Brieven uit Borneo.
BUITENLAND
FEUILLETON
Onder Valsche Vlag
DINSDAG 26 JULI 1921
Mijn laatste brief was over huwelijk
of vrouwenkooperij. „Trouwen is hou
wen", in Holland, niet in Borneo
U zult wel gesnapt hebben dat waar
vrouwen „gekocht" worden er na
tuurlijk niets tegen is voor 'n welge
steld man er twee te koopen en ook
dat waar vrouwen slechts beschouwd
worden als werkezels en om moeder
te worden, van zooveel en zooveel
waarde, het huwelijksbandje bijster
tenger is. Sterk is 't niet. Liefde is on
bekend, sus van opofferingen getroos
ten voor elkaar waartoe liefde be
reid maakt hebben ze geen benul.
Hij gaat zijns weegs, zij kookt de pot
voor hem, en moet in alles zijn dienst
maagd zijn. En toch leven ze niet als
kat en hond, om heel eenvoudige rede
nen. Zij heeft hem een paar honderd
gulden gekost en als ze eens ruzie zou
den krijgen, zou die oneenigheid het
huwelijksbandje (ik durf geen „band"
zeggen) afbreken, beiden zouden alleen
staan en hij wellicht al zijn geld erbij
inschieten. En dat is een dure lief
hebberij voor inhaligen Doesoen, die
'n uitnemend mensch isU begrijpt
dat dit alles over heidenen gaat. Maar
kwaad. 't Geval werd wijd en zijd
besproken, 't Dorp stond in rep en
roer en de familie van de vrouw
overreedde haar te scheiden. Zij nam
héér zoontje, pakte haar kleeren bijeen
en ging terug naar moeder's pappot.
Daat zat papa met zijn gebakken pe
ren En als dat in een in-heiden plaats
gebeurd was had hij zeker niet zijn
vrouw noch iets van zijn duiten terug
gezien. Maar 't gebeurde hier. Zoo 't
zaakje werd bijgelegd en na 'n paar
dagen was ma en zoon weer bij pipa
U ziet dat zelfs „bandje" nog te sterk
is.
Een ander stelletje ging van elkaar
omdat „Zij drinkt zoo". Hij was
bijna den ganschen dag en nacht boven
zijn theewater en zij niet minder hij
gaf haar congé omdat er nooit eten
klaar was als ie 'ns nuchter wasZe
zijn nog van elkaar en beiden lusten
'm
U begrijpt dat we zoo heele gekke
gevallen kunnen beleven. Ik ken er een
dat misschien moeilijk te overtreffen
is. Een van de hoofdpersonen is nu
dood, doch de anderen leven en zijn met
hun kinderen bovenstebeste katho
lieken.
Als heiden trouwde Daim een Doe-
soensche schoone. Na een paar jaar
gaf hij haar de bons en korten tijd
later gaf Solei zijn vrouw „gedaan".
Daim trouwde het oude liefje van
Solei. Beide werden christen en
waren goede, een voorbeeld voor ve
len. Zij hadden 9 meisjes en 2 jongens,
doch die stierven kort na hun geboorte,
't Was hard voor Bernard Daim geen
SfSI
WÊÈmïè'MfïM
Hierboven geven wij een portret van PATER STAAL, naar een foto, welke
wij gelijk met dezen brief ontvingen.
ze zijn getrouwd op hun manier en op verschrikkelijks Moeder was ijselijk
den avond van zijn trouwdag is Jan
vol zoeten wijns en Kaatje veelal ook
De gasten zijn beschonken en niemand
die zich om hen bekkommert. De jong
gehuwden blijven gewoonlijk leven
in het huis van de bruid. Dat is poli
tiek, want de vrouw helpt haar moeder
met alles en vrouw senior kan een le
ventje lijden van hard niks doen
Als de bruid geen ouders meer heeft
zal bruigom's moeder haar wel lijmen
en die profiteert er dan van. Zij leven
het gewone sociale Doesoen-leven. Als
ïia 'n jaar of twee - - zelden eerder
/de ooievaar 'n kleintje brengt, dan alles
goed en wel. Vader is blij, moeder is blij
en zoo zijn de grootouders. Ze zijn dol
op kinderen. Doch als de ooievaar
maar voorbij vliegt en hun huisje niet
weet te vinden ze zijn erg onoogelijk
zal de jongeman na 'n jaar of vier
zijn matten oprollen en huist elders.
