LEGER EN VLOOT
DE KIESWET.
CIKMENUMDSCH NIEUWS.
DE GRONDWETSHERZIENING.
NEDERLAND EN BELGlë.
UIT ONZE OOST.
KERK EN SCHOOL.
EEN BEZUINIGINGSORDEk.
Aan alle autoriteiten van de land
macht wordt bij Legerorder met den
meesten nadruk aanbevolen
Met het oog op den toestand van 's-
rijks schatkist bij het besteden van 's
lands gelden de grootst mogelijke zui
nigheid te betrachten
met de uiterste zorg te waken tegen
overschrijding van de bij de begrooting
toegestane gelden, meer in het bijzon
der tegen overschrijding van de sommen
die, ter bestrijding van bepaalde uitga
ven te hunner beschikking werden ge
steld
zoodra het zich laat aanzien dat, ten
gevolge van onvoorziene omstandighe
den, verhooging van een aangevraagd
of reeds beschikbaar gesteld bedrag
noodzakelijk zal zijn, dan wel de be
schikking zal moeten worden ver
kregen over fondsen ter bestrijding
van uitgaven, waarvoor bij de begroo
ting geen gelden werden toegestaan,
onverwijld een daartoe strekkend, met
redenen omkleed, voorstel aan het de
partement van oorlog in te dienen.
Vorenbedoelde autoriteiten en alle
verdere onder het Departement van
Oorlog ressorteeren de personen worden
voorts uitgenoodigd om, ingeval zij
maatregelen mogelijk achten die, al
dan niet na wetswijziging, tot vermin
dering van 's Rijks uitgaven kunnen lei
den, daarvan voor wat laatstbedoel
de personen betreft, door tusschen-
komst van hun onmiddelijken chef
onverwijld schriftelijk mededeeling te
doen aan den Minister, hoofd van ge
zegd departement-
Zoo siaat thans de landbouw voor een
leitelijke prijsdaling, die voor velen 'n
ramp kan worden. De „Nederlander" bad
daar een stuk over, besprekende den loop
der zuivel- en veeprijzen en wijzende op
de toenemende concurrentie uit Denemar
ken.
Het blad vreest, dat waar 1921 voor
den veehouder een zwarte bladzijde zal
vormen, „het weldra eens zwaar kon val
len de meestal hooge huurpenningen op
te brengen" voor de pachtboeren.
„Als de stedeling vermoedelijk niet
zpIn—n Tr^v*"^>Tïd de inzicht,
hoogc c.» ru;veipn_>zeri betaalt,
zegt de „Ned.". dan moet hij er ooi eens
aan denken, dat ondanks deze prijzen, de
nadeelen voor den boer daarmede nog
niet zijn weggenomen.
Het moge den schijn hebben alsof de
melk- en zuivelboeren dit jaar goede za
ken maken in werkelijkheid is dit, naar
van vele deskundige zijden wordt gezegd,
geenszins het geval."
Wat daarvan zij, de gewilde tegenstel
ling van de hebzucht der boeren en de
onbaatzuchtigheid der stedelingen is even
gelachelijk als onrechvtaardcg kanttee-
kent het „O. D."
In het algemeen neemt in dezen tijd
ieder wat hij maar krijgen kan.
Zoo is het, helaas.
Op initiatief van den sociaal-democraat
den heer Albarda, heeft de Tweede Kamer
een „reactionnair" besluit genomen. Het
stelsel der voorkeurstemmen blijft alleen
theoretisch in de Kieswet gehandhaafd.
Voorkeurstemmen blijven van nu af zon
der practisch resultaat, als zij te zamen
niet de helft van den lijstkiesdeeler (de
lijstkiesdeeler is gelijk aan het quotiënt,
dat verkregen wordt bij deeling van het
stemmencijfer der lijst door het aantal
plaatsen aan de lijst toegekend) overtref-
ien. Met andere woorden, als bijvoorbeeld
de lijstkiesdeeler 20,020 is en nummer 9 op
de lijst heeft 10,000 voorkeurstemmen
tegen nummer 8 slechts 100, dan komt
zelfs zonder overdracht van stemmen niet
de man (of de vrouw) met de tienduizend
stemmen, maar de andere met honderd
eerst aan de beurt, om verkozen te worden
verklaard!
Wij zijn geen onverdeelde bewonderaars
van het stelsel der voorkeurstemmen. Im
mers dit stelsel hinkt op twee gedachten
en was in de toepassing onzer Kieswet
onbillijk.
Van deze onbillijkheid is er een treffend
voorbeeld van recenten datum. De opvol
ger van den heer De Wijkerslooth als Ka
merlid is nummer 10 van de gelijkluidende
eandidatenlijst voor de Rijkskieskringen
Arnhem, Nijmegen en Utrecht Van deze
lijst zijn in 1918 vijf candidaten gekozen;
de vijf overige waren dus reservecandi-
daten.
