NED. TAAL EN STIJL.
Uit èm Omtrek.
INGEZONDEN.
Concertzaal Sociëteit Vereeniging.
Het welbekende echtpaar G. J. Zonneveld-v. d. Bunt, te
Zandvoort, dat vandaag zijn gouden huwelijksfeest viert.
Stadsschouwburg.
Burgerlijke Stand.
Gevonden voorwerpen.
Hoofdprijzen Staatsloten!.
SCHOTEN.
De St. Lucia-scholen.
ZANDVOORT.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt ét
Redactie zich niet aansprakelijk.
BIMNENLAK9S6H MSEUWS.
Opening Nederlandsche
Jaarbeurs.
g JONCKBLOEDT's
i Schoenwerk
Munt uit door
B
g gemakkelijke pasvorm, g
Solled fabrikaat,
g NieKwsie modellen,
Laagste prezen.
■HBsaaagBaHaBBBSBgatean
wenbond. Spr. doet een beroep op alle
mannen en vrouwen, om daar te willen
gaan spreken, op bet Diocesane Bestuur,
om alles in het werk te stellen, dat ook
op het platteland vrouwenbonden komen,
■vooral doet spr. hierin een beroep op de
geestelijkheid. Die stichting van vrouwen
bonden komt ten goede aan die vrouwen
zelf, maar voorzeker aan de geheele vrou-
■wenactie. Gezamenlijk zullen we dan strij
den voor den Christus. Spr. wijst op het
drijven van socialisten en communisten,
om het Christelijk leven te verbannen en
hoe dit noodzakelijkerwijze tot het hei
dendom moeten voeren. Spr. geeft hier
een i ge voorbeelden van. Spr. hekelt
vooral de handelwijze van het socialisti
sche vrouwelijke kamerlid Suze Groenc-
weg, die de vrouw rechten wil toegekend
zien, lijnrecht met de Christelijke beginse
len in strijd. Men wil Staatszorg. Men wil
de moeders haar kinderen zelf niet meer
doen opvoeden. Wij zouden de kinderen
geen kruisje meer mogen laten maken,
niet meer den Zoeten Naam van Jezus mo
gen leeren, ze niet meer tot de eerste Hei
lige Communie mogen opleiden. We zou
den ze moeten overleveren aan hen, die
geen godsdienst hebben. Zou één Room
sche vrouw dat willen? Neen, zonder ge
weld zullen we ons nooit de opvoeding on
zer kinderen laten ontnemen. Wij wil
len geen Overheidszorg voor de kinderen.
Daar zijn de ouders voor. En zouden zij
bet onverhoopt niet kunnen, dan zijn er
nog onze liefdadige instellingen, waarin
wij, Roomschen, cms nooit hebben laten
overtreffen.
Waar we n.u weten, wat het socialisme
ons brengt, aldus spr., zouden dan de
Roomsche vrouwen niet allen een wapen
willen hanteeren tegen het gevaar, dat
ons dreigt?
Dan was er eenige oogenbiikken pauze,
waarin gelegenheid was voor de dames,
zich op te geven als lid der R. K- Kiesver-
ecniging. Een 80 dames gaven zich als lid
op.
Dan volgden eenige mededeelingen van
de presidente. Dezen winter zullen ver
scheidene cursussen gegeven wordenmoe-
dercursussen, knip- en naaicursussen, ont-
wikkelingavonden .welke parochieel zullen
geschieden. De contributie van den Vrou
wenbond is tot 1.50 verhoogd moeten
worden. A.s. Vrijdagmorgen 8 uur wordt
er in de kerk van den H. Joseph aan de
Jansstraat een H. Mis gelezen voor de
zielerust van mevr. A. M. v. d. Griendt
Verhey. De voorzitster hoopte, dat alle
leden van den Vrouwenbond daarbij te
genwoordig zouden zijn.
De feestavond van den Bond wordt in
Februari van bet volgend jaar gehouden
en zal voorafgegaan worden door een
Triduum.
Deze maand zal de „Juliana-stichting"
geopend worden.
Ten slotte werd nog medegedeeld, dat er
eer schrijven was ingekomen van een beer
tril de boogere stamden, of de R. K. Vrou
wenbond machteloos was en bleef staan
tegenover de zodelooze klecding.
De voorz. wekte naar aanleiding daar
van alle leden op, om in samenwerking
met „Maimenadel" dat groote euvel tegen
te gaan. Zoodra er te Haarlem een afdee-
ling voor „Mannenadel" is opgericht, kan
men overleggen, hoe die samenwerking
moet zijn, Int-usschen kunnen alle vrouwen
en meisjes, die nu reeds hare instemming
met. dit doel willen betuigen, baar kaartje
inzenden bij mej. F. A. M. Peeters, Huize
jDtrinrast", Overveen.
Dan vervolgde mevrouw Bronsveld
Vitringa baar rede.
