Gemengd Nieuws
Korte Berichten
De Grondwetsherziening.
jan 'een overleg ale dk ïigt net beginsel1
ran „geven en nemen" ten grondslag.
Zoo znllen wij bijvoorbeeld niet kunnen
aanvaarden 't door de Antd-RevoJutionnai-
ren ingenomen en door den heer De Mon-
té Verloren in de Tweede Kamer verde
digde standpunt in de miütaire kwestie.
Het streven naar ontwapening, ook door
den Paus gewild, leeft te sterk in de Ka-
Iholieke Partij, en ook op vermindering
der persoonlijke lasten is het verlangen
der Katholieken gericht. Edoch, hoe wen-
schelijk wü dit alles ook vinden, de vraag
is, in hoeverre de vervuling onzer wen-
schen op dit oogenblik opportuun geacht
kan worden.
Bij de beantwoording van deze vraag
moet op de eerste plaats onze internatio
nale positie in het oog worden gehouden.
Er zijn bijvoorbeeld kwesties te regelen
met onze Zuidelijke- naburen, die mis
schien wel met het oog hierop nog steeds
tot de tanden gewapend staan. Is het dan
verstandig, dat wij ons geheel ontwapenen
en bij eventueele onderhandelingen weer
loos slaan bij iedere bedreiging gepaard
met sabelgerinkel? Moeten onzen onder
handelaars den ruggesteun onthouden,
welke in een parate weermacht is gele
gen? Om van mogelijke ernstiger gebeur
lijkheden in dit verband maar te zwij
gen.
Als tweede motief om de ontwapening
van ons land nog niet onmiddellijk door te
voeren, kan gelden de overweging, dat
de ontwapeningsgedachte langzaam-aan
gaat vaardig worden over de verschillende
naties.Wordt bij internationale conferentie
tot gedeeltelijke ontwapening besloten, dan
zal in de mill aire besnoeiingen waar-
schijnijk een zekere evenredigheid in acht
worden genomen. Daarom is het ge-
wenscht, deze onderhandelingen af te
wachten, althans daarop niet vooruit te
loopen.
Op grond van deze overwegingen lijkt
het ons niet uitgesloten, dat onze politici
voorioopig tot een compromis zullen ko
men met die der andere rechtsche partijen,
ofschoon op dit punt, naar wij meenen te
weten nog geen overeenstemming is be
reikt
Anders slaat 't op een ander punt van
verlichting der militaire lasten, nj. wat
betreft het verblijf der militairen in de
kazernes, dat wij, Katholieken zooveel
mogelijk zouden wensohen verminderd te
zien. In dit verband moet een regeling in
bet vooruitzicht zijn gesteld, welke zelfs
onze sloulse verwachtingen overtreft. n.I
een. WAARBIT NIEMAND ZAL VER
PLICHT WORDEN TOT 'T VER
BLIJF IN DE KAZERNE.
Behalve op het gebied der ontwapening
ztillen wij ook op andere punten onzen
liid hebben af te wachten om tot bevredi
ging onzer verlangens te geraken. Zoo is
daar bijvoorbeeld de opheffing van bet
processie-verbod.
Waar wij met de christelijke partijen
op politiek gebied wensohen samen te
gaan zullen wij gevoeligheden van het
protestantsche volk hebben te ontzien.
Reeds heeft de instelling van een definitief
gezantschap bij den H. Stoel bij vele pro
testanten de vrees gewekt voor een (oene
menden invloed van Rome, zoodat men
het den leiders der christelijke partijen
niet zoo bijzonder euvel kan duiden, dat
zij er op dit oogenglik weinig voor gevoe
len aan de opheffing van het processie
verbod mede te werken. Intusschen is er
in ons Wad reeds op gewezen, dat wij
zonder ons recht op vrije nitoefening van
den godsdienst los te laten, de oogenblik-
keiijlce vervulling van onzen wenseh inza
ke de opheffing van het processieverbod
triet vervangen, indien daardoor de sBmen-
werkig met onze coalitiegcnooten in ge
vaar ZOU li™.'".
Zonder •-•- moeite zouden deze en an
dere moeilijkheden voorioopig uit den weg
zijn te ruimen door de aanstaande grond
wetsherziening te beperken lo de regeling
der troonopvüging De andere kwesties
kunnen blijven wachten tot 'n volgende
herziening, welke in verband met de fi-
rancieele regeling ten behoeve der kerk
genootschappen. toch zeker niet zoo heel
lang meer op zich zal laten wachten
Biedt de portefeuille van Oorlog nog
enige moeilijkheden, de opossing der cri
sis aan -Financiën schijnt eenvoudiger te
zullen gaan Alle rechtsche partijen zijn
het er over eens, dat het nieuwe program
van -samenwerkig zal moeten staan in het
iet ken der bezuiniging. De invoering van
wetten, welke de schatkist veel geld kosten
zal de sociale maatregelen uitgezon
derd zooveel mogelijk tot betere tijden
moeten worden versohoven. Zoo zullen
DE INVOERING VAN HET ZEVEN-
DE LEERJAAR op de lagere scholen de
UITBREIDING VAN HET AM-
lxACHTSONDERWIJS en tal van ande
re wettelijke maatregelen nog eenigen tijd
moeten wachten. Aldus zal VERHOO
GING DER GRONDBELASTING 't
struikelblok van Mm, De Vries ach
terwege kunnen blijven Moch in de toe
komst toch versterking der middelen noo-
dig zijn. de begrooting voor 1922 wijst,
zijn wij goed ingelicht, reeds een te kort
aan dan zal de nieuwe minister van
Financiën allicht een andere belastingbron
Welen.