Het aantal voorkeurstemmen, door deze
candidaten in rangorde op de lijst verkre
gen, bedroeg: voor no. zes 62, voor no.
zeven 42, voor no. acht 88, voor no. negen
16, voor no. tien 90. Daar met de verkie
zing der eerste vijf candidaten van de lijst
de overdracht-stemmen waren uitgeput,
■werd, overeenkomstig de bepaling der wet,
de rangorde der reserve-candidaten be
paald door het aantal voorkeurstemmen,
dat elk hunner op zich had vereenigd.
Zoo geviel het, dat no. 10 de eerste re-
serve-candidaat werd en, nu een plaats is
opengevallen, straks zijn intrede in de
Kamer doel.
Dat is onbillijk. Een al te kleine minder
heid kon de volgorde der lijst wijzigen.
Maar nu vervalt men in 't andere uiterste.
Uit den aard der zaak oefent de overgroote
meerderheid der kiezers bij het opmaken
der lijst geen invloed uit Die duizenden
zullen nu ter stembus tijgen bijna zonder
eenige kans, verandering te brengen in de
volgorde der lijst zooals deze door de
Kiesvcrcenigingen wordt voorgezet De
macht der Kiesvereenigingen wordt door
dit stelsel buitenmate versterkt, en de vrije
keus der kiezers meer dan noodig of wen-
schelijk aan banden gelegd. Het zal worden
uitgelegd, alsof de heeren in Den Haag bij
stilzwijgende afspraak een stelsel hebben
aangenomen, om elkaar op hun Kamer
zetels vast te vijzen.
Bij de partijbazen der S. D. A. P., waar
de Pruisische partijdiscipline nu zal wor
den gesteund door de wet, zal dit conser
vatief besluit der Tweede Kamer onge
twijfeld met ingenomenheid worden be
groet. Het past nu eenmaal in het stelsel
der socialistische „democratie", dat een
klein comité met dictatoriale macht over
wel en wee der volgelingen beslist
Maar is het voor onze partij eene verbe
tering? Het kiezerscorps heeft, wij weten
het, zich in de eerste plaats uit te spreken
over beginselen en niet over personen.
Doch in elk partij wenscht de gezonde
kern, namelijk zij, die het partijleven mee
leven, ook eenige zeggenschap bij de keuze
der personen, die deze beginselen in onze
vertegenwoordigende lichamen moeten in
terpreteeren en vasten vorm aan onze prin
cipes geven door haar toepassing in de
practische staatkunde.
Nu de voorkeurstemmen zonder prac
tisch nut zullen blijven bij de verkiezing en
deze veiligheidsklep wordt gesloten zal het
opmaken der lijsten er niet gemakkelijker
op worden. Het is dan ook wel jammer,
dat de Kamer zóóver is gegaan, zonder een
middenweg te zoeken, concludeert „De
Tbd."
wijziging van de troonopvolging aanbe
veelt, is om alle bepalingen uit de Grond
wet te verwijderen, welke te eeniger tijd
er toe zouden kunnen leiden, dat bij uit-
•terven van het regeerend stamhuis, een
aan ons land geheel vreemde vorst tot den
troon zou worden geroepen. Tot dat doel
moet in de eerste plaats de pen gehaald
worden door de artikelen 14 en 15.
Maar ook art. 13 kan niet ongewijzigd
blijven.
(Slot).
HOOFDSTUK IL
Troonopvolging.
Het Stelsel, dat zoowel de Staatscom-
missie als de Regeering ten aanzien van de" ^nag de Regeering erop wijzen, dat, vol-
Hct stelsel van troonopvolging in zijn
geheel, gelijk het wordt voorgedragen, is
aldus: Zonen en verdere mannelijke nako
melingen, die immers, naar met grond ver
wacht mag worden, Nederlanders zijn ge
bleven, onbeperkt. Daarna de oudste doch
ter van den laatstoverleden Koning. Ver
volgens de kinderen van vooroverleden
kinderen van dien Koning.
Waarom de Regeering is afgeweken van
de voorstellen der Staatscommissie, voor
zooveel deze beoogden, bij het ontbreken
van een Troonopvolger, een volksstem
ming uit te lokken over den vorm der
Staatsinrichting, is reeds in de Memorie
van Toelichting gemotiveerd. De bezwaren
door het Voorloopig Verslag geopperd,
hebben Haar geenszins van ongelijk over
tuigd. Voor zoover het voorstel der Re
geering een voorkeur huldigt voor het Ko
ningschap, volgt het slechts het voetspoor
der Grondwet.
Wat de bezwaren aangaat, aan een Ko
ningskeuze verbonden, zij er op gewezen
dat deze natuurlijk niet zijn te ontkennen,
maar dat ze minder hoog zijn aan te
slaan dan de gevaren, welke de troonsbe
klimming door een volkomen vreemden
vorst meebrengt.