Weldra een geding voor burgevader
en hij krijgt gedeeltelijk zijn geld terug,
en ze zijn gescheiden Doch 'n welge
steld man koopt er liever 'n andere bij
en dan heeft ie er twee Hij kan ze te
eten geven en verliest niet graag iets
van den koopprijs, dus houdt hij num
mer één Scheiding komt toch tamelijk
veel voor.
Gij houden van kinderen en deze
groeien op zonder berisping of „op
slag". Kinderen beknorren of slaan
kennen de Doesoens niet. Ik herinner
me 'n geval in „ons" dorp. De vader
had zijn zoon van ongeveer 6 jaar
n pak slaag toegediend. Dat was iets
zoon te hebben, doch hij bleef Ida ge
trouw. Zij is eenige jaren geleden ge
storven. Zoover is het niets bijzonders.
Doch 't eigenaardige is dat Solei
zijn naaste buurman de ex-echt-
genoote van Daim trouwde. Zij ook
werden christen en hun kinderen zijn
7 jongens. Dit jaar trouwt de oudste
zoon van Raimond Solei de tweede
dochter van Bernardus. (De tweede in
ouderdom natuurlijk op een na
de oudste!) Dit is 'n heusch geva
Vooral is 't zöb „raar" dat ze vlak
naast elkaar wonen. Zij zijn goede ka
tholieken. Bij Bernardus b'v. wordt
iederen avond het rozenhoedje gebeden.
Hij bidt voor en de kinderen antwoor
den. Hij houdt de hand aan hen zij
moeten in huis zijn of anders moet Pa
weten waar ze zijn Met donker thuis.
Gezamenlijk morgen- en avondgebed
voor en na het eten En dat gebeurt
niet als bij Jan en Alleman hier „eet
als je trek heb" of als moeder de vrouw
het klaar heeft dat is erg ongeregeld.
Doch alles op tijd. Zij hooren de Ange
lus kleppen en bidden die en een kwar
tier daarna eten. Als de kinderen soms
niet thuis zijn hij heeft buiten zijn
dochters 'n stuk of wat „aangeno
men" kinders is hij niet bang om hen
zonder eten te laten voor een keer.
Hij heeft heel wat te verduren gehad.
Zijn twee zoontjes dood, zijn vrouw
overleden zijn buffels stierven de een
na de ander paddie mislukte, grond
werd hem ontnomen (hij is 'n welge
steld man) doch die klappen doorstaat
hij en zegt Jod na „God heeft 't me
gegeven. Hij heeft 't me ontnomen,
Zijn Naam zij gezegend"Doch 't
is een heele uitweiding van ons puntje,
't Is 'n typisch Borneo-geval, dat twee
buren hun ega's verwisselen, want daar
kwam het toch toe
Volgens onze idee is die toestand
beneden peil, doch de Doesoen vrouw
tjes leven hun leventje er niet ongerie-
velijker door, want ze v/eten niet beter,
is altijd zoo geweest, en al de andere
vrouwen varen in eenzelfde bootje.
Huwelijkstrouw wordt zelden gebro
ken, tenminste van den kant der vrou
wen. Vroeger werd overspel gestraft
met den dood door speer of hakmes.
Maar dit behoort tot hun zedenwet
tamelijk streng en wreed in toegepaste
straffen.
De man koopt zijn vrouw en deze
brengt zelden iets mee. Rijke meisjes
hebben een akker of „kerbau", welke
altijd hun toebehoort. Sterft de man,
dan zegt de Doesoenwetde weduwe
kan niet erven. Zoo zijn er gevallen
van gegoede luitjes, die voor 'n Doe
soen 'n goed bestaan hadden en
geen kinderen, dat de man stierf en
de weduwe staat doodarm op straat.
Vroeger volop, nu niets. Dat is hard ge
lach en de ouders nemen haar niet
graag terug, dan moet ze zien een hap
rijst te krijgen bij broers of zusters of
meer of minder als slavin te gaan
werken. Zoo zal 'n weduwe, die niet
gemakkelijk een jongen, flinken man
trouwt, haarzelf voqr niets of voor
'n appel en'n ei geven aan den eersten
den besten. Kan men het haar kwalijk
nemen Zij moet toch ook leven
Zijn er kinderen dan blijft ze bij hen,
want de kinderen erven. Hier in dit
dorp bevindt de burgemeester (aan;
slaan s.v.p.zich in dit geval. Hij
heeft geen kinderen (drie „aangeno
men" slechts doch die tellen nieten
zijn vrouw bracht niets mee ten huwe
lijk. Zou hij komen te sterven dan zou
den al zijn relaties héél verre bloed
verwanten, alles komt zijn bezit
tingen verdeelen en de Weled. Gestr.
mevrouw staat op straatZij zijn goede
christenen tweemaal per maand ko
men ze ter H. CommunieHij heeft
'n laatste wil gemaakt, zoodat zijn
vrouw „goed-af" zal zijn, als „Toon"
vóór haar „vertrekt". Doch dat zal
leven geven in de brouwerij, want de
heidensche relaties gaan volgens de
Doesoen-gewoonte te werk en hebben
maling aan de testamentaire beschik
king die hier onbekend is.