Uit het bovenstaande kan blijken, dat
voor samenwerking tusschen de rechtsche
partijen met eenigen goeden wil zeer goed
nieuwe grondslagen zijn te vinden, waarop
door een gereconstrueerd rechtsch Kabi
net met succes kan worden voortge-
Sjol- 1.
Naar het blad verder uit goede bron
ter oore kwam, is de oplossing der crisis
legen het einde dezer maand te verwach
ten
VOORLOOPIG VERSLAG.
(Vervolg.)
Koloniën.
De (Joor de Regeering voorgestelde wij
zigingen van de bepalingen betreffende
koloniën, die de strekking hebben het
zelfbestuur der kcloniën te bevorderen,
werden door vele leden toegejuicht. Som-
migen wilden in deze richting nog ver
der gaan.
Andere leden beperkten zich tot de
bespreking van hetgeen de Regeering
heeft voorgesteld en betoogden eveneens
dat de voorgestelde bepalingen nog niet
voldoende ruimte openlaten om voor Ne-
deriandach-Indië het zelfbestuur zco ver
mogelijk door te voeren.
Enkele leden wenschten een absolute
zcheiding tusschen Nederland en Neder-
landsch-Indië. Zij wensbhten daarom het
opperbestuur van laatstgenoemd gebied
te doen berusten bij eon aldaar gekozen
volksvertegenwoordiging.
Andere leden waren van meening, dat
door de voorgestelde bepalingen het zelf
bestuur van de koloniën voldoende is
verzekerd.
Verscheidene ledsn betreurden het, dat
de Aolksraad niet iir de gelegenheid is
gesteld, te voren advie3 uit te brengen
over de ingediende wijzigingsvoorstellen.
Ontbinding van de Staten-Generaal.
Vele leden vroegen, of het niet ge-
wenscht zou zijn te bepalen, dat de ont
binding op termijn kan geschieden, als
in 1917 is geschied, ten einde de conti
nuïteit te behouden.
Enkele leden wilden het initiatief tot
ontbinding van de Tweede Kamer tooken-
nen aan tien leden van die Kamer of
aan óO.OOO kiezers. Over een dergelijk
voorstel zou dan door een volksstemming
moeten worden be list. Nagenoeg alle le
den waren echter van oordeel, dat voor
een dergelijk voorstel geen redelijke»
grond is aan te voeren.
Sommige leden hadden er bezwaar te
gen, dat ontbinding van de Eerste Ka
mer gepaard zal kunnen gaan met ont
binding van de Provinciale Staten, om
dat daardoor de Eerste Kamer een dou
blure van de Tweede Kamer dreigt te
worden. Een dergelijke bepal ng is, naar
hun meenmg, een eer-te stap op den weg
tot afschaffing van de Eerste Kamer.
Andere leden kwamen hiertegen op en
betcogden, dat toepassing van het stel
sel van evenredige vertegenwoordiging,
Waarmede een zco zuiver mogelijke weer
spiegeling van de heerschende opvattin
gen wordt beoogd, op de verkiezing van
de leden der Eerste Kamer medebrengt,
dat bij ontbinding van die Kamer ook
de Provinciale Staten moeten worden ont
bonden. Wil men daartoe niet overgaan,
dan zou het beter zijn te bepalen, dat de
Eerste Kamer niet kan worden ontbon
den.
Eenige leien waren van oordeel, dat
onder het e.'emedig kiesstelsel ontbinding
weinig resultaat zal opleveren en hoog
stens een verschuiving van enkele zetels
zal teweegbrengen. Bij conflicten tus
schen Eerste Kamer en Tweede Kamer
zal ontbinding van de Provinciale Sta
ten geen oplossing brengen.
Ridderorden en adeldom.
Eenige leden bepleitten afschaffing van
riddeorden en adeldom, of althans
schrapping en de daarop betrekking heb
bende artikelen uit de Grondwet.
De Eerste Kamer.
Verscheidene leden hadden bezwaar
tegen handhaving van de Eerste Ka
mer. De bedenkingen, die daartegen
werden geopperd, waren van verschil
lenden aard. Een aantal leden sloot
zich aan bij hetgeen daaromtrent in
de nota-Schaper wordt opgemerkt.'Zij
achtten de instelling van de Eerste
Kamer in strijd met de democratie,
omdat deze Kamer, die niet recht
streeks voortkomt uit een stemming
van het kiesgerechtigde gedeelte van
het volk, op de wetgeving allicht een
minder demoeratischen invloed uit
oefent.
