MAiSON iibuüRh£
Warmoesstraat 25 bi kspj.
Amerikaansohe 5 0 8 S EIT EI
jCÜNCURREEREN
2.90 4.75 7.25
LMDiQUW m WISSGHERM.
KERK El SeüiöL
LEGER EM VLOOT.
wil zeggen, tegen denzelfden prijs, dien een
ander voor zijn artikel vraagt, een beter, d.w.z.
een waardevoller artikel te leveren. Overtuig en
BEWIJS HET PUBLIEK DAT
UW ARTIKEL HET BESTE SS
voorden prijs dien ge er voor vraagt. De
Nieuwe Haarlemsche Courant
heeft een zeer ruime verspreiding.
De stand der Landbouwgewassen.
OORSETTERtE
üie&swe de liars
mei Jarretelles
jtUKST m KEMS.
UIT BOEK EN BLAD.
van beoeld-en maatregel las en ongerief.
De meening der boeren dienaangaande
ook in de nabijheid der steden, loopt edh-
ter uiteen.
Meer dan eens kon schrijver dezes zulks
op vergaderingen constaeeren.
Met meerendeel der boeren staat, naar
bet mij wil voorkomen, koud tegenover
den zomertijd, zeer waarschijnlijk omdat
de bedrijven zióh, met of zonder de on-
der' avige regeling, tocih altijd aanpasten
a i den zomertijd.
Door de landarbeiders wordt in vele
streken (in plaats van zooals gebruikelijk
van zes tot zes) gewerkt van zeven tot
zeven.
Te spreken over het niet droog zijn der
gew ssen, wat in bedoeld adres wordt
beweerd, lijkt overdreven.
In 't algemeen gesproken schijnt het,
dal (te dor het invoeren van den zomer
tijd verkregen besparing van vuur en
licht, ten behoeve der geheele maatschap
pij, ruimschoots opweegt tegen den indi-
vidtreelen last van dien zomertijd onder
vonden.
De in allen toonaard door bijkans
iedereen, zeer terecht aangeprezen zuinig
heid. zal in 't vervolg nog wel meerderen
last en ongerief veroorzaken. Men moet
dat aandnrven."
KATHOLIEKE HULP AAN
HONGARIJE.
f, - rdag is voor het R. K. Huisves-
tings-Comité te 's-Hertogenboseh een
transport van 641 Hongaar che kinderen
aang komen, die over versehi'lende plaat
sen van ons land verdeeld zijn. Blijkens
nit Boedapest van den leider van het
Comité aldaar, den Hqogcerw. heer Mgr.
Mèsrarós, ontvangen b richt, zijn de uit-
gek< en kinderen in hoofdzaak zoodanige,
welke reeds lang op eene uitzending
naar Ho'land gewacht "hebben en reeds
langen tijd geleden en herhaaldelijk door
de Katholieke parochies en vereenigin-
gen waren aanbevolen.
Fr zijn ook zeer vele vluchtelingen
(wagon- en barakbewoners) onder voor
wie het verblijf in Holland een bij
zondere weldaad zal zijn.
Echter neemt het getal wagonbewo
ners van dag tot dag toe. Wel heeft
de regeering beloofd hen nog vóór het
invallen van den winter in woningen
te zullen onderbrengen, doch dit is bui
tengewoon moeilijk en men durft- haast
niet Lopen, dat de regeering erin slagen
zal. Zoo zal dus de ellende dezer arme
dakloczen in den komenden winter ver
moedelijk weer zeer groot zijn.
Vo ige week is het Kinderheim van het
R. Hui-ve - tingr-Com'té te Hfivösvölgy,
in de nabijheid van Boedapest, geopend,
waarbij o.a. tegenwoordig waren de Pau
selijke Nuntius en de mini ter voor de
■welvaart, Dr. Bernolak. Do plaatsing
Ider eerste groep kinderen hier werd
mogelijk gemaakt door de Iï. K ak-
organisatie van Nederland. De heer Van
Rijzewijk had een week te voren het
Heim bezocht, doch zijne tegenwoordig
heid werd daarna te Weenen vereischt,
zoodat hij zich telegrafisch bij de ope
ning moest verontschuldigen. De opening
had op feestelijkee wijze plaats en de
bladen te Boedapest publiceerden er uit
voerige artikelen over. In deze alle wordt
de grootse goedheid -eit bermhartigheid
de N ederlandsch© Katholieken geprezen.
Het R. K. Huisvestings-Comitó te
's-IIc .dogenbosch en do liaar onclerhoorigo
afddingen hopen dit liefdadigheidswerk
te kanen blijven voortzetten en rekenen
da -bij op den blijvenden steun der Ne
deriandsche Katholieken, zonder welken
dev hulpverleening niet mogelijk is. I'oor
f f0 kan men een dier ongelukkige
kieiuc.n een heilzaam verblijf voor drie
maanden in zulke Kinierhcime verzeke
ren, terwijl adressen van degenen, die
een Hongaars -h kind voor eenigen tijd
in hun eigen woning willen opnemen,
steeds gaarne door de Comité's zullen
wor lea ontvangen.
v EK VAN DEN PAUSELIJKEN
INTERNUNTIUS AAN Z. D. H. DEN
AARTSBISSCHOP,
derdag bracht Z.Exc. Mgr. Rob.