Halen wat te halen is. Maar dan kan
zij op den „witte man" rekenen, die
het voor haar opnemen zal.
't Is geen peulschilletje om tegen
hun gewoonten in te gaan, en alles
wat er „door" kan gaat er door ook,
doch nu en dan met malle dingen ma
ken we front en gaan er recht tegen in.
Dingen die niet door den «treugel kun
nen zijn afgeschaft onder de christenen.
Zooiets als het juist gegeven geval
komt toch niet te pas onder christenen,
doch 't diep-ingewortelde idee omtrent
vrouwen is niet gemakkelijk uit te
roeien. Zij is minderwaardig, speelgoed
en koopwaar slechts.
De Missionaris verandert veel. O ja,
't is 'n heel verschil als men komt
in onze christen-dorpen en in verre
heidensche. De verbetering, de ophef
fing van het volk springt in het oog.
Heidenen die in de „kneip" zitten,
komen dikwijls bij ons klagen en pro-
beeren ons de kastanjes uit het vuur
te laten halen. Als iets in hun voordeel
is, volgen ze graag de christen-gewoon
te. Soms worden ze met een kluitje
in 't riet gestuurd en soms trekken we
er op uit't hangt van de omstandig
heden af. Heidenen onder elkaar v0'-
gen de heidengewoonte en als we daar
tegen in gaan, krijgen we de regeering
aan de broek, en 't is beter niet, want
t is toch al geen helpende hand die
ze ons bieden en als ze vitten kunnen,
doen ze het wel. Maar voor de christe
nen staan we klaar, paraatOok m
gevallen van christenen contra heide~
nen en dezen weten wel, dat het met
.bleekgezicht" kwaad kersen-eten is.
6 Juni '21. t.t. J. STAAL
De toestand in Ierland.
Opper-Silezië.
GEMENGDE BUITENL. BE
RICHTEN.
GEVOLGEN VAN DE DROOGTE.
L YRiJ naar het duitsov
Augusta werd vuurrood. „Jawel
tante, zij rreende dat ik de nieuwe bon
ne was, en was heel verbaasd, toen ik
haar mededeelde, dat ik uw nicht ben,"
voegde zij er met een zenuwachtigen
glimlach bij.
Mevrouw Lehmann fronste de wenk
brauwen. „Het komt mij voor dat gij
toekomstige plaats hier in huis
verkeerd hebt begrepen," hernam zij
°P spijtigen toon. „Toen ik u voor 't
eerst een onderkomen hier bij ons aan
bood, meende ik, dat gij verloofd waart,
en daarom, dat het maar om eenige
ntaanden, hoogstens een half jaar was
*e doen. Uw volgende brief toonde mij
dat ik mij vergist had. Ik moet u beken-
nen, dat ik op 't eerste oogenblik zeer
Eenegen was, mijn woord terug te ne
tten later besloot ik, het er maar bij
te laten. Natuurlijk kan ik u echter
niet op onbepaalden tijd, vermoedelijk
jaren lang, als gast behandelen gij
moet u nuttig maken en trachten het
brood te verdienen, dat gij eet. Ik hoop,
dat gij dat zelf ook wel begrijpt."
„Zeker tante, ik zal gaarne op tedere
manier toonen, dat ik niet ondankbaar
ben, maar.... maar..
„Wel, dan zijn v, e het over dat punt
eens," viel mevrouw Lehmann naar
in de rede. „De laatste bonne, die ik
bij de kinderen had, was een lichtzinnig
schepselik heb ze daarom weggezon
den en besloten de kleinen onder uw
toezicht te stellen."
Augusta beet zich op de lippen en
bleef stom.