De leden, die zich uit beginsel tegen
den monarchalen regeeringsvorm ver
klaarden, toonden zich doordrongen van
het besef, dat ons volk in zijn groote
meerderheid aan het regeerend stamhuis
verknocht is. Nu zij uit dezen hoofde van
een ontwikkeling hunner denkbeelden af
zagen, meent de Regeering ook daartoe
het zwijgen te mogen doen, te eerder, om
dat in toet Voorloopig Verslag andere le
den op afdoende wijze de met onzen volks
aard ganschelijk strijdende denkbeelden
tot hunne onwaarde terugbrachten.
Inkomen der Kroon.
Het was der Regeering aangenaam de
verklaarbare instemming te vernemen met
de voorstellen tot vermeerdering van het
inkomen van de leden van het Koninklijk
Huis. Ongetwijfeld pleiten niet minder
krachtige argumenten voor verhooging van
hot inkomen der Koningin. Nu daarop ook
in het Voorloopig Verslag wordt aange
drongen. meent de Regeering hare for-
meele bedenkingen tegen het voorstel der
Staatscommissie te moeten prijsgeven en
is dit voorstel alsnog overgenomen. (Een
jaarlijks inkomen van 1,200,000). Het
spreekt vanzelf dat de inkomsten uit de
domeinen, welke van oudsher den Koning
zelf in eigendom toebehoorden, daartegen
over niet kunnen vervallen, zonder grove
rechtsschennis te plegen.
Buitenlandsche betrekkingen
(verdragen).
Het buitenlandsch beleid bestaat groo-
tendeels in het maken van afspraken van
allerlei soort en van allerlei gewicht met
andere regeeringen of hunne vertegen
woordigers. Zulke afspraken worden, het
zij te Den Haag, hetzij ter plaatse, waar
onze gezantschappen gevestigd zijn, als het
ware dagelijks gemaakt, en zijn veelal be
stemd om dadelijk in werking te treden.
Een voorschrift dat medewerking eischte
van den wetgever aan alle afspraken, zou
het buitenlandsch beleid verlammen en
het land en Regeering tegenover andere
Mogendheden in een onmogelijke positie
brengen. De bedoeling van het nieuwe
artikel is dan ook geen andere dan om te
voorkomen, dat regelingen, welke gewich
tige obligo's voor den Staat in het leven
roepen, zouden kunnen tot stand komen
buiten de Staten-Generaal om.
Koloniën.
De meening van sommige leden, dat in
het Regeeringsvoorstel de grondslagen
daarvoor worden vastgelegd in een vorm,
die weldra verouderd zal blijken, wordt
door den Minister niet gedeeld.
Met de meening van sommige leden, dat
bit de wetgeving voor de koloniën, naast
regeling bij de wet of bij koloniale veror
dening, geen plaats zou zijn voor regeling
bij algemeenen maatregel van bestuur, kan
de Minister zich niet vereenigen.
Ten einde aan de toepassing van art. 62
der Grondwet de noodige lenigheid te ver
zekeren, komt het den Minister bij nadere
overweging wenschelijk voor de woorden
„regeling van bepaalde onderwerpen" te
vervangen door „regeling van bepaalde on
derwerpen of voor bepaalde gevallen";
daartoe wordt in de bij de Memorie be-
hoorende Nota van Wijzigingen de redac
tie van die bepaling nader aangevuld.
Ten aanzien van enkele door den Volks
raad geuite wensohen wordt o.m. opge
merkt:
Afgescheiden van dc vraag, of de onder
scheiding tusschen Nederlanders en ande
re Nederlandsche onderdanen op den duur
zal moeten worden bestendigd, staat het
vast, dat zij thans niet kan worden ge
mist.
Wat betreft het in den Volksraad aange
nomen amendement, om aan art. 62 toe te
voegen, dat ontwerpen van wet, Ned.-Indië
betreffende, niet in stemming worden ge
bracht, alvorens het vertegenwoordigende
lichaam aldaar in de gelegenheid is gesteld
de Staten-Generaal te dienen van raad, de
Regeering meent, deze bepaling niet te
kunnen overnemen.
Ridderorden en adeldom.
Ook de regeering kan niet inzien, dat
een evident Staatsbelang de afschaffing
van ridderorden of van adeldom zou vor
deren. Bij behoud van de eerste zijn do
financieele belangen van den Staat eer
der gebaat dan geschaad, aangezien dik
werf de toekenning van een ridderorde ont
slaat van de verplichting, om bewezen
diensten geldelijk te beloonen.
HOOFDSTUK III.
Eerste Kamer.
Afgezien van historische argumentatie,
gens hare voorstellen, zelfs de schijn van
anli-democratische tendenzen aan de Eer
ste Kamer vreemd »is.
Gelijk tot dusver zullen in de Eerste
Kamer afgevaardigden zitting nemen, wier
hoofdwerkzaamheden elders ligt, en die
dus, indagelijksche aanraking met het be-
drijfs-, industrieel-, paedagogisch- of an
der leven, ook politieke vraagpunten an
ders kunnen belichten dan zij, die de p«-
'iilek nader staan
Tweede Kamer.