In het tweede deel harer rede sprak zij
baar vrees uit, dat er nog zoo vele Room
sche vrouwen zullen zijn, die niet mede
zullen strijden den openbaren strijd. Alle
vrouwen moeten baar invloed doen gel
den. Men komt er niet mee af, met goed
lo stemmen en lid te worden van de R.K.
Kiesvereeniging, alle vrouwen moeten
haar invloed doen gelden, vooral op haar
eehtgenooten, kinderen, ondergeschikten.
Om dien invloed te doen gelden, moe
ten wij ontwikkeld zijn. Wij moeten voor
eerst Roomsch zijn uit overtuiging, uit
liefde voor onj geloof, niet omdat wij toe
vallig Roomsch geboren zijn. Wij moeten
ons geloof brengen aan anderen. Naast de
godsdienstige staan politieke en sociale
ontwikkeling. De inrichting van het groote
huishouden van den Slaat moet alle vrou
wen interesseeren. Wij moeten onze poli
tieke programs kennen.
Spr. spoorde de vrouwen aan, de
ontwikke 1 ingsa vonden te bezoeken, een
Roomsche courant goed te lezen, d.w.z.
niet de feuilleton, advertenties en klei
ne nieuwtjes, maar de hoofdartikelen
en verslagen van Tweede Kamer, Ge
meenteraden en groote vergaderingen-
De vrouwen moeten vooral ook
huisbezoeken brengen aan vrouwen.
Dat is de krachtigste propaganda.
Spr. acht het de leiding der Voor-
ïienigheid, dat de vrouw met hare
heerlijke vrouwelijke eigenschappen,
mede gaat werken in het openbare
leven. Allen moeten echter vooral blij
ven steunen op de Christelijke be^'nse-
len. Wij mogen ons noemen de apos
telen van de 20e eeuw. Christus zal
ons steunen. Wij mogen dan ook niet
opzien tegen het werk, dat ons wacht.
Naast onze roemrijke beginselen heb
ben we onze eminente leiders. Ook
op hen mogen we steunen. Spr. spoor
de ten slotte allen, aan, propagandisten,
te zijn.
Deze rede, meermalen door ap
plaus onderbroken, werd aan het ein
de met een donderend applaus en met
zen hartelijk dankwoord van de voor-
litster onderstreept.
Dan sprak de voorzitter van de
R.K. Kiesvereeniging een hartelijk
dankwoord aan het bestuur van den
Vrouwenbond voor de uitnoodiging aan
het bestuur der Kiesvereeniging ge
richt, deze vergadering bij te wonen.
Spr. bracht vervolgens ook hulde aan
Mej. Peeters voor hare actie voor de
goede zaak en riep alle vrouwen tot
propagandisten op.
Hierna sluiting met den Cliristelijken
groet.
De omgeslagen schnit. -- Zoals we
dezer dagen mededeelden is de omge
slagen schuit bij de Langebrug gelicht.
Daarna is men bogonnen het acphalt-
papier op te vis3chen, waarmee men
thans zoover gevorderd ia, dat de vaart
vrij is gemaakt.
Men schrijft ons:
Vrijdag 9, Zaterdag 10 en Zondag .11
Bcotember a.s. zal de Exploitatie A.
Schrijven zonder taalfoutenbegrijpen wat men leest, dit leert U het Weekblad
voor Ned. Taal en Stijl. Prijs f0.60 per maand, inhoud van No. 1. Schrijven van
d, t of dt. Oefening ter toepassing. Staking (Uit „De gelukkige famillie"). Vragen
hierover. Vreemde woorden, die elk dient te kennen. Toelichting daarop. Dit inte
ressante, voor elk leerzaam nummer wordt gratis en franco toegezonden, na inzen
ding van onderstaande strook.
NAAM
ADRES-
P.S. In open enveloppe, met 2 cents postzegel gefrankeerd, aan Amsteldljk 47.
Amsterdam Telef. Z. 4072. A. F. O. LE1DERITZ D. H. SCHENK Hoofdonderwijzers,
Benno zijn winter-seizoen openen in de
Ccncerfz-al Sod'e't-Vereeniging met een
le Rangs groot wereldstad specialiteiten
gezelschap, met voor Haarlem gehoel
nieuwe attractie's, o.a. Het Technische
Wonder, het draadloozo bestuurbare
oorlogsschip dat vanuit de zaal alle ge-
wensehte wendingen maakt, met zoek
lichten werkt en kanonnen afvuurt enz.
Dan The 8 Cebeco's, de drie be
roemde Acrobaten; Lya en R. Lino, de
leukste Exentrieks ter wereld, een half
uurtje lachen; The 3 Arnauts, Muzikaal,
Dans en Acrobatiek; De raadselachtige
Mons. Francois, bijgenaamd de onophef
bare, weegt 52 Kilo en niemand is in
staat hem op te heffen; Le3 2 Bra«el-
le's, die op hun slap koord wielrijden
en loopen, zooals wij dat in onze stra
ten doen, maar zonder te vallen.