„Het zal nu wel het best zijn, dat ik
nauwkeurig zeg, hoe gij den dag moet
doorbrengen," ging mevrouw Lehmann
bedaard voort. „Gij weet dan, waaraan
gij u hebt te houden en er komt geen
misverstand voor. Des morgens komt
gij om half acht naar beneden om de
kinderen te kleeden. Omdat hun slaap
kamer tusschen de mijne en die mijner
dochter Clementine ligt, zult gij wel
zoo vriendelijk zijn alle noodeloos leven
te vermijden. Dan neemtji) ze mede
inete kinderkamer en ontbnt en sdp
met hen, totdat gij bij mooi weer om
tien of elf uur gaat wandelen. De kle'n"
tjes dineeren op de kinderkamer en net
is het eenvoudigste, dat gij ook dan
maar met hen eet. Tegen zeven uur
brengt gij ze naar bed en het sPr®® j;
vanzelf, dat gij bij hen blijft, totdat
zij slapen. Het overige van den avond
kunt gij bij ons blijven, dat wil ze28??.'
wanneer wij geen visite hebben. Wij
kunnen u niet aan onze kennissen voor
stellen, omdat zulks te veel onnutte
uitgaven voor uw toilet zou eischen.
Augusta verloor hare zelfbeheer-
sching. „Ik begrijp u volkomen," zei
zij met bevende stem. „Het is jammer
dat de brieven, die ik van u kreeg, veel
minder duidelijk waren Had ik kun
nen vermoeden, dat ik hier in huis
de plaats van een kindermeisje zou be-
kleeden dan had ikZij zweeg stil.
Wat zou haar in dat geval anders over
gebleven zijn, dan het aanbod harer
tante dankbaar aan te nemen l
„Geene scènes, als 't u belieft!
zeide nu mevrouw Lehmann op bitsen
toon. „Ais het u bij mij in huis met
bevalt staat het u vrij te gaan, waar
heen gij verkiest
Olga had haar werk laten vallen en
zag haar nicht met hoog opgetrokken
wenkbrauwen aan.
„O, ik ben zoo ongelukkig snikte
Augusta. „O, moeder, moeder
„Wees nu niet zoo kinderachtig
riep de tante spijtig uit. „Men zou
gelooven, dat ik u het grootste kwaad
gedaan had.. Wel, hoe denkt gij er
over? Wilt gij weer vertrekken of u
schikken naar mijn verlangen?"
„Ik zal mij schikken," zeide Augusta
na een inwendigen strijd, eindelijk
zacht.
Mevrouw Lehmann keek haar eenige
oogenblikke n onderzoekend aan. „Wel,
wij zullen zien. Kunt gij Fransch spre
ken vroeg zij kortaf.
„Ja, tante."
„Dat doet mij pleizier. Ik hoop dat
uwe uitspraak goed is. Tot heden heeft
Clementine zich iederen dag een uur
met de kleinen bezig gehoudennu
kunt gij dat onderwijs overnemen.
Speelgoed vindt gij op de kinderkamer,
en ik heb er een mand met waschgosd
om te verstellen laten brengen. Gij kunt
toch niet den heelen dag met de handen
in den schoot zitten."
Mevrouw Lehmann schelde, en spoe-
dis daarna verscheen een jong meisie.
hetgeen met Mimi werd aangesproken,
engdat, zooals Augusta later vernam,
het niet zeer benijdenswaardige ambt
van kamenier bij de drie dames Leh
mann bekleedde.
„Wijs de juffrouw den weg naar de
kinderkamer."
Met een gevoel van bitterheid, van
vertwijfeling haast, volgde Augusta
haar geleidster.
Marsa en Casimri, door het booze
gezicht der nieuwe bonne verschrikt,
begonnen hardop te schreeuwen, toen
Sophie midden in de beschrijving van
Roodkapjes verbazing over de geweldi
ge tanden harer grootmoeder ophield,
en zich gereed maakte om de kamer
te verlaten. Al hare moeite om ze tot
bedaren te krijgen was vergeefsch,
totdat eindelijk hun geschreeuw zelfs
tot de ooren van mevrouw doordrong,
die natuurlijk de onhandigheid van
haar nicht de schuld gaf van al dat le
ven.
Onder dusdanige weinig gunstige
voorteekenen aanvaardde Augusta
haar nieuw ambt.
Moeilijke dagen volgden. De kleintjes
die met den scherpen blik, den kinderen
in zulke dingen eigen, spoedig zaren
dat de juffrouw, gelijk zij Augusta op
uitdrukkelijk bevel hunner tante noem
den, niet de minste genegenheid voor
hen had, schenen er een genoegen in
te vinden, haar te plagen. Moeilijk*
scènes, klachten van den kant der kin
deren, onaangenaamheden van alleriel
soort bleven niet uit.