Nu, zoowel het algemeen vrouwenkies
recht, als de evenredige vertegenwoordi
ging in ons Staatsbestel een plaats hebben
gevonden, ware het een terugtred, indien
de Grondwet het mogelijk maakte, daarop
te reagecren zonder Grondwetsherziening.
Verlaging van den kiesgerechtigden leef
tijd kan slechts bepleit worden door hen,
die de oogen sluiten voor de uiterst ge
wichtige en ingewikkelde problemen, wel
ke den kiezers worden voorgelegd.
Vergrooting van het aantal leden der
Tweede Kamer, moet de Regeering blijven
ontraden.
Inderdaad is het gewenscht. de eisehen
van verkiesbaarheid, in zoover te ver
scherpen, dat zij, die van de uitoefening
van het kiesrecht zijn uitgesloten, ook geen
zitting mogen nemen in vertegenwoordi
gende lichamen. De daartoe noodige wij
zigingen zijn aangebracht.
Stemplicht.
De Regeering moet toegeven, dat de on
dervinding met den stemplicht opgedaan,
niet bemoedigend mag lieeten.
De Regeering kwam nu tot het voorstel
om in zooverre terug te komen op de in
1917 genomen beslissing, dat de Grond
wet niet meer zal nopen den stemplicht
op te leggen. De gewone wetgever kan dan
vrijelijk dit vraagstuk onder de oogen zien.
Schadeloosstelling en pensioe
nen Kamerleden.
Kan de Regeering zich geheel aanslui
ten bij de leden, die de voorgestelde ver-
ivoogingcn verdedigden, van den anderen
kant meent zij niet verder te mogen gaan.
HOOFDSTUK IV,
De Staatscommissie voor de herziening
van de Gemeentewet is van meening, dat
't in sommige gevallen van groot gewicht
kan zijn het burgemeesterschap te schei
den van het voorzitterschap van den raad.
Deze gewichtige kwestie moet, naar de
meening van de Regeering, geheel vrij on
der de oogen worden gezien als herzie
ning van de Gemeentewet aan de orde
komt.
HOOFDSTUK V.
Leekenrechtspraak.
Ook hier verliezen de leden, die het be
ginsel der leekenrechtspraak bestreden, uit
het oog, dat zoodanige rechtspraak niet
beoogd wordt grondwettelijk in te stellen,
doch alleen hare instelling niet onmoge
lijk te maken.
Om scherp te doen uitkomen, dat bet in
art. 153bis slechts geldt de beslissing van
geschillen die eene bijzonder karakter dra
gen, waarbij vooral aan de scoialc wetge
ving is gedacht, is de redactie gewijzigd.
Duidelijk komt nu de tegenstelling met art.
155 tot haar recht.
HOOFDSTUK VI.
Om de redenen, in het Algemeen Gedeel
te uiteengezet, acht de Regeering bij na
dere overweging het beter, dit hoofdstuk
onaangetast te laten.
SAMENVATTING.
Rcsumeerend betreffen de wijzigingen dc
volgende punten:
De Regeering heeft teruggenomen de
voorgestelde veranderingen in het Hoofd
stuk „Van den Godsdienst".
De naturalisatie wil zij niet alleen bij
kracht van wet, maar ook bij Koninklijk
Besluit mogelijk maken.
Het inkomen der Kroon wil zij zien ge
steld op f 1.200.000.
In het hoofdstuk „Van de Koloniën"
heeft zij, overeenkomstig het advies van
den Volksraad, het 2e en het 3e lid van
art. 62 geschrapt, met het doel meer vrij
heid te laten aan den gewonen wetgever
voor de regeling van de koloniale geldmid
delen en het muntstelsel. Andere onderdee-
len van het advies van den Volksraad kan
zij niet overnemen.
De Regeering wil de eisehen voor ver
kiesbaarheid in zoover 'versoherpen dat
degenen, die van de uitoefening van het
kiesrecht zijn uitgesloten, ook geen zitting
mogen nemen in vertegenwoordigende Li
chamen.
De Regeering wil ook de mogelijkheid
van afschaffing van den stemplicht in de
Grondwet openen.
SCHEURING IN DE COMMUNISTISCHE
PARTIJ.
Een aantal met den gang van zaken on
tevreden aangeslotenen bij de Communis
tische partij in Nederland, zich noemende
hel voorloopig bestuur der Comm. Arbei
ders Partij, publiceeren een uitvoerige
„verklaring", waarin zij o.m. beweren:
„Alleen de bedrijfsorganisaties, die in de
plaats komen der vakvereenigingen, die de
vakvereenigingen vernietigen, waar de ar
beider, elk arbeider in zijn bedrijf zelf
strijder is, en daardoor tot hooger bewust
zijn komt, die de voorloopers zijn der ar
beidersraden (sovjets) en dus der revolutie,
die de kernen zijn der communistische pro
ductie en dus der communistische maat
schappij, en die zich zelve organiseeren
naar industrieën en tot één Bond van Be
drijfsorganisaties vereenigen; alleen deze
brengen het zelfbewustzijn der arbeiders,
hun wil en kracht tot revolutie omhoog, en
kunnen, met de proletarische partij teza
men, de revolutie maken.