Y; ini, Pauselijk Internuntius, een be-
u aan den Aartsbisschop van Utrecht,
Jtfgr. H. v. d. Wetering..
To 10.44 v.m. kwam Mgr. Vicentini
vergezeld van diens secretaris Mgr. Kal-
dewij per trein van Den Haag aan het
Centraal Station te Utrecht aan.
Op het perron werd de Pauselijke In
ternuntius verwelkomd dorr den secreta
ris van het Aartsbisdom den ZeerFerw.
heer J. H. Scholte op Rsimer.
Per auto van den Aartsbisschop bega
ven zij zicli naar diens paleis aan de
Maliebaan.
Ter gelegenheid van het Uroge bezoek
was ook als gast van den Aartsbisschop
geaocdigd Mgr. dr. A. C. M. Schaepman,
president van het Groot Seminarie te
Rijzenburg.
To precies 1 uur begaven Mgr. v. d.
Wetering en diens gast met hun resp.
secretarissen J. v. d. Burg en Mgr. Kal-
dewij zich per auto van den Aartsbis
schop naar de Domkerk, ter bezichtiging
van. dit kerkgebouw, alwaar de hooge
bezoekers rondgeleid werden door den
kostóv den heer v. Zon, die van te vo
ren an dit bezoek, (dat overigens ge
heel incognito geschiedde), verwittigd
Vaa.
Het bezoek aan de Domkerk, duurde
ongeveer een kwartier.
De Pauselijke Internuntius en diens
secretaris, die ten paleize van den Aarts
bisschop don lunch gebruikten, vertrok
ken in den namiddag wederom per trein
naar den Haag.
SOMBERE KLANKEN.
•De bestuurders van het Verbond van
Nederiandsche Fabrikanten-Vereenigingen
hebben zich tot de beide Kamers der Staten
Generaal gewend met een adres, waarin
zij aandacht vragen voor eenige beschou
wingen, die zij in het algemeen Neder-
lanctsch belang meenen te mogen en le
aioeten wijden aan den economischen toe
stand van de Nederiandsche nijverheid in
verband met den invloed dien de NeJer-
landsclie wetgever en de Nederiandsche
regeering daarop hebben uitgeoefend en
daarop in de naaste tóekomsl zullen uit
oefenen.
Er wordt op gewezen, dat door de leiders
der nijverheid als geheel, ernstige bezwaren
bestaan tegen de arbeidswet 1010, !:-:>z\vr.- 1
ren, die vroeger van regeeringswegb vol
strekt ter zijde gesteld zijn, maar die ge
deeltelijk door den minister van Arbeid
blijkens de toelichting, tot het voorontwerp
tot herziening van de Arbeidswet 1919
thans worden erkend. Ook de ratificeering
der verdragen van Washington word! door
velen hunner niet vereenigbaar geacht met
de vitale belangen van onze nijverheid en
dus van ons volk. Met klimmende bezorgd
heid volgt men in diezelfde kringen ook de
jaarlijksche stijging van de budgetten van
Rijk, Provincie en Gemeente, waar een ge
brek aan zuinigheid leidt tot oiidragelijke,
tot de bedrijven vermoordende belastingen.
De geweldige lasten, die voor den burger
uit de vervulling van de staatstaak met
jaarlijks sterker aanwas voortvloeiden,
wordt in niet geringe mate hieraan toege
schreven, dat de overheid zich met het be
drijfsleven heeft bemoeid minder met het
oog op de voortbrenging, dan wel met het
oog op de verdeeling der voortgebrachte
goederen, daarbij gedreven door sociaal-
ethisch besef er naar st-evend, dat in
den vorm van hooger loon, korter ar
beidstijd en verzekering tegen verschillende
kwade risico's van het rendement der
bedrijven een steeds grooter deel zou
komen aan hen, wier belangen zonder
overheidssteun niet voldoende tot hun
recht konden komen.
Kortom, in de laatste jaren heeft het
ethisch motief der zakelijke, de economi
sche motieven overheerscht, op de zake
lijke overwegingen, op de economische
functie van het bedrijfsleven is naar de
meeniug van 'bet Verbond in de practijk
van wetgever en regeering te weinig gelet,
en daardoor is de productieve kracht van
heel ons volk in gevaar.
De conclusie van dit deel van het adres
luidt:
Verlichting van den belastingdruk is een
dringende eisch, zij is echter op den duur
slechts mogelijk als op de uilgaven van den
staat aanzienlijk wordt bezuinigd.