Dat de Tweede Kamer, bij 't ont
breken van een Eerste Kamer, zich
tot excessen zal laten verleiden, acht
ten eenige der hier aan het woord
zijnde leden niet waarschijnlijk. In
iedere fractie hebben de gematigde
elementen de overhand. Vergeleken hij
de denkbeelden en gevoelens, die in
het volk leven, is de Tweede Kamer
conservatief. De eigenlijke volkskamer
kan ongetwijfeld fouten van techni-
schen aard begaan, maar deze kunnen
evengoed worden hersteld door dit
College zelf als door een ander
lichaam. Is de Eerste Kamer dus om
deze redenen overbodig te achten, aan
haar bestaan is daarenboven nog liet
bezwaar verbonden, dat de wetgeving
wordt vertraagd en haar werkzaam
heden hoe langer hoe meer beslag
leggen-op-den arbeid van de Ministers
en van de ambtenaren aan de mini
sterieel e departementen.
Verscheidene andere leden verdedig
den de handhaving van de Eerste Ka
mer. Zij betoogden, dat de Tweede
Kamer als deel van de wetgevende
macht den steun van de Eerste Kamer
niet kan missen. Vooral nu in de
Tweede Kamer de partijpolitiek meer
en meer den boventoon is gaan voe
ren, bestaat meer dan ooit behoefte
aan een college van revisie, waarin
de door de Tweede Kamer aangeno
men wefsontwerpen nog eens in hree-
de lijnen worden beoordeeld. Dit is
te meer noodig, nu de Tweede Kamer
bij de toenemende werkzaamheden
meer en meer uit beroepsvertegen-
•woordigers bestaat, aangezien velen,
die in industrie, handel of admini
stratie werkzaam rijn, het lidmaat
schap niet als bijbetrekking kunnen
waarnemen. Dit is met het lidmaat
schap der Eerste Kamer wel moge
lijk. Daar kunnen de in de Tweede
Kamer aangenomen wetsontwerpen
nog eens worden beoordeeld door per
sonen, die dagelijks in contact staan
met verschillende kringen der maat
schappij. In vrijwel alle Staten be
staat thans het tweekamerstelsel, ook
in de meeste republieken, en aan de
beslissingen van het college van revisie
wordt in die landen wel degelijk ge
wicht gehecht. Enkele der hier aan
het woord zijnde leden hadden echter
bezwaar tegen den voorgestelden zit
tingsduur van vier jaren, omdat daar
door het gevaar ontstaat, dat de Eer
ste Kamer een doublure wordt van de
Tweede Kamer. Sommige dezer leden
gaven toe, dat aan de door de Re-
geering voorgestelde wijze van verkie
zing bezwaren zijn verbonden, maar
het zal zeer moeilijk zijn een wijze
van samenstelling te vinden, die al-
gemeene instemming vindt
Enkele leden wilden wel een college
van revisie, maar niet een politiek Bcfhaam
als de Eerste Kamer, doch meer een so-
eiaal Parlement. Een dergelijk Parlement
zou moeten worden samengesteld door de
uit de maatschappij opgekomen organisa
ties. Deze zijn thans nog niet aanwezig,
maar het zou, naar hun meening, aanbeve
ling verdienen om in afwachting daarvan
de Eerste Kamer af te schaffen, ten einde
de opkomst dier organisaties te bespoedi
gen.
Tweede Kamer.
Vrij algemeen juichte men toe, dat het
algemen vrouwenkiesrecht in de Grond
wet zal worden neergelegd. Enkele leden,
die in beginsel tegenstanders waren van
het vrouwenkiesrecht, hadden daartegen
echter bezwaar.
Eenige leden wenschten de evenredige
vertegenwoordiging facultatief te zien ge
steld.
Door sommige leden werd aangedron
gen op verlaging van den kiesgerechtigden
leeftijd tot 21 jaar.
Verscheidene andere leden hadden tegen
een dergelijke uitbreiding overwegend be
zwaar, omdat zij aan de jeugdige mannen
en vrouwen van 2125 jaar geen politie-
ken invloed wilden zien. toegekend.
Sommige 'leden waren bereid met de
verlaging van de leeftijdsgrens tot 21 jaar
mede te gaan, indien daarnevens de be
paling, dat ieder kiezer slechts één stem
uitbrengt, werd geschrapl. Naar hun mee
ning zou althans de mogelijkheid moeten
worden geopend, dat ouders ook voor hun
niet-stemgerechtigde kinderen kunnen
stemmen.
Van verschillende zijden werd betoogd1,
dat het aantal leden van de Tweede Ka
mer moet worden vergroot.
Word het ledenaantal uitgebreid, dan
zullen de leden zich meer en meer kunnen
specialiseeren en daardoor hun taak ver
deden.
t Andere leden, konden zich met een
vergrooting van het aantal leden niet ver-
eenigen. Zij waren van meening, dat de
geschetste nadeden, daardoor niet zullen
worden weggenomen. Indien het gehalte
der Kamerleden niet voldoende is, ligt dit
aan de kiezers, die niet de meest geschik
te afgevaardigden kiezen. Door vergroo
ting v-y het aantal leden is daarin geen
verandering te brengen.