Hare nichten, Olga en Clementine
bekreunden zich weinig om haar
laatstgenoemde scheen wel eenige deel
neming voor haar te gevoelen, maar
door partijen, bals en andere genoegens
geheel in beslag genomen, vond zij
slechts zelden den tijd, haar een vrien
delijk of opbeurend woord te zeggen»
lederen morgen begaf Augusta zich
met een zwaar hart aan haar vermoei
end dagwerk, iederen avond betrad
zij met altijd toenemende hopeloosh
haar kaal zolderkamertje, om in
stroom van tranen lucht te geven o
over de beleedigingen, haar overd
aangedaan, na te denken, totdat «-
delijk de uiterste vermoeienis n-
oogen sloot.
Tweede Blad.
ripn a\rr\r\A non «ri-i Jr u
-j o- -■» "'""ivi wi
Gravin Markeviez vrijgelaten.
De Iersche gravin Markeviez, ministei
van Arbeid der Sinn-Fein-republiek, die
sinds 1920 tot twee jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld, is in vrijheid gesteld.
De vredesvoorstellen.
De „Pall Mali" verneemt, dat de eerste
minister er ten sterkste op heeft aange
drongen, dat alle mogelijke maatregelen
zullen worden genomen om de vredes
voorstellen door de regeering gedaan, ge
heim te houden tot De Valera en sir James
Craig zullen hebben toegestemd in de open
baarmaking er van. Het blad meent te we
ten, dat de voorwaarden aan Noord- en
Zuid-Ierland voor te leggen, van dien aard
zijn, dat algehcelc afwijzing daarvan on
denkbaar moet lieeten.
De „Daily Telegraph" zet de beteckenis
van de voorstellen der Britsehe regeering
ter oplossing van liet Iersche vraagstuk
nader uiteen, en legt er den nadruk op,
dat er bij het geven van Dominion Home
Rule aan Zuid-Ierland volledige waarbor
gen zullen zijn voor de overheerschendc
positie van het Rijk. Dit houdt in, het
prijsgeven van den eisch betreffende een
Iersche Republiek door Sinn Fein. Het
rijksparlement zal in Ierland de controle
hebben over het leger, de marine, den
luchtvaartdienst en de buitenlandsche po-
liliek. Financieele concessies van „edelmoe-
diacn aard" zullen de uitbreiding van
macht vergezellen; ondersteld wordt, dat
Ierland feitelijk fiscaig autonomie zal er
langen.
Het ligt in het voornemen der regeenng
te verzekeren, dat de rechten van Ulster
ten volle worden beschermd. Op het oogen-
blik onderhandelt zij met de vertegenwoor
digers der meerderheid in Zuid-Ierland, en
de" voorstellen betreffen slechts Zuid-Ier
land. Wanneer De Valera en zijn collega's
de voorwaarden aanvaarden, zal het aan
hen staan, om met Ulster hun eigen rege
lingen voor een samenwerking te treffen.
Hieruit volgt, dat De Valera vroeg of laat
een ontmoeting met Sir James Craig zal
moeten hebben.
Hetzelfde blad meldt uit Belfast, dat het
kabinet van Noord-Ierland einde vorige
week is bijeengekomen om te beraadslagen
over verschillende aangelegenheden, welke
met het samenstellen der nieuwe regeering
verband houden. Tijdens de vergadering
kwam een schrijven van Lloyd George in,
hetwelk een copic bevatte van de voorstel
len, welke hij De Valera had voorgelegd.
Sir James Craig deed de vergadering voor
lezing van het schrijven. Een beraadsla
ging over de voorstellen werd evenwel niet
gehouden.
Nieuwe moorden.
De „Morning Post", die uitteraard zeer
gekant is tegen het feit, dat Lloyd George
zich heeft „vernederd" om met den „re
bel" De Valera te onderhandelen, zegt, dat
de bevolking in Ierland meer en meer be-
aint te praten over moorden, welke thans
ondanks den wapenstilstand in Ierland zou
den plaats vinden en waaromtrent steeds
meer bijzonderheden bekend worden. In
dien zij zouden worden gepubliceerd, zoo
zegt liet blad op geheimzinnigen toon, zou
er zulk een storm van afschuw en veront
waardiging over het land woeden, dat
Lloyd George gedwongen zou worden, on
verwijld een einde te maken aan „vredes"-
onderliandelingen met mannen, die voor
-deze wandaden verantwoordelijk zijn. De
misdrijven zouden alles evenaren, waarvan
de Turken ten tijde der Bulgaarsche wreed
heden werden beschuldigd.