Verschrompeling en vernietiging van de
bedrijven is alleen te voorkomen als een
eind wordt gemaakt aan den even belache-
lijken als noodlottigen wedstrijd in sociale
en would-be sociale experimenten die voort
duurt alsof we leefden in tijden van on
gekende welvaart, alsof de publieke kassen
overvloeiden.
't Initiatief ten deze van den pas opge
treden minister van Financiën behoort niet
alleen te worden gesteund, maar als een
kostbare plant verzorgd en lot ontwikke
ling gebracht. Traditie en sleur zijn geen
motiveering voor eenige uitgave in deze
tijden.
Hard werken en zuinig zijn geldt thans
voor ieder particulier, maar allereerst voor
hen die de gemeenschap in eenige open
bare functie dienen!
Moge dit tot uiting komen telkens wan
neer de Staten-Generaal zullen hebben te
beslissen over eenige uitgaven van het Rijk
met name bij het vaststellen der Staatsbe-
grooting. Moge die opvatting overgaan op
alle hoogere en lagere staatsambtenaren
en op bestuurders en ambtenaren van pro
vincie en gemeente.
Het belastinggeld is het bloed van het
bedrijfsleven, waarmede zuinig moet wor
den omgesprongen!
De sociale politiek tier Regeering.
Het tweede gedeelte van het adres be
handelt de z.g. sociale politiek der regee
ring, waarbij de volgende vragen behan
deld worden:
1. Kan de universeel ggldendg 48-urige
I een geacht wor-
hnnr! met bet herhaalde malen geven van
ontslag aan gezellen, in geval proces-ver
baal tegen den werkgever werd opge
maakt wanneer overtreding der arbeids
wet werd geconstateerd, het navolgende
telegram aan den Minister van Arbeid ge
zonden:
„Hel is ons gebleken, dat vele slagers-
patroons, tegen wie proces-verbaal werd
opgetmaaikt wegens overtreding Arbeids
wet, hun georganiseerd-en gezel ontslag
gaven, zelfs in bijzijn der Arbeidsinspec
tie.
Daar het op die wijze onslag geven her
haalde malen voorkomt, verzoekt hef-
bestuur van den R. K. Slagersgezellen-
bond Uw Excellentie hiertegen maatrege
len te willen nemen".
Het uitvoerrecht op petroleum in Ned.
Indië. Volgens de „Tel." wordt aan
het Dep. v. Koloniën het voorstel van
den, Volksraad tot verhooging van het uit
voerrecht van petroleum onuitvoerbaar
geacht.
VLIEGTERREIN ERMELO.
Wij vernemen, dat tusschen het gemeen
tebestuur van Ermelo -(Geld.) en de regee
ring onderhandelingen worden gevoerd,
om de groote beide, gelegen tusschen Er
melo en het landgoed Oud Groevenbeek
aan de regeering te verkoopèn, teneinde
het te bestemmen voor vliegterrein.
in Limburg en <te zandstreken Van Noord-
Hobaawi vrij slecht.
De fabrieksa ai-da!>en zijn goed tot
zeer goed in Friesland en vrij goed in
Groningen, Drente en Uverijsei.
Suikerbieten. De stand is zeer goed in
Friesland; goed in Groningen, op de klei
van O verijsei, in Noord Holland, Zui-d-
Holland, Zeeland en Noord-Brabant; in
Gelderland en Utrecht is die stand vrij
goed en in Limburg matig.
Voerbieten staan zeer goed in Friesland;
goed in Groningen, Zuid-Holland, Zeeland
en Noord-Brabant; vrij goed in Drenthe,
Overijssel, Gelderland, Utrecht en Noord-
Holland; in Limburg en den Achterhoek
ais de stand matig.
Koolrapen staan slecht m Friesland,
Gelderland, Noord-Brabant en Limburg,
vyij slecht op de zandgronden van Gro
ningen, in Drenthe, Ov-erijseQ en Utrecht
en matig tot vrij goed op de klei van
Groningen, in zuidelijk Zuid-HoMand en in
Zeeland.
Herfstknollen staan matig in Friesland
en Zuid-Ho-Hand, vrij slecht in Limburg en
Zeeland en overal elders slecht.
Spurrie staat slecht in Groningen en is
in de andere provinciën alls mislukt te
beschouwen.
Klavers. De oude kilaiver staat goed in
noordelijk Zuid-Holland, vrij goed in
aroeiuswceü ui hel algemeen g,
den voldoende rekening tc houden met de
verscheidenheid der maatschappelijke ver
schijnselen en behoeften en is in het bij
zonder voor ons land, bij aanvaarding van
het eerste ontwerp-verdrag van Washing
ton met handhaving der 45-urige werkweek,
herleving van onze economische welvaart
mogelijk?
2. Is het hooren van arbeidersvakver-
eenigingen door of vanwege den minister
van Arbeid bij aanvragen van werkgevers
van bepalingen der Arbeidswet af te
wijken, toelaatbaar?
3. Is de toepassing die de minister aan
de Arbeidswet 1019 geeft, door bij het ver-
leenen van overwerkvergunningen en an
dere vergunningen voorwaarden omtrent
hel loon te stellen, toelaatbaar?