De anti-parlementaire, politieke commu
nistische Partij en de Bond van Bedrijfs
organisaties, dit zijn de middelen om de
arbeidersklasse de dictatuur te geven. Dit
zijn dus in West-Europa en Noord-Ame-
rika de middelen om het kapitalisme om
ver te werpen."
„Daar de Communistische Partij in Ne
derland en de derde Internationale deze
middelen niet willen en de propaganda er
voor verstikken," verklaren onderteekena
ren, „hun uittreden uit die Partij en uit
de derde Internationale en hun bereidheid
lot het stichten, op den grondslag van anti-
parlementarisme, bedrijfsorganisatie en
klasse-dictatuur, eener Nederlandsche Com
munistische Arbeiders-Partij, die lid moet
worden eener nieuwe, waarlijk communis
tische Arbeiders-Internationale."
DE UITVOER VAN AARDAPPELEN.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid den heer Schaper, betreffende den
uitvoer van aardappelen, heeft de Minis
ter van L. N. en H. o.m, geantwoord:
Het was den ministerniet ontgaan,
dat de uitvoer van aardappelen in enkele
weken van de maand Augustus grooter
dan gewoonlijk was. Ook was hem be
kend dat oip verschillende velden aardap
pelen werden gerooid, welke behooren
tot soorten, die gewoonlijk eerst later
worden geoogst.
Van de uitgevoerde aardappelen was
ongeveer 1/3 deel afkomstig uit de
veenkoloniën. Wanneer deze aardappe-
ten niet waren uitgevoerd, zouden zij
waarschijnlijk bestemd zijn, om tot aard
appelmeel te worden vermalen, zoodat
deze niet tot vermindering van den voor
raad consumptie-aardappelen hebben bij
gedragen.
De overige uitgevoerde aardappelen wa
ren grootendeels afkomstig uit Zeeland
en Zuid-Holland. Uit een ingesteld on
derzoek is gebleken, dat slechts een be
trekkelijk klein deel dezer aardappelen
ontijdig gerooid is.
De prijzen zijn thans met het oog op
de sterk gestegen productiekosten, geens
zins buitensporig hoog te noemen.
Zijn er in Augustus wel iets meer aard
appelen uitgevoerd, dan gewoonlijk, iti
vergelijking met een normalen export,
die jaarlijks pl.m. 40,000 wagons be
draagt, is deze uitvoer geenszins onrust
barend te noemen, terwijl in vergelijking
met den geheelen aardappeloogst, die in
normale jaren omstreeks 270,000 wagons
bedraagt. de geëxporteerde hoeveelheid
van 6 a 7000 wagons geheel in het niet
valt.
Wat de grootte van den oogst in dit
jaar betreft, word melegedeld, dat de to
tale hoeveelheid beschikbare consumptie
aardappelen dit jaar waarschijnlijk
slechts weinig bij die in normale jaren
ten achter zal blijven. De mogelijkheid
bestaat, dat de latere soorten, na de ge
vallen regens, meer of minder zullen
gaan doorgroien, hetgeen èn de op
brengst èn de hoedanigheid zou bena-
deelen. Geschiedt dit niet. dan is integen
deel te verwachten, dat de opbrengst
dezer late soorten zeer zal meevallen.
Wat te berichten omtrent den oogst in
de ons omringende landen betreft, deze
luiden nog onzeker, doch over het geheel
zijn daar de vooruitzichten minder gun
stig dan hier, zoodat gerekend kan wor
den, dat gedurende den winter goede
vraag naar consumptieaardappelen zal
blijven bestaan.
Gevaar dat de aardappelen hier tot
alle prijzen worden weggehaald, bestaat
er echter naar het oordeel van den mi
nister niet. Factoren, die dit zullen tegen
gaan, zijn niet alleen de verminderde
koopkracht van deze landen, doch ook
de omstandigheid, dat andere voedings
middelen, met name het broodkoren, in
ruime mate en tegen redelijke prijzen be
schikbaar zijn. De wereld-graanoogst
Iaat zich gunstig aanzien, zoo-dat alge
meen in plaats van aardppclen meer
brood- en meel-spijzen gegeten zullen
worden.
Voor vrees voor een algemeen voedsel
tekort bestaat dus niet de minste reden.
Onder deze omstandigheden vindt de
minister geen aanleiding om van regee-
ringswege regelend ten opzichte van de
aardappelvoorziening op te treden.