Zou dit een poging wezen van de „Morn
ing Post" om de onderhandelingen tegen
te werken?
SPAANSCHE DEBACLE.
De Spaansehc hooge commissaris, gene
raal Berenguer is te Melilla aangekomen
en heeft den minister van oorlog gemeld,
dat de stellingen van Sidi Dris Ajan krach
tig zijn aangevallen door sterke afdeetin-
gcn. Het detachement van generaal Sylves
ter zet zijn terugtocht voort. Generaal
Berenguer voegde er aan toe, dat hij ge
looft, de noodige troepen te hebben om
de Mol ill a-zone te kunnen verdedigen. De
Spaansche verliezen zijn nog niet vastge
steld.
De minisler van oorlog, door journalis
ten geïnterviewd loen hij naar de zitting
van den ministerraad ging, verklaarde, dat
zijn indruk over den toestand in Marokko
dien middag niet zoo goed was als 's mor
gens.
Generaal Navarra, die generaal Sylvester
vervangen heeft, achtte hol noodig tot
Baloin leerng te trekken. De minister van
binnenlandsche zaken spreekt het bericht
van een Madrilcenscli blad tegen, dat de
Marokkanen Melilla zouden gebombar
deerd hebben.
De koning heeft zijn terugkeer naar St.
Sebastian uitgesteld. De ministerraad heeft
in den loop van den avond besloten ver
schillende oorlogsschepen naar Marokko
te zenden. Tevens werd besloten, dat de
troepen uit Spanje op weg naar Melilla m
die stad zouden blijven teneinde de stem
ming van de bevolking te kaimeeren.
DE DUITSCHE SCHADEVERGOEDING.
De „Temps" meldt dat Duitschland van
de één milliard goudmark, welke het den
len Aug. a.s. aan de commissie van her
stel moet storlen, iels meer dan 275 mil-
lioen heeft betaald. Het heeft doen weten
dat het in staat is zich onmiddellijk van
zijn nieuwe schuld van ongeveer 71 miil-
lioen, welke in verschillende Europeesche
munt betaalbaar is, te kwijlen, waardoor
de vóór het einde der maand in baar geld
te verrichten stortingen op 654 millioen
worden teruggebracht.
DE POSITIE VAN HET DUITSCHE
KABINET.
In een Zondag gehouden bijeenkomst
van de Duilscli-democratische partij sprak
de minister van justitie, dr. Schiffer, over
de positie van hel tegenwoordige kabinet.
Hij zeide o.a.: „De Entente-mogendheden
moeten goed weten dat, ais zij over de op
heffing van de sancties en de toewijzing
van Qpper-Siiiezië een besluit nemen,
de val vanhet kabinet-Wirth meer betce-
kent dan een zuivere verwisseling van per
sonen, indien dit kabinet dooreten druk der
gebeurtenissen gedwongen wordt af te
treden, dan za! er geen regeering te vin
den zijn, die een ordelijken gang van
zaken kan handhaven. De ontbinding van
den Rijksdag zou een versterking van de
rechtsche en de tinksche partijen meebren
gen en de middenpartijen doen uiteenval
len. Daarom hangt van het lot van het
kabinet-Wirlh het lot van Duitschland af.
Niet om der wille van de neenschen, maar
om der wille van den samenhang; en
verder hangt ook, daaraan bestaat geen
twijfel, het lot van Europa en het lot van
de gehoeie wereld daarvan af. Deze schijn
baar kleine dingen zouden groote, gewel
dige en vernieligendc gevolgen hebben.
Polen verlangt een spoedige beslissing.
Ook van Poolsche zijde wordt thans
aangedrongen op een spoedige beslissing
in Opper-Sileziië. Blijkens een Reulerlele-
g.ram uit Parijs heeft de Poolsche dele
gatie aan den Oppersten Raad een nota
gezonden, waarin gewezen wordt op den
crR'ieken tocsland, waarin de Poolsche
bevolking van Opper-Silezië verkeert ten
gevolge van de Duitsche aanvallen. En
de delegatie verzocht daarom dat de Op-
per-SAlezische kwestie zoo spoedig moge
lijk zal worden geregeld.
Nog altijd onrust.