Het adres behandelt voorts zeer uitvoe
rig dè 48-urige arbeidsweek en het hooren
der arbeidersvereenigingen, en komt tot c!e
volgende conclusie:
De Nederiandsche nijverheid wordt ten
gevolge van wetgeving en administratieve
practijk in haar ontwikkeling belemmerd
en zelfs in haar levenskansen bedreigd.
De regeering heeft het vermoeden be
vestigd, dat zij het streven der individueele
burgers naar maatschappelijken vooruit
gang steeds meer alleen dan gewettigd
acht, voor zoover de Staat zelf dien voor
uitgang controleert en binnen zeer be
perkte grenzen houdt.
In dezen toestand kon de Nederiandsche
Nijverheid niet berusten! Wij verzoeken
mistdien de Staten-Generaal onze be
schouwingen nauwkeurig tc willen over
wegen.
De omstandigheden zijn ernstig, de
vraagstukken, die zich opdringen verschei
den en ingewikkeld. De verantwoordelijk
heid van hen, die in deze tijden Ut wet
geving en bestuur geroepen zijn, is groot,
Maar hun taak is grootsch en dankbaar.
Het gaat er om den vasten grondslag van
onze volkswelvaart, van ons volksbestaan
te handhaven.
Daarvoor is noodig:
dat het eigendomsrecht nadrukkelijk
worde geëerbiedigd en beschermd;
dat de belastingdruk door ingrijpende be
zuiniging in land, gewest en gemeente be
langrijk worde verminderd;
dat den ondernemer de grootst mogelijke
bewegingsvrijheid worde gelaten;
en dat in het algemeen in het beleid van
regeering en wetgever het evenwicht tus
schen etische en economische motieven
worde hersteld.
Pasvisa en Douane/onnaliteiten. Door
het Internationaal verbond van Handels-
en Kantoorbedienden en technici, waar
van het secretariaat in ons land is ge
vestigd, is een adres gezonden aan den
Volkerenbond, waarin verzocht wordt,
onder overlegging van de betreffende door
het Internationaal congres te Weenen
aangenomen motie de pasvisa af te schaf
fen en de douanen formaliteiten te vereen
voudigen en te vergemakkelijken.
Betuiging van deelneming. Naar wij
vernemen iieeit, Har er Majesteit* gezant
ie Berlijn, aanstoots na het bekend wor
sen van de ramp le Oppau Hr. Ms. deel
neming aan .ieti president der Duiischo
republiek betuigd.
De Slagerspatroons en de Arbeidswet.
Door het bestuur van gen Ned. R.K.
SlagersgezéHenbond „St. Joris" is in ver-
Een goede oogst.
Veevoedergewassen alleen slecht.
Hot mooie weer iin Juli en Aug. was
bijzonder gunstig voor d« rijiping en <fen
oogst der granen. Vooral de wintergranen
hebben dan oök een bijzonder goeden
oogst geleverd. Ook de erwten-oogst was
buitengewoon goed. De aardappelen zullen
in het lageveien een vrij goed gewas leve
ren. Hier en daar gaan de knollen door
groeien; waar dit niet hel geval is, daar
is de cpialitedt zeer goed. Daar de phy-
lophtora-z tokte zich niet hoeft voorge
daan en dus zoo goed als alle knollen ge
oogst kunnen worden, mag bij een vrij
goeden stand toch een normale opbpengsit
wordiiai....verwacht.Ook zie suikerbiet-en
vertconen oen beifredigeniien stand, ter
wijl die regen in de eerste helft van Sept.
gevallen, dit gewas nog zeer t-cn goede
komt.
In het algemeen kam dus de opbrengst
der geoogste en de shield der nog te velde
staande akkerbouwgewassen tot tevreden
heid stemmen.
Een uitzondering moet worden gemaakt
voor de verschillende firo-envo-edengewas-
sen. De klavers staan over het algemeen
matig tot slecht en de herfsbknol'len en.
-spurrie, welke al-s oag-ewas wordien ver
bouwd, zijn geheel of ten deele mislukt.
De laatste twee productenm-oeten in
het najaar en den voorwinler dienen als
veevoeder om een deel van het hooi nit te
sparen En n-u i-s de hoos-oogst maar
matig, terwijl van de tweede snede niets
terechtkomt. Het veehoudersbedrijf staat
er dus niet zoo mooi voor.
Uit het overzicht van den stand der
verschillende gewassen op 17 Sept. voor
komende in de Staatscourant, geven we
het volgende:
Tarwe. Van dit gewas werd in Zeeland
26 in Groningen 18 in Noord-Hol
land en Zuid-Holland «Ik lö van het
totaal verbouwd. De stand was in de ge
noemde provinciën ze-er goed, even-als ook
in Friesland, Gelderland en de kleigrond-en
van Noord-Brabant. Overal elders was de
stand zeer goed lot goed.