Veeleer zal er in de tegenwoordige om
standigheden naar moeten worden ge
streefd. dat de afzet van onze produc
ten zoo krachtig mogelijk worde bevor
derd. En waar ook nu weder gebleken
is, dat indien de uitvoer aan geen erikcl
toezicht onderworpen is, de goede naam
van onze aardappelen in het buitenland
zeer kan worden benadeeld, wordt door
den minister ernstig overwogen, cf niet
de tijd gekomen is om ban regeerings-
wege den uitvoerhandel van bepaalde
landbouwproducten tegen misbruiken te
beschermen.
HET VIERDE CONGRES VAN DEN
NED. R. K. MIDDENSTAND.
Men meldt uit Roermond:
De stad Roermond ma"kt grrnte toe
bereidselen vnor de on'v-ngst van het
congres op 26, 27 en 28 September as.:
Z. D. H. Mgr. Schrijnen zal het
congres met een persoonlijk bezoek vor
eeren. Het g me nt b stuur rec'pi o"t de
hoofdbesturen op 26 September on hot
Stadhuis. Beh'lre de re-ds gepubliceer
de prae-adviezen, te geven door mr.
Hellenberg Hubar, H. v. d. Velden en
Chris Jansen, resp. over „Doelmatige or
ganisatie van don R. K. Middenstand,
„de Middenst ni en de hoo'drrijstere' e-
ning" en „Versterking van de maat
schap lüke en ec n m's he positie v
den Middenstand," zal d'zoo keer voor
het eerst ook eene inleiding worden
gehouden voor de damocb-zoeksters nl
ever „de Midden-t nd-vrouw en de R.K.
Middenstandsorgan s t o, door den Wel
Eerw Pater Damascus 0.0. Terwijl de
congresrede dit jaar zal worden uitge
sproken door den WerEerw. Heer recto
«óffers met bet onderwerp „Katholieke
Solidariteit." D- bekende Kn Zongver-
eeniging /Roerm nd s Mannenkoor, do
Kon Harmonie," enz. enz, benevens
verschillende ro-mnbsiën in de stad, ver
kenen h ro m d werk ng tot het sch t-
terend welslagen van het cong es.
HET BAKKERSBEDRIJF.
Het hoofdbestuur der Ned. Vereen van
werkgevers in het balkkerbedrijf heeft een
schema ontworpen met toeliohting, betref
fende wijziging van 4 der Arbeidswet
1919 (arbeid in de broodlbakkerijen)
Tal van, naar het hoofdbestuur meent,
noodzakelijke technische verbeteringen
worden daarbij aangegeven.
In een Memorie van toelichting, wordt
o.m. het vólgende opgemerkt:
De algemeene klaoht, dat de Arbeidswet
1919 niet soepel genoeg is. geldt ook zeer
zeker ten opziobte van 4 der wet rege
lende den arbeid in broodlbakkerijen.
In hét voorontwerp, door den Minister
aan den Hoogen Raad van Arbeid ter be
oordeeling gezonden, zal de daarin opge
nomen starre regeling wederom de oor
zaak zijn, dat noch werkgevers, nooh ar
beiders zich bevredigend gevoelen.
Ten einde dit te voorkomen, heeft het
hoofdbestuur der Nederl. Vereen, van
werkgevers in het bakkersbedrijf getracht
zelf eene regeling te ontwerpen.
Bij het samenstellen van deze regeling
is op den voorgrond gesteld, dat, waar
dit voor een bepaalde industrie geen
levensvoorwaarde is, niet aan de grondbe
ginselen der wet behoort te worden ge
tornd.
Het is daarom, dat niet wordt aange
drongen op verlenging van den wekolijk-
sohen arbeidsduur, noch op wederinvoe
ring van nachtarbeid in den vroeger be
staan hebbenden vorm, omdat bij eene be
hoorlijke controle op de naleving der wet
door alle ondernemingen, noch het een,
noch- het ander de bestaansmogelijkheid
van eenige bakkerijandernemmgen in ge
vaar brengt. -
De voorstellen komen daarop neer, dat
voor de grootere-, midden- en luxebakke
rijen in de grootere steden wordt ge
vraagd per dag arbeid te verrichten van 5
uur des morgens tot half één des mid
dags, in welke korte spanne tijds nog een
onafgebroken rusttijd van ten minste een
half uur wordt genoten.
Vanaf half één is de bakkersgezel
iederen middag behalve des Zaterdags
vrij. In alle overige industrieën heeft
de arbeider alleen den Zaterdagmiddag
vrij, in hot bakkersbedrijf iederen middag,
except den Zaterdag.
Kan vraagt het hoofdbestuur de
Minister mede in ernst volhouden, dat de
arbeider tot een onnatuurlijke levenswijze
wordt gedwongen, alleen omdat om vijf in
plaats varn om zes uur zegge één uur
vroeger met den arbeid wordt aange
vangen?