„Nero".
Een luchtig niemandalletje, waarin
vooral mevr. Esther de Boer-v. Rijk ge
legenheid vindt van mevr. de weduwe
ÏTarolien Dijkerpot, geb. Gerke, een
pracht-creatie te maken. Ze ia koste
lijk in die rol. Maar daarmede en met
de mededeeling dat iedereen dat dwaze
blijspelletje gerust kan gaan zien, is dan
ook het meeste goed van dat stuk ge
zegd. Het gegeven is geen tooneel-
trouvaille; de geestigheden over 't alge
meen geenszins nieuw en niet schok
kend, maar de wijze, waarop het ge
speeld wordt doet de toeschouwers s hud-
den van 't lachen en belooft „Nero"
dunkt ons, nog wel eenige succesvolle
opvoeringen. In 't kort komt de ge
schiedenis hierop neer, dat een zonder
ling zijn erfgenamen de verplichting op
legde goed te zorgen voor zijn hond
„Nero", een mormeldier, dat iedereen
aanblaft en bijt. Een gevolg daarvan is
dat de erfgenamen in het huis van
den erflater komen te wonen en allen,
zonder hot voor elkander te laten, blij
ken, hun best doen den hond te ver
giftigen, met een afloop, dien wij na
tuurlijk niet mogen vorklappen.
Mien Harms als Emile Dijkerpot geeft
verdienstelijk spel; Marie Eaassen als
Ottilie zagen we wol oens beter, terwijl
Hetty Beck van haar kleine rol maakt
wat er van te makem is. Kp{ A.rpcvll i'
en Oor Hermu3 waren zeer verdienste ijk
resp. nis achterneef en schoolmees.er,
maar, zooals wij zeiden, het grootste suc
ces is voor mevr. De Boer-v. Rijk.
Ondertrouwd: 6 Sept. L. H. Nagel en J.
C. M. Ruedisneli. H. N. J. Waalewijn cn
J. Brakel.
Getrouwd: 6 Sept. O. Kuipers en G. C.
Mica.
Geboren: 3 Sept. z. van H. M. H. Serné-
Walker. 4 Sept. d. van M. Zwaans-
wijk-Bovens. d. van C. J. Muller-Engel-
biik. 6 Sept. z. van L. Weisz-Huizinga.
z. van G. C. Wubbe-Assendelft.
Overleden. 4 Sept. G., 17 mnd., z. v. G.
v. Doom, H. v. Alplienstraat H. J. J.,
1 mnd., z. v. J. v. 1. Veen, Kamperlaan.
5 Sept. A. M. C. v. Daalen-Arends, 68 j.,
Kamperlaan.
Terug te bekomen bij: J. KlianpeT,
Korte Poellaan 31, kralen armband. G.
v. Rossum, Hooimarkt 8, broche. Rond
liep, Antoniestraat 51 c. broche met por
tret J B. Mol, Ostadestraat 12, hond.
Politiebureau, Smedestraat, pakje patro
nen. P. Tiggelaar, Da/mast straat 6, kin
derschoen.! je. J. N-oordkamp, Javastraat
26, schort. Café Bellevue, Baan 1, Brum
tasciije.
20005126.
1000: 242.
400: 3655.
f 200: 8421 9110.
100: 5349 6843 11150 132S2 17914
21535.
Zondag zijn deze scholen plechtig in
gewijd. Maandag is het schooljaar ge
opend met een H. Mis ter cere van den
H. Geest, wanin de schooi kinderen te
genwoordig waren.
Het nieuwe schooljaar is begonnen
met ongeveer 1000 kinderen.
Toppunt van brutaliteit. Omstreeks 7
uur Maandagmorgen werden de bewoners j
der Haarlemmerstraat cn omgeving uit
hun slaap gewekl door het gesnor van een
vliegtuig-motor.
Ondanks alle couranten-geschrijf, ge- j
maakle bepalingen en polilie-verordenin-
gen der gemeente Zandvoort, was weder j
onze bekende luchtacrobaat met zijne ma
chine aan het manoeuvreeren en wel op
een wijze die duidelijk doet uitkomen, dat
hij niet alleen spot met genomen besluiten
maar ook met zijn leven en dat van an
deren. Hoewol vroeg in den morgen, wa
ren er vele toeschouwers, waaronder zelfs
zes politiemannen, die deze overtreding
momenteel lijdelijk moesten aanzien, hoe
wel men het enkelen kon aanzien, dat het
hun lang niet naar den zin was.
de ASPHALTBELASTING EN NOG
IETS.
Niet ter verdediging van zijn persoon-
hik optreden, doch Ier voorlidhting ver
zoekt ondergeteekende opname van het
navolgende in uw veelgelezen blad. Men
acht de door hem in den Raad verkon
digde stelling ongerijmd en in strijd met
de billijkheid. Niets is z.i. minder waar.