Rogge. Ook de rogge leverde in het al
gemeen een zeer goed gewas. Alleen in
Limburg, G-ciklerlaind, zuidelijk Zuid-Hol
land en Friesland was de stand zeer goed
tot goed.
Wintergerst. In Groningen, waar p-l.m. 80
pet. van dit gewas wondt verbouwd, was
de stand zeer goed, evenals ook in noor
delijk Zuid-Holland. In Friesland en
Noord-Brabant weid een goede stand ge
vonden. Overal elders was het gewas zeer
goed lot goed.
Zomergerst wordt hoofdzakelijk in Gro
ningen, Zeeland en Noord-Holland ver
bouwd. De stand was goed lot zeer goed
in Groningen, Gelderland, Noord-Holland
en Limburg; overal elders was hel gewas
goed.
Haver gaf een zeer goeden oogst op de
klei van Groningen. In Friesland, de klei
van Zuid-HotMand en van Noord-Holland
en ioj Zeeland was de stand zeer goed lot
goed. In Noord-Brabant en de Groninger
veenkoloniën werd een go-ede si a nd ge
vonden, terwijl het gewas overal elders
vrij goed was.
Erwten. In Groningen, Friesland, op
de kilei van Noord- en Zuid-HoJiland en
in Noord-Brabant was het gewas zeer
goed; in Zeelandzuidelijk Zuid-Holland
en op het zand vam Noord-Holland goed,
ediders werd een vrij goede stand waarge
nomen.
Bruine en witte boonen. In Zeeland,
waar de helft der in Nederland verbouw
de boonen worden geteeld, is de stand
vrij slecht, elders loopt de staind uiteen
van vrij Slecht tot vrij goed.
Aardappelen. In Friesland en noorde
lijk Zuid-Holland is de stand goed; in
zuidelijk Zuid-Holland en op de klei van
Noord-Hólland goed tot vrij goed. In
Groningen, Zeeland en Noord-Brabant vrij
goed; in Utrecht en Overijsel vrij goed tot
matig; in Drente en Gelderland matig en
Friesland en overal elders matig tot vrij
slecht.
De jonge klaver staat overal slecht; ai"
leen in noordelijk Zuid-HoMand wordt een
malig gewas aangetroffen.
Graslanden. Alleen in sommige 1-aag-
veen-streken, ais dn Utrecht en Zuid-Hol
land geeft een vrij goeden stand. Op de
-kleigronden is het gra-s algemeen vrij slecht
of slecht, terwijl op de zandgronden de
stand slecht moet wonden genoemd.
Resumé. Door de correspondenten wordt
de stand opgegeven in cijfers, waarbij 100
is uitmuntend, 90 is zeer goed, 70 is goed,
60 is vrij goed, 50 is matig, 40 is vrij
slledht, 30 is sleeh t en 10 Is mislukt.
Leidt men uit de voor de verschuilende
streken opgegeven cijfers, onder inachtne
ming der beteeide oppervlakte, het cijfer
af voor het geheele land, dan verkrijgt
men het volgende resultaat, waarbij het
-rtüfSchën h-mi.kjos gopTa.-usW cijfer ma
stand op 20 September 1920 aangeeft.
Tarwe 86.7 (70), winerrogge 87 (714),
finergerst 81 (69.5), zomergerst 70 (66.9),
boekweit 34.7 (62), haver 61,0 (69), vekl-
boonen 50.7 (66 1), erwten 75.6 (63.5),
bruine boonen 4-5.7 (61.1), k-ainarieza-ad
67.8 (70), mosterdzaad 67.5 (60.7), aard
appelen 57.4 (63.2), suikerbieten 70.2
(69.3), voederbieten 61.5 (70.2), knolrapen
29 5 (66), uücn 50.3' (64.5), cichorei 82.3
(68.1), weiland 38.8 (75.5).
(Een gemiddelde oogst wordt aange
duid door het cijfer 67.)
HANDBOEK OVER NEDERLAND.
Kaar wij vernemen, zal in den loop van
dezen winter verschijnen een economise!:
„Handboek over Nederland" dat 'n groo
te reeks economische artikelen zal bevat
ten, o.a. betreffende de economische, geo
grafische positie van Nederland, land- en
tuinbouw, veeteelt en zuivelbereiding, vis-
scherij, nijverheid, mijnwezen, eïectrici-
teitsvoorziening, handel, landwegen,
spoorwegen, burgerlijk luchtverkeer, ha
vens en waterwegen, scheepvaart, droog
making der Zuiderzee, Rijks-, provinciale
en gemeentefinanciën, bankwezen, volks
gezondheid, sociaal beleid.