Stemplicht.
Verscheidene leden betreurden het, dat
de regeering geen voorstel heeft ge
daan tot afschaffing van den stemplicht.
Andere leden gaven er de voorkeur
aan den stemplicht te handhaven. De
proef, die daarmede is genomen, heeft
nog te kort geduurd, "dan dat thans reeds
van een mislukking kan worden ge
sproken.
De gemoedsbezwaren tegen den stem
plicht meenden de voorstanders van dit
instituut niet te zwaar te moeten op
vatten.
Sommige leden, die overigens den
stomplicht wilden handhaven, merkten
op, dat een zoo groot aantal kiezers van
de stembus is weggebleven, dat vervol
ging praetisch onmogelijk is.
E-cniga leden wilden den stemplicht
niet van toepassing verklaren op vrouwe
lijke kiezers. In ieder geval zouden
dezen ruimen gelegenheid moeten heb
ben om geldige redenen van veront
schuldiging te kunnen aanbrengen, b.v.
het bezit van kleine kinderen.
Kiesrecht van de Koningin.
Enkele leden vroegen, of hot niet ge-
wenseht zou zijn in de Grondwet een
bepaling op te nemen betreffende het
kiesrecht en den stemplicht van de Ko
ningin. Zij zouden te dien aanzie» een
grondwettelijke uitzondering willen zien
vastgesteld, omdat zij van oordeel wa
ren, dat de Koningin anders stemge
rechtigd en stemplichtig zou zijn en daar
van niet bij de wet zou kunnen worden
vrijgesteld. Andere leden wilden te de
zen aanzien voor de Koningin geen uit
zonderingen zien vastgesteld.
Schadeloosstelling en pensi-t
oen van Kamerleden.
Eenige leden hadden bezwaar tegen
de voorgestelde verhooging van de
schadeloosstelling voor Kamerleden. Bij
de regeling daarvan behoort men niet
uit te gaan van de gedachte, dat de le
den der Kamer zich uitsluitend aan hun
Kamerlidmaatschap wijden en dat deze
schadeloosstelling hun eenige bron van
inkomsten is.
Verscheidene leden achtten echter de
voorgestelde schadeloosstelling en de
voorgestelde pensioenen niet voldoende.
Zij zouden de schadeloosstelling opt f tëOCO
willen zien bepaald en het pensioens-
maximum op f 4000. De nonactiviteits-
traktementen en de wachtgelden zouden
dan wellicht kunnen vervallen. Enkele
leden achtten zelfs een schadeloosstelling
van f 7000 of f 7500 gewenscht, benevens
f 3000 per jagr voor bureaukosten.
Enkele leden hadden bezwaar tegen
de voorgestelde toelage voor den voor
zitter. Verreweg de meeste leden be
tuigden hun instemming met dit voor
stel. Sommige leden achtten de voor
gestelde toelage nog te gering en zouden
deze op f 10.000 willen zien gebracht.
Anderen achtten het gewenscht, de toe
lage aldus te bepalen, dat het ambts-
mkomen en de pensioensaansprake» van
den voorzitter gelijk zouden staan met
die van een minister.
Art. 170 (Processies.)
Verscheidene leden hadden bezwaar
tegen de voorgestelde wijziging van ar
tikel 170. Zij hadden met het oog op
het karakter van de processies in het al
gemeen een principieele bedenking te
gen de toelating daarvan. Naar hunne
meening moet de uitoefening van den
godsdienst beperkt blijven tot gebouwen
en besloten plaatsen; de godsdienstoefe
ning moet niet op straat worden gebracht.
Naast dit principieele bezwaar koester
den deze leden ook nog een practische
bedenking, vooral in ons land met over
wegend Protestantsche, althans niet
Roomsch-Katholieke bevolking.
Vele andere leden hadden tegen het
regeeringsvoorstel geen bezwaar. Ver
scheidene hunner juichten de grootst mo
gelijke vrijheid op ieder gebied, dus
ook op godsdienstig gebied toe.
BEZUINIGING RIJKSUITGAVEN.
Aan autoriteiten, colleges en ambte
naren ressorteerende onder het De
partement van Justitie, heeft de Minis
ter van Justitie de volgende circulaire
gezonden betreffende bezuiniging op
de Rijks-uitgaven:
Ik heb de eer te uwer kennis te
brengen, dat de steeds stijgende Rijks
uitgaven het dringend noodzakelijk ma
ken dat wettelijke en andere maatre
gelen worden getroffen welke tot ver
mindering van die uitgaven kunnen
leiden. In verband daarmede zal ik
het op prijs stellen dat door u ern
stig worde overwogen in hoeverre bij
de inrichting van uwe administratie
vereenvoudiging kan worden aange
bracht, welke tot bezuiniging kan lei
den zonder dat de belangen van den
dienst of het algemeen belang daar
door worden geschaad. Hierbij ge
lieve u o.m. aandacht te schenken
aan de vraag, of in voldoende mate
benut worden de moderne hulpmid
delen op het gebied der administratie
als daar rijn schrijfmachines, kaart-
registers, feuilles enz. waarvan het ge
bruik tot besparing op personeel kan
leiden. Voor zoover de noodige vereen
voudiging slechts tot stand kan wor
den gebracht door wijziging van re
gelen, vastgesteld bij wet, koninklijk
besluit of ministerieele beschikking,
zal ik dienaangaande gaarne de noo
dige voorstellen ontvangen. Voor de
verwerking dezer voorstellen komt het
mij doelmatig voor, ieder voorstel ten
aanzien van een bepaald punt op een
afzonderlijk vel of afzonderlijke vel
len papier wordt gesteld. Overleg ter
zake met de daarvoor in aanmerkinng
komende onder u werkzame ambte
naren zal, naar ik vertrouw, iu ver
schillende gevallen wel in liet be
lang der zaak wezen.