<)o sbaatbelasting voor bet eerst
m den Raad weid behandeld., hebben
Wv' ^blt en ondergeteekende
go.radht de laagste klasse te doen ver
sa hen en daardoor de progressie scher
per te maken; het lukte niet. De meer
derheid dacht er anders over. De laag
ste klasse der bevolking Ikon die belas
bug wel betalen, meenden de heeren,
want het stond immers ais een paal bo
ven walcr vast, dat de huisbasen het op
oe huur zond-en venhnl-en.
Betoogd werd, dat als'men alles niet
op een broodbrief wiM-e zetten or)
andere wijze verkregen gelden fooh pro-
gressaef moest innen, om zooveel mo-
f 'j de belasting naar draagkracht te
'netten. De thans voorgestelde wijzigin
gen houden een scherpere progressie in,
vandaar dat van arbeidersstandpunt be
keken, het voorstel moet aanvaard wor
den.
Maar de verhooging voor de asphaltee-
rmg dan toch onbillijk, wordt vooral
van middenstanders zijde opgemerkt. Is
dit wel waar?
Een fout is het, de gelden voor de as-
phalteering benoodigd, per belastingver-
ordening te innen, beter is hot, ze afzon
derlijk bijeen te garen, al zal dit voor be
trokkenen weinig versohal opleveren. Om
doze reden tegen de betrekkelijke alinea
stemmen, maakt do stemming slechts on
zuiver.
De asphaltcermg is een gemeentelijke
aangelegenheid débiteert de hoer Loosjes
en de heer van de Kamp zegt het hem
na. De gemeente moet voor de bestrating
zorg dragen. Prachtige théorie, maar
waarom ontdekt men dat nu pas?
In 1916 stelde ondergeteekende voor,
de voorwaarden in rake bijdrage in de
kosten voor openbare werken in voor
straat bestemde gronden te herzien.
Ter leniging van den woningnood en
voorkoming van werkloosheid wilde hij
bet bouwen van arbeiderswoningen mo
gelijk maken, omdat men er toen reeds
van terugschrikte wegens de hooge 'kosten
aan den bouw verbonden. De huren wer
den ie lioog. De bestratingskosten droegen
daar zeer veel loe bij. Gevraagd weid een
deskundige commissie te benoemen, op
dat deze zaak in den breede zou worden
bekeken en verzachtende voorwaarden
zouden worden gesteld. Onder meer werd
door hem het volgende opgemerkt. „Wan
neer een verceniging dertig jaren geleden
huizen wilde bouwen, dan kocht de ge
meente de straat van haar a 1 de M2.
Op deze wijze zeu oen vereeniging, waar
bij spreker nauw betrokken is, voor den
voor straat afgeslaneu grond een vijftien
duizend gulden ontvangen. Maar zooals
de regeling thans is, moet zij beginner,
met deu grond te koopen, vragen of de
gemeente dien grond wil overnemen en
in plaats van 15000 te ontvangen, moet
zij een zeer belangrijk bedrag bijleggen."
Dit bedrag steeg voor 182 huizen tot
ver over de honderdduizend gulden.
Al den grond, welke de gemeente vol
gens haar uitbreidingsplan noodig heeft,
moet men eerst °P hoogte laten brengen
en dan laat de gemeente het op kosten
van dien „men" bestraten, ook al kan
men het zelf goedkooper laten doen
Ondergeteekende zijn voorstel verde
digende wilde een oplossing vinden, door
de vereenigingen 75 van de te maken
kosten lo laten bijdragen, omdat hier par
ticulier winstbejag was uilgesloten. De
asphaltpaladijnen oordeelden toen tegen
overgesteld dan nu. De heer van de Kamp
wilde het voorstel niet eens in stetmmuip,
brengen en vroeg,, of het wel gesteund
werd", (pag. 520 verslag 1916).
Bestrating werd geen gemeentezaak ge
acht; de eigenaren der belendende peroeden
hebben te betalen en wel alles, zelfs het
onderhoud, docb dit liet men later los.
Slechts vier raad.sleden stemden voor her
voorstel, de heeren Bomuns, Kuemen, Van
Liemt en Klein, de rest was dus er voor,
dat niet de gemeente, maar de eigenaren
en «erdoor de bewoners de bestrating
betaalden. Ook die socia&sten waren tegen,
al vonden zij het voorstel sympathiek.
Ja, dat kennen we, het moet van hun
afkomen zoo iets behoort in den vorm
te wezen, begrijpt u.
Dit principe aanvaardend en dat deed
de Baad, eischf de zg. continuïteit in de
wetgeving, dat met de asphaKcering niet
anders gehandeld wordt.