Aan de koloniën zal in dit werk bijzon
dere aandacht worden gewijd.,
Het werk zal worden uitgegeven onder
hiding van het Ministerie van Btiiteniand-
sche Zaken en, geihustreerd en van kaar
ten voorzien, ongeveer 8oo bladzijden be
slaan. In den Dop ia.» 1922 zullen van dit
werk vertalingen i h- Engelsch, F ranse!:,
en Spaansch verschijnen, die vermoedelijk
nog eenigszins zullen worden aangevuld,
bijv. met artikelen over historie, staatkun
dige ontwikkeling, onderwijs, godsdienst,
kunsten, wetenschappen, post, telegraaf en
telefonie, miiitaria, vrouwen- en valkbewe
ging, sport, verzekeringswezen enz.
Het boek is voornamelijk bestemd om
aan het geheele Nederiandsche diplomatie
ke en consulaire corps te worden rondge-
deéll, maar zal levens strekken om aan
vreemde gezantschappen en .Regeeringen
le worden aangeboden. Tevens zal het in
beperkten getale voor den handel en de
nijverheid worden verkrijgbaar gesteld en
ook voor het publiek te A f krijg en zijn.
De nieuwste statistieken, kaartjes en ge
gevens zullen er in wordien opgenomen en
het voornemen bestaat, indien de uitgave
slaagt, deze na eenige jaren d'oor een
nieuwe le doen volgen.
E. Humperdinck. f Uit Neustrelitz wordt
gemeld, dat de bekende componist Eiigel-
bert Humperdinck op 66-jarige leeftijd
aan een beroerte, waardoor longontsteking
ontstond, is overleden.
Humperdinck werd 1 Sept. 1854 te Sieg-
burg geboren en studeerde aan het conser
vatorium te Keulen en aan de Koninklijke
Miinchener Muziekschool. Hij was van
1885—1887 leeraar aan het conservatorium
te Barcelona. Na in Keulen te zijn terug
gekeerd, kreeg hij in 1896 den titel van
professor, terwijl hij in 1900 benoemd
werd aan de Kon. Academie te Berlijn.
Van zijn composities werden et eerst he
kend zijn koorballaden, doch een zijner
voornaamste werken is wel ,,I itinsel und
Gretel", dat b.v. het vorig seizoen nog met
succes door onze Nationale Opera ais
„Hans en Grietje" werd gegeven.
DE LAKS CHE BOEKHANDEL.
„Wat ieder weten moet van boekhandel
en uitgeverij" i-s de titel vaneten vlug
schrift je, door Maarten van Maasland ge
schreven en ibij „-Het Nederlandlsdhe Boek
hui-s" te Tilburg verschenen. De inlidh-
-tinig is een jammerklach t geworden. Want
vele zijn die gebreken-, die uitgeverij en
boekhandel wonden aang-ewreven-, maar
even talrijk d'e tekortkomingen van het
publiek.
Het gaat niïet aan, daar een overzicht
van te geven. Maar een enlkel-e aanhaling
moge dien-en om te doen zien, hoe dte heer
Van Maas-land1 zijn pileido-oi -heeft inge
richt.
WOLF IN HET GEBIT.
Het Tijdschr. voor Tandheelkunde
wijst op de toenemende uitschakeling
van ons spierenstelsel, welke zich ook
uitstrekt tot de kauwspieren.
De nadeelige invloed op het ge
bit bleef niet uit. De cultuur bracht
den molen en het vuur, zoodat het
fijnmalen der spijzen nagenoeg g-een
inspanning der kiezen en kauwspieren
meer vereisehte. De cultuur bracht
het mes waar-door het snijden der
snijtanden werd vervangen De gehee
le kauwactie is welhaast verloren ge
raakt, liet weeke voedsel passeert in
weinige oogenblikken zonder eenige in
spanning de mondholte en wordt in
geslikt zonder beh-oorlijk met speek
sel te zijn gedrenkt. Honger kennen
we niet en we missen daarmede een
zeer krachtig psychischen invloed—op
de in- en uitwendige secretie der klie
ren. Is het te verwonderen, dat zich
in ons spijsverteringskanaal zooveel
storingen voordoen, en dat ons ge
bit in een toestand van achteruit
gang verkeert?
Wegens het niet inspannen der
kauwspieren werden de aanhechtings
plaatsen minder ontwikkeld, de ka
ken korter en lichter, de verstands
kies vond dikwijls geen plaats meer
en is op weg der verdwijning. Slechts
bij ca. 50 pCt. van de menschen
wordt iiij aangetroffen en dan nog
voor een groot deel in slechte situa
tie. Ook de tweede,kleine, snijtan
den zijn heel vaak afwezig. Dit al
les is physiologisch, doch patholo
gisch is de toestand, die geschapen
wordt, doordat ons papperig en kle
verig voedsel zoo gemakkelijk in de
mondholte achterblijft en bij de daar
heerschende temperatuur van 37 gr.
-en vochtige omgeving gaarne tot rot
ting en gisting overgaat, terwijl de
gevormde zuren de tanden ontkalken.
Hadden onze voorouders uit het Stee-
nen tijdperk in nog geen 3 pCt. de
wolf in het gebit, wij, hunne geculti
veerde afstammelingen hebben voor
ruim 97 pCt. deze ziekte in den mond.