DE KUSTVERLICHTING.
In verband met de a.s. ontsteking van
een hurplidht op den kustliohttoreu te
Scheveningen wordt van bevoegde zijde
het navolgende medegedeeld:
Door een doeltreffende en gelukkige sa
menwerking der laboratoria van het proef
station van 's Rijks Kustverlicbting en
van de N. V. Philips Gloeilampenfabrieken
te Eindhoven, is het na langdurige in de
jaren 19181920 plaats gehad hebbende
proefnemingen gelukt ons een nieuw gloei-
lamperrtype te vervaardigen, dat uitnemend
geschikt is om als lichtbron in de uit len
zen en prisma's samengestelde kustlicht-
optieken te worden gebruikt.
Deze nieuwe lampen, die omdat zij geen
permanente bewaking behoeven, economi
scher zijn dan booglampen en c.a. 40 maal
sterkere lichtbundels geven dan pharoline
gloeilichtlampen (een verbeterd soort pe-
troieum-gloeilicht), zullen geleidelijk op d'e
voornaamste Nederland'sche kustlichten
worden toegepast.
Zij werden voor het eerst in Augustus
1920 op den bekenden „Brandaris" op
Terschelling ingevoerd, waarom zij den
naam van Brandaris-lampen hebben gekre
gen.
Met behulp van Brandarislampen is het
thans mogelijk geworden om ook licht
schepen-met 'n zeer krachtig verkennings-
Hoht uit te rusten, heigeen tot nog toe
praetisch onmogelijk was.
Ten behoeve van het zich voor den N.
Waterweg bevindende slation „Maas"
wordt thans zulk en lichtschip gebouwd,
dat een lichtsterkte zal krijgen van 1,2
millioen kaarsen eu 80 pCt. van het
jaar op 13 Z M. afstand te zien zal zijn,
terwijl het thans aldaar uitliggende schip
slechte 50 pCt. van het jaar op 11.5
Z.M. te zien is. Om verschillende'nauti-
sehe en technis"ho redenen zal het nieu
we lichtschip „Maas" het karakter moe
ten krijgen wat thans kustlicht Scheve-
veningen heeft n.I. élke 20 sec. een
groep van 4 schitteringen. Het Scheve-
veningeche kustlicht moet daarom bij
tijds een ander karakter krijgen (elke
10 sec. een groep van 2 schitteringen)
Aangezien hier lev n? een groo-
ter lichttoestel zal worden geplaatst,
waarmede! een versterking tot 10 mil
lioen^ kaarsen wordtt- bereikt en bo
ven (lion deze lichttoren voorzien moet
worden van een auxiliair lichttoestel
ten behoeve van de luchtvaart, zal de
lantaarn veranderd en van een glazen
koepel voorzien worden. Daar de ver
anderingen geruimen tijd in b s'ag zul
len nemen, wordt het kustlicht tijdelijk
vervangen door een op den omloop van
den toren te plaatsen hulplicht, dat 1
Aug. e.k. ontstoken zal worden en het
nieuwe karakter zal toonen.
Dit huiplicht zal evenals het bestaande
toestel voorzien zijn van een Brandaris-
lamp van 30 Amp maal 80 volt. De
bundels zullen daardoor een lichtsterkte
verkrijgen van 1 mil'Ren kaarsen. Het
bestaande lichttcettel heeft s'eehte een
lens en moet daarom snel ronddraaien,
waardoor de lichtechitteringen uiterst
kort zijn, wat de zichtbaarheid bena
deelt en de waarneming bemoeilijkt.
Hoewel het huiplicht iets minder dan
de halve lichtsterkte zal hebben van
het bestaande licht, zoo zal het! door
den 6 maal langeren' duur zijner
schitteringen veel beter tot zijn recht
komen. Voor de scheepvaart zal deze
tijdelijke voorziening dus eer een ver
betering dan een vermindering van den
bestaanden toestand blijken te zijn.
DE BLINDSLANG.
In ons land en andere gematigde streken
van Europa komt een soort hagedis voor,
die wegens haar gedaante in 't gewone
leven veekul tcvt de slangen of wormen
werd gerekend, zooais uit den naam blijkt.