Evengoed als men door de veranderde
tijdsomstandigheden afgesloten contracten
■verbreekt en herziet; dan geldt immers
het force majeure; evengoed kan de ge
meenteraad op dezelfde gronden een ge
nomen besluit herzien. De gemeenteraad
zou nu kunnen besluiten wei asphalt in
de eenmaal aangewezen straten aan te
brengen, doch op voorwaarde, dat de
huiseigenaren het geheel of gedeeltelijk
bekostigen. Daar hiervoor overleg ge
pleegd dient te worden, behoort het vor
men van een daartoe strekkend fonds
niet in een belastingverordening thuis,
doch afzonderlijk geregeld le worden.
Komt men niet tot over eens lemming, dan
laat men het asiphalt achterwege en doet
als naar gewoonte. Verklaart men het ge
meentezaak, dan is zulks ook de bestra
ting in de nieuwe buurten cn zal de ge
meente <ïe kosten daarvan hebben te be
talen, daan- helpt geen moedertjelief aan.
Misschien komt dan nog het voorstel
osn in deze terugwerkende kracht toe te
passen, wat de gemeente eenige tonnen
kan kosten.
Er zat in de belastingverordening, zoo
als zij nu is nog een groote' fout, welke
niet zal worden gewijzigd, als van uit
den Raad daartoe geen voorstel wordt
gedaan. Bedoeld wordt het heffen vol
gens het huurwaarde-tarief. Dit is abso
luut geen belasting naar draagkracht,
doch treft den neringdoende onbillijk
zwaar. De gevelbreedte heeft men niet
voor zijn genoegen, maar voor zijn zaak;
zoo ook heeft de ondernemer veel meer
gevelhroedite aan de slraat dam hij voor
bewoning noodig heeft en alweer niet
voor zijn pleizier. Allerminst komt bij
een hooge straafhelasting de finantiëele
draagkracht tot uiting. Hieraan zou te
gemoet gekomen kunnen worden door
voor winkel- en werkplaats gevelbreedte
aan de straat, b.v. de helft in rekening
te brengen.
Ondergeteekende zal dus stemmen voor
het bekende voorstel, ofschoon hij voor
het aanbrengen van verbeteringen natuur
lijk te vinden is. Vraagt men hem of het
pas geeft, dot het gemeentebestuur voor
de dreigementen, want die worden voora
achter de schermen geuit, aan den haal
gaat, dan verklaart hij dit laf en gevaar
iijk te vinden. Middenstanders denkt er
nu toch vooral aan, welke offers de ar
beiders dikwerf moeten brengen en slik
ken ter wille van de éénheid. Moppert een
werkman omdat ham een geldelijk voor
deel wordt onthouden of omdat hi; boven
zijn draagkracht wordt aangeslagen in de
belasting, dan moet ook hij het begm.se
boven zalkeliike motieven laten gelden.
Boven alles moet "hij de eenheid in de
beweging eri het beginsel stelten.
Een gehuwd werkman zonder kinderen
moet bij een wetetijfcseh inkomen san
f 20 minstens drie belastingen voldoen.
Bü "en inikomen ven 1000 per j-aar
wordt men in de Rijks en gemeente «1-
ko wisten, pereooeete en sfraatV.nstmf,
aangeslagen Er kan geen cent van ar,
maar het belt* niet. het moet. Daarenbo
ven betaalt bü indirect nog invoerrechten
en accijnzen. Wol betealt een middenstan
der zooveel moer direct, maar d>o kan het
00 zijn ritentete verbalen, wat dan oolc
niH: r-eW-en voorkomt.
Ten overvloede zij er nog op g-ev. e,.en,
iedere partij, dte aan het hevrtnê is.
Ti oef t te zoT^en voor een ruimere loe-
vloennt? (ter ink om-sten. daar de u?4ga^en
foiritengewo-on verhoogd moesten wor en.
Yorsfcwvlége menseden voeren
sirursvogrinoli'iek. A KLETN.
Naschrift. De heer Klein schrijft
zelf, dat de theorie: ,<te Gemeente nie
woor de bestrating zorgen" juist is. 100
izal bij vóór de, met die theorie strijdige,
asphailhelnsling stemmen, omdat hef be
ginsel z.i. ten opzichte van de bouwver-
penigingen al reeds vroeger niet goed werd
toegepast Er beslaat needs een onbillijk-
iheid, dus kan deze er nog wel bij, zegt
de beer Klein, terwiMc van de continuïteit
in de wetgevingl Dat is toch een arveredht-
sobe redenee ring.
Wanneer bij uitbreiding van een wet,
het verkeerde van den grond®of scherper
uitkomt, dnn is men toch verplicht, zoo
spoedig mogelijk dat valsChe principe te
p'ten varen en gaatmen de zaak toch
niet erger maken!