Het Tijdschr. voor Tandheelk. wijst
er nogmaals op dat men deze ziekte
reeds op dc lagere scholen moet trach
ten te voorkomen.
'het, waaixini
verkorven. M-en vindt ze over het alge
meen.: 'lalc-s.
En hoewel -dit nu, hier en daar in het
bijzonder, vvaar "kan zijn, in het algemeen
is d:it beslist onwaar, en, berust dit mis
verstand van de zijde van het publiek m.i.
op een te groote ombekenidheiicl met -den
to-estanid.
Do boekhandel staat er m.i. (iiik s-preek
in het allg-emeen) het moeilijkst voor. De
uitgever, als fabrikant, kan tenminste
vóóruit zijn prijs bepalen, al zal in -den
regel oen -ho-ogere verkoopsprijs met een
kleirje-ren omzet gepaard gaan,hem kan
edbter een „Schlager" ten deel vallen, d'e
tegenslag in andere uitgaven al naar ge
lang, geheel of gedeeltelijk vergoedt. Doch
de boekhandelaar moet verkoopen a prix
fixe en naar zijn inzicht is bij het vaststel
len der prijzen niet gevraagd. En toch kan
de prijs van een boek, voor -de eene plaats
billijk boeten, en voor de andere plaats te
dn-ur zijn.
Maar waarom koopt de boekhandelaar
dan zoo iets?
Dikwijls zal hij het niet doen. Maar ook
in het kleine provinciestodóe, wenischt (le
aspirain-tkoopcr liet book zijner keuze zich
onmiddellijk te zien voorgelegd.
TenviUe va-n eenige goede ldamten, is
zoo'n boekhandelaar dan meestal genood
zaakt, een voorraadje ten hunnen gerieve
te houden, om toch maar op eerste aan
vraag te kunnen afleveren. En hoe dik
wijls moet zoo'n boekhandelaar, die er
een dure, betrekkelijk uitgebreide collec
tie op nahoudt, ten gerieve van sommigen
onder zijn clientèle, vernemen, dat hij toch
„niets" heef-t, wanneer niet aMe gewenschte
boekwerken voorradig zijn.
Alle boekwerken voorrad'i-g hebben, al
waren het alleen „maar" de Nederiand
sche, is een absolute onmogelijkheid. De
boekhandelaar zou minstens -eeni-ge stads
wijken te zijner beschikking moeten heb
ben, om ze onder te brengen.
Onmogelijk in verschillende opzichter.
De boekhandelaar moet „iets" in voorraad
hebben, natuurlijk; doch daft „iets" zaJin
den regel nogal heeü wat bedragen, al moge
het „niets" genoemd worden, in vergelij
king tot de nimmer te benaderen onedn-*
digheiid d-er volmaaktheid.
Toont U daarom niet terstond verbol
gen, wanneer Uw boekhandelaar U niet
onmiddellijk kan bedienen. U geeft anders
blijk van onkunde over dingen, die U heler
m-o-est weten, ook al brengt de eeuwig
durende beleefdheid van den boekhande
laar U dit niet aan het verstand.
Ik mag veronderstellen, dat wij het eens
zijn over het feit, Jat de meest uitge
breide boekhandel, vrij onbeholpen zal
moeten staan, tegenover de zeer uiteem
loopcmde vraag -der clientèle. Men zal mij
collier opmerken, dat er evenwel boeken
zijn, zóó belangrijk dat ze in een up-to-
date boekhandel voor handen moeten zijn.
Oordeelt niet te -hard! Misschien was het
boek voorhanden en inmiddels uitver
kocht; en is dat „belangrijk" dikwijls niei
iets individueels? Wat voor U belangrijk
is, is het niet voor ieder ander. De boek-
hamdelaar moet m zijn strijd om het be
staan, toch op de eerste plaats rekening
-houden met wat ".ij verkoopt. Eu dat is
helaas n.iet altijd „belangrijk"
Aantal artsen en apotheker in .Ve-
derland. Volgens de jon-- lati-,
stieken van de inspectie van .utts-
toezicht voor de Volksgezond: n
er 1 Januari 1920 in ons land 3551 ge
neeskundigen o.w. 93 vrouwelijke (tegen'
5428 en 95 een jaar te voren), 378
tandartsen, o.w. 57 vrouwelijke (369 en
52 een jaar te voren), 939 vroedvrou
w-en, 622 apothekers, o.w. 57 vrouwelijke,
1380 apothekers-adsistenteh, o.w. 1145
vrouwelijke.
De oude kerk te Delft. Kerkvoogden
-der Ned. Herv. Gemeente te Delft hebben
besloten de oude kerk, voor zoover liet af-
-gebrand-e gedeelte betreft, geheel in den
oorspronike'iijken slaat terug te doen bren
gen.
De herstellingen zullen in overleg met
de rijkscommissie voor monumentenzorg
geschieden.
Omtrent het bedrag der schadevc-rgoe-,
ding zijn de experts der verschillende!