Het is de bldndslang of hazeLvorm, dertig
of vijftig oentimetei lang, zonder poot-en,
bruingrijs, met glanzende schubben. Het
dier onderscheidt zich van de slangen door
't bezit van oogleden. De bek met heel
kleine tanden zonder gif, kon zich niet
als die der slangen verbreeden. De hazel
worm voedl zich met wormen, kleine slak
ken en gladde rupsen, en overwintert on
der den grond. De staart breekt gemakke
lijk af, zoodat men in Duitschland ook
van breuik- of gkissilang spreekt.
De fantasie heeft aan dit onschuldige en
zelfs zeer nuttige diertje allerlei eigen
schappen en gebreken toegeschreven, die
liet niet bezit. Men hield liet voor
buitengewoon valsoh en giftig.
De vermeende blindheid verklaarde de
volks etymologie hierdoor, dal de nachte
gaal en de hazelworm voorheen elk ipaar
één oog bezaten. Laatstgenoemde leende
zijn oog aan den nachtegaal, toen deze
naar éen feest moest en eens bijzonder
mooi voor den dag wilde komen. De vogel
gaf het niet terug. Onder den boom, waar
de nachtegaal woont, ligt sindsdien een
blindsJong, die zich wreken en het oog
terugnemen wal.
Wat de slechte inborst betreft, die men
aan den hazelworm toekende, zij gewezen
op de sage, dat God hem bEnd maakte,
omdat hij na de schepping der wereld op
de vraag, wat hij doen wilde. had geant
woord, dat hij hel kind in den moeder
schoot niet zou sparen. Overal waar hij
voorkomt, geloofde men dat hij uiterst ge
vaarlijk zou zijn voor de menschen en de
dieren, als hij zien kon.
Wanneer men het gefingeerd zonden-
register overweegt van het schepseltje,
welks bekje te klein is om in een kin
derpink te bijten, en in aanmerking neemt
hoe vreemd de menisch vroeger de andere
dieren karakteriseerde (den ezel dom, den
leeuw edelmoedig, enz.) dan neemt het
vertrouwen iu de beschrijvingen, die de
menschen elkaar achterlieten, zeer
zeker niet toe. Men neeft ze zwart op
wit; maar dat is ook alles.
DE PRIJZEN VAN AARDAPPELEN TE
AKEN.
De prijzen van aardappelen te Aken zijn
sterk aan het daten. In vele winkels kost
een pond HoMandsehe aardappelen maar
1 Mark tot 1 Mark 30. In Hollandsch geld
is dat 4 tot 5 cents. Men hoopt, dal bin
nenkort in den kleinhandel de aardappe
len zuillen te krijgen zijn hel pond voor
60 tot 70 pfenning dus de kilogram voor
4 tot 6 cents.
GEVECHT TUSSCHEN AMBTENAARS
EN SMOKKELAARS.
Nog verscli in het geheugen is de groote
strijd die voor eenige weken plaats had
tusschen Me rik stein en Herzogenrafh bij
Aken tusschen smokkelaars en ambtena
ren, waarbij een familievader uit Keulen,
oud 37 jaar werd doodgeschoten.
Verleden Vrijdag had opnieuw aldaar
een gevecht plaats met een bende smok
kelaars, schrijft de L. K. Dezen kwamen
scherp in verzet tegen de verschillende
Dustsohe kommieze», waarbij schoten
werden gelost. Daardoor werd een smok
kelaar zwaar gewond. Hij ontving een
schot in de long en werd dadelijk naar
het hospita ai te Aken gebracht Men vreest
voor zijn leven. Naar wij vernemen zijn
hier in den laaitsten tijd vele kleine en
groote smokkelbenden aan het werk, voor
namelijk personen uit Keuten. Duren, Dus-
seldorf en Cobtenz.
Deze benden zijn goed georganiseerd,
hebben fietsen, karretjs enz., hebben vaste
plaatsen om vele artikelen te verbergen.
Zij oefenen scherpe controle uit naar de
ambtenaren, waar dezen zijn of niet zijn.
DE DROOGTE IN VELD EN BOSCH.
'Een medewerker uit den Achterhoek
schrijft aan het „Hbld."
Alle verschijnselen, van elders reeds be
richt als gevolgen van de droogte, doen
zich natuurijk ook gevoelen op de hoog
gelegen zandgronden van Oost--Gd<fer-
land.
Toch is er «en groot verschot -tusschen
de eene streek en de andere.
Komt men op de heuvels rondom Bar-
chem en 'sHeehenberg, dan zijn de uit
zichten voor den vreemdeling even mooi
als anders. De goudten rogtgevlakten, af
gewisseld met het grijs-groen van de ha
ver en de genuanceerde groenkileuren van
de aarefappelveidten, dit aftes is telkens
opnieuw als een openbaring van natuur
schoon.
Maar.. als in een oven staat de boer
de rogge te maaien, heet, hranderig heet.
Purper zijn de gezichten der gebogen
vrouwen en mensjes, die uren aaneen de
schoven bindten, tofdlat oen korte poos van
verademing aanbreekt en in een stoffigen
schaduwhoek uit de keteltjes koffie wordt
gedronken.