Het madden standsbclang blijve hier
ckris onbesproken; dat is maar een bij
komstigheid. Zoolang geen deugdelijk
argument voor de billijkheid pan een
fusphaltbelasliug is aangevoerd en wij
hebben er nog geen enkel gehoord is
elk onipa.tijidig raadslid verplicht dit be-
laslingontwcrp te bestrijden,
REDACTIE.
In de Utrechtsche Schouwburg kwam
hedenmorgen een uitgelezen gezelschap
bijeen Ier gelegenheid van de opening van
de vijfde Nederlandsche Jaarbeurs. Aller
eerst was er als vertegenwoordiger van
H.M. de Koningin, Haar gemaal Prins
Hendrik,
De Rcgeering was vertegenwoordigd
door den minister van L. N. en H. Dr. H.
A. van Tssdstsijn. De meeste gezanten in
Den Haag, waren aanwezig. Verder
een groot aantal leden van Provinciale
Staten en den getne< nteraad. Overigens
merkten we tal van personen uit den han
del en nijverheid op.
Allereerst trad naar voren de burge
meester van Ulrecht, voorzitter van den
Raad van Beheer, Mr. J. P. Fockema An-
drae. Deze heet de aanwezigen welköm, in
het bijzonder Prins PIcndrik.
„Het is ons een levendige voldoening,
zegt spreker, dat een groote uilgelezen
schare ge.tuige wil zijn bij de opening van
deze Jaarbeurs, de se Nederlandsche, de
ie Internationale, de eerste met een vast
jaarbeursgebouw als centrum, de eerste
met een belangrijke koloniale afdceling.
In deze korte opsomming is bet bijzon
der gewichtige vair deze jaarbeurs samen
gevat en ligt tevens de verklaring opge
sloten, waarom wij U nog eenmaal tot een
officieele openingsplechtigheid hebben dur
ven uitnoodigen.
Grootsche plannen verschenen, nog in
de dagen van Van Zijsl; menigeen schud
de bedenkelijk of meewarig het hoofd
een horizontale beweging, die hie>r en daar
nog wel eens wordt waargenomen!
maar velen vielen gelukkig verticaal knik
kend, de ontwerpers bij, en van de meest
gezaghebbende, invloedrijke zijden kwam
de onmisbare krachtige steun.
Het plan van de vaste gebouwen is geen
fata morgana gebleken, zegt spreker, het
eerste dier gebouwen, waarvoor tijdens de
4de Jaarbeurs Hare Koninklijke Hoogheid
Prinses Juliana op dien zomerschen dag in
Februari den eerslen steen heeft gelegd
schoone herinnering! het staat gereed
om U te ontvangen.
De Raad van Bestuur der Naamlooze
Vennootschap tot exploitatie van Jaar-
beosgebouwen en haar bouwmeester de
heer De Bie Leuveling Tjeenk verdienen
bijzonderen dank en hulde voor hun voor
treffelijk volbrachten moeilijken arbeid.
Spr. vergeel daarbij echter allerminst, dat
zij niet hadden bunnen slagen, zonder den
kraohtigen steun van het Rijk, de gemeen
te Utrecht en de industrie zelve.
Meer vaste gebouwen slechts vaste
gebouwen blijft ons ideaal, zegt spr.,
maar zoo het in afwachting daar-an mo
gelijk wordt, voor de lijdelijke getimme»-
ten een bepaald terrein te verkrijgen,
waar zij kunnen blijven slaan, zal dit aan
de rendabiliteit van de onderneming reeds
in hooge mate bevorderlijk zijn
Het gebouw noodt tot samenkomen,
het biedt daartoe het gansahe jaar de ge
legenheid en opent hierdoor uitzichten op
nieuwe banen in den ontwikkelingsgang
van het instituut. De gedachte van de
voorjaars- en najaarsbeurs als hoofdmo
menten is deugdelijk gebleken, doch daar
naast zal in het gebou w veel in het belang
der zaak kunnen worden ondernomen,
b.v. op hel gebied van bijeenkomsten, con
ferenties, groepsbeurzen, ter bezichtiging
stellen van nienwe vindingen en zoo meer.
Wij zullen aan wat zich aan wenschen
en behoeften daaromtrent openbaart lei
ding trachten te geven en rekenen hierbij
o.a. op de voorlichting van de eerlang te
vormen .organisatie van bel a rghebbendien
bij de Nederlandsche Jaarbeurs" welk
lichaam volgens een nieuw artikel in ons
Huishoudelijk Reglement den Raad van
Beheer van advies dient in zaken de
Jaarbeurs betreffende en samengesteld is
uit afgevaardigden dier vereenigingen op
het gebied van handel en industrie, die
lid of donateur zijn. Een eerste even ge
lukkige als belangrijke proeve om te la
ten zien, hoe het gebouw het voortdu
rende vereenigingspumt zal kunnen en
moeten worden voor indnstrieelcn en
kooplieden, levert de koloniale afdceling,
die doorloopend geopend zal zijn en een
telkens voor zooveel noodig vernieuwden
bijgewerkt duidelijk beeld zal vertoonen
van wat onze koloniën voortbrengen.