Wordt verder het gezinsleven uit zijn
verband gerukt, indien de arbeider één
uur vroeger met den arbeid begint of zal
niet veeleer het gezinsleven worden bevor
derd, wanneer de bakkersgezel, iederen
middag om één uur thuis zijnde, tegelijk
met vrouw en kinderen het middagmaal
kan gebruiken, hetgeen bij de door den
Minister voorgestelde regeling uitgesloten
is, omdat als vader nu 's middags twee
uur thuis kswtt, de kinderen juist naar
school zijn?
JHR. VAN KARNEBEEK.
De „Tribune de Genè-e" geeft de vol
gende karakteristiek van den nieuwen
voorzitter
Een oude kennis. De nieuwe presi
dent heeft reels verleien jaar een be
langrijke rol gespeeld bij de delibera
ties, tijdens welke hij meermalen het
woord nam. In het Fransch; en in een
Fransch, dat stellig veel van onze staats
lieden hem zullen benijden. Een onbe
rispelijk gekuischte taa], academisch en
precies. Twee qualiteiten die lang niet
altijd samengaan. De heer Van Karne-
beek hanteert zijn Fransch met zooveel
gemak, met een zoo volmaakte elegance,
dat men zich afvraagt of men zich niet
vergist door hem als Hollander te quali-
ficeeren.
Hij heeft niets van den flegmatie-
ken, blonden bewoner der polders. Van
die vreedzame „mijnheeren", onverstoor
baar en zwijgzaam, die men ziet wande
len langs de grachten van de oude Am-
stelstad.
Klein, bewegelijk, met zwart haar en
scherp oog, doet de jonkheer eerder den
ken aan een zuiderling, aan 'n Fransch-
man. Maar wij haasten ons er aan toe
te voegen, dat hij niets heeft van de
uitbundigheid van den Marseillaan. Ju
rist en diplomaat, bewaart de nieuwe
president altijd een zekere reserve. Be
scheiden en subtiel als spreker, is hij
ook bescheiden in zijn elegance. De pan
den van zijn jaquet, dat van een goede
kleermaker komt, wapperen geenszins la
waaiig en revolutionnair zooals die van
de gekleed© jas van Branting. De mi
nister van buitenlandstee zaken heeft het
type.-, van den volmaakten diplomaat. Hoo
Hollandsch hij moge zijn, ik kan mij
hem niet voorstellen op een doek van
Frans Hals of Ruysdael (sic!), rood en
luidruchtig. Voor Van Dijek is hij eer
der een sujet.
Na zijn Belgischen buurman, gaat Van
Kamebeek nu de hamer hanteeren. Nog
maals moet het licht van de oevers der
Schelde komen. En om president van
den Volkenbond te zijn, moot men, schijnt
het, buitenlandsche zaken bestuurd heb
ben.
Dat is het wat de Vergadering gun
stig onderscheidt van sommige parlemen
ten, waar men, om in den voorzitterszetel
te kunnen plaats nemen, oerst een leer
tijd in de dressuur doorgemaakt moet
hebben.
VACANTIE-TOESLAG DOOR DE KROON
VERWORPEN.
Naar het U. D. uit goede bron verneemt,
heeft de Kroon haar goedkeuring gehecht
aan het besfluit van Gedep. Staten van
Utrecht, waarbij de vacan/tieboasiag aan
bet Gemeenitepersoneei te Utrecht niet
werd goedgekeurd.
De beslissing der Kroon is alléén geba
seerd op financieele ovewegingen
DE WIJZIGING VAN DE ARBEIDSWET.
Bijna overeenstemming tnsschen patroons
en gezellen.
Woensdag IJ. waren de organisaties van
werkgevers zoowel als van werknemers in
de gelegenheid gesteld tegenover commis
sie 3 uit den Hoogen Raad van Arbeid
hunne bezwaren tegen de voorgestelde wij
zigingen in de Arbeidswet te bespreken en
toe te lichten, zoo lezen we in de „Msbd."
Daarbij bleek, dat de werkgevers met de
wensdhen en verlangens der drie organisa
ties rekening hadden gehouden; het essen-
tieele punt van versohil nog bleek te zijn
het aaiwangsuur. Op voorstel van een der
leden van den Hoogen Raad zullen dan
ook de verschillende organisaties van pa
troons en gezellen nogmaals te zamen
komen om te trachten tot een eensluidend
voorstel te komen.
DE PERSCONFERENTIE TE
BRUSSEL.
De Ned. Journalistenkring zal een de
legatie naar do Persconferentie te Brus
sel op 9 October zenden en zal een
voorstel indienen om ook Duitschland toe
te laten.
Verlaging van den broodprijs. De
bakkerspatroons-vereeniging te Bussum,
hoeft den broodprijs mdt 4 ets. per 16
ons verlaagd.
Met ingang van beden is te Delft
do prijs van het brood met 1 et. per
8 H.G. verlaagd, en bedraagt dan voor
wit melkbrood 34 ct. en voor wit wa
terbrood 27 ct. per 8 H.G.