Het Wolff-bureau seint berichten over
plunderingen en mishandelingen der U -L
schers door Poolsche insurgenten te Bry-
now in het district Kattowitz. In net
plaatsje Myslowitz zou door den burge
meester een „Orlswehr" samengesteld
zijn, die uitsluitend uit Polen bestaat.
Van Poolsche zijde wordt beweerd, dal
de Duitsche „SelhslschnU" niet ontbon
den is, maar gereorganiseerd tot vrijwil
lige troepen onder bevel van generaal
Höfer. Er zouden betoogingen legen en
botsingen met de geallieerde troepen
plaats gehad bobben, waarbij verscheide
ne gewonden vielen.
Een arbeider door Franschen
doodgeschoten.
Volgens berichten uit Gleiwitz werd Zon
dagavond in een lokaal na een woorden
twist met twee Fransche soldaten, een ar
beider door deze doodgeschoten. Twee Ila-
(iaansche soldaten trachtten de namen der
Franschen te weten te komen. Deze vlucht
ten de straat op en schoten vandaar uit
talrijke schoten op het lokaal.
Troepentransport geweigerd.
Uit Oppeln wordt gemeld: Het spoorweg
personeel in O.-S. heeft beslolen geen
Fransche troepen voor O.-S. bestemd meer
te vervoeren. Het wendt zich tot de Vak-
vereeniging van spoorwegpersoneel in het
Rijk, met 'het verzoek, geen Fransche troe
pen meer te vervoeren en voor geen mid
delen terug te deinzen om het transport
van die troepen naar O.-S. te beletten.
De vierde Poolsche opstand.
De bladen uit Kattowitz melden, dat de
vierde Poolsche opstand rn alle bijzonder
heden wordt voorbereid. Toeschewsky is
de aanvoerder hiervan. Het hoofdkwartier
van het leger, wat zich het „vrijheidsleger'
noemt, is Czerstocham, maar cr zijn voor
bereidingen getroffen het in de onmiddel
lijke nabijheid van de O.-S. grens te ver
plaatsen. De Polen zijn, dank de slappe
houding der Franschen en bij gebrek aan
voldoende politie, in staat hun voorberei
dingen nauwkeurig te treffen.
Korfanty-posteegels.
Naar de „Times" verneemt, heeft Kor-
fanty in het onder zijn heerschappij staan
de Ó.-S. gebied eigen postzegels ingevoerd.
Zij vertoonen een Silezisch landschap met
rookende fabrieksscboorsteenen op den
achtergrond, waarboven de Poolsche ade
laar met het jaartal 1921.
De zegels, ter waarde van 10, 40, 50 en 60
fenni en 1 mark, zijn voorzien van het op
schrift „Gorny Slash". Ze zijn alleen geldig
voor Benthen, Kattowitz en Gleiwitz.
DE HONGERSNOOD IN RUSLAND.
Hoover seinde als voorzitter ran het
officieele steuncomité aan Maxim Gorki
iin antwoord op diens oproep om huip
voor Rusland, dat een conditio sine
qua non voor steunverteening was, on
middellijke i nv r!jih eódsstelling van de
Amerikanen, die nog in Rusland1 gevan
gen zitten.
Gerhard Hauptmann heeft Zondag tele
grafisch geantwoord op den noodkreet
van Maxim Gorki. In dit antwoord zegt
hij o.a.: De gcheele beschaafde wereld
heeft uw scliokkenden bulproep niet al
leen met de ooren, maar ook met het
hart gehoord. Zij zal dien niet onbeant
woord laten. Hoe meer men in staat is
te doen, hoe beter het gelukt honger en
ziekte te bestrijden, des te meer zal de
mensch held haar zonden boeten. Wat
echter het Duiitsche, zwaar beproefde,
maar steeds tot helpen bereid zijnde volk
betreft, het is reeds thans door den hulp
kreet uit liet Oosten diep bewogen, en ik
kan gerust zeggen, dat volk en regeering
dengolfden i rn logen wensen hebben zoo
vee! zij kunnen krachtdadig te helpen.
EKN INBRAAK OM POLITIEKE
REDENEN.
.Zaterdagavond is in Oharlottenburg
een brutale diefstal gepleegd, om poli
tieke redenen. Een bende van zeVen
man drong de woning binnen van den
gewezen Russiachen kolonel Preyberg en
stal, met wapens dreigend, alle aanwe
zige papieren, in het geheel drie kof
fers vol. Geld en. sieraden werden on
aangeroerd gelsten. Da roovers beweer
den in opdracht van do politie te ko
men. Zij drongen om 10 uur 's avonds
de woning binnen en dwongen de vrouw
van den kolonel, terwijl zij haar een
revolver voorhielden, hun den sleutel
van de schrijftafel te geven. Daarna
verdwenen de roovers in twee voor de
deur wachtende auto's. Het bleek, dat
zij reeds van te voren de telefoon
leiding hadden doorgo n d n. Da kolonel
zelf was niet thuis.