Echter: de rogge is een goed, voldoend
gewas geworden. Sjtoo en korrel voldoen
aan die normale eisohen.
Maar de haver! Ze wast niet. Uit armoe
geelt ze voor haar tijd. Ze levert geen
st-r-oo en een kleinen ko-rrel. Mager en dun
sitaat ze op de veldten, schaamachtig over
haar eigen figuur.
De sierlijke gratie van haar bevallig
neigende trossen is een verlegen sluik en
slap neerhangen. Haar houding logen
straft het rythme van haar waren naam:
„liavena".
De aardappelen, ook al slap In hun
vers irom.peMte Waren, zijn het tegendeel
van Wefts' schepselen-, die door „het
voe-dtsel der Godien" een eeuwigen groei
hadden.
Hint groei hield stand toen de knol nog
maar half of drie kwart volwassen was.
Eerst liet het loof zich nog fleurig en
welig aanzien. Maar:: dte schijn bedriegt.
Daar eerst bet loof groeit en dan pas de
k-nol haar wasdom hereükt. had het blad
nog kunnen profiteeren van de, zij 't ook
sporadische, vochtigheid van dien voorzo
mer. De arme knol echter lag in het
droge warme za-ntS De hitte verschrom
pelde de bladterenstrnak. die anders de
aarde ondier haar vochtig houdt, zooals
eten kloek de onder haar liggende eieren
warm. Nu droogde eerst de natuurlijke
bescherming uit en toen de grond ze
Hoe kan de aaxdappelkuol firoe«en.
Hoe is het mogefijk dat het zcimeelge-
halte percentsgewijze hooger rs dan de
sappiger volwassen vrucht, gelijk het -nu
gemaaide gras, zij het in hoeveelheid
heel wat minder dan in vorige jaren, aan
droge voedingsstoffen een hooger gehalte
heeft dan de welige weilanden van an
dere seizoenen, In de lagere gedeelten is
het niet veel anders. Hier en daar ziet
men i-n een beek (,,'ne bekke" of ,.'ne
gut-te" zooals de Acht-erhoeker zegt),
soms nog een drabbig poeltje, maar dat
is vrijwel uitzondering.
De kiiene beeken en waterleidingen
zijn droog, kurkdroog, korstig of zelfs
zanderig. Men probeert in de beddingen
kuilen te graven om dat men daar al
thans ettelijke meers dieper bij het grond
water is dan op het weidevlak. Maar
meestal moet men het opgeven.
De grin.t'houdtende gronden zirn er nog
het best aan toe. „Grint houdt het water
vast". ze«.t tie boer en hij mag net we
dat bij het beploegen tier berghellingen
tie kiezels langs liet kouter knarsen en ze
blinkend naar boven komen.
Ook het geboomte liidt onder de droog
te De den wordt niet. RallW
Alleen nieuwe aanplanhngen hebben een
t dobber! En als men gi-rg meten zou hef
inrssclnen Wijken dat <fc nieuwgevormde
jaar-toppen iets kleiner, iets minder geil
zijn dtan in dte gewone jaren
Maar het loofhout is het aan le zien
«at net aan watergebrek lijdt
Het groen wordt nu reeds doaiptokt
met gele stippen. Ben wimdtsioot doel nu
reeds de gele blaren neerdwairrelen. Bi i-
ren zijn klein, hangen flets aan dte tak-
wn.ia a" dichte bermenzijde van het
woud zijn «J va,, kale takken. Reeds
gesorven zeifh?
stekken, die in 't voorjaar dtoor
ÜIÜ i voorraad overmoedig uitlie-
teokken l1 een^sfe bdaderenpafcje aan-
dl.Vh op tijd^"' vernieuwing
*'cb kregen en nu staan ze daar
als armoedige stumperige stokjes mei wal
geelbruine Waadjesffranje, haveloos. Zog
zijn heele veldten en lanen en oudterpla»
tuigen te zie» Voor honderden en dtri-
zendten guldens aan nieuw plantsoen en
weekloon is weg. Dat is jammer. Mis-
scm«en heeft de slord^e hoschbezatter nu
eerng voordeel omdat in zijn niet-schoon-
gemaakt. diebt verward bosch met rofti-
gen grond meer vocht is bewaairdi fiets in
dte richting van Frei-herr va,n Kolitsch
met zijn Dauerwaldwirlschaft op zijn
landgoed Baren-tor, waarover een der laat
ste Nos. van het tijdisehrift der Neder-L
Heide Mij. een interessant artikeltje had-).
Maar.... hoeveel ongedierte is daar ge
kweekt als andere en minstens zoo ge
vaarlijke belager van het boomgewas?
Ten slotte wijzen wij nog op de nood
lottige gevolgen van de droogte voor dte
vogels en andere dieren.
Aan waterbakken voor kippen enz.
riet men meer gevogelte dan anders. In
de hooggelegen bosschen ontdekt nren
minder gevederde vrienden dan i.n nor
male jaren. Alleen eksters, kraaien, ui
len, een enkele sperwer, een enkele wiele
waal, een héél enkele hop, dte specht en
de meerkol ziet men. Maar -t-och. naar 't
-ons voorkomt in kleiner getal.