Bran-dwaarborgmaatschappij-en met het
kerkbestuur nog niet tot overeenstemming'
kunnen komen.
DE GOUDVALLEI van Jamei
Oliver Curwood, verfaaT-d öioor
H. Willemina Schalkwijk4e dr,
(Uitg. J. W. Boiissevain Co.,
Haarlem).
Ietwat vreemdsoortig en fantastisch1
hier en daar, met een zwak draadje va-n)
-sienitinven-taiKt-edt e-r over heen gospannem,
waaromid-er men maar trachte door tei
kruipen. Overigens een romahli-sdh ven
haal van schitterend ooloriet, dat de aan
dacht en bel'angsiteil&ng van den lezen
sterk gespannen houdt in voori'durendi
stijgenden cilim-ax; een verhaal, zóó
hoedend, d-at men het graag in één etmaal'
zou willen „uiltez-en" en het ongaartte
dichtslaat, als ernstig-er bezigheid verma
nend- roept.
OP SNEEU W SC HOEN-E N" DOOR
GROENLAND, door S. Abramsz,
naai- Dr. Frithjof Nansen, 2e d-r,
(Uiig. J. W. Boissev :in en Go.,:
Haarlem).
.Ziiediaar een reisverhaal, kwistig ge-
iBfcriieerd, dat -wij met oniverd-eeM en!
steeds stijgend genoegen hebben glezcni,
De hce-r Abramsz v-ol-gt dien wereld vers
rU'LA'iyVI 'UWI cll'L'Ul 5'P'ffP"
■ten, Nansen, op zijn vneeiseli.rken noem*
waardoor de latere No-ordpoolrei-zigcr zijnl
roem -vestigde.
Het i-s g-een dorre reisbeschrijving, d-iet
ons hier gebodien wordt, maar een leven
dige schildering, vol afwisselende «ni
hoogst belangwekkende tafercelen en reis
avonturen.
Een boek, <ia-t we zonder voorbehoud^
aan jong en oud van beider -kunnen, kun
nen aanbevelen.
DE KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
bevat deze week het volgende:
PLATEN: De ontzettende ramp te Op
pau (15 fo-to's.) Nieuwe foto's uit Sov
jet-Rusland (2 foto's.) - De oude kerk te;
Delft. Plechtige opening tl Staten-
Generaal. Mgr. Tb. van Rosmalen. i
Mgr. Nolens bij de opening dor Sialen-
Generaal. Hei vertrek van Sir Ernes!
Shackleton met de „Quest" (2 foto's.)
Dante's zesde eeuwfeest (2 foto's) Uit
hun woning gezet. Een aller belangrijkst
gesprek. De zitting van de „Dail Eirc-
ann" in het Mansion House te Dublin (3
foto's.) Een diamanten kloosterfcest.
De onde luchtballon nog in eere. —'Het
gedenkteeken voor leger en vloot. 102
jaar oud. Rebus.
TEKST: In de verdrukking, historische!
roman door J. R. v. d. Lans. Ode aan.
de Staatsloterij, door Maks. Mgr. Th.
van Rosmalen. Shaclelon's laatste!
Zuidpool-tocht? door Arthur Tervooren.
Ook een missie, door Maric Koop-
mans. Dc eieren, door G. Hooguèven<
Uw eigen tuin, door Ant. L. de Ro,p.
Uit de blikken trommel. Uitslag AZ-
rebus.
Een verdwijnend, openbare school.
Te Groenlo zal, door de oprichting, vaal
■eenige groote katholieke scholen en een!
kleine proteslanische school, liet openbaai!
onderwijs verdwijnen Isr^ëlietische ouders
hebben nu een actie op touw gezet, tot
behoud d r openbare school. Evenwel ia
in een vergadering van het prot-esianiscl
schoolbestuur verklaard, dat ook de Isr,
kinderen op zijn school zonder bezwaar
'cL'r.nen toegelaten worden. Zij kunnen dan
bij de lessen in de Bijbelseh ge-eb,ielenis
wegblijven. Het bestuur dezer school
wenscht zich op een liberaal standpunt tg
plaatsen en vindt genoemde actie du
overbodig.
SCHOLEN VOOR L. O.
„St. Bavo" bevat eenige voorschriften)
vastgesteld door den Aartsbisschop en di)
Bisschoppen van Nederland en gericht aai?
de Bisschoppelijke Hoofdinspecteurs ei?
Inspecteurs, alsmede aan de besturen dei
R. K. Bijzondere Scholen, orf-cnl,
ni-Tigelijke meeningsverschillen in zake d(
aanvragen, bedoeld in art. 72 der Laget
Onderwijswet 1920.
Het garnizoen te Maastricht. Tot d<
garnizoenen, welke zullen worden opgej
heven behoort volgens de „Limb. N.
ook Maastricht. Het blad acht dc opheft
fir.g uit een politiek en nationaal oogpunt
on w en schel ijk.