Nederland en Servië. Volgens een be
richt in de „Tritouna" zou de heer Rappo-
port Ncderlandsch consul te Weenen z'jn
geworden. Hot „HM.", 't welk mededeelt,
dat genoemde heer slechts bij dat consu
laat is werkzaam gesteld, vind hierin aan
leiding om aan te dringen op het herstel
der relaties mot Servië,
llr. P. C. 7 ,7oo,7. ITol Eerste Kamer
lid mr. P. C. 't Hooft is. naar dc N. Arnih.
Crt. meldt ernstig ziek. Hij heeft een ope
ratie ondergaan en wordt Ie Leiden ver
pleegd.
Rechtstreeksche aanneming. In de „Ana-
lecta" voor het bisdom Roermond wordt
onder de besluiten der vergadering van
liet Episcopaat o.a. medegedeeld:
„Het aan den dag tredend streven der
vakorganisaties tot het doen opheffen van
algemoene aanbestedingen van bouwwer
ken en het verkrijgen van reohtslrcetcsdho
aanbesteding en aanneming van de onder
deden, acht het Episcopaat ongezond en
verderfelijk en besluit dit bij het uitvoeren
van bouwwerken der rokenpticlitige Bestu
ren niet toe te staan."
Een staatsgreep 1
Naar het An'twerpsch blad „Neptune"
uit goedo bron meent te weten, zouden
naar Holland uitgeweken activisten een
staatsgreep hebben beraamd tegen Baer-
le-Hertog. Zij zouden Vrijdag j.l. in het
„Zuid-Hollandsche Koffiehuis" in den
Haag hebben beslist, eerstdaags de staats
gebouwen en het station voor draad-
looze telegrafie te Baerle-Hertog te ver
meesteren.
Zij zouden deze beslissing hebben ge
nomen na het rapport te hebben geboord
van een rechtskundige, besluitend, dat
hieruit geen conflict met Nederland kon
volgen.
Wij laten dit bericht, dat er vrij fan
tastisch uitziet, geheel voor rekening van
de „Neptune". (Red.)
MONUMENT PASTOOR VERBRAAK.
In den loop dozer week zal, naar het
Haagsche Aneta-kantoor verneemt, naar
Indië verzonden worden het monument,
dat ter eere van wijlen pastoor Verbraak
te Bandoeng zal worden opgericht.
Het in brons gegoten beeld stelt den
in het leger zoo hooggeschatten aalmoe
zenier, die gedurende 30 jaren op Abjek
zijn menschtievend werk verrichtte, ten
voeten uit voor. Het monument, dat met
het in Beiersch graniet uitgevoerde voet
stuk 5 meter hoog is, werd vervaardigd
door de beeldhouweres O. J. W. Rueb
te 's-Gravenhage en draagt het karakter
van strengen eenvoud, in overeenstem
ming met het wezen van den priester,
dien het uitbeeldt.
KARDINAAL VAN ROSSUM.
In de „Tijd" lezen we nader over
het bezoek van Kardinaal van Ross urn,
dat Z.E. in gezelschap van den Hoog
Eerw. pater Jos. Drehmanns O.ss.R., den
23en Augustus jj. via Aken in Wittem
aankwam. Reis en aankomst geschied
den gestreng incognito, zoodat buiten de
confraters van den hoogen gast niemand
over diens bezoek was ingelicht. Een
en ander geschiedde, om Z-Em. gedu
rende zijn verbljjf, dat als een vol
strekte rusttijd was bedoeld, alle ver
moeienissen en welgemeende, maar ge
durende zijn verblijf ongewenschte, be
langstelling te besparen.
Dank zij bet incognito, waar gestreng
de hand aan werd gehouden, evenals aan
andere genomen voorzorgsmaatregelen,
zijn de dagen door de Nederlandsche
Kardinaal in het stille Wittem door
gebracht, voor hem tot de verkwikking
geworden, die hij ervan had gehoopt.
Fraai weder begunstigde over het al
gemeen de wandelingen, welke hij zich
rondom Wittem in het heuvelland van
Zuid-Limburg kon veroorloven, zonder
herkend te worden. De milde lucht, wel
ke hij in het zachte klimaat gedurende
een week kon inademen, de kloosterstil
te, welke hij mocht genieten in het dier
bare convent, waar hem zooveel herin
neringen omgaven, het verkeer met me
debroeders, wier genegenheden in Chris
tus hem steeds bleven toegedaan, en de
stichtende vreugden, welke voor den hoo
gen Kerkelijken gezagdrager gelegen wa
ren in het volgen van den alouden kloos
terregel, ver van de vermceienis van de
belangrijke kerkelijko zaken, welke in
Rome zijn dagelijkscho beslommeringen
uitmaken, hebben den Nedorlandschen
Kardinaal ongemeen goed gedaan.
Pater Erman S.J. Heden, 13 Sept. is
de om zijn zegenrijk werk op velerlei
gebied bekende Pater Ermaittn S.J. te Rot
terdam, 70 jaar.