De Russicche savjet-regaering had
eenige dagen geleden d;or haar Barlijn-
tchen vr'.egenwco dg ar Lij do Düitscho
regeering laten protesteeren tegen do
werkzaamheid van kolonel Freyberg, dien
zij als agent van Somenof beschouwden
en wien zij verweten dat hij troepen
aanwierf voor het witte leger. De eri-
mineele pcLt e had een onderzoek hier
naar ingesteld, dat editor tot nu toe
niets aan het licht had gebraoht, dat
reden tot ingrijpen gaf.
De „Lokal Anzeiger" m;lit uit Dres
den, dat de waterstand van de Elbe
zoo verminderd is, dat de scheepvaart
misschien geheel en al onmogelijk zal
worden. Do vracht-booten varen nu al
met een derde of een. vierde der ge«-
wone lading, en ook personen-vaartui
gen kunnen niet geheel worden bezsL
Op do Boven-Elbo is de vaart gedeelte
lijk al opgehouden. Te Dresden is de
waterstand 2.23 M. onder 't gewone peeil.
Op de Weser doen zich doazdfde ver
schijnselen voor.
De „Lokal Anzeiger" bericht,
de officieele aanklacht tegen don vros-
geren politie-president Von Jagow we
gens diens meedoen aan de „Kapp-
Putsch" nu ingediend is.
ARRESTATIE VAN EEN HOLLANDER
IN DUITSCHLAND.
Sinds langen lijd was bemerkt, dat
groote boeveerheden ansjovis, waarvan
cie invoer in Duitschland verboden is,
toch ingevoerd werden en over Haruourg
naar Frankfurt a.M., Dorimtund en
denburg gingen. Er werd vastgesteld, dat
de ansjovis, tusschen-haringen verpakt,
van Holland naar Duitschiand kwam. Zij
werd gezonden naar een Hambungsdbe
firma en wel door een Holiandachen
groothandelaar. Deze is Vrijdag hier ge
arresteerd.
De aankoop van goud voor het Rijk
door de Rijksbank zal de a.s. week plaats,
hebben, tot 320 mark voor een 20 mark
stuk en 60 mark voor een 10 mark. sluk-
Voor 1 K.G. fijn goud betaalt de Rijks
bank 44600 mark
Op de V.uèkanwerf te S lei tin zijn
Zaterdag 2 voor de Bremer-Rotand lijn
gebouwde stoomboolen, elk van 6000 Ion
van stapel geloopen. De schepen zijn be
stemd voor vrachtverkeer en krijgen in
richtingen voor de opname van passagiers
Binnenkort zullen Duitsche handels-
deskundigen naar Rusland gezonden wor
den, Ook de Tsjecho-Sloivakysche regee
ring bereidt de zending eener handels-
commissie naar Rusland voor.
Het aantal personen in Duisburg dat
door para-typbus is aangetast, ós tot 140
gestegen; tot nu toe zijn 5 personen over
leden.
De staking der landarbeiders le
Gredfswald is geheel mislukt. Qp alle goe
deren is het wer.k weder hervat.
De Itahaansohe Kamer heeft met
302 tegen 136 stemmen en 3 onthoudin
gen het regeering.sprogranima van Bono-
mi goedgekeurd en het vertrouwen in het
Kabinet uitgesproken.
Officieel wordt medegedeeld, dal op
den avond van den 24en ecne Deensehe
delegatie naar Stockholm is gereisd, om
met de vertegenwoordigers van de Sovjet
regeering aldaar te onderhandelen ov
eene h andelso vereenkom s< tusscben De
nemarken en Sovjet-Rusland.
De „Frankfurter Zeiltuig" bericht
dat de Noorsche regeering van het Stor
thing verzocht, 700.000 kronen toe té
staan, om een groolen voorraad gezou
ten visch en zalm als geschenk naa
Rusland te kunnen zenden. De regeering
is ook bereid, voor de zending zorg te
dragen.
DE MINISTER-MUNTVERVAL-
SCHER.
Over het einde vail den ex-minister en
muntverzamelaar Von Frauendorfer te
TWEEDE DEEL.
50.
(Wordt vervolgt^