De internationale jaarbeurs. Na rijp
beraad heeft, ruim een jaar geleden de
ledenvergadering op voorstel van het al
gemeen bestuur besloten tot de interna
tionalisatie zoodat ook niet-Nederland-
sChe producten ter beurze worden toege
laten.
Het verheugt ons alvast te "kwmen cou-
slateeren, dat de doel neming Van de bui
tenlanders zoo good als van onze land-
genooten de jeer rnoeieüijke en inge
wikkelde economische verhoudingen in
aanmerking genomen zoer bevredigend
is te noemen.
De heer Fockema Andreae sprak diaar-
nia de vertegenwoordigers der woemde
mogendheden in de Fransclie taal toe.
Hij heette hen welkom, wees daarna op
het vaste jaarbeursgebouw en de positie,
die ons land inneemt onder de volken.
Verder herinnerde hij er aan. dat jaar
beurzen reeds eeuwen oud zijn.
De spreker besoot met den wensch
dat het de jaarbeurs zal gaan als den
Domtoren, waarvan men het zesde eeuw-
fees onlangs heeft gevierd, in zoover
althans, diat men haar nog na vele eeu
wen zal beschouwen als eene bron van
welvaart voor stad en land en wereld,
en van haar zal zeggen:: het is niet de
Jaarlieurs van Utrecht alleen, het is de
Jaarlieurs van Nederland, en zij wondt
alom in de wereld erkend en geroemd 1
Het woord was vervolgens aan Prof.
mr. G. W. J. Bruins, hoogleeraar te Rot
terdam en algemeen lid van het Dage-
lijksch Bestuur die de volgende rede
hield:
Het besef, dat met het tot stand ko
men van het eerste va,te gebouw de
Jaarbeurs eene nieuwe periode van haar
bestaan ingaat, doet ons heden onwille
keurig een oogenblik stilstaan en terug
zien op bet tijdpers, dat achter ons ligt.
Velerlei herinneringen zjjn bet, dia al
dus bij de vrienden der Jaarbeurs op
doemen. Uit haar kader treedt echter
één herinnering naar voren: de persoon
lijkheid van hem die met vaste hand
het ranke scheepte de eerste drie jaren
hoeft geleid, de eerste voorzitter der
Véreeniging, Mr. Dr. Wouter Adriaan
van Zijst.
Mot warme bewoordingen schetste prof.
Bruins hetgeen deze eerste voorzitter
voor de onderneming is geweest. Reeds
bij de opening der tweede Jaarbeura
word door mr. van Zijst gewezen op
een vast gebouw aan de internationali
satie. Omtrent beide punten ii nog voor
rijn dood eene beslissing genomen.
Geen wonder, dat al spoedig het denk
beeld ojkwam, dat in het yaste gebouw
eene blijvende herinnering aan den eer
eten voorzitter niet mo ht ontbreken. Zoo
oordeelde eene commissie, dia rith tot
dit doel constitueerde, zoo is bet ver
staan door de 99 in«te!lingon en perso
nen uit den kring der jaarbeurs vrienden,
die rich tot deze hulde hebben verco-
nigd en uit wier naam bet mij ccn
voorrecht is, hier bet woord te mogsu
voeren.
Het huldeblijk bestaat uit ceno b? on
zen plaquette op marmeren ondergror
welke plaquette en rel'of de buste \e
toont van mr. van Zijst. ,De pit ucri<
vervaardigd door den d mstc rdamsckeu
beeld-houwer A. Hexe'dnk, is aange bt
tegen een der kolommen in de vet.'do
van het nieuwe Jaarbeursgebouw.
In het Frans.h vertolkte prof. Bruins
do verdiensten van mr. van Zij t.
Ten slotte overhandigde hij een al-
bum met naman der deelnemers aan 't
Bestuur.
Als derde spr. trad naar voren de
heer J. W. Sehuyl, die namens handel
en nijverheid van Utrecht hulde en dank
bracht aan den Raad van Belieor voor
hetgeen dit college heeft gedaan voor
Utrecht. In het kort memoreerde hij de
•geschiedenis der jaarbeurs, waarna hij
aldus eindigde
En het resultaat van zooveel arbeid
en zooveel inspanning is, dat s'ra'ss offi
cieel zal worden geopend het eersto vas
te Jaarbeursgebouw, een ongetwijfold na
tionaal monument, doch dat in den kring
van handel en nijverheid van Utrecht
in het bijzonder wordt gewaardeerd.
Dank daarom, mijne heeren, namens
Utrecht's handel en industrie, dank voor
al ook hiervoor, dat mede door uw ar
beid op onze stad, op haren handel on
SuAostrie, speciale aandacht wordt ge
vestigd, dat gij aan haren bloei zod
kracht^ madewerkt en dat ook door uwe
bemoeiingen Utrecht een worridnwMr
heeft verkregen.