Het heeft ons gefrappeerd dat sterker
dan ooit die vogels aasden op bessen en
aardbeien e. d. Bpkhoorn s zaten geregeld
de aardbeien op te peuzelen.
E» -toch on-begrijpeHiik van uit
mij» kamer zie ik temidden van eep ver-
dkwde grijswitte ,gras"-Vlakite een merel
springen end'ansen en het zijn linave-1 en
worm uit dien grond -tjotteren.
Een vlindter dartelt en meetzen maken
lawaai, alsof er in dit geval geen „warm-
tet'ie" aan de lucht zit. Een voorspelling
van koelte en regen? LLaat ons hel ho
pen!!
Te Didam hebben een drietal burge
meesters hun woning. Jhr. E. van Nispe»
tot Pannerden, burgemeester van Zevenaar,
heeft wegens den woningnood in laatstge
noemde plaats, te Didam zijn woonhuis
aangehouden. Voorts heeft de nieuwbe
noemde burgervader van Didam, jhr. Van
de Poll, rijn intrek in een houten gebouw
genomen, terwijl ook de burgemeester van.
Herwen en Aerdt, mr. Schattenkerk, reed»
geruimen tijd te Didam woont.
Te Hollandsche Veld zijn verschil
lende personen ernstig ziek geworden door
het drinken van water uit een wijk.
De watermolen van T. de Glee in het
Laagland bij Warga is door den bliksem
getroffen en geheel afgebrand.
Hel 8-jarig zoontje van den Gerefor
meerden predikant te Warns is van het dak
der pastorie gevallen en dood opgenomen.
De landbouwer C. aan den Weurt-
sdhenweg 1e Nijmegen, deed aangifte dat
van zijn koe, loopende in een weide in de
B-iezen, een stuk van den staart is afge
sneden, waardoor het dier hevig bloedde'
en C. genoodzaakt was een veearts te raad
plegen.
- In den Haag is aangehouden zekere
C. A. S., inkasso-agent aan den Raad van
Arbeid, verdacht van verduistering van
eenige duizenden guldens ten nadeele van
dien. Raad.
- Te Leggeloërveld is in den nacht van
Maandag op Dinsdag tijdens een hevig
onweer de bliksem geslagen in de woning
van T. Schievrnk. Deze is geheel afga-
brand. Niets werd gered.
- Bij een onweer sloeg de bliksem in d#
fabriek van de firma A. Mutsaers en Zn.,
aan de Gasthuisstraat te Tilburg. De eeniga
schade was een gat in het dak.
Vanaf hel strand voor het Grand-
Hotel te Scheveningen is naar het posthui»
op het Gevers-Deynootplein vervoerd het
lijk van den 50-jarigen W. H., wonende
in de Banierstraat te Rotterdam. H., dia
liftportier was in het Grand-Hotel, voelde
zich. na een bad te hebben genomen, onwel
en was tengevolge van een hartverlamming
onmiddellijk dood.
De commissaris van politie der le
afdeeling te 's-Gravenhage, maakt bekend,
dat in den nacht van 13 op 14 dezer
op de Vaillantlaan is aangetroffen in be-
wusleloozen toestand een meisje, naai
schatting 22 5 24 jaar.
Door den Eersten Hulpdienst is rij over
gebracht naar het gemeenteziekenhuis aan
den Zuidwal.
Haar identiteit is tot op heden niet
vastgesteld kunnen worden, daar zij, hoe
wel tot bewustzijn gekomen, geen antwoord
geeft op vragen, tot haar gesteld.
De commissaris voornoemd verzoekt aan
-hen, die inlichtingen kunnen verstrekken
omtrent het voormelde, zich te melden aan
't politiebureau van der Vennestraat, Den
Haag, waar de portretten, op haar bevon
den, rich bevonden.
De koffiehuishouder P. te Nijmegen;
deed aangifte, dat hij en zijn 28-jarige doch
ter in zijn koffiehuis zijn mishandels,
door zekeren F. v. L., omdat hij niet
wilde tappen, daar L. zijn vorige verteren
niet betaald had.
Zekere S. te Nijmegen verzocht aan t
bureau van politic opsporing van zijn 19-
jarigen zoon die Donderdagmiddag de
ouderlijke woning verliet en tot heden ni
terugkeerde.
Maandagmiddag had te Nijverdal een
treurig ongelu-k plaats op den eersten over
weg vanaf Nijverdal op dc Rijssenschestr.
van het Hollandsche Locaalspoor.
De heer Kruising, directeur der boter-
fabriek te Ommen, reed per motor in d«
richting Rijssen. Toen hij bovengenoemden
overweg wilde oversteken, kwam juist de
trein vanaf Rijssen waarmede K. in aan
raking kwam.
Met oen ernstige wonde aan het aohter-
boofd werd de ongelukkige opgenomen
waarna hij spoedig overleed. De moto1
was geheel vernield. Kruising was 34 jaat
oud en laat een vrouw met 2 kir.deren,
achter.