Ik verzoek u dan ook uit naam van
de Utrechtsche Handelsveroeniging,Het
departement Utrecht der Maatschappij!
van Nijverheid, de Loe-vereeniging, de
Afdeeïing Utrecht van den Metaalband
en de Afdeeling Utrecht van de Vereeni-
ging „Nederlandsch Fabricaat" benevens
van vele particulieren en instellingen,
vertegenwoordigend den gehee'en haniel
en industrie van Utrecht,
wel te willen aanvaarden een dortigtal
rennen glaa in lood, vervaardigd door
de firma de Vos en van Straa'en alhier,
naar het ontwerp van den architect, den
heer M. J. v. d. Vegt, aangebracht in
de hal van het vaste jaarbeursgebouw,
waarvan ik u de oorkonde van schenking
overhandig.
Het woord was ten slotte aan mr. dr,
F. A. 0. graaf van Lijnden van San-
denburg, Commissaris der Koningin, tot
het openen der jaarbeurs, dia de vol
gende rede hield:
Toen de Minister van Buitenlandsche
Zaken, die ditmaal daartoe aangewezen
scheen, zeer tot zijn leedwezen uit
hoofde van landsbelangen, die heat elders
riopen, verhinderd was, de :e 5e jaar' e.rs
te openen, beeft de Raad van Beheer
mij verzocht die plaats in te nomen.
Met genoegen voldoe ik hieraan, niet
omdat ik van oordeel ben, dat ook in
de toekomst, wannoer, naar de Raad van
Beheer hoopt, zelfs meer dan éénmaal
in het jaar een jaarbeurs zal worden
gehouden, die opening steeds met een
zekeren luister zal behooren te geschie
den, maar omdat al is het thans
reeds de 5e maal, da< de meeste hier
aanwezigen deze plechtigheid bijwonen -
ditmaal daartoe wel zeer bijzondere re<te
nen aanwezig rijn. In tweeërlei opzicht
toch onderscheidt zich de Jaarbeurs dit
maal van hare voorgangsters; de inge
bruikstelling voor bet eerst van oen
vast gebouw en de 'internationalisatie in
de deelneming.
Graaf van Lijnden bracht hulde aan
de geestdrift van het Bestuur der jaar
beurs en net vertrouwen, dat het in de
toekomst heeft.
Voor dat vertrouwen mag ieder Neder
lander, ja, mag ieder, die overtuigd ia,
dat de huidige crisis slechts is te boven
te komen door krachtige an zoo econo
misch mogelijk verdeelde productie,
dankbaar zijn. Immers bij de ontwrich
ting der vroegere economische verhou
dingen, bij het rich vormen van som
tijds min of meer kunrtmatig in het leven
geroepen gemeenschappen met afzonder
lijke tolgebieden zal de beoordeeling van
do moest economische productie en goe
deren verdeel ing, zoo zij niet uitsluitend
mogelijk zal zijn door voortdurende per
soonlijke aanraking van producent en con
sument, dan toch in alle gevalle daar
door in hoogo mate worden bevorderd,
ook zelfs, wanneer na de tegenwoordige,
naar wij Lopen, tijdelijke valuta bezwa
ren en verkeersmoeilijkheden zullen zijn
opgoheven.
Ook do Nederlandsche industrie en
handel maakt thans een tijdperk van
crisis door; de ervaring leert tot dusver,
dat op een periode van crisis ook weder
na kort.'ren of langeren tijd een tijdperk
van opleving volgt.
De Raad van Beheer heeft door hot
doozevtten van de totstandkoming vaa
het eerste vaste Jaarbeursgebouw (naar
hij hoopt lalter door andere gevolgd) ge
toond het vertrouwen te hebben behou
den in do kracht en in het vermogen van
de Nederlandsche Industrie, om den kwa
den tijd te boven te komen en de mid
delen om wegen tot nieuwen opbloei te
Vi&Jes, tevens ook het vertrouwen in het
instituut van d« Jaarbeurs, om haai
daaibij krachtig behulpzaam to zijn.
Moge dit vertrouwen niet worden be-
scht f.md en mogo dit eerste vaste ge
bouw in zijne krachtige en frisscho lij
nen Lei symbool rijn van de steeds groei
ende economische kracht van ons volk
in hot heden en in do toekomst. In de
tweede plarts wees graaf van Lijnden op
do internationalisatie in de deelnoming
cp de Jaarbeurs en stelde het standpunt
en den breeden blik van den Raad vaa,
j Deneer in het licht.
1 Niet to outkeunsu valt de mogelijk
heid, dat voor sommige industriöon de
toelating van vreemdelingen nadoelen
kan medebrengen ton opzichte van ha-
ro plaats niet alleen op do wereld
maar ook zelfs op do binnenlandsche
markt- Het vraagstuk mag ec' niot
